ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΧΟΛΙΟ: Τα θέματα είναι πολύ εύκολα και αναμένονται ιδιαίτερα υψηλές βαθμολογίες από τους σωστά προετοιμασμένους υποψηφίους. ΘΕΜΑ Α Α1. δ Α2. β Α3. α Α4. β Α5. γ ΘΕΜΑ Β Β1.σχολ. Σελ. 17 «Το γενετικό υλικό ενός κυττάρου ονομάζονται διπλοειδή». Β2. σχολ. Σελ. 14 «Το DNA, όπως και το RNA, είναι μακρομόρια που αποτελούνται από νουκλεοτίδια. Κάθε νουκλεοτίδιο του DNA (RNA) αποτελείται από μια πεντόζη, τη δεοξυριβόζη (ριβόζη), ενωμένη με μια φωσφορική ομάδα και μια αζωτούχο βάση. Σε κάθε νουκλεοτίδιο η αζωτούχος βάση. Ονομάζεται 3 5 φωσφοδιεστερικός δεσμός». Β3. σχολ. Σελ. 37 38 «Πολλά ριβοσώματα μπορούν ονομάζεται πολύσωμα». Β4. σχολ. Σελ. 108 «Η παρουσία ή απουσία Ο 2. το Ο 2 είναι τοξικό (υποχρεωτικά αναερόβιοι)». ΘΕΜΑ Γ Γ1. σχολ. Σελ. 75 76 «Τα άτομα με ομάδα αίματος Α έχουν ομάδα αίματος Ο δεν έχει κανένα αντιγόνο».
σχολ. Σελ. 119 «Επιλεγμένα αντιγόνα τύπου Α ή τύπου Β της επιφάνειας των ερυθροκυττάρων του ανθρώπου χορηγούνται με ένεση σε ποντίκι. Το συγκεκριμένο μονοκλωνικό αντίσωμα σε μεγάλες ποσότητες». σχολ. Σελ. 119 «Τα αντισώματα αυτά λειτουργούν ως ανοσοδιαγνωστικά και συνεισφέρουν σημαντικά στην αύξηση της ευαισθησίας κλινικών δοκιμασιών όπως η τυποποίηση (προσδιορισμός) των ομάδων αίματος. Γ2. σχολ. Σελ. 80 «Η αιμοροφιλία Α είναι μια κλασική και συμβολίζεται με Χ α». σχολ. Σελ. 135 «Άτομα που πάσχουν από αιμοροφιλία Β δεν παράγουν φυσιολογικά τον παράγοντα ΙΧ, μια πρωτεΐνη που συμμετέχει στο μηχανισμό πήξης του αίματος, και χορηγείται στα ασθενή αυτά άτομα». σχολ. Σελ. 135 «Για την παραγωγή της φαρμακευτικής πρωτεΐνηςπαράγοντας ΙΧ για τη θεραπεία των αιμορροφιλίας Β από διαγονιδιακό ζώο, αναφέρονται τα παρακάτω βήματα: καθαρισμός της φαρμακευτικής πρωτεΐνης.» Γ3. Από σχολ. Σελ. 14 και σελ. 61 «Ανιχνευτής είναι ένα ιχνηθετημένο μόριο DNA ή RNA που περιέχει αλληλουχίες συμπληρωματικές προς ένα (κλωνοποιημένο ή μη) μόριο DNA (ή RNA). Τα χημικά μόρια του ανιχνευτή έχουν σημανθεί με τη χρήση ραδιενεργών ισοτόπων, συγκεκριμένα ραδιενεργού φωσφόρου 32 P στα νουκλεοτίδια, για την ιχνηθέτηση του DNA. σχολ. Σελ. 60 «Αν επιδράσουμε στα μόρια DNA I και ii με κατάλληλες η σύνδεση των μονόκλωνων συμπληρωματικών αλυσίδων του DNA μορίου I και II με την αλληλουχία του μορίου RNA ανιχνευτή που έχουμε στη διάθεσή μας.» Εφόσον η υβριδοποίηση στηρίζεται στη συμπληρωματικότητα των βάσεων, πρέπει να εξηγήσουμε τι σημαίνει συμπληρωματικότητα των βάσεων (σχολ. Σελ. 16). Τα δεοξυριβονουκλεοτίδια του DNA σχηματίζουν δεσμούς Η με τα ριβονουκλεοτίδια του RNA με βάση τον κανόνα της συμπληρωματικότητας ως εξής:
DNA RNA A U (2 δεσμοί Η) T A (2 δεσμοί Η) G C (3 δεσμοί Η) C G (3 δεσμοί Η) Ο ανιχνευτής RNA που διαθέτουμε θα υβριδοποιήσει τον κλώνο DNA που έχει τη συμπληρωματική του αλληλουχία 3 ΑΤGCCTAACT S ή τμήμα αυτής, με βάση τον παραπάνω κανόνα, σημειώνοντας προφανώς ότι οι συμπληρωματικές νουκλεοτιδικές αλληλουχίες έχουν ΑΝΤΙΠΑΡΑΛΛΗΛΗ διευθέτηση (όπως στη διπλή έλικα του DNA). Ο κλώνος αυτός είναι ο Ia τον οποίο και θα υβριδοποιήσει ο ανιχνευτής μετά την αποδιάταξη του DNA μορίου I. ΘΕΜΑ Δ Δ1 κ Δ2. Η μερική αχρωματοψία στο πράσινο και το κόκκινο χρώμα οφείλεται στο φυλοσύνδετο υπολειπόμενο γονίδιο Χ δ και Χ Δ το φυσιολογικό φυλοσύνδετο επικρατές αλληλόμορφό του. ΓΟΝΟΤΥΠΟΙ Χ Δ Χ Δ Χ Δ Χ δ Χ δ Χ δ Χ Δ Υ Χ δ Υ ΦΑΙΝΟΤΥΠΟΙ (φορέας της μερ. αχρ.) Ασθενής με μερ. αχρ. Ασθενής με μερ. αχρ. Επομένως για το συγκεκριμένο χαρακτήρα ο άντρας έχει γονότυπο Χ Δ Υ και η γυναίκα του Χ Δ Χ Δ ή Χ Δ Χ δ. Εφόσον όμως γεννούν αγόρι με γονότυπο Χ δ Υ (κληρονομεί το Υ από τον πατέρα άρα το Χ δ από τη μητέρα), η μητέρα είναι φορέας της ασθένειας (ετερόζυγη Χ Δ Χ δ ).
Η δρεπανοκυτταρική αναιμία οφείλεται στο υπολειπόμενο αυτοσωμικό γονίδιο β 9 και Β το φυσιολογικό επικρατές αυτοσωμικό αλληλόμορφό του. ΓΟΝΟΤΥΠΟΙ ΦΑΙΝΟΤΥΠΟΙ ΒΒ Ββ s (φορέας της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας) β s β s Ασθενής (με δρ. αν.) Οι γονείς με υγιή φαινότυπο για το συγκεκριμένο χαρακτήρα μπορεί να είναι ομόζυγοι ή ετερόζυγοι. Εφόσον όμως γεννούν άρρωστο παιδί (κοριτσάκι με γονότυπο β s β s το οποίο κληρονομεί το ένα υπολειπόμενο αλληλόμορφο από τον ένα γονέα και το άλλο γονίδιο από τον άλλον, είναι και οι δύο ετερόζυγοι Ββ s ). Επομένως οι γονείς έχουν γονότυπο: αρσενικό Ββ s Χ Δ Υ θηλυκό Ββ s Χ Δ Χ δ Το αγοράκι έχει πιθανούς γονότυπους: ΒΒ Χ δ Υ ή Ββ s Χ δ Υ ή β s β s Χ δ Υ Και το κοριτσάκι: β s β s Χ Δ Χ Δ ή β s β s Χ Δ Χ δ Οι πιθανοί γονότυποι των παιδιών προκύπτουν από τη διασταύρωση που θα δείξουμε παρακάτω: Εφόσον οι χαρακτήρες που μελετάμε ελέγχονται από ανεξάρτητες (μη συνδεδεμένες) γενετικές θέσεις, σύμφωνα με το 1 ο ή 2 ο νόμο του Meudel θα ισχύει: Ρ: αρσενικό Ββ s Χ Δ Υ x Ββ s Χ Δ Χ δ Γαμέτες: Αρσεν./ θηλ. ΒΧ Δ ΒΥ β s Χ Δ β s Υ ΒΧ Δ ΒΒ Χ Δ Χ Δ 1 ΒΒ Χ Δ Υ Β Χ δ ΒΒ Χ Δ Χ δ 5 ΒΒ Χ δ Υ 2 6 Ββ s Χ Δ Χ Δ 3 Ββ s Χ Δ Υ Ββ s Χ Δ Χ δ 7 Ββ s Χ δ Υ β s Χ Δ Ββ s Χ Δ Χ Δ 9 Ββ s Χ Δ Υ 10 β s β s Χ Δ Χ Δ 11 β s β s Χ Δ Υ β s Χ δ Ββ s Χ Δ Χ δ 13 Ββ s Χ δ Υ 14 β s β s Χ Δ Χ δ 15 β s β s Χ δ Υ 16 4 8 12
Για το αγόρι οι πιθανοί γονότυποι είναι εκείνοι που περιλαμβάνουν το Χ δ Υ, δηλαδή οι 6,8,14,16 αυτοί που γράψαμε παραπάνω. Για το κορίτσι οι πιθανοί γονότυποι είναι εκείνοι που περιλαμβάνουν το β s β s, δηλαδή οι 11, 15 αυτοί που γράψαμε παραπάνω. Φαινοτυπική αναλογία απογόνων: [Β Χ Δ ] :1,2,3,4,5,7,9,10,13 9 προς (τη δείχνουμε ανεξαρτήτως φύλου [β s Χ Δ ]:11, 12, 15 3 προς των απογόνων) [Β Χ δ ]: 6, 8, 14 3 προς [β s Χ δ ]: 16 1 Δ3. Επομένως η πιθανότητα το τρίτο παιδί να έχει φυσιολογικό φαινότυπο [Β Χ Δ ] (κ δεδομένου ότι η κάθε γέννηση είναι ανεξάρτητη από τις προηγούμενες δεν επηρεάζεται από τα αποτελέσματά τους) είναι 9/16 (ή 0,5625 ή 56,25%) Δ4. σχολ. Σελ. 89 90 «Η πρώτη γενετική ασθένεια που βρέθηκε αυτή η μετάλλαξη οδηγεί σε αλλαγή της στερεοδιάταξης της αιμοσφαιρίνης».