Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΛΙΓΝΙΤΗ ΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗΣ

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΛΙΓΝΙΤΗ ΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗΣ Κ.Ν.Μελάς Μηχανικός Μεταλλείων Μεταλ/ργός Ε.Μ.Π ιευθυντής.ε.η Α.Ε π.πρόεδρος ΠΣ ΜΜ-ΜΜ τ.μέλος Επιστηµονικής Επιτροπής Ειδικότητας ΜΜΜ ΤΕΕ Θ.Π.Βλάχος Μηχανικός Μεταλλείων Μεταλ/ργός Ε.Μ.Π Προϊστάµενος Υπηρεσίας Σχέσεων µε την Αγορά.Ε.Σ.Μ.Η.Ε Α.Ε Μέλος Επιστηµονικής Επιτροπής Ειδικότητας ΜΜΜ ΤΕΕ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ενεργειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαµορφώνεται στα πλαίσια των γενικότερων πολιτικοοικονοµικών επιλογών της µε κύριους στόχους, την ολοκλήρωση της αγοράς της και την προσαρµογή στα νέα δεδοµένα που προκύπτουν από την παγκοσµιοποίηση των αγορών. Κύριοι άξονές της είναι : Η ανταγωνιστικότητα στην παραγωγή και τη διάθεση Η διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών Η προστασία του περιβάλλοντος Η ασφάλεια του εφοδιασµού Οι τρεις πρώτοι άξονες αποτελούν νέα στοιχεία της ενεργειακής µας πολιτικής, όπως και ο τέταρτος στο µέτρο που η ασφάλεια του ενεργειακού µας εφοδιασµού περνάει τώρα µέσα από νέους γεωπολιτικούς συσχετισµούς µετά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισµού και από µια διαφορετική Ευρώπη ως προς την προοπτική της οικονοµικής και κοινωνικής της συνοχής και της διεύρυνσής της µε χώρες της Βαλκανικής. Στα πλαίσια αυτά η ακολουθούµενη τα προηγούµενα χρόνια στρατηγική της µεγιστοποίησης της χρήσης εγχώριων πόρων, που οδήγησε στην εντατική χρήση του λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, τίθεται εκ των πραγµάτων σε νέα βάση και απαιτεί επαναπροσδιορισµό. 1

2. ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΛΙΓΝΙΤΗ Σε συνθήκες λειτουργίας απελευθερωµένης αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, είναι φανερό ότι η εξασφάλιση της ανταγωνιστικότητας θέτει φραγµούς σε αντιοικονοµικές συνθήκες λειτουργίας. Στην αντίθετη περίπτωση η µονοπωλιακή δοµή της αγοράς έχει τη δυνατότητα να µεταφέρει στην κατανάλωση το οποιοδήποτε κόστος. Κάτω από αυτές τις συνθήκες µια εσφαλµένη επιλογή καυσίµου σε µια απελευθερωµένη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας θα έχει δυσµενείς επιπτώσεις όχι µόνο σε µικροοικονοµικό επίπεδο (επενδυτής), αλλά και σε µακροοικονοµικό επίπεδο (καταναλωτές, πληθωρισµός). Με βάση τα δεδοµένα αυτά η χάραξη ενεργειακής πολιτικής πρέπει να βασισθεί πρωτίστως στην ανάλυση της ανταγωνιστικότητας των διαφόρων ενεργειακών καυσίµων και συγκεκριµένα για τη χώρα µας του λιγνίτη, του φυσικού αερίου και του λιθάνθρακα, θεωρώντας τα καύσιµα αυτά ως τα πλέον οικονοµικά για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Είναι γνωστό ότι η µέχρι σήµερα αξιοποίηση του λιγνίτη έχει συµβάλλει τα µέγιστα στην ενεργειακή ανάπτυξη της χώρας. Η οικονοµικότητα του λιγνίτη, πέραν οποιασδήποτε άλλης εκτίµησης ή µελέτης µπορεί να προκύψει από ένα απλό συλλογισµό. Η ΕΗ, στηρίζοντας περίπου το 70% της ηλεκτροπαραγωγής στο λιγνίτη τα τελευταία 40 έτη έχει εξασφαλίσει τη χαµηλότερη τιµή της παραγόµενης kwh εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς να παρουσιάζει ελλείµµατα ή άλλα οικονοµικά προβλήµατα. Η οικονοµικότητα αυτή έχει επιτευχθεί χάρη στη συσσωρευµένη εµπειρία του επιστηµονικού και εργατικού δυναµικού της επιχείρησης παρά τις κατά καιρούς ανορθολογικές ενέργειες των τελευταίων ιοικήσεων. Το γεγονός αυτό οδηγεί σε αισιόδοξες προβλέψεις για την περαιτέρω µείωση του κόστους παραγωγής και εποµένως βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του λιγνίτη. Πρόσφατες µελέτες εταιρειών συµβούλων επιχειρήσεων που έγιναν στη χώρα µας, αναφέρουν περιθώρια βελτίωσης του κόστους παραγωγής και συντήρησης κατά 15 20% σε σχέση µε τα σηµερινά επίπεδα, υπό την προϋπόθεση λήψης βελτιωτικών και ορθολογικών ενεργειών επικεντρωµένες στην εκµετάλλευση οικονοµιών κλίµακος και εµπειρίας µεταξύ των Λιγνιτκών Κέντρων της χώρας. 2

Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι υπάρχουν σηµαντικά περιθώρια βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας του λιγνίτη έναντι των υπολοίπων καυσίµων. Με βάση τα σηµερινά οικονοµικά δεδοµένα το κόστος καυσίµου για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ( ιάγραµµα 1) είναι σαφώς ευνοϊκότερο για το λιγνίτη σε σχέση µε τα υπόλοιπα καύσιµα, χωρίς να λαµβάνουµε υπόψη τα προαναφερόµενα περιθώρια βελτίωσης για το λιγνίτη σε αντιδιαστολή µε την αστάθεια τιµών που παρουσιάζει το φυσικό αέριο και την αυξητική τάση που παρατηρείται τον τελευταίο χρόνο διεθνώς στις τιµές του λιθάνθρακα. Στο ανωτέρω κόστος καυσίµου πρέπει βεβαίως να συνυπολογισθεί και το κόστος κατασκευής και λειτουργίας καθώς επίσης και ο βαθµός απόδοσης των καινούργιων µονάδων που είναι σαφώς ευνοϊκότερα για τις µονάδες φυσικού αερίου. Εποµένως η συγκριτική αξιολόγηση των σχετικών επενδύσεων (προκειµένου για νέες µονάδες) λαµβάνει υπόψη όλα τα ανωτέρω µεγέθη δηλαδή κόστος καυσίµου, κόστος κατασκευής και λειτουργίας και βαθµό απόδοσης. Η λεπτοµερής ανάλυση των µεγεθών αυτών βρίσκεται εκτός των πλαισίων της παρούσης εισήγησης, ενδεικτικά όµως αναφέρεται ότι από πρόσφατες οικονοµοτεχνικές µελέτες που έγιναν στις Η.Π.Α σχετικά µε την οικονοµικότητα των δύο καυσίµων (φυσικού αερίου και λιθάνθρακα), στις οποίες συµπεριλαµβάνονται όλες οι προαναφερθείσες παράµετροι, προκύπτει ότι, προκειµένου για νέες µονάδες, οι µονάδες φυσικού αερίου είναι οικονοµικότερες µόνο στην περίπτωση που η τιµή του Φ.Α. είναι µικρότερη των 17,6 ΕΥΡΩ/Gcal µε τιµή του λιθάνθρακα στις 5,3 ΕΥΡΩ/Gcal (δηλαδή η διαφορά τιµής πρέπει να είναι µικρότερη των 12 /Gcal). Συγκρίνοντας τα µεγέθη αυτά µε τα σηµερινά ελληνικά δεδοµένα, δηλαδή τιµή αγοράς Φ.Α. και κόστος εξόρυξης λιγνίτη (διαφορά τιµής περίπου 14 /Gcal) γίνεται φανερή η οικονοµική υπεροχή της χρήσης λιγνίτη για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας έναντι του Φ.Α. ακόµη και για νέες µονάδες ( ιάγραµµα 2). Αυτό άλλωστε προκύπτει και από τη σύγκριση πραγµατικών στοιχείων λειτουργίας όπου για µη αποσβεσµένες µονάδες παραγωγής, το συνολικό κόστος παραγωγής µιας λιγνιτικής µονάδας αντιστοιχεί στο 70% του κόστους παραγωγής µιας µονάδας συνδυασµένου κύκλου µε φυσικό αέριο. Εάν στους υπολογισµούς αυτούς συµπεριλάβουµε και τον εισαγόµενο λιθάνθρακα του οποίου η τιµή αγοράς είναι περίπου 9,9 /Gcal µε κόστος κατασκευής µονάδας 3

παρόµοιο µε αυτό της λιγνιτικής και βαθµό απόδοσης περίπου 37% έναντι 33-34% της λιγνιτικής, προκύπτει η συγκριτική υπεροχή του εγχώριου λιγνίτη έναντι των ανταγωνιστικών του καυσίµων όσον αφορά την οικονοµικότητά του για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Παρά το γεγονός ότι η οικονοµικότητα του λιγνίτη έναντι των ανταγωνιστικών καυσίµων είναι δεδοµένη, οι ανωτέρω διαφορές δεν είναι αποτρεπτικές για τη χρήση και των υπολοίπων καυσίµων λαµβάνοντας υπόψη και µια σειρά άλλων παραµέτρων όπως: η ανάγκη ορθολογικής εκµετάλλευσης των κοιτασµάτων λιγνίτη προκειµένου να επιµηκυνθεί ο χρόνος ζωής τους. οι υψηλότερες εκποµπές CO 2 των λιγνιτικών µονάδων κατά 12% έναντι των ανθρακικών και 60% έναντι των µονάδων Φ.Α. τα λιγότερα προβλήµατα που αντιµετωπίζει η τεχνολογία της ρευστοποιηµένης κλίνης υπό πίεση µε τον άνθρακα παρά µε τον λιγνίτη. ο µικρότερος χρόνος κατασκευής µονάδων Φ.Α. έναντι των λιγνιτικών και ανθρακικών µονάδων. η δυνατότητα κατασκευής µονάδων Φ.Α πλησίον των κέντρων κατανάλωσης. 3. ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΕΦΟ ΙΑΣΜΟΥ Είναι προφανές το συγκριτικό πλεονέκτηµα του λιγνίτη όσον αφορά την ασφάλεια του εφοδιασµού για τη χώρα µας, η οποία αποτελεί έναν από τους κύριους άξονες χάραξης της ενεργειακής πολιτικής. Τα βέβαια εκµεταλλεύσιµα αποθέµατα της Ελλάδος είναι: - 970 εκ. τόνοι στη ράµα - 1.740 εκ. τόνοι στην Πτολεµαϊδας - 300 εκ. τόνοι στο Αµύνταιο - 230 εκ. τόνοι στη Φλώρινα - 280 εκ. τόνοι στη Μεγαλόπολη - 130 εκ. τόνοι στην Ελασσόνα - 100 εκ. τόνοι στα Κοµνηνά 4

χωρίς σε αυτά να υπολογίζονται τα µικρά εκµεταλλεύσιµα κοιτάσµατα της Κορώνης, του Πύργου, των Καλαβρύτων κ.λ.π. Η χρήση εισαγόµενου Φ.Α. και πετρελαίου δηµιουργεί ενεργειακή εξάρτηση της χώρας, η οποία υπό όρους καθίσταται και επισφαλής, εάν αναλογισθεί κανείς την οικονοµική και ενίοτε και πολιτική αστάθεια των χωρών από τις οποίες διέρχεται ο αγωγός Φ.Α. που κατά κύριο λόγο τροφοδοτεί τη χώρα µας. Η εισαγωγή Φ.Α. είναι µια στρατηγική επιλογή που σίγουρα θα βελτιώσει την ενεργειακή απόδοση της οικονοµίας, αλλά η ενεργειακή εξάρτηση που προκαλεί και η ανταγωνιστικότητα του λιγνίτη θέτει ένα όριο στη χρήση του για ηλεκτροπαραγωγή. Είναι γενικά αποδεκτό όµως ότι η χρησιµοποίηση άνθρακα, σε αντίθεση µε το Φ.Α, δεν δηµιουργεί ενεργειακή εξάρτηση, λόγω των µεγάλων κοιτασµάτων άνθρακα διεθνώς και του έντονου ανταγωνισµού που αναπτύσσεται µεταξύ ανθρακοπαραγωγών εταιρειών οι οποίες λειτουργούν κυρίως σε χώρες µε φθηνό εργατικό δυναµικό (Ινδονησία, Κολοµβία, Ν. Αφρική κ.λ.π.) Εποµένως στους παραπάνω προβληµατισµούς πρέπει να προστεθεί και το ερώτηµα, του κατά πόσο µια γενιά δικαιούται να χρησιµοποιήσει όλα τα αποθέµατα λιγνίτη και να καρπωθεί όλα τα οφέλη, χωρίς να ενδιαφέρεται για την ασφάλεια τροφοδοσίας των επερχοµένων γενεών. 4. ΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΠΗΓΩΝ ιέξοδο στον παραπάνω προβληµατισµό έρχεται να δώσει η διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών και η δηµιουργία ασφαλούς «ενεργειακού µίγµατος» για τη χώρα µε στόχο την ορθολογικότερη εκµετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασµάτων µε το βλέµµα στραµµένο προς το µέλλον, την αξιοποίηση των δυνατοτήτων και πλεονεκτηµάτων από τη χρήση και άλλων διαθέσιµων καυσίµων και την παράταση της ζωής των λιγνιτικών κοιτασµάτων και εποµένως της εξασφάλισης της ασφάλειας εφοδιασµού για πολλά χρόνια ακόµα. Οι κατά το παρελθόν υπεραισιόδοξες προβλέψεις διαφόρων, ότι η τεχνολογία θα έδινε εναλλακτικές λύσεις και θα καθιστούσε άχρηστο το λιγνίτη για τις µελλοντικές γενιές, δεν φαίνεται πειστική σύµφωνα µε τα σηµερινά δεδοµένα για χρονικό ορίζοντα 20 30 ετών. 5

Η εµπειρία άλλωστε άλλων ανθρακοπαραγωγών και λιγνιτοπαραγωγών χωρών, όπως η Γερµανία και οι ΗΠΑ, οι οποίες δηµιούργησαν επιτυχώς ορθολογικά ενεργειακά µίγµατα µας οδηγεί στο ασφαλές συµπέρασµα ότι κάτι τέτοιο είναι αναγκαίο και για τη χώρα µας. 5. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ εν µπορεί να αµφισβητηθεί από κανέναν η φιλικότητα προς το περιβάλλον της καύσης Φ.Α. έναντι του άνθρακα και του λιγνίτη, δεδοµένων και των δεσµεύσεων που έχει αναλάβει η χώρα µας για διατήρηση των εκποµπών του CO 2 κάτω από ορισµένα επίπεδα. Παρόλα αυτά η ανάπτυξη σύγχρονων τεχνολογιών καύσης άνθρακα µε ταυτόχρονη βελτίωση του βαθµού απόδοσης οδηγεί σε µείωση των εκποµπών CO 2. Εάν σε αυτά προστεθεί και η εκποµπή και άλλων αέριων ρύπων από την καύση του Φ.Α. τότε οδηγούµαστε σε ευοίωνες προβλέψεις σχετικά µε το µέλλον της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας µε την καύση άνθρακα και λιγνίτη. Από τις εκτιµήσεις και προβλέψεις που γίνονται διεθνώς για το φαινόµενο του «θερµοκηπίου», θα πρέπει να τονίσουµε εδώ ότι το παραγόµενο CO 2 από την καύση άνθρακα και λιγνίτη συµβάλλει σε ποσοστό περίπου 25% στο φαινόµενο του «θερµοκηπίου» (το αντίστοιχο ποσοστό για το φυσικό αέριο είναι περίπου 12,5%), γεγονός που αποδεικνύει ότι η συµβολή του στο φαινόµενο δεν είναι αυτή που προσπαθούν να παρουσιάσουν διάφορα διεθνή συµφέροντα. Στο σηµείο αυτό πρέπει εµφατικά να τονισθεί ότι µεγάλες χώρες στηρίζονται στον άνθρακα και στο λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας γεγονός που οδηγεί σε προφανείς προβλέψεις σχετικά µε την εξέλιξη διαφόρων «περιβαλλοντικών φόρων» που συζητούνται διεθνώς. Σαν παράδειγµα αναφέρονται οι: Ν. Αφρική 90% Πολωνία 96% Αυστραλία 84% Τσεχία 71% Ινδία 66% Γερµανία 51% Κίνα 80% ανία 52% Η.Π.Α 56% (World Coal Institute, 2000) 6

Στα πλαίσια των περιβαλλοντικών επιδράσεων από τη λειτουργία των Ορυχείων, η αύξηση της προσπάθειας για προστασία και αποκατάσταση του περιβάλλοντος και η εξασφάλιση της κοινωνικής αποδοχής µε την εφαρµογή πιο επιθετικής και ουσιαστικής περιβαλλοντικής και αναπτυξιακής πολιτικής, θα πρέπει να αποτελεί βασική συνιστώσα της νέας επιχειρηµατικής στρατηγικής που πρέπει να αναπτύξουν τα λιγνιτωρυχεία. 6. ΕΘΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Θα πρέπει στο σηµείο αυτό να τονισθεί ο σηµαντικός ρόλος του λιγνίτη στην εθνική µας οικονοµία. Η χρησιµοποίηση του λιγνίτη υποκαθιστά εισαγόµενα καύσιµα ή εισαγόµενη ηλεκτρική ενέργεια αξίας περίπου 1,1 δις EΥΡΩ/έτος. Το µέγεθος αυτό από µόνο του σε συνδυασµό µε τη δυνατότητα διατήρησης της kwh σε χαµηλές τιµές λόγω χρησιµοποίησης του λιγνίτη χωρίς δυσµενείς οικονοµικές επιπτώσεις (ελλείµµατα) για τη ΕΗ προσδιορίζει τη σηµασία της λιγνιτκής δραστηριότητας στην ανάπτυξη της Εθνικής Οικονοµίας. 7. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Από όσα αναφέρθηκαν προκύπτουν τα εξής: Ο λιγνίτης συµβάλει µε ουσιαστικό τρόπο στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασµού της χώρας. Η λιγνιτική παραγωγή εξασφαλίζει σήµερα µικρότερο κόστος παραγωγής από ότι τα εναλλακτικά καύσιµα, που είναι ο άνθρακας και το φυσικό αέριο. Υπάρχουν σηµαντικά περιθώρια βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας του λιγνίτη, του οποίου το κόστος ελέγχεται από το δυναµικό των λιγνιτωρυχείων και δεν εξαρτάται από εξωγενείς κα ασταθείς παράγοντες όπως συµβαίνει µε το Φ.Α. Στα πλαίσια της απελευθερωµένης αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να δοθεί η δυνατότητα στους ιδιώτες και στη ΕΗ να επιλέξουν οι ίδιοι το καύσιµο που θα χρησιµοποιήσουν, προκειµένου η αγορά να λειτουργήσει ανόθευτα σε όφελος των καταναλωτών. Να δοθεί η δυνατότητα στους ιδιώτες επενδυτές αγοράς λιγνίτη απο τη ΕΗ για την τροφοδότηση νέων µονάδων, σε τιµές ίδιες µε αυτές που προµηθεύονται και οι µονάδες της ΕΗ, µέσω διαφανών συµβάσεων. Προκειµένου να συµβεί αυτό 7

είναι επιτακτική ανάγκη να ολοκληρωθεί ο λογιστικός διαχωρισµός της ΕΗ και να αποκτήσουν οι Βασικές Επιχειρησιακές Μονάδες πλήρη οικονοµική αυτοτέλεια και δυνατότητα πλήρους ελέγχου του κόστους τους. εδοµένης της ανταγωνιστικότητας των λιγνιτικών µονάδων όταν αυτές λειτουργούν σαν µονάδες βάσης, καθώς επίσης και της ανταγωνιστικότητας των µονάδων του φυσικού αερίου όταν λειτουργούν σαν µονάδες αιχµής και για συµπαραγωγή, πρέπει να γίνει κατάλληλη ρύθµιση έτσι ώστε να δοθεί µεγαλύτερη ευελιξία στους ιδιώτες παραγωγούς µε µονάδες συµπαραγωγής να προσφέρουν στους πελάτες τους πακέτο προσφορών θερµότητας και ηλεκτρισµού, θεσπίζοντας δικλείδες ασφαλείας για ενδεχόµενη στρέβλωση της αγοράς. Η δηµιουργία του βέλτιστου ενεργειακού µίγµατος θεωρείται αναγκαία για τη χάραξη της ενεργειακής πολιτικής της χώρας µας, λαµβάνοντας όµως υπόψη το γεγονός ότι το Φ.Α. συνδέεται µε την ενεργειακή εξάρτηση και εποµένως η χρήση του στην ηλεκτροπαραγωγή κάτω από τις δεδοµένες συνθήκες τροφοδοσίας δεν µπορεί να υπερβεί ένα όριο, το οποίο καλύπτει περίπου 20% - 25% της συνολικής ηλεκτροπαραγωγής. Πρέπει να ολοκληρωθούν οι µελέτες εκµετάλλευσης των κοιτασµάτων ράµας και Ελασσόνας, έτσι ώστε να είναι σε ετοιµότητα η ΕΗ να προχωρήσει στη διάνοιξη των νέων ορυχείων οποτεδήποτε απαιτηθεί. Εν κατακλείδι αναφέρεται ότι η προοπτική της βιοµηχανίας λιγνίτη συναρτάται από τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητάς της και την κοινωνική αποδοχή των δραστηριοτήτων της. Η διασφάλιση αυτών και στο µέλλον, επιβάλλει τη βελτίωση των οργανωτικών δοµών της ΕΗ, την προσαρµογή της κουλτούρας των εργαζοµένων στα νέα δεδοµένα της αγοράς και τον εκσυγχρονισµό της τεχνολογίας στις λιγνιτικές µονάδες µε χρήση Καθαρών Τεχνολογιών Καύσης Άνθρακα. Η κοινωνική αποδοχή ενός κλάδου που επηρεάζει το περιβάλλον και τις κοινωνικές ισορροπίες, απαιτεί ιδιαίτερη µέριµνα και σύνθετη και διαχρονική προσαρµογή στις εκάστοτε συνθήκες. 8

Με την εξασφάλιση της κοινωνικής αποδοχής και της ανταγωνιστικότητας του λιγνίτη ως ενεργειακού καυσίµου θα διασφαλισθούν οι προϋποθέσεις για τη συνέχιση των δραστηριοτήτων και την αξιοποίηση σηµαντικών πλεονεκτηµάτων του κλάδου αυτού, που είναι: η ενίσχυση του παραγωγικού τοµέα της χώρας η διασφάλιση σηµαντικού αριθµού θέσεων εργασίας η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασµού η χαµηλή τιµή πώλησης της παραγόµενης kwh και η ενίσχυση της αξιοπιστίας του ενεργειακού σχεδιασµού 8. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗΣ ΣΤΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΤΟΜΕΑ Σύµφωνα µε τα όσα αναφέρθησαν, είναι προφανής ο ρόλος που διαδραµατίζει η µεταλλευτική στον ενεργειακό τοµέα της χώρας. Η εφαρµογή : βελτιωµένων τεχνικών εξόρυξης µεθόδων εµπλουτισµού, οι οποίες θα µετατρέψουν τα οριακά απολήψιµα κοιτάσµατα σε εκµεταλλεύσιµα on-line συστηµάτων παρακολούθησης της ποιότητας σε συνδυασµό µε την εφαρµογή σύγχρονων µεθόδων διοίκησης (κοστολόγηση, εφαρµογή δεικτών απόδοσης κλπ) συστηµάτων διαχείρισης της ποιότητας σύγχρονων εφαρµογών πληροφορικής συστηµάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης και εταιρικής κοινωνικής ευθύνης δηµιουργεί το κατάλληλο πλαίσιο διαχείρισης και εκµετάλλευσης των λιγνιτωρυχείων που θα οδηγήσει στην επίτευξη των προαναφερθέντων στόχων, δηλαδή στην : ανταγωνιστικότητα του λιγνίτη ως ενεργειακού καυσίµου µείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών που αποτελούν τους τρεις πυλώνες της αειφόρου ανάπτυξης. 9

Είναι προφανές ότι όλα αυτά απαιτούν την κατάλληλη εκπαίδευση και συνεχή επιµόρφωση των απασχολούµενων µηχανικών στον τοµέα αυτό, που θα προέλθει από τον επαναπροσδιορισµό των στόχων και κατευθύνσεων και από τη διεύρυνση της οπτικής γωνίας υπό την οποία ο Μεταλλειολόγος Μηχανικός θεωρεί τον συγκεκριµένο τοµέα, περιλαµβάνοντας σε αυτή, τη σκέψη και τη γνώση του Ενεργειακού Μηχανικού. 10