Cancer and Serendipity ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΖΑΝΝΙΝΗΣ MD
Παρουσίαση περιστατικού Νέος 25 ετών φοιτητής πολυτεχνείου με διαγνωση καρκίνο όρχεος Υποβλήθηκε σε προφυλακτική ΧΜΘ με καρμποπλατίνη για 2 κύκλους και από τοτε τέθηκε σε πρωτόκολλο παρακολούθησης 3 χρόνια αργότερα διαπιστώνεται συμπαγές μόρφωμα στη μεσότητα του δεξιού Νεφρού 1 εκ. που δεν προυπήρχε. Επαναληψη αξονικής σε 3 μήνες: το μόρφωμα είχε μεγαλώσει. Λογω μικρού μεγέθους υποβλήθηκε σε σφηνοειδή εκτομή του νεφρού, διάγνωση: αδενοκαρκίνωμα νεφρού πρώιμου σταδίου
Πως μεταφράζεται ο όρος serendipity? Στα αγγλικά σημαίνει ευχάριστη έκπληξη Χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά από τον Horace Walpole το 1754 για να υποδηλώσει τις απροσδόκητες ανακαλύψεις αναφορικά με ένα παλιό περσικό παραμύθι «οι τρεις πρίγκηπες του Serendip» Στο παραμύθι αυτό οι 3 πρίγκηπες ανακάλυπταν συνέχεια πράγματα που δέν γυρεύανε κατά τύχη
SERENDIPITY Αποτελεί μία απο τις 10 δυσκολότερες λέξεις για μετάφραση στο Αγγλικό λεξιλόγιο Έχει μεταφερθεί αυτούσια σε πολλες γλώσσες: πορτογαλλικα-serendipidade, γαλλικά sérendipité, ιταλικά-serendipità, ιαπωνέζικα-serendipiti, κλπ.
Για μερικούς σημαίνει θεία παρέμβαση στις δύσκολες ώρες Για άλλους δεν υπάρχουν συμπτώσεις- όλα προκαθορίζονται από τη θεά Τύχη Οι πιό ορθολογιστές το σχετίζουν με τους νόμους των πιθανοτήτων Ωστόσο δεν είναι λίγες οι φορές που σαν επιστήμονες θα προβληματιστούμε, θα μείνουμε ξάγρυπνοι αναλογιζόμενοι τη σχέση, της μοίρας, της τύχης, των πιθανοτήτων, της θείας παρέμβασης. Τι σημαίνει ;
Cancer and serendipity Known facts about cancer 1. Cancer is not one disease 2. It s a leading cause of death 3. Approximately one in five people before age 75 will suffer from cancer during 4. One in ten in this age range is predicted to die due to cancer
Known facts about cancer 1. Cancer to its greatest extent is related to genetic predisposition, and extrinsic factors (exposure to carcinogens in food, tobacco, alcohol), high levels of chemicals and pollutants in environment, exposure to UV, radiation, viruses) 2. The number of recognized carcinogens (agents, mixtures, oncoviruses, environmental factors) increased from 50 in 1987 to 108 in 2012. Although it seems small, this number increases continually with the evidence of new (probably and possibly) carcinogens (64 and 271 in 2012) to humans 3. Survival rates have increased 4. Once it has metastasized its is rarely curable this has not changed since the 1970 s
O Καρκίνος είναι θεμα τύχης Όταν ένας στους δύο άνδρες και μία στις τέσσερις γυναίκες θα διαγνωστουν σε κάποια στιγμή της ζωής τους με καρκινο Υπάρχουν σχεδόν τόσοι κίνδυνοι να το πάθεις, όσες και πιθανότητες να μήν το πάθεις Μπορούμε να επηρεάσουμε αυτή τη τύχη; Άλλες φορες ναι, άλλες φορες οχι
Η ιστορία της σύγχρονης θεραπείας του καρκίνου Ξεκινάει περίπου από τα μέσα της δεκαετίας του 20 ου αιώνα Περιλαμβάνει τη χημειοθεραπεία, την ορμονοθεραπεία, ανοσοθεραπεία, και την ακτινοθεραπεία Χρησιμοποιήθηκε κύρια στην μεταστατική νόσο αλλά και σε πρωιμότερα στάδια
Serendipity through history In 1902 Pierre and Marie Curie isolated from pitchblende a new element called radium. Being involved week after week in the process of distillation of pitchblende noticed that the skin of her hands began to chafe and peel off in blackened layers, as if the tissue had been burnt from the inside. Marie Curie died of aplastic anemia in July 1934 A few milligrams of radium left in a vial in Pierre s pocket scortched through the heavy tweed of his waistcoat and left a permanent scar on his chest. The spectrum of damaged tissues-skin, lips, blood, gums, and nails-provided an important clue: radium was attacking the DNA.
Ιστορικές συγκυρίες Το 1943 μετα από γερμανικό αεροπορικό βομβαρδισμό αμερικανικού στόλου αγκυροβολημένου στο Μπαρι της Ιταλίας ανατινάχτηκε το πλοίο John Harvey που μετέφερε 70 τόνους νιτρικής μουστάρδας. Η διασπορά του αερίου είχε σαν αποτέλεσμα σε λίγους μήνες να πεθάνουν 1000 άνδρες και γυναίκες (ναυτικοί και κάτοικοι της πόλης) Αυτοψία εκείνων που κατέληξαν μετα από μετρικούς μήνες έδειξε εξαφάνιση των λευκών αιμοσφαιρίων από το αίμα και καταστραμμένο μυελό των οστών
Ιστορικές συγκυρίες Οι Goodman και Gillman έλαβαν χρηματοδότηση από τον Αμερικανικό Στρατό να μελετήσουν την καταστροφική δραση της νιτρικής Μουστάρδας σαν όπλο πολέμου. Αυτοί είχαν αλλες ιδέες και μελετησαν την δραση της μουστάρδας απεναντι σε κακοήθη λευκά αιμοσφαίρια, οπως στα λεμφώματα. Τα πειράματα τους στέφτηκαν με απόλυτη επιτυχία. Πρωτη δημοσίευση το 1946.!!!!
Τυχαία παρατήρηση τυχαίο γεγονός Γενεσιουργός υπόθεση (hypothesis generating fact) Πειραματική μελέτη επιβεβαίωσης
Η ιστορία της πενικιλλίνης The identification of penicillium mold by Dr. Alexander Fleming in 1928 is one of the bestknown stories of medical discovery, not only because of its accidental nature, but also because penicillin has remained one of the most important and useful drugs in our arsenal, and its discovery triggered invaluable research into a range of other invaluable antibiotic drugs. The large-scale screening of fermentation products by the pharmaceutical industry which resulted in the discovery of antibiotics to treat wound infections is one more example of finding anticancer drugs by serendipity. Πολλά αντιβιοτικά που ανακαλύφτηκαν με τον ίδιο τρόπο ήταν πολύ τοξικά σαν αντιβιοτικά αλλά σαν παράπλευρη δραση ήταν κυτταροτοξικά
Serendipity and chemotherapy drugs The chromo-oligopeptide actinomycin D, isolated from Streptomyces antibioticus by Selman Abraham Waksman (1888-1973) and Boyd Woodruff in the 1940s as a result of search for drugs to treat tuberculosis, has significant antitumor properties and was applied in the 1950/1960s in paediatric oncology. This antibiotic was approved by the U.S. Food and Drug Administration (FDA) in 1964.
Η σισπλατίνη και τα παράγωγα της Cisplatin was synthesized in 1845 but its potential as an antitumour agent was not recognized until 1965 when its capabilities were discovered by Barney Rosenberg, Loretta van Camp and Thomas Krigas. The inhibition of growth caused by platinum complex of ammonia and chloride (Peyrone's salt i.e. Cis-platinum) was discovered by serendipity during the studies of the influence of electric current on bacterial growth. The positive result during the studies of murine tumours in vivo confirmed its antitumor activity and prompted the studies of other compounds from this class [4,56,119]. It was introduced into clinical practice one decade later in the 1970s [120].
Τα αλκαλοειδή της βίνκας A true breakthrough in chemotherapeutics came by in the 1950s as the discovery of the activity of plant alkaloids from Madagascar periwinkle plant Vinca rosea (Catharanthus roseus (L.) G. Don) by Canadian scientists Robert Laing Noble, Charles T. Beer and Gordon Sloboda [56]. The vinca alkaloids extracted from Vinca rosea consist of a subset of structurally similar compounds comprising two multiringed units, vindoline and catharanthine. Initially, they were investigated because of putative hypoglycaemic properties, but strong marrow suppression observed in rats and significant antileukaemic effects in vitro decided about their clinical use shortly after the discovery of their properties, in 1959. Nowadays, vinca alkaloids are produced synthetically and only four major ones - Vinblastine, Vincristine, Vinorelbine and Vindesine - are in the oncological clinical use.
Συμπεράσματα Ιστορικά η διαδικασία ανακάλυψης νέων φαρμάκων για την Ιατρική και την Ογκολογία βασιζόταν στην φύση και τα προιοντα της και πολλα αντινεοπλασματικά φάρμακα ανακαλύφτηκαν είτε από καθαρή τύχη ή μεσω μίας διαδικασίας δοκιμής-λάθους. Ενώ μέχρι τα μέσα της δεκαετίας 1980s νεα φάρμακα ανακαλύπτονταν από τύχη, από την επόμενη δεκαετία και μετα η επιστημονική γνωση της κυτταρικής δομής και των διαδικασιών του καρκινικού κυττάρου έδωσε στη βασική έρευνα τα εργαλεία, αφενός μεν να ανακαλύπτουν ένα κατάλληλο στόχο για στόχευση και αφετέρου να μπορούν να συνθέσουν το κατάλληλο φάρμακο για να αναστείλει μία συγκεκριμένη λειτουργία.
Serendipity and epidemiology Στη περιοχή Qidong της Κίνας ο καρκίνος του ήπατος ήταν η Νο1 αιτία θανάτου για τους κατοίκους της τα τελευταία 150 χρόνια. Κύρια αιτία καρκίνου του ήπατος η ηπατίτιδα Β, και οι αφλατοξίνες Ωστόσο τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί μία κατακόρυφη πτώση της θνητότητας σχεδόν 50%
Serendipity and epidemiology Από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 αλλαγές στην αγροτική πολιτική με βάση την ελεύθερη οικονομία είχαν σαν αποτέλεσμα την εισαγωγή εγχώριου ρυζιού από γειτονικες περιοχές της Κίνας για την διατροφή του πληθυσμού, ενώ το καλαμπόκι που εξακολουθούσε να παράγεται χρησιμοποιήθηκε για ζωοτροφή Η αφλατοξίνη που αναπτύσσεται στα καλαμπόκια ιδίως σε θερμα και υγρά περιβάλλοντα όπως στη περιοχή Qidong, σπάνια αναπτύσσεται στο ρύζι Επομένως μειώθηκε κατακόρυφα η έκθεση του πληθυσμού στον νούμερο ένα καρκινογόνο παράγοντα την αφλατοξίνη
Serendipity και η ιστορία της κυκλοοξυγενάσης Πως ανακαλύψαμε ότι η αναστολή του ένζυμου της κυκλοοξυγενάσης-2 (cox-2) προλαμβάνει τον καρκίνο; 1970's, in the office of Dr. William R. Waddell at the University of Colorado Health Sciences Center in Denver Experimenting on his patients using indomethacin and sulindac he noticed that their polyps started to disappear By 1989, Dr. Francis M. Giardiello, a colon cancer specialist at Johns Hopkins, had heard of the sulindac findings and decided to test them in 22 patients, 11 of whom took the drug and 11 a placebo patients who took sulindac had 44 percent fewer polyps after a year and the diameters of their polyps had decreased by a third.
Serendipity και η ιστορία της κυκλοοξυγενάσης About the same time, Dr. Raymond N. DuBois, the Director of the cancer prevention program at Vanderbilt University Medical Center, noticed studies indicating that people who used aspirin regularly for, say, arthritis, contracted colon cancer at only about half the rate of people over all.
Serendipity and basic research Το 1928 ο Παπανικολάου ενω έκανε έρευνα πάνω στον αναπαραγωγικό κύκλο των γυναικών εξετάζοντας κολπικά επιχρίσματα με το μικροσκόπιο παρατήρησε τυχαία ανώμαλα καρκινικά κύτταρα σε φαινομενικά υγιείς γυναίκες που αργότερα νόσησαν
Serendipity and basic research το τεστ PAP Μετά απο πολλές προσπάθειες το τεστ PAP άρχισε να χρησιμοποιείται σαν εξέταση ρουτίνας από την δεκαετία του 1940. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας από Νο1 αιτία θανάτου στις γυναίκες κατέβηκε στο Νο7. Ο ίδιος ομολόγησε ότι όταν συνειδητοποίησε για πρώτη φορά τα καρκινικά κύτταρα στο μικροσκόπιο ένοισε την πιο συναρπαστική εμπειρία σε όλη την επιστημονική καριέρα του.
Keep that mind open H επιστημονική επαγρύπνιση αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα για νέες ανακαλύψεις Ο Αμερικανός φυσικός Joseph Henry (1865-1878) κάποτε είπε : Οι σπόροι των μεγάλων ανακαλύψεων αιωρούνται γύρω μας συνεχώς, αλλά ριζώνουν μόνο στα μυαλά αυτών που είναι καλά προετοιμασμένοι για να τους υποδεχτούν.