ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΧ.ΕΤΟΣ 2015-2016
Στόχοι του προγράμματος μας ήταν: Η εκμάθηση μυστικών της κηπουρικής. Η απόκτηση γνώσεων για τη δημιουργία και τη διαχείριση του κήπου. Η απόκτηση γνώσεων για τους κύκλους της ζωής, τα τροφικά πλέγματα και τη θέση του ανθρώπου. Η απόκτηση γνώσεων για την κομποστοποίηση. Η κατανόηση της αξίας του κήπου, η ανάγκη να φροντίσουμε τα φυτά και να βελτιώσουμε την εικόνα του σχολικού μας κήπου. Να εργαστούμε και να συνεργαστούμε μεταξύ μας.
Στα πλαίσια του προγράμματος επισκεφτήκαμε τον Βοτανικό κήπο του Διομήδους και το ΚΠΕ Λαυρίου όπου είχαμε τη δυνατότητα να παρακολουθήσουμε πρόγραμμα σχετικά με την κομποστοποίηση.
ΒΟΤΑΝΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ ΔΙΟΜΗΔΟΥΣ Ο Βοτανικός Κήπος Ιουλίας και Αλεξάνδρου Διομήδους, οφείλει την ύπαρξή του στο όραμα και στο κληροδότημα του Αλέξανδρου Διομήδη, ο οποίος διέθεσε μεγάλο μέρος της περιουσίας του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με σκοπό τη δημιουργία ενός βοτανικού κήπου.
Το 1961, παραχωρήθηκε στο ίδρυμα από το υπουργείο Γεωργίας δασική έκταση 1.860 στρεμμάτων στο Χαϊδάρι, στις βόρειες πλαγιές του όρους Αιγάλεω. Βασικός όρος του Δημοσίου για την παραχώρηση αυτή ήταν η διατήρηση του δασικού χαρακτήρα της περιοχής.
Ο βοτανικός κήπος χωρίζεται σε δύο μεγάλα τμήματα. Το καλλιεργημένο τμήμα, με έκταση περίπου 200 στρέμματα και τα φυσικά οικοσυστήματα, που καταλαμβάνουν περίπου 1.660 στρέμματα. Εκτός από τα δάση χαλεπίου πεύκης, εμπλουτισμένα με τραχεία πεύκη και κυπαρίσσια, στα φυσικά οικοσυστήματα περιλαμβάνονται φρύγανα, μακκί, καθώς και εξάρσεις ασβεστολιθικών βράχων που φιλοξενούν πλούσια χλωρίδα.
Στα φυσικά αυτά οικοσυστήματα, εκτός από τα περίπου 600 φυτικά είδη που αυτοφύονται εκεί, υπάρχει και μεγάλη ποικιλότητα ζωικών ειδών. Μια και η παρέμβαση του ανθρώπου στο τμήμα αυτό είναι μηδαμινή, τα οικοσυστήματα βρίσκονται σε πολύ καλή κατάσταση. Σημαντική ένδειξη για αυτό είναι η παρουσία πληθυσμών ανώτερων θηρευτών, όπως αρπακτικά πουλιά, αφού αυτοί είναι οι πιο ευάλωτοι στις όποιες διαταραχές των οικοσυστημάτων.
Τα 200 στρέμματα του καλλιεργημένου τμήματος είναι χωρισμένα σε επιμέρους τμήματα, που το καθένα εξυπηρετεί διαφορετικό σκοπό. 1.Ο δενδρώνας Εδώ μπορεί να γνωρίσει κάποιος ξυλώδη φυτά, δηλαδή δέντρα και θάμνους, ταξινομημένα ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή από όπου κατάγονται. 2.Ιστορικά φυτά Εδώ φιλοξενούνται φυτά που αναφέρονται σε κείμενα της αρχαιότητας ή στη Βίβλο. Πολλά από τα είδη αυτά είναι συνυφασμένα με την ελληνική μυθολογία, ενώ άλλα είχαν συγκεκριμένες φαρμακευτικές και όχι μόνο χρήσεις στην αρχαιότητα.
3.Ο ανθώνας Είναι ίσως το πιο εντυπωσιακό τμήμα του κήπου, μια και εδώ καλλιεργούνται καλλωπιστικά κυρίως φυτά, πολλά από αυτά με πλούσια ανθοφορία. Η επιλογή τους έχει γίνει ανάλογα με την περίοδο άνθησης, ώστε καθ όλη τη διάρκεια του έτους να υπάρχουν πολύχρωμα λουλούδια στο τμήμα αυτό. 4.Οικονομικά φυτά Στο τμήμα οικονομικών φυτών καλλιεργούνται είδη που προσφέρουν διάφορα προϊόντα στον άνθρωπο, όπως είναι φρούτα και λαχανικά, ξυλεία, ίνες, βαφές, ρητίνες, κόμμεα, αρώματα, αρτύματα κ.ο.κ.
5.Φαρμακευτικά φυτά Στα φαρμακευτικά φυτά ή βότανα, είναι αφιερωμένο ένα ξεχωριστό τμήμα. Ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να γνωρίσει πολλά ιθαγενή βότανα της Ελλάδας, όπως είναι η δάφνη, η φασκομηλιά, το θυμάρι, το θρούμπι, το τίλιο, το μελισσόχορτο, η λαδανιά, το δίκταμο, η μπελαντόνα ή το βαλσαμόχορτο. Εδώ φιλοξενούνται όμως και φαρμακευτικά φυτά καταγόμενα από άλλες γεωγραφικές περιοχές. Ανάμεσά τους η Aloe vera, η ρετσινολαδιά, το τζίντζερ και η μαντζουράνα.
To 1975 ο Κήπος, άνοιξε τις πύλες του στο κοινό. Από τότε επιτελεί σημαντικό εκπαιδευτικό και επιστημονικό έργο, αφενός φέρνοντας σε επαφή το ευρύ κοινό με μέρος από το φυτικό πλούτο του πλανήτη, αφετέρου βοηθώντας στη διατήρηση και προστασία σπανίων και απειλούμενων φυτών.
ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Η κομποστοποίηση είναι μια φυσική διαδικασία η οποία μετατρέπει τα οργανικά υλικά σε μια πλούσια σκούρα ουσία. Αυτή η ουσία λέγεται κόμποστ ή χούμους ή εδαφοβελτιωτικό. Η κομποστοποίηση είναι ένας πολύ άμεσος και σημαντικός τρόπος ανακύκλωσης. Έχει υπολογιστεί ότι το 35% των οικιακών απορριμμάτων μπορούν να κομποστοποιηθούν.
ΓΙΑΤΙ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Επειδή οι ανάγκες των ελληνικών εδαφών σε οργανική ουσία είναι τεράστιες, λόγω της πολύ χαμηλής περιεκτικότητας (1%). Επειδή με την εκτεταμένη χρήση του κομπόστ αντιμετωπίζεται η εντεινόμενη διάβρωση των εδαφών και καταστέλλονται πολλά φυτοπαθογόνα του εδάφους. Επειδή μειώνονται οι εκπομπές του CO 2 και οι επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών. Επειδή είναι η πλέον οικονομική μέθοδος τελικής διαχείρισης των οργανικών υλικών. Επειδή είναι η πλέον φιλική προς στο περιβάλλον.
ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΕΛΕΓΧΩ ΤΗΝ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Τα βακτήρια, οι μύκητες και άλλα μικρόβια είναι οι 'εργάτες' της κομποστοποίησης. Κατά τη διάρκεια της κομποστοποίησης, αυτά τα μικρόβια παράγουν διοξείδιο του άνθρακα (CO 2 ), θερμότητα και νερό καθώς αποικοδομούν τα οργανικά υλικά του σωρού. Το τελικό αποτέλεσμα είναι το ΚΟΜΠΟΣΤ (πλούσιο, σκούρο, θριφτό και άοσμο), τέλειο λίπασμα για τον κήπο. Για την αποτελεσματική κομποστοποίηση χρειάζεται: Σωστό μίγμα υλικών (σε σωστές αναλογίες) Σωστός αερισμός Σωστή υγρασία Σωστό μέγεθος υλικών
ΠΟΙΑ ΥΛΙΚΑ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΩ Τα υλικά που είναι κατάλληλα για κομποστοποίηση μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες: τα Καφέ υλικά και τα Πράσινα υλικά. Πράσινα υλικά Φρούτα αποκόμματα χλόης Καφές και τσάι κοπριά χορτοφάγων ζώων πράσινα φύλλα ετήσια ζιζάνια μικρά κλαδιά
Καφέ ξερά φύλλα σανό και άχυρο ξεραμένη χλόη χαρτί και χαρτόνι ξυλώδη κλαδιά τσόφλια των αυγών φακελάκια τσαγιού πριονίδια στελέχη καλαμποκιού μπισκότα
ΠΟΙΑ ΥΛΙΚΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΩ Κάποια υλικά είναι καλύτερα να μείνουν μακριά από τον οικιακό κομποστοποιητή μας. ΑΠΟΦΕΥΓΟΥΜΕ κρέας και τα κόκαλα ψωμί πουλερικά και ψάρια μαγειρεμένα φαγητά λιπαρά απόβλητα τροφίμων ολόκληρα αυγά γαλακτοκομικά προϊόντα ανθρώπινα περιττώματα ολέθρια ζιζάνια επεξεργασμένα ξύλα περιττώματα σαρκοφάγων ζώων άρρωστα φυτά
Το κόμποστ μπορεί να χρησιμοποιηθεί για Φυτά του σπιτιού Βελτίωση του εδάφους και για λίπανση Υπόστρωμα για λουλούδια και λαχανικά Νέες περιοχές φύτευσης Επιφανειακή λίπανση χλοοτάπητα Κατασκευή υγρού κόμποστ Γύρω από τα δέντρα
Στη διάρκεια του προγράμματος Καθαρίσαμε τον κήπο και προετοιμάσαμε το έδαφος για τη φύτευση νέων φυτών.
Δημιουργήσαμε σπορεία για τη δημιουργία νέων φυτών και τη μεταφύτευσή τους.
Προεκτείναμε τον βοτανικό μας κήπο και τον εμπλουτίσαμε με νέα φυτά, δυόσμο μέντα δάφνη αψιθιά βασιλικό
Δημιουργήσαμε λαχανόκηπο,
Κλαδέψαμε και φροντίσαμε τα ήδη υπάρχοντα δέντρα του κήπου μας και επίσης αποκτήσαμε μια ροδιά και μια μανταρινιά.
Φυτέψαμε νέα αναρριχώμενα φυτά, προσφορά του δήμου μας,τον οποίο και ευχαριστούμε. Στόχος μας είναι να καλυφθούν με φυτά όλοι οι τοίχοι που περιβάλλουν τον σχολικό κήπο.
Σου φτιαξα έναν κήπο να στολίζεις τις μέρες σου. Nα ρχονται τα πουλιά να χτίζουν τις φωλιές τους. Nα σε καλημερίζουν με δοξαστικά κελαηδίσματα. ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΩΣΤΑΒΑΡΑΣ, Κατάθεση» 1965 ἐδῶ εἶναι τὰ τρεχάμενα νερὰ ἐδῶ εἶναι ὁ κῆπος ἐδῶ βουίζουν οἱ μέλισσες μὲς στὰ κλωνάρια καὶ κουδουνίζουνε στ αὐτιὰ ἑνὸς βρέφους καὶ ὁ ἥλιος νά! καὶ τὰ πουλιὰ τοῦ παραδείσου ἕνας μεγάλος ἥλιος πιὸ μεγάλος ἀπ τὸ φῶς.» (Γ. Σεφέρης, Ποιήματα, Ίκαρος)