Η περίοδος της άνθησης 1960-1965 anemourion.blogspot.gr /2017/09/1960-1965_83.html Η εξομάλυνση της πολιτικής ζωής του τέλους της δεκαετίας 1950-1960 επιτρέπει τη διεύρυνση της θεατρικής δραστηριότητας με τη δημιουργία νέων θιάσων και εξασφαλίζει τη δυνατότητα έκφρασης μιας νέας γενιάς δημιουργών. Η πορεία αυτή θα ανακοπεί αρχικά με τη δικτατορία των συνταγματαρχών, αλλά γρήγορα θα ξαναβρεί τους κανονικούς ρυθμούς της, ιδιαίτερα από τις αρχές της επόμενης δεκαετίας 1970-1980. ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ Από τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας ξεχωρίζουν οι απόπειρες να δημιουργηθούν νέοι θεατρικοί φορείς, ενώ εμφανίζεται όλο και πιο συχνά η νέα συγγραφική γενιά. Μετά τον Βασίλη Ζιώγα (Το προξενιό της Αντιγόνης, Δωδέκατη Αυλαία 1960), τον Κώστα Μουρσελά (Άνθρωποι και άλογα Δωδέκατη Αυλαία 1962), τη Λούλα Αναγνωστάκη (Η Πύλη, θέατρο Τέχνης 1964-1965) και τον Παύλο Μάτεσι (Η τελετή, θέατρο Νέας Ιωνίας 1966), θα παρουσιαστούν πολλοί συγγραφείς οι οποίοι θα διαμορφώσουν τα νέα χαρακτηριστικά της μεταπολεμικής δραματουργίας. 1/5
Η «Αγγέλα» του Γιώργου Σεβαστίκογλου. Θέατρο Τέχνης, 1964. Οι νέοι συγγραφείς θα αποδίδουν διαφορετικές όψεις παρόμοιων φαινομένων, θα επεξεργάζονται παρόμοια προβλήματα, θα αναφέρονται σε παρόμοιες αξίες και θα συγκροτήσουν ένα ενδιαφέρον σώμα έργων τα οποία αναφέρονται σε ζητήματα της ελληνικής κοινωνίας αντλώντας την έμπνευση τους κυρίως από τα άμεσα αντιληπτά φαινόμενα της. Συσπειρωμένοι κυρίως γύρω από θιάσους που έχουν μια κριτική στάση απέναντι στους πρωταγωνιστικούς θα εμβαθύνουν την έρευνα της ελληνικής θεατρικής πρακτικής προς την κατεύθυνση ενός προβληματισμού που χαρακτηρίζει τα θέατρα τέχνης. Μέχρι την περίοδο της δικτατορίας έχουν ιδρυθεί νέοι θίασοι που συχνά χαρακτηρίζονται ως πειραματικοί: με τη Δωδέκατη Αυλαία, το Κυκλικό θέατρο του Λεωνίδα Τριβιζά, το θέατρο Πορεία του Αλέξη Δαμιανού, το θέατρο Νέας Ιωνίας του Γιώργου Μιχαηλίδη, το Πειραματικό θέατρο της Μαριέττας Ριάλδη, και άλλες θεατρικές ομάδες δημιουργείται ένας ευρύτερος χώρος προβληματισμού 2/5
γύρω από το ρόλο της θεατρικής πράξης που συσπειρώνει τους νέους δημιουργούς παρέχοντας παράλληλα με το θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν ένα βήμα έκφρασης, τόσο για τους νέους ηθοποιούς όσο και τη νέα γενιά των συγγραφέων. «Η πόλη» της Λούλας Αναγνωστάκη με τους Ν. Βουτέρη, Μ. Λυμπεροπούλου και Γ. Λαζάνη σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν από το Θέατρο Τέχνης (1965). Πρωτοπαίχτηκε μαζί με άλλα δύο μονόπρακτα («Η Διανυκτέρευση», «Η Παρέλαση») με γενικό τίτλο «Η Πόλη». ΟΙ ΚΑΘΙΕΡΩΜΕΝΟΙ Οι θίασοι που δημιουργούνται από την αρχή της δεκαετίας με τη συμμετοχή πρωταγωνιστών που έχουν καθιερωθεί στη συνείδηση ενός ευρύτερου κοινού, τόσο από την παρουσία τους σε κινηματογραφικές παραγωγές όσο και σε σημαντικές παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου ενισχύουν την ποικιλία του θεατρικού τοπίου ακολουθώντας βέβαια την πρακτική που έχουν καθιερώσει επιτυχημένα σχήματα της προηγούμενης δεκαετίας όπως ο θίασος του Μάνου Κατράκη, του Κώστα Μουσούρη ή του Δημήτρη Μυράτ. Οι θίασοι που ιδρύουν η Παξινού με τον Μινωτή, η Έλλη Λαμπέτη, ο Δημήτρης Χορν, ο Αλέκος Αλεξανδράκης, η Τζένη Καρέζη, αλλά και η Κάκια Αναλυτή με τον Κώστα Ρηγόπουλο, η Σμαρούλα Γιούλη και η Αλίκη Βουγιουκλάκη διαμορφώνουν τη φυσιογνωμία τους με επιλογές που εξαρτώνται από τις δυνατότητες των ηθοποιών που συμμετέχουν και από προτιμήσεις που σχετίζονται τόσο με την πνευματική τους προέλευση όσο και με τις καλλιτεχνικές τους σταδιοδρομίες. 3/5
Στον πυρετό του πολιτικού κλίματος και η επιθεώρηση «Γαργάλα τα... Γαργάλα τα...» (1964) των Μ. Τραϊφόρου και Ν. Ελευθερίου (μουσική Ζ. Ιακωβίδη) στο «Θέατρο Βέμπο», με τους Ν. Σταυρίδη, Α. Λειβαδίτη, Ι. Φέρμη, Τ. Μηλιάδη, Τ. Γιαννόπουλο. Κατά την περίοδο πριν από τη δικτατορία παρουσιάζονται και οι σημαντικές απόπειρες των Μάνου Χατζιδάκι και Μίκη Θεοδωράκη που αξιοποιώντας τη διάδοση και την αποδοχή της έντεχνης λαϊκής μουσικής με θεάματα (Οδός Ονείρων, Όμορφη Πόλη, Τραγούδι τον Νεκρού Αδελφού), τα οποία πλουτίζουν την εικόνα της αθηναϊκής θεατρικής ζωής, προβάλλουν νέα πρότυπα θεατρικής δραστηριότητας και στοχεύουν στην προσέλκυση του ευρύτερου κοινού. ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΚΘΒΕ Η ίδρυση του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (1961) στη Θεσσαλονίκη εντάσσεται στην ίδια προσπάθεια που είχε αρχίσει από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας για τη δημιουργία σημαντικών κρατικών θεσμών που θα συμβάλουν στην ανάπτυξη της θεατρικής δραστηριότητας. Η λειτουργία μόνιμης κρατικής σκηνής στη Θεσσαλονίκη έδωσε σημαντική ώθηση για τη διαμόρφωση μιας αυτόνομης θεατρικής ζωής στη συμπρωτεύουσα και συνέβαλε στην εδραίωση μιας αντίληψης, η οποία προβάλλεται από δημουργούς του θεάτρου που διεκδικούν όρους θεατρικής δημιουργίας πέρα από την παραδοσιακή αθηναϊκή θεατρική αγορά. Στην ίδια κατεύθυνση στοχεύει και η ίδρυση του περιοδεύοντος Άρματος Θέσπιδος το οποίο θα διακόψει οριστικά τη λειτουργία του το 1982. Η δεκαετία 1960-1970 χαρακτηρίζεται και από ένα σημαντικό ενδιαφέρον για τις θεατρικές εκδόσεις. Το ενδιαφέρον αυτό τροφοδοτείται κυρίως από ειδικευμένα περιοδικά. Η ετήσια έκδοση Θέατρο του Θ. Κρίτα με τη διεύθυνση του Μάριου Πλωρίτη (1957-1960) καταγράφει τα πεπραγμένα της ελληνικής θεατρικής ζωής, ενώ η ομώνυμη τριμηνιαία έκδοση του Κ. Νιτσου συμβάλλει στην ευρύτερη γνωριμία του ελληνικού κοινού και των ανθρώπων του θεάτρου με νεότερες θεωρητικές προσεγγίσεις θεατρικών φαινομένων και με συστηματική ενημέρωση για την παγκόσμια θεατρική δραστηριότητα.τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας προ ετοιμάζουν μια νέα πορεία του θεάτρου, η συνέχεια της οποίας θα εντοπιστεί μετά το 1972-1973, την περίοδο δηλαδή κατά την οποία θα ανασταλεί η ισχύς ορισμένων από τους περιοριστικούς της ελευθερίας νόμους της δικτατορίας. Η πραγματική όμως ανάπτυξη του ελληνικού θεάτρου θα αρχίσει να γίνεται για πρώτη 4/5
φορά στην ιστορία του τόπου χωρίς την ύπαρξη οποιασδήποτε δέσμευσης με τη νέα περίοδο λειτουργίας της δημοκρατίας, που αρχίζει με τη μεταπολίτευση. ΠΛΑΤΩΝ ΜΑΥΡΟΜΟΥΣΤΑΚΟΣ Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ 1960-1965 ΕΠΤΑ ΗΜΕΡΕΣ εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΑΘΗΝΑ 05 ΔΕΚ 1999 5/5