ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ (e-waste) Σπύρος Δριβέλος ΓεωργίαΜαυροειδή
Απόβλητα Ηλεκτρικούκαι Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού ΑΗΗΕ (Waste Electrical and Electronic Equipment WEEE): Οποιαδήποτε θραύσματα, χαλασμένη ή ανεπιθύμητη ηλεκτρική ήηλεκτρονική συσκευή.
Directive2002/96/EC «Ηλεκτρικόςκαι ΗλεκτρονικόςΕξοπλισμός (electrical and electronic equipment -EEE) είναιοεξοπλισμός, η ορθή λειτουργία του οποίουεξαρτάται από ηλεκτρικά ρεύματα ή ηλεκτρομαγνητικά πεδία καιοοποίος έχει σχεδιασθείνα λειτουργείυπό ονομαστική τάση μέχρι 1000V εναλλασσόμενου ρεύματος και μέχρι 1500V συνεχούς ρεύματος.»
1. Μεγάλεςοικιακέςσυσκευές. 2. Μικρέςοικιακέςσυσκευές. 3. Εξοπλισμόςπληροφορικήςκαιτηλεπικοινωνιών. 4. Καταναλωτικάείδη. 5. Φωτιστικάείδη. 6. Ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά εργαλεία (εξαιρουμένων των μεγάλης κλίμακας σταθερών βιομηχανικώνεργαλείων). 7. Παιχνίδια και εξοπλισμός ψυχαγωγίας και αθλητισμού. 8. Ιατροτεχνολογικά προϊόντα (εξαιρουμένων των εμφυτεύσιμωνκαιμολυσμένων). 9. Όργαναπαρακολούθησηςκαιελέγχου. 10. Συσκευέςαυτόματηςδιανομής.
e-waste μεταχειρισμένες συσκευέςπου λειτουργούναλλά δωρίθηκαν, πουλήθηκανή απορρίφθηκαν μεταχειρισμένες συσκευέςοιοποίες μπορούννα επαναχρησιμοποιηθούν ανεπισκευαστούν δευτερογενήυλικά καιθραύσματα (μέταλλα, πλαστικό, γυαλί)
ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Παγκόσμιο ταχύτατα αναπτυσσόμενο και διογκούμενο ρεύμααποβλήτων. Διαφορετικές τοπικέςνομοθεσίεςκαι συστήματα διαχείρισηςτων ΑΗΗΕ (όπου υπάρχουνκαιεφαρμόζονται). Πολλά υλικάείναιτοξικάκαι μη βιοαποικοδομίσιμα.
ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥΠΕΡΙΕΧΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΑΗΗΕ Πάνωαπό 35 διαφορετικέςουσίες, συνήθως σεσυνδυασμό: Πλαστικό Γυαλί Μέταλλα, μεταλλοειδή καιενώσεις αυτών.
ΟΥΣΙΕΣΠΟΥΠΕΡΙΕΧΟΝΤΑΙ ΣΤΑΑΗΗΕ ΕΠΟΞΕΙΔΙΚΕΣ ΡΗΤΙΝΕΣ μονωτικό για προστασία των ηλεκτρονικών κυκλωμάτων ευαισθητοποίηση στο σκληρυντικό: επιχλωριδύνη διφαινόλη Α αλλεργική αντίδραση, οιστρογόνο δρασ/τα, αλλοίωση των αρσενικών αναπ. οργάνων, συντόμευση της διάρκειας του θηλασμού, καρκίνο στο πάγκρεας ανθεκτικοί οργανικοί ρύποι, βιοσυσσωρεύονται σεζώα, δημιουργία διβενζοδιοξίνων και διβενζοφουρανίων ΠΟΛΥ- ΧΛΩΡΙΩΜΕΝΑ ΔΙΦΑΙΝΥΛΙΑ PCBs ψυκτικά, μονωτικάυγρά (μετασχηματιστές πυκνωτές), σταθεροποίηση των προσθέτων υλών στα PVC επιχρίσματατων καλωδιώσεων, χρώματα,μελάνια δερματικές παθήσεις, αναπαραγωγή, συμπεριφοράβρεφών και παιδιών (έκθεση μητέρας), καρκίνος του ήπατος και των χοληφόρων οδών κ.α.
ΟΥΣΙΕΣΠΟΥΠΕΡΙΕΧΟΝΤΑΙ ΣΤΑΑΗΗΕ ΧΛΩΡΙΟΥΧΟ ΠΟΛΥ- ΒΙΝΥΛΙΟ PVC ΜΟΛΥΒΔΟΣ (Pb) μόνωση για ηλεκτρικά σύρματα, σύνθετο σε εξαρτήματα φορητών ηλεκτρονικών ειδών κολλήσεις κυκλωμάτων, καλώδια υψηλήςτάσης, οθόνες, μπαταρίες εκλείονται: πλαστικοποιητές διοξίνες, φουράνια εισέρχεται στην τροφική αλυσίδα μέσω του εδάφουςκαι του νερού και συσσωρεύεται από μέλοςσε μέλος καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος, διαταραχέςτης αναπαραγωγής, ποικιλία μορφών καρκίνου, ενδομητρίωση διαταραχέςαίματος, εγκεφάλου, βλάβη στιςνευρικές συνδέσεις, νεφροπάθεια, γυναικεία αναπαραγωγή, ενδοκρινές σύστημα, ανάπτυξητου παιδικού εγκεφάλου
ΟΥΣΙΕΣΠΟΥΠΕΡΙΕΧΟΝΤΑΙ ΣΤΑΑΗΗΕ ΒΗΡΥΛΛΙΟ (Be) τηλεπικοινωνίες, ηλεκτρικές επαφές, μικροκύματα, εξοπλισμός υπολογιστών, οθόνεςκ.α. καρκινογόνες ουσίεςτης κατηγορίαςι έκθεση σε χώρο εργασίας καρκίνοςτου πνεύμονα, βηρύλλιοευαισθητοποίηση, χρόνια νόσος βηρυλλίου-cbd ΚΑΔΜΙΟ (Cd) μπαταρίες, χρωστικές, επιχρίσματα, σταθεροποιητές για PVC, κολλήσεις, τηλεοράσεις, υπέρυθρους ανιχνευτές, τσιπς καρκινογόνες ουσίες έκθεση σε χώρο εργασίας επίδραση στο αναπνευστικό σύστημα
ΟΥΣΙΕΣΠΟΥΠΕΡΙΕΧΟΝΤΑΙ ΣΤΑΑΗΗΕ ΥΔΡΑΡΓΥΡΟΣ (Hg) επίπεδες οθόνες, μπαταρίες, λαμπτήρες φθορισμού, θερμόμετρα και θερμοστάτες, διακόπτες υδραργύρου, αλκαλικές μπαταρίες, καταλύτεςκ.α. ψάριαοστρακοειδή: συσσώρευση μεθυλουδραργύρου στουςμυικούς ιστούς, μεταφορά στην τροφική αλυσίδα οξεία και χρόνια δηλητηρίαση, αναπνευστικό και κεντρικό νευρικό σύστημα, βλάβεςστα νεφρά και σε έμβρυα, τα οποία είναι πολύ ευαίσθητα στον υδράργυρο μέσω της μητρικής έκθεσης
Οθόνες (CRT, TFT, LCD). Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίαςκαι άλλα hardware(εκτυπωτής, πληκτρολόγιο κλπ) Μόλυβδος, κάδμιο, υδράργυρος, βάριο, φώσφορος (ως φωσφορικό επίστρωμαμαζί μεψευδάργυρο, βανάδιο και άλλαβαρέα μέταλλα), εποξειδικές ρητίνες, χαλκός, πυρίτιο, PVC κ.α. Υδράργυρος, κάδμιο, PCBs, PVC, μόλυβδος, βηρύλλιο, χαλκός, πυρίτιο, άνθρακας, σίδηρος, αλουμίνιο κ.α. Μελάνια και Toners. Άνθρακας («μαύρος»), βαρέα μέταλλα, οργανικοί διαλύτες.
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ: Σημαντικήπηγήτοξικώνκαικαρκινογόνωνουσιών. Πολύτιμηπηγήδευτερογενώνπρώτων υλών. «ΕναλλακτικήΔιαχείριση»: ανακύκλωσηκαιεπαναχρησιμοποίησητων ηλεκτρονικώναποβλήτων!
ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΧΑΛΚΟΥ ΑΠΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣΠΛΑΚΕΤΕΣ
ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ Εισαγωγή στην ανακύκλωση και στην διαχείρισητων αποβλήτων
Ποιοι είναι οι κύριοι δέκτες αποβλήτων;
-Το 80% των WEEE τωνη.π.αεξάγεται στην Ασίακαι το 90% αυτών πηγαίνειστηνκίνα. -Γι αυτό το λόγοηκυβέρνησητηςκίνας απαγόρευσετηνεισαγωγή αποβλήτων από συσκευέςκαι ηλεκτρονικάπροϊόντα -Απότηνπαραγωγή ηλεκτρικούκαι ηλεκτρονικούεξοπλισμούτο 2003, κέρδισε 227.46 διςδολάρια, δηλαδήτο 51,9% του συνολικούεξαγόμενου τζίρου.
ΗΕυρωπαϊκή ένωση έθεσεδύο ντιρεκτίβες: -Οδηγία για τα Απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, γνωστή και ως Οδηγία WEEE. Σε ισχύ από τις 13 Αυγούστου 2005. -Οδηγία για τον περιορισμό της χρήσης συγκεκριμένων επικίνδυνων ουσιών στον ηλεκτρικό και ηλεκτρονικόεξοπλισμό, ηαλλιώς Οδηγία ROHs, σε ισχύ από την 1 Ιουλίου 2006.
Προβλήματαστιςαναπτυσσόμενες χώρες -Παρ όλο που ηποσότητατων εγχώριων ηλεκτρονικών αποβλήτων ανά άτομο είναισχετικάμικρή, οιπολυπληθής χώρες, όπως ηκίνακαι ηινδία είναι ήδημεγάλοιπαραγωγοί ηλεκτρονικών αποβλήτων. -Οιχώρες αυτές επίσης είναιοιπιο ταχέως αναπτυσσόμενες αγορές για ηλεκτρικό καιηλεκτρονικό εξοπλισμό -Μερικές από αυτές τις αναπτυσσόμενες χώρες είναιεισαγωγείς σημαντικών ποσοτήτων ηλεκτρονικών αποβλήτων. -Έλλειψηκανονισμών στοντομέαεναπόθεσης καιανακύκλωσης. Έγίνε προσπάθειακυρίως από μη-κυβερνητικές οργανώσεις (NGOs), παραγωγούς καιομάδες καταναλωτών γιατην ανάπτυξηστρατηγικών WEEE.
-Το 2003, η Ελβετία εγκαινίασε ένα συνεταιριστικό πρόγραμμαμεκάποιεςβιομηχανικέςχώρες. Το σχέδιο αυτό ιδρύθηκεαπό τη seco καιυλοποιήθηκεαπό την Empa, σεσυνεργασίαμεέναναριθμό τοπικών συνεργατώνκαιαρχών. - Στόχοςσανπρώτηφάσηήτανηαναγνώρισηκαιη τεκμηρίωσητηςισχύουσαςκατάστασηςστην αντιμετώπισητωνηλεκτρικώνκαιηλεκτρονικών αποβλήτωνσετρειςαστικέςπεριοχές τοδελχί (Ινδία), το Beijing (Κίνα) και Johannesburg (Νότιος Αφρική). Δημιουργίαμιαςβάσηςδεδομένωνγιατηνμείωση τωνκινδύνωνχωρίςναμειωθείηελκυστικότητατης επιχείρησης.
Διεθνήςπρωτοβουλίεςσχετικάμε τα WEEE Basel convention and Basel Ban (παγκόσμια οργάνωση) StEP(από ταη.ε.) Silicon Valley Toxic Coalition (SVTC)(στις Η.Π.Α.) WEEE Forum(στηνΕυρώπη) National Electronics Product (Παγκόσμια οργάνωση) Stewardship Initiative (NEPSI)(στιςΗ.Π.Α.) Electronics Product Stewardship Canada (EPS Canada)(Παγκόσμιαοργάνωση) European Recycling Platform (EPR)(HP, Sony, Braun,Electrolux)
Μεθοδολογίαανάπτυξηςενός συστήματος WEEE
Προβλήματαγια την ανάπτυξη των συστημάτων διαχείρισης WEEE ΣτηνΚίνα, τηνινδίακαιτηννότιο Αφρική προέκυψανταεξήςπροβλήματα: -συστήματαανακύκλωσης WEEE, καθοδηγούμενα από επιχειρήσειςχωρίςκαμίακυβερνητική ανάμειξη. -μακράπαράδοσηστηνανακύκλωσητων ηλεκτρικώνκαιηλεκτρονικώναποβλήτωναπό ένανάτυπο επιχειρηματικό τομέα. -μικράέσοδατωνεπιχειρήσεων -μεγάλοικίνδυνοιγιατηνυγείακαιτο περιβάλλον
Σχεδιασμόςενόςσυστήματος Νομικοίκανονισμοί διαχείρισης WEEE Κάλυψητουσυστήματος (συλλογικό ήειδικό) Οικονομικάτουσυστήματος (ποιοςπληρώνεικαι γιαποιο λόγο) Ευθύνητουπαραγωγού (μερικήήολική), ο ρυπαίνωνπληρώνει Εγγύησησυμμόρφωσης (ποινέςγιαμη συμμορφώσεις)
Σύγκρισησυστημάτων διαχείρισης WEEE
Ανακύκλωση και νομοθεσίαστην Ελλάδα ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣΥΣΚΕΥΩΝ Α.Ε. : εγκεκριμένος φορέας γιατηνλειτουργίατου Συλλογικού συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης των ΑποβλήτωνΗλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (WEEE) στηνελλάδα. ηποσότητα WEEE που θαπρέπει ναοδηγηθούνστην ανακύκλωση είναι 4 κιλά χωριστής συλλογής οικιακής προέλευσης ανά κάτοικο και ποσοστάανακύκλωσης και αξιοποίησης που κυμαίνονται από 50% εως 80% του μέσου βάρους. Οι διακινητές οφείλουν ναπαραλαμβάνουν, με σχέση ένα παλιό προς ένανέο, χωρίς χρηματικήεπιβάρυνση γιατον καταναλωτή, αποσυρόμενο εξοπλισμό, ο οποίος είναι ισοδύναμου τύπου με τονπαρεχόμενο εξοπλισμό.
Κέντρα ανακύκλωσηςκαι επεξεργασίας
Διάγραμμα ροής των WEEE
Υποχρεώσεις από την νομοθεσία αύξηση των σημείωνσυλλογής στους Δήμους ενημέρωση τωνδιακινητών καιπαραγωγών καιανάληψη των ευθυνών δημιουργία κέντρωνεπαναχρησιμοποίησης ηλεκτρικώνκαιηλεκτρονικών συσκευών Οργάνωση και ενημέρωση τουκαταναλωτή ως προς τα δικαιώματα αλλά και τις υποχρεώσεις του αναφορικά με τα WEEE.
Πίνακας ανακυκλωθέντων WEEE το 2006-2007
Συμπεράσματα Έλλειψη έμπιστων δεδομένων Έλλειψημιας ασφαλούςυποδομήςγια ανακύκλωση WEEE στονεπίσημο τομέα Έλλειψηδιεθνώνπροτύπων για απλή και αποτελεσματική διαχείριση ενός συστήματος WEEE
Προτεινόμενες Λύσεις Τεχνολογίακαιικανότητες: υποστήριξητων επίσημων SME καιτωνμεγαλύτερωνβιομηχανιών Πολιτικήκαινομοθεσία: Υποστήριξητωνδήμων ή/καιτωνεπαρχιακώνκυβερνήσεωνστηνσύνθεση, τηνσυμβουλήκαιστηνυλοποίησητηςνομοθεσίας στονχειρισμό των WEEE Επιχειρήσειςκαιοικονομία: Υποστήριξητης οικονομίας, εξασφαλίζονταςτην αποτελεσματικότητακαιτηνδιάρκειατων συστημάτωνδιαχείρισης WEEE
Σαςευχαριστούμεγια την υπομονή σας!