www.agaliazo.gr ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Λεωσθένους 21-23, 18536 Πειραιάς - Τ: 210 4181641 - F: 210 4535343 e: oekk@otenet.gr - www.oekk.gr ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ν. ΑΧΑΙΑΣ Πατρέως 8-10, 26221 Πάτρα - Τ/F: 2610 226122 e: omilospa@otente.gr ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Παπαλεξάνδου 16, 71500 Ηράκλειο Κρήτης - Τ/F: 2810 288319 Κινδυνεύει κάποιο από τα αγαπημένα σας πρόσωπα; Με τη συνεργασία της επιστημονικής επιτροπής του ΟΕΚΚ - ΑγκαλιάΖΩ Με την ευγενική χορηγία της Roche (Hellas) A.E.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αυτός ο απλός οδηγός προσφέρει πληροφορίες και συμβουλές για να βοηθήσετε κάποιον/α που νομίζετε ότι θα μπορούσε να κινδυνεύει από καρκίνο του πνεύμονα. 1
Ο όρος «καρκίνος του πνεύμονα» περιγράφει την ανάπτυξη παθολογικών κυττάρων στον πνεύμονα. Αυτά τα κύτταρα μεγαλώνουν και διαιρούνται πολύ πιο γρήγορα από τα υγιή κύτταρα και κολλάνε μεταξύ τους για να σχηματίσουν έναν όγκο. Τα πολλά αιμοφόρα αγγεία και οι λεμφαδένες συμβάλλουν στην εξάπλωση του καρκίνου του πνεύμονα. Κάθε μέρα 936 άνδρες και γυναίκες πεθαίνουν στην Ευρώπη από καρκίνο του πνεύμονα. Αλλά οι νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις επισημαίνουν ότι είναι σημαντικό να ενθαρρύνεις τους ανθρώπους για τους οποίους νοιάζεσαι να ελεγχθούν και, αν χρειαστεί, να το αντιμετωπίσουν. Οι περισσότεροι τύποι του καρκίνου του πνεύμονα αναπτύσσονται σιγά σιγά και συχνά παίρνει πολύ καιρό μέχρι να εμφανιστούν τα συμπτώματα. 3
Ακόμα και για τον καρκίνο του πνεύμονα προχωρημένου σταδίου είναι διαθέσιμες νέες καινοτόμες θεραπείες που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής και ανακουφίζουν από τον πόνο. ΜΗΠΩΣ ΑΓΝΟΕΙ ΑΝΗΣΥΧΗΤΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ; Ενθάρρυνε τον άνθρωπο που αγαπάς να συζητήσει με το γιατρό του/της αν έχει οποιοδήποτε από τα παρακάτω συμπτώματα. Αυτό θα σας καθησυχάσει και τους δυο ή θα τον/τη βοηθήσει να πάρει τη θεραπεία που χρειάζεται έγκαιρα. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο καρκίνος του πνεύμονα ανακαλύπτεται όταν έχει εξαπλωθεί πέρα από τους πνεύμονες. Είναι πολύ πιο εύκολο να αντιμετωπιστεί όταν ανιχνεύεται στα πρώιμα στάδια, αλλά ξέρεις τι πρέπει να προσέξεις; Βήχας που απλά δεν περνάει; Λαχανιάζει ή σφυρίζει η αναπνοή του/της κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων με τις οποίες ένοιωθε καλά πριν; Η φωνή του/της είναι βραχνή; Βήχει και βγάζει αίμα; Έχασε την όρεξη του/της ή έχασε κιλά χωρίς να το επιδιώκει και χωρίς κάποιο άλλο γνωστό λόγο; Παθαίνει επαναλαμβανόμενες κρίσεις βρογχίτιδας; Σας αναφέρει πόνους στο στήθος, την πλάτη ή τα μπράτσα; 4 5
Το να αγνοείς τους φόβους σου δεν σε προστατεύει. Αν ανησυχείτε έστω και στο παραμικρό ενθαρρύνετέ τον/τη να μιλήσει στο γιατρό του/της. 7
Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΔΕΝ ΑΞΙΖΕΙ ΣΕ ΚΑΝΕΝΑ Ο καρκίνος του πνεύμονα έχει μια τρομερή εικόνα και πολλοί άνθρωποι, ειδικά αν καπνίζουν, πιστεύουν ότι δεν υπάρχει τίποτα που μπορούν να κάνουν γι αυτόν. Έτσι αγνοούν τα συμπτώματα αλλά το να αγνοούν τους φόβους τους δεν μπορεί να τους κάνει να ξεφύγουν από αυτούς. Το να αγνοείς τους φόβους σου δεν σε προστατεύει. Συχνά θεωρείται σαν «νόσος των καπνιστών» αλλά στην πραγματικότητα περίπου το 13% των περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα εμφανίζεται σε ανθρώπους που δεν έχουν καπνίσει ποτέ. Ανεξάρτητα από αυτό, σε κανένα δεν αξίζει ο καρκίνος του πνεύμονα! Η νικοτίνη είναι εξαιρετικά εθιστική και αν έχει ήδη κόψει το κάπνισμα θα πρέπει να είστε πολύ περήφανοι γι αυτόν. Αν καπνίζει ακόμα, βοηθήστε τον/τη να αναζητήσει την υποστήριξη που χρειάζεται για να το σταματήσει το συντομότερο δυνατόν. Αξίζει να είναι ευτυχισμένος/η, υγιής και καλά. Αν ανησυχείτε έστω και στο παραμικρό ενθαρρύνετέ τον/τη να μιλήσει στο γιατρό του/της. 8
ΝΕΑ ΕΛΠΙΔΑ Πρόσφατα, υπήρξαν σημαντικές εξελίξεις στην αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται καινοτόμοι παράγοντες που προστέθηκαν στην παραδοσιακή χημειοθεραπεία. Έχουν υπάρξει επίσης πρόοδοι στις χειρουργικές τεχνικές. 10
ΠΩΣ ΝΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΤΕ ΚΑΠΟΙΟΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΑΝΗΣΥΧΕΙΤΕ ΚΑΙ ΝΑ ΤΟΝ ΒΟΗΘΗΣΕΤΕ ΝΑ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΘΕΙ Ακόμα και αν φαίνεται βαριεστημένος/η να ακούει σχετικά με το κάπνισμα, είναι δύσκολο να αγνοήσει όλες τις προειδοποιήσεις. Για να τον/την κάνετε να πάψει να αδρανεί, κάντε αυτή τη συζήτηση με διαφορετικό τρόπο απ ότι έχετε προσπαθήσει μέχρι τώρα. Αυτές οι συμβουλές θα σας βοηθήσουν να ανακινήσετε το θέμα με ένα τρόπο πιο εποικοδομητικό. Υπενθυμίστε του/της πόσο πολύ τον/την αγαπάτε και ζητήστε να επιλέξει ποια χρονική στιγμή θα μπορούσατε να μιλήσετε για λίγο, πχ «Θα ήθελες να μιλήσουμε την Πέμπτη μετά από τη δουλειά σου;» έτσι ώστε να συμφωνήσει για μια συγκεκριμένη ώρα. Όταν είστε και οι δυο έτοιμοι, δώστε του/της τις επίσημες πληροφορίες, χωρίς συναισθηματική φόρτιση και γκρίνια. Ρωτήστε τι θα τον/τη βοηθούσε να κόψει το κάπνισμα και να κάνει έλεγχο. Τι μπορείτε να κάνετε εσείς για να τον/την ενθαρρύνετε και να τον/την υποστηρίξετε; Κάντε το όσο πιο εύκολο γίνεται γι αυτόν/η να ολοκληρώσει την διαδικασία. Προτείνετέ του/ της να κλείσετε το ραντεβού με το γιατρό και ακόμα πηγαίνετε μαζί του/της αν το θέλει. Αποφύγετε το κήρυγμα και φροντίστε να είναι η αρχική συζήτηση σύντομη. Δεν μπορείτε να υποχρεώσετε κανένα να κάνει οτιδήποτε, μπορείτε μόνο να ελέγχετε αυτό που κάνετε εσείς. Ο σκοπός σας είναι να κάνετε όσο πιο εύκολο γίνεται να ελεγχθεί το συντομότερο δυνατόν και να τον/την κάνετε να νοιώσει ότι είστε με το μέρος του. Αφήστε τις πληροφορίες για να τις διαβάσει μετά τη συζήτησή σας και υπενθυμίστε του/της ότι όποτε θέλει υπάρχουν οργανωμένοι χώροι που μπορούν να τον/την υποστηρίξουν (ΟΕΚΚ- ΑγκαλιάΖΩ, Αντικαπνιστική Εταιρία κ.α.). 12
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ ΤΩΡΑ; Αν νομίζετε ότι κάποιος που αγαπάτε κινδυνεύει, συζητείστε αυτές τις πληροφορίες μαζί του/ της και ενθαρρύνετε τον/τη να πάει στο γιατρό του/της. Υπάρχει νέα ελπίδα για την αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα γι αυτό μην αγνοείτε τα συμπτώματα. Θυμηθείτε ότι όσο νωρίτερα ανακαλύπτεται ο καρκίνος του πνεύμονα, τόσο πιο εύκολο είναι να καταπολεμηθεί και ακόμα και να θεραπευτεί. 14
ΠΟΣΟ ΠΟΛΥ ΚΑΙ ΓΙΑ ΠΟΣΟ ΚΑΙΡΟ ΕΧΕΤΕ ΚΑΠΝΙΣΕΙ; Καπνίζετε; Πόσα τσιγάρα/πακέτα την ημέρα; Για πόσα χρόνια; 16
ΤΙ ΑΛΛΟ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΣΑΣ ΚΑΝΕΙ ΝΑ ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΤΕ; Σημειώστε όλα τα τετραγωνάκια που ισχύουν: 18 Ζω (ή ζούσα στο παρελθόν) με ένα ή περισσότερους καπνιστές Όταν ήμουν παιδί, οι γονείς μου/φροντιστές μου κάπνιζαν Εργάζομαι σε περιβάλλον με καπνό Έχω εργαστεί στο παρελθόν σε περιβάλλον με καπνό Έχω εκτεθεί σε υψηλά επίπεδα ακτινοβολίας Έχω εκτεθεί σε αμίαντο Ζω σε μια περιοχή με σημαντική ατμοσφαιρική ρύπανση Ζούσα σε μια περιοχή με σημαντική ατμοσφαιρική ρύπανση Ο ένας ή και οι δυο γονείς μου έχουν διαγνωσθεί με καρκίνο του πνεύμονα Ένα ή περισσότερα από τα αδέλφια μου έχει διαγνωσθεί με καρκίνο του πνεύμονα Ένας ή περισσότεροι από τους εξ αίματος παππούδες μου ή άλλους συγγενείς έχει διαγνωσθεί με καρκίνο του πνεύμονα Έχω χρόνια βρογχίτιδα, χρόνια αποφρακτική πνευμονική νόσο (ΧΑΠ) ή εμφύσημα Έχω συχνά βήχα ή πνευμονία
ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΙΛΗΣΕΤΕ ΜΕ ΤΟ ΓΙΑΤΡΟ ΣΑΣ ΚΑΙ ΝΑ ΕΛΕΓΧΘΕΙΤΕ ΑΝ: Έχετε τουλάχιστον 10 πακέτα-έτη* και συντρέχουν δυο ή περισσότεροι από τους άλλους παράγοντες κινδύνου Δεν έχετε καπνίσει ποτέ και συντρέχουν τρεις ή περισσότεροι από τους άλλους παράγοντες κινδύνου * Πακέτα-έτη είναι το γινόμενο του συνολικού αριθμού πακέτων που καπνίζει κάποιος το χρόνο επί τα έτη που είναι καπνιστής. 20
Για να πάρετε δωρεάν περισσότερες πληροφορίες ή υποστήριξη από κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους επικοινωνήστε με τον ΟΕΚΚ-ΑγκαλιάΖω τις εργάσιμες ημέρες και ώρες στο τηλέφωνο 210-4181641 ή www.oekk.gr