ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Ι ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Το Everest στο εµπορικό κέντρο της Γλυφάδας είναι ανοικτό τις καθηµερινές από τις 9 το πρωί µέχρι τις 7 το βράδυ. Το κόστος για την παρασκευή και πώληση των σάντουιτς είναι περίπου 0,50 για το κάθε σάντουιτς (µέσος όρος) και πωλείται γύρω στα 1,50 (µέσος όρος). Κάθε Παρασκευή βράδυ γύρω στις 6 έχουν µείνει αρκετά σάντουιτς απούλητα (τα οποία βέβαια τη ευτέρα δεν θα τρώγονται µε τίποτα). Τι θα πρέπει να κάνει ο υπεύθυνος του καταστήµατος µε τα τελευταία σάντουιτς που έµειναν; Θα πρέπει να διατηρήσει την τιµή ή να τα πουλήσει φθηνότερα (και πόσο); ποια σηµεία είναι εφικτά για µια οικονοµία; Ποιο σηµείο αντιπροσωπεύει την ανώτατη δυνατή παραγωγή CDs; Ποιο ή ποια σηµεία αντιπροσωπεύουν συνδυασµούς αγαθών που δεν είναι εφικτό να παραχθούν; Ποιοι συνδυασµοί αγαθών είναι αναποτελεσµατικοί και ποιοι αποτελεσµατικοί; F ποιο είναι το κόστος ευκαιρίας για µια οικονοµία που θα µετακινηθεί από το ση- µείο A στο σηµείο B; Από το A στο C; Από το D στο A;
G Τι µπορεί να προκάλεσε τη µετακίνηση της καµπύλης παραγωγικών δυνατοτήτων από το A στο B; 1. αύξηση του διαθέσιµου κεφαλαίου 2. αύξηση της διαθέσιµης εργασίας 3. µια µεγάλη τεχνολογική ανακάλυψη 4. πρόοδος στην τεχνολογία κατασκευής ενδυµάτων 2 H Τι πιστεύετε ότι προκάλεσε την µετακίνηση της καµπύλης παραγωγικών δυνατοτήτων από το Α στο Β; 1. βελτίωση της τεχνολογίας παραγωγής κεφαλαιουχικών αγαθών 2. βελτίωση της τεχνολογίας παραγωγής καταναλωτικών αγαθών 3. γενικότερη τεχνολογική πρόοδος 4. µείωση των διαθέσιµων πόρων Πώς θα µπορούσατε να περιγράψετε τη µετακίνηση από το σηµείο A στο B; 1. οικονοµική ανάπτυξη 2. κοινωνική καταστροφή 3. βελτίωση της διανοµής του εισοδήµατος 4. βελτίωση της κατανοµής των πόρων I ποιο είναι το κόστος ευκαιρίας για την κοινωνία της µετακίνησης από το σηµείο D στο B; Από το C στο E; Τι λέτε να προκάλεσε την τελευταία µετακίνηση; 1. αύξηση του αριθµού όσων προτιµούν τα pretzels 2. µείωση του αριθµού όσων προτιµούν τα πατατάκια 3. ανεργία 4. το 1 και το 2 J Acme Motor Company Αυτοκίνητα Μοτοσικλέτες 50 0 40 250 30 450 20 600 10 700 0 750 Σύµφωνα µε τον πίνακα, ποιο είναι το κόστος ευκαιρίας της Acme αν αποφασίσει να αυξήσει την παραγωγή των αυτοκινήτων από 30 σε 40; Των µοτοσικλετών από 450 σε 600;
K Η Μάρθα µπορεί να ετοιµάσει ένα γεύµα σε µία ώρα έχοντας κόστος ευκαιρίας 50 την ώρα. Το ίδιο γεύµα ο Σταύρος το ετοιµάζει σε 2 ώρες, έχοντας κόστος ευκαιρίας 20 την ώρα. Η Μάρθα του προτείνει να της ετοιµάζει το γεύµα και να τον πληρώνει 45. Την συµφέρει; Τον συµφέρει; 3 L Ας υποθέσουµε πως το 2005 αυξάνεται η γεννητικότητα στην Ελλάδα σε σχέση µε τις προηγούµενες χρονιές. Το 2006 επιστρέφει στα επίπεδα του 2004. Πόσο θα επηρεάσει αυτή η προσωρινή αύξηση την τιµή για (φοιτήτριες) baby-sitters το 2010 και το 2025; Σε µια εφηµερίδα διαβάζουµε για την επιτυχηµένη διαφηµιστική εκστρατεία της εταιρίας Τσάνταλη µε την οποία προώθησε τα διάφορα είδη κρασιού της. Ο δηµοσιογράφος υποστηρίζει την άποψη ότι η άνοδος της τιµής του κρασιού που ακολούθησε θα οδηγήσει σε πτώση της ζήτησής του. Είναι σωστό το συµπέρασµά του; 1739 Απριλίου πρώτη, έκανε ένα χιόνι ψυχρό και φαρµακερό και εχάλασε τα δενδρικά και αµπέλια και χωράφια και δεν εγίνηκαν (βλάστησαν), εξαπάγιασαν. Σταφύλια δεν εγίνηκαν ούτε από ένα καλάθι και έγινεν ακρίβεια πολλή [από τον κώδικα του Αγίου Κωνσταντίνου της Θεσσαλονίκης (συντάκτης Θεολόγης του Μανόλη, επίτροπος του ναού)] είξτε, χρησιµοποιώντας διαγράµµατα, τι συνέβη µε τα σταφύλια στην αγορά της Θεσσαλονίκης τον Απρίλιο του 1739. Το ψωµί και η µαρµελάδα αποτελούν συµπληρωµατικά αγαθά. α. Παρατηρούµε ότι αυξάνει ταυτόχρονα η τιµή ισορροπίας της µαρµελάδας και η ποσότητα ισορροπίας του ψωµιού. Σε τι νοµίζετε πως οφείλεται - σε πτώση της τιµής του αλευριού ή σε πτώση της τιµής των βερίκοκων; Απαντήστε αναλυτικά χρησιµοποιώντας διαγράµµατα. β. Ας υποτεθεί αντιθέτως πως η τιµή ισορροπίας της µαρµελάδας έχει αυξηθεί, αλλά η ποσότητα ισορροπίας του ψωµιού έχει µειωθεί. Σε τι νοµίζετε πως οφείλεται - σε αύξηση της τιµής του αλευριού ή σε αύξηση της τιµής των βερίκοκων; F Ζωγραφίστε µια καµπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων που να αναπαριστά τις δυνατότητες παραγωγής µιας οικονοµίας σε γάλα και αυγά. είξτε έπειτα τι θα συµβεί στην καµπύλη αυτή σε κάθε µία από τι παρακάτω περιπτώσεις (χρησιµοποιείστε ξεχωριστό γράφηµα για την κάθε περίπτωση): (α) Η οικονοµία είναι αποτελεσµατική. Η κοινωνία επιλέγει να παράγει ακριβώς την ίδια ποσότητα γάλατος και αυγών. (β) Μια ύφεση οδηγεί στην ανεργία µεγάλο ποσοστό του εργατικού δυναµικού. (γ) Κάποιες αγελάδες µολύνονται από την αρρώστια των τρελών αγελάδων και το Υπουργείο Υγείας διατάσσει τη θανάτωσή τους. (δ) Βελτιώσεις στη διατροφή των ζώων αυξάνουν την παραγωγικότητα των αγελάδων και των πουλερικών. (ε) Ο Ιατρικός Σύλλογος ανακοινώνει ότι σχετικές έρευνες έχουν αποδείξει ότι η ηµερήσια κατανάλωση γάλακτος οδηγεί στη µακροζωία.
G Αν υποθέσουµε πως όλες οι υπόλοιπες παράµετροι παραµένουν σταθερές, αναλύστε την αλλαγή στη ζήτηση ή στην προσφορά του καλαµποκιού στις παρακάτω περιπτώσεις (συµπεριλαµβάνοντας στη συζήτησή σας και το αποτέλεσµα που η αλλαγή θα έχει στην τιµή και στην ποσότητα ισορροπίας): (α) Οι γιατροί συνιστούν το καλαµπόκι ως ένα από τα πλέον υγιεινά λαχανικά. (β) Για διάφορους λόγους, µειώνονται τα χωράφια που µπορεί κανείς να φυτέψει καλαµπόκια. (γ) Οι παραγωγοί πιστεύουν πως η τιµή του καλαµποκιού πρόκειται µακροπρόθεσµα να είναι χαµηλή. (δ) Η τιµή των µπιζελιών (υποκατάστατο του καλαµποκιού) αυξάνεται. (ε) Αυξάνονται οι τιµές των λιπασµάτων. (στ) Η οικονοµική κρίση οδηγεί στη συµπίεση των εισοδηµάτων (θεωρείστε το καλαµπόκι ως φυσιολογικό αγαθό). 4 Στον Ringo αρέσει ιδιαίτερα η µουσική rock, ιδιαίτερα όταν ακούγεται δυνατά! Στον Luciano αρέσει η όπερα και σιχαίνεται τη rock. υστυχώς, είναι γείτονες σε µια πολυκατοικία µε τοίχους λεπτούς σαν χαρτί. (α) Υπάρχει κάποια εξωτερικότητα εδώ; (β) Ο ιδιοκτήτης της πολυκατοικίας (ή το κράτος) µπορεί να επιβάλλει έναν κανονισµό που να επιλύει µεν το πρόβληµα, αλλά να είναι αναποτελεσµατικός; (γ) Αν ο καθένας είναι ελεύθερος να κάνει ό,τι θέλει, θα µπορέσουν να συµφωνήσουν οι δυο τους µε τρόπο που να συµφέρει και τους δύο; Υπάρχει περίπτωση να µην µπορέσουν να καταλήξουν σε µια αµοιβαίως επωφελή συµφωνία; Αναλύστε την αγορά της σοκολάτας (του ζεστού ροφήµατος) περιγράφοντας την επίδραση των παρακάτω γεγονότων στην τιµή και την ποσότητα ισορροπίας (σύντοµη ανάλυση µε τη χρήση διαγραµµάτων). (α) Ο χειµώνας έρχεται και η θερµοκρασία πέφτει απότοµα. (β) Πέφτει η τιµή του καφέ. (γ) Η τιµή του γάλακτος µειώνεται. (δ) Η τιµή του κακάο αυξάνεται. (ε) Το εισόδηµα των καταναλωτών µειώνεται λόγω ύφεσης στην αγορά. (στ) Ο υπουργός Υγείας ανακοινώνει ότι το ρόφηµα της σοκολάτας θεραπεύει την ακµή. (ζ) Ο πληθυσµός της Ελλάδος αυξάνει. (η) Ανακαλύπτεται µια αποτελεσµατικότερη τεχνική συγκοµιδής των σπόρων του κακαόδεντρου. Ας υποθέσουµε πως στην Ελλάδα υπάρχουν ένα εκατοµµύριο εργαζόµενοι που ο καθένας από αυτούς θα µπορούσε να κατασκευάσει είτε 2 αυτοκίνητα είτε 30 ποδήλατα τον χρόνο. (α) Ποιο είναι το κόστος ευκαιρίας για την παραγωγή ενός αυτοκινήτου; Ποιο είναι το κόστος ευκαιρίας για την παραγωγή ενός ποδηλάτου; (β) Σχεδιάστε την καµπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων της Ελλάδος. Αν οι Έλληνες αποφασίσουν να καταναλώσουν 1.000.000 αυτοκίνητα, πόσα ποδήλατα µπορούν επίσης να καταναλώσουν; (χωρίς εµπόριο). είξτε το σηµείο αυτό στην καµπύλη που σχεδιάσατε. (γ) Ας υποθέσουµε πως η Γερµανία αποφασίζει να αγοράσει 1.000.000 αυτοκίνητα από την Ελλάδα πληρώνοντάς τα µε 20 ποδήλατα για κάθε αυτοκίνητο. Εάν οι Έλληνες συνεχίσουν να καταναλώνουν 1.000.000 αυτοκίνητα, πόσα ποδήλατα µπορούν πλέον να καταναλωθούν στην Ελλάδα; Βρείτε το σηµείο αυτό στο διάγραµµα. Θα πρέπει η Ελλάδα να δεχθεί την προσφορά της Γερµανίας (δηλ. τη συµφέρει;)
Ο Κώστας είναι δικηγόρος µε ειδικότητα στο φορολογικό δίκαιο. Έχει γραµµατέα την Εύα η οποία καθυστερεί πολύ στη δακτυλογράφηση. Καθώς ο Κώστας έχει µεγάλη πελατεία, έχει και πολλή δουλειά. Μια µέρα που βιάζεται ιδιαίτερα, αποφασίζει να γράψει µόνος του την αγωγή που πρόκειται να καταθέσει και ανακαλύπτει (χωρίς ιδιαίτερη έκπληξη) πως γράφει γρηγορότερα από τη γραµµατέα του. Αποφασίζει λοιπόν να την απολύσει. Εφόσον ο ίδιος γράφει τα κείµενά του γρηγορότερα, γιατί να την πληρώνει; Ζητάει όµως πρώτα τη συµβουλή σας. Τι θα του πείτε; 5 + Έχετε να δώσετε εξετάσεις σε δύο µαθήµατα Οικονοµικά και Φιλοσοφία και περιορισµένο χρόνο. Ανάλογα µε το χρόνο που θα αφιερώσετε στο κάθε µάθηµα, θα έχετε το εξής αποτέλεσµα: Οικονοµικά Φιλοσοφία 1 10 2 9 4 7 6 5 8 3 10 0 (α) Σχεδιάστε την καµπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων (τα οικονοµικά στον οριζόντιο άξονα). (β) Ποιο είναι το κόστος ευκαιρίας για να αυξήσετε το βαθµό σας στα Οικονοµικά από το 1 έως το 10 (βήµα-βήµα); (γ) Ποιο είναι το κόστος ευκαιρίας για να αυξήσετε το βαθµό σας στη Φιλοσοφία από 3 σε 10 (απευθείας); (δ) Με ποιον τρόπο µπορείτε να πάρετε 8 και στα δύο µαθήµατα; Βρείτε το σηµείο στο σχήµα και χαρακτηρίστε το. (ε) Τελικά παίρνετε 4 και στα δύο µαθήµατα. Τι µπορεί να συνέβη? Βρείτε το σηµείο στο σχήµα και χαρακτηρίστε το. Είναι το Ίντερνετ δηµόσιο αγαθό; ικαιολογήστε την απάντησή σας.