ECONOMIST CONFERENCES ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΩΡΓΟΥ ΖΑΝΙΑ PRESIDENT, HELLENIC BANK ASSOCIATION, CHAIRMAN OF THE BOARD OF DIRECTORS, NATIONAL BANK OF GREECE CREDIT RISK MANAGEMENT FOR BANKING & BUSINESS FINDING LIQUIDITY ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 9 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2012
ECONOMIST CONFERENCES ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΩΡΓΟΥ ΖΑΝΙΑ PRESIDENT, HELLENIC BANK ASSOCIATION, CHAIRMAN OF THE BOARD OF DIRECTORS, NATIONAL BANK OF GREECE CREDIT RISK MANAGEMENT FOR BANKING & BUSINESS FINDING LIQUIDITY ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 9 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2012 Κυρίες και κύριοι καλημέρα σας. Θα ήθελα να ευχαριστήσω το Economist Conferences γι αυτή την πρόσκληση. Είναι πολύ σημαντικό ως συνάντηση, ένα πολύ σημαντικό συνέδριο που αφορά ένα πολύ σημαντικό θέμα. Αν ρωτήσουμε την κοινωνία ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα σήμερα, αυτή θ απαντήσει ότι η ανεργία. Και όλοι συμφωνούμε σε αυτό. Α όμως ρωτήσουμε την αγορά, τις επιχειρήσεις, θα μας πουν ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα αυτή τη στιγμή γι αυτές, είναι η ρευστότητα. Υπάρχει ένας μεγάλος συσχετισμός μεταξύ αυτών των δύο, γι αυτό χαίρομαι ιδιαίτερα που ο Economist οργανώνει αυτό το συνέδριο σήμερα. Θα ήθελα να πω ότι το πρόβλημα της ρευστότητας σήμερα μπορεί να αποσυνδεθεί σε τρία μέρη: Το πρώτο είναι η παροχή ρευστότητας, το δεύτερο είναι η ζήτηση και τρίτο συστατικό, η αξιολόγηση του κινδύνου που κάνουν τα διάφορα χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα. Ποιες είναι όμως οι προοπτικές της παροχής ρευστότητας; Αυτή τη στιγμή οι συνθήκες προμήθειας δεν είναι καλές. Όπως ξέρετε οι ελληνικές Τράπεζες πέραν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, δανείζονται και από την ελεύθερη αγορά και υπάρχει μια μείωση της ρευστότητας και το γενικό κόστος δανεισμού για τις Τράπεζες είναι της τάξεως του 4%.
ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΩΡΓΟΥ ΖΑΝΙΑ 9/11/2012 Αυτό θα επιλυθεί όταν η τρόικα μας δώσει την έκθεσή της και αυτό πιστεύουμε ότι θα πυροδοτήσει την αλλαγή από το ΕΜΑ στην ΕΚΤ. Αυτή η παροχή ρευστότητας θα είναι καλύτερη στο εγγύς μέλλον. Υπάρχουν επιπλέον τρεις πηγές ρευστότητας. Πρώτον, από το οικονομικό πρόγραμμα αυτό καθαυτό: Δεν ξέρω τι περιλαμβάνεται στο τρέχον πρόγραμμα που διαπραγματεύεται η κυβέρνηση, αλλά περιλαμβανόταν στον προηγούμενο Μάρτιο μια πρόβλεψη, ότι η μείωση του δανεισμού των Τραπεζών θα ήταν περίπου 10 εκατομμύρια αλλά υπήρξε μια πτώση στα 6 εκατομμύρια. Υπήρχε επίσης στο πρόγραμμα ότι η κυβέρνηση θα πλήρωνε 6,5 εκατομμύρια στο 2012 για τις καθυστερήσεις. Αυτό όμως δε συνέβη. Ως το 2012 θα έπρεπε να είχαν πληρωθεί 4 δισεκατομμύρια και θα πρόσφεραν και αυτά στη ρευστότητα της αγοράς. Επίσης οι καταθέσεις των Τραπεζών ήταν περίπου της τάξεως των 18 δισεκατομμυρίων. Αλλά το πρόγραμμα αυτό ακόμα δεν έχει ενεργοποιηθεί. Η δεύτερη πηγή επιπλέον ρευστότητας που θα δούμε, ελπίζω, ως παροχή ρευστότητας, είναι η διαδικασία κεφαλαιοποίησης των Τραπεζών για την οποία μίλησε ο κ. Θωμόπουλος. Εδώ μιλάμε για τη δυνατότητα χρήσης των πόρων του EFSF, δηλαδή 50 δισεκατομμύρια που θα μπουν στα χρηματοοικονομικά Ιδρύματα της Ελλάδος και θα έχουμε καλύτερη πρόσβαση στη ρευστότητα. Τρίτον, αν τα πράγματα αλλάξουν στην Ελλάδα και βελτιωθεί το οικονομικό κλίμα, νομίζω ότι θα μπουν επιπλέον καταθέσεις στο σύστημα. Εν τούτοις, η ρευστότητα δεν έχει να κάνει μόνο με την παροχή, με την προμήθεια. Δε θα μας λείψει η ρευστότητα. Πρέπει λοιπόν να προχωρήσουμε όπως έχει προγραμματισθεί. Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα ζήτησης, υγιούς ζήτησης ρευστότητας. Διότι οι Τράπεζες μπορούν να παρέχουν δάνεια αφού υπάρχει ρευστότητα, αλλά αν αυτά τα δάνεια είναι επισφαλή, τότε δημιουργούμε ένα ιδιωτικό χρέος το οποίο χρειάζεται επιπλέον κεφάλαιο και αυξάνει το δημόσιο χρέος. Έτσι λοιπόν, ξαναβρισκόμαστε στην πηγή δημιουργίας του συγκεκριμένου προβλήματος που βιώνουμε αυτή τη στιγμή. 2
ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΩΡΓΟΥ ΖΑΝΙΑ 9/11/2012 Ένας άλλος παράγοντας αλλαγής είναι η υγιής ζήτηση ρευστότητας που θα βασίζεται στην αλλαγή του οικονομικού κλίματος. Το οικονομικό κλίμα επηρεάζει τα πάντα που σχετίζονται με τα χρήματα σήμερα, με τις ιδιωτικοποιήσεις, τη διαχείριση των χρεών κτλ. Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή θέλει ένα πράγμα: Αξιοπιστία. Για να πετύχει αξιοπιστία υπάρχουν κάποια πράγματα που πρέπει να κάνει. Νομίζω ότι είμαστε στο σωστό δρόμο και με τη συμφωνία με την τρόικα και με την υλοποίηση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής, τα βήματα που έγιναν είναι πολύ σημαντικά. Το δεύτερο βήμα είναι να έχουμε κατανομή των κονδυλίων. Μιλάμε για 31 περίπου δισεκατομμύρια και περιμένουμε και μια δόση το Σεπτέμβριο και το Δεκέμβριο. Μιλάμε για 44 δισεκατομμύρια στο σύνολό τους. Πρέπει να δούμε λοιπόν πόσα τελικά θα έρθουν. Και αυτό είναι το δεύτερο βήμα. Το τρίτο, για να κερδίσουμε αξιοπιστία και ν αλλάξουμε το οικονομικό κλίμα, πρέπει σταδιακά ακόμα και με την κατανομή των κονδυλίων κτλ., θ αλλάξει το κλίμα και αυτό που πρέπει να κάνουμε, είναι ότι το ελληνικό πρόγραμμα δεν πρέπει να παρεκκλίνει καθόλου. Μόνο με αυτόν τον τρόπο θα κερδίσουμε όπως και η Ιρλανδία, αξιοπιστία. Φοβάμαι όμως ότι και αυτό δε θα είναι αρκετό αν δεν υπάρχει ουσιώδης αλλαγή στα μηνύματα που οι δανειστές μας και η τρόικα περνάνε στα διεθνή ΜΜΕ, στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά μέτρα λιτότητας που έχουν επιβληθεί. Αν αυτό δεν το κατανοήσουν οι δανειστές μας η πίεση θα συνεχίσει να υπάρχει στους Έλληνες. Ξεχνούν λοιπόν οι δανειστές μας ότι αυτή η πίεση διαλύει τον οικονομικό ιστό. Στην πραγματικότητα, δε μπορώ να σας πω λεπτομέρειες αλλά τα 2/3 της δημοσιονομικής προσαρμογής, ξεκινήσαμε από μείον 24 δισεκατομμύρια και αναμένεται να φτάσουμε στα συν 9 δισεκατομμύρια. Η τρόικα μιλάει για το κόστος εργασίας προς αυτή την κατεύθυνση. Σε πέντε χρόνια το κόστος εργασίας έχει πέσει 15%. Το κενό είναι περίπου 20%. Άρα 2/3 από αυτό που είχαμε. Επίσης το ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών, έχουν μειωθεί από 15% το 2008 σε πολύ λιγότερο φέτος. Όλα αυτά τα θετικά μηνύματα του πλεονάσματος των εξωτερικών 3
ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΩΡΓΟΥ ΖΑΝΙΑ 9/11/2012 συναλλαγών πρέπει να σταλούν προς τα έξω. Που σημαίνει ότι αλλάζει το καθεστώς στην αλλαγή συμπεριφοράς της αγοράς και φυσικά αυτό θα έχει επιπτώσεις στην οικονομία. Μόνο αυτοί οι παράγοντες μπορούν ν αλλάξουν το οικονομικό κλίμα και μόνο όταν αλλάξει το οικονομικό κλίμα μπορεί ν αλλάξει και το καθεστώς. Το καθεστώς το οποίο θα πυροδοτήσει την οικονομία και θα δούμε βελτίωση της οικονομικής δραστηριότητας. Αυτό αφορά την παροχή και τη ζήτηση. Να σας πω μερικά πράγματα για τις Τράπεζες, γιατί εδώ οι Τράπεζες είναι πολύ σημαντικό, πέραν από αυτό που εμείς έχουμε να κάνουμε και οι δανειστές μας, από την προμήθεια και τη ζήτηση ρευστότητας πιστεύω ότι και τα χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα θα πρέπει να είναι σε εγρήγορση για την αξιολόγηση του κινδύνου. Βρισκόμαστε στο σημείο αυτή τη στιγμή που χρειαζόμαστε να προβλέψουμε το μέλλον και τους μελλοντικούς κινδύνους. Αυτό που βιώναμε πριν από μερικούς μήνες ή χρόνια, δεν αποτυπώνει αυτό που πρόκειται να συμβεί. Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν να ενσωματώσουμε τους νέους κινδύνους, την αξιολόγηση των κινδύνων των χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων γιατί αν αυτό δε συμβεί, τότε δυστυχώς δε θα επέλθει αλλαγή. Τα τμήματα διαχείρισης κινδύνων των Τραπεζών πρέπει να ακολουθήσουν τις εξελίξεις, να προσπαθήσουν να προσαρμόσουν τις αξιολογήσεις των κινδύνων στις ολοκληρωμένες διαχειρίσεις κινδύνων. Πιστεύω ότι χωρίς ενεργό ρόλο των Τραπεζών, σε αυτή τη μετάβαση από μια οικονομία η οποία σέρνεται σε μια οικονομία η οποία ανθίζει, θα είναι δύσκολη. Θα ήθελα λοιπόν εν κατακλείδι να ευχηθώ κάθε επιτυχία σ αυτό το συνέδριο και να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση. Ευχαριστώ που με ακούσατε. 4