Περιεχόμενα Πρόλογος: Τα Διλήμματα και οι Ανταμοιβές μιας Συνοπτικής Ιστορικής Επισκόπησης Ευρετήριο Χαρτών Ευρετήριο Εικόνων Ευχαριστίες Εισαγωγή: Τι είναι η Ευρώπη; Ευρώπη και Χριστιανοσύνη Γεωγραφικοί ορισμοί Οι Ασυνήθιστες Θάλασσες της Ευρώπης: Μεσόγειος και Βαλτική Οι Ασυνήθιστες Φυλές της Ευρώπης Ευρωπαϊκές Γλώσσες Το Θρησκευτικό Αμάλγαμα της Ευρώπης Οι Άνισοι Ρυθμοί Ανάπτυξης στις Διαφορετικές Περιοχές της Ευρώπης Επισημάνσεις προς τον Αναγνώστη Λίγα λόγια για τις Ενότητες Πρόσθετης Βιβλιογραφίας Επισκοπήσεις κατά Έθνος και Θεματική Βιογραφίες Ιστοριογραφία και Βιβλιογραφία (στην Εισαγωγή) Μέρος Ι Ρομαντισμός και Εξέγερση: Οι Ρίζες των Νεότερων Ιδεολογιών, 1815-1840 1 Η Κληρονομιά της Γαλλικής Επανάστασης Η Υπεροχή της Γαλλίας Οι Αλλαγές που Προκάλεσε η Επανάσταση Ο Μυστικισμός της Επανάστασης Τα Πρώτα Στάδια της Επανάστασης Τα Αίτια της Επανάστασης: Ιστορικά Προηγούμενα Το Αμφιλεγόμενο Ιδεώδες της Ισότητας Πολιτική ισότητα για τους Εβραίους; Τα Διαφορετικά Νοήματα της Αδελφοσύνης Απολογισμός της Επανάστασης: Προοδευτική ή Οπισθοδρομική; Πρόσθετη βιβλιογραφία ΑΡΧΕΙΟ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ Σελίδα 1
2 Το Συνέδριο της Βιέννης και η Μεταναπολεόντεια Ευρώπη: 1815-1830 Μία Μοναδικά Ευρωπαϊκή Συνάντηση Οι Μεγάλες Δυνάμεις: Στόχοι και Συμβιβασμοί Ο Ναπολέων Επιστρέφει: Οι Εκατό Ημέρες Το Πολωνικό Ζήτημα Λοιπές Εδαφικές Διευθετήσεις Τα Βραχυπρόθεσμα και Μακροπρόθεσμα Επιτεύγματα του Συνεδρίου Η Περίοδος της Καταπίεσης στη Βρετανία Η Καταστολή του Μέτερνιχ 3 Οι Μηχανές της Αλλαγής Εννοιοποίηση της Ιστορικής Αλλαγής Η Βιομηχανική Επανάσταση και οι Προϋποθέσεις της Το Βρετανικό Μοντέλο Εκβιομηχάνισης Η Εκβιομηχάνιση σε Άλλες Χώρες Αντίσταση στην Εκβιομηχάνιση Τεχνολογική Καινοτομία και Εκβιομηχάνιση Οι Συνέπειες της Βιομηχανικής Αλλαγής 4 Η Εποχή Σποράς των Ιδεολογιών: Ο Αιώνας των Ανοιχτών «Ζητημάτων» Τα Μεγάλα «Ζητήματα» της Ευρώπης και η Ευρωπαϊκή Πίστη στην Πρόοδο Η Ασαφής Γένεση και Εξέλιξη των Ευρωπαϊκών -Ισμών Συντηρητισμός, Φιλελευθερισμός, Σοσιαλισμός Edmund Burke: Η Συντηρητική Παράδοση και οι Αντίπαλοί της Φεμινισμός και το Γυναικείο Ζήτημα Η Εξέλιξη της Φιλελεύθερης Θεωρίας και Πρακτικής: Ριζοσπαστισμός και Ωφελιμισμός Κλασικός Φιλελευθερισμός Ο Mill για τον Σοσιαλισμό και τον Φεμινισμό Το Φανταστικό αλλά «Επιστημονικό» Σοσιαλιστικό Όραμα του Fourier Ο «Πρακτικός» Σοσιαλιστής Robert Owen Saint-Simon, ο Προφήτης του Μοντερνισμού Η Κομμουνιστική Παράδοση Ρομαντισμός και Κλασικισμός Μέρος ΙΙ Από τη δεκαετία του 1820 μέχρι την Μεγάλη Ύφεση των δεκαετιών του 1870 και του 1880 5 Αγώνες, Νίκες, Διλήμματα και Ήττες του Φιλελευθερισμού Η Επανάσταση του 1830 στη Γαλλία Ο Αναβρασμός της Δεκαετίας του 1830 Το Κίνημα για την Κατάργηση των Νόμων περί Σιτηρών Ο Μεγάλος Λιμός της Ιρλανδίας Το Σκοτεινότερο Όραμα του Thomas Malthus ΑΡΧΕΙΟ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ Σελίδα 2
Ξανά Επανάσταση στη Γαλλία Μεταρρύθμιση στη Βρετανία: το Κίνημα των Χαρτιστών Οι Επαναστάσεις του 1848 και το Τέλος της Ευρώπης του Μέτερνιχ Η Προσωρινή Ρεπουμπλικανική Κυβέρνηση και τα «Εθνικά Εργαστήρια» Η Κλιμάκωση των Ταξικών Συγκρούσεων και οι «Μέρες του Ιουνίου» Το Εθνικό Ζήτημα Κυρίαρχο Εκτός Γαλλίας Βαθιές Εσωτερικές Διαιρέσεις των Επαναστατών 6 Εθνικισμός και Εθνική Ενοποίηση Προβλήματα ορισμού Ιδέες για το Γερμανικό Έθνος Λαός, Γλώσσα και Κράτος: Herder και Hegel Σλαβικές Ταυτότητες Νότια Ευρώπη: Λατινικές Ταυτότητες Η Νέα Ισορροπία Ισχύος στην Ευρώπη: οι Πόλεμοι στα Μέσα του Δεκάτου Ενάτου Αιώνα Η Ενοποίηση της Ιταλίας Η Ενοποίηση της Γερμανίας 7 Κρατική Εδραίωση και Εκσυγχρονισμός στα Μέσα του Αιώνα: Αυστρία, Ρωσία, Γαλλία Η Αυτοκρατορία των Αψβούργων Η Ρωσική Αυτοκρατορία Η Δεύτερη Αυτοκρατορία της Γαλλίας 8 Αισιοδοξία, Πρόοδος, Επιστήμη: Από τη δεκαετία του 1850 μέχρι το 1871 Ο Γαλλοπρωσικός Πόλεμος και η Παρισινή Κομμούνα Η Κλασική Εποχή του Βρετανικού Φιλελευθερισμού Κοινωνική Ειρήνη, Πολιτική Σταθερότητα και Οικονομική Παραγωγικότητα στη Βρετανία Φιλελευθερισμός, Αύξηση του Πληθυσμού και Δημοκρατία Το Ιρλανδικό Ζήτημα Δαρβίνος και Δαρβινισμός Μέρος ΙΙΙ Από τη Μεγάλη Ύφεση στον Παγκόσμιο Πόλεμο: Από τη δεκαετία του 1870 μέχρι το 1914 9 Οι Δεκαετίες του 1870 και του 1880: Χρόνια Οικονομικής Ύφεσης και Ταπείνωσης Η Εξάπλωση του Μαρξισμού: Αντιγνωμίες για το Νόημα του Μαρξισμού Η Εξέλιξη του Κοινωνικού Δαρβινισμού και της Εξελικτικής Σκέψης Ρωσικά Επαναστατικά Κινήματα τις Δεκαετίες του 1870 και του 1880 Η Εμφάνιση του Νεότερου Φυλετικού Πολιτικού Αντισημιτισμού Αντισημιτισμός στη Γερμανία Ο Ασθενής Αντισημιτισμός της Ιταλίας και της Βρετανίας ΑΡΧΕΙΟ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ Σελίδα 3
Ο Αντισημιτισμός στη Γαλλία: ο Renan και τα Σκάνδαλα της Δεκαετίας του 1880 10 Η Γερμανία και η Ρωσία την περίοδο της Μπελ Επόκ: 1890-1914 Η Ενδυνάμωση της Γερμανίας Αμφισβήτηση του Φιλελευθερισμού, Πολιτική για τις Μάζες και η Δεύτερη Βιομηχανική Επανάσταση Η Επιρροή του Friedrich Nietzsche Νέες Διαστάσεις του Γερμανικού Ζητήματος Η Εξέλιξη της Γερμανικής Σοσιαλδημοκρατίας: Η Ρεβιζιονιστική Αντιπαράθεση Η Ρωσία υπό τον Νικόλαο Β Η Γοητεία του Μαρξισμού στη Ρωσία και η Ανάδειξη του Λενινισμού Ο Ρωσοϊαπωνικός Πόλεμος, 1904-5 Επανάσταση και Αντίδραση στη Ρωσία, 1905-14 11 Η Γαλλία και η Βρετανία την περίοδο της Μπελ Επόκ: 1890-1914 Η Γαλλία σε Αναβρασμό Η Υπόθεση Dreyfus Γαλλικός Σοσιαλισμός Η Εδουαρδιανή Βρετανία Οι Πόλεμοι των Μπόερς Το Γυναικείο Ζήτημα 12 Τα Αίτια του Α Παγκοσμίου Πολέμου Εντεινόμενη Διεθνής Αναρχία, Υπερεθνικισμός, Ανταγωνιστικές Συμμαχίες Ένας Αναπόφευκτος Πόλεμος; Ο Ρόλος της Προσωπικότητας και της Τύχης Η Δολοφονία του Αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου Από την Ευφορία στον Στατικό Πόλεμο των Χαρακωμάτων Μέρος IV Ο Ευρωπαϊκός Εμφύλιος Πόλεμος: 1914-43 13 Α Παγκόσμιος Πόλεμος: 1914-18 Η Πολεμική Στασιμότητα στη Δύση και η Επέκταση του Πολέμου στην Ανατολή 1916: Οι Μάχες του Βερντέν και του Σομ 1917: Το Σημείο Καμπής Από το Φθινόπωρο του 1917 μέχρι το Φθινόπωρο του 1918: το Τελευταίο Έτος του Πολέμου και η Κατάρρευση της Γερμανίας Νοέμβριος 1918: Ο Απολογισμός του Πολέμου 14 Επανάσταση στη Ρωσία: 1917-21 Μία Επανάσταση του Προλεταριάτου; Η Επανάσταση του Μαρτίου (Φεβρουαρίου): Προσωρινή Κυβέρνηση και Σοβιέτ ΑΡΧΕΙΟ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ Σελίδα 4
Η Επιστροφή του Λένιν: τα Παράδοξα της Μπολσεβικικής Θεωρίας και Πρακτικής Πώς Κατέλαβαν την Εξουσία οι Μπολσεβίκοι Η Συντακτική Συνέλευση Εμφύλιος Πόλεμος στη Ρωσία: Η Ερυθρά Τρομοκρατία Η Αποτυχία της Επανάστασης στη Δύση Τι Συνέβη Πραγματικά στη Ρωσία από τον Νοέμβριο του 1917 μέχρι τον Μάρτιο του 1921; 15 Η Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων Σύγκριση των Διευθετήσεων του 1815 και του 1919: το Ζήτημα της Γερμανικής Ενοχής Λαϊκές Πιέσεις, Νέα Διπλωματία, η Απομόνωση της Ρωσίας Ο Ρόλος του Wilson: Τα 14 Σημεία Τα Διάδοχα Κράτη και το Ζήτημα της Αυτοδιάθεσης Η Δημιουργία Νέων Εθνών-Κρατών: Τσεχοσλοβακία και Γιουγκοσλαβία Διλήμματα και Αντιφάσεις των Εθνικών - Γλωσσικών Κρατών Συνθήκες για τις Μειονότητες Η Αποστολή της Κοινωνίας των Εθνών 16 Τα Διλήμματα της Φιλελεύθερης Δημοκρατίας τη Δεκαετία του 1920 Η Συγκράτηση της Γερμανίας: Αδυναμία της Κοινωνίας των Εθνών, 1919-29 Τα Διλήμματα της Αμερικανικής Ηγεσίας: Απομονωτισμός Αντιδραστικές Τάσεις και το Γυναικείο Ζήτημα Οι Παρενέργειες της Συνθήκης των Βερσαλλιών: Υπονόμευση της Γερμανικής Δημοκρατίας Η Εξέλιξη της Φιλελεύθερης Δημοκρατίας στη Γερμανία Εξελίξεις στην Τρίτη Δημοκρατία Η Σύντομη Εξουσία του Εργατικού Κόμματος της Βρετανίας Νοέμβριος 1929, Το Κραχ του Χρηματιστηρίου: Η Αρχή της Μεγάλης Ύφεσης 17 Η Σταλινική Ρωσία και ο Διεθνής Κομμουνισμός Στάλιν και Σταλινισμός Η Δεκαετία του 1920: Άλυτα Διλήμματα και ο Διάλογος για την Εκβιομηχάνιση Η Επικράτηση του Στάλιν στη Μάχη για την Εξουσία Ο Στάλιν και το Εβραϊκό Ζήτημα στο Κόμμα των Μπολσεβίκων Κολεκτιβοποίηση και Πενταετές Πλάνο Οι Αιματηρές Εκκαθαρίσεις 1939: Τελικός Απολογισμός: Παράδοξα και Αστάθμητοι Παράγοντες 18 Η Άνοδος του Φασισμού και του Ναζισμού: 1919-39 Οι Ρίζες του Ιταλικού Φασισμού Η Άνοδος του Μουσολίνι στην Εξουσία Το Εξελισσόμενο Νόημα του Φασισμού: Αρχικές Σχέσεις με τον Ναζισμό Η Εξάπλωση του Φασισμού εκτός Ιταλίας, 1922-33. Τα Αίτια της Έλξης του Ναζισμού Η Φύση του Χιτλερικού Αντισημιτισμού Ο Χίτλερ στην Εξουσία ΑΡΧΕΙΟ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ Σελίδα 5
Μια Μετριοπαθής Λύση στο Εβραϊκό Ζήτημα; Ναζιστική και Σοβιετική Εξουσία: Σύγκριση Δύο Δεινών 19 Οι Ρίζες του Β Παγκοσμίου Πολέμου και του Ολοκαυτώματος: 1929-39 Ευρωπαϊκή Διπλωματία, 1929-34 Οι Υποχωρήσεις του Χίτλερ, το Μέτωπο της Στρέσα Η Μεγάλη Καμπή, 1934-5: Η Πολιτική της Κομμουνιστικής Διεθνούς και ο Πόλεμος της Αιθιοπίας Το Λαϊκό Μέτωπο στη Γαλλία, 1935-9 Ο Ισπανικός Εμφύλιος Πόλεμος, 1936-9 Η Εποχή του Κατευνασμού, 1936-8 Αξιολόγηση της Πολιτικής Κατευνασμού 20 Β Παγκόσμιος Πόλεμος και Ολοκαύτωμα: 1939-43 Κατευνασμός εξ Ανατολών και το Ξέσπασμα του Β Παγκοσμίου Πολέμου Οι Πρώτες Φάσεις του Β Παγκοσμίου Πολέμου Το Δυτικό Μέτωπο, 1940 Ο Πόλεμος κατά του Ιουδαιο-μπολσεβικισμού Ο Ρους του Πολέμου Αλλάζει Νίκες στο Στάλινγκραντ και στο Τόξο του Κουρσκ Μέρος V Η Ανάκαμψη της Ευρώπης και ο Ψυχρός Πόλεμος: 1943-89 και Εξής 21 Νίκη, Ειρήνη και Τιμωρία: 1943-6 Προβλήματα και Παράδοξα της Νίκης Σχεδιασμοί για τη Νίκη Προσωπική Διπλωματία και Realpolitik Κερδίζοντας τον Πόλεμο: Μύθοι και Πραγματικότητες Η Αμφιλεγόμενη Ειρήνη Τα Τελικά Στάδια του Ολοκαυτώματος: Εκδίκηση Οι Δίκες της Νυρεμβέργης Διλήμματα και Παράδοξα της Τιμωρίας 22 Η Ευρώπη στο Ναδίρ, το Γερμανικό Ζήτημα και οι Ρίζες του Ψυχρού Πολέμου: 1945-50 Θύματα του Πολέμου (Μάχιμος και Άμαχος Πληθυσμός) Το Ανεπίλυτο Γερμανικό Ζήτημα: τα Σύνορα της Γερμανίας Αποναζικοποίηση Οι Δύο Γερμανίες: Ανατολική και Δυτική Γερμανία Schumacher και Adenauer Σοσιαλδημοκράτες έναντι Χριστιανοδημοκρατών Η Μεταπολεμική Αυστρία Οι Ρίζες και η Φύση του Ψυχρού Πολέμου ΑΡΧΕΙΟ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ Σελίδα 6
23 Ο Μυστικισμός της Επανάστασης: Ιδεολογίες και Πραγματικότητες, Από το 1945 μέχρι τη Δεκαετία του 1960 Ο Μυστικισμός της Επανάστασης στις Αρχές της Μεταπολεμικής Περιόδου Δημοκρατικός Σοσιαλισμός στη Δυτική Ευρώπη: Μεγάλη Βρετανία Δημοκρατικός Σοσιαλισμός στη Δυτική Ευρώπη: Σκανδιναβικές Χώρες Ο Μυστικισμός της Επανάστασης, η Προσωπολατρία και ο Γνήσιος Σοσιαλισμός Τιτοϊσμός και οι Νέες Δίκες Παρωδία Ο Θάνατος του Στάλιν και η Αποσταλινοποίηση επί Χρουστσώφ Οι Εξεγέρσεις στην Πολωνία και την Ουγγαρία, 1956 Η Κρίση των Πυραύλων στην Κούβα, 1962 Ανατολική Γερμανία και το Τείχος του Βερολίνου 24 Το Τέλος του Ιμπεριαλισμού και η Ευρωπαϊκή Ανάκαμψη: 1948-68 Η Εξάντληση της Ευρώπης και το Τέλος της Αυτοκρατορίας Ινδία και Μέση Ανατολή Νέες Διαστάσεις του Εβραϊκού Ζητήματος Η Γαλλική Αλγερία Οι Ιδιοτροπίες της Ιστορικής Μνήμης: Ο Ρόλος του Ψυχρού Πολέμου Η Ίδρυση της Τέταρτης Γαλλικής Δημοκρατίας Η Αποκατάσταση της Φιλελεύθερης Δημοκρατίας στην Ιταλία Ευρωπαϊκή Ενοποίηση: Τα Πρώτα Βήματα Το όραμα του De Gaulle: Η Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία 25 Η Ευρώπη Αλλάζει Γενιά Κομμουνισμός με Ανθρώπινο Πρόσωπο: Τσεχοσλοβακία, 1968 Νεαροί Επαναστάτες στη Δυτική Ευρώπη Γαλλία: Ο Μάης του 68 Ο Φεμινισμός στη Νέα Γενιά 26 Détente, Ostpolitik, Glasnost: Μία Νέα Ευρώπη Αλλαγές στη Διεθνείς Σχέσεις: Εντάσεις και Αντιξοότητες στη Σοβιετική Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες Οι Συνέπειες του Πετρελαϊκού Εμπάργκο του 1973: Στασιμοπληθωρισμός Αναβρασμός στο Σοβιετικό Μπλοκ τις δεκαετίες 1970 και 1980 Πολωνία και Αλληλεγγύη Η Ostpolitik της Δυτικής Γερμανίας: Διαχείριση του Σύγχρονου Καπιταλισμού Γκορμπατσώφ και Glasnost, 1985-9 Η Αποσύνθεση της Κομμουνιστικής Εξουσίας Από τον Μυστικισμό (1989-1990) στην Πολιτική (1991-2012) Από τη Σοβιετική Ένωση στη Ρωσική Ομοσπονδία Η Επανένωση της Γερμανίας Η Διάλυση της Τσεχοσλοβακίας και της Γιουγκοσλαβίας Δυτική Ευρώπη: Από την Κοινή Αγορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση ΑΡΧΕΙΟ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ Σελίδα 7
27 Δύο Αιώνες Ευρωπαϊκής Ιστορίας: Επίλογος και Γενική Αξιολόγηση Η Εξελισσόμενη Ευρωπαϊκή Ταυτότητα Ευρωπαϊκές Ελευθερίες και Ανεκτικότητα Το Ιρλανδικό Ζήτημα Το Γυναικείο Ζήτημα Το Κοινωνικό Ζήτημα και ο Ρόλος του Κράτους Το Ανατολικό Ζήτημα και το Τέλος των Αυτοκρατοριών Το Γερμανικό Ζήτημα Εξαμερικανισμός, Παγκοσμιοποίηση και το Ευρωπαϊκό Μοντέλο Το Εβραϊκό Ζήτημα Ο Νέος Εχθρός: Ισλάμ Το Περιβαλλοντικό Κίνημα υπό τον Καπιταλισμό και τον Κομμουνισμό Το Δημογραφικό Ζήτημα και η Ευρωπαϊκή Ξενοφοβία Η Κρίση Χρέους: Τα Διλήμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ευρετήριο ΑΡΧΕΙΟ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ Σελίδα 8