ΚΔΗΜΔΝΑ ΛΑΣΗΝΗΚΖ ΓΛΩΑ Β ΛΤΚΔΗΟΤ 1ν ΜΑΘΖΜΑ Ο ΔΞΟΡΗΣΟ ΠΟΗΖΣΖ Ovidius poeta in terra Pontica exulat. Epistulas Romam scriptitat. Epistulae plenae querelarum sunt. Romam desiderat et fortunam adversam deplorat. Narrat de incolis barbaris et de terra gelida. Poetam curae et miseriae excruciant. Epistulis contra iniuriam repugnat. Musa est unica amica poetae. ΑΠΛΖ ΛΤΖ ΜΔΣΑΦΡΑΖ Ο πνηεηήο Οβίδηνο είλαη εμόξηζηνο ζηε ρώξα ηνπ Δύμεηλνπ Πόληνπ. Γξάθεη ζπρλά επηζηνιέο ζηε Ρώκε. Οη επηζηνιέο είλαη γεκάηεο παξάπνλα. Δπηζπκεί ηε Ρώκε θαη ζξελεί ηελ αληίμνε ηύρε. Γηεγείηαη γηα ηνπο βάξβαξνπο θαηνίθνπο θαη ηελ παγσκέλε γε. Οη έγλνηεο θαη νη δπζηπρίεο βαζαλίδνπλ ηνλ πνηεηή. Με επηζηνιέο κάρεηαη ελάληηα ζηελ αδηθία. Ζ Μνύζα είλαη ε κνλαδηθή θίιε ηνπ πνηεηή. ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ Ovidius-ii-(i) = Οβίδηνο poeta- ae = πνηεηήο terra-ae =ε γε, ε ρώξα in terra = ζηε ρώξα Ponticus-a -um = ν ηνπ Δύμεηλνπ Πόληνπ, ν Πνληηθόο exulo-avi -atum-are =εμνξίδνκαη, είκαη εμόξηζηνο epistula-ae = ε επηζηνιή Roma-ae = ε Ρώκε scriptito-avi-atum-are = γξάθσ ζπρλά, αιιεινγξαθώ plenus-a-um = ν πιήξεο, ν γεκάηνο querela-ae = ην παξάπνλν sum-fui-esse= είκαη, ππάξρσ desidero-avi-atum-are = επηζπκώ fortuna-ae = ε ηύρε, ην ζπκβάλ// κόλν ζηνλ πιεζ.=πεξηνπζία adversus-a-um = αληίζεηνο, ελάληηνο, αληίμννο deploro-avi-atum-are = ζξελώ narro-avi-atum-are = δηεγνύκαη incola-ae = ν, ε θάηνηθνο de incolis = γηα ηνπο θαηνίθνπο de terra = γηα ηε γε barbarus-a-um = βαξβαξηθόο, βάξβαξνο gelidus-a-um = ν παγσκέλνο, ν ςπρξόο cura-ae //curo-avi-atum-are = θξνληίδα//θξνληίδσ miseria-ae = ε δπζηπρία excrucio-avi-atum-are = βαζαλίδσ 1
iniuria-ae = ε αδηθία contra iniuriam = έλαληηα ζηελ αδηθία repugno-avi-atum-are = αληηκάρνκαη repugno +δνηηθή = αληηκάρνκαη θάηη repugno + contra + αηηηαηηθή= κάρνκαη ελάληηα ζε θάηη expugno-avi-atum-are = θπξηεύσ, εθπνξζώ oppugno-avi-atum-are = πνιηνξθώ pugna-ae = ε κάρε Musa-ae = ε Μνύζα amica-ae //amicus-a-um= ε θίιε// θηιηθόο unicus-a-um = κνλαδηθόο ΤΝΣΑΚΣΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ 1. Ovidius poeta in terra Pontica exulat: θύξηα πξόηαζε exulat: ξήκα, Ovidius: ππνθείκελν ξήκαηνο, poeta: παξάζεζε ζην ππνθείκελν Ovidius, in terra: εκπξόζεηνο πξνζδηνξηζκόο ζηάζεο ζε ηόπν, Pontica: επηζεηηθόο πξνζδηνξηζκόο ζηε ιέμε terra 2. Epistulas Romam scriptitat: θύξηα πξόηαζε scriptitat: ξήκα, Ovidius: ελλνείηαη ππνθείκελν, Epistulas: αληηθείκελν ξήκαηνο, Romam: αηηηαηηθή, σο επηξξεκαηηθόο πξνζδηνξηζκόο θαηεύζπλζεο ζε ηόπν 3. Epistulae plenae querelarum sunt: θύξηα πξόηαζε sunt: ξήκα, Epistulae: ππνθείκελν ξήκαηνο, plenae: θαηεγνξνύκελν ζην ππνθείκελν Epistulae, querelarum: γεληθή πεξηερνκέλνπ από ηε ιέμε plenae 4. Romam desiderat et fortunam adversam deplorat: Romam desiderat: θύξηα πξόηαζε desiderat: ξήκα, Ovidius: ελλνείηαη ππνθείκελν ξήκαηνο, Romam: αληηθείκελν ξήκαηνο et fortunam adversam deplorat: θύξηα πξόηαζε deplorat: ξήκα, Ovidius: ελλνείηαη ππνθείκελν ξήκαηνο, fortunam: αληηθείκελν ξήκαηνο, adversam: επηζεηηθόο πξνζδηνξηζκόο ζην αληηθείκελν fortunam 5. Narrat de incolis barbaris et de terra gelida: θύξηα πξόηαζε narrat: ξήκα, Ovidius: ελλνείηαη ππνθείκελν ξήκαηνο, de incolis, de terra: εκπξόζεηνη πξνζδηνξηζκνί αλαθνξάο, barbaris: επηζεηηθόο πξνζδηνξηζκόο ζηε ιέμε incolis, gelida: επηζεηηθόο πξνζδηνξηζκόο ζηε ιέμε terra 7. Poetam curae et miseriae excruciant: θύξηα πξόηαζε excruciant: ξήκα, curae, miseriae: ππνθείκελα ξήκαηνο, poetam: αληηθείκελν ξήκαηνο 8. Epistulis contra iniuriam repugnat: θύξηα πξόηαζε repugnat: ξήκα, Ovidius: ελλνείηαη ππνθείκελν ξήκαηνο, Epistulis: αθαηξεηηθή νξγάλνπ, contra iniuriam: εκπξόζεηνο πξνζδηνξηζκόο αληίζεζεο 9. Musa est unica amica poetae: θύξηα πξόηαζε est: ξήκα, Musa: ππνθείκελν ξήκαηνο, amica: θαηεγνξνύκελν ζην ππνθείκελν Musa, unica: θαηεγνξεκαηηθόο πξνζδηνξηζκόο ζηε ιέμε amica, poetae: γεληθή θηεηηθή από ηε ιέμε amica ΓΡΑΜΜΑΣΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ Ovidius : νλνκαζηηθή πηώζε εληθνύ αξηζκνύ ηνπ νπζηαζηηθνύ β θιίζεο Ovidius -ii//-i (αξζεληθό) poeta : νλνκαζηηθή πηώζε εληθνύ αξηζκνύ ηνπ νπζηαζηηθνύ α θιίζεο poeta- ae (αξζεληθό) 2
terra: αθαηξεηηθή πηώζε εληθνύ αξηζκνύ ηνπ νπζηαζηηθνύ α θιίζεο terra- ae Pontica: αθαηξεηηθή πηώζε εληθνύ αξηζκνύ ηνπ ζειπθνύ γέλνπο ηνπ επηζέηνπ β θιίζεο Ponticus-a -um exulat: γ εληθό πξόζσπν ηεο νξηζηηθήο ελεζηώηα ηνπ ξήκαηνο exulo-avi -atum-are (α ζπδπγία) Epistulas: αηηηαηηθή πηώζε πιεζπληηθνύ αξηζκνύ ηνπ νπζηαζηηθνύ α θιίζεο epistula- ae Romam (κόλν εληθό): αηηηαηηθή πηώζε εληθνύ αξηζκνύ ηνπ νπζηαζηηθνύ α θιίζεο Roma- ae scriptitat: γ εληθό πξόζσπν ηεο νξηζηηθήο ελεζηώηα ηνπ ξήκαηνο scriptito-avi-atum-are (α ζπδπγία) Epistulae: νλνκαζηηθή πηώζε πιεζπληηθνύ αξηζκνύ ηνπ νπζηαζηηθνύ α θιίζεο epistula- ae plenae: νλνκαζηηθή πηώζε πιεζπληηθνύ αξηζκνύ ηνπ ζειπθνύ γέλνπο ηνπ επηζέηνπ β θιίζεο plenus-a-um querelarum: γεληθή πηώζε πιεζπληηθνύ αξηζκνύ ηνπ νπζηαζηηθνύ α θιίζεο querela- ae sunt: γ πιεζπληηθό πξόζσπν ηεο νξηζηηθήο ηνπ ελεζηώηα ηνπ βνεζεηηθνύ ξήκαηνο sum-fui-/- esse Romam (κόλν εληθό): αηηηαηηθή πηώζε εληθνύ αξηζκνύ ηνπ νπζηαζηηθνύ α θιίζεο Roma- ae desiderat: γ εληθό πξόζσπν ηεο νξηζηηθήο ελεζηώηα ηνπ ξήκαηνο desidero-avi-atum-are fortunam: αηηηαηηθή πηώζε εληθνύ αξηζκνύ ηνπ νπζηαζηηθνύ α θιίζεο fortuna- ae adversam: αηηηαηηθή πηώζε εληθνύ αξηζκνύ ηνπ ζειπθνύ γέλνπο ηνπ επηζέηνπ β θιίζεο adversus-a-um deplorat: : γ εληθό πξόζσπν ηεο νξηζηηθήο ελεζηώηα ηνπ ξήκαηνο deploro-avi-atum-are Narrat: γ εληθό πξόζσπν ηεο νξηζηηθήο ελεζηώηα ηνπ ξήκαηνο narro-avi-atum-are incolis: αθαηξεηηθή πηώζε πιεζπληηθνύ αξηζκνύ ηνπ νπζηαζηηθνύ α θιίζεο incola-ae (αξζεληθό/ζειπθό) barbaris: αθαηξεηηθή πηώζε πιεζπληηθνύ αξηζκνύ ηνπ αξζεληθνύ/ζειπθνύ γέλνπο ηνπ επηζέηνπ β θιίζεο barbarus-a-um terra: αθαηξεηηθή πηώζε εληθνύ αξηζκνύ ηνπ νπζηαζηηθνύ α θιίζεο terra- ae gelida: αθαηξεηηθή πηώζε εληθνύ αξηζκνύ ηνπ ζειπθνύ γέλνπο ηνπ επηζέηνπ β θιίζεο gelidus-a-um Poetam: αηηηαηηθή πηώζε εληθνύ αξηζκνύ ηνπ νπζηαζηηθνύ α θιίζεο poeta- ae (αξζεληθό) curae: νλνκαζηηθή πηώζε πιεζπληηθνύ αξηζκνύ ηνπ νπζηαζηηθνύ α θιίζεο cura - ae miseriae: νλνκαζηηθή πηώζε πιεζπληηθνύ αξηζκνύ ηνπ νπζηαζηηθνύ α θιίζεο miseria - ae excruciant: γ πιεζπληηθό πξόζσπν ηεο νξηζηηθήο ελεζηώηα ηνπ ξήκαηνο excrucio-avi-atumare Epistulis: αθαηξεηηθή πηώζε πιεζπληηθνύ αξηζκνύ ηνπ νπζηαζηηθνύ α θιίζεο epistula - ae iniuriam: αηηηαηηθή πηώζε εληθνύ αξηζκνύ ηνπ νπζηαζηηθνύ α θιίζεο iniuria - ae 3
repugnat: γ εληθό πξόζσπν ηεο νξηζηηθήο ελεζηώηα ηνπ ξήκαηνο repugno-avi-atum-are Musa: νλνκαζηηθή πηώζε εληθνύ αξηζκνύ ηνπ νπζηαζηηθνύ α θιίζεο Musa- ae est: γ εληθό πξόζσπν ηεο νξηζηηθήο ελεζηώηα ηνπ βνεζεηηθνύ ξήκαηνο sum-fui-/-esse unica: νλνκαζηηθή πηώζε εληθνύ αξηζκνύ ηνπ ζειπθνύ γέλνπο ηνπ επηζέηνπ β θιίζεο unicus-a-um amica: νλνκαζηηθή πηώζε εληθνύ αξηζκνύ ηνπ νπζηαζηηθνύ α θιίζεο amica- ae poetae: γεληθή πηώζε εληθνύ αξηζκνύ ηνπ νπζηαζηηθνύ α θιίζεο poeta- ae (αξζεληθό) ΤΝΣΑΚΣΗΚΑ ΦΑΗΝΟΜΔΝΑ Υξήζε Πηώζεσλ Ζ νλνκαζηηθή δειώλεη ην ππνθείκελν (poeta exulat), ηελ παξάζεζε (Ovidius poeta) ή ην θαηεγνξνύκελν (Musa est amica) Ζ γεληθή δειώλεη ηελ θηήζε (amica poetae) ή ιεηηνπξγεί σο ζπκπιήξσκα επηζέησλ (plenae querelarum) H αηηηαηηθή δειώλεη ην αληηθείκελν (Epistulas scriptitat), ηα νλόκαηα ησλ πόιεσλ (Romam scriptitat) ζε αηηηαηηθή πηώζε δειώλνπλ θαηεύζπλζε ζε ηόπν H αθαηξεηηθή δειώλεη ην όξγαλν (Epistulis repugnat) Δκπξόζεηνη Πξνζδηνξηζκνί in (πξόζεζε)+ αθαηξεηηθή = ζηάζε ζε ηόπν (in terra) de (πξόζεζε) + αθαηξεηηθή = αλαθνξά (de incolis, de terra) contra(πξόζεζε) + αηηηαηηθή = ελαληίνλ, ερζξηθή δηάζεζε (contra iniuriam) ΓΡΑΜΜΑΣΗΚΑ ΦΑΗΝΟΜΔΝΑ Α ΚΛΗΖ ΟΤΗΑΣΗΚΩΝ Σα νπζηαζηηθά απηήο ηεο θιίζεο είλαη θπξίσο ΘΖΛΤΚΑ. Αξζεληθά είλαη κόλν απηά πνπ δειώλνπλ αξζεληθή νληόηεηα ή θάπνην αλδξηθό επάγγεικα π.ρ nauta -ae, poeta -ae. Σν ζειπθό γέλνο ησλ δεπηεξόθιηησλ επηζέησλ θιίλεηαη θαηά ηελ πξώηε θιίζε (Pontica, plena, adversa, barbara, gelida, unica) Οη θαηαιήμεηο είλαη νη εμήο: Δληθόο Αξηζκόο Πιεζπληηθόο Αξηζκόο Ολ. -a terra -ae terrae Γελ. -ae terrae -arum terrarum Γνη. -ae terrae -is terris Αηη. -am terram -as terras Κιεη. -a terra -ae terrae Αθαηξ. -a terra -is terris ΟΡΗΣΗΚΖ ΔΝΔΣΩΣΑ ΔΝΔΡΓΖΣΗΚΖ ΦΩΝΖ Α ΤΕΤΓΗΑ ΡΖΜΑΣΩΝ ηελ πξώηε ζπδπγία αλήθνπλ ηα ξήκαηα πνπ έρνπλ ραξαθηήξα ζέκαηνο -a ( ama -o= amo) Kιίλνληαη σο εμήο: am-o, ama -s, ama-t, ama- mus, ama- tis, ama- nt 4
ΣΟ ΒΟΖΘΖΣΗΚΟ ΡΖΜΑ SUM Ο Δλεζηώηαο θιίλεηαη σο εμήο: sum, es, est, sumus, estis, sunt. Λύηεο: Ηαθσβίλα Υαξηθηνπνύινπ 5