Γιώργος Γκορέζης ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ

Γιώργος Γκορέζης ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ

Γιώργος Γκορέζης ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ

Όλα τα αντίτυπα φέρουν την υπογραφή του συγγραφέα Γιώργος Γκορέζης Παραµυθία 0666-23322 Ιωάννινα 0651-74242 Αθήνα 01-3413527

Αφιερώνεται σ' αυτούς που αγωνίσθηκαν και θυσιάσθηκαν για την εδαφική ακεραιότητα της πατρίδας µας.

- 1 - ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ο Κλεµανσώ είχε δηλώσει : «Οι Συνθήκες είναι ένας τρόπος εξακολούθησης του πολέµου». Αυτό αποδεικνύεται και ιστορικά, αφού ανέκαθεν οι διατάξεις των Συνθηκών που υπογράφηκαν, και ιδίως µετά τον Β Παγκόσµιο Πόλεµο, δηµιούργησαν νέο καθεστώς, δηλαδή προσαρτήσεις, ενσωµατώσεις, παραχωρήσεις εδαφικών εκτάσεων. Στις περισσότερες των περιπτώσεων αµέσως µετά την υπογραφή δηµιουργήθηκαν προστριβές, που πολλές φορές κατέληξαν σε ρήξη µεταξύ γειτονικών κρατών. Στο σύγγραµµα αυτό έχω περιλάβει Πράξεις Συµφωνίες και Συνθήκες µε τα σηµαντικότερα άρθρα τους, αυτά που είναι σε ισχύ και τα έκρινα ουσιαστικά για τη Χώρα µας. Το περιβάλλον διεθνούς αστάθειας που χαρακτηρίζει την εποχή µας, όπως επίσης τα άλυτα διεθνή µας προβλήµατα και οι χρονίζουσες διαφορές µας µε την γείτονα χώρα, δίνουν το µέτρο της επικαιρότητας στην εργασία αυτή. Κατέβαλα προσπάθεια ώστε τα γεγονότα και οι Πράξεις Συνθήκες να µη κρίνονται ιστορικά, ούτε να σχολιάζονται πολιτικά. Τα πολιτικά και διπλωµατικά σχόλια αφορούν στους πολιτικούς που φέρουν την ευθύνη, η κρίση τους ανήκει στον αναγνώστη. Στόχος µου είναι να δώσω στο κοινό µια σύντοµη εικόνα των Συνθηκών Συµφωνιών Συµβάσεων που αφορούν στην Ελλάδα, σήµερα µάλιστα που είναι περισσότερο από κάθε φορά αναγκαίο, αφού γίνεται πολλές φορές λόγος γι αυτές στον τύπο και τις συζητήσεις. Απ αυτή την άποψη νοµίζω ότι το σύγγραµµα αυτό καλύπτει ένα κενό στην Ελληνική βιβλιογραφία. Η εργασία µου αυτή έχει πρακτική ωφέλεια σ ένα ευρύ σύνολο. Στο λαό, στους µαθητές, στους φοιτητές, στους επιστήµονες, ακόµη και στους διπλωµάτες, που δεν µπορούν να διατηρούν στη µνήµη τους λεπτοµέρειες. Ιδιαίτερη αξία έχει γι αυτούς που ασχολούνται µε την πολιτική και την ιστορία. Οι πολιτικοί κρίνονται. Και η ιστορία διδάσκει. Πρέπει να διδάσκει, τουλάχιστον τους λαούς που θέλουν να ζήσουν.

- 2 - ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΣΥΜΦΩΝΑ ΝΑΤΟ ΒΟΡΕΙΟΑΤΛΑΝΤΙΚΟ ΣΥΜΦΩΝΟ (ΝΑΤΟ) Hµεροµηνία Υπογραφής: 4 Απριλίου 1949, στην Ουάσιγκτoν DC. Άρχισε να ισχύει την 24 Αυγούστου 1949. Συµβαλλόµενα Μέρη: Βέλγιο, Γαλλία, Δανία, ΗΠΑ, Ιταλία, Ισλανδία, Καναδάς, Λουξεµβούργο, Μ.Βρεττανία, Νορβηγία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Ελλάδα (1951), Τουρκία (1951), Δυτ.Γερµανία (1954), Ισπανία (1982). Σκοπός: Η στρατιωτική συµµαχία των συµβαλλοµένων µερών και η προαγωγή της συνεργασίας τους στους λοιπούς µη στρατιωτικούς τοµείς. Κυριότερα Αρθρα : Αρθρο 2 : «Τα συµβαλλόµενα µέρη θα συµβάλλουν στην ανάπτυξη ειρηνικών και φιλικών σχέσεων... θα επιδιώκουν την ειρηνική επίλυση των διεθνών οικονοµικών διαφορών και θα ενθαρρύνουν την οικονοµική µεταξύ τους συνεργασία». Αρθρο 4 : «Τα συµβαλλόµενα µέρη, θα διαβουλεύονται µεταξύ τους οποτεδήποτε, κατά τη γνώµη µέρους ή µερών, η εσωτερική ακεραιότητα, η πολιτική ανεξαρτησία ή η ασφάλεια ενός απ αυτά απειλείται». Αρθρο 5 : «Τα συµβαλλόµενα µέρη συµφωνούν ότι ένοπλη επίθεση εναντίον ενός ή περισσοτέρων απ αυτούς στην Ευρώπη ή Βόρεια Αµερική, θα θεωρηθεί επίθεση εναντίον όλων, και συνεπώς

- 3 - συµφωνούν ότι αν συµβεί µια τέτοια επίθεση, το κάθε µέρος ασκώντας το δικαίωµα της ατοµικής ή συλλογικής αυτοάµυνας του άρθρου 51 του χάρτου των Ηνωµένων Εθνών, θα βοηθήσει το µέρος ή τα µέρη που δέχθηκαν την επίθεση, παίρνοντας ατοµικά, και σε συµφωνία µε τα άλλα µέρη, τις ενέργειες που κρίνονται απαραίτητες, περιλαµβανόµενης της χρήσης ένοπλης δύναµης, προς το σκοπό να επαναφέρουν και διατηρήσουν την ασφάλεια στη περιοχή του Βορείου Ατλαντικού» Αρθρο 9 : «Τα συµβαλλόµενα µέρη θα εγκαθιδρύσουν Συµβούλιο, στο οποίο το κάθε µέρος θα αντιπροσωπεύεται, για να εξετάζει θέµατα εφαρµογής του συµφώνου αυτού». Πρωτόκολλο Προσχώρησης Ελλάδος και Τουρκίας, Αρθρο ΙΙ : «Για το σκοπό του άρθρου 5, ένοπλη επίθεση εναντίον ενός ή περισσοτέρων από τα µέρη θεωρείται εκείνη που περιλαµβάνει επίθεση : ι. Στο έδαφος οποιουδήποτε από τα µέρη στην Ευρώπη ή Βόρεια Αµερική..., στο έδαφος της Τουρκίας ή στα νησιά που ανήκουν στην δικαιοδοσία οποιουδήποτε µέρους στον Βόρειο Ατλαντικό βορείως του Τροπικού του Καρκίνου. ιι. Εναντίον δυνάµεων, πλοίων ή αεροσκαφών οποιουδήποτε µέρους, όταν ευρίσκονται µέσα ή πάνω από τα εδάφη τους ή σε οποιαδήποτε περιοχή στην Ευρώπη, ή στη Μεσόγειο, ή στη περιοχή του Βορείου Ατλαντικού βόρεια του Τροπικού του Καρκίνου».

- 4 - ΣΥΜΦΩΝΟ ΓΙ Α ΤΗ ΝΟΜΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ (SOFA) Ηµεροµηνία Υπογραφής : 19 Ιουνίου 1951 στο Λονδίνο. Άρχισε να ισχύει την 23 Αυγούστου 1953. Συµβαλλόµενα Μέρη : Όλα τα κράτη - µέλη του ΝΑΤΟ εκτός την Ισπανία και Ισλανδία. Σκοπός : Προσδιορίζει την νοµική κατάσταση και υποστήριξη των Ενόπλων Δυνάµεων και πολιτών ενός κράτους - µέλους που υπηρετούν στο έδαφος ενός άλλου µέλους - κράτους. Κυριότερα Αρθρα : Αρθρο ΙΙΙ «Σχετικά µε τη συµµόρφωση µε τη διαδικασία που ισχύει στο κράτος που δέχεται το προσωπικό και αφορά στην είσοδο και την αναχώρηση δυνάµεως ή µελών της, τα µέλη αυτά εξαιρούνται των κανονισµών διαβατηρίου, βίζας και επιθεωρήσεων µεταναστών κατά την είσοδο και έξοδό τους από το κράτος - µέλος». Αρθρο VI : «Τα µέλη της δυνάµεως δύνανται να κατέχουν και να φέρουν όπλα, υπό συνθήκες που καθορίζονται από διαταγές. Οι αρχές του κράτους στο οποίο ανήκουν να λαµβάνουν ευµενώς υπ όψη τις αιτήσεις του φιλοξενούντος κράτους πάνω σε αυτό το θέµα». Αρθρο VII : «Σχηµατισµοί ή Μονάδες µιας συµµαχικής δύναµης, έχουν το δικαίωµα της φρούρησης στρατοπέδων, εγκαταστάσεων και άλλων χώρων που κατέχουν. Η Στρατιωτική Αστυνοµία της συµµαχικής δύναµης, µπορεί να πάρει όλα τα απαραίτητα µέτρα για να εξασφαλίσει την τήρηση της τάξης και της ασφάλειας στο χώρο της. Έξω από το χώρο της, τέτοια µέτρα ασφαλείας θα λαµβάνονται µόνο σε συνεργασία µε τις αρχές του φιλοξενούντος κράτους».

- 5 - Αρθρο ΙΧ : «Απαιτήσεις, εργατών πολιτών από τη συµµαχική δύναµη θα ικανοποιούνται όπως προβλέπεται από τη νοµοθεσία του φιλοξενούντος κράτους. Οι εργάτες που χρησιµοποιούνται από τη συµµαχική δύναµη, κατά ουδένα τρόπο θα θεωρούνται µέλη της δύναµης αυτής».

- 6 - ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΤΩΝ ΠΑΡΙΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΕΙΩΝ Ηµεροµηνία Υπογραφής 28 Αυγούστου 1952 στο Παρίσι. Συµβαλλόµενα Μέρη Όλα τα κράτη - µέλη του ΝΑΤΟ εκτός του Καναδά, της Γαλλίας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας. Σκοπός: Να προσδιορίσει το νοµικό καθεστώς των Στρατηγείων ΝΑΤΟ και του προσωπικού που ανήκει σ αυτά. Κυριότερα Αρθρα: Αρθρο 3 : «α. Δύναµη εννοείται το προσωπικό που υπηρετεί στο Συµµαχικό Στρατηγείο Ξηράς, Θαλάσσης ή Αέρος ενός κράτους - µέλους. β. Πολιτικό εννοείται το προσωπικό που είναι ιδιώτες και δεν είναι υπήκοοι µή µέλους - κράτους ούτε υπήκοοι ή κανονικοί κάτοικοι του φιλοξενούντος κράτους, και που επιτελούν µέρος του Συµµαχικού Στρατηγείου ή Στρατ. Υπηρεσίας ενός κράτους µέλους, ή ανήκουν σε κατηγορία προσωπικού στην υπηρεσία του Συµµαχικού Στρατηγείου, όπως αυτή καθορίζεται από το Βορειοατλαντικό Συµβούλιο». Αρθρο 8 : «Τα Στρατηγεία αυτά στη πράξη απαλλάσσονται από φόρους και δασµούς, στις καταναλώσεις αγαθών που γίνονται για το κοινό αµυντικό συµφέρον και για αποκλειστική ατοµική τους χρήση». Αρθρο 11 : «Κανένα µέτρο δεν µπορεί να ληφθεί εναντίον του Συµµαχικού Στρατηγείου, σε ότι αφορά την περιουσία του και τα κεφάλαιά του». Αρθρο 13 : «Τα Αρχεία και άλλα επίσηµα ντοκουµέντα των Συµµαχικών Στρατηγείων είναι Απαραβίαστα». Παρατήρηση Το Πρωτόκολλο των Παρισίων µαζί µε την προηγούµενη Συµφωνία SOFA, επικυρώθηκε από την Ελλάδα µε τον Νόµο 2799/1954 (Εφηµερίδα Κυβερνήσεως 8 Απρ. 1954).

- 7 - ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΕΠΙΤΕΛΕΙΩΝ (ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΟΤΤΑΒΑΣ) Ηµεροµηνία Υπογραφής : 20 Σεπτεµβρίου 1951. Τέθηκε σε ισχύ την 18 Μαίου 1954. Συµβαλλόµενα Μέρη : Ολα τα κράτη - µέλη ΝΑΤΟ εκτός από την Ισπανία. Σκοπός : Να προσδιορίσει το νοµικό καθεστώς του Βορειοατλαντικού Συµβουλίου, των κατωτέρων του κλιµακίων και του Διεθνούς Επιτελείου. Κυριότερα Άρθρα : Αρθρο 17 : «Οι κατηγορίες των επίσηµων του ΝΑΤΟ για τους οποίους θα ισχύουν τα άρθρα 18 και 20 θα συµφωνηθούν µεταξύ του προέδρου του Συµβουλίου και το καθένα από τα ενδιαφερόµενα κράτη - µέλη». Αρθρο 18 : «Επίσηµοι του ΝΑΤΟ, όπως συµφωνήθηκαν στη βάση του άρθρου 17, θα : α. Έχουν το δικαίωµα να εισάγουν την επίπλωσή τους και άλλα χρειώδη, στο χώρο της δουλειάς τους κατά την πρώτη άφιξή τους και κατά την αναχώρησή τους, χωρίς δασµούς. β. Εχουν το δικαίωµα να εισάγουν τα αυτοκίνητά τους για προσωπική χρήση και να τα επανεξάγουν, χωρίς δασµούς». Αρθρο 20 : «Πέραν των ανωτέρω προνοµίων, ο Γραµµατέας του Οργανισµού, ο Συντονιστής της Αµυντικής Παραγωγής και άλλα επίσηµα µέλη, όπως συµφωνούνται µεταξύ του προέδρου του Συµβουλίου και των αντιπροσώπων των κρατών - µελών, θα απολαµβάνουν προνοµίων και ασυλιών, όπως συµβαίνει και µε το διπλωµατικό προσωπικό ανάλογου βαθµού». Αρθρο 23 : «Τα προβλεπόµενα από τα παραπάνω άρθρα για την ασυλία και τα προνόµια, δεν χρειάζονται την έγκριση των κρατών στα οποία ανήκουν οι επίσηµοι, εκτός : α. Την ασυλία σχετικά µε πράξεις και λόγια ή γραπτά που έγιναν κατά την εκτέλεση των καθηκόντων στον Οργανισµό. β. Το απαραβίαστο για όλα τα έγγραφα και ντοκουµέντα σχετικά µε την εργασία τους στον

- 8 - Οργανισµό. γ. Ευκολίες και περιορισµούς στο συνάλλαγµα που είναι αναγκαία για την εκτέλεση των καθηκόντων τους».

- 9 - ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑΣ ΣΤΟ ΝΑΤΟ ΚΑΙ ΣΥΜΜΑΧΙΚΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΙΡΕΣΗ ΑΠΌ ΔΑΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΦΟΡΟΥΣ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΩΝ ΝΑΤΟΙΚΩΝ ΕΠΙΤΕΛΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ηµεροµηνία : 8 Μαρτίου και 19 Απριλίου 1958. Συµβαλλόµενα Μέρη : Η Ελλάδα και ο Ανώτατος Συµµαχικός Διοικητής στην Ευρώπη (SACEUR). Σκοπός : Να εξαιρέσει τα Νατοϊκά Επιτελεία στην Ελλάδα από φόρους και άλλους δασµούς σε εισαγόµενα είδη για τον σκοπό της κατασκευής, συντήρησης και λειτουργίας των Επιτελείων. Κυριότερα Αρθρα : Αρθρο 1 : «Ολες οι µηχανές, τα ανταλλακτικά, τα εργαλεία και άλλα απαραίτητα υλικά ή εφόδια, περιλαµβανοµένων των λιπαντικών, που εισάγονται στην Ελλάδα και σκοπεύουν στην κατασκευή, συντήρηση και λειτουργία των εγκαταστάσεων των Νατοικών Επιτελείων, εξαιρούνται των φόρων, δασµών και άλλων επιβαρύνσεων (περιλαµβανοµένου του χαρτοσήµου), που επιβάλλονται κατά τον χρόνο της εισαγωγής, προς όφελος του κράτους ή τρίτου µέρους». Αρθρο 2 : «Συµβαλλόµενοι, ανεφοδιαστές και χορηγοί και οι µε αυτούς τρίτοι συµβαλλόµενοι, εξαιρούνται, σχετικά µε τα υλικά που αγοράζονται απ αυτές για τις Νατοϊκές εγκαταστάσεις, από τον Φόρο Κύκλου Εργασιών που είναι υποχρεωµένοι να καταβάλουν σύµφωνα µε το νόµο 660/1937 και το Β.Δ. 1 Φεβρουαρίου 1951, όπως επίσης και από τα βάρη χαρτοσήµου που περιγράφονται στο άρθρο 15 του Κώδικα Χαρτοσήµου». Αρθρο 3 : «Οι όροι δασµοί, φόροι και άλλα βάρη δεν αναφέρονται στις υποχρεώσεις πληρωµών για προσφερθείσες υπηρεσίες».

- 10 - Αρθρο 4 : «Η παρούσα συµφωνία θα έχει αναδροµική ισχύ από 1 Νοεµβρίου 1952». Παρατήρηση : Τα ανωτέρω περιλαµβάνονται σε επιστολή της 8 Μαρτίου 1958 από την µόνιµη Ελληνική Αντιπροσωπεία στο ΝΑΤΟ προς Ανώτατο Συµµαχικό Διοικητή Ευρώπης (SACEUR). Ο SACEUR µε απαντητική επιστολή του την 19 Απριλίου 1958 αποδέχθηκε το περιεχόµενό της.

- 11 - ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ (ΟΗΕ) Ηµεροµηνία Υπογραφής : 26 Ιουνίου 1945 στο Σάν Φραντσίσκο. Άρχισε να ισχύει 24 Οκτ. 1945. Συµβαλλόµενα Μέρη : Μέχρι το 1983 ήταν 157 κράτη - µέλη. Σήµερα ανέρχονται στα 188. Σκοπός : Ιδρύει τα Ηνωµένα Εθνη, για τα οποία λειτουργεί σαν είδος Συντάγµατος. Κυριότερα Άρθρα : Αρθρο 2(4) : «Ολα τα κράτη - µέλη στις διεθνείς τους σχέσεις θα απέχουν από την απειλή ή τη χρήση στρατ. δύναµης κατά της εδαφικής ακεραιότητας και της πολιτικής ανεξαρτησίας άλλου κράτους». Αρθρο 51 : «Τίποτε στο χάρτη αυτό δεν περιορίζει το δικαίωµα της ατοµικής ή συλλογικής αυτοάµυνας, όταν µια ένοπλη επίθεση λαµβάνει χώρα εναντίον µέλους των Ηνωµένων Εθνών, έως ότου το Συµβούλιο Ασφαλείας πάρει τα αναγκαία µέτρα για την διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφαλείας». Αρθρο 52 : «Τίποτε στο χάρτη δεν αποκλείει την ύπαρξη περιοχικών διευθετήσεων ή επιτροπών, που να αποβλέπουν σε ενέργειες για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφαλείας». Αρθρο 53 : «Το Συµβούλιο Ασφαλείας θα ενεργοποιεί, όταν κρίνει απαραίτητο, τέτοιες περιοχικές διευθετήσεις ή επιτροπές, για να ενεργούν υπό την εποπτεία του. Αλλά καµία ενέργεια δεν θα γίνεται απ αυτούς, χωρίς την εξουσιοδότηση του Συµβουλίου Ασφαλείας». Αρθρο 54 : «Το Συµβούλιο Ασφαλείας σε κάθε περίπτωση θα τηρείται ενήµερο ενεργειών που ελήφθησαν σε περιοχικές

- 12 - διευθετήσεις για την διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφαλείας».

- 13 - TO BAΛKANΙΚΟ ΣΥΜΦΩΝΟ Ηµεροµηνία Υπογραφής : 9 Αυγ 1954 στο Βελιγράδι. Αρχισε να ισχύει 21 Μαι 1955. Συµβαλλόµενα Μέρη : Ελλάδα, Τουρκία και Γιουγκοσλαβία. Επιδιωκόµενοι Σκοποί : Ενώνει τα κράτη - µέλη σε µια αµυντική στρατιωτική συµµαχία. Επίσης ωθεί σε κοινές προσπάθειες στο πολιτικό, οικονοµικό και κοινωνικό πεδίο. Κυριότερα Αρθρα : Αρθρο ΙΙ : «Τα συµβαλλόµενα µέρη συµφωνούν, ότι ένοπλη επίθεση εναντίον ενός ή περισσοτέρων µελών σε οποιοδήποτε τµήµα του εδάφους του θα θεωρηθεί επίθεση εναντίον όλων, και τα συµβαλλόµενα µέρη ασκώντας το δικαίωµα της ατοµικής ή συλλογικής αυτοάµυνας που αναγνωρίζεται από το άρθρο 51 του χάρτη των Ηνωµένων Εθνών, θα βοηθήσουν ατοµικά και συλλογικά το µέλος ή τα µέλη που δέχθηκαν επίθεση, παίρνοντας αµέσως, µετά από κοινή συµφωνία, όλα τα µέτρα, περιλαµβανοµένης της χρήσης ενόπλου δύναµης, τα οποία θεωρούν αναγκαία για αποτελεσµατική άµυνα». Αρθρο ΙV : Ιδρύει Διαρκές Συµβούλιο, που συνεργάζεται µε τα Γεν. Επιτελεία των κρατών - µελών σε θέµατα κοινής Αµύνης. Αρθρο Χ : «Τα προβλεπόµενα από το Σύµφωνο αυτό δεν µειώνουν κατ ουδένα τρόπο, ούτε εµποδίζουν την άσκηση των δικαιωµάτων και υποχρεώσεων της Ελλάδος και Τουρκίας, όπως αυτά απορρέουν από το Σύµφωνο του ΝΑΤΟ της 4 Απρ 1949, στο οποίο είναι συµβαλλόµενα µέρη». Παρατήρηση Μετά και τα γεγονότα που ακολούθησαν την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας,το σύµφωνο ατονεί.

- 14 - ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΛΩΖΑΝΗΣ Ηµεροµηνία Υπογραφής : 24 Ιουλίου 1923 στη Λοζάννη. Συµβαλλόµενα Μέρη : Αγγλία, Γαλλία, Γιουγκοσλαβία, Ελλάδα, Ιταλία, Ιαπωνία, Ρουµανία, Τουρκία. Σκοπός : Συνθήκη Ειρήνης που αποκαθιστά σχέσεις φιλίας και εµπορίου µε την Τουρκία, µετά τον Α Παγκόσµιο Πόλεµο και τον Ελληνοτουρκικό του 1921-23. Κυριότερα Αρθρα Αρθρα 2 και 3 : Οριοθετεί τα σύνορα της Τουρκίας µε Ελλάδα, Βουλγαρία, Συρία και Ιράκ. Αρθρο 5 : Συγκροτεί επιτροπή για να προσδιορίσει επί του εδάφους την οριογραµµή µεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, ακολουθώντας κατά το καλύτερο δυνατόν τις περιγραφές που δίνονται στη συνθήκη αυτή και λαµβάνοντας υπόψη τοπικούς περιορισµούς και άλλα οικονοµικά ενδιαφέροντα. Αρθρο 12 : «Η απόφαση που πάρθηκε στις 13-2-1914 στη σύσκεψη του Λονδίνου, µετά από το άρθρο 5 της συνθήκης του Λονδίνου στις 17-30 Μαϊ 1913 και το άρθρο 15 της συνθήκης των Αθηνών στις 1-14 Νοεµβρίου 1913, και η οποία απόφαση κοινοποιήθηκε στην Ελληνική Κυβέρνηση στις 13 Φεβρουαρίου 1914, σχετικά µε την κυριαρχία της Ελλάδος πάνω στα νησιά της Ανατ. Μεσογείου εκτός Ιµβρου, Τενέδου και Λαγουσών (νήσος Μαυριές ) και ειδικότερα τα νησιά Λήµνος, Σαµοθράκη, Μυτιλήνη, Χίος, Σάµος και Ικαρία, επαναβεβαιούται...... Εκτός εάν περιλαµβάνεται αντίθετη πρόβλεψη στην παρούσα συνθήκη, τα νησιά που βρίσκονται λιγότερο από τρία µίλια από την Ασιατική ακτή παραµένουν στη Τουρκική Κυριαρχία». Αρθρο 13 : Θέτει µερικούς περιορισµούς σχετικά µε την οχύρωση και το µέγεθος των στρατιωτικών δυνάµεων στα Ελληνικά νησιά Μυτιλήνη, Χίος, Σάµος και Ικαρία.

- 15 - Αρθρο 14 : Λαµβάνει µέτρα για ειδικά θέµατα των Τουρκικών νησιών Ιµβρος και Τένεδος, όπως διοικητική οργάνωση από τοπικά στοιχεία που να εγγυάται τον γηγενή µη µουσουλµανικό πληθυσµό σε ότι αφορά την τοπική διοίκηση και την προστασία προσώπων και περιουσιών. Αρθρο 15 : «Η Τουρκία αποκηρύσσει προς χάρη της Ιταλίας όλα τα δικαιώµατά της και τους τίτλους της πάνω στα Δωδεκάνησα». Αρθρο 20 : «Η Τουρκία µε το άρθρο αυτό αναγνωρίζει την προσάρτηση της Κύπρου στο Ηνωµένο Βασίλειο, όπως ανακηρύχθηκε από τη Βρετανική Κυβέρνηση την 15 Δεκ 1914». Αρθρο 23 : «Τα συµβαλλόµενα µέρη, συµφωνούν και διακηρύττουν την αρχή της ελεύθερης διέλευσης και ναυσιπλοίας στα Τουρκικά στενά, όπως περιγράφεται στη ξεχωριστή σύµβαση που υπογράφηκε την ίδια µέρα σχετικά µε το καθεστώς των Στενών». Αρθρα 30-45 : Αφορούν την προστασία και την επανεγκατάσταση των µειονοτήτων. Σχόλια: Η Συνθήκη της Λοζάννης, ήταν το αποτέλεσµα µιας προσπάθειας για ισορροπία µεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, µετά από πολλά χρόνια εχθροπραξιών. Η Τουρκία ανεγνώρισε την Ελληνική κυριαρχία πάνω στα νησιά Λήµνος, Λέσβος, Χίος, Σάµος και Ικαρία, που είχαν απελευθερωθεί από τον Οθωµανικό ζυγό στο διάστηµα µεταξύ 1878 και 1913. Η Ελλάδα επέστρεψε στην Τουρκία την Ανατολική Θράκη, τα νησιά Ιµβρος και Τένεδος και παραιτήθηκε από τα δικαιώµατά της στη Σµύρνη στην Ανατολία, που της είχε παραχωρηθεί από την Οθωµανική Κυβέρνηση µε την λήξη του Α Παγκοσµίου Πολέµου µε την συνθήκη των Σεβρών (10 Αυγούστου 1920 - ποτέ δεν εφαρµόστηκε). Και οι δύο χώρες συµφώνησαν να ανταλλάξουν τις Ελληνικές και Τουρκικές µειονότητες. Η συνθήκη αυτή της Λοζάννης είναι ακόµα σε ισχύ.

- 16 - ΣΥΝΘΗΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΣΤΕΝΩΝ (ΤΗΣ ΛΩΖΑΝΗΣ) Ηµεροµηνία Υπογραφής : 24 Ιουλίου 1923 στη Λοζάννη. Συµβαλλόµενα Μέρη: M.Βρεττανία, Βουλγαρία, Γαλλία, Γιουγκοσλαβία, Ελλάδα, Ιταλία, Ιαπωνία, Ρουµανία, Ρωσία, Τουρκία. Σκοπός : Να εγκαταστήσει διεθνή επιτροπή που να διαχειρίζεται τα Τουρκικά Στενά πριν από την συνθήκη του Μοντρέ. Κυριότερα Αρθρα : Αρθρο 1 : «Τα υψηλά συµβαλλόµενα µέρη συµφωνούν να αναγνωρίσουν και διακηρύξουν την αρχή της ελευθέρας διέλευσης και ναυσιπλοϊας δια θαλάσσης και αέρος στα Στενά - Δαρδανέλια, θάλασσα Μαρµαρά και Βόσπορος». Αρθρο 2 : «Η διέλευση και ναυσιπλοϊα των εµπορικών πλοίων και αεροσκαφών και των πολεµικών πλοίων και αεροσκαφών στα Στενά στην ειρήνη και στο πόλεµο, από τούδε θα ρυθµίζεται από τα προβλεπόµενα στο επισυναπτόµενο παράρτηµα». Αρθρο 4-9 : Αποστρατιωτικοποιεί τη ζώνη των Στενών, όπως επίσης τα νησιά Σαµοθράκη, Λήµνος, Ιµβρος, Τένεδος. Αρθρο 10 : «Θα λειτουργεί στην Κωνσταντινούπολη Διεθνής Επιτροπή ονοµαζόµενη Επιτροπή Στενών». Αρθρο 16 : «Θα είναι καθήκον της Επιτροπής να εφαρµόζει ρυθµίσεις που θα κρίνει αυτή για την εκπλήρωση της αποστολής της». Παράρτηµα 1 : Εµπορικά πλοία και αεροπλάνα κρατών ουδέτερων έχουν πλήρη ελευθερία διέλευσης και ναυσιπλοίας, νύχτα και µέρα. Αν η Τουρκία είναι σε εµπόλεµη κατάσταση µπορεί να απαγορεύσει σε εχθρικά πλοία και αεροπλάνα να χρησιµοποιούν τα Στενά.

- 17 - Παράρτηµα 2 : Πολεµικά πλοία ουδέτερων κρατών έχουν πλήρη ελευθερία διέλευσης που υπόκειται σε περιορισµούς του τονάζ. Η Τουρκία µπορεί να απαγορεύσει σε εχθρικά πλοία να χρησιµοποιούν τα Στενά. Τα υποβρύχια πρέπει να διέρχονται σε ανάδυση και τα αεροπλάνα έχουν το δικαίωµα να υπερίπτανται σε ζώνη 5 χιλιοµέτρων πλάτους. Παρατήρηση Η Ελλάδα αποδεικνύει και υποστηρίζει ότι η συνθήκη της Λοζάννης αντικαταστάθηκε στο σύνολό της από την συνθήκη του Μοντρέ, όπως άλλωστε φαίνεται καθαρά στο προοίµιο της τελευταίας. Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι µόνο το µέρος που αναφέρεται στην Επιτροπή των Στενών και στον εν γένει χειρισµό του θέµατος των Στενών έχει αντικατασταθεί και ότι οι προβλέψεις για την αποστρατιωτικοποίηση ορισµένων νησιών του Αιγαίου είναι ακόµη σε ισχύ.

- 18 - ΣΥΝΘΗΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΣΤΕΝΩΝ (ΤΟΥ ΜΟΝΤΡΕ) 1936. Ηµεροµηνία Υπογραφής : 20 Ιουλίου 1936 στο Μοντρέ. Άρχισε να ισχύει 9 Νοεµβρίου Συµβαλλόµενα Μέρη : Κράτη Μαύρης Θάλασσας : Βουλγαρία, Ρουµανία, Σοβιετική Ένωση, Τουρκία. Άλλα Κράτη : Αυστραλία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Αγγλία, Γιουγκοσλαβία. Σκοπός : Επιστροφή στην Τουρκία της διαχείρισης των Στενών και διακανονισµός της διέλευσης των πλοίων διαµέσου των Στενών (Δαρδανέλια, θάλασσα Μαρµαρά και Βόσπορος). Κυριότερα Αρθρα : Προοίµιο : «Επιθυµούντες να ρυθµίσουµε την διέλευση και ναυσιπλοία στα Στενά σε τρόπο που αυτή να εξασφαλίζεται, χωρίς να παραγνωρίζεται η ασφάλεια της Τουρκίας και των άλλων κρατών της Μαύρης Θάλασσας......, αποφασίσαµε να αντικαταστήσουµε µε την παρούσα Συνθήκη την συνθήκη που υπογράψαµε στη Λοζάννη στις 24 Ιουλίου 1923». Τµήµα 1 και 2 : Ρυθµίζει τα της διέλευσης των εµπορικών και πολεµικών πλοίων ( Οπως επισυναπτόµενος πίνακας). Αρθρο 10 : «Πολεµικά πλοία, εκτός αυτών που εµπίπτουν στην κατηγορία που περιγράφεται στη προηγούµενη παράγραφο (ελαφρά επιφανείας, µικρά πολεµικά ή βοηθητικά πλοία), θα έχουν το δικαίωµα της διέλευσης µόνο υπό τις συνθήκες που περιγράφονται στο άρθρο 11 και 12» (Το άρθρο 11 ρυθµίζει την διέλευση µεγάλων πλοίων κρατών της Μαύρης Θάλασσας). Αρθρο 12 : «Τα κράτη της Μαύρης Θάλασσας θα έχουν το δικαίωµα διέλευσης διαµέσου των Στενών µε το σκοπό να αφιχθούν στις βάσεις τους υποβρυχίων που κατασκευάσθηκαν ή

- 19 - αγοράσθηκαν εκτός περιοχής Μαύρης Θαλάσσης, ή που ήσαν για επισκευή σε ναυπηγεία εκτός Μαύρης Θαλάσσης». Αρθρο 13 : Επιβάλλει προειδοποίηση στη Τουρκία για διέλευση πολεµικών πλοίων (κανονικά οκτώ (8) ηµέρες για κράτη της Μαύρης Θάλασσας και δεκαπέντε (15) ηµέρες για τα άλλα κράτη). Αρθρο 24 : «Η Τουρκία θα επιβλέπει την εκτέλεση όλων των προβλέψεων της παρούσας Συνθήκης σχετικά µε την διέλευση πολεµικών πλοίων διαµέσου των Στενών». Παρατήρηση : Με κοινή συναίνεση και πρακτική η Συνθήκη εφαρµόζεται και για κράτη που δεν την έχουν υπογράψει. Για την διέλευση των αεροπλανοφόρων αναφερόµαστε σε ιδιαίτερο κεφάλαιο - Συνθήκες Μεσογείου. Η Ιαπωνία αποκήρυξε τα εκ της Συνθήκης δικαιώµατά της µε την Συνθήκη Ειρήνης το 1951.

- 20 - Π Ι Ν Α Κ Α Σ ΠΛΟΙΩΝ ΜΕ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΔΙΕΛΕΥΣΗΣ ΔΙΑ ΜΕΣΟΥ ΤΩΝ ΣΤΕΝΩΝ (ΣΥΝΘΗΚΗ ΜΟΝΤΡΕ) ΤΥΠΟΣ ΠΛΟΙΟΥ ΕΙΡΗΝΗ ΠΟΛΕΜΟΣ (ΤΟΥΡΚΙΑ ΕΜΠΟΛΕΜΗ) ΟΧΙ ΤΟΥΡΚΙΑ ΑΠΕΙ- ΛΟΥΜΕΝΗ ΑΠΟ ΑΜΕΣΟ ΚΙΝΔΥΝΟ ΠΟΛΕΜΟΣ (ΤΟΥΡΚΙΑ ΕΜΠΟΛΕΜΗ) ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΠΛΟΙΑ (Πολιτικά, Ολα τα πλοία που δεν θεωρούνται πολεµικά). (Εισέρχονται τα Στενά ηµέρα και ακολουθούν ορισµένη διαδροµή). NAI (Αν δεν είναι εµπόλεµη µε Τουρκία. Εισέρχονται τα Στενά ηµέρα και ακολουθούν ορισµένη διαδροµή). ΠΟΛΕΜΙΚΑ ΠΛΟΙΑ ΕΛΑΦΡΑ ΠΛΟΙΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ (Από 100 έως 10.000 τόνους, µε οπλισµό µέχρι 8 ιντσών). (Διέρχονται την ηµέρα και κατόπιν προειδοποίησης). (Αν δεν είναι εµπόλεµα, εκτός αν επιστρέφουν στη βάση τους. Διέρχονται την ηµέρα και κατόπιν προειδοποίησης). ΟΧΙ (Εντελώς στην διακριτική ευχέρεια της Τουρκίας). ΟΧΙ (Εντελώς στη διακριτική ευχέρεια της Τουρκίας). ΜΙΚΡΑ ΠΟΛΕΜΙΚΑ ΠΛΟΙΑ (Από 100 µέχρι 2.000 τόνους χωρίς τορπίλες, µε δυνατότητα ταχύτητας πάνω από 20 κόµβους, ή µε οπλισµό πάνω από 6,1 ίντσες). (Διέρχονται την ηµέρα και κατόπιν προειδοποίησης). (Αν δεν είναι εµπόλεµα, εκτός αν επιστρέφουν στη βάση τους. Διέρχονται την ηµέρα και µετά από προειδοποίηση). ΟΧΙ (Εντελώς στη διακριτική ευχέρεια της Τουρκίας). ΟΧΙ (Εντελώς στην διακριτική ευχέρεια της Τουρκίας).

- 21 - ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΠΛΟΙΑ (Πάνω από 100 τόνους, που δεν ναυπηγήθηκε για πολεµικό αλλά χρησιµοποιείται σε στόλο, π.χ. µη οπλισµένο πάνω από 6,1 ίντσες, µη δυνάµενο να εκτοξεύει τορπίλλες κ.λ.π.). (Διέρχονται την ηµέρα και κατόπιν προειδοποίησης. Βοηθητικά πλοία που µεταφέρουν καύσιµα υγρά ή αέρια πρέπει να προειδοποιούν). (Αν δεν είναι εµπόλεµα, εκτός αν επιστρέφουν στη βάση τους. Διέρχονται την ηµέρα και κατόπιν προειδοποίησης). ΟΧΙ (Εντελώς στη διακριτική ευχέρεια της Τουρκίας). ΟΧΙ (Εντελώς διακριτική ευχέ ρεια της Τουρ κίας). στη ΜΕΓΑΛΑ ΠΟΛΕΜΙΚΑ ΠΛΟΙΑ (Πάνω από 10.000 τόνους, ή µε οπλισµό πάνω από 8 ίντσες). ΜΟΝΟ ΚΡΑΤΗ ΜΟΝΟ ΜΑΥΡΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ (Διέλευση κατά µόνας, εµπόλεµα. συνοδευόµενα όχι Διέλευση περισσότερο από 2 κανονιοφόρους). ΚΡΑΤΗ ΜΑΥΡΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ (Αν δεν είναι κατά µόνας συνοδευόµενα όχι περισσότερο από 2 κανονιοφόρους). ΟΧΙ (Εντελώς στη διακριτική ευχέρεια της Τουρκίας). ΟΧΙ (Εντελώς στη διακριτική ευχέρεια της Τουρ κίας). ΥΠΟΒΡΥΧΙΑ (Σχεδιασµένα να επιχειρούν κάτω της θαλάσσης). ΜΟΝΟ ΚΡΑΤΗ ΜΑΥΡΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ (Αν επιστρέφουν ή πάνε για επισκευήκατασκευή ή λόγω αγοράς. Ταξιδεύουν µέρα ΜΟΝΟ ΚΡΑΤΗ ΜΑΥΡΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ (Αν επιστρέφουν ή πάνε για επισκευή-κατασκευή ή λόγω αγοράς. Ταξιδεύουν µέρα ΟΧΙ (Εντελώς διακριτική ευχέρεια της Τουρ κίας). στη ΟΧΙ (Εντελώς στη διακριτική ευχέρεια της Τουρκίας).

- 22 - και επιφάνεια). στην και επιφάνεια). στην ΑΕΡΟΠΛΑΝΟΦΟΡΑ (Σχεδιασµένα να µεταφέρουν αεροπλάνα στη θάλασσα για επιχειρήσεις). ΔΕΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΟΝΤ ΑΙ ( Ιδε Συνθήκες Μεσογείου). Κεφάλαιο: ΔΕΝ ΠΡΟΣΔΙΟ ΡΙΖΟΝΤΑΙ ( Ιδε Κεφάλαιο: Συνθήκες Μεσογείου). ΔΕΝ ΠΡΟΣΔΙΟ ΡΙΖΟΝΤΑΙ ( Ιδε Κεφάλαιο: Συνθήκες Μεσογείου). ΔΕΝ ΠΡΟΣΔΙΟ ΡΙΖΟΝΤΑΙ ( Ιδε Κεφάλαιο: Συνθήκες Μεσογείου).

- 23 - ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΖΥΡΙΧΗΣ Ηµεροµηνία Υπογραφής : 16 Αυγούστου 1960 στη Λευκωσία. Αρχισε να ισχύει αµέσως. Συµβαλλόµενα Μέρη : Ηνωµένο Βασίλειο, Ελλάδα, Τουρκία, Οι Ελληνοκύπριοι (αντιπροσωπευόµενοι από τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο) και οι Τουρκοκύπριοι (αντιπροσωπευόµενοι από τον Δρα Κιουτσούκ). Σκοπός : Μαζί µε την συνθήκη ίδρυσης, να οδηγήσει στην ίδρυση της Δηµοκρατίας της Κύπρου. Κυριότερα Αρθρα : Συνθήκη Εγγύησης Αρθρο 1 : «Η Κύπρος αναλαµβάνει να µη συµµετέχει εν όλω ή εν µέρει, σε οποιαδήποτε πολιτική ή οικονοµική ένωση µε οποιοδήποτε άλλο κράτος. Επίσης δηλώνει ότι θα απαγορεύει κάθε ενέργεια που δυνατόν θα προάγει αµέσως ή εµµέσως, την ένωση µε άλλο κράτος ή την διαίρεσή της νήσου». Αρθρο 2 : «Η Ελλάδα, το Ηνωµένο Βασίλειο και η Τουρκία, αναγνωρίζουν και εγγυώνται την ανεξαρτησία, την εδαφική ακεραιότητα και την ασφάλεια της Δηµοκρατίας της Κύπρου». Αρθρο 3 : «Τα συµβαλλόµενα µέρη αναλαµβάνουν να σέβονται την ακεραιότητα των περιοχών που κρατούνται υπό την Αγγλική κυριαρχία και εγγυώνται τη χρήση τους από το Ηνωµένο Βασίλειο και το δικαίωµα του να φροντίζει, για την ασφάλειά τους». Αρθρο 4 : «Σε περίπτωση παραβίασης των όρων της Συνθήκης αυτής, οι τρεις εγγυήτριες δυνάµεις έχουν το δικαίωµα να πάρουν µέτρα µε µοναδικό σκοπό να επαναφέρουν την κατάσταση που δηµιουργήθηκε µε την παρούσα Συνθήκη».

- 24 - Συνθήκη Συµµαχίας : Αρθρο 2 : «Τα συµβαλλόµενα µέρη αναλαµβάνουν να αντισταθούν σε κάθε επίθεση ή επιβολή, άµεση ή έµµεση, εναντίον της ανεξαρτησίας ή της εδαφικής ακεραιότητας της Δηµοκρατίας της Κύπρου». Αρθρο 3 : «Προς το σκοπό να πετύχει τον σκοπό που αναφέρεται πιο πάνω ένα τριµερές Επιτελείο θα εγκατασταθεί στο έδαφος της Δηµοκρατίας της Κύπρου». Πρωτόκολλο ΙΙ «Συγκροτείται επιτροπή αποτελούµενη από τους Υπουργούς Εξωτερικών της Κύπρου, της Ελλάδας και της Τουρκίας. Η επιτροπή αυτή αποτελεί το ανώτατο πολιτικό όργανο της τριµερούς συµµαχίας και µπορεί να επιληφθεί παντός θέµατος που οι Κυβερνήσεις των τριών συµµάχων κρατών συµφωνούν να υποβάλουν σε αυτό».

- 25 - ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΕΓΚΑΘΙΔΡΥΣΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Ηµεροµηνία Υπογραφής : 16 Αυγούστου 1960 στη Λευκωσία. Αρχισε να ισχύει την ίδια µέρα. Συµβαλλόµενα Μέρη : Αγγλία, Ελλάδα, Τουρκία και η Δηµοκρατία της Κύπρου (εκπροσωπούµενη από τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο για τους Ελληνοκυπρίους και τον Δρα Κιουτσούκ για τους Τουρκοκυπρίους). Σκοπός : Μαζί µε τις Ελληνοτουρκικές συµφωνίες της Ζυρίχης οδήγησε στην εγκαθίδρυση της Δηµοκρατίας της Κύπρου. Κυριότερα Αρθρα : Αρθρο 1 : «Το έδαφος της Δηµοκρατίας θα περιλαµβάνει την νήσο Κύπρο, µαζί µε τα νησιά που κείνται εγγύς της ακτής µε εξαίρεση των δύο περιοχών που προσδιορίζονται σε παράρτηµα «Α» της συνθήκης αυτής και οι οποίες θα παραµείνουν στην κυριαρχία του Ηνωµένου Βασιλείου. Αυτές οι περιοχές αναφέρονται στη Συµφωνία και το Παράρτηµα σαν «Ακρωτήρι» και «Δεκέλεια»». Αρθρο 2 (1). «Η Δηµοκρατία της Κύπρου θα παραχωρήσει στο Ηνωµένο Βασίλειο δικαιώµατα που αναφέρονται στο Παράρτηµα «Β». (Η Αγγλία παίρνει το δικαίωµα να χρησιµοποιεί µερικά άλλα µέρη στο νησί, άλλα µόνιµα και χωρίς περιορισµό και άλλα µε λιγότερα δικαιώµατα. Η Αγγλία έχει το δικαίωµα να χρησιµοποιεί ελεύθερα δρόµους, λιµάνια και άλλες ευκολίες για την κίνηση των τµηµάτων µεταξύ των βάσεων και των χώρων ασκήσεων (Τα Βρετανικά στρατιωτικά αεροσκάφη έχουν το δικαίωµα να υπερίπτανται του Κυπριακού εδάφους χωρίς κανένα άλλο περιορισµό, εκτός αυτού που αναφέρεται στην ασφάλεια άλλων αεροσκαφών και στη ζωή και περιουσία των Κυπρίων. Εντός του εδάφους των βάσεων η Βρετανία µπορεί να εγκαταστήσει και λειτουργήσει επικοινωνίες και ηλεκτρονικά

- 26 - συστήµατα, περιλαµβανοµένου του δικαιώµατος εκποµπών και χρήσης κάθε ραδιοσυχνότητας που θεωρείται αναγκαία)». Αρθρο 2 (2) : «Η Δηµοκρατία της Κύπρου θα συνεργάζεται πλήρως µε την Βρετανία για να εξασφαλισθεί η ασφάλεια και η αποτελεσµατική λειτουργία των στρατιωτικών βάσεων στο Ακρωτήρι και τη Δεκέλεια, όπως και η άσκηση από τη Βρετανία των άλλων δικαιωµάτων που αναφέρονται σε αυτή τη Συµφωνία». Παρατήρηση : Οι Ελληνοτουρκικές συµφωνίες της Ζυρίχης, που περιείχαν τη συµφωνία εγγύησης, τη συνθήκη συµµαχίας και το Σχέδιο Συντάγµατος θα εγκαθίδρυαν την Δηµοκρατία της Κύπρου, αν δεν ανεφύοντο διαφορές πάνω στο µέγεθος και το νοµικό καθεστώς των βάσεων. Το θέµα επιλύθηκε τα µεσάνυχτα της 15 Αυγ. 1960, και υπογράφηκε έτσι η συνθήκη εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δηµοκρατίας. Την 15 Νοεµβρίου 1983, το αυτοαποκαλούµενο «Τουρκική Δηµοκρατία της Βόρειας Κύπρου» ψευδοκράτος, ανακήρυξε την ανεξαρτησία του. Την 18 Νοεµβρίου 1983, µε την απόφαση 541 του Συµβουλίου Ασφαλείας τα Ηνωµένα Εθνη καταδίκασαν την Τουρκική αυτή ενέργεια, που µέχρι σήµερα κανένα κράτος δεν αναγνώρισε.

- 27 - ΣΥΜΒΑΣΗ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΕΡΟΠΛΟϊΑΣ (ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΣΙΚΑΓΟ) 1947. Ηµεροµηνία Υπογραφής : 7 Δεκεµβρίου 1944 στο Σικάγο. Αρχισε να ισχύει 4 Απριλίου Συµβαλλόµενα Μέρη : Μέχρι το 1983 περίπου εκατόν πενήντα (150). Σκοπός : Εγκαθιδρύει τον Οργανισµό Διεθνούς Αεροπλοίας (ICAO). Καθιερώνει κοινά αποδεκτούς κανόνες Διεθνούς Αεροπλοίας. Κυριότερα Αρθρα : Αρθρο 1 : «Τα συµβαλλόµενα κράτη αναγνωρίζουν ότι το κάθε κράτος έχει πλήρη και αποκλειστική κυριαρχία στον εναέριο χώρο πάνω από το έδαφός του». Αρθρο 2 : «Για τους σκοπούς της συνθήκης αυτής, έδαφος ενός κράτους θα θεωρείται η περιοχή ξηράς και τα χωρικά ύδατα τα παρακείµενα και υπό τη προστασία ή εντολή του κράτους.». Αρθρο 3 : «(α) Η σύµβαση αυτή εφαρµόζεται µόνο στα πολιτικά αεροσκάφη και δεν εφαρµόζεται στα κρατικά αεροσκάφη. (β) Αεροσκάφη που χρησιµοποιούνται από το Στρατό, την Αστυνοµία και τα Τελωνεία, θα θεωρούνται κρατικά αεροσκάφη. (γ) Κανένα κρατικό αεροσκάφος συµβαλλόµενου κράτους δεν θα πετάει πάνω από το έδαφος άλλου κράτους χωρίς εξουσιοδότηση ή ειδική συµφωνία ή κάτι παρόµοιο. (δ) Τα συµβαλλόµενα κράτη αναλαµβάνουν την υποχρέωση, όταν εκδίδουν κανονισµούς για τα κρατικά τους αεροσκάφη να λαµβάνουν υπόψη την ασφάλεια αεροπλοίας για τα πολιτικά αεροσκάφη». Αρθρο 9 : «Κάθε συµβαλλόµενο κράτος επιφυλάσσει στον εαυτό του το δικαίωµα, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, ή σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης, ή προς χάρη της δηµόσιας ασφάλειας και µε άµεση εφαρµογή, κατά καιρούς να περιορίζει ή απαγορεύει τις πτήσεις πάνω απ όλο ή µέρος της επικράτειάς του µε τον όρο ότι αυτοί οι περιορισµοί ή απαγορεύσεις θα έχουν εφαρµογή χωρίς διακρίσεις εθνικότητας στα αεροσκάφη».

- 28 - Αρθρο 43 : «Με τη συνθήκη δηµιουργείται οργανισµός µε την ονοµασία Διεθνής Οργανισµός Αεροπλοίας (International Civil Aviation Organization - ICAO).».

- 29 - ΣΥΝΘΗΚΗ ΙΔΡΥΣΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ (Ευρωπαϊκή Ένωση) Ηµεροµηνία Υπογραφής : 25 Μαρτίου 1957. Αρχισε να ισχύει την 1 Ιανουαρίου 1958. Συµβαλλόµενα Μέρη (αρχικά) : Βέλγιο, Γαλλία, Γερµανία, Ιταλία, Λουξεµβούργο, Ολλανδία. Σκοπός : Η εγκαθίδρυση «κοινής αγοράς» µε την προοδευτική οικονοµική ενοποίηση των κρατών - µελών. Κυριότερα Αρθρα : Αρθρο 3 : «Προς το σκοπό της προαγωγής της αρµονικής ανάπτυξης των οικονοµικών δραστηριοτήτων, οι δραστηριότητες της κοινότητας θα περιλαµβάνουν : (α) Την κατάργηση των τελωνείων µεταξύ των κρατών - µελών. (β) Την κατάργηση των εµποδίων στην ελευθερία διακίνησης προσώπων - υπηρεσιών και κεφαλαίων. (γ)την καθιέρωση κοινής αγροτικής πολιτικής. (δ) Την καθιέρωση κοινής πολιτικής στις µεταφορές. (ε) Την δηµιουργία συστήµατος για την προαγωγή του οικονοµικού ανταγωνισµού στο χώρο της Κοινής Αγοράς. (στ) Την προσαρµογή των νόµων των κρατών - µελών, ώστε να εξυπηρετούν την λειτουργία της κοινής αγοράς». Αρθρο 9 (1) : «Η Κοινότητα θα βασίζεται σε µια τελωνειακή ένωση που θα καλύπτει όλο τον τοµέα εµπορίου και θα απαγορεύει την επιβολή τελών στις εισαγωγές και εξαγωγές των κρατών - µελών». Αρθρο 173 : «Το κοινό Δικαστήριο θα κρίνει τη νοµιµότητα των πράξεων του Συµβουλίου και της Επιτροπής». Αρθρο 189 : «Για να φέρουν σε πέρας την αποστολή τους, το Συµβούλιο και η Επιτροπή θα εκδίδουν κανονισµούς και ντιρεκτίβες, θα παίρνουν αποφάσεις και θα κάνουν εισηγήσεις και γνωµατεύσεις».

- 30 - Παρατήρηση : Σήµερα η Ευρωπαϊκή Οικονοµική Κοινότητα µετονοµάσθηκε σε Ευρωπαϊκή Ένωση, φιλοδοξεί να αποκτήσει εκτός από την οικονοµική και πολιτική οντότητα, έχει 15 κράτη - µέλη και ευελπιστεί να συνενώσει όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ηπείρου.

- 31 - ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΔΙΑΣΚΕΨΗΣ ΛΟΝΔΙΝΟΥ 13 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1914 ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ ΝΟΤΕΣ ΣΥΝΘΗΚΗ ΛΟΝΔΙΝΟΥ, 30 ΜΑΙΟΥ 1913 Αρθρο 5 : «Η Αυτού Μεγαλειότης ο Οθωµανός Αυτοκράτωρ και αι Αυτών Μεγαλειότητες αι σύµµαχες Δυνάµεις διακηρύττουν ότι εµπιστεύονται στη Γερµανία, Αυστροουγγαρία, Γαλλία Ηνωµένο Βασίλειο, Ιταλία και Ρωσία την ευθύνη να αποφασίσουν για τη τύχη όλων των Οθωµανικών νησιών στο Αιγαίο, εκτός της νήσου Κρήτης και της χερσονήσου του Αθω». (Επιβεβαιώθηκε µε το άρθρο 15 της συνθήκης των Αθηνών, 14 Νοεµβρίου 1913). ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗΣ ΛΟΝΔΙΝΟΥ 13 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1914 (Νότα προς κ. Στρέιτ, (Ελλάδα) 13 Φεβρ. 1914, Απόφαση κοινοποιηθείσα στην Τουρκία µε τη Νότα της 14ης Φεβρ. 1914). «Συνεπώς, οι έξι δυνάµεις αποφάσισαν να παραδώσουν στην Ελλάδα όλες τις νήσους στο Αιγαίο, τις οποίες στη πράξη κατέχει, εκτός της Ιµβρου και της Τενέδου, όπως και το Καστελόριζο, που πρέπει να επιστραφεί στη Τουρκία. Οι Μ.Δυνάµεις αποφάσισαν επίσης, σχετικά µε τα νησιά που δόθηκαν στην Ελλάδα, ότι η Ελληνική Κυβέρνηση θα πρέπει να δώσει σε αυτές όπως και στη Τουρκία ικανοποιητική εγγύηση ότι τα νησιά αυτά ούτε θα οχυρωθούν, ούτε θα χρησιµοποιηθούν για κάποιο ναυτικό ή στρατιωτικό σκοπό». ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥΡΚΙΑΣ, 14 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1914 «Με µεγάλη λύπη η Τουρκία σηµειώνει ότι οι έξι Μεγάλες Δυνάµεις δεν εξέτασαν επαρκώς τις ζωτικές απαιτήσεις της Τουρκικής Αυτοκρατορίας και δεν τακτοποίησαν το θέµα σε τρόπο που να αποφεύγεται κάθε σοβαρή ένσταση. Η αυτοκρατορική κυβέρνηση, εν γνώσει των υποχρεώσεών της και δίνοντας πραγµατική αξία στις ευχές της για ειρήνη, λαµβάνει υπ όψη την απόφαση των έξι Μ. Δυνάµεων σχετικά µε την επιστροφή στην Αυτοκρατορία των νησιών Ιµβρος, Τένεδος και Καστελόριζο, και θα προσπαθήσει να επιβεβαιώσει τα δίκαια και νόµιµα δικαιώµατα - απαιτήσεις της».

- 32 - ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΕΛΛΑΔΟΣ, 21 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1914 «Η Ελλάδα διακηρύσσει ότι είναι έτοιµη να εφαρµόσει την απόφαση των Δυνάµεων, σύµφωνα µε την οποία ικανοποιητική εγγύηση θα πρέπει να δοθεί σε αυτές και στην Τουρκία ότι τα νησιά αυτά ποτέ δεν θα οχυρωθούν, ούτε θα χρησιµοποιηθούν για Ναυτικούς ή Στρατιωτικούς σκοπούς. Η Ελλάδα είναι έτοιµη να δώσει στην Τουρκία την ανωτέρω εγγύηση, µόλις η Τουρκία θα δηλώσει ότι θα συµµορφωθεί µε τη Νότα των Δυνάµεων». Παρατήρηση : Η Απόφαση του Λονδίνου επαναλαµβάνεται στη συνθήκη της Λοζάννης, µε την οποία (Άρθρο 12 ) επιβεβαιώνεται η κυριαρχία της Ελλάδος στα νησιά Λήµνος, Σαµοθράκη, Μυτιλήνη, Χίος, Σάµος, Ικαρία. Με το άρθρο 15 της ιδίας συνθήκης η Τουρκία παραιτείται υπέρ της Ιταλίας παντός δικαιώµατος και τίτλου πάνω στα Δωδεκάνησα και τη νήσο Καστελλόριζο. Η τελευταία ακολουθεί τη τύχη της Δωδεκανήσου, και παραχωρείται στην Ελλάδα µε το άρθρο 14 της συνθήκης ειρήνης των Παρισίων ( 10-2-1947 ).

- 33 - ΣΥΝΘΗΚΗ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Hµεροµηνία Υπογραφής: 10 Νοεµβρίου 1976 στο Στρασβούργο. Αρχισε να ισχύει 4 Αυγ 1978. Συµβαλλόµενα Μέρη : Μέχρι το 1995, 35 χώρες. Σκοπός : Να καθορίσει διαδικασίες για την έκδοση προσώπων που κατηγορούνται για τροµοκρατικές ενέργειες. Κυριότερα Αρθρα : Αρθρο 1 : «Για σκοπούς έκδοσης φυγάδων µεταξύ των συµβαλλόµενων κρατών, κανένα από τα επόµενα αδικήµατα δεν θα θεωρείται πολιτικό : (α). Αεροπειρατεία. (β). Βιαιοπραγίες πάνω σε αεροσκάφη. (γ). Σοβαρές προσβολές και επιθέσεις εναντίον της ζωής, της φυσικής ακεραιότητας, ή της ελευθερίας προσώπων προστατευοµένων διεθνώς, περιλαµβανοµένων των διπλωµατών. (δ). Επιθέσεις που περιλαµβάνουν απαγωγές, οµηρίες ή σοβαρές παράνοµες κρατήσεις προσώπων. (ε). Επιθέσεις που περιλαµβάνουν βοµβιστικές ενέργειες, χρήση χειροβοµβίδας, πυραύλων, αυτόµατων όπλων ή επιστολών - ταχυδροµικών βοµβών, αν η χρήση αυτών βάζει σε κίνδυνο πρόσωπα». Αρθρο 4 : «Για τους σκοπούς αυτής της Συνθήκης και στην έκταση στην οποία κάθε επίθεση που µνηµονεύεται στο άρθρο 1 δεν περιλαµβάνεται στον πίνακα των επιθέσεων που δικαιολογούν έκδοση του επιτιθεµένου σύµφωνα µε κάποια Σύµβαση ή Συνθήκη µεταξύ κρατών - µελών, θα θεωρείται ότι περιλαµβάνεται σε τέτοιο πίνακα µε την παρούσα Συνθήκη». Αρθρο 6 : «Ενα κράτος - συµβαλλόµενο µέρος στο έδαφος του οποίου ένα πρόσωπο έχει βρεθεί πρώτο να έχει εκτελέσει επίθεση που µνηµονεύεται στο άρθρο 1, και το κράτος δέχεται αίτηση να εκδόσει το πρόσωπο αυτό, αν δεν εκδίδει το πρόσωπο, υποβάλλει την περίπτωση χωρίς εξαίρεση και χωρίς καθυστέρηση στις αρµόδιες αρχές του προς εκδίκαση. Οι αρχές θα αποφασίσουν

- 34 - µε τον ίδιο τρόπο όπως στη περίπτωση οποιασδήποτε σοβαρής επίθεσης, και σύµφωνα µε τους νόµους που ισχύουν στο κράτος». Παρατήρηση : Την 4 Δεκεµβρίου 1979, τα κράτη - µέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης προσυπέγραψαν την Συνθήκη αυτή.

- 35 - ΤΕΛΙΚΗ ΠΡΑΞΗ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ (ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΕΛΣΙΝΚΙ) Ηµεροµηνία Υπογραφής : 1 Αυγούστου 1975 στο Ελσίνκι. Συµβαλλόµενα Μέρη : 35 κράτη, περιλαµβανοµένων όλων των Ευρωπαϊκών, εκτός Αλβανίας. Σκοπός : Η Συµφωνία για την ισχυροποίηση της σταθερότητας Ανατολής - Δύσης, καθιερώνοντας έγκαιρη προειδοποίηση για ασκήσεις και ανταλλαγές παρατηρητών. Κυριότερα Αρθρα : Αρθρο 1 : «Για µεγάλες ασκήσεις µε την συµµετοχή πάνω από 2.500 στρατιωτών, που γίνονται ανεξάρτητα ή µε την συµµετοχή Ναυτικού και Αεροπορίας, πρέπει να δίνεται προειδοποίηση. Αυτή η προειδοποίηση θα δίνεται για µεγάλες ασκήσεις στην Ευρώπη, από οποιοδήποτε κράτος που ασκείται εντός των ορίων του, ή στην παρακείµενη θάλασσα και στον αέρα. Η προειδοποίηση θα δίνεται 21 τουλάχιστον µέρες πριν την έναρξη της άσκησης, ή, για την περίπτωση άσκησης που αποφασίζεται σε λιγότερο χρόνο, το συντοµότερο δυνατό. Οι πληροφορίες προειδοποίησης περιλαµβάνουν το γενικό σκοπό της άσκησης, τα κράτη που συµµετέχουν, την δύναµη των Μονάδων, τη περιοχή της άσκησης και τον χρονικό πίνακα διεξαγωγής. Τα συµµετέχοντα κράτη θα καλούν παρατηρητές για την άσκηση από άλλα κράτη, σε πνεύµα καλής θέλησης και αµοιβαιότητας». Παρατήρηση : Η τελική αυτή Πράξη - Συµφωνία, είναι περισσότερο µια πολιτική πράξη και ντοκουµέντο, παρά µια Συνθήκη. Γι αυτό δεν είναι µιά διεθνής νοµική υποχρέωση, µε την παραδοσιακή έννοια. Η πρόοδος στη Συνδιάσκεψη για τον αφοπλισµό στην Ευρώπη ενδυνάµωσε τα παραπάνω µέτρα.

- 36 - ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ Ο ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΝΟΜΟ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΗΣ Ηµεροµηνία Υπογραφής : 1 Δεκεµβρίου 1982 στο Montego Bay της Ιαµαικής. Τέθηκε σε εφαρµογή την 16 Ιανουαρίου 1994. Συµβαλλόµενα Μέρη : Μέχρι το Δεκέµβριο του 1984, 156 κράτη. Σκοπός : Κωδικοποιεί, και σε µερικές περιπτώσεις δηµιουργεί νέες σχέσεις, σχετικά µε όλα τα θέµατα τα σχετιζόµενα µε τον Νόµο της Θαλάσσης. Κυριότερα Αρθρα : Μέρος ΙΙ. Ασχολείται µε τα Χωρικά Υδατα, την Συνορεύουσα Ζώνη και την Αβλαβή Διέλευση. Μέρος ΙΙΙ. Ασχολείται µε την διεθνή ναυσιπλοία δια µέσου των στενών, όπου καθιερώνονται δύο καθεστώτα : Διέλευση δια µέσου των στενών µε ελεύθερη ναυσιπλοία που συνδέει ένα µέρος της ανοιχτής θάλασσας ή Οικονοµικής Ζώνης µε την άλλη πλευρά και µη αποκλειόµενη Αβλαβή Διέλευση σε στενά που σχηµατίζονται από την ξηρά και ένα νησί, όταν εναλλακτικά υπάρχει εύκολη εναλλακτική διέλευση, ή σε στενά µεταξύ ανοιχτής θάλασσας ή Αποκλειστικής Οικονοµικής Ζώνης και χωρικής θάλασσας. Μέρος V. Ορίζει την Αποκλειστική Οικονοµική Ζώνη. Είναι η περιοχή παρακείµενη και πέραν των χωρικών υδάτων, εκτεινοµένη

- 37 - όχι περισσότερο των 200 ναυτικών µιλίων από την ακτή. Στην Αποκλειστική Οικονοµική Ζώνη το παράκτιο κράτος έχει κυριαρχικά δικαιώµατα για σκοπούς εξερεύνησης, εκµετάλλευσης και διαχείρισης των φυσικών πόρων. Τρίτες χώρες διατηρούν το δικαίωµα της ελεύθερης ναυσιπλοίας και αεροπλοίας στην Αποκλειστική Οικονοµική Ζώνη. Μέρος VΙΙ. Καθορίζει τα της Ανοιχτής Θαλάσσης. Στην Ανοιχτή Θάλασσα υπάρχει ελευθερία ναυσιπλοίας και αεροπλοίας και υπό ορισµένους όρους, επιστηµονικής έρευνας, αλιείας, κατασκευής εγκαταστάσεων και διακαλωδίωσης. Μέρος ΧΙ. Καθορίζει τα του Διεθνούς Βυθού. Ο Διεθνής Βυθός θαλάσσης περιλαµβάνει το βυθό και το έδαφος πέραν των ορίων της εθνικής δικαιοδοσίας (π.χ. πέραν της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας / της Αποκλειστικής Οικονοµικής Ζώνης. Ενδιαφέρον για τον όρο παρουσιάζει η εξόρυξη µετάλλων όπως το µαγνήσιο, που προαπαιτεί σύµβαση µε την Διεθνή Επιτροπή Βυθού, έναν οργανισµό που ιδρύθηκε για να διαχειρίζεται αυτό το θέµα. Παρατήρηση : Σύµφωνα µε ειδικούς επί του Διεθνούς Δικαίου, ένας µεγάλος αριθµός των κανόνων ναυσιπλοίας και άλλων ρυθµίσεων της Σύµβασης αυτής απλώς κωδικοποιεί τον υπάρχοντα και ισχύοντα µέχρι τώρα διεθνή νόµο και κατ αυτό τον τρόπο δηµιουργούνται µε τη Σύµβαση δικαιώµατα και υποχρεώσεις τόσο γι αυτούς που την υπογράφουν, όσο και γι αυτούς που δεν την υπογράφουν.

- 38 - ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ ΝΑΥΣΙΠΛΟΪΑΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΟΗΕ ΓΙΑ ΤΟ ΝΟΜΟ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΗΣ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΝΑΥΣΙΠΛΟΪ ΑΣ Ορισµός ΑΒΛΑΒΗΣ ΔΙΕΛΕΥΣΗ Ναυσιπλοία για το σκοπό της συνεχούς και ανεµπόδιστη ς διέλευσης που δεν παραβλάπτει την ειρήνη, τη τάξη και την ασφάλεια του παράκτιου κράτους. ΜΗ ΑΠΟΚΛΕΙΟ ΜΕΝΗ ΑΒΛΑΒΗΣ ΔΙΕΛΕΥΣΗ Ναυσιπλοία σε στενά που σχηµατίζοντα ι από νησί και κύρια ξηρά όπου υπάρχει εναλλακτική οδός το ίδιο άνετη ή µεταξύ ανοιχτών θαλασσών ή χωρικών θαλασσών. ΔΙΕΛΕΥΣΗ ΤΡΑΝSIT Ναυσιπλοία και υπέρπτηση για το σκοπό της συνεχούς και εύκολης διέλευσης του στενού µεταξύ ανοικτών θαλασσών ή Αποκλειστικ ών Οικον. Ζωνών. ΔΙΕΛΕΥΣΗ ΑΡΧΙΠΕΛΑ- ΓΟΥΣ Ναυσιπλοία για το σκοπό της συνεχούς και ανεµπόδιστη ς διέλευσης δια µέσου του Αρχιπελάγου ς. ΝΑΥΣΙ- ΠΛΟΪΑ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΕ ΑΝΟΙΧΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ Ελεύθερη ναυσιπλοϊα και υπέρπτηση σε ανοιχτή θάλασσα. Ζώνη στην οποία εφαρµόζεται. Χωρικά ύδατα και θάλασσα Αρχιπελάγου ς (Πέραν των γραµµών ναυσιπλοίας). Διεθνή Στενά που δεν επιτρέπουν ελεύθερη διέλευση. Διεθνή Στενά αλλά από αυτά που καλύπτονται από την προηγούµενη στήλη ή που καλύπτονται από διεθνή σύµβαση, π.χ. Μοντρέ. Υδατα Αρχιπελάγου ς (µέσα στις γραµµές ναυσιπλοίας και τα χωρικά ύδατα). Ανοιχτή θάλασσα και Αποκλειστική Οικονοµική Ζώνη. Μπορεί µόλυνση η να Ηθεληµένη Ηθεληµένη Αλλά µπορεί Αλλά µπορεί Στην

- 39 - διακανονισθε ί σοβαρή µόλυνση συνιστά µη αβλαβή διέλευση. σοβαρή µόλυνση συνιστά µη αβλαβή διέλευση. µόνο να δίνει ισχύ στις υπάρχουσες διεθνείς συµφωνίες και η διέλευση Δεν µπορεί να απαγορευθεί. µόνο να δίνει ισχύ στις υπάρχουσες διεθνείς συµφωνίες και η διέλευση δεν µπορεί να απαγορευθεί. Αποκλειστική Οικονοµική Ζώνη το παράκτιο κράτος δίνει έµφαση στους διεθνείς κανονισµούς. Στην ανοιχτή θάλασσα εφαρµόζοντα ι πάντα οι διεθνείς κανονισµοί. Μπορούν να καθορισθούν γραµµές ναυσιπλοίας Σύµφωνα πάντα µε τις διεθνείς συµφωνίες και οργανισµούς, τελωνειακές ανάγκες κ.λ.π. Σύµφωνα πάντα µε τις διεθνείς συµφωνίες και οργανισµούς, τελωνειακές ανάγκες κ.λ.π. Με προσαρµογή στα ισχύοντα µε τον συµφωνηθέν τα διεθνή οργανισµό. Με προσαρµογή στα ισχύοντα µε τον συµφωνηθέν τα διεθνή οργανισµό. Όχι Ορισµένα κράτη µε δική τους θέληση καθόρισαν γραµµές ναυσιπλοίας. Μπορεί το ψάρεµα να απαγορευθεί Αποτελεί µη αβλαβή διέλευση. Αποτελεί µη αβλαβή διέλευση. ΟΧΙ Στην Ανοικτή Θάλασσα. Στην Αποκλειστική Οικονοµική Ζώνη. Μπορεί η θαλάσσια έρευνα να απαγορευθεί Αποτελεί µη αβλαβή διέλευση. Αποτελεί µη αβλαβή διέλευση. Χρειάζεται προηγούµενη εξουσιοδότη ση. Χρειάζεται προηγούµενη εξουσιοδότη ση. ΟΧΙ Στην Ανοικτή Θάλασσα. στην

- 40 - Αποκλειστική Οικονοµική Ζώνη. Μπορούν ορισµένες στρατ. δραστηριότητ ες κατά τη διέλευση να απαγορευθο ύν Καµία άσκηση/πρακ τική µε όπλα. Αποχή από την απειλή χρήσης ή χρήση όπλου ή στρατ. Δύναµης. Καµία άσκηση/πρακ τική µε όπλα. Αποχή από την απειλή χρήσης ή χρήση όπλου ή στρατ. δύναµης. Όχι Αλλά πρέπει να απέχουν από την απειλή χρήσης ή χρήση δύναµης. Όχι Αλλά πρέπει να απέχουν από την απειλή χρήσης ή χρήση δύναµης. ΟΧΙ Μπορεί η υπέρπτηση να απαγορευθεί ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ Απαγορεύετα ι η διέλευση εν καταδύσει Απαιτείται διέλευση επιφανείας και επίδειξη σηµαίας. Απαιτείται διέλευση επιφανείας και επίδειξη σηµαίας. ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ Μπορεί διέλευση αναβληθεί η να Χωρίς διάκριση, προσωρινά σε ορισµένη περιοχή για λόγους ασφαλείας, και µετά από προειδοποίη ση. ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ

- 41-1962. ΣΥΜΒΑΣΗ ΓΕΝΕΥΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΟΙΧΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ Ηµεροµηνία Υπογραφής : 29 Απριλίου 1958 στη Γενεύη. Αρχισε να ισχύει 30 Σεπ Συµβαλλόµενα Μέρη : 82 κράτη. Σκοπός : Μέχρι πρόσφατα, επ ευκαιρία του γεγονότος της σύµβασης του ΟΗΕ για το Νόµο της Θαλάσσης, αναγνωρίζεται ότι διακηρύσσει αρχές διεθνούς δικαίου. Κυριότερα Αρθρα : Αρθρο 1 : «Ο όρος ανοιχτή θάλασσα εννοεί όλα τα µέρη της θάλασσας που δεν περιλαµβάνονται στην αιγιαλίτιδα ζώνη ή στα χωρικά ύδατα ενός κράτους». Αρθρο 2 : «Οι ανοιχτές θάλασσες είναι ανοιχτές σε όλα τα έθνη, και κανένα κράτος δεν µπορεί να υπαγάγει µέρος τους στην κυριαρχία του.... Η ελευθερία των ανοιχτών θαλασσών περιλαµβάνει µεταξύ των άλλων, για όλα τα κράτη, παράκτια και µή : Ελευθερία ναυσιπλοίας, ελευθερία αλιείας, ελευθερία τοποθέτησης υποβρυχίων καλωδίων και σωληνώσεων, ελευθερία υπέρπτησης». Αρθρο 7 : «Οι προβλέψεις των προαναφεροµένων άρθρων σχετικά µε την εθνικότητα και εγγραφή των πλοίων, δεν αποκλείει τα πλοία που χρησιµοποιούνται επίσηµα από κυβερνητικό οργανισµό, και φέρουν τη σηµαία του οργανισµού». Αρθρο 8 : «Πολεµικά πλοία στις ανοιχτές θάλασσες ανήκουν στην αποκλειστική δικαιοδοσία του κράτους του οποίου φέρουν τη σηµαία». Αρθρο 22 : «Ενα πολεµικό πλοίο που συναντά ξένο εµπορικό πλοίο σε ανοιχτή θάλασσα, δεν µπορεί να κάνει νηοψία, εκτός αν υπάρχουν σοβαρές υποψίες για : (α). Πειρατεία. (β). Εµπόριο σκλάβων. (γ). Ότι ενώ φέρει ξένη σηµαία ή αρνείται να ανεβάσει σηµαία, στην πραγµατικότητα το πλοίο είναι της ίδιας εθνικότητας µε το πολεµικό».

- 42 - Αρθρο 23 : «Καταδίωξη και κατάληψη ενός ξένου πλοίου µπορεί να αναληφθεί όταν οι αρµόδιες αρχές του παράκτιου κράτους έχουν λόγους να πιστεύουν ότι το πλοίο έχει παραβιάσει τους νόµους και κανονισµούς του παράκτιου κράτους». Παρατήρηση : Το πλείστον των προβλέψεων της σύµβασης αυτής έχουν ενσωµατωθεί µε ελάχιστες µεταβολές στη Σύµβαση του OHE του Νόµου της Θαλάσσης.

- 43 - ΣΥΜΒΑΣΗ ΓΕΝΕΥΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΙΓΙΑΛΙΤΙΔΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΗ ΖΩΝΗ Ηµεροµηνία Υπογραφής : Την 29 Απριλίου 1958 στη Γενεύη. Αρχισε να εφαρµόζεται την 10 Σεπτεµβρίου 1964. Συµβαλλόµενα Μέρη : 80 κράτη. Σκοπός : Μέχρι πρόσφατα, µε την ευκαιρία της ψήφισης της Σύµβασης ΟΗΕ για τον Νόµο της Θαλάσσης, αναγνωρίζεται γενικώς ότι διακηρύσσει αρχές διεθνούς δικαίου. Κυριότερα Αρθρα : Αρθρο 1 : «Η κυριαρχία ενός κράτους παράκτιου εκτείνεται πέραν της ξηράς και των χωρικών υδάτων, σε µια ζώνη θαλάσσης παρακείµενη στην ακτή που περιγράφεται σαν αιγιαλίτιδα ζώνη». Αρθρο 2 : «Η κυριαρχία ενός παράκτιου κράτους εκτείνεται και στον εναέριο χώρο πάνω από την αιγιαλίτιδα ζώνη, όπως και στο υπέδαφος και το βυθό». Αρθρο 10 : «Η νήσος είναι µια περιοχή ξηράς που σχηµατίσθηκε από τη φύση, περιβαλλόµενη από νερό, που δεν καλύπτεται από παλιρροιακά κύµατα. Η αιγιαλίτιδα ζώνη της νήσου µετράται σύµφωνα µε τα καθοριζόµενα στη Σύµβαση αυτή». Αρθρο 14 : «Σύµφωνα µε τα καθοριζόµενα σε αυτή τη σύµβαση τα πλοία όλων των κρατών, παράκτιων και µή, έχουν το δικαίωµα της αβλαβούς διέλευσης από την αιγιαλίτιδα ζώνη. Η διέλευση θα θεωρείται αβλαβής το χρονικό διάστηµα που δεν παραβλάπτει την ειρήνη, την τάξη και την ασφάλεια του παράκτιου κράτους. Τα υποβρύχια είναι αναγκαίο να διέρχονται εν αναδύσει και να φέρουν τη σηµαία τους». Αρθρο 16 : «Το παράκτιο κράτος µπορεί να πάρει µέτρα να απαγορεύει διέλευση που δεν είναι αβλαβής. Επίσης µπορεί, χωρίς διακρίσεις µεταξύ των πλοίων, να αναβάλλει προσωρινά σε ορισµένες περιοχές της αιγιαλίτιδας ζώνης την αβλαβή διέλευση ξένων πλοίων, αν αυτό επιβάλλεται για λόγους ασφαλείας. Δεν

- 44 - επιτρέπεται να αποκλεισθούν ξένα πλοία της αβλαβούς διέλευσης από στενά που χρησιµοποιούνται για διεθνή ναυσιπλοία». Παρατήρηση Το πλείστον των προβλέψεων της Σύµβασης έχει ενσωµατωθεί µε επουσιώδεις αλλαγές, στην Σύµβαση του ΟΗΕ για το Νόµο της Θαλάσσης.

- 45 - ΑΙΓΙΑΛΙΤΙΔΑ ΖΩΝΗ Ορισµός Αιγιαλίτιδα Ζώνη είναι η Ζώνη Θαλάσσης η παρακείµενη στην ακτή, πέραν από την ξηρά και τα εσωτερικά χωρικά ύδατα, πάνω στην οποία το κράτος ασκεί πλήρη κυριαρχία. Η κυριαρχία αυτή εκτείνεται στον εναέριο χώρο πάνω από την Αιγιαλίτιδα Ζώνη, όπως και στο βυθό και στο υπέδαφος. Πλάτος Ιστορικά το πλάτος της Αιγιαλίτιδας Ζώνης ήταν 3 ναυτικά µίλια (κανών βολής πυροβόλου), που υπετίθετο ότι αντιπροσώπευε την απόσταση στην οποία ένα κράτος µπορούσε να ασκήσει άµεσο έλεγχο. Τις τελευταίες όµως δεκαετίες πολλά κράτη άρχισαν να διεκδικούν κυριαρχία σε ευρύτερες ζώνες. Τόσο διαφορετικές ήταν οι απόψεις και η πρακτική κρατών, ώστε η Σύµβαση για την Αιγιαλίτιδα Ζώνη το 1958 δεν πέτυχε να περιλαµβάνει συµφωνία για το πλάτος της Αιγιαλίτιδας Ζώνης. Από την αρχή ωστόσο της τρίτης σύσκεψης στα Ηνωµένα Εθνη για το Νόµο της Θαλάσσης, τα συµµετέχοντα κράτη πέτυχαν συναίνεση, που αντανακλά στη Σύµβαση του 1982 για το Νόµο της Θαλάσσης, ότι : «Κάθε κράτος έχει το δικαίωµα να καθορίσει το πλάτος της Αιγιαλίτιδας Ζώνης µέχρι το όριο των 12 Ναυτικών Μιλίων, µετρώµενη σύµφωνα µε τα καθοριζόµενα στη Σύµβαση αυτή». Αβλαβής Διέλευση Το παράκτιο κράτος δεν µπορεί να σταµατήσει ξένο πλοίο διερχόµενο δια µέσου της Αιγιαλίτιδας Ζώνης του για νηοψία. Επιπρόσθετα τα πολεµικά πλοία και άλλα κυβερνητικά σκάφη που δεν είναι σε εµπορική αποστολή, εξαιρούνται από υποψία ακόµη και για έγκληµα. Το άρθρο όµως 30 της Σύµβασης του ΟΗΕ για το Νόµο της Θαλάσσης, δίνει το δικαίωµα στο παράκτιο κράτος να απαιτήσει από το πολεµικό πλοίο να εγκαταλείψει αµέσως την Αιγιαλίτιδα Ζώνη, αν δεν συµµορφώνεται µε τους νόµους και τους κανονισµούς του παράκτιου κράτους, σε ότι αφορά την διέλευση από την Αιγιαλίτιδα Ζώνη. Συνορεύουσα Ζώνη

- 46 - Το παράκτιο κράτος µπορεί επίσης να καθορίσει, παρακείµενη στην Αιγιαλίτιδα Ζώνη µια Συνορεύουσα Ζώνη, που να εκτείνεται µέχρι 24 Ναυτικά µίλια από την ακτή, και στη ζώνη αυτή µπορεί να ασκεί τον αναγκαίο έλεγχο για την πρόληψη και τιµωρία σε ότι αφορά παραβάσεις τελωνείων, υγειονοµικές παραβάσεις ή οικονοµικούς πρόσφυγες ( Αρθρο 33 της Σύµβασης του ΟΗΕ για το Νόµο της Θαλάσσης).