NOMIKI BIBLIOTHIKI GROUP 23, Mavromichali Str., Athens Greece Tel.: Fax:

45η έκδοση

4 Κώδικες (ΑΚ, ΚΠολΔ, ΠΚ & ΚΠΔ) συν 37 Λίλα Καρατζά ISBN 978-960-562-507-8 ΝΟΜΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Μαυρομιχάλη 23, 106 80 Αθήνα Τηλ.: 210 3678 800 Fax: 210 3678 819 http://www.nb.org e-mail: info@nb.org Αθήνα: Μαυρομιχάλη 2, 106 79 Τηλ.: 210 3607 521 Πειραιάς: Φίλωνος 107-109, 185 36 Τηλ: 210 4184 212 Πάτρα: Κανάρη 28-30, 262 22 Τηλ.: 2610 361 600 Θεσ/νίκη: Φράγκων 1, 546 26 Τηλ.: 2310 532 134 Σύμφωνα με το Ν. 2121/93 για την Πνευματική Ιδιοκτησία απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος έργου, η αποθήκευσή του σε βάση δεδομένων, η αναμετάδοσή του σε ηλεκτρονική ή οποιαδήποτε άλλη μορφή και η φωτοανατύπωσή του με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς γραπτή άδεια του εκδότη. ΔΗΛΩΣΗ ΕΚΔΟΤΙΚΟΥ ΟΙΚΟΥ Το περιεχόμενο του παρόντος έργου έχει τύχει επιμελούς και αναλυτικής επιστημονικής επεξεργασίας. Ο εκδοτικός οίκος και οι συντάκτες δεν παρέχουν διά του παρόντος νομικές συμβουλές ή παρεμφερείς συμβουλευτικές υπηρεσίες, ουδεμία δε ευθύνη φέρουν για τυχόν ζημία τρίτου λόγω ενέργειας ή παράλειψης που βασίστηκε εν όλω ή εν μέρει στο περιεχόμενο του παρόντος έργου. Art Director: Γιάννης Μαμαλούκος Υπεύθυνος Παραγωγής: Ανδρέας Μενούνος Φωτοστοιχειοθεσία: Γιάννης Δεδούσης, Λάμπρος Μαντζαβίνος Παραγωγή: NB Production ΓΔ140116M23 NOMIKI BIBLIOTHIKI GROUP 23, Mavromichali Str., 106 80 Athens Greece Tel.: +30 210 3678 800 Fax: +30 210 3678 819 http://www.nb.org e-mail: info@nb.org All rights reserved. No part of this publication may be reproduced by any means, without prior permission of the publisher. 2016, ΝΟΜΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΑΕΒΕ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η ΝΟΜΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ, με την ευκαιρία των 24 χρόνων κυκλοφορίας του έργου «4 Κώδικες συν 37», προσφέρει δωρεάν σε όλους τους αναγνώστες της με την αγορά της έντυπης έκδοσης και την ηλεκτρονική έκδοση, με δωρεάν επικαιροποίηση για 6 μήνες. Η νέα εφαρμογή παρέχει ελεύθερη δωρεάν πρόσβαση από PC/Laptop (Windows), κινητό/tablet (Android) και Windows Smartphone στο πλήρες περιεχόμενο της έντυπης έκδοσης «4 Κώδικες συν 37» και σε επιπλέον 4 νομοθετήματα, καθώς και δωρεάν ενημέρωση για 6 μήνες από τη θέση σε λειτουργία της ηλεκτρονικής έκδοσης. Μετά την παρέλευση των 6 μηνών κάθε συνδρομητής επιλέγει ελεύθερα εάν επιθυμεί να επικαιροποιεί διαρκώς την ηλεκτρονική έκδοση με μικρό ετήσιο κόστος ή να ανανεώσει την 6μηνη δωρεάν επικαιροποίηση με την αγορά νέας έντυπης έκδοσης. Η παρούσα 45η έκδοση είναι ενημερωμένη μέχρι και τον Ν 4356/2015 (ΦΕΚ Α 181/24.12.2015) που τροποποίησε τα άρθρα 1354, 1462, 1463, 1576 του ΑΚ, τα άρθρα 56, 81Α, 100, 110Α, 124, 126, 127, 292, 298, 347, 361Β του ΠΚ, τα άρθρα 59, 113, 279, 340, 478, 497, 578 του ΚΠΔ ενώ μετέβαλε την έναρξη ισχύος του άρθρου 170α του ΠτΚ, τον Ν 4346/2015 (ΦΕΚ Α 152/20.11.2015) που τροποποίησε τα άρθρα 4, 5, 5A, 6, 9, 10 του Ν 3869/2010 (Υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα) και τον Ν 4337/2015 (ΦΕΚ Α 129/17.10.2015) που τροποποίησε το άρθρο 218 του ΠΚ και μετέβαλε την έναρξη ισχύος του άρθρου 6 του ΚΕΔΕ (ΝΔ 356/1974). Προηγήθηκαν: ο Ν 4336/2015 (ΦΕΚ Α 94/14.8.2015) που τροποποίησε τα άρθρα 1, 2, 4, 5, 5α, 6, 8, 9, 10, 13 του Ν 3869/2010 (Υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα), τα άρθρα 36, 36α, 37, 37α, 38, 42α, 43α, 108 του ΚΝ 2190/1920 (ΑΕ), το άρθρο 23 του Ν 3190/1955 (ΕΠΕ), το άρθρο 99 του Ν 4072/2012 (ΙΚΕ), τα άρθρα 31, 32, 90, 93, 95, 96, 99, 100, 101, 103, 106β, 106στ, 106ζ, 106ια, 110, 154, 156, 162, 170α του Ν 3588/2007 (Πτωχευτικός Κώδικας) και τα άρθρα 9, 30Β, 31, 62 Α, 82 του ΝΔ 356/1974 (ΚΕΔΕ), ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας (Ν 4335/2015, ΦΕΚ Α 87/23.7.2015, με έναρξη ισχύος από

1.1.2016, εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά σε επιμέρους διατάξεις) ο οποίος τροποποίησε 319 άρθρα, ήτοι τα άρθρα 14, 16, 17, 47, 58, 79, 89, 91, 94, 115-119, 126, 128, 143, 147, 148, 190, 192, 200, 204, 205, 207-213, 214Γ, 215, 223, 226, 228-233, 237, 238, 244, 245, 251, 254, 260, 263, 268-277, 286, 287, 293, 294, 297, 305, 311, 317, 318, 340, 370, 393, 394, 396, 398, 400, 421, 422, 423, 424, 461, 466, 468, 469, 472, 484, 495, 498, 502, 512, 518, 524, 527, 538, 544, 546, 548, 560, 562, 564, 565, 568, 569, 571, 574, 575, 580, 581, 585, 591-681Δ, 682, 686, 689-691Α, 693, 696, 697, 700, 702, 724, 727, 729-730, 734, 736, 740, 747-751, 754-756, 759, 776, 782, 786, 796-800, 804, 808, 843, 851, 867, 878-880, 882, 898, 901, 908, 909, 912-914, 917, 924, 933, 934, 937-939, 943, 947, 950, 952-956, 958-960, 962, 963, 965, 966, 971-973, 975, 977-980, 983, 985, 988, 993, 995, 997-1001Α, 1009, 1011, 1011Α, 1012, 1015, 1021, 1047, 1049 του ΚΠολΔ και 2 άρθρα του ΕισΝΚΠολΔ (3, 52), ο Ν 4329/2015 (ΦΕΚ Α 53/2.6.2015) που τροποποίησε το άρθρο 7 και πρόσθεσε τα άρθρα 272Α-272Ι (με έναρξη ισχύος την 16.9.2015) του ΚΔΔ, η ΚΥΑ 70330οικ/2015 (ΦΕΚ Β 1421/9.7.2015) που τροποποίησε τα άρθρα 10 και 11α (με έναρξη ισχύος ορισμένων τροποποιήσεων την 10.9.2015) του Ν 2251/1994 (Προστασία Καταναλωτή), ο Ν 4325/2015 (ΦΕΚ Α 47/11.5.2015) που τροποποίησε τα άρθρα 1, 3, 4, 11 του ΚΔΔιαδ, ο Ν 4324/2015 (ΦΕΚ Α 44/29.4.2015) που τροποποίησε το άρθρο 48 του ΚΝ 2190/1920 (ΑΕ), ο Ν 4322/2015 (ΦΕΚ Α 42/27.4.2015) που τροποποίησε τα άρθρα 54, 56, 74, 94, 105, 110Α, 124, 126, 127, 130, 189, 308Α, 310, 312, 380, 382 ΠΚ, τα άρθρα 45Α, 111, 200Α, 239, 282, 478, 489, 574, 578 ΚΠΔ, τα άρθρα 31, 32, 33, 34, 35, 51 του Ν 4139/2013 (Ναρκωτικά), ο Ν 4321/2015 (ΦΕΚ Α 32/21.3.2015) που τροποποίησε το άρθρο 6 του ΚΕΔΕ (ΝΔ 356/1974) και ο Ν 4320/2015 (ΦΕΚ Α 29/19.3.2015) που τροποποίησε το άρθρο 61 του Ν 3459/2006 (Ναρκωτικά). Τα 41 βασικά νομοθετήματα που περιλαμβάνει αποτελούν εργαλείο δουλειάς του δικηγόρου, πολύτιμο σύμβουλο του δικαστή, σημείο αναφοράς για κάθε φοιτητή και υποψήφιο σε εξετάσεις.

Για τη διευκόλυνση του αναγνώστη, το έργο έχει χωριστεί σε έξι διακριτές θεματικές ενότητες: Αστικό, Ποινικό, Δημόσιο, Ευρωπαϊκό, Εμπορικό και Εργατικό Δίκαιο. Στην ενότητα «Αστικό Δίκαιο» περιλαμβάνονται ο Αστικός Κώδικας, ο Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας και ο Ν 3869/2010 για τα Υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα. Στην ενότητα «Ποινικό Δίκαιο» περιλαμβάνονται ο Ποινικός Κώδικας, ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας, ο Ν 4139/2013 περί εξαρτησιογόνων ουσιών και ο Ν 3459/2006 (ΚΝΝ) για τα ναρκωτικά. Στην ενότητα «Δημόσιο Δίκαιο» περιλαμβάνονται το Σύνταγμα, το ΠΔ 18/1989 για το Συμβούλιο της Επικρατείας, ο Κώδικας Διοικητικής Δικονομίας (Ν 2717/1999), ο Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας (Ν 2690/1999), ο Ν 1406/1983 για τις διαφορές ουσίας, ο Ν 702/1977 για τις ακυρωτικές διαφορές και διαφορές κοινωνικής ασφάλισης και ο ΚΕΔΕ (ΝΔ 356/1974). Στην ενότητα «Ευρωπαϊκό Δίκαιο» περιλαμβάνονται η Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΕΕ), η Συνθήκη για τη Λειτουργία της ΕΕ (ΣΛΕΕ), ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ). Στην ενότητα «Εμπορικό Δίκαιο» περιλαμβάνονται το Γενικό Μέρος του Εμπορικού Δικαίου [ΒΔ 19.4/1.5.1835 (άρθρα 1-69, 90-101) για τον Εμπορικό Νόμο και ΒΔ 2/14.5.1835 (άρθρα 1-3) για τις Εμπορικές πράξεις], η Βιομηχανική ιδιοκτησία [Ν 1733/1987 (άρθρα 1, 5-23) για την ευρεσιτεχνία και Ν 4072/2012 (άρθρα 121-196) για τα σήματα], το Δίκαιο του Ανταγωνισμού [Ν 146/1914 (άρθρα 1-24) για τον αθέμιτο και Ν 3959/2011 (άρθρα 1-5) για τον ελεύθερο ανταγωνισμό], η Προστασία του καταναλωτή (Ν 2251/1994), το Δίκαιο των εμπορικών εταιριών [ΚΝ 2190/1920 για τις ΑΕ, Ν 3190/1955 (άρθρα 1-61α) για τις ΕΠΕ, Ν 4072/2012 (άρθρα 249-270) για τις ΟΕ, Ν 4072/2012 (άρθρα 271-284) για τις ΕΕ και Ν 4072/2012 (άρθρα 285-292) για τις Αφανείς Εταιρίες], το Δίκαιο των αξιογράφων [Ν 5325/1932 για

τη συναλλαγματική, ΝΔ 17.7/13.8.1923 (άρθρα 68-95) για τα αξιόγραφα και Ν 5960/1933 για την επιταγή], το Ασφαλιστικό Δίκαιο [Ν 2496/1997 για την ιδιωτική ασφάλιση, ΠΔ 237/1986 (άρθρα 1-37α) για την ασφάλιση οχημάτων και ΝΔ 400/1970 (άρθρα 1, 2, 2α, 3, 3α, 4, 6, 10, 12α) για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις], το Πτωχευτικό Δίκαιο (Ν 3588/2007) και οι Εμπορικές Μισθώσεις (ΠΔ 34/1995). Τέλος, στην ενότητα «Εργατικό Δίκαιο» περιλαμβάνονται 3 νομοθετήματα για την Καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου (Ν 2112/1920 για την απόλυση ιδιωτικών υπαλλήλων, ΒΔ 16/18.7.1920 για την απόλυση εργατοτεχνιτών και Ν 3198/1955 για την απόλυση υπαλλήλων / εργατοτεχνιτών). Στόχος μας είναι το έργο «4 Κώδικες συν 37», είτε σε έντυπη είτε σε ηλεκτρονική μορφή, να αποτελεί εγγύηση πλήρους και διαρκούς ενημέρωσης όλων των νομοθετημάτων που περιλαμβάνει, ώστε να παραμένει πάντα ένα πολύτιμο βοήθημα για κάθε νομικό. Αθήνα, Ιανουάριος 2016 Λίλα Καρατζά

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΥΛΗΣ ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1) Αστικός Κώδικας 3 Εισαγωγικός Νόμος Αστικού Κώδικα 237 2) Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας 253 Εισαγωγικός Νόμος Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας 510 3) Ν 3869/2010 Υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα 521 ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 4) Ποινικός Κώδικας 543 5) Κώδικας Ποινικής Δικονομίας 677 6) Ν 4139/2013 Περί εξαρτησιογόνων ουσιών 877 Ν 3459/2006 Κώδικας Νόμων για τα Ναρκωτικά (ΚΝΝ) 913 ΔΗΜΟΣΙΟ ΔΙΚΑΙΟ 7) Σύνταγμα 933 8) Συμβούλιο της Επικρατείας (ΠΔ 18/1989) 993 9) Κώδικας Διοικητικής Δικονομίας (Ν 2717/1999) 1033 10) Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας (Ν 2690/1999) 1141 11) Ν 1406/1983 Διαφορές ουσίας 1157 12) Ν 702/1977 Ακυρωτικές διαφορές - Διαφορές κοινωνικής ασφάλισης 1165 13) ΚΕΔΕ (ΝΔ 356/1974) 1174 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 14) Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΕΕ) 1223 15) Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) 1253 16) Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Χάρτης ΘΔ) 1381 17) Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) 1392 ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Γενικό Μέρος Εμπορικού Δικαίου 18) ΒΔ 19.4/1.5.1835 Εμπορικός Νόμος 1413

19) ΒΔ 2/14.5.1835 Εμπορικές πράξεις 1421 Βιομηχανική ιδιοκτησία 20) Ν 1733/1987 Ευρεσιτεχνία 1422 21) Ν 4072/2012 Σήματα 1443 Δίκαιο Ανταγωνισμού 22) Ν 146/1914 Αθέμιτος 1495 23) Ν 3959/2011 Ελεύθερος 1503 Προστασία καταναλωτή 24) Ν 2251/1994 1507 Δίκαιο εμπορικών εταιριών 25) ΚΝ 2190/1920 για τις ΑΕ 1573 26) Ν 3190/1955 για τις ΕΠΕ 1695 27) Ν 4072/2012 για τις ΙΚΕ 1721 28) Ν 4072/2012 για τις ΟΕ 1753 29) Ν 4072/2012 για τις ΕΕ 1759 30) Ν 4072/2012 για τις αφανείς εταιρίες 1763 Δίκαιο αξιογράφων 31) Ν 5325/1932 περί Συναλλαγματικής 1767 32) ΝΔ 17.7/13.8.1923 Αξιόγραφα 1787 33) Ν 5960/1933 περί Επιταγής 1790 Ασφαλιστικό Δίκαιο 34) Ν 2496/1997 Ασφαλιστική σύμβαση 1805 35) ΠΔ 237/1986 Ασφάλιση οχημάτων 1820 36) ΝΔ 400/1970 Ασφαλιστικές επιχειρήσεις 1855 Πτωχευτικό Δίκαιο 37) Ν 3588/2007 Πτωχευτικός Κώδικας 1883 Εμπορικές Μισθώσεις 38) ΠΔ 34/1995 1959 ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου 39) Ν 2112/1920 Ιδιωτικοί υπάλληλοι 1995 40) ΒΔ 16/18.7.1920 Εργατοτεχνίτες 2001 41) Ν 3198/1955 Υπάλληλοι / Εργατοτεχνίτες 2005

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ ΠΔ 456/1984 ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ - ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Oι κανόνες του δικαίου γενικά [Άρθρα 1-3] 3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Ιδιωτικό διεθνές δίκαιο [Άρθρα 4-33] 3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Φυσικό πρόσωπο [Άρθρα 34-60] 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Νομικά πρόσωπα [Άρθρα 61-126] 9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Δικαιοπραξίες [Άρθρα 127-200] 15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ Αιρέσεις και προθεσμίες [Άρθρα 201-210] 22 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ Αντιπροσώπευση και πληρεξουσιότητα [Άρθρα 211-235] 23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ Συναίνεση και έγκριση [Άρθρα 236-239] 25 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ Προθεσμίες [Άρθρα 240-246] 26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ Παραγραφή και αποσβεστική προθεσμία [Άρθρα 247-280] 26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ Άσκηση δικαιωμάτων, αυτοδικία, άμυνα και κατάσταση ανάγκης [Άρθρα 281-286] 30 ΒΙΒΛΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ - ΕΝΟΧΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Η υποχρέωση παροχής γενικά [Άρθρα 287-334] 33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Αδυναμία παροχής και υπερημερία του οφειλέτη [Άρθρα 335-348] 38 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Υπερημερία του δανειστή [Άρθρα 349-360] 39 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Ενοχές από συμβάσεις γενικά [Άρθρα 361-373] 41 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Αρχές για τις αμφοτεροβαρείς συμβάσεις [Άρθρα 374-388] 42 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ Συμβατική υπαναχώρηση [Άρθρα 389-401] 44 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ Αρραβώνας και ποινική ρήτρα [Άρθρα 402-409] 45 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ Σύμβαση υπέρ τρίτου και σε βάρος τρίτου [Άρθρα 410-415] 46 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ Απόσβεση των ενοχών [Άρθρα 416-454] 47

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ Εκχώρηση [Άρθρα 455-470] 50 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ Αναδοχή χρέους [Άρθρα 471-479] 52 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ Ενοχή εις ολόκληρον [Άρθρα 480-495] 53 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ Δωρεά [Άρθρα 496-512] 54 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Πώληση και ανταλλαγή [Άρθρα 513-573] 56 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ Μίσθωση πράγματος [Άρθρα 574-618] 63 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΚΤΟ Μίσθωση αγροτικού κτήματος ή άλλου προσοδοφόρου αντικειμένου [Άρθρα 619-640] 68 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΒΔΟΜΟ Επίμορτη αγροληψία [Άρθρα 641-647] 70 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΟΓΔΟΟ Σύμβαση εργασίας [Άρθρα 648-680] 71 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΝΑΤΟ Σύμβαση έργου [Άρθρα 681-702] 75 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ Μεσιτεία [Άρθρα 703-708] 78 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΠΡΩΤΟ Προκήρυξη [Άρθρα 709-712] 79 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Εντολή [Άρθρα 713-729] 79 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΤΡΙΤΟ Διοίκηση αλλοτρίων [Άρθρα 730-740] 81 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Εταιρία [Άρθρα 741-784] 82 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΠΕΜΠΤΟ Κοινωνία [Άρθρα 785-805] 86 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΕΚΤΟ Δάνειο [Άρθρα 806-809] 88 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΕΒΔΟΜΟ Χρησιδάνειο [Άρθρα 810-821] 89 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΟΓΔΟΟ Παρακαταθήκη [Άρθρα 822-833] 90 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΕΝΑΤΟ Ευθύνη των ξενοδόχων [Άρθρα 834-839] 91 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ Ισόβια πρόσοδος [Άρθρα 840-843] 92 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΠΡΩΤΟ Παίγνιο και στοίχημα [Άρθρα 844-846] 92 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Εγγύηση [Άρθρα 847-870] 93 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΤΡΙΤΟ Συμβιβασμός [Άρθρα 871-872] 95 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Αφηρημένη υπόσχεση ή αναγνώριση χρέους [Άρθρα 873-875] 95 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΠΕΜΠΤΟ Έκταξη [Άρθρα 876-887] 95 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΕΚΤΟ Ανώνυμα χρεόγραφα [Άρθρα 888-900] 97 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΕΒΔΟΜΟ Επίδειξη πράγματος [Άρθρα 901-903] 98 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΟΓΔΟΟ Αδικαιολόγητος πλουτισμός [Άρθρα 904-913] 99 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΕΝΑΤΟ Αδικοπραξίες [Άρθρα 914-938] 100 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΟ Καταδολίευση των δανειστών [Άρθρα 939-946] 102

ΒΙΒΛΙΟ ΤΡΙΤΟ - ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Τα πράγματα και τα δικαιώματα πάνω σ αυτά γενικώς [Άρθρα 947-973] 104 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Νομή [Άρθρα 974-998] 106 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Η κυριότητα γενικά και το περιεχόμενό της [Άρθρα 999-1032] 109 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Κτήση κυριότητας [Άρθρα 1033-1093] 112 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Προστασία της κυριότητας [Άρθρα 1094-1112] 118 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ Συγκυριότητα [Άρθρα 1113-1117] 120 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ Πραγματικές δουλείες [Άρθρα 1118-1141] 121 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ Προσωπικές δουλείες [Άρθρα 1142-1191] 123 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ Μεταγραφή [Άρθρα 1192-1208] 128 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ Ενέχυρο [Άρθρα 1209-1256] 130 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ Υποθήκη [Άρθρα 1257-1345] 134 ΒΙΒΛΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ - ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Μνηστεία [Άρθρα 1346-1349] 143 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Γάμος [Άρθρα 1350-1371] 143 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Άκυρος και ακυρώσιμος γάμος [Άρθρα 1372-1385] 146 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Σχέσεις των συζύγων από το γάμο [Άρθρα 1386-1416] 148 KΕΦΑΛΑΙΑ ΠΕΜΠΤΟ - ΕΚΤΟ [Καταργήθηκαν με το Ν 1329/1983] 148 KΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ Διαζύγιο [Άρθρα 1438-1446] 154 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ Ιατρική υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή [Άρθρα 1455-1460] 156 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ Συγγένεια [Άρθρα 1461-1484] 158 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ Διατροφή από το νόμο [Άρθρα 1485-1504] 162 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ Σχέσεις γονέων και τέκνων [Άρθρα 1505-1541] 165 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ [Εξώγαμα τέκνα - Καταργήθηκε με το Ν 1329/1983] 171 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ Υιοθεσία [Άρθρα 1542-1588] 172 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Επιτροπεία ανηλίκου [Άρθρα 1589-1654] 178 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ Αναδοχή ανηλίκου [Άρθρα 1655-1665] 187 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΚΤΟ Δικαστική συμπαράσταση [Άρθρα 1666-1688] 188 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΒΔΟΜΟ Δικαστική επιμέλεια ξένων υποθέσεων [Άρθρα 1689-1694] 192 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΟΓΔΟΟ [Δικαστική αντίληψη - Καταργήθηκε με το Ν 2447/1996] 193

ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΜΠΤΟ - ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Η κληρονομική διαδοχή γενικά [Άρθρα 1710-1715] 194 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Σύνταξη, ανάκληση και δημοσίευση διαθηκών [Άρθρα 1716-1780] 194 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Περιεχόμενο της διαθήκης [Άρθρα 1781-1812] 204 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Εξ αδιαθέτου διαδοχή [Άρθρα 1813-1824] 207 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Νόμιμη μοίρα [Άρθρα 1825-1845] 209 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ Αποδοχή και αποποίηση της κληρονομίας [Άρθρα 1846-1859] 212 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ Κληρονομική αναξιότητα [Άρθρα 1860-1864] 213 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ Σχολάζουσα κληρονομία [Άρθρα 1865-1870] 214 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ Αγωγή περί κλήρου [Άρθρα 1871-1883] 215 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ Σχέσεις περισσότερων κληρονόμων [Άρθρα 1884-1894] 216 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ Συνεισφορά [Άρθρα 1895-1900] 217 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ Κληρονόμος με απογραφή [Άρθρα 1901-1912] 218 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ Δικαστική εκκαθάριση της κληρονομίας [Άρθρα 1913-1922] 219 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Κληρονομικό καταπίστευμα [Άρθρα 1923-1941] 220 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ Εκποίηση της κληρονομίας [Άρθρα 1942-1955] 224 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΚΤΟ Κληρονομητήριο [Άρθρα 1956-1966] 225 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΒΔΟΜΟ Κληροδοσίες [Άρθρα 1967-2010] 227 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΟΓΔΟΟ Τρόπος [Άρθρα 2011-2016] 232 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΝΑΤΟ Εκτελεστής της διαθήκης [Άρθρα 2017-2031] 233 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ Δωρεά αιτία θανάτου [Άρθρα 2032-2035] 235 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ ΑΣΤΙΚΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Μεταβατικές διατάξεις [Άρθρα 1-101] 237 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Ουσιαστικές διατάξεις [Άρθρα 103-121] 250 ΚΩΔΙΚΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΠΔ 503/1985 ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ - ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων [Άρθρα 1-6] 253

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Προσδιορισμός της αξίας του αντικειμένου της δίκης [Άρθρα 7-11] 254 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Καθ ύλην αρμοδιότητα [Άρθρα 12-21] 255 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Κατά τόπον αρμοδιότητα [Άρθρα 22-41] 259 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Παρέκταση της αρμοδιότητας [Άρθρα 42-44] 262 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ Έρευνα της αρμοδιότητας [Άρθρα 45-47] 263 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ Παραπομπή από δικαστήριο σε δικαστήριο [Άρθρα 48-51] 263 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ Εξαίρεση δικαστών και υπαλλήλων της γραμματείας [Άρθρα 52-61] 264 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ Διάδικοι [Άρθρα 62-73] 267 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ Ομοδικία [Άρθρα 74-78] 269 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ Συμμετοχή τρίτων στη δίκη [Άρθρα 79-93Α] 270 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ Πληρεξουσιότητα [Άρθρα 94-105] 272 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ Θεμελιώδεις δικονομικές αρχές [Άρθρα 106-116Α] 274 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Εκθέσεις [Άρθρο 117] 276 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ Δικόγραφα [Άρθρα 118-121] 277 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΚΤΟ Επιδόσεις [Άρθρα 122-143] 278 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΒΔΟΜΟ Προθεσμίες [Άρθρα 144-151] 286 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΟΓΔΟΟ Επαναφορά των πραγμάτων στην προηγούμενη κατάσταση [Άρθρα 152-158] 288 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΝΑΤΟ Ακυρότητες [Άρθρα 159-161] 289 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ Εγγυοδοσία [Άρθρα 162-172] 289 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΠΡΩΤΟ Δικαστικά έξοδα [Άρθρα 173-193] 291 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Ευεργέτημα πενίας [Άρθρα 194-204] 295 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΤΡΙΤΟ Ποινές [Άρθρα 205-207] 297 ΒΙΒΛΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ - ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Απόπειρα συμβιβασμού [Άρθρα 208-214Γ] 299 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Άσκηση της αγωγής [Άρθρα 215-220] 302 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Συνέπειες από την άσκηση της αγωγής [Άρθρα 221-225] 304 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Εισαγωγή της αγωγής για συζήτηση [Άρθρα 226-232] 305 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Συζήτηση στο ακροατήριο [Άρθρα 233-281] 307 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ Παρεμπίπτοντα [Άρθρα 282-285] 320

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ Διακοπή και επανάληψη της δίκης [Άρθρα 286-292] 320 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ Κατάργηση και περάτωση της δίκης [Άρθρα 293-299] 322 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ Απόφαση [Άρθρα 300-314] 323 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ Διαδικασία διόρθωσης και ερμηνείας αποφάσεων [Άρθρα 315-320] 326 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ Δεδικασμένο [Άρθρα 321-334] 327 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ Απόδειξη [Άρθρα 335-465] 330 ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΩΤΟΣ Γενικές διατάξεις [Άρθρα 335-351] 330 ΤΙΤΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ Ομολογία [Άρθρα 352-354] 332 ΤΙΤΛΟΣ ΤΡΙΤΟΣ Aυτοψία [Άρθρα 355-367] 332 ΤΙΤΛΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ Πραγματογνωμοσύνη [Άρθρα 368-392] 335 ΤΙΤΛΟΣ ΠΕΜΠΤΟΣ Μάρτυρες [Άρθρα 393-414] 339 ΤΙΤΛΟΣ ΕΚΤΟΣ Eξέταση των διαδίκων [Άρθρα 415-420] 343 ΤΙΤΛΟΣ ΕΒΔΟΜΟΣ [Όρκος] (Άρθρα 421-424 - Έχουν καταργηθεί τα άρθρα 425-431) 344 ΤΙΤΛΟΣ ΟΓΔΟΟΣ Έγγραφα [Άρθρα 432-465] 345 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ Ειδικές διατάξεις για τις μικροδιαφορές [Άρθρα 466-472] 350 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Ειδικές διατάξεις για τη λογοδοσία [Άρθρα 473-477] 352 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ Ειδικές διατάξεις για τη διανομή [Άρθρα 478-494] 353 ΒΙΒΛΙΟ ΤΡΙΤΟ - ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΑΝΑΚΟΠΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Γενικές διατάξεις [Άρθρα 495-500] 357 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Ανακοπή ερημοδικίας [Άρθρα 501-510] 358 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Έφεση [Άρθρα 511-537] 360

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Αναψηλάφηση [Άρθρα 538-551] 365 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Αναίρεση [Άρθρα 552-582] 369 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ Ανακοπή και τριτανακοπή [Άρθρα 583-590] 379 ΒΙΒΛΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ - ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Γενικές διατάξεις [Άρθρο 591] 381 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Διαφορές από την οικογένεια, το γάμο και την ελεύθερη συμβίωση [Άρθρα 592-613] 382 ΤΙΤΛΟΣ Ι: Υπαγόμενες διαφορές [Άρθρο 592] 382 ΤΙΤΛΟΣ ΙΙ Κοινές διατάξεις [Άρθρα 593-602] 383 ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΙ Διατάξεις για τις γαμικές διαφορές [Άρθρα 603-605] 385 ΤΙΤΛΟΣ ΙV Διατάξεις για τις διαφορές από τις σχέσεις γονέων και τέκνων [Άρθρα 606-609] 386 ΤΙΤΛΟΣ V Διατάξεις για τις λοιπές οικογενειακές διαφορές [Άρθρα 610-613] 387 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Περιουσιακές διαφορές [Άρθρα 614-622B] 388 ΤΙΤΛΟΣ Ι Υπαγόμενες διαφορές [Άρθρο 614] 388 ΤΙΤΛΟΣ ΙΙ Διατάξεις για τις μισθωτικές διαφορές [Άρθρα 615-620] 390 ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΙ Διατάξεις για τις εργατικές διαφορές [Άρθρα 621-622] 391 ΤΙΤΛΟΣ ΙV Διατάξεις για τις διαφορές απο αμοιβές [Άρθρo 622A] 391 ΤΙΤΛΟΣ V Διατάξεις για τις διαφορές απο πιστωτικούς τίτλους [Άρθρo 622B] 392 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Διαταγές [Άρθρα 623-645] 392 ΤΙΤΛΟΣ Ι Διαταγή πληρωμής [Άρθρa 623-636] 392

ΤΙΤΛΟΣ ΙΙ Διαταγή απόδοσης της χρήσης μισθίου [Άρθρα 637-645] 396 (Tα άρθρα 646-681Δ καταργήθηκαν) ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΜΠΤΟ - ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Γενικές διατάξεις [Άρθρα 682-703] 399 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Εγγυοδοσία [Άρθρα 704-705] 404 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Εγγραφή προσημείωσης υποθήκης [Άρθρο 706] 405 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Συντηρητική κατάσχεση [Άρθρα 707-724] 405 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Δικαστική μεσεγγύηση [Άρθρα 725-727] 409 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ Προσωρινή επιδίκαση απαιτήσεων [Άρθρα 728-730] 410 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ Προσωρινή ρύθμιση κατάστασης [Άρθρα 731-736] 411 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ Σφράγιση, αποσφράγιση, απογραφή και δημόσια κατάθεση [Άρθρα 737-738] 413 ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΤΟ - ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΚΟΥΣΙΑΣ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Γενικές διατάξεις [Άρθρα 739-781] 414 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Ειδικές διατάξεις [Άρθρα 782-866] 420 ΒΙΒΛΙΟ ΕΒΔΟΜΟ - ΔΙΑΙΤΗΣΙΑ Διαιτησία [Άρθρα 867-903] 440 ΒΙΒΛΙΟ ΟΓΔΟΟ - ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Γενικές διατάξεις [Άρθρα 904-940Α] 451 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Μέσα της αναγκαστικής εκτέλεσης [Άρθρα 941-952] 461 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Κατάσχεση της κινητής περιουσίας του οφειλέτη [Άρθρα 953-981] 465 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Κατάσχεση στα χέρια τρίτου [Άρθρα 982-991Β] 481 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Κατάσχεση ακινήτων, πλοίων ή αεροσκαφών του οφειλέτη [Άρθρα 992-1016] 484 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ Διατάξεις κοινές για τον πλειστηριασμό κινητών και ακινήτων [Άρθρα 1017-1021] 497 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ Κατάσχεση ειδικών περιουσιακών στοιχείων [Άρθρα 1022-1033] 498

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ Αναγκαστική διαχείριση [Άρθρα 1034-1046] 501 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ Προσωπική κράτηση [Άρθρα 1047-1054] 504 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ ΚΩΔΙΚΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Εισαγωγικός Νόμος [Άρθρα 1-76] 510 Ν 3869/2010 Ρύθμιση των οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων και άλλες διατάξεις [Άρθρα 1-17, 19, 22] 521 ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΠΟΙΝΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ ΠΔ 283/1985 ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ο ποινικός νόμος 543 Ι. Χρονικά όρια ισχύος των ποινικών νόμων [Άρθρα 1-4] 543 II. Τοπικά όρια ισχύος των ποινικών νόμων [Άρθρα 5-11] 544 ΙΙΙ. Σχέση του Κώδικα με ειδικούς νόμους και επεξήγηση όρων του [Άρθρα 12-13] 545 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η αξιόποινη πράξη 546 Ι. Γενικές διατάξεις [Άρθρα 14-19] 546 ΙΙ. Ο άδικος χαρακτήρας της πράξης [Άρθρα 20-25] 547 ΙΙΙ. Ο καταλογισμός της πράξης [Άρθρα 26-35] 548 IV. Εγκληματίες ελαττωμένης ικανότητας προς καταλογισμό [Άρθρα 36-41] 549 ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Απόπειρα και συμμετοχή 551 Ι. Απόπειρα [Άρθρα 42-44] 551 ΙΙ. Συμμετοχή [Άρθρα 45-49] 551 ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ποινές, μέτρα ασφάλειας, αποζημίωση 552 Ι. Κύριες ποινές [Άρθρα 50-58] 552

ΙΙ. Παρεπόμενες ποινές [Άρθρα 59-68] 554 ΙΙΙ. Μέτρα ασφάλειας [Άρθρα 69-76] 556 IV. Αποζημίωση [Άρθρα 77-78] 560 ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Επιμέτρηση της ποινής 560 Ι. Γενικοί κανόνες [Άρθρα 79-87] 560 ΙΙ. Εγκληματίες υπότροποι και καθ έξη [Άρθρα 88-93] 565 III. Συρροή εγκλημάτων [Άρθρα 94-98] 567 ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αναστολή της ποινής υπό όρο και απόλυση υπό όρο 568 Ι. Αναστολή εκτέλεσης της ποινής υπό όρο [Άρθρα 99-104] 568 ΙΙ. Απόλυση του καταδίκου υπό όρο [Άρθρα 105-110Γ] 571 ΕΒΔΟΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Λόγοι που εξαλείφουν το αξιόποινο 579 Ι. Παραγραφή [Άρθρα 111-116] 579 II. Παραίτηση από την έγκληση [Άρθρα 117-120] 580 ΟΓΔΟΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ειδικές διατάξεις για ανηλίκους [Άρθρα 121-133] 581 ΔΕΥΤΕΡΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Προσβολές του πολιτεύματος [Άρθρα 134-137Δ] 588 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Προδοσία της χώρας [Άρθρα 138-152] 591 ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εγκλήματα κατά ξένων κρατών [Άρθρα 153-156] 593 ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εγκλήματα κατά της ελεύθερης άσκησης των πολιτικών δικαιωμάτων 594 Ι. Εγκλήματα κατά πολιτικών σωμάτων και της Κυβέρνησης [Άρθρα 157-160] 594 ΙΙ. Εγκλήματα κατά τις εκλογές [Άρθρα 161-166] 596 ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Προσβολές κατά της πολιτειακής εξουσίας [Άρθρα 167-182Α] 597 ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Επιβουλή της Δημόσιας Τάξης [Άρθρα 183-197] 600 ΕΒΔΟΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Επιβουλή της θρησκευτικής ειρήνης [Άρθρα 198-201] 608 ΟΓΔΟΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εγκλήματα που ανάγονται στη στρατιωτική υπηρεσία και στην υποχρέωση για στράτευση [Άρθρα 202-206] 609 ΕΝΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εγκλήματα σχετικά με το νόμισμα [Άρθρα 207-215Α] 610 ΔΕΚΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εγκλήματα σχετικά με τα υπομνήματα [Άρθρα 216-223] 612 ΕΝΔΕΚΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εγκλήματα σχετικά με την απονομή της Δικαιοσύνης [Άρθρα 224-234] 614 ΔΩΔΕΚΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εγκλήματα σχετικά με την Υπηρεσία [Άρθρα 235-263Β] 616 ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Κοινώς επικίνδυνα εγκλήματα [Άρθρα 264-289] 626

ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εγκλήματα κατά της ασφάλειας των συγκοινωνιών, των τηλεφωνικών επικοινωνιών και κατά των κοινωφελών εγκαταστάσεων [Άρθρα 290-298] 630 ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εγκλήματα κατά της ζωής [Άρθρα 299-307] 633 ΔΕΚΑΤΟ ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Σωματικές βλάβες [Άρθρα 308-315Α] 635 ΔΕΚΑΤΟ ΕΒΔΟΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Μονομαχία [Άρθρα 316-321] 637 ΔΕΚΑΤΟ ΟΓΔΟΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εγκλήματα κατά της προσωπικής ελευθερίας [Άρθρα 322-335] 637 ΔΕΚΑΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας και εγκλήματα οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής [Άρθρα 336-353] 642 ΕΙΚΟΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εγκλήματα σχετικά με το γάμο και την οικογένεια [Άρθρα 354-360] 651 ΕΙΚΟΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εγκλήματα κατά της τιμής [Άρθρα 361-369] 652 ΕΙΚΟΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Παραβίαση απορρήτων [Άρθρα 370-371] 654 ΕΙΚΟΣΤΟ ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας [Άρθρα 372-384Α] 656 ΕΙΚΟΣΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εγκλήματα κατά των περιουσιακών δικαιωμάτων [Άρθρα 385-406Α] 660 ΕΙΚΟΣΤΟ ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Επαιτεία και αλητεία [Άρθρα 407-410] 665 ΕΙΚΟΣΤΟ ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Πταίσματα 665 Ι. Γενικές διατάξεις [Άρθρα 411-412] 665 ΙΙ. Τα ειδικότερα πταίσματα [Άρθρα 413-457] 666 ΕΙΚΟΣΤΟ ΕΒΔΟΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Τελικές διατάξεις [Άρθρα 458-459] 671 ΤΡΙΤΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Μεταβατικές διατάξεις [Άρθρα 460-473] 672 ΚΩΔΙΚΑΣ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΠΔ 258/1986 ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΝΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΔΙΚΑΣΤΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ 677

ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ποινική δικαιοδοσία [Άρθρα 1-2] 677 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Τα ποινικά δικαστήρια [Άρθρα 3-13] 678 ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αποκλεισμός, εξαίρεση και αποχή των δικαστικών προσώπων [Άρθρα 14-26] 681 ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΩΞΗ 685 ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γενικές διατάξεις [Άρθρα 27-35] 685 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Έναρξη και αναβολή της ποινικής δίωξης [Άρθρα 36-45Β] 689 ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Έγκληση [Άρθρα 46-53] 694 ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Άδεια για δίωξη [Άρθρα 54-56] 696 ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δεδικασμένο [Άρθρα 57-58] 696 ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Προδικαστικά ζητήματα [Άρθρα 59-62] 697 ΤΡΙΤΟ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ 698 ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Νομιμοποίηση - Αρμοδιότητα [Άρθρα 63-70] 698 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ [Άρθρο 71 - Απαιτήσεις του κατηγορουμένου που αθωώθηκε] 700 ΤΕΤΑΡΤΟ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΔΙΚΟΙ ΣΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΗ 700 ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Κατηγορούμενοι [Άρθρα 72-81] 700 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Πολιτικώς ενάγοντες [Άρθρα 82-88] 702 ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αστικώς υπεύθυνοι [Άρθρα 89-95] 703 ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δικαιώματα των διαδίκων [Άρθρα 96-108Α] 705 ΠΕΜΠΤΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ 708 ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρμοδιότητα καθ ύλην [Άρθρα 109-121] 708 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Τοπική αρμοδιότητα [Άρθρα 122-126] 714 ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γενική διάταξη [Άρθρο 127] 715 ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρμοδιότητα σε περίπτωση συνάφειας και συναιτιότητας [Άρθρα 128-131] 716 ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Σύγκρουση της αρμοδιότητας και αρμοδιότητα κατά παραπομπή [Άρθρα 132-137] 717

ΕΚΤΟ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ 719 ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αποφάσεις και πρακτικά [Άρθρα 138-147] 719 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εκθέσεις [Άρθρα 148-153] 724 ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Κοινοποιήσεις και επιδόσεις [Άρθρα 154-165] 725 ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Προθεσμίες [Άρθρα 166-169] 729 ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ακυρότητες [Άρθρα 170-176] 730 ΔΕΥΤΕΡΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΟΙ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γενικοί ορισμοί [Άρθρα 177-179] 733 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αυτοψία [Άρθρα 180-182] 733 ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Πραγματογνώμονες και τεχνικοί σύμβουλοι 734 Α) Πραγματογνώμονες [Άρθρα 183-203] 734 Β) Τεχνικοί σύμβουλοι [Άρθρα 204-208] 740 ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Μάρτυρες [Άρθρα 209-232] 742 ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Διερμηνείς [Άρθρα 233-238Β] 750 ΤΡΙΤΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΠΡΟΔΙΚΑΣΙΑ ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΚΡΙΣΗ 753 ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γενικοί ορισμοί [Άρθρα 239-242] 753 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Προανάκριση [Άρθρα 243-245] 754 ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Κύρια ανάκριση [Άρθρα 246-250] 756 ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΚΡΙΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ 758 ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γενικές διατάξεις [Άρθρα 251-252] 758 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Έρευνες [Άρθρα 253-259] 758 ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Κατάσχεση [Άρθρα 260-269] 762 ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Απολογία του κατηγορουμένου [Άρθρα 270-274] 765 ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Σύλληψη και προσωρινή κράτηση του κατηγορουμένου [Άρθρα 275-304] 767 ΤΡΙΤΟ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΤΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ 779 ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Συμβούλιο Πλημμελειοδικών [Άρθρα 305-315] 779

ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Συμβούλιο Εφετών [Άρθρα 316-319] 785 ΤΕΤΑΡΤΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΤΟ ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟ ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ [Άρθρα 320-328] 787 ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑ ΚΥΡΙΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ 790 ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θεμελιώδεις αρχές της διαδικασίας [Άρθρα 329-332] 790 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Καθήκοντα και δικαιώματα εκείνου που διευθύνει τη συζήτηση [Άρθρα 333-338] 791 ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Έναρξη της διαδικασίας στο ακροατήριο [Άρθρα 339-349] 793 ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αποδεικτική διαδικασία 797 α) Μάρτυρες [Άρθρα 350-361] 797 β) Πραγματογνωμοσύνη και αυτοψία [Άρθρα 362-363] 800 γ) Έγγραφα [Άρθρα 364-365] 801 δ) Εξέταση του κατηγορουμένου και του αστικώς υπευθύνου [Άρθρα 366-368] 801 ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Τι ακολουθεί την αποδεικτική διαδικασία [Άρθρα 369-373] 802 ΤΡΙΤΟ ΤΜΗΜΑ ΕΙΔΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ 803 ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Στο πλημμελειοδικείο [Άρθρο 374] 803 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Στο εφετείο [Άρθρα 375-376] 804 ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Στα μικτά δικαστήρια [Άρθρα 377-408] 805 ΠΕΜΠΤΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ 816 ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Πταίσματα 816 1. Πταίσματα που καταλαμβάνονται επ αυτοφώρω [Άρθρα 409-413] 816 2. Πταίσματα που βεβαιώνονται με έκθεση [Άρθρα 414-416] 817 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Πλημμελήματα 818 1. Πλημμελήματα που καταλαμβάνονται επ αυτοφώρω [Άρθρα 417-426] 818 2. Πλημμελήματα που βεβαιώνονται με έκθεση [Άρθρο 427] 821

ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΤΑ ΑΠΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΦΥΓΟΔΙΚΩΝ 821 ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Πλημμελήματα [Άρθρα 428-431] 821 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Κακουργήματα [Άρθρα 432-435] 823 ΤΡΙΤΟ ΤΜΗΜΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ 824 ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Έκδοση [Άρθρα 436-456] 824 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Άλλες περιπτώσεις δικαστικής συνδρομής [Άρθρα 457-461] 829 ΕΚΤΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ [Άρθρα 462-476] 831 ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑ ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΒΟΥΛΕΥΜΑΤΩΝ 835 ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Έφεση [Άρθρα 477-481] 835 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αίτηση αναίρεσης [Άρθρα 482-485] 836 ΤΡΙΤΟ ΤΜΗΜΑ ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ 837 ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Έφεση [Άρθρα 486-503] 837 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αναίρεση [Άρθρα 504-524] 844 ΕΒΔΟΜΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Επανάληψη της διαδικασίας [Άρθρα 525-530] 850 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αποκατάσταση [Άρθρα 531-532] 853 ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αποζημίωση εκείνων που κρατήθηκαν και μετέπειτα αθωώθηκαν [Άρθρα 533-545] 853 ΟΓΔΟΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αποφάσεις εκτελεστές [Άρθρα 546-554] 856 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αναβολή και διακοπή της εκτέλεσης της ποινής [Άρθρα 555-563] 858 ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αμφιβολίες και αντιρρήσεις σχετικά με την εκτέλεση [Άρθρα 564-566] 861 ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Τέλος των ποινών [Άρθρα 567-569] 862

ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εκτέλεση αποφάσεων για τις πολιτικές απαιτήσεις [Άρθρα 570-571] 862 ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εποπτεία στην έκτιση της στερητικής της ελευθερίας ποινής [Άρθρο 572] 863 ΕΝΑΤΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΠΟΙΝΙΚΟ ΜΗΤΡΩΟ Ποινικό Μητρώο [Άρθρα 573-580] 864 ΔΕΚΑΤΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΕΞΟΔΑ ΤΗΣ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ Έξοδα της Ποινικής Διαδικασίας [Άρθρα 581-589] 869 ΕΝΔΕΚΑΤΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Μεταβατικές Διατάξεις [Άρθρα 590-603] 873 ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ Ν 4139/2013 Νόμος περί εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες διατάξεις ΜΕΡΟΣ Α ΝΟΜΟΣ ΠΕΡΙ ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ [Άρθρα 1-60] 877 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α Ναρκωτικά και πρόδρομες ουσίες [Άρθρα 1-3] 877 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β Έλεγχος και όροι διάθεσης ναρκωτικών φαρμάκων [Άρθρα 4-9] 879 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ Ναρκωτικά Κρατικού Μονοπωλίου [Άρθρα 10-19] 881 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ Ποινικές διατάξεις - Θεραπευτικά και ασφαλιστικά μέτρα [Άρθρα 20-41] 884 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε Δικονομικές διατάξεις [Άρθρα 42-44] 899 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ Έσοδα από ποινές και διάθεση ναρκωτικών ουσιών για εκπαιδευτικούς σκοπούς [Άρθρα 45-47] 901 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ Οργανισμοί και όργανα - Προγράμματα αντιμετώπισης της εξάρτησης από ναρκωτικές ουσίες [Άρθρα 48-60] 902 ΜΕΡΟΣ Β ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ Τελικές και μεταβατικές διατάξεις [Άρθρα 97, 99, 100 παρ. 1, 104] 911

Ν 3459/2006 Κώδικας Νόμων για τα Ναρκωτικά (ΚΝΝ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α Ναρκωτικά και πρόδρομες ουσίες [Άρθρο 1] 913 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ Οργανισμοί και Όργανα - Προγράμματα Αντιμετώπισης της Εξάρτησης από Ναρκωτικές Ουσίες [Άρθρα 58, 61] 927 ΔΗΜΟΣΙΟ ΔΙΚΑΙΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ [1975/1986/2001/2008] ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ [Άρθρα 1-3] 933 ΤΜΗΜΑ Α Μορφή του Πολιτεύματος [Άρθρα 1-2] 933 ΤΜΗΜΑ Β Σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας [Άρθρο 3] 933 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΑΤΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ [Άρθρα 4-25] 934 ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ [Άρθρα 26-105] 946 ΤΜΗΜΑ Α Σύνταξη της Πολιτείας [Άρθρα 26-29] 946 ΤΜΗΜΑ Β Πρόεδρος της Δημοκρατίας [Άρθρα 30-50] 947 ΤΜΗΜΑ Γ Βουλή [Άρθρα 51-80] 956 ΤΜΗΜΑ Δ Κυβέρνηση [Άρθρα 81-86] 969 ΤMHMA E Δικαστική Εξουσία [Άρθρα 87-100Α] 972 ΤΜΗΜΑ ΣΤ Διοίκηση [Άρθρα 101-105] 980

ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ ΕΙΔΙΚΕΣ ΤΕΛΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ [Άρθρα 106-120] 984 ΤΜΗΜΑ Α Ειδικές διατάξεις [Άρθρα 106-109] 984 ΤΜΗΜΑ Β Αναθεώρηση του Συντάγματος [Άρθρο 110] 986 ΤΜΗΜΑ Γ Μεταβατικές διατάξεις [Άρθρα 111-119] 987 ΤΜΗΜΑ Δ Ακροτελεύτια διάταξη [Άρθρο 120] 991 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΠΔ 18/1989 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ - ΟΡΓΑΝΩΣΗ - ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ [Άρθρα 1-14] 993 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΩΝ [Άρθρα 15-16] 999 ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ 1000 KΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Γενικοί δικονομικοί κανόνες [Άρθρα 17-40] 1000 KΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Προσφυγές [Άρθρα 41-44] 1016 KΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Αίτηση ακυρώσεως [Άρθρα 45-52Α] 1016 KΕΦΑΛΑΙΟ ΤEΤΑΡΤΟ Αίτηση αναιρέσεως [Άρθρα 53-57] 1023 KΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Έφεση [Άρθρα 58-67] 1025 KΕΦΑΛΑΙΟ ΕKΤΟ Διόρθωση και ερμηνεία αποφάσεων [Άρθρα 68-69] 1027 ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ KΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Γενικές ρυθμίσεις [Άρθρα 70-71] 1027 KΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Ειδικά θέματα [Άρθρα 72-76] 1028 KΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Μεταβατικές διατάξεις [Άρθρα 77-82] 1030

ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Ν 2717/1999 ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ 1033 ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ Έκταση εφαρμογής των διατάξεων του κώδικα [Άρθρο 1] 1033 ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑ Δικαιοδοσία και αρμοδιότητα [Άρθρα 2-13] 1034 ΤΡΙΤΟ ΤΜΗΜΑ Αποκλεισμός - Αποχή - Εξαίρεση [Άρθρα 14-22] 1038 ΤΕΤΑΡΤΟ ΤΜΗΜΑ Διάδικοι [Άρθρα 23-32] 1041 ΠΕΜΠΤΟ ΤΜΗΜΑ Θεμελιώδεις δικονομικές αρχές [Άρθρα 33-43] 1045 ΤΜΗΜΑ ΕΚΤΟ Γενικά θέματα της διαδικασίας [Άρθρα 44-62] 1047 ΕΒΔΟΜΟ ΤΜΗΜΑ Ένδικα βοηθήματα [Άρθρα 63-80] 1056 ΟΓΔΟΟ ΤΜΗΜΑ Ένδικα μέσα [Άρθρα 81-111] 1063 ΕΝΑΤΟ ΤΜΗΜΑ Παρέμβαση [Άρθρα 112-114] 1071 ΔΕΚΑΤΟ ΤΜΗΜΑ Ομοδικία - Συνάφεια [Άρθρα 115-123] 1072 ΕΝΔΕΚΑΤΟ ΤΜΗΜΑ Αντικειμενική σώρευση - Συνεκδίκαση [Άρθρα 124-125] 1075 ΔΩΔΕΚΑΤΟ ΤΜΗΜΑ Προδικασία [Άρθρα 126-131] 1075 ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ ΤΜΗΜΑ Κύρια διαδικασία [Άρθρα 132-143] 1081 ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΤΜΗΜΑ Απόδειξη [Άρθρα 144-186] 1086

ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ ΤΜΗΜΑ Απόφαση και πρακτικά [Άρθρα 187-199] 1099 ΔΕΚΑΤΟ ΕΚΤΟ ΤΜΗΜΑ Προσωρινή δικαστική προστασία [Άρθρα 200-215] 1105 ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ 1114 ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ Διαδικασία διαφορών διοικητικής εκτέλεσης [Άρθρα 216-243] 1114 ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑ Διαδικασία εκλογικών διαφορών [Άρθρα 244-272] 1119 ΤΡΙΤΟ ΤΜΗΜΑ Διαδικασία έκδοσης διαταγής πληρωμής [Άρθρα 272Α-272Ι] 1128 ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ [Άρθρα 273-277] 1132 ΤΕΤΑΡΤΟ ΜΕΡΟΣ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ 1137 ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ Μεταβατικές διατάξεις [Άρθρα 278-282] 1137 ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑ Τελικές διατάξεις [Άρθρα 283-285] 1137 ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ Ν 2690/1999 Άρθρο πρώτο 1141 ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γενικές διατάξεις [Άρθρα 1-12] 1141 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Συλλογικά όργανα της Διοίκησης [Άρθρα 13-15] 1149 ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Διοικητική πράξη [Άρθρα 16-21] 1152 ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Διοικητική σύμβαση [Άρθρα 22-23] 1153 ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Διοικητικές προσφυγές Αναφορές [Άρθρα 24-27] 1154 ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Τελικές και μεταβατικές διατάξεις [Άρθρα 28-33] 1155 Άρθρο δεύτερο 1155 Άρθρο τρίτο 1156

Ν 1406/1983 Ολοκλήρωση της δικαιοδοσίας των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, συγκρότηση Γενικής Επιτροπείας της Επικρατείας των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων και ρύθμιση μερικών άλλων θεμάτων [Άρθρα 1-11, 31-32, 38, 40] 1157 Ν 702/1977 Περί υπαγωγής υποθέσεων εις τα διοικητικά δικαστήρια, αντικαταστάσεως, τροποποιήσεως και καταργήσεως διατάξεων του ΝΔ 170/1973 περί του Συμβουλίου της Επικρατείας [Άρθρα 1-5Α, 7, 33, 36-37] 1165 ΝΔ 356/1974 Περί Κώδικος Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ) ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΠΡΩΤΟΝ Εισαγωγικαί Διατάξεις [Άρθρα 1-8] 1174 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΔΕΥΤΕΡΟΝ Διοικητική Εκτέλεσις [Άρθρα 9-72] 1181 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΤΡΙΤΟΝ Ανακοπαί [Άρθρα 73-75] 1209 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΤΕΤΑΡΤΟΝ Έξοδα Εκτελέσεως [Άρθρα 76-79] 1211 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΠΕΜΠΤΟΝ Πειθαρχικαί Διατάξεις [Άρθρα 80-81] 1212 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΕΚΤΟΝ Διαγραφή χρεών [Άρθρο 82] 1213 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΕΒΔΟΜΟΝ Συμψηφισμός [Άρθρο 83] 1216 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΟΓΔΟΟΝ Κοινοποίησις και εκπροσώπησις Δημοσίου [Άρθρα 84-85] 1217 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΕΝΑΤΟΝ Εγγυηταί - Μισθωταί - Υπομισθωταί [Άρθρα 86-88] 1218 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΔΕΚΑΤΟΝ Γενικαί Διατάξεις [Άρθρα 89-93] 1219 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΕΝΔΕΚΑΤΟΝ Τελικαί Διατάξεις [Άρθρα 94-95] 1220

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) ΤΙΤΛΟΣ Ι Κοινές διατάξεις [Άρθρα 1-8] 1225 ΤΙΤΛΟΣ ΙΙ Διατάξεις περί δημοκρατικών αρχών [Άρθρα 9-12] 1228 ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΙ Διατάξεις περί των θεσμικών οργάνων [Άρθρα 13-19] 1230 ΤΙΤΛΟΣ ΙV Διατάξεις περί των ενισχυμένων συνεργασιών [Άρθρα 20] 1235 ΤΙΤΛΟΣ V Γενικές διατάξεις για την εξωτερική δράση της Ένωσης και ειδικές διατάξεις σχετικά με την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας 1236 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Γενικές διατάξεις για την εξωτερική δράση της Ένωσης [Άρθρα 21-22] 1236 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ειδικές διατάξεις σχετικά με την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας [Άρθρα 23-46] 1238 ΤΙΤΛΟΣ VI Τελικές διατάξεις [Άρθρα 47-55] 1248 Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΟΙ ΑΡΧΕΣ [Άρθρο 1] 1254 ΤΙΤΛΟΣ Ι Κατηγορίες και τομείς αρμοδιοτήτων της Ένωσης [Άρθρα 2-6] 1254 ΤΙΤΛΟΣ ΙΙ Διατάξεις γενικής εφαρμογής [Άρθρα 7-17] 1257 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΚΑΙ ΙΘΑΓΕNΕΙΑ ΤΗΣ ΕNΩΣΗΣ [Άρθρα 18-25] 1259

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ ΟΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ [Άρθρα 26-197] 1261 ΤΙΤΛΟΣ Ι Η εσωτερική αγορά [Άρθρα 26-27] 1261 ΤΙΤΛΟΣ ΙΙ Η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων [Άρθρα 28-29] 1262 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η τελωνειακή ένωση [Άρθρα 30-32] 1262 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Η τελωνειακή συνεργασία [Άρθρο 33] 1263 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Η απαγόρευση των ποσοτικών περιορισμών μεταξύ των κρατών μελών [Άρθρα 34-37] 1263 ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΙ Η γεωργία και η αλιεία [Άρθρα 38-44] 1264 ΤΙΤΛΟΣ IV Η ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, των υπηρεσιών και των κεφαλαίων [Άρθρα 45-66] 1267 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Οι εργαζόμενοι [Άρθρα 45-48] 1267 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Το δικαίωμα εγκαταστάσεως [Άρθρα 49-55] 1268 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Οι υπηρεσίες [Άρθρα 56-62] 1270 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Κεφάλαια και πληρωμές [Άρθρα 63-66] 1272 ΤΙΤΛΟΣ V Ο χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης [Άρθρα 67-89] 1273 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Γενικές διατάξεις [Άρθρα 67-76] 1273 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Πολιτικές σχετικά με τους ελέγχους στα σύνορα, το άσυλο και τη μετανάστευση [Άρθρα 77-80] 1275 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις [Άρθρο 81] 1277 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις [Άρθρα 82-86] 1278 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Αστυνομική συνεργασία [Άρθρα 87-89] 1282 ΤΙΤΛΟΣ VΙ Οι μεταφορές [Άρθρα 90-100] 1283 ΤΙΤΛΟΣ VΙΙ Kοινοί κανόνες για τον ανταγωνισμό, τη φορολογία και την προσέγγιση των νομοθεσιών [Άρθρα 101-118] 1286 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Κανόνες ανταγωνισμού [Άρθρα 101-109] 1286 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Φορολογικές διατάξεις [Άρθρα 110-113] 1290

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Η προσέγγιση των νομοθεσιών [Άρθρα 114-118] 1291 ΤΙΤΛΟΣ VΙΙΙ Οικονομική και νομισματική πολιτική [Άρθρο 119] 1293 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Οικονομική πολιτική [Άρθρα 120-126] 1293 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Νομισματική πολιτική [Άρθρα 127-133] 1298 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Θεσμικές διατάξεις [Άρθρα 134-135] 1300 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ειδικές διατάξεις για τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ [Άρθρα 136-138] 1301 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Μεταβατικές διατάξεις [Άρθρα 139-144] 1302 ΤΙΤΛΟΣ ΙΧ Απασχόληση [Άρθρα 145-150] 1306 ΤΙΤΛΟΣ Χ Κοινωνική πολιτική [Άρθρα 151-161] 1308 ΤΙΤΛΟΣ ΧΙ Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο [Άρθρα 162-164] 1312 ΤΙΤΛΟΣ ΧΙΙ Παιδεία, επαγγελματική εκπαίδευση, νεολαία και αθλητισμός [Άρθρα 165-166] 1313 ΤΙΤΛΟΣ ΧΙΙΙ Πολιτισμός [Άρθρο 167] 1314 ΤΙΤΛΟΣ ΧΙV Δημόσια υγεία [Άρθρο 168] 1315 ΤΙΤΛΟΣ ΧV Προστασία των καταναλωτών [Άρθρο 169] 1317 ΤΙΤΛΟΣ XVΙ Διευρωπαϊκά δίκτυα [Άρθρα 170-172] 1317 ΤΙΤΛΟΣ ΧVΙI Βιομηχανία [Άρθρο 173] 1318 ΤΙΤΛΟΣ XVIIΙ Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή [Άρθρα 174-178] 1319 ΤΙΤΛΟΣ XΙΧ Έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη και διάστημα [Άρθρα 179-190] 1320 ΤΙΤΛΟΣ XΧ Περιβάλλον [Άρθρα 191-193] 1323

ΤΙΤΛΟΣ ΧΧΙ Ενέργεια [Άρθρο 194] 1325 ΤΙΤΛΟΣ ΧΧΙΙ Τουρισμός [Άρθρο 195] 1326 ΤΙΤΛΟΣ XXIIΙ Πολιτική προστασία [Άρθρο 196] 1326 ΤΙΤΛΟΣ ΧΧΙV Διοικητική συνεργασία [Άρθρο 197] 1327 ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ Η ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΥΠΕΡΠΟΝΤΙΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΕΔΑΦΩΝ [Άρθρα 198-204] 1328 ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ Η ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ [Άρθρα 205-222] 1329 ΤΙΤΛΟΣ Ι Γενικές διατάξεις για την εξωτερική δράση της Ένωσης [Άρθρο 205] 1329 ΤΙΤΛΟΣ ΙΙ Η κοινή εμπορική πολιτική [Άρθρα 206-207] 1330 ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΙ Η συνεργασία με τρίτες χώρες και η ανθρωπιστική βοήθεια [Άρθρα 208-214] 1331 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι Η συνεργασία για την ανάπτυξη [Άρθρα 208-211] 1331 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Η οικονομική, Χρηματοοικονομική και τεχνική συνεργασία με τρίτες χώρες [Άρθρα 212-213] 1332 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Η ανθρωπιστική βοήθεια [Άρθρο 214] 1333 ΤΙΤΛΟΣ ΙV Περιοριστικά μέτρα [Άρθρο 215] 1333 ΤΙΤΛΟΣ V Οι διεθνείς συμφωνίες [Άρθρα 216-219] 1334 ΤΙΤΛΟΣ VI Σχέσεις της Ένωσης με διεθνείς οργανισμούς και τρίτες χώρες και αντιπροσωπίες της Ένωσης [Άρθρα 220-221] 1337 ΤΙΤΛΟΣ VIΙ Ρήτρα αλληλεγγύης [Άρθρο 222] 1337

ΜΕΡΟΣ ΕΚΤΟ ΘΕΣΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ [Άρθρα 223-334] 1338 ΤΙΤΛΟΣ Ι Θεσμικές διατάξεις [Άρθρα 223-308] 1338 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Τα θεσμικά όργανα [Άρθρα 223-287] 1338 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Νομικές πράξεις της Ένωσης, διαδικασίες θέσπισης και άλλες διατάξεις [Άρθρα 288-299] 1356 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Τα συμβουλευτικά όργανα της Ένωσης [Άρθρα 300-307] 1361 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων [Άρθρο 308] 1364 ΤΙΤΛΟΣ ΙΙ Δημοσιονομικές διατάξεις [Άρθρο 310-325] 1364 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Οι ίδιοι πόροι της Ένωσης [Άρθρο 311] 1365 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο [Άρθρο 312] 1365 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο ετήσιος προϋπολογισμός της Ένωσης [Άρθρα 313-316] 1366 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Εκτέλεση του προϋπολογισμού και απαλλαγή [Άρθρα 317-319] 1369 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Κοινές διατάξεις [Άρθρα 320-324] 1370 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Καταπολέμηση της απάτης [Άρθρο 325] 1371 ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΙ Ενισχυμένες συνεργασίες [Άρθρα 326-334] 1371 ΜΕΡΟΣ ΕΒΔΟΜΟ ΓΕNΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ [Άρθρα 335-358] 1374 Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2012/C 362/02) TΙΤΛΟΣ Ι Αξιοπρέπεια [Άρθρα 1-5] 1382 TΙΤΛΟΣ ΙΙ Ελευθερίες [Άρθρα 6-19] 1383 TΙΤΛΟΣ ΙΙΙ Ισότητα [Άρθρα 20-26] 1385 ΤΙΤΛΟΣ IV Αλληλεγγύη [Άρθρα 27-38] 1386

ΤΙΤΛΟΣ V Δικαιώματα των πολιτών [Άρθρα 39-46] 1387 ΤΙΤΛΟΣ VI Δικαιοσύνη [Άρθρα 47-50] 1389 ΤΙΤΛΟΣ VII Γενικές διατάξεις που διέπουν την ερμηνεία και την εφαρμογή του Χάρτη [Άρθρα 51-54] 1389 Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) Άρθρο πρώτον [Άρθρο 1] 1392 ΤΙΤΛΟΣ Ι Δικαιώματα και ελευθερίες [Άρθρα 2-18] 1393 ΤΙΤΛΟΣ ΙΙ Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου [Άρθρα 19-51] 1397 ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΙ Διάφορες διατάξεις [Άρθρα 52-59] 1405 Άρθρο δεύτερον 1407 Πρώτο Πρωτόκολλο ΕΣΔΑ Προστασία ιδιοκτησίας [Άρθρο 1] 1408 Δικαίωμα στην εκπαίδευση [Άρθρο 2] 1408 Δικαίωμα για ελεύθερες εκλογές [Άρθρο 3] 1408 Εδαφική εφαρμογή [Άρθρο 4] 1408 Σχέσεις με τη Σύμβαση [Άρθρο 5] 1409 Υπογραφή και επικύρωση [Άρθρο 6] 1409

ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Α) ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΒΔ της 19.4/1.5.1835 Περί του Εμπορικού Νόμου [Άρθρα 1-69, 90-101] ΒΙΒΛΙΟΝ ΠΡΩΤΟΝ - ΠΕΡΙ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΕΝ ΓΕΝΕΙ ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟΝ Περί των Εμπόρων [Άρθρο 1] 1413 [Άρθρα 2-7. Καταργήθηκαν] 1413 TMHMA ΔΕΥΤΕΡΟΝ Περί Εμπορικών Βιβλίων [Άρθρα 8-17] 1413 TMHMA ΤΡΙΤΟΝ Περί εταιριών 1415 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ Περί διαφόρων εταιριών και των κανόνων αυτών [Άρθρα 18-50] 1415 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ Περί των μεταξύ συνεταίρων διαφορών και περί του τρόπου της κρίσεως αυτών [Άρθρα 51-64] 1416 ΤΜΗΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟΝ Περί χωρισμού υπαρχόντων [Άρθρα 65-69] 1416 ΤΜΗΜΑ ΕΚΤΟΝ Περί παραγγελιοδόχων 1417 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ Περί των παραγγελιοδόχων εν γένει [Άρθρα 90-94] 1417 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ Περί των παραγγελιοδόχων των αναδεχομένων την διά γης ή δι ύδατος μετακόμισιν [Άρθρα 95-101] 1417 ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟΝ Περί του αγωγιάτου [Άρθρα 102-107] 1418

TMHMA ΕΒΔΟΜΟΝ Περί Αγοράς και Πωλήσεως 1419 ΒΔ της 2/14.5.1835 Περί αρμοδιότητος Εμποροδικείων [Άρθρα 1-3] 1421 Β) ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ Ν 1733/1987 Μεταφορά τεχνολογίας, εφευρέσεις, τεχνολογική καινοτομία και σύσταση Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας [Άρθρα 1, 5-23] ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ (Ο.Β.Ι.) [Άρθρο 1] 1422 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΔΙΠΛΩΜΑ ΕΥΡΕΣΙΤΕΧΝΙΑΣ [Άρθρα 5-18] 1423 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α Γενικές Διατάξεις - Δικαιούχοι [Άρθρα 5-6] 1423 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β Διαδικασία χορήγησης Διπλώματος Ευρεσιτεχνίας [Άρθρα 7-9] 1425 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ Δικαιώματα από το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και διάρκεια ισχύος του [Άρθρα 10-11] 1428 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ Διαδοχή και άδειες εκμετάλλευσης [Άρθρα 12-14] 1429 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε Ακυρότητα - Έκπτωση - Προστασία [Άρθρα 15-17Ζ ] 1431 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ Δίπλωμα τροποποίησης [Άρθρο 18] 1437 ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ [Άρθρα 19-20] 1438 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α Πιστοποιητικό υποδείγματος χρησιμότητας [Άρθρο 19] 1438 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β Τεχνικοί νεωτερισμοί και βραβεία [Άρθρα 20] 1439 ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ [Άρθρα 21-22] 1440

ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΩΝ ΕΥΡΕΣΙΤΕΧΝΙΑΣ [Άρθρο 23] 1441 Ν 4072/2012 Για τα Σήματα ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ ΣΗΜΑΤΑ [Άρθρα 121-196] 1443 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α Έννοια και προϋποθέσεις προστασίας [Άρθρα 121-124] 1443 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β Περιεχόμενο δικαιώματος - Έκταση προστασίας [Άρθρα 125-130] 1445 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ Το σήμα ως περιουσιακό αγαθό [Άρθρα 131-133] 1448 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ Διαδικασία καταχώρισης [Άρθρα 134-149] 1449 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε Προσβολή σήματος [Άρθρα 150-158] 1457 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ Παραίτηση, έκπτωση από το δικαίωμα, ακυρότητα [Άρθρα 159-162] 1462 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ Συλλογικά σήματα [Άρθρο 163] 1464 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η Διεθνή σήματα [Άρθρα 164-174] 1465 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ Κοινοτικό σήμα [Άρθρα 175-176] 1468 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι Σήματα αλλοδαπών καταθετών [Άρθρο 177] 1469 ΚΕΦΑΛΑΙΟ IA Ειδικές, μεταβατικές και τελικές διατάξεις [Άρθρα 178-183] 1470 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΒ Σήμα ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών [Άρθρα 184-196] 1472 [Άρθρο 330 - Κωδικοποίηση διατάξεων - Έναρξη ισχύος] 1481 Παραρτήματα 1482 Γ) ΔΙΚΑΙΟ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ α) Αθέμιτος ανταγωνισμός Ν 146/1914 Περί αθεμίτου ανταγωνισμού [Άρθρα 1-24] 1495

β) Ελεύθερος ανταγωνισμός Ν 3959/2011 Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμού ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Αντικείμενο ρυθμίσεων [Άρθρα 1-5] 1503 Δ) ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Ν 2251/1994 Προστασία των καταναλωτών [Άρθρο 1] 1507 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ [Άρθρα 2-9θ] 1508 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ [Άρθρα 10-15] 1552 Ε) ΔΙΚΑΙΟ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΚΝ 2190/1920 Περί Ανωνύμων Εταιρειών ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 1ον Γενικαί διατάξεις [Άρθρα 1-17β] 1573 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 2ον Διοικητικόν Συμβούλιον [Άρθρα 18-24] 1608 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 3ον Γενικαί συνελεύσεις [Άρθρα 25-35γ] 1616 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 4ον Ελεγκταί και δικαιώματα μειοψηφίας [Άρθρα 36-40ε] 1631 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 5ον Βιβλία, ισολογισμός και διάθεσις κερδών [Άρθρα 41-46α] 1637 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 6ον Διάλυσις και εκκαθάρισις [Άρθρα 47-49γ] 1645 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 7ον Αλλοδαπαί ανώνυμοι εταιρείαι [Άρθρα 50-50ε] 1652 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 8ον Κρατική εποπτεία [Άρθρα 51-53α] 1656 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 9ον Ποινικαί διατάξεις [Άρθρα 54-63δ] 1656 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 10ον [Άρθρα 64-67] 1661

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 11ον Συγχώνευση Ανώνυμων Εταιρειών [Άρθρο 68] 1663 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 11α Συγχώνευση με απορρόφηση [Άρθρα 69-79α] 1664 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 11β Συγχώνευση με σύσταση νέας Ανώνυμης Εταιρείας [Άρθρο 80] 1674 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 12ον Διάσπαση Ανώνυμων Εταιρειών [Άρθρο 81] 1674 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 12α Διάσπαση με απορρόφηση [Άρθρα 82-87] 1675 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 12β Διάσπαση με σύσταση νέων Ανώνυμων Εταιρειών [Άρθρο 88] 1680 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 12γ Διάσπαση με απορρόφηση και σύσταση νέων ΑΕ [Άρθρο 89] 1681 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 13 Ενοποιημένοι λογαριασμοί (Ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις) [Άρθρα 90-109] 1682 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14 Ετήσιοι και ενοποιημένοι λογαριασμοί (οικονομικές καταστάσεις) των Πιστωτικών Ιδρυμάτων και λοιπών άλλων χρηματοδοτικών ιδρυμάτων [Άρθρα 110-133] 1683 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15 Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα (ΔΛΠ) [Άρθρα 134-143] 1684 N 3190/1955 Περί Εταιρειών Περιορισμένης Ευθύνης [Άρθρα 1-61α] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α Γενικαί διατάξεις [Άρθρα 1-5] 1695 ΚΕΦΑΛΑΙΟN Β Σύστασις της εταιρίας [Άρθρα 6-9] 1696 KEΦΑΛΑΙΟΝ Γ Οργάνωσις και διοίκησις της εταιρείας [Άρθρα 10-26] 1700 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ Δικαιώματα και υποχρεώσεις των εταίρων [Άρθρα 27-37] 1705 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε Τροποποίησις της εταιρικής συμβάσεως [Άρθρα 38-43α] 1708 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΣΤ Διάλυσις και εκκαθάρισις [Άρθρα 44-50α] 1711 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ζ Μετατροπή εταιρειών εις εταιρείας περιωρισμένης ευθύνης [Άρθρα 51-53] 1713 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Η Συγχώνευσις εταιριών περιωρισμένης ευθύνης [Άρθρα 54-55] 1715 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Θ Φορολογικαί διατάξεις [Άρθρο 56] 1716 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ι Αλλοδαπαί εταιρείαι [Άρθρα 57-59] 1716 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΑ Ποινικαί διατάξεις [Άρθρα 60] 1717 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΒ Μεταβατικαί διατάξεις [Άρθρα 61-61α] 1718

Ν 4072/2012 Για τις Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές Εταιρίες ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΝΕΑ ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΜΟΡΦΗ: ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ [Άρθρα 43-48] 1721 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ [Άρθρα 49-54] 1723 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΗ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ [Άρθρα 55-67] 1725 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ - Η ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ [Άρθρα 68-74] 1728 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΜΕΡΙΔΙΑ ΚΑΙ ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΕΤΑΙΡΩΝ [Άρθρα 75-82] 1731 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΙΚΩΝ ΜΕΡΙΔΙΩΝ ΑΛΛΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ [Άρθρα 83-93] 1734 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΤΑΙΡΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΑΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ [Άρθρα 94-95] 1737 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η ΕΤΗΣΙΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΝΟΜΗ ΚΕΡΔΩΝ - ΕΛΕΓΧΟΣ [Άρθρα 96-101] 1738 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ ΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗ [Άρθρα 102-105] 1739 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ - ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ [Άρθρα 106-115] 1740 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙA ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΜΟΡΦΗ [Άρθρα 116-118] 1744 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΒ ΠΟΙΝΙΚΕΣ, ΤΕΛΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ [Άρθρα 119-120] 1749 Κωδικοποίηση ρυθμίσεων - Έναρξη ισχύος [Άρθρο 330] 1750 Ν 4072/2012 Για τις Ομόρρυθμες Εταιρίες ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΟΜΟΡΡΥΘΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ [Άρθρα 249-270] 1753 Κωδικοποίηση ρυθμίσεων - Έναρξη ισχύος [Άρθρο 330 παρ. 1] 1758 Ν 4072/2012 Για τις Ετερόρρυθμες Εταιρίες ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ΕΤΕΡΟΡΡΥΘΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ [Άρθρα 271-284] 1759

Ν 4072/2012 Για τις αφανείς εταιρίες ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ ΑΦΑΝΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ [Άρθρα 285-292] 1763 ΣΤ) ΔΙΚΑΙΟ ΑΞΙΟΓΡΑΦΩΝ Ν 5325/1932 Περί συναλλαγματικής και γραμματίου εις διαταγήν ΤΙΤΛΟΣ Ι Περί συναλλαγματικής 1767 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α Περί εκδόσεως και τύπου συναλλαγματικής [Άρθρα 1-10] 1767 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β Περί οπισθογραφήσεως [Άρθρα 11-20] 1769 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ Περί αποδοχής [Άρθρα 21-29] 1770 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ Περί τριτεγγυήσεως [Άρθρα 30-32] 1772 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε Περί λήξεως [Άρθρα 33-37] 1772 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΣΤ Περί πληρωμής [Άρθρα 38-42] 1773 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ζ Περί αναγωγής ελλείψει αποδοχής και ελλείψει πληρωμής [Άρθρα 43-54] 1774 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Η Περί παρεμβάσεως [Άρθρα 55-63] 1778 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Θ Περί πλειόνων αντιτύπων και αντιγράφων [Άρθρα 64-68] 1780 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ι Περί αλλοιώσεων [Άρθρο 69] 1781 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΑ Περί παραγραφής [Άρθρα 70-71] 1781 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΒ Γενικαί διατάξεις [Άρθρα 72-74] 1782 ΤΙΤΛΟΣ ΙΙ Περί γραμματίου εις διαταγήν [Άρθρα 75-78] 1782 ΤΙΤΛΟΣ IIΙ Ειδικαί διατάξεις [Άρθρα 79-89] 1783 ΤΙΤΛΟΣ IV Διατάξεις Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου [Άρθρα 90-96] 1785 Τελικαί διατάξεις [Άρθρα 97-100] 1786

ΝΔ της 17.7/13.8.1923 Περί ειδικών διατάξεων επί ανωνύμων εταιρειών [Άρθρα 68-95] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Η Περί δικαιογράφων εις τον κομιστήν και εις διαταγήν 1787 ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤOΝ Γενικαί διατάξεις [Άρθρο 68] 1787 ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟΝ Περί ανωνύμων χρεωγράφων [Άρθρα 69-75. Καταργήθηκαν] 1787 ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟΝ Περί δικαιογράφων εις διαταγήν [Άρθρα 76-80] 1788 ΤΜΗΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟΝ Περί απωλείας δικαιογράφων εις διαταγήν [Άρθρα 81-86. Καταργήθηκαν] 1788 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Θ Δικονομικαί διατάξεις [Άρθρα 87-94] 1788 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ι Ποινικαί και τελικαί διατάξεις [Άρθρο 95] 1789 Ν 5960/1933 Περί Επιταγής ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α Περί εκδόσεως και τύπου της επιταγής [Άρθρα 1-13] 1790 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β Περί μεταβιβάσεως [Άρθρα 14-24] 1792 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ Περί τριτεγγυήσεως [Άρθρα 25-27] 1793 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ Περί εμφανίσεως και πληρωμής [Άρθρα 28-36] 1794 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε Περί διγράμμου επιταγής και περί επιταγής εις λογαριασμόν [Άρθρα 37-39] 1795 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΣΤ Περί αναγωγής ελλείψει πληρωμής [Άρθρα 40-48] 1796 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ζ Περί πλειόνων αντιτύπων [Άρθρα 49-50] 1799 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Η Περί αλλοιώσεων [Άρθρο 51] 1799 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Θ Περί παραγραφής [Άρθρα 52-53] 1799 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ι Γενικαί διατάξεις [Άρθρα 54-57] 1800 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΑ Πρόσθετοι διατάξεις [Άρθρα 58-69] 1800 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΒ Διατάξεις Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου [Άρθρα 70-76] 1801 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΓ Δικονομικαί, φορολογικαί και ποινικαί διατάξεις [Άρθρα 77-80] 1802 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΔ Τελικαί Διατάξεις [Άρθρα 81-82] 1803

Ζ) ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Ν 2496/1997 Ασφαλιστική σύμβαση, τροποποιήσεις της νομοθεσίας για την ιδιωτική ασφάλιση και άλλες διατάξεις [Άρθρα 1-33] ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Ασφαλιστική Σύμβαση 1805 Τμήμα Πρώτο Γενικές διατάξεις [Άρθρα 1-10] 1805 Τμήμα Δεύτερο Ασφάλιση ζημιών [Άρθρα 11-26] 1811 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α Γενικές διατάξεις [Άρθρα 11-18] 1811 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β Είδη ασφάλισης ζημιών [Άρθρα 19-26] 1814 Τμήμα Τρίτο Ασφάλιση προσώπων [Άρθρα 27-32] 1816 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α Γενικές Διατάξεις [Άρθρο 27] 1816 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β Ασφάλιση ζωής [Άρθρα 28-30] 1817 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ Ασφάλιση ατυχημάτων και ασθενειών [Άρθρα 31-32] 1818 Τμήμα Τέταρτο Τελικές διατάξεις [Άρθρο 33] 1818 ΠΔ 237/1986 Κωδικοποίηση των περί υποχρεωτικής ασφαλίσεως οχημάτων [Άρθρα 1-37α] ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α Γενικές Διατάξεις [Άρθρα 1-15] 1820 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β Επικουρικό Κεφάλαιο [Άρθρα 16-25] 1836 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ Γραφείο Διεθνούς Ασφάλισης [Άρθρα 26-34α] 1843 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ Συνοριακή Ασφάλιση [Άρθρα 35-37α] 1853

ΝΔ 400 της 15/17.1.1970 Περί Ιδιωτικής Επιχειρήσεως Ασφαλίσεως [Άρθρα 1, 2, 2α, 3, 3α, 4, 6, 10, 12α] 1855 Η) ΠΤΩΧΕΥΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Ν 3588/2007 Πτωχευτικός Κώδικας ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Η κήρυξη της πτώχευσης [Άρθρα 1-14] 1884 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Συνέπειες της πτώχευσης [Άρθρα 15-51] 1888 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Όργανα της πτώχευσης [Άρθρα 52-88] 1898 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Εξέλεγξη των πιστώσεων [Άρθρα 89-95] 1908 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Eιδικές διατάξεις επί νομικών προσώπων [Άρθρα 96-98] 1911 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ Προπτωχευτική διαδικασία εξυγίανσης [Άρθρα 99-106ια] 1912 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ Σχέδιο αναδιοργάνωσης [Άρθρα 107-131] 1932 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ Η εκκαθάριση της περιουσίας του οφειλέτη και η διανομή [Άρθρα 132-161] 1939 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ Απλοποιημένη διαδικασία επί πτωχεύσεων μικρού αντικειμένου [Άρθρα 162-163] 1949 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ Η περάτωση της πτώχευσης [Άρθρα 164-167] 1950 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ Η αποκατάσταση του οφειλέτη [Άρθρα 168-170] 1951 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ Ποινικές διατάξεις [Άρθρα 171-177] 1952 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ Τελικές και μεταβατικές διατάξεις [Άρθρα 178-182] 1955 Θ) ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ ΠΔ 34/1995 Κωδικοποίηση διατάξεων νόμων περί εμπορικών μισθώσεων KΕΦΑΛΑΙΟ Α Έκταση ισχύος διατάξεων [Άρθρα 1-4] 1959

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β Διάρκεια μίσθωσης [Άρθρα 5-6] 1962 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ Μίσθωμα [Άρθρα 7-10] 1963 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ Παραχώρηση χρήσης - Μεταβίβαση μισθωτικής σχέσης - Μίσθωση από μη δικαιούμενο [Άρθρα 11-14] 1966 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε Καταγγελία Μίσθωσης [Άρθρα 15-43] 1968 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ Μεταβατικές και άλλες διατάξεις [Άρθρα 44-67] 1977 Πίνακας αντιστοιχίας κωδικοποιημένων διατάξεων 1986 ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Ν 2112/1920 Περί υποχρεωτικής καταγγελίας συμβάσεως εργασίας ιδιωτικών υπαλλήλων [Άρθρα 1-12] 1995 ΒΔ της 16/18.7.1920 Περί επεκτάσεως του Ν 2112 «Περί καταγγελίας της συμβάσεως εργασίας των ιδιωτικών υπαλλήλων» και επί των εργατών, τεχνιτών και υπηρετών [Άρθρα 1-11] 2001 Ν 3198/1955 Περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως των περί καταγγελίας της σχέσεως εργασίας διατάξεων [Άρθρα 1-12] 2005 ΕΝΙΑΙΟ ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ 2011

Μνηστεία 1346-1350 ΑΚ ΒΙΒΛΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Μνηστεία Άρθρο 1346. Έννοια. Η σύμβαση για μελλοντικό γάμο (μνηστεία) δεν γεννά αγωγή για εξαναγκασμό του. Η υπόσχεση ποινής για την περίπτωση που θα ματαιωθεί ο γάμος είναι άκυρη. Άρθρο 1347. Μονόπλευρη λύση. Αν κάποιος από τους μνηστευμένους διαλύσει τη μνηστεία χωρίς σπουδαίο λόγο, έχει υποχρέωση να αποζημιώσει τον άλλο ή τους γονείς του, καθώς και κάθε τρίτο που ενέργησε στη θέση των γονέων, για τη ζημία που έπαθαν εξαιτίας δαπανών ή άλλων μέτρων που έλαβαν με την προσδοκία του γάμου, αφού ληφθούν υπόψη και οι ειδικές περιστάσεις. Η ίδια υποχρέωση βαρύνει και το μνηστευμένο που προκάλεσε υπαίτια τη δικαιολογημένη διάλυση της μνηστείας από τον άλλο. Άρθρο 1348. Συνέπειες της λύσης. Αν ο γάμος ματαιώθηκε, καθένας από τους μνηστευμένους έχει δικαίωμα να απαιτήσει από τον άλλο, κατά τις διατάξεις για τον αδικαιολόγητο πλουτισμό, καθετί που του έδωσε ως δωρεά ή ως σύμβολο της μνηστείας. Αν ο ένας από τους μνηστευμένους πεθάνει, θεωρείται, σε περίπτωση αμφιβολίας, πως έχει αποκλειστεί η αναζήτηση όσων είχαν δοθεί. Άρθρο 1349. Παραγραφή. Οι αξιώσεις από τη μνηστεία παραγράφονται όταν περάσει διετία από το τέλος του έτους κατά το οποίο λύθηκε. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Γάμος Άρθρο 1350. Όροι για τη σύναψη γάμου. Για τη σύναψη γάμου απαιτείται συμφωνία των μελλονύμφων. Οι σχετικές δηλώσεις γίνονται αυτοπροσώπως και χωρίς αίρεση ή προθεσμία. Οι μελλόνυμφοι πρέπει να έχουν συμπληρώσει το δέκατο όγδοο έτος της ηλικίας τους. Το δικαστήριο μπορεί, αφού ακούσει τους μελλονύμφους και τα πρόσωπα που ασκούν την επιμέλεια του ανηλίκου, να επιτρέψει το γάμο και πριν από τη συμπλήρωση αυτής της ηλικίας, αν η τέλεσή του επιβάλλεται από σπουδαίο λόγο. Σημ.: Βλ. και το Ν 4356/2015 «Σύμφωνο συμβίωσης, άσκηση δικαιωμάτων, ποινικές και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α 181/24.12.2015): «Κεφάλαιο Πρώτο. Σύμφωνο Συμβίωσης. Άρθρο 1. Σύσταση. Η συμφωνία δύο ενήλικων προσώπων, ανεξάρτητα από το φύλο τους, με την οποία ρυθμίζουν τη συμβίωσή 143

ΑΚ 1351-1354 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ τους (σύμφωνο συμβίωσης) καταρτίζεται αυτοπροσώπως με συμβολαιογραφικό έγγραφο. Η ισχύς της συμφωνίας αρχίζει από την κατάθεση αντιγράφου του συμβολαιογραφικού εγγράφου στο ληξίαρχο του τόπου κατοικίας τους, το οποίο καταχωρίζεται σε ειδικό βιβλίο του Ληξιαρχείου». «Άρθρο 12. Ανάλογη εφαρμογή άλλων διατάξεων - Εξουσιοδοτήσεις. Άλλες διατάξεις νόμων που αφορούν αξιώσεις των συζύγων μεταξύ τους, καθώς και αξιώσεις, παροχές και προνόμια έναντι τρίτων ή έναντι του Δημοσίου εφαρμόζονται αναλόγως και στα μέρη του συμφώνου, εφόσον δεν υπάρχει διαφορετική ειδική ρύθμιση στον παρόντα ή άλλο νόμο. Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται μετά από πρόταση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης εντός έξι μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, μπορεί να προσαρμόζονται, όπου αυτό απαιτείται, οι κείμενες διατάξεις του εργατικού δικαίου και του δικαίου κοινωνικής ασφάλισης, στις απαιτήσεις του παρόντος άρθρου». «Άρθρο 13. Πεδίο εφαρμογής. 1. Ο νόμος αυτός εφαρμόζεται σε κάθε σύμφωνο συμβίωσης, εφόσον τούτο καταρτίζεται στην Ελλάδα ή ενώπιον ελληνικής προξενικής αρχής. 2. Οι προϋποθέσεις σύναψης, οι σχέσεις των μερών μεταξύ τους και οι προϋποθέσεις και συνέπειες της λύσης των συμφώνων συμβίωσης, που δεν υπάγονται στην παρ. 1 του παρόντος άρθρου, διέπονται από το δίκαιο του τόπου όπου καταρτίστηκαν. Για την κληρονομική διαδοχή εφαρμόζονται οι σχετικοί κανόνες του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου. Κατά τα λοιπά, τα σύμφωνα συμβίωσης της παρούσας παραγράφου δεν αναπτύσσουν στην ελληνική έννομη τάξη περισσότερα αποτελέσματα από αυτά που προβλέπονται στον παρόντα νόμο». Επίσης, βλ. άρθρα 55 (λοιπές διατάξεις), 56 (ληξιαρχικές και δημοτολογικές ρυθμίσεις) και ιδίως 62 παρ. 1, 2 (μεταβατικές διατάξεις και σχέση του νέου νόμου με το Ν 3719/2008) του Ν 4356/2015. Για το σύμφωνο συμβίωσης βλ. και σημ. υπό 1354, 1360, 1372, 1386, 1388, 1400, 1438, 1442, 1465, 1506, 1510, 1820 ΑΚ. Άρθρο 1351. Δεν μπορούν να συνάψουν γάμο όσοι εμπίπτουν σε μια από τις περιπτώσεις του άρθρου 128 και της πρώτης παραγράφου του άρθρου 131, καθώς και εκείνοι στους οποίους έχει απαγορευθεί ειδικά η τέλεση γάμου, σύμφωνα με το άρθρο 129 αριθμ. 2. (Όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 23 του Ν 2447/1996.) Άρθρο 1352. Όποιος βρίσκεται σε επικουρική δικαστική συμπαράσταση, πλήρη ή μερική που περιλαμβάνει και το γάμο, συνάπτει γάμο μόνο με τη συναίνεση του δικαστικού συμπαραστάτη του. Αν ο τελευταίος αρνείται να συναινέσει, το δικαστήριο μπορεί, αφού τον ακούσει, να δώσει την άδεια για τη σύναψη του γάμου, εφόσον το επιβάλλει το συμφέρον του συμπαραστατουμένου. (Όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 23 του Ν 2447/1996.) Άρθρο 1353. Καταργήθηκε με το άρθρο 3 του Ν 1250/1982. Άρθρο 1354. Κώλυμα από γάμο που υπάρχει ή από σύμφωνο συμβίωσης με τρίτον. Εμποδίζεται η σύναψη γάμου πριν λυθεί ή ακυρωθεί αμετάκλητα ο γάμος που υπάρχει, καθώς και πριν λυθεί ή ακυρωθεί με αμετάκλητη δικαστική απόφαση το σύμφωνο συμβίωσης που συνδέει τον ένα μελλόνυμφο με τρίτον. Οι σύζυγοι μπορούν να επαναλάβουν την τέλεση του μεταξύ τους γάμου και πριν αυτός ακυρωθεί. (Όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 14 του Ν 4356/2015, ΦΕΚ Α 181/24.12.2015.) Σημ.: Βλ. και μεταβατικές διατάξεις του Ν 4356/2015, άρθρο 62 παρ. 1 και 2 Ν 4356/2015 (ΦΕΚ Α 181/24.12.2015): «1. Με εξαίρεση τις ρυθμίσεις που ακολουθούν, τα σύμφωνα συμβίωσης που έχουν καταρτιστεί μέχρι την έναρξη της ισχύος του παρόντος νόμου εξακολουθούν να διέπονται από το Ν 3719/2008. Οι παράγραφοι 1 και 2 του άρθρου 7 του παρόντος νόμου [για τη λύση του συμφώνου] εφαρμόζονται και στα σύμφωνα αυτά. Τα μέρη έχουν δικαίωμα να υπαχθούν συνολικά στις διατάξεις του παρόντος νόμου με συμβολαιογραφική πράξη. Αντίγραφο της πράξης καταχωρίζεται στο ειδικό βιβλίο του 144

Γάμος 1355-1367 Ληξιαρχείου, όπου είχε καταχωριστεί και η σύσταση του συμφώνου. 2. Σύμφωνα συμβίωσης που καταρτίζονται μετά την έναρξη της ισχύος του παρόντος νόμου διέπονται αποκλειστικά από τις διατάξεις αυτού». Για το σύμφωνο συμβίωσης βλ. και σημ. υπό 1350, 1360, 1372, 1386, 1388, 1400, 1438, 1442, 1465, 1506, 1510, 1820 ΑΚ. Άρθρο 1355. Καταργήθηκε με το άρθρο 3 του Ν 1250/1982. Άρθρο 1356. Από συγγένεια εξ αίματος. Εμποδίζεται ο γάμος με συγγενείς εξ αίματος, σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και σε πλάγια γραμμή ως και τον τέταρτο βαθμό. Άρθρο 1357. Από αγχιστεία. Εμποδίζεται ο γάμος με συγγενείς εξ αγχιστείας, σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και σε πλάγια ως και τον τρίτο βαθμό. Άρθρο 1358. Καταργήθηκε με το άρθρο 3 του Ν 1250/1982. Άρθρο 1359. Καταργήθηκε με το άρθρο 13 του Ν 1329/1983. Άρθρο 1360. Από υιοθεσία. Εμποδίζεται ο γάμος εκείνου που υιοθέτησε ή των κατιόντων του με αυτόν που υιοθετήθηκε. Το κώλυμα διατηρείται και μετά τη λύση της υιοθεσίας. Σημ.: Βλ. και το Ν 4356/2015 «Σύμφωνο συμβίωσης, άσκηση δικαιωμάτων, ποινικές και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α 181/24.12.2015): «Άρθρο 2. Προϋποθέσεις. 1. Για τη σύναψη συμφώνου συμβίωσης απαιτείται πλήρης δικαιοπρακτική ικανότητα. 2. Δεν επιτρέπεται η σύναψη συμφώνου συμβίωσης: α) αν υπάρχει γάμος ή σύμφωνο συμβίωσης των ενδιαφερόμενων προσώπων ή του ενός από αυτά, β) μεταξύ συγγενών εξ αίματος σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και εκ πλαγίου μέχρι και τον τέταρτο βαθμό, καθώς και μεταξύ συγγενών εξ αγχιστείας σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και γ) μεταξύ εκείνου που υιοθέτησε και αυτού που υιοθετήθηκε. 3. Η παράβαση των διατάξεων του παρόντος άρθρου συνεπάγεται την ακυρότητα του συμφώνου συμβίωσης. Ακυρότητα συνεπάγεται και η εικονικότητα του συμφώνου». Επίσης, βλ. άρθρο 62 παρ. 1, 2 του Ν 4356/2015 (μεταβατικές διατάξεις και σχέση του νέου νόμου με το Ν 3719/2008). Για το σύμφωνο συμβίωσης βλ. και σημ. υπό 1350, 1354, 1372, 1386, 1388, 1400, 1438, 1442, 1465, 1506, 1510, 1820 ΑΚ. Άρθρο 1361. Καταργήθηκε με το άρθρο 3 του Ν 1250/1982. Άρθρο 1362. Καταργήθηκε με το άρθρο 13 του Ν 1329/1983. Άρθρο 1363. Καταργήθηκε με το άρθρο 3 του Ν 1250/1982. Άρθρο 1364. Καταργήθηκε με το άρθρο 3 του Ν 1250/1982. Άρθρο 1365. Καταργήθηκε με το άρθρο 13 του Ν 1329/1983. Άρθρο 1366. Καταργήθηκε με το άρθρο 3 του Ν 1250/1982. Άρθρο 1367. Τέλεση του γάμου. Ο γάμος τελείται είτε με τη σύγχρονη δήλωση των μελλονύμφων ότι συμφωνούν σ αυτό (πολιτικός γάμος) είτε με ιερολογία από ιερέα της ανατολικής ορθόδοξης εκκλησίας ή από λειτουργό άλλου δόγματος ή θρησκεύματος γνωστού στην Ελλάδα. Η δήλωση γίνεται δημόσια κατά πανηγυρικό τρόπο ενώπιον δύο μαρτύρων, προς το δήμαρχο ή τον πρόεδρο της κοινότητας του τόπου όπου τελείται ο γάμος ή προς το νόμιμο αναπληρωτή τους, που είναι υποχρεωμένοι να συντάξουν αμέσως σχετική πράξη. Οι προϋποθέσεις της ιεροτελεστίας και κάθε θέμα σχετικό με αυτήν διέπονται από το τυπικό και τους κανόνες του δόγματος ή του θρησκεύματος σύμφωνα με το οποίο γίνεται η ιεροτελεστία, 145 ΑΚ

ΑΚ 1368-1372 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ εφόσον δεν είναι αντίθετοι με τη δημόσια τάξη. Ο θρησκευτικός λειτουργός είναι υποχρεωμένος να συντάξει αμέσως σχετική πράξη. Η τέλεση πολιτικού γάμου δεν εμποδίζει την ιερολογία του ίδιου γάμου κατά τη θρησκεία και το δόγμα των συζύγων. Άρθρο 1368. Άδεια γάμου. Για να τελεσθεί ο γάμος, είτε ως πολιτικός είτε με ιερολογία της ανατολικής ορθόδοξης εκκλησίας, απαιτείται άδεια του δημάρχου ή του προέδρου της κοινότητας της τελευταίας κατοικίας του καθενός από τα πρόσωπα που πρόκειται να παντρευτούν. Σε περίπτωση που ο αρμόδιος για την έκδοση της άδειας αρνείται να τη χορηγήσει, αποφασίζει αμετάκλητα το αρμόδιο μονομελές πρωτοδικείο σύμφωνα με τις διατάξεις της εκούσιας δικαιοδοσίας του κώδικα πολιτικής δικονομίας. Η απόφαση εκδίδεται μέσα σε δέκα ημέρες από την κατάθεση της σχετικής αίτησης. Άρθρο 1369. Γνωστοποίηση μελλοντικού γάμου. Πριν από την τέλεση του γάμου, με όποιον τύπο και αν αυτός πρόκειται να τελεσθεί, πρέπει να γνωστοποιούνται με τοιχοκόλληση σχετικής αγγελίας στο δημοτικό ή κοινοτικό κατάστημα της κατοικίας του καθενός από τα πρόσωπα που πρόκειται να παντρευτούν, το όνομα και το επώνυμο των προσώπων αυτών, το επάγγελμά τους, το όνομα των γονέων τους και ο τόπος όπου γεννήθηκαν, όπου κατοικούσαν τελευταία και όπου πρόκειται να τελεσθεί ο γάμος. Αν ο γάμος δεν τελεσθεί μέσα σε έξι μήνες από τη γνωστοποίηση, η γνωστοποίηση πρέπει να επαναληφθεί. Όταν τα πρόσωπα που πρόκειται να παντρευτούν κατοικούν σε μεγάλη πόλη, η γνωστοποίηση γίνεται με δημοσίευση σε ημερήσια εφημερίδα του τόπου της κατοικίας. Άρθρο 1370. Η άδεια γάμου δίνεται υποχρεωτικά, αφού ερευνηθεί αν συντρέχουν οι νόμιμοι όροι για το γάμο που πρόκειται να τελεσθεί και αν έγινε η γνωστοποίηση. Αν υπάρχουν σπουδαίοι λόγοι, η γνωστοποίηση μπορεί να παραλειφθεί. Άρθρο 1371. Γάμος μεταξύ ετεροδόξων ή ετεροθρήσκων. Προκειμένου για γάμο μεταξύ ετεροδόξων ή μεταξύ ετεροθρήσκων η ιεροτελεστία γίνεται όπως απαιτεί το δόγμα ή το θρήσκευμα του καθενός απ αυτούς που συνέρχονται σε γάμο, αν είναι αναγνωρισμένο στην Ελλάδα. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Άκυρος και ακυρώσιμος γάμος Άρθρο 1372. Άκυρος και ανυπόστατος γάμος. Άκυρος είναι μόνο ο γάμος που έγινε κατά παράβαση των άρθρων 1350 έως 1352, 1354, 1356, 1357 και 1360. Δεν είναι άκυρος ο γάμος, εφόσον έχει γίνει η δήλωση του άρθρου 1367 προς το δήμαρχο ή τον πρόεδρο της κοινότητας ή το νόμιμο αναπληρωτή τους, έστω και αν έχουν παραλειφθεί οι άλλοι όροι της τέλεσης. Γάμος που έγινε χωρίς να τηρηθεί καθόλου ένας από τους τύπους που προβλέπονται στο άρθρο 1367 είναι ανυπόστατος. Σημ.: Βλ. και το Ν 4356/2015 «Σύμφωνο συμβίωσης, άσκηση δικαιωμάτων, ποινικές και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α 181/24.12.2015): «Άρθρο 3. Άκυρο και ακυρώσιμο σύμφωνο. 1. Η κατά το προηγούμενο άρθρο ακυρότητα κηρύσσεται με αμετάκλητη δικαστική απόφαση. Την αγωγή ασκεί, εκτός από τα μέρη, και όποιος προβάλλει έννομο συμφέρον οικογενειακής φύσης, καθώς και ο εισαγγελέας 146

Άκυρος και ακυρώσιμος γάμος 1373-1380 αυτεπαγγέλτως, αν το σύμφωνο αντίκειται στη δημόσια τάξη. 2. Σε περίπτωση ελαττωμάτων της βούλησης εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τον ακυρώσιμο γάμο. Η σχετική δικαστική απόφαση απαιτείται να γίνει αμετάκλητη. 3. Με την αμετάκλητη δικαστική απόφαση, που ακυρώνει το σύμφωνο συμβίωσης, αίρονται αναδρομικά τα αποτελέσματά του. Η ακύρωση του συμφώνου δεν επηρεάζει την πατρότητα των τέκνων». Επίσης, βλ. άρθρο 62 παρ. 1, 2 του Ν 4356/2015 (μεταβατικές διατάξεις και σχέση του νέου νόμου με το Ν 3719/2008). Για το σύμφωνο συμβίωσης βλ. και σημ. υπό 1350, 1354, 1360, 1386, 1388, 1400, 1438, 1442, 1465, 1506, 1510, 1820 ΑΚ. Άρθρο 1373. Η ακυρότητα του γάμου αίρεται: 1. αν, στην περίπτωση της πρώτης παραγράφου του άρθρου 1350, ακολουθήσει ελεύθερη και πλήρης συμφωνία των συζύγων 2. αν, στην περίπτωση της δεύτερης παραγράφου του άρθρου 1350, δοθεί εκ των υστέρων άδεια του δικαστηρίου ή ο σύζυγος, αφού συμπληρώσει το δέκατο όγδοο έτος της ηλικίας του, αναγνωρίσει το γάμο 3. αν, στην περίπτωση του άρθρου 1351, ο σύζυγος, αφού γίνει ικανός για δικαιοπραξία, αναγνωρίσει το γάμο 4. αν, στην περίπτωση του άρθρου 1352, ο δικαστικός συμπαραστάτης, το δικαστήριο ή ο ίδιος ο σύζυγος, αφού γίνει ικανός, εγκρίνει το γάμο. (Όπως η περ. 4 τροποποιήθηκε με το άρθρο 24 του Ν 2447/1996.) Άρθρο 1374. Ακυρώσιμος εξαιτίας πλάνης. Γάμος που εχει τελεσθεί μπορεί να ακυρωθεί εξαιτίας πλάνης σχετικής με την ταυτότητα του προσώπου του άλλου συζύγου. Η ακύρωση αποκλείεται, αν ο σύζυγος αναγνώρισε το γάμο μετά τη διάλυση της πλάνης. Άρθρο 1375. Ακυρώσιμος εξαιτίας απειλής. Γάμος που έχει τελεσθεί μπορεί να ακυρωθεί αν ο σύζυγος εξαναγκάστηκε να τον συνάψει με απειλή, παράνομα ή αντίθετα προς τα χρηστά ήθη. Η ακύρωση αποκλείεται, αν αυτός που εξαναγκάστηκε αναγνώρισε το γάμο αφού πέρασε η απειλή. Άρθρο 1376. Πώς γίνεται η ακύρωση. Στην περίπτωση του άκυρου γάμου, καθώς και αυτού που έγινε από πλάνη ή με απειλή, απαιτείται δικαστική απόφαση που να τον ακυρώνει. Άρθρο 1377. Καταργήθηκε με το άρθρο 53 ΕισΝΚΠολΔ. Άρθρο 1378. Ποιoς ενάγει για ακύρωση. Η αγωγή για ακύρωση του γάμου μπορεί να ασκηθεί: 1. στις περιπτώσεις των άρθρων 1350 έως 1352, 1354, 1356, 1357 και 1360 από τους συζύγους και από οποιονδήποτε έχει έννομο συμφέρον, καθώς και από τον εισαγγελέα αυτεπαγγέλτως 2. στις περιπτώσεις των άρθρων 1374 και 1375 μόνο από το σύζυγο που πλανήθηκε ή απειλήθηκε, όχι όμως από τους κληρονόμους του. Άρθρο 1379. Η αγωγή για την ακύρωση του γάμου μπορεί να εγερθεί από αντιπρόσωπο, μόνο αν έχει ειδικά εξουσιοδοτηθεί. Άρθρο 1380. Παραγραφή. Παραγραφή της αγωγής για ακύρωση του γάμου χωρεί μόνο στην περίπτωση ακύρωσης εξαιτίας πλάνης ή απειλής. Η παραγραφή επέρχεται όταν περάσουν έξι μήνες αφότου έγινε δυνατόν να εγερθεί η αγωγή και πάντως όταν περάσουν τρία χρόνια από την τέλεση του γάμου. ΑΚ 147

ΑΚ 1381-1386 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Άρθρο 1381. Αποτελέσματα της ακύρωσης. Με την αμετάκλητη δικαστική απόφαση που ακυρώνει το γάμο αίρονται τα αποτελέσματά του, για οποιονδήποτε λόγο και αν ακυρώθηκε. Άρθρο 1382. Τα τέκνα από γάμο που ακυρώθηκε διατηρούν την ιδιότητα τέκνου γεννημένου σε γάμο. Άρθρο 1383. Νομιζόμενος γάμος. Αν κατά την τέλεση του γάμου αγνοούσαν την ακυρότητα και οι δύο σύζυγοι ή την αγνοούσε ο ένας μόνο απ αυτούς, η ακύρωση ενεργεί ως προς αυτούς ή αυτόν που την αγνοούσε μόνο για το μέλλον. Ο σύζυγος που αγνοούσε μόνος κατά την τέλεση του γάμου την ακυρότητα έχει, στην περίπτωση της ακύρωσης, εναντίον του άλλου συζύγου που γνώριζε εξαρχής την ακυρότητα και, αν αυτός πέθανε μετά την ακύρωση του γάμου, κατά των κληρονόμων του, δικαίωμα διατροφής σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για το διαζύγιο, οι οποίες εφαρμόζονται αναλόγως. Άρθρο 1384. Το δικαίωμα της δεύτερης παραγράφου του προηγουμένου άρθρου ανήκει και στο σύζυγο που εξαναγκάστηκε να τελέσει γάμο με απειλή, κατά τρόπο παράνομο ή αντίθετο προς τα χρηστά ήθη, αν ο γάμος ακυρωθεί ή λυθεί με το θάνατο του άλλου συζύγου. Άρθρο 1385. Δικαιώματα τρίτων. Η ακύρωση του γάμου δεν βλάπτει τα δικαιώματα τρίτων που έχουν συναλλαχθεί καλόπιστα με κάποιον από τους συζύγους. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Σχέσεις των συζύγων από το γάμο (Με το άρθρο 15 του Ν 1329/1983 τα Κεφάλαια Τέταρτο και Πέμπτο του Τετάρτου Βιβλίου του Αστικού Κώδικα συγχωνεύονται σε ενιαίο Τέταρτο Κεφάλαιο με τίτλο «Σχέσεις των συζύγων από το γάμο». Καταργούνται όλες οι διατάξεις του Εκτου Κεφαλαίου του Τετάρτου Βιβλίου του Αστικού Κώδικα (άρθρα 1406 έως 1437) που αφορούν την προίκα. Κάθε περιουσιακή επίδοση που αποτελεί σύσταση προίκας είναι άκυρη από την έναρξη της ισχύος αυτού του νόμου. Οι διατάξεις των παλαιών Τέταρτου και Πέμπτου Κεφαλαίων του Τετάρτου Βιβλίου του Αστικού Κώδικα (άρθρα 1386 έως 1396 και 1397 έως 1405), καθώς και τα άρθρα 1406 έως 1416 του Εκτου Κεφαλαίου, που καταργούνται με την προηγούμενη παράγραφο, αντικαθίστανται από τις ακόλουθες διατάξεις, οι οποίες συντάσσονται στο νέο Τέταρτο Κεφάλαιο.) Άρθρο 1386. Υποχρέωση για συμβίωση. Ο γάμος παράγει για τους συζύγους αμοιβαία υποχρέωση για συμβίωση, εφόσον η σχετική αξίωση δεν αποτελεί κατάχρηση δικαιώματος. Σημ.: Βλ. και το Ν 4356/2015 «Σύμφωνο συμβίωσης, άσκηση δικαιωμάτων, ποινικές και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α 181/24.12.2015): «Άρθρο 5. Σχέσεις των μερών. 1. Στις προσωπικές σχέσεις των μερών του συμφώνου μεταξύ τους εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τις σχέσεις των συζύγων από το γάμο, εφόσον δεν υπάρχει διαφορετική ειδική ρύθμιση στον παρόντα ή άλλο νόμο. 2. [..]». Επίσης, βλ. άρθρο 62 παρ. 1, 2 του Ν 4356/2015 (μεταβατικές διατάξεις και σχέση του νέου νόμου με το Ν 3719/2008). Για το σύμφωνο συμβίωσης βλ. και σημ. υπό 1350, 1354, 1360, 1372, 1388, 1400, 1438, 1442, 1465, 1506, 1510, 1820 ΑΚ. 148

Σχέσεις των συζύγων από το γάμο 1387-1391 Άρθρο 1387. Ρύθμιση του συζυγικού βίου. Οι σύζυγοι αποφασίζουν από κοινού για κάθε θέμα του συζυγικού βίου. Αν ο ένας από τους συζύγους βρίσκεται σε φυσική ή νομική αδυναμία, αποφασίζει μόνος του ο άλλος. Η ρύθμιση από τους συζύγους του κοινού τους βίου πρέπει να μην εμποδίζει την επαγγελματική και την υπόλοιπη δραστηριότητα του καθενός από αυτούς και να μην παραβιάζει τη σφαίρα της προσωπικότητάς του. Άρθρο 1388. Επώνυμο των συζύγων. Με το γάμο δεν μεταβάλλεται το επώνυμο των συζύγων, ως προς τις έννομες σχέσεις τους. Στις κοινωνικές σχέσεις ο κάθε σύζυγος μπορεί, εφόσον σ αυτό συμφωνεί και ο άλλος, να χρησιμοποιεί το επώνυμο του τελευταίου ή να το προσθέτει στο δικό του. Με συμφωνία των συζύγων ο καθένας από αυτούς μπορεί να προσθέτει στο επώνυμό του το επώνυμο του άλλου. Η προσθήκη γίνεται με κοινή δήλωση ενώπιον του ληξιάρχου και ισχύει μέχρι να ανακληθεί ενώπιον του ληξιάρχου με κοινή δήλωση των συζύγων ή με μονομερή δήλωση οποιουδήποτε των συζύγων, η οποία κοινοποιείται στον άλλο σύζυγο. Αν ο γάμος λυθεί με διαζύγιο, η δήλωση θεωρείται ότι ανακλήθηκε. Αν ο γάμος λυθεί λόγω θανάτου, η προσθήκη εξακολουθεί να ισχύει, εκτός εάν ο επιζών σύζυγος συνάψει νέο γάμο ή προβεί σε ανακλητική δήλωση ενώπιον του ληξιάρχου. (Όπως προστέθηκε με το άρθρο 28 του Ν 3719/2008.) Σημ.: Βλ. και το Ν 4356/2015 «Σύμφωνο συμβίωσης, άσκηση δικαιωμάτων, ποινικές και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α 181/24.12.2015): «Άρθρο 4. Επώνυμο. Το σύμφωνο συμβίωσης δεν μεταβάλλει το επώνυμο των μερών. Ο καθένας μπορεί, εφόσον συγκατατίθεται ο άλλος, να χρησιμοποιεί στις κοινωνικές σχέσεις το επώνυμο του άλλου ή να το προσθέτει στο δικό του». Επίσης, βλ. άρθρο 62 παρ. 1, 2 του Ν 4356/2015 (μεταβατικές διατάξεις και σχέση του νέου νόμου με το Ν 3719/2008). Για το σύμφωνο συμβίωσης βλ. και σημ. υπό 1350, 1354, 1360, 1372, 1386, 1400, 1438, 1442, 1465, 1506, 1510, 1820 ΑΚ. Άρθρο 1389. Κοινή συμβολή για τις οικογενειακές ανάγκες. Οι σύζυγοι έχουν την υποχρέωση να συνεισφέρουν από κοινού, ο καθένας ανάλογα με τις δυνάμεις του, για την αντιμετώπιση των αναγκών της οικογένειας. Η συνεισφορά γίνεται με την προσωπική εργασία, τα εισοδήματά τους και την περιουσία τους. Άρθρο 1390. Στην υποχρέωση του προηγούμενου άρθρου περιλαμβάνονται ειδικότερα η αμοιβαία υποχρέωση των συζύγων για διατροφή τους, η κοινή υποχρέωση για διατροφή των τέκνων τους και γενικά η υποχρέωση για συμβολή τους στη λειτουργία του κοινού οίκου. Το μέτρο της υποχρέωσης προσδιορίζεται ανάλογα με τις συνθήκες της οικογενειακής ζωής και η εκπλήρωσή της γίνεται με τον τρόπο που επιβάλλει η έγγαμη συμβίωση. Άρθρο 1391. Διακοπή της συμβίωσης. Αν ο σύζυγος διέκοψε την έγγαμη συμβίωση για εύλογη αιτία, η διατροφή, που του οφείλεται από τον άλλο, πληρώνεται σε χρήμα και προκαταβάλλεται κάθε μήνα. Η υποχρέωση διατροφής της προηγούμενης παραγράφου παύει ή το ποσό της αυξάνεται ή μειώνεται, όταν το επιβάλλουν οι περιστάσεις. ΑΚ 149

ΑΚ 1392-1399 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Άρθρο 1392. Ανάλογη εφαρμογή. Οι διατάξεις των άρθρων 1494 και 1498 έως 1500 εφαρμόζονται αναλόγως και για τη διατροφή μεταξύ συζύγων. Επίσης εφαρμόζεται αναλόγως η διάταξη του άρθρου 1495, αν υπάρχει βάσιμος λόγος διαζυγίου που ανάγεται σε υπαιτιότητα του δικαιούχου συζύγου. Άρθρο 1393. Ρύθμιση της χρήσης της οικογενειακής στέγης. Σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης, το δικαστήριο μπορεί, εφόσον το επιβάλλουν λόγοι επιείκειας ενόψει των ειδικών συνθηκών του καθενός από τους συζύγους και του συμφέροντος των τέκνων, να παραχωρήσει στον ένα σύζυγο την αποκλειστική χρήση ολόκληρου ή τμήματος του ακινήτου που χρησιμεύει για κύρια διαμονή των ίδιων (οικογενειακή στέγη), ανεξάρτητα από το ποιός από αυτούς είναι κύριος ή έχει απέναντι στον κύριο το δικαίωμα της χρήσης του. Η απόφαση του δικαστηρίου υπόκειται σε αναθεώρηση, όταν το επιβάλλουν οι περιστάσεις. Αν το δικαίωμα χρήσης της οικογενειακής στέγης πηγάζει από σχέση εργασίας ανάμεσα στον ένα από τους συζύγους και έναν τρίτο, η παραχώρηση της χρήσης της στον άλλο σύζυγο από το δικαστήριο, σύμφωνα με τους όρους της προηγούμενης παραγράφου, μπορεί να γίνει μόνο εφόσον συναινεί σ αυτό και ο τρίτος. Άρθρο 1394. Κατανομή των κινητών. Σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης, ο καθένας από τους συζύγους δικαιούται να παραλάβει τα κινητά που του ανήκουν, ακόμη και αν τα χρησιμοποιούσαν και οι δύο ή και μόνος ο άλλος σύζυγος. Υποχρεούται όμως να παραχωρήσει στον άλλο σύζυγο τη χρήση των οικιακών αντικειμένων που του είναι απολύτως απαραίτητα για τη χωριστή του εγκατάσταση, αν το επιβάλλουν οι περιστάσεις για λόγους επιείκειας. Άρθρο 1395. Οι σύζυγοι κατανέμουν, σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης, τη χρήση των κινητών που ανήκουν και στους δύο, σύμφωνα με τις προσωπικές τους ανάγκες. Αν διαφωνούν, η κατανομή γίνεται από το δικαστήριο που μπορεί να επιδικάσει εύλογη αποζημίωση για τη χρήση που παραχωρεί. Άρθρο 1396. Μέτρο αμοιβαίας ευθύνης. Οι σύζυγοι κατά την εκπλήρωση των αμοιβαίων υποχρεώσεών τους, που πηγάζουν από το γάμο, ευθύνονται με μέτρο την επιμέλεια που δείχνουν στις προσωπικές τους υποθέσεις. Άρθρο 1397. Περιουσιακή αυτοτέλεια των συζύγων. Με την επιφύλαξη των διατάξεων που ακολουθούν, ο γάμος δεν μεταβάλλει την περιουσιακή αυτοτέλεια των συζύγων. Άρθρο 1398. Τεκμήρια για τα κινητά. Τα κινητά που βρίσκονται στη νομή ή κατοχή του ενός ή και των δύο συζύγων τεκμαίρεται, υπέρ των δανειστών του καθενός από αυτούς, ότι ανήκουν στο σύζυγο που είναι οφειλέτης τους. Το τεκμήριο αυτό δεν ισχύει σε περίπτωση διακοπής της έγγαμης συμβίωσης. Τα κινητά που βρίσκονται στη νομή ή κατοχή και των δύο συζύγων τεκμαίρεται, στις μεταξύ τους σχέσεις, ότι ανήκουν και στους δύο κατά ίσα μέρη. Στις σχέσεις των συζύγων μεταξύ τους και με τους δανειστές τους τεκμαίρεται ότι τα κινητά τα προορισμένα για την προσωπική χρήση του ενός από τους συζύγους ανήκουν σ αυτόν. Άρθρο 1399. Διαχείριση της περιουσίας του ενός συζύγου από τον άλλο. Αν ο ένας από τους συζύγους ανέθεσε στον άλλο τη διαχείριση της ατομικής του περιουσίας, δεν υπάρχει 150

Σχέσεις των συζύγων από το γάμο 1400-1403 υποχρέωση για λογοδοσία και για απόδοση των εισοδημάτων από τη διαχείριση, εφόσον δεν έχουν συμφωνήσει διαφορετικά. Τα εισοδήματα καταλογίζονται στην υποχρέωση συνεισφοράς για τις ανάγκες της οικογένειας. Η παραίτηση από το δικαίωμα ανάκλησης αυτής της ανάθεσης είναι άκυρη. Άρθρο 1400. Αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα. Αν ο γάμος λυθεί ή ακυρωθεί και η περιουσία του ενός συζύγου έχει, αφότου τελέσθηκε ο γάμος, αυξηθεί, ο άλλος σύζυγος, εφόσον συνέβαλε με οποιονδήποτε τρόπο στην αύξηση αυτή, δικαιούται να απαιτήσει την απόδοση του μέρους της αύξησης το οποίο προέρχεται από τη δική του συμβολή. Τεκμαίρεται ότι η συμβολή αυτή ανέρχεται στο ένα τρίτο της αύξησης, εκτός αν αποδειχθεί μεγαλύτερη ή μικρότερη ή καμία συμβολή. Η προηγούμενη παράγραφος εφαρμόζεται αναλογικά και στην περίπτωση διάστασης των συζύγων που διάρκεσε περισσότερο από τρία χρόνια. Στην αύξηση της περιουσίας των συζύγων δεν υπολογίζεται ό,τι αυτοί απέκτησαν από δωρεά, κληρονομία ή κληροδοσία ή με διάθεση των αποκτημάτων από αυτές τις αιτίες. Σημ.: Βλ. και το Ν 4356/2015 «Σύμφωνο συμβίωσης, άσκηση δικαιωμάτων, ποινικές και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α 181/24.12.2015): «Άρθρο 5. Σχέσεις των μερών. 2. Στις μη προσωπικές σχέσεις των μερών μεταξύ τους εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τις σχέσεις των συζύγων από το γάμο, εκτός αν τα μέρη τις ρυθμίσουν διαφορετικά κατά τη σύναψη του συμφώνου με βάση τις αρχές της ισότητας και της αλληλεγγύης. Τα μέρη δεν μπορούν να παραιτηθούν από την αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα πριν από τη γέννησή της». «Άρθρο 6. Στην περίπτωση ελεύθερης συμβίωσης χωρίς σύμφωνο, η τύχη των περιουσιακών στοιχείων που έχουν αποκτηθεί μετά την έναρξη της συμβίωσης (αποκτήματα) κρίνεται κατά τις γενικές διατάξεις του αδικαιολόγητου πλουτισμού. Οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται και σε εκκρεμείς δίκες». «Άρθρο 12. Ανάλογη εφαρμογή άλλων διατάξεων - Εξουσιοδοτήσεις. Άλλες διατάξεις νόμων που αφορούν αξιώσεις των συζύγων μεταξύ τους, καθώς και αξιώσεις, παροχές και προνόμια έναντι τρίτων ή έναντι του Δημοσίου εφαρμόζονται αναλόγως και στα μέρη του συμφώνου, εφόσον δεν υπάρχει διαφορετική ειδική ρύθμιση στον παρόντα ή άλλο νόμο. [ ]». Επίσης, βλ. άρθρο 62 παρ. 1, 2 του Ν 4356/2015 (μεταβατικές διατάξεις και σχέση του νέου νόμου με το Ν 3719/2008), σε σημείωση του άρθρου 1354 ΑΚ. Για το σύμφωνο συμβίωσης βλ. και σημ. υπό 1350, 1354, 1360, 1372, 1386, 1388, 1438, 1442, 1465, 1506, 1510, 1820 ΑΚ. Άρθρο 1401. Η αξίωση του προηγούμενου άρθρου δεν γεννιέται, σε περίπτωση θανάτου, στο πρόσωπο των κληρονόμων του συζύγου που πέθανε. Επίσης δεν εκχωρείται ούτε κληρονομείται, εκτός αν έχει αναγνωριστεί συμβατικά ή έχει επιδοθεί αγωγή. Η αξίωση παραγράφεται δύο χρόνια μετά τη λύση ή την ακύρωση του γάμου. Άρθρο 1402. Παροχή ασφάλειας. Με την επιφύλαξη της διάταξης του άρθρου 1262 αριθμ. 4, ο καθένας από τους συζύγους έχει το δικαίωμα, στην περίπτωση που ασκήθηκε αγωγή διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου ή που ο ίδιος άσκησε με αγωγή την αξίωση του άρθρου 1400, να ζητήσει από τον άλλο σύζυγο ή από τους κληρονόμους του την παροχή ασφάλειας, αν εξαιτίας της συμπεριφοράς τους υπάρχει βάσιμος φόβος ότι κινδυνεύει αυτή η αξίωσή του. Άρθρο 1403. Επιλογή κοινοκτημοσύνης. Οι σύζυγοι μπορούν, πριν από το γάμο ή κατά τη διάρκειά του, να επιλέγουν με σύμβαση, για τη ρύθμιση των συνεπειών του γάμου 151 ΑΚ

ΑΚ 1404-1408 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ στην περιουσιακή τους κατάσταση, αντί για το σύστημα που προβλέπεται από τα άρθρα 1397 και 1400 έως 1402, σύστημα κοινωνίας κατά ίσα μέρη σε περιουσιακά τους στοιχεία χωρίς δικαίωμα διάθεσης, από τον καθένα τους, του ιδανικού του μεριδίου (σύστημα κοινοκτημοσύνης), τηρώντας τις διατάξεις των άρθρων που ακολουθούν. Οι συμβάσεις της προηγούμενης παραγράφου καταρτίζονται με συμβολαιογραφικό έγγραφο και καταχωρίζονται στο ενιαίο ειδικό δημόσιο βιβλίο που τηρείται γι αυτό το σκοπό. Πριν από την καταχώριση δεν ισχύουν απέναντι στους τρίτους. Άρθρο 1404. Οι λεπτομέρειες του συστήματος της κοινοκτημοσύνης που επιλέγεται και ιδίως τα σχετικά με την έκτασή της, τη διοίκηση των στοιχείων της κοινής περιουσίας, καθώς και την εκκαθάριση των τυχόν αμοιβαίων αποκαταστατικών αξιώσεων και τη διανομή των κοινών πραγμάτων μετά τη λήξη της, καθορίζονται στο σχετικό συμβόλαιο με βάση την αρχή της ισότητας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων μεταξύ των συζύγων. Το συμβόλαιο για την κοινοκτημοσύνη δεν μπορεί να παραπέμψει σε έθιμα, σε νόμο που δεν ισχύει ή σε νόμο αλλοδαπό. Άρθρο 1405. Αν στο συμβόλαιο δεν υπάρχει πρόβλεψη για την έκταση της κοινοκτημοσύνης, η κοινοκτημοσύνη περιλαμβάνει όσα περιουσιακά στοιχεία ο καθένας από τους συζύγους αποκτά από αιτία μη χαριστική κατά τη διάρκεια του γάμου, εκτός από τα εισοδήματα της περιουσίας την οποία είχε πριν από το γάμο. Δεν περιλαμβάνονται οπωσδήποτε στην κοινή περιουσία, ακόμη και αν αποκτήθηκαν από μη χαριστική αιτία: 1. τα περιουσιακά στοιχεία του καθενός από τους συζύγους που προορίζονται για αυστηρά προσωπική του χρήση ή για την άσκηση του επαγγέλματός του και τα παραρτήματά τους 2. οι απαιτήσεις των άρθρων 464 και 465 3. τα δικαιώματα σε προϊόντα της διάνοιας. Αν στο συμβόλαιο δεν υπάρχει διαφορετική πρόβλεψη για τη χρήση και κάρπωση, τη διοίκηση και τη διάθεση των κοινών πραγμάτων, εφαρμόζονται αναλογικά οι διατάξεις των άρθρων 785 έως 792, του δεύτερου εδαφίου του άρθρου 793 και του άρθρου 794. Άρθρο 1406. Υποκατάσταση. Ο,τι ο κάθε σύζυγος αποκτά κατά τη διάρκεια του γάμου με διάθεση στοιχείων της ατομικής του περιουσίας, περιέρχεται σ αυτήν. Ο ισχυριζόμενος ότι η απόκτηση έγινε με τέτοια διάθεση βαρύνεται με την απόδειξη του ισχυρισμού του. Άρθρο 1407. Δικαιοπραξίες από τον ένα σύζυγο. Δικαιοπραξίες αναφερόμενες σε περιουσιακά στοιχεία της κοινοκτημοσύνης, οι οποίες, σύμφωνα με τους κανόνες που τη ρυθμίζουν, επιχειρούνται είτε και από τους δύο συζύγους από κοινού είτε από τον ένα, αλλά με τη συναίνεση του άλλου, μπορούν να επιχειρούνται εγκύρως και από τον ένα μόνο σύζυγο, με άδεια του δικαστηρίου, αν ο άλλος βρίσκεται σε φυσική ή νομική αδυναμία ή αρνείται να δηλώσει τη βούλησή του και η δικαιοπραξία επιβάλλεται από το συμφέρον της οικογένειας. Άρθρο 1408. Έκταση υπεγγυότητας της κοινής περιουσίας. Στην περίπτωση όπου επιλέγεται σύστημα κοινοκτημοσύνης, η κοινή περιουσία, πέρα από τα εμπράγματα δικαιώματα ή άλλα βάρη, με τα οποία βαρύνεται, είναι υπέγγυα και: 1. για κάθε υποχρέωση που αναλαμβάνει ο ένας σύζυγος, μέσα στα όρια της διαχειριστικής του εξουσίας, για τη διαχείριση αυτής της περιουσίας 2. για κάθε υποχρέωση που αναλαμβάνει ο ένας σύζυγος για τις ανάγκες της οικογένειας 3. για κάθε υποχρέωση που αναλαμβάνουν και οι δύο σύζυγοι. 152

Σχέσεις των συζύγων από το γάμο 1409-1415 Άρθρο 1409. Η κοινή περιουσία είναι επιπλέον υπέγγυα, έως το μισό της αξίας της, και απέναντι στους ατομικούς δανειστές του κάθε συζύγου, εφόσον δεν είναι δυνατή η ικανοποίησή τους από την ατομική περιουσία του: 1. για υποχρεώσεις που αυτός ανέλαβε μόνος του για τη διαχείριση της περιουσίας αυτής πέρα από τα όρια της διαχειριστικής του εξουσίας 2. για ατομικά χρέη του, οποτεδήποτε και αν αυτά γεννήθηκαν. Αν, στις περιπτώσεις της προηγούμενης παραγράφου, οι δανειστές είναι εγχειρόγραφοι, προτιμώνται οι δανειστές του προηγούμενου άρθρου. Άρθρο 1410. Επικουρική υπεγγυότητα της ατομικής περιουσίας. Για τα χρέη του άρθρου 1408 οι δανειστές μπορούν να στραφούν επικουρικά και κατά της ατομικής περιουσίας του μη οφειλέτη συζύγου έως το μισό της αξίας της απαίτησής τους, εφόσον η κοινή περιουσία δεν επαρκεί για την ικανοποίηση των χρεών του. Άρθρο 1411. Λήξη. Η κοινοκτημοσύνη λήγει αυτοδικαίως με τη λύση ή την ακύρωση του γάμου. Λήγει επίσης, όταν ο ένας από τους συζύγους κηρυχθεί σε αφάνεια ή σε πτώχευση και η σχετική απόφαση γίνει τελεσίδικη. Στην περίπτωση του διαζυγίου ή της ακύρωσης του γάμου η λήξη της κοινοκτημοσύνης επέρχεται αναδρομικά από την ημέρα της επίδοσης της σχετικής αγωγής. Άρθρο 1412. Η κοινοκτημοσύνη λήγει με συμφωνία των συζύγων που περιβάλλεται το συμβολαιογραφικό τύπο. Άρθρο 1413. Ο καθένας από τους συζύγους μπορεί να ζητήσει από το δικαστήριο τη λύση της κοινοκτημοσύνης: 1. αν επήλθε διακοπή της έγγαμης συμβίωσης, που διήρκεσε τουλάχιστον ένα έτος και συνεχίζεται κατά τη συζήτηση της αγωγής 2. αν, λόγω της κακής κατάστασης της περιουσίας του άλλου συζύγου ή της κακής διαχείρισης από αυτόν της κοινής περιουσίας, κινδυνεύουν τα συμφέροντα του ενάγοντος 3. αν υπάρχει αθέτηση, από τον άλλο σύζυγο, της υποχρέωσής του για συνεισφορά στις ανάγκες της οικογένειας. Η απόφαση που διατάσσει τη λύση της κοινοκτημοσύνης ενεργεί αναδρομικά από την ημέρα της επίδοσης της αγωγής στον εναγόμενο. Άρθρο 1414. Η λήξη της κοινοκτημοσύνης κατά τις διατάξεις των προηγούμενων άρθρων, εκτός από την περίπτωση της λήξης λόγω θανάτου, ισχύει απέναντι στους τρίτους μόνο εφόσον στο περιθώριο του ειδικού δημόσιου βιβλίου, όπου έχει καταχωριστεί το συστατικό της συμβόλαιο, σημειώνονται η σχετική συμφωνία των συζύγων ή η απόφαση που κηρύσσει την αφάνεια ή την πτώχευση ή, στις περιπτώσεις της δεύτερης παραγράφου του άρθρου 1411 και του άρθρου 1413, η επίδοση της αγωγής και η σχετική δικαστική απόφαση. Άρθρο 1415. Με την πρόωρη λήξη της κοινοκτημοσύνης οι σύζυγοι επανέρχονται, από την άποψη της περιουσιακής τους κατάστασης, στο σύστημα που προβλέπεται από τα άρθρα 1397 και 1400 έως 1402. Στην περίπτωση αυτή, καθώς και όταν η λήξη επέρχεται λόγω λύσης ή ακύρωσης του γάμου, έχουν εφαρμογή για τη λύση της κοινωνίας και τη διανομή των κοινών πραγμάτων, αν δεν υπάρχει διαφορετική συμφωνία, οι διατάξεις των άρθρων 795 και επόμενων, καθώς και οι ειδικές διατάξεις του κώδικα πολιτικής δικονομίας για τη διανομή κοινών πραγμάτων. ΑΚ 153

ΑΚ 1416-1440 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Άρθρο 1416. Έκταση εφαρμογής. Οι διατάξεις αυτού του κεφαλαίου έχουν εφαρμογή, εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά, ανεξάρτητα από τη θρησκεία ή το δόγμα των συζύγων καθώς και από τον τύπο, πολιτικό ή θρησκευτικό, με τον οποίο έγινε ο γάμος τους. (Τα άρθρα 1417 έως 1437 καταργήθηκαν με το άρθρο 15 του Ν 1329/1983.) KΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ Διαζύγιο [Με το άρθρο 16 του Ν 1329/1983 τροποποιήθηκαν οι διατάξεις του Εβδόμου Κεφαλαίου του Τετάρτου Βιβλίου του Αστικού Κώδικα, που αναφέρονται στο διαζύγιο (άρθρα 1439 έως 1462). Ειδικότερα αντικαθίστανται στο σύνολό τους από τις ακόλουθες διατάξεις.] Άρθρο 1438. Πώς επέρχεται. Ο γάμος μπορεί να λυθεί με διαζύγιο. Το διαζύγιο απαγγέλλεται με αμετάκλητη δικαστική απόφαση. (Όπως το εδάφιο β αντικαταστάθηκε από το άρθρο 3 παρ. 1 του Ν 4055/2012. Έναρξη ισχύος 2.4.2012 -άρθρο 113 του Ν 4055/2012.) Σημ.: Βλ. και το Ν 4356/2015 «Σύμφωνο συμβίωσης, άσκηση δικαιωμάτων, ποινικές και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α 181/24.12.2015): «Άρθρο 7. Λύση. 1. Το σύμφωνο συμβίωσης λύνεται: α) με συμφωνία των μερών, που γίνεται αυτοπροσώπως με συμβολαιογραφικό έγγραφο, β) με μονομερή συμβολαιογραφική δήλωση, εφόσον έχει επιδοθεί προηγουμένως με δικαστικό επιμελητή πρόσκληση για συναινετική λύση στο άλλο μέρος και έχουν παρέλθει τρεις (3) μήνες από την επίδοση και γ) αυτοδικαίως, αν συναφθεί γάμος μεταξύ των μερών. 2. Η λύση του συμφώνου συμβίωσης ισχύει από την κατάθεση αντιγράφου του συμβολαιογραφικού εγγράφου, που περιέχει τη συμφωνία ή τη μονομερή δήλωση, στο ληξίαρχο όπου έχει καταχωριστεί και η σύστασή του. 3. [ ]». Επίσης, βλ. άρθρο 62 παρ. 1, 2 του Ν 4356/2015 (μεταβατικές διατάξεις και σχέση του νέου νόμου με το Ν 3719/2008), σε σημείωση του άρθρου 1354 ΑΚ. Για το σύμφωνο συμβίωσης βλ. και σημ. υπό 1350, 1354, 1360, 1372, 1386, 1388, 1400, 1442, 1465, 1506, 1510, 1820 ΑΚ. Άρθρο 1439. Ισχυρός κλονισμός. Καθένας από τους συζύγους μπορεί να ζητήσει το διαζύγιο, όταν οι μεταξύ τους σχέσεις έχουν κλονισθεί τόσο ισχυρά, από λόγο που αφορά το πρόσωπο του εναγομένου ή και των δύο συζύγων, ώστε βάσιμα η εξακολούθηση της έγγαμης σχέσης να είναι αφόρητη για τον ενάγοντα. Εφόσον ο εναγόμενος δεν αποδεικνύει το αντίθετο, ο κλονισμός τεκμαίρεται σε περίπτωση διγαμίας ή μοιχείας αυτού, εγκατάλειψης του ενάγοντος ή επιβουλής της ζωής του από τον εναγόμενο, καθώς και σε περίπτωση άσκησης από τον εναγόμενο ενδοοικογενειακής βίας εναντίον του ενάγοντος. (Όπως το εδάφιο β αντικαταστάθηκε από το άρθρο 3 του Ν 3500/2006.) Εφόσον οι σύζυγοι βρίσκονται σε διάσταση συνεχώς από δύο τουλάχιστον χρόνια, ο κλονισμός τεκμαίρεται αμάχητα και το διαζύγιο μπορεί να ζητηθεί, έστω και αν ο λόγος του κλονισμού αφορά στο πρόσωπο του ενάγοντος. Η συμπλήρωση του χρόνου διάστασης υπολογίζεται κατά το χρόνο συζήτησης της αγωγής και δεν εμποδίζεται από μικρές διακοπές που έγιναν ως προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων μεταξύ των συζύγων. (Όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 14 του Ν 3719/2008.) Άρθρο 1440. Αφάνεια. Καθένας από τους συζύγους μπορεί να ζητήσει το διαζύγιο, όταν ο άλλος έχει κηρυχθεί σε αφάνεια. 154

Διαζύγιο 1441-1442 Άρθρο 1441. Συναινετικό διαζύγιο. Οι σύζυγοι μπορούν με έγγραφη συμφωνία να λύσουν το γάμο τους, εφόσον έχει διαρκέσει τουλάχιστον έξι μήνες πριν από την κατάρτισή της. Η συμφωνία αυτή υπογράφεται από τα συμβαλλόμενα μέρη και από τους πληρεξουσίους δικηγόρους τους ή μόνον από τους τελευταίους, εφόσον είναι εφοδιασμένοι με ειδικό πληρεξούσιο, το οποίο πρέπει να έχει δοθεί μέσα στον τελευταίο μήνα πριν από την υπογραφή του συμφωνητικού. Αν υπάρχουν ανήλικα τέκνα, για να λυθεί ο γάμος πρέπει η ανωτέρω συμφωνία να συνοδεύεται με άλλη έγγραφη συμφωνία των συζύγων που να ρυθμίζει την επιμέλεια των τέκνων και την επικοινωνία με αυτά, η οποία ισχύει ώσπου να εκδοθεί η απόφαση για το θέμα αυτό σύμφωνα με το άρθρο 1513. Η κατά τα ανωτέρω έγγραφη συμφωνία, καθώς και το έγγραφο συμφωνητικό που αφορά την επιμέλεια και την επικοινωνία των ανήλικων τέκνων ή τη διατροφή αυτών, εφόσον έχει συμφωνηθεί, υποβάλλονται μαζί με τα ειδικά πληρεξούσια, όταν απαιτείται, στο αρμόδιο μονομελές πρωτοδικείο, το οποίο με απόφασή του, που εκδίδεται κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, επικυρώνει τις συμφωνίες και κηρύσσει τη λύση του γάμου, εφόσον συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις. Η απόφαση του μονομελούς πρωτοδικείου που αφορά την επιμέλεια, επικοινωνία και διατροφή των ανήλικων τέκνων αποτελεί εκτελεστό τίτλο. (Όπως το άρθρο αντικαταστάθηκε από το άρθρο 3 παρ. 2 του Ν 4055/2012.) Σημ: Σύμφωνα με το άρθρο 113 του Ν 4055/2012 (Έναρξη ισχύος): «Η ισχύς του παρόντος νόμου αρχίζει από την 2α Απριλίου 2012, εκτός των διατάξεων του άρθρου 110, στις οποίες ορίζεται δια φορετικός χρόνος έναρξης ισχύος». Κατά το άρθρο 110 παρ. 1 του Ν 4055/2012 (Μεταβατικές διατάξεις): «Οι διατάξεις του άρθρου 3 παρ. 2 εφαρμόζονται και για τις συζητηθείσες σε πρώτη συζήτηση αιτήσεις συναινετικών διαζυγίων». Άρθρο 1442. Διατροφή. Εφόσον ο ένας από τους πρώην συζύγους δεν μπορεί να εξασφαλίσει τη διατροφή του από τα εισοδήματά του ή από την περιουσία του, δικαιούται να ζητήσει διατροφή από τον άλλο: 1. αν κατά την έκδοση του διαζυγίου ή κατά το τέλος των χρονικών περιόδων που προβλέπονται στις επόμενες περιπτώσεις βρίσκεται σε ηλικία ή σε κατάσταση υγείας που δεν επιτρέπει να αναγκαστεί να αρχίσει ή να συνεχίσει την άσκηση κατάλληλου επαγγέλματος, ώστε να εξασφαλίζει απ αυτό τη διατροφή του 2. αν έχει την επιμέλεια ανήλικου τέκνου και γι αυτό το λόγο εμποδίζεται στην άσκηση κατάλληλου επαγγέλματος 3. αν δεν βρίσκει σταθερή κατάλληλη εργασία ή χρειάζεται κάποια επαγγελματική εκπαίδευση, και στις δύο όμως περιπτώσεις για ένα διάστημα που δεν μπορεί να ξεπεράσει τα τρία χρόνια από την έκδοση του διαζυγίου 4. σε κάθε άλλη περίπτωση, όπου η επιδίκαση διατροφής κατά την έκδοση του διαζυγίου επιβάλλεται από λόγους επιείκειας. Σημ.: Βλ. και το Ν 4356/2015 «Σύμφωνο συμβίωσης, άσκηση δικαιωμάτων, ποινικές και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α 181/24.12.2015): «Άρθρο 7. Λύση. [ ] 3. Για τη διατροφή μετά τη λύση του συμφώνου εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τη διατροφή μετά το διαζύγιο, εκτός αν τα μέρη παραιτηθούν από το σχετικό δικαίωμα κατά την κατάρτιση του συμφώνου». «Άρθρο 12. Ανάλογη εφαρμογή άλλων διατάξεων - Εξουσιοδοτήσεις. Άλλες διατάξεις νόμων που αφορούν αξιώσεις των συζύγων μεταξύ τους, καθώς και αξιώσεις, παροχές και προνόμια έναντι τρίτων ή έναντι του Δημοσίου εφαρμόζονται αναλόγως και στα μέρη του συμφώνου, εφόσον δεν υπάρχει διαφορετική ειδική ρύθμιση στον παρόντα ή άλλο νόμο. [ ]». Επίσης, βλ. άρθρο 62 παρ. 1, 2 του Ν 4356/2015 (μεταβατικές διατάξεις και σχέση του νέου νόμου με το Ν 3719/2008). ΑΚ 155

ΑΚ 1443-1456 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Για το σύμφωνο συμβίωσης βλ. και σημ. υπό 1350, 1354, 1360, 1372, 1386, 1388, 1400, 1438, 1465, 1506, 1510, 1820 ΑΚ. Άρθρο 1443. Οι διατάξεις των άρθρων 1487, 1493, 1494 και 1498 εφαρμόζονται αναλόγως και για το δικαίωμα διατροφής μετά το διαζύγιο. Η διατροφή προκαταβάλλεται σε χρήμα κάθε μήνα. Η διατροφή μπορεί να καταβληθεί εφάπαξ, αν οι πρώην σύζυγοι συμφωνούν σ αυτό εγγράφως, ή με απόφαση του δικαστηρίου, αν συντρέχουν ιδιαίτεροι λόγοι. Άρθρο 1444. Η διατροφή μπορεί να αποκλειστεί ή να περιοριστεί, αν αυτό επιβάλλεται από σπουδαίους λόγους, ιδίως αν ο γάμος είχε μικρή χρονική διάρκεια ή αν ο δικαιούχος είναι υπαίτιος του διαζυγίου του ή προκάλεσε εκούσια την απορία του. Το δικαίωμα διατροφής παύει, αν ο δικαιούχος ξαναπαντρευτεί, ή αν συζεί μόνιμα με κάποιον άλλο σε ελεύθερη ένωση. Το δικαίωμα διατροφής δεν παύει με το θάνατο του υποχρέου, παύει όμως με το θάνατο του δικαιούχου, εκτός αν αφορά παρελθόντα χρόνο ή δόσεις απαιτητές κατά το χρόνο του θανάτου. Άρθρο 1445. Ο καθένας από τους πρώην συζύγους είναι υποχρεωμένος να δίνει στον άλλο ακριβείς πληροφορίες για την περιουσία του και τα εισοδήματά του, εφόσον είναι χρήσιμες για τον καθορισμό του ύψους της διατροφής. Με αίτηση ενός από τους πρώην συζύγους, που διαβιβάζεται μέσω του αρμόδιου εισαγγελέα, ο εργοδότης, η αρμόδια υπηρεσία και ο αρμόδιος οικονομικός έφορος είναι υποχρεωμένοι να δίνουν κάθε χρήσιμη πληροφορία για την περιουσιακή κατάσταση του άλλου συζύγου και προπάντων για τα εισοδήματά του. Άρθρο 1446. Έκταση εφαρμογής. Η διάταξη του άρθρου 1416 εφαρμόζεται και για τη λύση του γάμου σύμφωνα με τις διατάξεις αυτού του κεφαλαίου. (Τα άρθρα 1447 έως 1454 καταργήθηκαν με το άρθρο 17 του Ν 1329/1983.) ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ Ιατρική υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή (Με το άρθρο πρώτο του Ν 3089/2002 τέθηκε νέο Κεφάλαιο Ογδοο στη θέση των ήδη καταργημένων με το άρθρο 17 του Ν 1329/1983 άρθρων 1455-1460 του Αστικού Κώδικα.) Άρθρο 1455. Η ιατρική υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή (τεχνητή γονιμοποίηση) επιτρέπεται μόνο για να αντιμετωπίζεται η αδυναμία απόκτησης τέκνων με φυσικό τρόπο ή για να αποφεύγεται η μετάδοση στο τέκνο σοβαρής ασθένειας. Η υποβοήθηση αυτή επιτρέπεται μέχρι την ηλικία φυσικής ικανότητας αναπαραγωγής του υποβοηθούμενου προσώπου. Η ανθρώπινη αναπαραγωγή με τη μέθοδο της κλωνοποίησης απαγορεύεται. Επιλογή του φύλου του τέκνου δεν είναι επιτρεπτή, εκτός αν πρόκειται να αποφευχθεί σοβαρή κληρονομική νόσος που συνδέεται με το φύλο. Άρθρο 1456. Κάθε ιατρική πράξη που αποβλέπει στην υποβοήθηση της ανθρώπινης αναπαραγωγής, σύμφωνα με τους όρους του προηγούμενου άρθρου, διενεργείται με την έγγραφη συναίνεση των προσώπων που επιθυμούν να αποκτήσουν τέκνο. Αν η υποβοήθηση αφορά άγαμη γυναίκα, η συναίνεση αυτής και, εφόσον συντρέχει περίπτωση ελεύθερης ένωσης, του άνδρα με τον οποίο συζεί παρέχεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο. 156

Ιατρική υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή 1457-1460 Η συναίνεση ανακαλείται με τον ίδιο τύπο μέχρι τη μεταφορά των γαμετών ή των γονιμοποιημένων ωαρίων στο γυναικείο σώμα. Με την επιφύλαξη του άρθρου 1457, η συναίνεση θεωρείται ότι ανακλήθηκε, αν ένα από τα πρόσωπα που είχαν συναινέσει πέθανε πριν από τη μεταφορά. Άρθρο 1457. Η τεχνητή γονιμοποίηση μετά το θάνατο του συζύγου ή του άνδρα με τον οποίο η γυναίκα συζούσε σε ελεύθερη ένωση επιτρέπεται με δικαστική άδεια μόνο εφόσον συντρέχουν σωρευτικώς οι εξής προϋποθέσεις: α) Ο σύζυγος ή ο μόνιμος σύντροφος της γυναίκας να έπασχε από ασθένεια που συνδέεται με πιθανό κίνδυνο στειρότητας ή να υπήρχε κίνδυνος θανάτου του. β) Ο σύζυγος ή ο μόνιμος σύντροφος της γυναίκας να είχε συναινέσει με συμβολαιογραφικό έγγραφο και στη μεταθανάτια τεχνητή γονιμοποίηση. Η τεχνητή γονιμοποίηση διενεργείται μετά την πάροδο έξι μηνών και πριν από τη συμπλήρωση διετίας από το θάνατο του άνδρα. Άρθρο 1458. Η μεταφορά στο σώμα άλλης γυναίκας γονιμοποιημένων ωαρίων, ξένων προς την ιδίαν, και η κυοφορία από αυτήν επιτρέπεται με δικαστική άδεια που παρέχεται πριν από τη μεταφορά, εφόσον υπάρχει έγγραφη και χωρίς αντάλλαγμα συμφωνία των προσώπων που επιδιώκουν να αποκτήσουν τέκνο και της γυναίκας που θα κυοφορήσει, καθώς και του συζύγου της, αν αυτή είναι έγγαμη. Η δικαστική άδεια παρέχεται ύστερα από αίτηση της γυναίκας που επιθυμεί να αποκτήσει τέκνο, εφόσον αποδεικνύεται ότι αυτή είναι ιατρικώς αδύνατο να κυοφορήσει και ότι η γυναίκα που προσφέρεται να κυοφορήσει είναι, εν όψει της κατάστασης της υγείας της, κατάλληλη για κυοφορία. Σημ.: Σύμφωνα με το άρθρο όγδοο του Ν 3089/2002, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 17 του Ν 4272/2014 (ΦΕΚ Α 145), τα άρθρα 1458 και 1464 ΑΚ εφαρμόζονται μόνο στην περίπτωση που η αιτούσα ή εκείνη που θα κυοφορήσει το τέκνο έχει την κατοικία της ή την προσωρινή διαμονή της στην Ελλάδα. Άρθρο 1459. Τα πρόσωπα που προσφεύγουν σε τεχνητή γονιμοποίηση αποφασίζουν με κοινή έγγραφη δήλωσή τους προς τον ιατρό ή τον υπεύθυνο του ιατρικού κέντρου, που γίνεται πριν από την έναρξη της σχετικής διαδικασίας, ότι οι κρυοσυντηρημένοι γαμέτες και τα κρυοσυντηρημένα γονιμοποιημένα ωάρια που δε[ν] θα τους χρειασθούν για να τεκνοποιήσουν: α) θα διατεθούν χωρίς αντάλλαγμα, κατά προτεραιότητα σε άλλα πρόσωπα, που θα επιλέξει ο ιατρός ή το ιατρικό κέντρο, β) θα χρησιμοποιηθούν χωρίς αντάλλαγμα για ερευνητικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς, γ) θα καταστραφούν. Αν δεν υπάρχει κοινή δήλωση των ενδιαφερομένων προσώπων, οι γαμέτες και τα γονιμοποιημένα ωάρια διατηρούνται για χρονικό διάστημα πέντε ετών από τη λήψη ή τη δημιουργία τους και μετά την πάροδο του χρόνου αυτού είτε χρησιμοποιούνται για ερευνητικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς είτε καταστρέφονται. Τα μη κρυοσυντηρημένα γονιμοποιημένα ωάρια καταστρέφονται μετά τη συμπλήρωση δεκατεσσάρων ημερών από τη γονιμοποίηση. Ο τυχόν ενδιάμεσος χρόνος κρυοσυντήρησής τους δεν υπολογίζεται. Άρθρο 1460. Η ταυτότητα των τρίτων προσώπων που έχουν προσφέρει τους γαμέτες ή τα γονιμοποιημένα ωάρια δε[ν] γνωστοποιείται στα πρόσωπα που επιθυμούν να αποκτή- 157 ΑΚ

ΑΚ 1461-1464 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ σουν τέκνο. Ιατρικές πληροφορίες που αφορούν τον τρίτο δότη τηρούνται σε απόρρητο αρχείο χωρίς ένδειξη της ταυτότητάς του. Πρόσβαση στο αρχείο αυτό επιτρέπεται μόνο στο τέκνο και για λόγους σχετικούς με την υγεία του. Η ταυτότητα του τέκνου, καθώς και των γονέων του δε[ν] γνωστοποιείται στους τρίτους δότες γαμετών ή γονιμοποιημένων ωαρίων. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ Συγγένεια (Σύμφωνα με το άρθρο δεύτερο παρ. 1 του Ν 3089/2002, το Κεφάλαιο Ογδοο του Τέταρτου Βιβλίου του Αστικού Κώδικα, που αναφερόταν στη συγγένεια (άρθρα 1463-1484), έγινε Κεφάλαιο Ενατο (άρθρα 1461-1484). Τα άρθρα 1461 και 1462 του νέου αυτού κεφαλαίου τέθηκαν στη θέση των ταυτάριθμων καταργημένων με το άρθρο 17 του Ν 1329/1983 άρθρων.) Άρθρο 1461. Έννοια. Τα πρόσωπα είναι μεταξύ τους συγγενείς εξ αίματος σε ευθεία γραμμή, αν το ένα κατάγεται από το άλλο (συγγένεια μεταξύ ανιόντων και κατιόντων). Συγγενείς εξ αίματος σε πλάγια γραμμή είναι τα πρόσωπα που, χωρίς να είναι συγγενείς σε ευθεία γραμμή, κατάγονται από τον ίδιο ανιόντα. Ο βαθμός της συγγένειας ορίζεται από τον αριθμό των γεννήσεων που συνδέουν τα πρόσωπα. (Όπως τέθηκε με το άρθρο δεύτερο παρ. 2 του Ν 3089/2002.) Άρθρο 1462. Αγχιστεία. Οι συγγενείς εξ αίματος του ενός από τους συζύγους είναι συγγενείς εξ αγχιστείας του άλλου στην ίδια γραμμή και στον ίδιο βαθμό. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση του συμφώνου συμβίωσης. Η συγγένεια εξ αγχιστείας εξακολουθεί να υπάρχει και μετά τη λύση ή την ακύρωση του γάμου ή του συμφώνου συμβίωσης από το οποίο δημιουργήθηκε. (Όπως το άρθρο τέθηκε με το άρθρο δεύτερο παρ. 3 του Ν 3089/2002 και τροποποιήθηκε με το άρθρο 14 του Ν 4356/2015, ΦΕΚ Α 181/24.12.2015.) Σημ.: Βλ. σημείωση υπό άρθρο 1354 ΑΚ. Άρθρο 1463. Η συγγένεια του προσώπου με τη μητέρα του και τους συγγενείς της συνάγεται από τη γέννηση. Η συγγένεια με τον πατέρα και τους συγγενείς του συνάγεται από το γάμο ή το σύμφωνο συμβίωσης της μητέρας με τον πατέρα ή ιδρύεται με την αναγνώριση, εκούσια ή δικαστική. (Όπως το άρθρο είχε αντικατασταθεί από το άρθρο δεύτερο παρ. 4 του Ν 3089/2002 και τροποποιήθηκε πάλι με το άρθρο 14 του Ν 4356/2015, ΦΕΚ Α 181/24.12.2015.) Σημ.: Βλ. σημείωση υπό άρθρο 1354 ΑΚ. Άρθρο 1464. Σε περίπτωση τεχνητής γονιμοποίησης, αν η κυοφορία έγινε από άλλη γυναίκα, υπό τους όρους του άρθρου 1458, μητέρα του τέκνου τεκμαίρεται η γυναίκα στην οποία δόθηκε η σχετική δικαστική άδεια. Το τεκμήριο αυτό ανατρέπεται, με αγωγή προσβολής της μητρότητας που ασκείται μέσα σε προθεσμία έξι μηνών από τον τοκετό, είτε από την τεκμαιρόμενη μητέρα, είτε από την κυοφόρο γυναίκα, εφόσον αποδειχθεί ότι το τέκνο κατάγεται βιολογικά από την τελευταία. Η προσβολή 158

Συγγένεια 1465-1469 γίνεται από τη δικαιούμενη γυναίκα αυτοπροσώπως ή από ειδικό πληρεξούσιό της ή ύστερα από άδεια του δικαστηρίου, από τον νόμιμο αντιπρόσωπό της. Με την αμετάκλητη δικαστική απόφαση που δέχεται την αγωγή το τέκνο έχει αναδρομικά από τη γέννησή του μητέρα τη γυναίκα που το κυοφόρησε. (Όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο δεύτερο παρ. 5 του Ν 3089/2002.) Σημ.: Σύμφωνα με το άρθρο όγδοο του Ν 3089/2002, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 17 του Ν 4272/2014 (ΦΕΚ Α 145), τα άρθρα 1458 και 1464 ΑΚ εφαρμόζονται μόνο στην περίπτωση που η αιτούσα ή εκείνη που θα κυοφορήσει το τέκνο έχει την κατοικία της ή την προσωρινή διαμονή της στην Ελλάδα. Άρθρο 1465. Τεκμήριο καταγωγής από γάμο. Το τέκνο που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του γάμου της μητέρας του ή μέσα σε τριακόσιες ημέρες από τη λύση ή την ακύρωσή του τεκμαίρεται ότι έχει πατέρα τον σύζυγο της μητέρας (τέκνο γεννημένο σε γάμο). Τέκνο γεννημένο σε γάμο θεωρείται και το τέκνο που γεννήθηκε ύστερα από μεταθανάτια τεχνητή γονιμοποίηση, εφόσον υπάρχει η απαιτούμενη κατά το άρθρο 1457 δικαστική άδεια. Αν το τέκνο γεννήθηκε μετά την τριακοσιοστή ημέρα από τη λύση ή την ακύρωση του γάμου, η απόδειξη της πατρότητας του συζύγου βαρύνει εκείνον που την επικαλείται. Το ίδιο ισχύει και όταν η τεχνητή γονιμοποίηση έγινε μετά το θάνατο του συζύγου, παρά την έλλειψη δικαστικής άδειας. (Όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο δεύτερο παρ. 6 του Ν 3089/2002.) Σημ.: Βλ. και το Ν 4356/2015 «Σύμφωνο συμβίωσης, άσκηση δικαιωμάτων, ποινικές και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α 181/24.12.2015): «Άρθρο 9. Τεκμήριο πατρότητας. Το τέκνο που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του συμφώνου συμβίωσης ή μέσα σε τριακόσιες (300) ημέρες από τη λύση ή την ακύρωση του Συμφώνου, τεκμαίρεται ότι έχει πατέρα τον άνδρα με τον οποίο η μητέρα κατάρτισε το Σύμφωνο. Το τεκμήριο ανατρέπεται με αμετάκλητη δικαστική απόφαση. Τα άρθρα 1466 επ. ΑΚ, καθώς και τα άρθρα 614 επ. ΚΠολΔ, εφαρμόζονται αναλόγως». Επίσης, βλ. άρθρο 62 παρ. 1, 2 του Ν 4356/2015 (μεταβατικές διατάξεις και σχέση του νέου νόμου με το Ν 3719/2008). Για το σύμφωνο συμβίωσης βλ. και σημ. υπό 1350, 1354, 1360, 1372, 1386, 1388, 1400, 1438, 1442, 1506, 1510, 1820 ΑΚ. Άρθρο 1466. Σύγκρουση δύο τεκμηρίων. Αν μέσα στις τριακόσιες ημέρες από τη λύση ή την ακύρωση του γάμου γεννήθηκε τέκνο από γυναίκα που τέλεσε νέο γάμο, τεκμαίρεται ότι αυτό έχει πατέρα το δεύτερο σύζυγο, εκτός αν γίνει δεκτή αγωγή για προσβολή της πατρότητάς του, οπότε τεκμαίρεται ότι είναι τέκνο του πρώτου συζύγου. Άρθρο 1467. Προσβολή της πατρότητας. Η ιδιότητα του τέκνου, ως προς το οποίο συντρέχει ένα από τα τεκμήρια των άρθρων 1465 και 1466, ως τέκνου γεννημένου σε γάμο, μπορεί να προσβληθεί δικαστικώς, αν αποδειχθεί ότι η μητέρα δεν συνέλαβε πράγματι από το σύζυγό της ή ότι κατά το κρίσιμο διάστημα της σύλληψης ήταν φανερά αδύνατο να συλλάβει από αυτόν, ιδίως εξαιτίας ανικανότητας ή αποδημίας του ή επειδή δεν είχαν σχέσεις. Άρθρο 1468. Κρίσιμο διάστημα της σύλληψης θεωρείται το χρονικό διάστημα που περιλαμβάνεται ανάμεσα στην τριακοσιοστή και την εκατοστή ογδοηκοστή ημέρα πριν από τον τοκετό. Άρθρο 1469. Την ιδιότητα του τέκνου ως γεννημένου σε γάμο μπορούν να προσβάλουν: 1. ο σύζυγος της μητέρας 2. ο πατέρας ή η μητέρα του συζύγου, αν αυτός πέθανε ΑΚ 159