Είδη κυµάτων. Ηλεκτροµαγνητικά κύµατα. Σε κάποιο φυσικό µέσο προκαλείται µια διαταραχή. Το κύµα είναι η διάδοση της διαταραχής µέσα στο µέσο.

Σχετικά έγγραφα
Φυσική για Μηχανικούς

Φυσική για Μηχανικούς

Φυσική για Μηχανικούς

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 «Κυμάνσεις» Μαρία Κατσικίνη users.auth.gr/~katsiki

ΦΥΣ Διαλ.33 1 KYMATA

Κεφάλαιο 15 Κίνηση Κυµάτων. Copyright 2009 Pearson Education, Inc.

Κεφάλαιο 2 ο Ενότητα 1 η : Μηχανικά Κύματα Θεωρία Γ Λυκείου

Φυσική για Μηχανικούς

KYMATA Ανάκλαση - Μετάδοση

Τμήμα Φυσικής Πανεπιστημίου Κύπρου Χειμερινό Εξάμηνο 2016/2017 ΦΥΣ102 Φυσική για Χημικούς Διδάσκων: Μάριος Κώστα. ΔΙΑΛΕΞΗ 21 Κυματική ΦΥΣ102 1

ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΕΠΑ.Λ. Β 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

2.1 Τρέχοντα Κύµατα. Οµάδα.

2-1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2-2 ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ

ΘΕΜΑ Α : α V/m β V/m γ V/m δ V/m

ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΘΕΩΡΙΑΣ

Γκύζη 14-Αθήνα Τηλ :

Κεφάλαιο 15 ΚίνησηΚυµάτων. Copyright 2009 Pearson Education, Inc.

Κεφάλαιο T3. Ηχητικά κύµατα

2.1 Τρέχοντα Κύματα. Ομάδα Δ.

ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΑΞΗ : Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ : OKTΩΒΡΙΟΣ 2017 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ : 7

Φυσική για Μηχανικούς

ΞΗΡΟΔΗΜΑΣ ΠΕΤΡΟΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΥΜΑΤΩΝ

Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ. Επιμέλεια: ΑΓΚΑΝΑΚΗΣ A.ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, Φυσικός.

Φυσική Γ Θετ. και Τεχν/κης Κατ/σης ΚΥΜΑΤΑ ( )

1. Η συχνότητα αρμονικού κύματος είναι f = 0,5 Hz ενώ η ταχύτητα διάδοσης του υ = 2 m / s.

ΘΕΜΑ Α Στις ερωτήσεις Α1 Α5 να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

A4. Η δύναμη επαναφοράς που ασκείται σε ένα σώμα μάζας m που εκτελεί

Φυσική για Μηχανικούς

ΟΡΟΣΗΜΟ ΓΛΥΦΑΔΑΣ. 5.4 Η ταχύτητα υ διάδοσης του κύματος, η περίοδός του Τ και το μήκος κύματος λ, συνδέονται με τη σχέση:

4. Εισαγωγή στην Κυματική

Κεφάλαιο T4. Υπέρθεση και στάσιµα κύµατα

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΘΕΜΑ 1 Ο

NTÙÍÉÏÓ ÃÊÏÕÔÓÉÁÓ - ÖÕÓÉÊÏÓ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 02 ΦΥΣΙΚΗ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Διάρκεια: 3ώρες ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)

δ. έχουν πάντα την ίδια διεύθυνση.

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΦΥΣΙΚΗ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) 23 ΜΑΪOY 2016 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

2.1 Τρέχοντα Κύματα. Ομάδα Δ.

ΘΕΜΑ Α Στις ερωτήσεις Α1 Α5 να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Επαναληπτικό διαγώνισµα στα Κύµατα

γ) Να σχεδιάσετε τις γραφικές παραστάσεις απομάκρυνσης - χρόνου, για τα σημεία Α, Β

γ) Να σχεδιάσετε τις γραφικές παραστάσεις απομάκρυνσης - χρόνου, για τα σημεία Α, Β και Γ, τα οποία απέχουν από το ελεύθερο άκρο αντίστοιχα,,

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 28/12/2016 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΑΡΧΩΝ ΜΑΡΚΟΣ

ÁÎÉÁ ÅÊÐÁÉÄÅÕÔÉÊÏÓ ÏÌÉËÏÓ

ΔΙΑΔΟΣΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΥΜΑΤΩΝ. υ=, υ=λ.f, υ= tτ

ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΙ

ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΩΜΕΝΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗ 9/1/2011

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 03 ΦΥΣΙΚΗ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Διάρκεια: 3ώρες ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο: ΜΗΧΑΝΙΚΑ- ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ.

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΗΣ 2019

ΟΡΟΣΗΜΟ Σε δύο σημεία Π Σε δύο σημεία Π Δύο πηγές Π 1

t 0 = 0: α. 2 m β. 1 m

ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ. 1 ο ΘΕΜΑ. Α. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής

Φυσική για Μηχανικούς

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 6 ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΦΥΣΙΚΗ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΚΥΜΑΤΑ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ

Διαγώνισμα Φυσικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου

1. [Απ.: [Απ.: 3. [Απ.: [Απ.:

3. Εγκάρσιο γραμμικό κύμα που διαδίδεται σε ένα ομογενές ελαστικό μέσον και κατά την

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ο και 5 ο

2. Σε κύκλωμα αμείωτων ηλεκτρικών ταλαντώσεων LC α. η ενέργεια του ηλεκτρικού πεδίου δίνεται από τη σχέση U E = 2

ιαγώνισµα Γ Τάξης Ενιαίου Λυκείου Κρούσεις - Αρµονική Ταλάντωση Ενδεικτικές Λύσεις Θέµα Α

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γʹ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΤΡΙΤΗ 18 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Γ Λ ΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 27/11/2016. Θέμα A Στις ερωτήσεις Α1-Α4 επιλέξτε την σωστή απάντηση

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

Θ έ μ α τ α γ ι α Ε π α ν ά λ η ψ η Φ υ σ ι κ ή Κ α τ ε ύ θ υ ν σ η ς Γ Λ υ κ ε ί ο υ

ΘΕΜΑ Α ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΘΕΩΡΙΑΣ ΣΤΑ ΚΥΜΑΤΑ(μέχρι ΗΜ) Διάρκεια 90 min

ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. Σωλήνας U

Μονάδες Ταλαντωτής εκτελεί ταυτόχρονα δύο αρμονικές ταλαντώσεις που έχουν ίσες συχνότητες, πλάτη Α1 = 1 m και A2

2.2. Συμβολή και στάσιμα κύματα. Ομάδα Γ.

ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις 1-4 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Φυσική για Μηχανικούς

ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙΔΑΣ. B κύματος. Γνωρίζουμε ότι το σημείο Α έχει μικρότερη φάση από το x x σημείο Β. Συνεπώς το σημείο Γ του

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ

ιαγώνισμα στη Φυσική Γ Λυκείου Κατεύθυνσης Επαναληπτικό Ι

ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ. ψ =0,5 ημ 2π 8t 10 x, u=8 πσυν 2π 8t 5

ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΑΞΗ : Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ : ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2015 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ : 7

ΘΕΜΑ Α Στις ερωτήσεις Α1 Α5 να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

ιαγώνισµα Γ Τάξης Ενιαίου Λυκείου Κύµατα - Φαινόµενο Doppler Ενδεικτικές Λύσεις Θέµα Α

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2015 Α ΦΑΣΗ

d = 5 λ / 4 λ = 4 d / 5 λ = 4 0,5 / 5 λ = 0,4 m. H βασική κυματική εξίσωση : υ = λ f υ = 0,4 850 υ = 340 m / s.

Οδηγία: Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις Α1-Α4 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΦΥΣΙΚΗ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΕΠΩΝΥΜΟ ΟΝΟΜΑ ΤΑΞΗ ΤΜΗΜΑ ΗΜ/ΝΙΑ ΚΥΡΙΑΚΗ 11/3/2012 ΧΡΟΝΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 10:30-13:30

Κύµατα. 9 ο Γ.Λ. ΠΕΙΡΑΙΑ. π 0 3 x(m) ιον. Μάργαρης

ÊÏÑÕÖÇ ÊÁÂÁËÁ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΦΥΣΙΚΗ

2.2. Συμβολή και στάσιμα κύματα. Ομάδα Δ.

1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΘΕΤΙΚΗΣ-ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ

Γ ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ιδακτική Ενότητα: Μηχανικά Κύµατα - Επαλληλία Ασκήσεις που δόθηκαν στις εξετάσεις των Πανελληνίων ως

ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1 4 να γράψετε τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Φυσική Γ Λυκείου (Θετικής & Τεχνολογικής κατεύθυνσης)

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 05 ΦΥΣΙΚΗ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Διάρκεια: 3 ώρες ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) U β A

ΦΥΣΙΚΗ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥMΟ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 15/11/2015

Ã. ÁÓÉÁÊÇÓ ÐÅÉÑÁÉÁÓ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. ΘΕΜΑ 1 ο

ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2014

ΦΥΣΙΚΗ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ÈÅÌÅËÉÏ

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΦΥΣΙΚΗ Ο.Π / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 19/11/2017 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΑΡΧΩΝ ΜΑΡΚΟΣ

Transcript:

Κεφάλαιο T2 Κύµατα

Είδη κυµάτων Παραδείγµατα Ένα βότσαλο πέφτει στην επιφάνεια του νερού. Κυκλικά κύµατα ξεκινούν από το σηµείο που έπεσε το βότσαλο και αποµακρύνονται από αυτό. Ένα σώµα που επιπλέει στην κυµατισµένη επιφάνεια του νερού θα κινηθεί κατακόρυφα και οριζόντια γύρω από την αρχική του θέση, αλλά τελικά δεν θα µετατοπιστεί ως προς αυτή. Υπάρχουν δύο βασικά είδη κυµάτων. Μηχανικά κύµατα Σε κάποιο φυσικό µέσο προκαλείται µια διαταραχή. Το κύµα είναι η διάδοση της διαταραχής µέσα στο µέσο. Ηλεκτροµαγνητικά κύµατα Δεν απαιτείται κάποιο µέσο για τη διάδοσή τους. Παραδείγµατα τέτοιων κυµάτων είναι το φως, τα ραδιοκύµατα, και οι ακτίνες Χ. Εισαγωγή

Γενικά χαρακτηριστικά των κυµάτων Κατά τη διάδοση ενός κύµατος, µεταφέρεται ενέργεια σε κάποια απόσταση. Δεν µεταφέρεται ύλη. Εισαγωγή

Προϋποθέσεις για τη δηµιουργία µηχανικών κυµάτων Μια πηγή διαταραχής. Ένα µέσο το οποίο περιέχει στοιχεία που µπορούν να διαταραχθούν. Ένας φυσικός µηχανισµός που επιτρέπει στα στοιχεία του µέσου να αλληλεπιδρούν µεταξύ τους. Ενότητα Τ2.1

Διάδοση παλµού σε νήµα Δηµιουργούµε ένα κύµα, τινάζοντας ελαφρά το ένα άκρο του νήµατος. Στο νήµα ασκείται τάση. Σχηµατίζεται µια διαταραχή η οποία διαδίδεται κατά µήκος του νήµατος. Η διαταραχή ονοµάζεται παλµός. Στην εικόνα φαίνονται «στιγµιότυπα» από τη δηµιουργία και τη διάδοση του κινούµενου παλµού. Ενότητα Τ2.1

Διάδοση παλµού σε νήµα Το χέρι είναι η πηγή της διαταραχής. Το νήµα είναι το µέσο διάδοσης του παλµού. Τα στοιχεία του νήµατος διαταράσσονται από τη θέση ισορροπίας τους. Tα στοιχεία συνδέονται µεταξύ τους, οπότε επηρεάζουν το ένα το άλλο. Ο παλµός έχει συγκεκριµένο ύψος. Ο παλµός έχει συγκεκριµένη ταχύτητα διάδοσης στο µέσο. Το σχήµα του παλµού µεταβάλλεται ελάχιστα καθώς αυτός διαδίδεται κατά µήκος του νήµατος. Ενότητα Τ2.1

Εγκάρσιο κύµα Το κύµα είναι µια περιοδική διαταραχή, η οποία διαδίδεται σε ένα µέσο. Το οδεύον κύµα, ή ο παλµός, που αναγκάζει τα στοιχεία του διαταρασσόµενου µέσου να κινούνται κάθετα στη διεύθυνση διάδοσης της διαταραχής ονοµάζεται εγκάρσιο κύµα. Για να δηµιουργήσουµε το κύµα, πρέπει να κουνήσουµε επανειληµµένα το άκρο του νήµατος πάνω-κάτω. Η κίνηση του σωµατιδίου υποδεικνύεται µε το µαύρο βέλος. Η διεύθυνση διάδοσης του κύµατος υποδεικνύεται µε το κόκκινο βέλος. Ενότητα Τ2.1

Διάµηκες κύµα Το οδεύον κύµα, ή ο παλµός, που αναγκάζει τα στοιχεία του διαταρασσόµενου µέσου να κινούνται παράλληλα στη διεύθυνση διάδοσης της διαταραχής ονοµάζεται διάµηκες κύµα. Τα ηχητικά κύµατα είναι διαµήκη κύµατα. Η διεύθυνση µετατόπισης των σπειρών είναι παράλληλη προς τη διεύθυνση διάδοσης. Ενότητα Τ2.1

Σύνθετα κύµατα Σε πολλά κύµατα παρατηρούνται ταυτοχρόνως εγκάρσιες και διαµήκεις µετατοπίσεις. Τα κύµατα που σχηµατίζονται στην επιφάνεια του νερού αποτελούν ένα τέτοιο παράδειγµα. Τα σωµατίδια του νερού στην επιφάνεια διαγράφουν σχεδόν κυκλικές τροχιές. Η διαταραχή έχει και εγκάρσιες και διαµήκεις µετατοπίσεις. Ενότητα Τ2.1

Παράδειγµα: Σεισµικά κύµατα Κύµατα P ή πρωτεύοντα κύµατα Το «P» είναι το αρχικό γράµµα της αγγλικής λέξης primary (πρωτεύων). Κινούνται πιο γρήγορα από τα κύµατα S, µε 7-8 km/s. Είναι διαµήκη κύµατα Κύµατα S ή δευτερεύοντα κύµατα Το «S» είναι το αρχικό γράµµα της αγγλικής λέξης secondary (δευτερεύων). Κινούνται πιο αργά από τα κύµατα P, µε 4-5 km/s. Είναι εγκάρσια κύµατα Ο σεισµογράφος καταγράφει τα κύµατα αυτά, από τα οποία µπορούµε να εξαγάγουµε πληροφορίες σχετικά µε το επίκεντρο του σεισµού. Ενότητα Τ2.1

Οδεύων παλµός Στην εικόνα βλέπουµε το σχήµα του παλµού τη χρονική στιγµή t = 0. Το σχήµα της καµπύλης µπορεί να αναπαρασταθεί από µια µαθηµατική συνάρτηση της µορφής y(x,0) = f(x). Η συνάρτηση αυτή περιγράφει την εγκάρσια θέση y του στοιχείου του νήµατος σε κάθε θέση x τη χρονική στιγµή t = 0. Ενότητα Τ2.1

Οδεύων παλµός (συνέχεια) Το µέτρο της ταχύτητας του παλµού είναι v. Τη χρονική στιγµή t, ο παλµός έχει διανύσει απόσταση vt. Το σχήµα του παλµού δεν µεταβάλλεται συναρτήσει του χρόνου. Η κατακόρυφη θέση του είναι τώρα y = f(x vt). Ενότητα Τ2.1

Οδεύων παλµός (τελική διαφάνεια) Για έναν παλµό ο οποίος διαδίδεται προς τα δεξιά y(x, t) = f(x vt) Για έναν παλµό ο οποίος διαδίδεται προς τα αριστερά y(x, t) = f(x + vt) Η συνάρτηση y είναι γνωστή και ως κυµατοσυνάρτηση y(x, t). Η κυµατοσυνάρτηση δίνει την τεταγµένη y κάθε στοιχείου που βρίσκεται στο σηµείο x σε οποιαδήποτε χρονική στιγµή t. Η τεταγµένη y είναι η εγκάρσια θέση. Αν το t είναι σταθερό, η κυµατοσυνάρτηση ονοµάζεται κυµατοµορφή. Ορίζει µια καµπύλη που παριστάνει το γεωµετρικό σχήµα του παλµού τη συγκεκριµένη χρονική στιγµή. Ενότητα Τ2.1

Ηµιτονοειδή κύµατα Το κύµα που παριστάνει η καµπύλη, η οποία φαίνεται στην εικόνα, είναι ένα ηµιτονοειδές ή αρµονικό κύµα. Πρόκειται για την καµπύλη του γραφήµατος της τριγωνοµετρικής συνάρτησης sin θ ως προς τη γωνία θ. Αυτό είναι το πιο απλό παράδειγµα ενός περιοδικού συνεχούς κύµατος. Μπορεί να χρησιµοποιηθεί για τη δηµιουργία πιο σύνθετων κυµάτων. Ενότητα Τ2.2

Ηµιτονοειδή κύµατα (συνέχεια) Το κύµα κινείται προς τα δεξιά. Στην προηγούµενη εικόνα, η καφέ καµπύλη περιγράφει την αρχική θέση. Καθώς το κύµα κινείται προς τα δεξιά, η καφέ καµπύλη θα φτάσει τελικά στη θέση της µπλε καµπύλης. Κάθε στοιχείο κινείται πάνω-κάτω εκτελώντας απλή αρµονική κίνηση. Αυτή η κίνηση είναι η κίνηση που εκτελούν τα στοιχεία του µέσου. Είναι σηµαντικό να διαχωρίσουµε την κίνηση του κύµατος από την κίνηση των στοιχείων του µέσου. Ενότητα Τ2.2

Μοντέλο κύµατος Το κύµα είναι ένα νέο µοντέλο απλούστευσης. Θα µας επιτρέψει να ορίσουµε περισσότερα µοντέλα ανάλυσης για την επίλυση προβληµάτων. Ένα ιδανικό κύµα έχει µόνο µία συχνότητα. Ένα ιδανικό κύµα έχει άπειρο µήκος. Μπορούµε να δηµιουργήσουµε σύνθετα κύµατα, συνδυάζοντας ιδανικά κύµατα. Μοντέλο ανάλυσης του οδεύοντος κύµατος Το µοντέλο αυτό χρησιµοποιείται σε περιπτώσεις στις οποίες ένα κύµα διαδίδεται στον χώρο χωρίς να αλληλεπιδρά µε άλλα κύµατα ή σωµατίδια. Ενότητα Τ2.2

Ορολογία: Πλάτος και µήκος κύµατος Το σηµείο στο οποίο η µετατόπιση του στοιχείου από την κανονική του θέση είναι µέγιστη ονοµάζεται κορυφή ή όρος του κύµατος. Η µέγιστη αυτή µετατόπιση ονοµάζεται πλάτος A. Το µήκος κύµατος λ είναι η απόσταση µίας κορυφής από την επόµενη. Γενικότερα, το µήκος κύµατος είναι η ελάχιστη απόσταση µεταξύ δύο οποιωνδήποτε αντίστοιχων σηµείων διαδοχικών κυµάνσεων. Ενότητα Τ2.2

Ορολογία: Περίοδος και συχνότητα Η περίοδος, Τ, είναι το χρονικό διάστηµα που απαιτείται ώστε δύο αντίστοιχα σηµεία διαδοχικών κυµάνσεων να περάσουν από το ίδιο σηµείο. Η περίοδος του κύµατος είναι ίδια µε την περίοδο της απλής αρµονικής ταλάντωσης ενός στοιχείου του µέσου. Η συχνότητα ƒ είναι ο αριθµός των κορυφών (ή οποιουδήποτε άλλου σηµείου που ανήκει στο κύµα) που διέρχονται από ένα δεδοµένο σηµείο στη µονάδα του χρόνου. Συνήθως ως µονάδα χρόνου λαµβάνουµε το δευτερόλεπτο. Η συχνότητα του κύµατος είναι ίδια µε τη συχνότητα της απλής αρµονικής ταλάντωσης ενός στοιχείου του µέσου. Ενότητα Τ2.2

Ορολογία: Περίοδος και συχνότητα (συνέχεια) Η σχέση που συνδέει τη συχνότητα µε την περίοδο είναι ƒ = 1 T Όταν η µονάδα του χρόνου είναι το δευτερόλεπτο, οι µονάδες της συχνότητας είναι s -1 = Hz. Το Hz είναι συντόµευση του hertz. Ενότητα Τ2.2

Ορολογία Παράδειγµα Το µήκος κύµατος λ είναι 40.0 cm. Το πλάτος A είναι 15.0 cm. Μπορούµε να γράψουµε την κυµατοσυνάρτηση στη µορφή y = A cos(kx ωt). Ενότητα Τ2.2

Ταχύτητα κυµάτων Τα κύµατα διαδίδονται µε συγκεκριµένη ταχύτητα. Η ταχύτητα εξαρτάται από τις ιδιότητες του διαταρασσόµενου µέσου. Η κυµατοσυνάρτηση περιγράφεται από τη σχέση 2π yxt (, ) = Asin x vt λ ( ) Η σχέση αυτή ισχύει για ένα κύµα το οποίο κινείται προς τα δεξιά. Για ένα κύµα το οποίο κινείται προς τα αριστερά, αντικαθιστούµε το x vt µε το x + vt. Ενότητα Τ2.2

Κυµατοσυνάρτηση Μια άλλη µορφή Εφόσον το µέτρο της ταχύτητας ισούται µε το πηλίκο της απόστασης προς τον χρόνο, v = λ/t Η κυµατοσυνάρτηση µπορεί στη συνέχεια να εκφραστεί ως x t yxt (, ) = Asin 2π λ T Αυτή η µορφή της κυµατοσυνάρτησης δείχνει την περιοδική φύση του y. Για συντοµία, θα χρησιµοποιούµε συχνά το y και όχι το y(x, t). Ενότητα Τ2.2

Εξισώσεις κύµατος Μπορούµε ακόµα να ορίσουµε τον κυκλικό κυµαταριθµό ή απλώς κυµαταριθµό k. k = 2π λ Επίσης, η κυκλική συχνότητα ορίζεται ως 2π ω = = 2πƒ T Η κυµατοσυνάρτηση µπορεί να εκφραστεί ως y = A sin(kx ωt). Η ταχύτητα του κύµατος γίνεται v = λƒ. Αν x 0 τη χρονική στιγµή t = 0, η κυµατοσυνάρτηση µπορεί να γενικευτεί στη µορφή y = A sin(kx ωt + φ), όπου το φ είναι η σταθερά φάσης.

Εξισώσεις κύµατος (συνέχεια) Οι βασικές µαθηµατικές σχέσεις του µοντέλου ανάλυσης του οδεύοντος κύµατος είναι οι εξής: ƒ = 1/T y = A sin(kx ωt) v = ƒλ Ενότητα Τ2.2

Ηµιτονοειδή κύµατα σε νήµατα Για να δηµιουργήσουµε µια σειρά παλµών, µπορούµε να προσαρτήσουµε το νήµα σε ένα έλασµα που ταλαντώνεται. Το κύµα αποτελείται από µια σειρά ίδιων κυµατοµορφών. Εξακολουθούν να ισχύουν οι σχέσεις που συνδέουν το µέτρο της ταχύτητας, την ταχύτητα, και την περίοδο. Ενότητα Τ2.2

Ηµιτονοειδή κύµατα σε νήµατα (2) Κάθε στοιχείο του νήµατος ταλαντώνεται κατακόρυφα και εκτελεί απλή αρµονική κίνηση. Για παράδειγµα, το σηµείο Σ. Μπορούµε να θεωρήσουµε ότι κάθε στοιχείο του νήµατος είναι ένας απλός αρµονικός ταλαντωτής που ταλαντώνεται µε συχνότητα ίση µε εκείνη της ταλάντωσης του ελάσµατος. Ενώ κάθε στοιχείο ταλαντώνεται στον άξονα y, το κύµα διαδίδεται κατά µήκος του άξονα x µε ταχύτητα µέτρου v. Τη χρονική στιγµή t = 0, y = A sin(kx ωt). Ενότητα Τ2.2

Ηµιτονοειδή κύµατα σε νήµατα (3) Το µέτρο της εγκάρσιας ταχύτητας του στοιχείου είναι v y dy = dt x= σταθερό ή v y = ωa cos(kx ωt) Είναι διαφορετικό από το µέτρο της ταχύτητας του ίδιου του κύµατος. Η εγκάρσια επιτάχυνση του στοιχείου είναι α y dv ή α y = ω 2 A sin(kx ωt) y = dt x= σταθερό Ενότητα Τ2.2

Ηµιτονοειδή κύµατα σε νήµατα (τελική διαφάνεια) Οι µέγιστες τιµές της εγκάρσιας ταχύτητας και της εγκάρσιας επιτάχυνσης είναι: v y, max = ωa α y, max = ω 2 A Η εγκάρσια ταχύτητα και η εγκάρσια επιτάχυνση δεν λαµβάνουν τις µέγιστες τιµές τους ταυτόχρονα. Η ταχύτητα v γίνεται µέγιστη στο σηµείο y = 0. Η επιτάχυνση α γίνεται µέγιστη στο σηµείο y = ±A. Μη συγχέετε την ταχύτητα v του κύµατος µε την εγκάρσια ταχύτητα v y ενός σηµείου του νήµατος. Σε ένα οµογενές µέσο, η ταχύτητα v είναι σταθερή, ενώ η εγκάρσια ταχύτητα v y µεταβάλλεται ηµιτονοειδώς. Ενότητα Τ2.2

Η ταχύτητα διάδοσης των κυµάτων σε νήµατα Η ταχύτητα του κύµατος εξαρτάται από τα φυσικά χαρακτηριστικά του νήµατος και την τάση που ασκείται στο νήµα. v τάση = = µάζα/µήκος T µ Υποθέτουµε ότι η τάση δεν επηρεάζεται από τον παλµό. Δεν θεωρούµε ότι ο παλµός έχει συγκεκριµένο σχήµα. Ενότητα Τ2.3

Ανάκλαση κύµατος, σταθερό άκρο Όταν ο παλµός φτάσει στον τοίχο, διαδίδεται στο νήµα προς την αντίθετη κατεύθυνση. Δηλαδή, ο παλµός ανάκλαται. Κατά την ανάκλαση, ο παλµός αναστρέφεται. Σύµφωνα µε τον τρίτο νόµο του Νεύτωνα Όταν ο παλµός φτάνει στο σταθερό άκρο του νήµατος, το νήµα ασκεί µια κατακόρυφη δύναµη στον τοίχο µε φορά προς τα επάνω. Ο τοίχος ασκεί στο νήµα µια δύναµη αντίδρασης ίδιου µέτρου, αλλά αντίθετης κατεύθυνσης. Ενότητα Τ2.4

Ανάκλαση κύµατος, ελεύθερο άκρο Όταν το άκρο είναι ελεύθερο, το νήµα µπορεί να κινείται κατακόρυφα. Ο παλµός ανακλάται. Ο παλµός δεν αναστρέφεται. Ο ανακλώµενος παλµός έχει το ίδιο πλάτος µε τον αρχικό παλµό. Ενότητα Τ2.4

Μετάδοση κύµατος Ας θεωρήσουµε µια περίπτωση η οποία είναι ενδιάµεση των προηγούµενων δύο περιπτώσεων. Ένα µέρος της ενέργειας του προσπίπτοντος παλµού ανακλάται και ένα µέρος µεταδίδεται. Ένα µέρος της ενέργειας διασχίζει το όριο των δύο µέσων. Ενότητα Τ2.4

Μετάδοση κύµατος (2) Ας υποθέσουµε ότι ένα ελαφρύ νήµα είναι ενωµένο µε ένα πιο βαρύ νήµα. Ο παλµός διαδίδεται στο ελαφρύ νήµα και φτάνει στο όριο. Το µέρος του παλµού που ανακλάται, αναστρέφεται. Ο ανακλώµενος παλµός έχει µικρότερο πλάτος.

Μετάδοση κύµατος (3) Ας υποθέσουµε ότι ένα βαρύ νήµα είναι ενωµένο µε ένα πιο ελαφρύ νήµα. Ένα µέρος του παλµού ανακλάται και ένα µέρος του µεταδίδεται. Ο ανακλώµενος παλµός δεν αναστρέφεται. Ενότητα Τ2.4

Μετάδοση κύµατος (4) Ισχύει η αρχή διατήρησης της ενέργειας: Όταν ο παλµός φτάνει στο όριο του µέσου διάδοσης και χωρίζεται στον παλµό που ανακλάται και στον παλµό που µεταδίδεται στο δεύτερο µέσο, το άθροισµα των ενεργειών των δύο παλµών πρέπει να ισούται µε την ενέργεια του αρχικού παλµού. Όταν ένα κύµα ή ένας παλµός διαδίδεται από το µέσο A στο µέσο B και v A > v B, ο παλµός αναστρέφεται κατά την ανάκλαση. Το B έχει µεγαλύτερη πυκνότητα από το A. Όταν ένα κύµα ή ένας παλµός διαδίδεται από το µέσο A στο µέσο B και v A < v B, ο παλµός δεν αναστρέφεται κατά την ανάκλαση. Το A έχει µεγαλύτερη πυκνότητα από το B. Ενότητα Τ2.4

Μεταφορά ενέργειας των ηµιτονοειδών κυµάτων σε νήµατα Καθώς τα κύµατα διαδίδονται σε ένα µέσο, µεταφέρουν ενέργεια. Μπορούµε να µοντελοποιήσουµε κάθε στοιχείο του νήµατος ως έναν απλό αρµονικό ταλαντωτή. Η ταλάντωση γίνεται στον άξονα y. Κάθε στοιχείο έχει την ίδια συνολική ενέργεια. Μπορούµε να θεωρήσουµε ότι κάθε στοιχείο έχει µάζα dm. Η κινητική ενέργεια που έχει ένα στοιχείο λόγω της κατακόρυφης κίνησής του είναι dk = ½(dm)v y2. Η µάζα dm είναι επίσης ίση µε µdx. Η κινητική ενέργεια ενός στοιχείου του νήµατος είναι dk = ½(µdx)v y2. Ενότητα Τ2.5

Μεταφορά ενέργειας (συνέχεια) Ολοκληρώνοντας την παραπάνω σχέση για όλα τα στοιχεία βρίσκουµε τη συνολική κινητική ενέργεια ενός µήκους κύµατος K λ = ¼µω 2 A 2 λ. Η συνολική δυναµική ενέργεια ενός µήκους κύµατος είναι U λ = ¼µ ω 2 A 2 λ. Εποµένως, η συνολική ενέργεια είναι E λ = K λ + U λ = ½µ ω 2 A 2 λ Ενότητα Τ2.5

Η ισχύς ενός κύµατος Η ισχύς είναι ο ρυθµός µεταφοράς της ενέργειας: 1 2 2 E µω A λ λ 1 2 2 P = = 2 = µω A v T T 2 Η ισχύς που µεταφέρει ένα ηµιτονοειδές κύµα, το οποίο διαδίδεται σε ένα νήµα είναι ανάλογη του τετραγώνου της συχνότητας του τετραγώνου του πλάτους της ταχύτητας του κύµατος Ο ρυθµός µεταφοράς ενέργειας σε οποιοδήποτε ηµιτονοειδές κύµα είναι ανάλογος του τετραγώνου της κυκλικής συχνότητας και του τετραγώνου του πλάτους. Ενότητα Τ2.5

Η γραµµική εξίσωση κύµατος Οι κυµατοσυναρτήσεις y (x, t) είναι λύσεις της γραµµικής εξίσωσης κύµατος. Η εξίσωση περιγράφει πλήρως την κίνηση του κύµατος. Από αυτήν µπορούµε να πάρουµε την εξίσωση της ταχύτητας του κύµατος. Η γραµµική εξίσωση κύµατος είναι θεµελιώδης για πολλές µορφές κίνησης των κυµάτων. Ενότητα Τ2.6

Η γραµµική εξίσωση κύµατος που διαδίδεται σε νήµα Το νήµα δέχεται τάση T. Θεωρούµε ένα µικρό στοιχειώδες τµήµα του νήµατος µήκους Δx. Η συνισταµένη δύναµη που ασκείται κατά µήκος του άξονα y είναι ΣF T(tanθ tan θ ) y B A Χρησιµοποιούµε την προσέγγιση της µικρής γωνίας sin θ tan θ. Ενότητα Τ2.6

Η γραµµική εξίσωση ενός κύµατος που διαδίδεται σε νήµα (συνέχεια) Εφαρµόζοντας τον δεύτερο νόµου του Νεύτωνα παίρνουµε ( y x) ( y x) µ 2 y B = 2 T t Δx Καθώς Δx 0, η σχέση γίνεται 2 2 µ y y = 2 2 T t x A Η παραπάνω σχέση είναι η γραµµική εξίσωση για κύµατα που διαδίδονται κατά µήκος νηµάτων. Ενότητα Τ2.6

Γραµµική εξίσωση κύµατος, γενικά Μπορούµε να γράψουµε την εξίσωση στη µορφή 2 2 y 1 y = 2 2 2 x v t Η σχέση αυτή ισχύει γενικά για διάφορους τύπους κυµάτων. Το y παριστάνει διάφορες θέσεις. Για ένα νήµα, το y είναι η κατακόρυφη µετατόπιση των στοιχείων του. Για ένα ηχητικό κύµα που διαδίδεται σε ένα αέριο, το y είναι η διαµήκης µετατόπιση των στοιχείων του αερίου από τη θέση ισορροπίας τους. Για ένα ηλεκτροµαγνητικό κύµα, το y είναι µια συνιστώσα του ηλεκτρικού ή του µαγνητικού πεδίου. Ενότητα Τ2.6

Γραµµική εξίσωση κύµατος, γενικά (συνέχεια) Η γραµµική εξίσωση κύµατος ικανοποιείται από όλες τις κυµατοσυναρτήσεις της µορφής y = f(x ± vt) Η γραµµική εξίσωση κύµατος προκύπτει άµεσα από την εφαρµογή του δεύτερου νόµου του Νεύτωνα σε οποιοδήποτε στοιχειώδες τµήµα ενός νήµατος, στο οποίο διαδίδεται ένα οδεύον κύµα. Ενότητα Τ2.6