Θανάσης Κ. Παππάς Μάρτιος 2006 αρχιτέκτων ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΡΑΣΗΣ Α. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ - ΤΗΝ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΑ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ Οι παρεµβάσεις της Πολιτείας στις µεγάλες πόλεις και ειδικά για τις µητροπολιτικές περιοχές Αθήνας και Θεσσαλονίκης, πρέπει να στοχεύουν στη βιώσιµη ανάπτυξη µε εργαλεία το χωροταξικό - πολεοδοµικό σχεδιασµό και τις αναπλάσεις. Οι ασύνδετες πολιτικές και οι αποσµασµατικές επιλογές οδηγούν αναπότρεπτα στην καθολική οικοπεδοποίηση και τσιµεντοποίηση των ελεύθερων χώρων. Η απαξίωση των αξιόλογων δειγµάτων αρχιτεκτονικής παρέµβασης στη χώρα και η αξιοποίησή τους αποτελούν σαφές δείγµα αποτελεσµατικών και ασύνδετων πολιτικών. Οι αναχρονιστικές στρεβλώσεις στο δηµόσιο χώρο, επιτείνονται µε την εξακολουθητική πίεση του ιδιωτικού. Αναδεικνύεται εποµένως το πρόβληµα της διαχείρισης µιας αστικής και µητροπολιτικής στρατηγικής. Το µέλλον των πόλεων και η αναζήτηση επιλύσεων για τα µείζονα θέµατα µητροπολιτικής διαχείρισης είναι στο προσκήνιο. Στόχος είναι η προστασία και ανάδειξη των δηµόσιων χώρων, η επαναθεώρηση στρατηγικών για τη διαφύλαξη της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονοµιάς, και τη διασφάλιση του δηµοσίου συµφέροντος µέσα από ολοκληρωµένες παρεµβάσεις για µια βιώσιµη ανάπτυξη και αναβάθµιση των αστικών τόπων. Προς αυτήν την κατεύθυνση είναι σηµαντικό βήµα η ανασύσταση κι ενδυνάµωση των σηµαντικών θεσµών, όπως : Του Εθνικού Συµβουλίου Χωροταξίας Του Ανώτατου πολεοδοµικού κι αρχιτεκτονικού Συµβουλίου. Θανάσης Κ. Παππάς Aρχιτέκτων Μουσών 54 546 34 Ανω Πόλη - Θεσ/νίκη ΤΗΛ 2310/ 968 045 2310/ 729 295 FAX 2310/ 213 032 2310/ 749 991 E- mail : pappas@menemeni.gr
Πρέπει να απαιτήσουµε θεσµικό διάλογο για τον πολεοδοµικό χωροταξικό σχεδιασµό και τις οφειλόµενες πολιτικές. Πρέπει να αξιώσουµε τη λειτουργία των Συµβουλίων ώστε να επεξεργαστούν προτάσεις, να υποβάλλουν ιδέες, να ανατρέψουν πολλές πτυχές εφαρµοσµένων πολιτικών, στην κατεύθυνση της βιώσιµης ανάπτυξης. Να γνωµοδοτούν τα Συµβούλια για τα θέµατα που σχετίζονται µε τον πολεοδοµικό και χωροταξικό σχεδιασµό Πρέπει να διεκδικήσουµε την αναβάθµιση της Αρχιτεκτονικής ως πολιτιστικής αξίας στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Χώρα να εφαρµόζει τις αποφάσεις του Συµβουλίου Υπουργών της Ε.Ε και να στηρίξει την αρχιτεκτονική. Πρέπει να παρέµβουµε για την ενεργοποίηση και τη θεσµική ανασύσταση του δικτύου Αρχιτεκτονικής, στο Υπουργείο Πολιτισµού και να αξιώσουµε τη θεσµοθέτηση δράσεων θεσµικού διαχρονικού χαρακτήρα µε αιχµή δράσεις για : Προβολή του έργου της αρχιτεκτονικής αρχιτεκτόνων ιενέργεια Αρχιτεκτονικών διαγωνισµών εκδηλώσεων αρχιτεκτονικής Πανελλήνια έκθεση αρχιτεκτονικού έργου και καθιέρωση τριενάλε αρχιτεκτονικής. Εκπαιδευτικά προγράµµατα για την αρχιτεκτονική Ίδρυση και λειτουργία Κέντρου Αρχιτεκτονικής Θεσµική εκπροσώπηση στα Συµβούλια του Υπουργείου Πολιτισµού : Στο κεντρικό αρχαιολογικό συµβούλιο Στο κεντρικό συµβούλιο νεωτέρων µνηµείων Β. ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΟΜΗΣ ΚΙ ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ Είναι αναγκαία η εξυγίανση του θεσµικού πλαισίου που καθορίζει τις αρµοδιότητες των τεχνικών επαγγελµάτων στην παραγωγική διαδικασία. Απαιτούνται απλές καθαρές λιτές διαδικασίες χωρίς περιπλοκές και ασάφειες. Καθορισµός επαγγελµατικών δικαιωµάτων µε σαφήνεια και πληρότητα. Σε όλη την Ευρώπη µε την ΚΟ 85/384 τα προβλήµατα της συντεταγµένης συµµετοχής των τεχνικών επαγγελµάτων έχουν λυθεί µε βάση το γνωστικό αντικείµενο που εκπορεύεται από τα προγράµµατα σπουδών. Η ελληνική πραγµατικότητα έχει επιβάλει τι δικές της περιπλοκές µε ένα θεσµικό πλαίσιο απαράδεκτο άδικο και περιπεπλεγµένο. Απαιτούνται λύσεις λαµβάνοντας υπόψη την οδηγία 2005/36/ΕΚ, αλλά και τις εξελίξεις που σχετίζονται µε την απόφαση του ΣτΕ για το Π. 318, την εγγραφή αλλοδαπών στο ΤΕΕ υποχρεωτικά και χωρίς άδεια άσκησης επαγγέλµατος. 2
Απαιτείται λοιπόν, στρατηγικός σχεδιασµός του κλάδου για τα επαγγελµατικά µας δικαιώµατα, µε βάση τα νέα δεδοµένα και την ανάγκη ανακαθορισµού όλων των δικαιωµάτων, όλων των βαθµίδων. Το ίδιο αναγκαία είναι και η αναδιάταξη της οργανωτικής δοµής του Τεχνικού Επιµελητηρίου, στην κατεύθυνση της οµοσπονδίας των κλάδων. εν µπορεί να υπηρετηθεί το µέλλον µε δοµές του παρελθόντος. Άµεσα απαιτείται και η οργανωτική µεταβολή του Συλλόγου για µια ουσιαστική πανελλαδική ανασυγκρότηση, ενίσχυση της Περιφέρειας και υιοθέτηση σύγχρονου και λειτουργικού σχήµατος διοίκησης. Υπάρχουν προτάσεις, επεξεργασίες και αποφάσεις Συλλογικών Οργάνων που δείχνουν την κατεύθυνση και την προοπτική. Γ. ΘΕΣΜΙΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Η ύφεση της κατασκευαστικής δραστηριότητας δηµοσίου και ιδιωτικού τοµέα, τα δοµικά προβλήµατα του θεσµικού πλαισίου άσκησης επαγγέλµατος, επιτείνουν το πρόβληµα της απασχόλησης και των όρων άσκησης του επαγγέλµατος. Απαιτούνται παρεµβάσεις σε θέµατα ανάπτυξης, αξιοποίησης των κοινοτικών πόρων και διερεύνησης των δραστηριοτήτων του αρχιτέκτονα. Ο εµπλουτισµός των πολιτικών για τις κατασκευές µε όχηµα την αρχιτεκτονική θα διευρύνει τις δραστηριότητες. Η απαξίωση της αρχιτεκτονικής και η διακοπή σχεδόν των αρχιτεκτονικών διαγωνισµών, σε συνδυασµό µε την καθήλωση των αµοιβών για έναν κλάδο που κατά πλειοψηφία ασχολείται µε τις κατασκευές δηµιουργούν σοβαρότατο πρόβληµα. Απαιτούνται θεσµικές ρυθµίσεις, ώστε να οδηγηθούµε στην αντικατάσταση της πολιτικής των κατασκευών µε αυτήν της ποιότητας του σύγχρονου αρχιτεκτονικού έργου. Η στρατηγική αυτή πρέπει να απαντά στα προβλήµατα που συναρτώνται µε : Την ελλειµµατική ανάπτυξη του αστικού ιστού σε όλα τα επίπεδα κι εποµένως µε την αναβάθµιση της αρχιτεκτονικής παρουσίας. Την υποβάθµιση των αστικών χώρων αλλά και της περιφέρειας των πόλεων κι εποµένως µε την ανάπτυξη και ολοκληρωµένο σχεδιασµό των κενών στο εσωτερικό των πόλεων και στην περιφέρεια αυτών. Tην υποβάθµιση και γήρανση δοµών και κτιριακών συνόλων κι εποµένως µε την αξιοποίηση και επανάχρηση των εγκαταλειµµένων κελυφών και συνόλων. 3
Πρέπει να αναζητήσουµε εναλλακτικούς τρόπους αστικής ανάπτυξης, θέσπισης µηχανισµών και δοµών για συνέργιες όπου η αρχιτεκτονική και οι αρχιτέκτονες έχουν τον κύριο λόγο. Τα ρυθµιστικά σχέδια, ο πολεοδοµικός σχεδιασµός, οι αστικές αναπλάσεις, οι αρχιτεκτονικοί διαγωνισµοί, τα θέµατα κατάρτισης και επανακατάρτισης, της συνεχιζόµενης εκπαίδευσης, όσο και ο εκσυγχρονισµός του θεσµικού πλαισίου παραγωγής ιδιωτικών έργων, δηµιουργούν προϋποθέσεις για τη διεύρυνση της ύλης των αρχιτεκτόνων. Τα µείζονα επαγγελµατικά προβλήµατα, τα θέµατα του ΤΣΜΕ Ε και κυρίως τα θέµατα των πολεοδοµικών γραφείων, πρέπει να βρουν επιλύσεις. Πρέπει να διεκδικήσουµε τον επανακαθορισµό των αρµοδιοτήτων και ευθυνών µηχανικών για τη σύνταξη και υπογραφή των µελετών. Ταυτόχρονα την αύξηση των αµοιβών για τα τις αρχιτεκτονικές υπηρεσίες, που µένουν καθηλωµένες επί σειρά ετών. Την αναβαθµισµένη λειτουργία των πολεοδοµικών γραφείων, την κωδικοποίηση της πολεοδοµικής νοµοθεσίας και τη σύσταση ειδικού φορέα που θα παρακολουθεί, θα µελετά και θα κωδικοποιεί τα δεδοµένα και τους κανόνες παραγωγής µελετών. Την επίλυση των εργασιακών δικαιωµάτων των συναδέλφων ιδιωτικών υπαλλήλων.. Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΗΣ ΑΣΥΝΕΧΕΙΑΣ(!) Οι προτάσεις αυτές και η κατεύθυνση έχουν συνάφεια και συνέχεια µε τον προγραµµατισµό δράσης για τη διετία 2000-2002 (που είχα υποβάλει τον Ιούνιο του 2000) και το εισηγητικό πλαίσιο προγραµµατισµού (που είχα υποβάλει τον Απρίλιο του 2003). Το πρόγραµµα αυτό στη φιλοσοφία του και στα επί µέρους συστατικά του στοιχεία, πολεµήθηκε και χλευάστηκε από αρκετούς. Άντεξε όµως πέντε και κάτι χρόνια. Έχουν σηµειωθεί βήµατα και επιτελέστηκε κάποια πρόοδος. Η οργανωτική ενίσχυση και η λήψη µέτρων τεχνικού χαρακτήρα έχουν επιβάλλει έναν βηµατισµό που είναι δύσκολο να ανακοπεί. Τώρα ορισµένοι έρχονται µπροστά σε νέες συνθήκες, γιατί επί σειρά ετών νόµιζαν ότι τα πράγµατα λειτουργούσαν µε αυτόµατο πιλότο. Άλλοι έχουν µάθει την µανιέρα και αναπαράγουν-εν µέρει τον αντίλαλο. Ορισµένοι άλλοι αµετανόητα θα ακολουθήσουν την ίδια πολιτική. Θα συνεχίσουν την «καθαρή και ταξική» πολιτική τους, που συρρικνώνει τον κλάδο και αφυδατώνει τον συνδικαλισµό από τα συστατικά του στοιχεία τους αρχιτέκτονες που πρέπει να φτιάχνουν αρχιτεκτονική. Αρέσκονται στη λογική της γκρούπας (ακόµα) και αναπαράγουν τον ίσκιο των πολιτικών και των αντιµετωπίσεων, που πρυτάνευαν τη δεκαετία του 80. Και τέλος, ορισµένοι νεοφώτιστοι που λοιδορούσαν, ειρωνεύονταν τον ΣΑ ΑΣ και τις πολιτικές µιας πενταετίας (βλέπε ανακοινώσεις Ε. ΤΕΕ 2330-2331 2334-2348),τελικά όµως 4
συγκρότησαν τη σηµερινή πλειοψηφία που αποτελεί µια σύµπραξη χωρίς ίχνος προγραµµατικής συµφωνίας, αλλά προϊόν συνδιαλογής για θώκους, οφίκια και προσωπική επιβεβαίωση (;). Όσοι συγκροτούν τη σηµερινή πλειοψηφία στηρίζονται στην πορεία του 5ετούς προγραµµατικού πλαισίου και δράσεων που έχουν υλοποιηθεί, (και είχαν ξεσηκώσει θύελλες) το οποίο δε χρησιµοποιούν εν µέρει ως ένδυµα παραλλαγής για συγκυριακή παράταση ζωής. 5
6
7
8