Επώνυµο Τοµπάζης /Τουµπάζης - Γιακουµάκης Όνοµα Υπογραφή Μανώλης Σφραγίδα Υπογραφές Αγωνιστών της Ελληνικής Επαναστάσεως, ΙΕΕΕ, Αθήνα, 1984 Σφραγίδες Ελευθερίας, ΙΕΕΕ, Αθήνα, 1983 Ιδιότητα Γέννησης Χρόνος Γέννησης Καταγωγής Θανάτου Χρόνος Θανάτου Βιογραφικά Στοιχεία Ναυτικός, πλοικτήτης, έµπορος, πολιτικός και ναυτικός του Αγώνα Ύδρα 1784 Βουρλά Σµύρνης Ύδρα 16 Μαΐου 1831 Γόνος της παλαιάς και σηµαντικής υδραϊκής οικογένειας Γιακουµάκη (το επώνυµο Τοµπάζης ή Τουµπάζης καθιερώνεται µετά το 1816) µε καταγωγή -κατά τον Γ. Κριεζή- από τα Βουρλά της Σµύρνης, η οποία εγκαταστάθηκε στην Ύδρα το 1668. Ήταν γιος του Νικάλαου Γιακουµάκη- Τοµπάζη (1759-1816) και της Αννας Μαραϊτη -οικογένεια µε καταγωγή από την Τροιζήνα που µετοίκησε στην Ύδρα το 1641- και αδελφός του Γιακουµάκη Τοµπάζη Ο πατέρας του Νικόλαος ασχολήθηκε επιτυχώς µε ναυτικές-εµπορικές επιχειρήσεις και ως ένας από τους "οικοκυραίους" του νησιού συµµετειχε στην τοπική διοίκηση. Εισήλθε από πολύ νεαρή ηλικία στο ναυτικό επάγγελµα, όπως άλλωστε οι περισσότεροι γόνοι των πλούσιων ναυτικών οικογενειών του νησιού. Κατά τον Ρωσοτουρκικό πόλεµο του 1807, και την
εµφάνιση του ρωσικού στόλου υπό τον ναύαρχο Σενιάβιν, ο Μανώλης Τοµπάζης διαφοροποιήθηκε από τον αδελφό του Γιακουµάκη ο οποίος "ετάχθη µεταξύ των ασπαζοµένων την πολιτικήν των Τούρκων" και τάχθηκε "µεταξύ των Ρωσσολατρών." Ανήκε στην οµάδα των προκρίτων που Κατά τα πρώτα έτη της επανάστασης αντιµετώπισαν επιφυλακτικά την προοπτική της εξέγερσης και ήταν ένας από εκείνους που πρωταγωνίστησαν στην ανατροπή του Αντώνη Οικονόµου από τη διοίκηση της Ύδρας (12 Μαϊου 1821). Στη συνέχεια, συµµετείχε σε ναυτικές πολεµικές επιχειρήσεις µε σηµαντικότερη στη ναυµαχία της Πάτρας (20 Φεβρουαρίου 1822) εναντιον του οθωµανικού στολου υπό τον Γιβραλτάρ Ισµαήλ Μπέη. Παράλληλα, δραστηριιοποιήθηκε στο πεδίο της πολιτικής συµµετέχοντας ως πληρεξούσιος Ύδρας στην Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου (20 Δεκεµβρίου 1821-16 Ιανουαρίου 1822) και στην Εθνοσυνέλευση του Άστρους (10-30 Απριλίου 1823). Στη διάρκεια των εργασιών της συνέλευσης έγινε δεκτή αίτηση Κρητικών εκπροσώπων που ζητούσαν την αντικατάσταση του καθαιρεθέντος, από τις 15 Νοεµβρίου 1822, "αρχιστρατήγου και διοικητή Κρήτης" Μιχαήλ Αφεντούλιεφ, µε τον Μανώλη Τοµπάζη. Ο Τοµπάζης διορίστηκε επισήµως µε έγγραφο του υπουργού Εσωτερικών Γρηγορίου Δικαίου-Παπαφλέσσα ( 2 Μαϊου 1823) και έφτασε στο Λιµένι της Κισσάµου στις 22 Μαϊου µε την ιδιόκτητη γολέτα "Τερψιχόρη". Τρεις ηµέρες αργότερα επέτυχε τη δια συνθήκης, παράδοση του φρουρίου του Κισσάµου από τις δυνάµεις του Χατζή Ντερβίς Γενιτσάραγα και τον Χασάν Αγά Εµιναδάκη. Συνέχισε την πολεµική δραστηριότητά του συµµετέχοντας στην νικηφόρα µάχη στη θέση "Εβλιγιά" Ρεθύµνου εναντίον των δυνάµεων του Οσµάν Πασά (25 Ιουλίου) και στη θέση Αρµουγέλες όπου τα ελληνικά σώµατα ηττήθηκαν από τις δυνάµεις του Χουσεϊν Μπέη. Εγκατέλειψε την Κρήτη στις 12 Απριλίου αδυνατώντας να επιβληθεί στους ντόπιους οπλαρχηγούς και έχοντας αποτύχει στις εκκλήσεις του για αποστολή πολεµοφοδίων και στρατιωτών από την ελληνική κυβέρνηση. Αποβιβάστηκε στο Ναύπλιο στις 16 Απριλίου 1825, µε σκοπό να επιτύχει την αποστολή στρατιωτών και εφοδίων στο νησί. Οι προσπάθειές του όµως απέτυχαν και ο ίδιος δεν επέστρεψε στο νησί. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα επανέρχεται εκ νέου στο ναυτικό αγώνα και συµµετέχει στην αποτυχηµένη καταδροµική επιχείρηση πυρπόλησης του αιγυπτιακού στόλου στο λιµάνι της Αλεξάνδρειας (29 Ιουλίου 1825), ως κυβερνήτης του ιδιόκτητου πλοίου "Θεµιστοκλής". Επί Ιωάννη Καποδίστρια θα συµµετάσχει σε διοικητικές-στρατιωτικές θέσεις, όπως η "Διεύθυνση Ναυτικών Υποθέσεων", και θα αποσταλεί εκ νέου στην Κρήτη για να οργανώσει µαζί µε το "Κρητικό Συµβούλιο" και το διοικητή βαρόνο Eduard de Rheineck, φιλέλληνα ατό τη Σαξονία, τα της αποστολής εκστρατευτικού σώµατος στο νησί. Το σώµα δεν θα φτάσει ποτέ στην Κρήτη, καθώς οι Μεγάλες Δυνάµεις απέκλεισαν τη πιθανότητα ένταξης του νησιού στο ελληνικό κράτος. Τέλος, θα συµµετάσχει ως πληρεξούσιος Ύδρας στην Δ' Εθνοσυνέλευση του Άργους (11 Ιουλίου - 6 Αυγούστου 1829). Αντίθετα από άλλους Υδραίους θα παραµείνει πιστός στον Καποδίστρια, αλλά θα περάσει στην αντιπολίτευση µετά τη δολοφονία του κυβερνήτη. Είχε παντρευτεί την Ξανθή Σαχίνη-Κιοσσέ, κόρη ισχυρής υδραϊκής οικογένειας προκρίτων και πλοιοκτητών και είχε αποκτήσει τρία παιδιά
τον Νικόλαο Τοµπάζη (1815-1896), την Μάρια, σύζυγο Βασίλη Μπουντούρη, και τη Χρυσίνα, σύζυγο Λάζαρου Γιουρδή. Επιτύµβιο [Συντάχθηκε από τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο] Βλέπεις το δίπηχον τούτο µνήµα, Γενναίον άνδρα µεσα κρατε.ί Δεν τον εφόβησεν άγριον κύµα, Ούτε πολέµου σκληρά βροντή. Βαρεία πλάκα τι τον σκεπάζεις; Και εις τον τάφον µέσα νεκρός Πάλιν Μανώλης ζη ο Τουµπάζης Λαµπρος πατρίδος υιός λαµπρός αωλα' Μαΐου ις' Βιβλιογραφία Αναστάσιος Γούδας, Βίοι Παράλληλοι..., τόµος Δ, Αθήνα 1871, σσ. 353-390. Ζέη, Ελευθερία, Κανάρης, Κουντουριώτης, Τοµπάζης, ΔΟΛ, Αθήνα 2010 Τοµπάζη Ν. Ιακώβου, Αδελφοί Ιάκωβος και Μανώλης Τοµπάζης, ΑΘήνα 1902. Αντώνιος Λιγνός, Ιστορία της Νήσου Ύδρας, Αθήνα 1946. Αντώνιος Α. Μιαούλης, Ιστορία της νήσου Ύδρας, Αθήνα 1936. Εικονογραφία
Ξυλογραφία, Εθνικό Ηµερολόγιο Βρετού, 1866 Συντάκτης: Στέφανος Παπαγεωργίου