ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Αναφορών 22.4.2010 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέµα: Αναφορά 0553/2007, της Krystyna Kowalska, πολωνικής ιθαγένειας, σχετικά µε την παραβίαση από τις πολωνικές αρχές της οδηγίας 96/62/ΕΚ του Συµβουλίου για την εκτίµηση και τη διαχείριση της ποιότητας του αέρα του περιβάλλοντος και της οδηγίας 99/30/ΕΚ του Συµβουλίου της 22ας Απριλίου 1999 σχετικά µε τις οριακές τιµές διοξειδίου του θείου, διοξειδίου του αζώτου και οξειδίων του αζώτου, σωµατιδίων και µολύβδου, στον αέρα του περιβάλλοντος 1. Περίληψη της αναφοράς Η αναφέρουσα υποστηρίζει ότι πολλοί κάτοικοι της Βαρσοβίας εκτίθενται σε συγκεντρώσεις ατµοσφαιρικών ρύπων που υπερβαίνουν τις επιτρεπόµενες οριακές τιµές, και ιδίως σε σωµατίδια µικρότερα των 10 µ m (ΑΣ 10 ). Για τον λόγο αυτόν, θεωρεί ότι οι αρµόδιες πολωνικές αρχές, δηλαδή οι δηµοτικές αρχές της Βαρσοβίας και οι περιφερειακές αρχές του Mazowiecki ευθύνονται για σοβαρές παραβιάσεις της οδηγίας 96/62/ΕΚ του Συµβουλίου για την εκτίµηση και τη διαχείριση της ποιότητας του αέρα του περιβάλλοντος και της οδηγίας 99/30/ΕΚ του Συµβουλίου της 22ας Απριλίου 1999 σχετικά µε τις οριακές τιµές διοξειδίου του θείου, διοξειδίου του αζώτου και οξειδίων του αζώτου, σωµατιδίων και µολύβδου, στον αέρα του περιβάλλοντος, και ζητεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να παρέµβει. 2. Παραδεκτό Χαρακτηρίσθηκε παραδεκτή στις 12 Οκτωβρίου 2007. Η Επιτροπή κλήθηκε να παράσχει πληροφορίες (άρθρο 192, παράγραφος 4, του Κανονισµού). 3. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 7 Μαρτίου 2008. Η αναφέρουσα υποστηρίζει ότι οι συγκεντρώσεις ατµοσφαιρικής ρύπανσης, ιδίως των CM\814292.doc PE404.447/REV.II Eνωµένη στην πολυµορφία

σωµατιδίων ΑΣ 10, στο πολεοδοµικό συγκρότηµα της Βαρσοβίας υπερβαίνουν τις επιτρεπόµενες οριακές τιµές. Η αναφέρουσα θεωρεί, συνεπώς, ότι οι αρµόδιες πολωνικές αρχές, δηλαδή οι δηµοτικές αρχές της Βαρσοβίας και οι περιφερειακές αρχές του Mazowiecki ευθύνονται για σοβαρές παραβιάσεις της οδηγίας 96/62/ΕΚ του Συµβουλίου για την εκτίµηση και τη διαχείριση της ποιότητας του αέρα του περιβάλλοντος 1 και της οδηγίας 1999/30/ΕΚ του Συµβουλίου σχετικά µε τις οριακές τιµές διοξειδίου του θείου, διοξειδίου του αζώτου και οξειδίων του αζώτου, σωµατιδίων και µολύβδου, στον αέρα του περιβάλλοντος 2 και ζητεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να παρέµβει. Οι γενικές διατάξεις για την εκτίµηση και τη διαχείριση της ποιότητας του αέρα ορίζονται στην οδηγία πλαίσιο, 96/62/ΕΚ, ενώ οι ειδικές διατάξεις για συγκεκριµένους ρύπους συµπεριλαµβανοµένων των ΑΣ 10 ορίζονται στην πρώτη θυγατρική οδηγία, 1999/30/ΕΚ. Σύµφωνα µε την τελευταία οδηγία, οι οριακές τιµές για τα ΑΣ 10 κατέστησαν υποχρεωτικές την 1η Ιανουαρίου 2005. Η Επιτροπή έλαβε επίσηµα δεδοµένα αξιολόγησης από την Πολωνία και η υπέρβαση των ΑΣ 10 στο πολεοδοµικό συγκρότηµα της Βαρσοβίας είναι ήδη γνωστή. εν υπάρχουν σηµαντικές αλλαγές στον αριθµό των υπερβάσεων και των µέσων επιπέδων για το 2005 και το 2006. Οι πολωνικές αρχές έχουν προετοιµάσει ένα σχέδιο προστασίας της ποιότητας του αέρα και έχουν διαβιβάσει αυτό το σχέδιο στην Επιτροπή. Εναπόκειται στις αρµόδιες αρχές του κράτους µέλους να αποφασίσουν για τα µέτρα που θα συµπεριληφθούν στο σχέδιο. Σύµφωνα µε το άρθρο 8 και το άρθρο 11 της οδηγίας 96/62/ΕΚ, η Επιτροπή ενηµερώθηκε για την εφαρµογή των σχεδίων και προγραµµάτων, και εξετάζει τακτικά τη σηµειωθείσα πρόοδο. Ωστόσο, η Επιτροπή δεν έχει την εξουσία να ζητήσει να ληφθούν ειδικά µέτρα περιορισµού της ρύπανσης στο πλαίσιο αυτών των σχεδίων. Όσον αφορά τη µη συµµόρφωση προς τις οριακές τιµές των ΑΣ 10, η Επιτροπή ζήτησε από τα ενδιαφερόµενα κράτη µέλη πέρυσι τον Οκτώβριο να παράσχουν περαιτέρω και λεπτοµερέστερες πληροφορίες όσον αφορά τα µέτρα που λαµβάνουν τα κράτη µέλη προκειµένου να επιτύχουν αυτές τις οριακές τιµές. Η τεχνική αξιολόγηση των απαντήσεων σε αυτές τις επιστολές διεξάγεται τώρα, συµπεριλαµβανοµένης της απάντησης από την Πολωνία η οποία παρελήφθη φέτος στις 17 Ιανουαρίου. Βάσει αυτής της ανάλυσης, η Επιτροπή θα αποφασίσει για τις απαιτούµενες περαιτέρω ενέργειες. Σε αυτήν την απόφαση θα ληφθεί επίσης υπόψη η νέα οδηγία για την ποιότητα του ατµοσφαιρικού αέρα και καθαρότερο αέρα για την Ευρώπη η οποία ψηφίστηκε από το Κοινοβούλιο τον εκέµβριο του 2007. Συµπεράσµατα Εναπόκειται στις αρµόδιες αρχές των κρατών µελών να αποφασίσουν ποια µέτρα να εφαρµόσουν προκειµένου να µειώσουν την ατµοσφαιρική ρύπανση, εάν χρειαστεί. Η Επιτροπή ελέγχει τακτικά την εφαρµογή αυτών των σχεδίων ή προγραµµάτων εξετάζοντας την πρόοδο που σηµειώθηκε και τις τάσεις στην ατµοσφαιρική ρύπανση. Όσον αφορά τις οριακές τιµές που ορίζονται στην οδηγία 1999/30/ΕΚ, η Επιτροπή σηµειώνει 1 ΕΕ L 296 της 21.11.1996, σ. 55. 2 ΕΕ L 163 της 29.6.1999, σ. 41. PE404.447/REV.II 2/5 CM\814292.doc

ότι στο πολεοδοµικό συγκρότηµα της Βαρσοβίας, σηµειώθηκε υπέρβαση των οριακών τιµών των ΑΣ 10 το 2005 και το 2006. Η Επιτροπή αξιολογεί επί του παρόντος τις πληροφορίες που παρασχέθηκαν από την Πολωνία σε σχέση µε τις υπερβάσεις των ΑΣ 10. Η Επιτροπή θα αποφασίσει την κατάλληλη δράση βάσει αυτής της αξιολόγησης και των διατάξεων της νέας οδηγίας για την ποιότητα του ατµοσφαιρικού αέρα. 4. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 24 Απριλίου 2009. Η ετήσια έκθεση για την ποιότητα του αέρα του 2007, που υποβλήθηκε από τις πολωνικές αρχές τον Σεπτέµβριο του 2008, επιβεβαιώνει τη συνέχιση των υπερβάσεων των ηµερήσιων και ετήσιων οριακών τιµών για τα ΑΣ 10 στη ζώνη ποιότητας του αέρα που καλύπτει το πολεοδοµικό συγκρότηµα της Βαρσοβίας. Εκτός αυτού, οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του αζώτου (NO 2 ) υπερβαίνουν την ετήσια οριακή τιµή των 40 µικρογραµµαρίων ανά κυβικό µέτρο κατά 50%. Αυτό καθιστά εξαιρετικά αµφίβολη τη συµµόρφωση µε την οριακή τιµή που θα τεθεί σε ισχύ το 2010. Αρκετά κράτη µέλη, µεταξύ των οποίων και η Πολωνία, αντιµετωπίζουν δυσκολίες ως προς την επίτευξη της συµµόρφωσης προς τις οριακές τιµές για τα σωµατίδια ΑΣ 10 από το 2005, οπότε τέθηκαν σε ισχύ οι εν λόγω οριακές τιµές,. Η νέα οδηγία 2008/50/ΕΚ 1 για την ποιότητα του ατµοσφαιρικού αέρα και καθαρότερο αέρα για την Ευρώπη παρέχει στα κράτη µέλη τη δυνατότητα να κοινοποιήσουν την απαλλαγή τους από την υποχρέωση εφαρµογής των συγκεκριµένων οριακών τιµών έως τον Ιούνιο του 2011, εφόσον πληρούν ορισµένες προϋποθέσεις. Ανάλογη δυνατότητα προβλέπεται επίσης για το διοξείδιο του αζώτου (NO 2 ) και το βενζόλιο. Η εφαρµογή των οριακών τιµών για αυτούς τους ρύπους µπορεί να αναβληθεί για µέγιστη περίοδο πέντε ετών µέχρι το 2015. Η Πολωνία υπέβαλε κοινοποίηση στις 12 Νοεµβρίου 2008 στην οποία περιλαµβάνονται πολλές ζώνες ποιότητας του αέρα µε υπερβάσεις των οριακών τιµών των ΑΣ 10. Στην κοινοποίηση περιλαµβάνεται και το πολεοδοµικό συγκρότηµα της Βαρσοβίας και η Επιτροπή επί του παρόντος αξιολογεί το αίτηµα παράτασης της προθεσµίας για τη συµµόρφωση µε τις οριακές τιµές τόσο για τα ΑΣ 10 όσο και για το διοξείδιο του αζώτου (NO 2 ). Η Επιτροπή έχει προθεσµία εννέα µηνών από την παραλαβή της κοινοποίησης για να αξιολογήσει εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις για απαλλαγή. Σε αυτό το χρονικό πλαίσιο, η Επιτροπή προτίθεται να αποφασίσει εάν θα διατυπώσει ή όχι αντιρρήσεις σχετικά µε την κοινοποιηθείσα απαλλαγή. Η αξιολόγηση της κοινοποίησης θα επιτρέψει στην Επιτροπή να εξετάσει ενδελεχώς τον τρόπο διαχείρισης της ποιότητας του αέρα σε καθεµιά από τις ζώνες τις οποίες αφορά η κοινοποίηση. Η Επιτροπή υπενθυµίζει ότι η προστασία του περιβάλλοντος µέσω του ποινικού δικαίου διέπεται από την οδηγία 2008/99/ΕΚ 2. Η εν λόγω οδηγία, που πρέπει να µεταφερθεί το αργότερο έως τις 26 εκεµβρίου 2010, υποχρεώνει τα κράτη µέλη να ποινικοποιήσουν µια σειρά σοβαρών περιβαλλοντικών αδικηµάτων έτσι ώστε να υπόκεινται σε αποτρεπτικές, ανάλογες και αποτελεσµατικές ποινικές κυρώσεις. Μολονότι αυτή η οδηγία καλύπτει τόσο 1 ΕΕ L152 της 11.6.2008, σ. 1 2 Οδηγία 2008/99/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 19ης Νοεµβρίου 2008 σχετικά µε την προστασία του περιβάλλοντος µέσω του ποινικού δικαίου, ΕΕ L 328 της 6.12.2008, σ. 28-37 CM\814292.doc 3/5 PE404.447/REV.II

παραλείψεις όσο και αδικήµατα, στην πραγµατικότητα δεν απευθύνεται στις δηµόσιες αρχές αλλά αφορά πιο άµεσα τα νοµικά πρόσωπα που ευθύνονται για τα αδικήµατα. 5. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 22 Απριλίου 2010. Στην αρχική της ανακοίνωση, η Επιτροπή ανέφερε ότι εντοπίσθηκε υπέρβαση των οριακών τιµών των ΑΣ 10 και ότι η Επιτροπή βρισκόταν σε διαδικασία αξιολόγησης του σχεδίου για την ποιότητα του αέρα αναφορικά µε το πολεοδοµικό συγκρότηµα της Βαρσοβίας. Υψηλά επίπεδα συγκέντρωσης ΑΣ 10 εξακολουθούν να αναφέρονται για το πολεοδοµικό συγκρότηµα της Βαρσοβίας, τα οποία υπερβαίνουν σε σηµαντικό βαθµό τις ηµερήσιες και ετήσιες οριακές τιµές ΑΣ 10 ακόµη και µέσα στο 2008, το τελευταίο δηλαδή έτος για το οποίο υπάρχουν επίσηµες αναφορές. Η Επιτροπή κατέγραψε επίσηµα υπερβάσεις τον Ιούνιο του 2008 και κίνησε διαδικασία επί παραβάσει αναφορικά µε τις υπερβάσεις των ΑΣ 10 αποστέλλοντας µία πρώτη προειδοποιητική επιστολή στην Πολωνία τον Ιανουάριο του 2009. Η Πολωνία κοινοποίησε σχέδια για την ποιότητα του αέρα για µια σειρά από ζώνες, συµπεριλαµβανοµένου του πολεοδοµικού συγκροτήµατος της Βαρσοβίας, σύµφωνα µε το άρθρο 22 της νέας οδηγίας 2008/50/ΕΚ 1, για την ποιότητα του ατµοσφαιρικού αέρα και καθαρότερο αέρα για την Ευρώπη, προκειµένου να κερδίσει χρόνο µέχρι τον Ιούνιο του 2011 για να συµµορφωθεί προς τις οριακές τιµές ΑΣ 10. Η Επιτροπή αξιολόγησε αυτά τα σχέδια και εξέδωσε την απόφασή της στις 11 εκεµβρίου 2009 2. Στην απόφαση, η Επιτροπή διατύπωσε αντιρρήσεις σχετικά µε την εφαρµογή του άρθρου 22 στο πολεοδοµικό συγκρότηµα της Βαρσοβίας, καθώς οι πολωνικές αρχές δεν αιτιολόγησαν επαρκώς τους λόγους για τους οποίους δεν είχε επιτευχθεί συµµόρφωση ήδη από το 2005, ούτε συµπεριέλαβαν µια επαρκή περιγραφή των εξωτερικών παραγόντων στους οποίους αποδιδόταν η υπέρβαση. Επιπλέον, ο χρονικός προγραµµατισµός των µέτρων περιορισµού που ορίζονταν στο σχέδιο για την ποιότητα του αέρα ήταν τέτοιος που δεν καταδεικνυόταν συµµόρφωση έως τον Ιούνιο του 2011, το τελευταίο χρονικό περιθώριο για την επίτευξη συµµόρφωσης. Η Επιτροπή προετοιµάζει επί του παρόντος περαιτέρω ενέργειες στο πλαίσιο της διαδικασίας επί παραβάσει κατά της Πολωνίας όσον αφορά τις υπερβάσεις των οριακών τιµών των ΑΣ 10 στο πολεοδοµικό συγκρότηµα της Βαρσοβίας και άλλες ζώνες ποιότητας του αέρα όπου έχουν σηµειωθεί υπερβάσεις και για τις οποίες έχουν διατυπωθεί αντιρρήσεις. Η Επιτροπή στηρίζει επίσης προληπτικά τα κράτη µέλη εντοπίζοντας τα πλέον αποτελεσµατικά µέτρα περιορισµού των εκποµπών µέσω της προώθησης των ανταλλαγών µεταξύ των κρατών µελών και της διοργάνωσης σεµιναρίων σχετικά µε τη διαχείριση της ποιότητας του αέρα, όπως εκείνο που πραγµατοποιήθηκε τον Απρίλιο του 2010 εστιάζοντας στη διαχείριση του διοξειδίου του αζώτου, ενός ακόµα προβληµατικού ρύπου που έχει εντοπισθεί στο πολεοδοµικό συγκρότηµα της Βαρσοβίας. Συµπεράσµατα 1 ΕΕ L 152 της 11.6.2008, σ. 1-44. 2 Η κοινοποίηση και η απόφαση διαθέσιµες στη διεύθυνση http://ec.europa.eu/environment/air/quality/legislation/time_extensions.htm PE404.447/REV.II 4/5 CM\814292.doc

Η Επιτροπή λαµβάνει περαιτέρω µέτρα στο πλαίσιο της διαδικασίας επί παραβάσει κατά της Πολωνίας µε σκοπό την επιβολή της συµµόρφωσης της Πολωνίας προς τις οριακές τιµές των ΑΣ 10 και παρακολουθεί προσεκτικά την εξέλιξη των ορίων συγκέντρωσης στην περιοχή. CM\814292.doc 5/5 PE404.447/REV.II