ALPHA T.V. ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ Επιτίµου Προέδρου της Νέας ηµοκρατίας, πρώην Πρωθυπουργού κ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ ΣΤO ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΕΙ ΗΣΕΩΝ ΤΟΥ «ALPHA» ΜΕ ΤΟΝ ΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ NIKO XATZHNIKOΛΑΟΥ ΤΡΙΤΗ 27 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2004
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ κ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ ΕΠΙΤΙΜΟΥ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΠΡΩΗΝ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΣΤO ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΕΙ ΗΣΕΩΝ ΤΟΥ «ALPHA» ΜΕ ΤΟ ΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ ΝΙΚΟ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ ΤΡΙΤΗ 27 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2004 Ν. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Θα καλησπερίσω τώρα τον πρώην Πρωθυπουργό τον κ. Κων/νο Μητσοτάκη. Κύριε Πρόεδρε καλησπέρα σας. Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Καλησπέρα κ. Χατζηνικολάου. Ν. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Θέλω να µου επιτρέψετε να ξεκινήσω την συζήτησή µας από το πιο επίκαιρο θέµα, το θέµα της ρήξης, της τριβής, ανάµεσα στην ελλαδική Εκκλησία και το Οικουµενικό Πατριαρχείο. Θέλω το σχόλιό σας, θέλω να µου πείτε αν ανησυχείτε ότι αυτή η ρήξη µπορεί να οδηγήσει σε διακοπή των σχέσεων των δύο Εκκλησιών, πράγµα που φαντάζοµαι θα δηµιουργούσε επώδυνες πληγές στο σώµα της Εκκλησίας. Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Κύριε Χατζηνικολάου θα σας πω ότι λυπάµαι για την τροπή που παίρνει το θέµα, για την οξύτητα και προπαντός για το επίπεδο στο οποίο γίνεται ένας διάλογος για ένα µεγάλο πρόβληµα που έπρεπε όλοι να το σεβόµαστε, γιατί όλοι σεβόµαστε και αγαπούµε την ορθοδοξία. Πιστεύω ότι όλη αυτή η υπόθεση στηρίζεται σε ένα βασικό λάθος. ηλαδή δεν ξεκαθάρισε το θέµα στην κοινή γνώµη. Αυτό που το Πατριαρχείο ζητά να έχει λόγο για τις εκλογές των µητροπολιτών των νέων της αυτοκέφαλης ελληνικής Εκκλησίας, το απαγορεύει ο ελληνικός νόµος. ηλαδή ζητεί ο Πατριάρχης, ο Παναγιότατος, από τον Μακαριότατο Αρχιεπίσκοπο να παραβεί τον ελληνικό Εκκλησία τα έδωσε. Αυτό που δεν έδωσε είναι αυτό που δεν µπορεί να δώσει. Γι αυτό κάποτε είχα πει ότι ο διάλογος πρέπει να γίνει µε την ελληνική πολιτεία και η ελληνική πολιτεία έχει ξεκάθαρη θέση. Και η προηγούµενη κυβέρνηση και η παρούσα εδήλωσε ότι δεν αλλάζει τον νόµο. Άρα, είναι δυνατόν η Σύνοδος της Ιεραρχίας να παραβεί τον ελληνικό νόµο; Άµα το θέµα τεθεί εκεί κ. Χατζηνικολάου, δεν θα υπάρχει οξύτητα, δεν θα υπάρχει πρόβληµα. Όπως σε πολλά πράγµατα στον τόπο µας δηµιουργείται µια παρεξήγηση, µας αρέσουν οι καβγάδες, κατεβάζουµε το επίπεδο και χάνουµε το δάσος βλέποντας τα δέντρα. Ν. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Είναι σωστό αυτό που λέτε, πολύ περισσότερο µάλιστα που ο ίδιος ο Πατριάρχης σε συνεντεύξεις που κατά καιρούς έχει
δώσει στον τουρκικό Τύπο, λέει ότι ο ίδιος σέβεται και δεν θα παραβίαζε ποτέ τον τουρκικό νόµο. Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Γιατί να παραβιάσει τον ελληνικό; Ο Πατριάρχης ρητώς έχει πει ότι θέλει να µην εφαρµοστεί ο νόµος. Αν δεν πρέπει να εφαρµοστεί ο νόµος, να το πει το Συµβούλιο Επικρατείας, να αποφασίσουν ότι υπάρχει νοµικό πρόβληµα. Γι αυτό καλό θα είναι, η συζήτηση να µεταφερθεί µεταξύ της ελληνικής πολιτείας και του Οικουµενικού Πατριαρχείου. Οπότε βγαίνει απ έξω η Εκκλησία της Ελλάδος και δεν υπάρχει αυτή η αντιδικία η οποία µας λυπεί όλους. Ν. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Κύριε Πρόεδρε, έρχοµαι τώρα στο Κυπριακό. Και θέλω να ξεκινήσω λέγοντας ότι η αίσθηση που χθες δηµιουργήθηκε µε αφορµή τις αποφάσεις του Λουξεµβούργου, είναι ότι µάλλον πέσαµε στα µαλακά. Σήµερα όµως, ο κ. Φερχόιγκεν µε τη δήλωσή του, λέει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να ανοίξει γραφείο στα κατεχόµενα, διευκρινίζοντας ότι αυτό δεν συνιστά έµµεση αναγνώρισή της, αλλά κατά το πρότυπο της Ταϊβάν είπε, για να έχουµε εµπορικές και οικονοµικές σχέσεις, πρέπει να έχουµε γραφείο εκεί. Ποια είναι η αίσθησή σας; Το πάνε λάου-λάου να αναγνωρίσουν. Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Κύριε Χατζηνικολάου, όσοι περίµεναν ότι θα παίξουν µποξ µέσα στη Σύνοδο των Βρυξελλών, ασφαλώς δεν ξέρουν τον τρόπο µε τον οποίο λειτουργεί η Ευρώπη, αλλά και η διεθνής διπλωµατία γενικότερα. Το γεγονός ότι δεν υπήρξε οξύτητα την πρώτη µέρα, δεν λέει τίποτα. Ενδιαφέρει η ουσία. Και η ουσία είναι ότι αυτή την ώρα η ελληνική πλευρά είναι η χαµένη, η κυπριακή είναι η κερδισµένη, οι Τούρκοι µιλούν για την µεγαλύτερη διπλωµατική υπηρεσία των τελευταίων 40 ή 50 ετών, µε το δίκιο τους, εµείς είµαστε αµήχανοι όπως είχα προβλέψει, είχα πει αυτή τη φράση, αµήχανοι, ανήσυχοι και µετανιωµένοι εν πολλοίς. Το ερώτηµα δεν είναι τι θα γίνει. Αυτό που θα γίνει είναι αναπόφευκτο. ηλαδή αναβάθµιση της τουρκικής πλευράς, αναβάθµιση του ψευτοκράτους, της βορείου Κύπρου, η οποία οπωσδήποτε θα πετύχει άρση του εµπάργκο. Θα πετύχει όχι τυπική, αλλά ουσιαστική αναγνώριση. Βαδίζουµε δηλαδή σταθερά, η φράση δεν είναι δική µου, η de facto διχοτόµηση να γίνει σταθερά και de jure διχοτόµηση. Και το ερώτηµα είναι, τι µπορεί να γίνει. Η άποψή µου είναι ξεκάθαρη. Πρέπει το ταχύτερο να επιχειρήσουµε να διορθώσουµε αυτά τα οποία κάναµε λάθος. Και πιστεύω ότι υπάρχει καιρός. Ν. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Με ποιον τρόπο κύριε Πρόεδρε; Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Θα σας πω αµέσως. Εγώ δεν είµαι καταστροφολόγος και τη φράση που θα σας πω την έχω πει. εν είναι ποτέ το τέλος. Πάντοτε υπάρχει καιρός, διότι οι αντικειµενικές συνθήκες οι οποίες επέβαλαν το ενδιαφέρον το διεθνές για να λυθεί το Κυπριακό, δεν έπαψαν να υπάρχουν. 2
Για να είµαι όµως πιο ακριβής, η κατάσταση είναι η εξής: Η Ευρώπη έβαλε την Κύπρο µέσα, µε την προϋπόθεση ότι θα εδίδετο λύση. Ήταν σε γενικές γραµµές ως πολιτική υπόσχεση δεδοµένη απ όλους. Ο κ. Παπαδόπουλος µάλιστα είχε αποδεχθεί και τη βάση του σχεδίου Ανάν. ηλαδή η υπόσχεσή του ήταν πιο προχωρηµένη απ ότι ήταν του κ. Σηµίτη και του κ. Κληρίδη παλαιότερα. Αυτό η Ευρώπη έχει την αίσθηση ότι εξαπατήθηκε. Μου έκανε εντύπωση η «MONDE», η οποία είναι µια πολύ προσεκτική εφηµερίδα Ν. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Ο ίδιος λέει, «δεν έδωσα καµία υπόσχεση» και το χρεώνει απ ότι κατάλαβα στον κ. Κληρίδη. Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Ο κ. Κληρίδης δεν είχε το σχέδιο Ανάν. Το σχέδιο Ανάν το είχε ο κ. Παπαδόπουλος. Όταν λέει ότι δέχεται το σχέδιο Ανάν ως βάση συζήτησης, θα πει ότι δέχεται τη δικοινοτική διζωνική οµοσπονδία αλλά εγώ προχωρώ. Η «MONDE» λέει ότι η Ευρώπη έκανε λάθος. Έπρεπε πρώτα να λυθεί το Κυπριακό και µετά να βάλει την Κύπρο στην Ευρώπη. Οι Ευρωπαίοι έβαλαν, τρόπον τινά µας εµπιστεύτηκαν και τώρα έχουν την αίσθηση ότι τους εξαπατήσαµε. Αυτό είναι η πολιτική τοποθέτηση. Όλα τα άλλα είναι γαρνιτούρες κ. Χατζηνικολάου. Αυτή την ώρα µας µένει ένα πράγµα. Να διορθώσουµε το κακό που κάναµε. Πιστεύω ότι το ΑΚΕΛ είναι η µόνη ελπίδα αυτή την ώρα. Το ΑΚΕΛ δεν απορρίπτει το σχέδιο. Μιλεί µόνο περί εγγυήσεων. Νοµίζω ότι πρέπει ο κ. Παπαδόπουλος, η Κύπρος, η κυπριακή πλευρά, γιατί η ελληνική έχει ξεκάθαρη θέση, να ξεκαθαρίσει επιτέλους τι θέλει. Θέλει ή δεν θέλει δικοινοτική διζωνική οµοσπονδία; Και εάν πράγµατι είναι αποφασισµένη να αλλάξει γνώµη και να δεχθεί αυτό το οποίο απέρριψε, υπάρχει ελπίζω η δυνατότητα να πείσουµε τους Τούρκους, διότι οι Τούρκοι είναι το πρόβληµα. Οι Αµερικανοί θα µας το χρωστάνε, αλλά δεν έχουν λόγο να µας εκδικηθούν. Γιατί. Αν εµείς τους βοηθήσουµε να λυθεί το θέµα θα είναι ευχαριστηµένοι. Η Ευρώπη το θέλει. Το θέλει ακόµα περισσότερο διότι την έπαθε. Είναι παγιδευµένη. Τι αποµένει; Να πείσουµε τους Τούρκους, οι οποίοι Τούρκοι έχουν σηκώσει τον αµανέ. Είναι λογικό, κέρδισαν. Αρχίζουν και µιλούν για διχοτόµηση. Ο Γκιουλ, πρώτη φορά εξεστόµισε Τούρκος υπουργός των Εξωτερικών την λέξη διχοτόµηση. Ο Ταλάτ έφτασε στο σηµείο να πει µια ανοησία, ότι δεν πρέπει η Κύπρος να µπει στην Ευρώπη αν δεν λυθεί το Κυπριακό και ο Φερχόιγκεν τον έβαλε στη θέση του. Τι λένε όµως όλα αυτά; Ότι το πρόβληµα είναι η Τουρκία. Επειδή η Ελλάς έχει καλές σχέσεις µε την Τουρκία και επειδή ορθώς, ορθότατα διαχώρισε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις από το Κυπριακό, νοµίζω ότι η Ελλάς µπορεί να παίξει τον ρόλο, να πείσει την Τουρκία να δεχθεί αυτά που είχε δεχθεί ίσαµε σήµερα. Και ενδεχοµένως ασήµαντες µεταβολές. 3
Να λυθεί το πρόβληµα των εγγυήσεων καλύτερα. Εκεί δεν έχουν και οι Τούρκοι λόγο να είναι αντίθετοι. ιότι άµα έχουν υπογράψει µια συµφωνία, γιατί να µην δώσουν και αυτοί περισσότερες εγγυήσεις ότι θα τηρηθεί. Ν. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Και εποµένως να πάµε σε δεύτερο δηµοψήφισµα; Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Μέχρι τέλους του έτους αν στην Κύπρο δηµιουργηθούν οι προϋποθέσεις, υπάρχει ελπίδα να πάµε σε δηµοψήφισµα, εάν θέλουν οι Κύπριοι, διότι πρέπει να ξεκαθαρίσουν εάν το θέλουν, και να λυθεί το Κυπριακό. Αλλιώς κ. Χατζηνικολάου πάµε σε περιπέτεια και βάζουµε και την Ευρώπη σε περιπέτεια. Ν. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Κύριε Πρόεδρε, ακούστηκαν κάποιες φωνές τις τελευταίες µέρες, οι οποίες ερµήνευαν το «όχι» σαν απόφαση των Ελληνοκυπρίων να ζήσουν χώρια απ τους Τουρκοκύπριους. Και λένε πολλοί ότι ίσως θα έπρεπε πριν προχωρήσουµε στη χάραξη µιας νέας εθνικής στρατηγικής, να υπάρξει ένα εσωτερικό δηµοψήφισµα, στο οποίο οι Κύπριοι να αποφασίσουν εάν θέλουν ενιαία Κύπρο ή αν θέλουν να µείνουν ως έχουν. Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Κύριε Χατζηνικολάου κοιτάτε, η δική µου άποψη είναι ότι οι λαοί καθοδηγούνται. Αυτό που χρειάζεται είναι εθνική ηγεσία. Ήταν ατύχηµα ότι εξελέγη ο κ. Παπαδόπουλος. Αν είχαµε τον κ. Κληρίδη δεν θα είχαµε κανένα πρόβληµα. Το Κυπριακό θα είχε λυθεί. Το ΑΚΕΛ το οποίο είχε την ευθύνη της εκλογής του κ. Παπαδόπουλου, πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες του. Ο κ. Παπαδόπουλος πρέπει να πάρει τις ευθύνες του απέναντι του ελληνισµού γενικότερα, ειδικότερα απέναντι της Κύπρου. Να αποφασίσει επιτέλους τι θέλει. Να ξεκαθαρίσει, αυτό το παιχνίδι δεν µπορεί να παίζεται περισσότερο. εν αντέχει ο κόσµος, η Ευρώπη, τα Ηνωµένα Έθνη. εν το αντέχουν. Τα περιθώρια είναι ασφυκτικά. Ήρθε η ώρα της αλήθειας. Εγώ απ την αρχή µίλησα ωµότατα, αλλά δίκαια. Ν. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Πάντως κύριε Πρόεδρε, λέτε ότι είναι ατύχηµα που εξελέγη ο Παπαδόπουλος. Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Όχι διότι έχω τίποτα µε τον κ. Παπαδόπουλο. Ν. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Ωστόσο ο Κύπριος Πρόεδρος φαίνεται ότι απλώς εξέφρασε την κοινή γνώµη, η οποία ήταν στο 75%. Αυτό είναι συντριπτικό ποσοστό κύριε Πρόεδρε. Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Τα συντριπτικό ποσοστό αυτό οφείλεται κατά µεγάλο µέρος, όχι 100%, εις την προετοιµασία. Όταν ο Πρόεδρος έρχεται, γυρίζει από µια διαπραγµάτευση στην οποία έχει δώσει την αίσθηση ότι αποτύχαµε και ότι κέρδισαν οι Τούρκοι και κάνει αυτό το συναισθηµατικά φορτισµένο διάγγελµα και λέει «όχι» και όταν και το ΑΚΕΛ λέει «όχι» και ότι µένει µόνος του ο ηµοκρατικός Συναγερµός µε τον άξιο κ. Αναστασιάδη, τον οποίο τιµώ γιατί πράγµατι έχει το θάρρος να υποστηρίζει το σωστό, τι θέλετε να κάνει ο λαός; Αλλά εγώ προχωρώ και παραπέρα γιατί είµαι ρεαλιστής στην πολιτική και το έχω πει. Είµαι ο µόνος Έλληνας πολιτικός ο οποίος έχει µιλήσει ανοιχτά για το Κυπριακό και έχει πει αυτό που πιστεύει. Αν πράγµατι 4
στην Κύπρο υπάρχει αυτή η άποψη, εντάξει, να µας το πουν. ιότι και η Ελλάς δεν µπορεί να παρακολουθήσει αυτό το παιχνίδι. Η ελληνική πλευρά, κυβέρνηση και αντιπολίτευση, ήταν ξεκάθαρη υπέρ του «ναι». Ο κ. Παπαδόπουλος ήταν υπέρ του «όχι». Τώρα θα έρθει και θα µιλήσει αύριο µε τον Πρωθυπουργό. Ν. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Επιτρέψτε µου το «ξεκάθαρη», ειδικά σε ότι αφορά την κυβέρνηση να το αµφισβητήσω. Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Να µην το αµφισβητήσετε κ. Χατζηνικολάου. Ν. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: ιότι ενώ ο Πρωθυπουργός ήταν δύο κλικ πιο κοντά στο «ναι», πολλά στελέχη της Ν και κορυφαίοι υπουργοί, µιλούσαν υπέρ του «όχι». Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Όταν είπα ότι ήταν ξεκάθαρη, η ηγεσία. Για την ηγεσία µιλώ. ιότι η ενότητα µέσα στα κόµµατα για τέτοια εθνικά θέµατα, δεν µπορεί ποτέ ούτε να αξιώσετε, ούτε να περιµένετε. Η ελληνική πλευρά ήταν ξεκάθαρη. Και για να σας το αποδείξω, θα σας πω πως το έκριναν οι ξένοι. Οι ξένοι είναι αντικειµενικοί αυτή την ώρα. Οι ξένοι παντού, Αµερική, Ευρώπη, Ηνωµένα Έθνη, ερµήνευσαν τη στάση της ελληνικής κυβερνήσεως υπέρ του «ναι». Γιατί εδώ το αµφισβητούµε δηλαδή; Αυτή την ώρα εν πάση περιπτώσει θα γίνει µια κρίσιµη συζήτηση. Είναι η ώρα της αληθείας. Πρέπει να µιλήσουν ανοιχτά και η ελληνική πλευρά και η κυπριακή πλευρά, αλλά προπαντός η κυπριακή πλευρά να ξεκαθαρίσει τι θέλει. Εγώ πιστεύω ότι ο µόνος δρόµος που αποµένει είναι αυτός. Εάν όµως η Κύπρος έχει διαφορετική γνώµη, να την πει καθαρά και να µας πει τι προτείνει και πως βλέπει πως θα γίνει η έξοδος απ αυτή την εκκρεµότητα. Και εν πάση περιπτώσει, η ελληνική θέση ότι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν πρόκειται να επηρεαστούν εφεξής απ την πορεία του Κυπριακού, είναι µια θέση που δεν αλλάζει. Είναι µια θέση την οποία βλέπω ότι δέχονται και οι Κύπριοι. Ακόµα σε δηµοσκοπήσεις το 70% λέει αυτό. Και προπαντός να σας πω και κάτι άλλο κ. Χατζηνικολάου; Είναι µια θέση που βοηθά την Κύπρο. ιότι πάντα εγώ έλεγα ότι η καλύτερη υπηρεσία που µπορούµε να προσφέρουµε στην Κύπρο είναι εµείς να έχουµε καλές σχέσεις µε την Τουρκία. Έστω και αν η Κύπρος κάνει λάθη, τουλάχιστον εµείς να κρατούµε καλές σχέσεις µε την Τουρκία για να αποφύγουµε τα χειρότερα. Ν. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Κύριε Πρόεδρε σας ευχαριστώ θερµότατα. Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Κύριε Χατζηνικολάου θα µου επιτρέψετε, ήθελα να σας πω και κάτι άλλο µια που βρίσκοµαι εδώ. Παρακολούθησα τη συζήτηση για την Εκκλησία. Θα ήθελα να κάνω έκκληση προς όλες τις κατευθύνσεις και προπαντός προς τα πολιτικά κόµµατα και προς την κυβέρνηση και προς την αντιπολίτευση. 5
Η ελληνική πολιτεία να πάρει τις ευθύνες της. Τις πήρε, διότι η δήλωση του κ. Ρουσόπουλου είναι ξεκάθαρη. Αλλά να πάρει και τις ευθύνες της απέναντι του Πατριαρχείου. Να µιλήσει µαζί του. Είναι κρίµα. Άνευ λόγου πάµε σε µια ρήξη δυσάρεστη και επικίνδυνη. Εγώ νοµίζω ότι τα πράγµατα µπορεί να τελειώσουν πολύ εύκολα όταν ξεκαθαρισµένα τοποθετηθούµε. Ν. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Σας ευχαριστώ θερµά κύριε Πρόεδρε. νόµο. Εγώ έχω την αίσθηση ότι όλα όσα ζήτησε το Πατριαρχείο η ελληνική Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Εγώ ευχαριστώ κ. Χατζηνικολάου. 6