Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 21 Νοεμβρίου 2014 (OR. en) 15926/14 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Αποστολέας: Συμβούλιο με ημερομηνία: 21 Νοεμβρίου 2014 COMER 237 PESC 1213 CONOP 115 ECO 169 UD 257 ATO 91 TELECOM 219 αριθ. προηγ. εγγρ.: 14690/14 COMER 214 PESC 1097 CONOP 97 ECO 140 UD 232 ATO 73 TELECOM 186 Θέμα: Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με την επανεξέταση της πολιτικής ελέγχου των εξαγωγών Επισυνάπτονται για τις αντιπροσωπείες τα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με την επανεξέταση της πολιτικής ελέγχου των εξαγωγών 15926/14 ΠΜ/γπ 1 DG C 2B EL
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΕΞΑΓΩΓΩΝ 1. Η EΕ είναι μείζων εξαγωγέας ειδών διπλής χρήσης και σημαντικός παράγων των ελέγχων των εξαγωγών για την καταπολέμηση της διάδοσης. Τα κράτη μέλη και η ΕΕ έχουν καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για την ενίσχυση του συστήματος ελέγχου των εξαγωγών ειδών διπλής χρήσης κατά την τελευταία δεκαετία, και μάλιστα στο πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ κατά της διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής (ΟΜΚ) του Δεκεμβρίου 2003 και της απόφασης αριθ. 1540 (2004) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Ο κανονισμός (EΚ) αριθ. 428/2009 1 παρέχει στέρεες νομικές και θεσμικές βάσεις για την διεξαγωγή αποτελεσματικών ελέγχων, έχει δε τροποποιηθεί πρόσφατα προκειμένου να εξουσιοδοτηθεί η Επιτροπή να εκδίδει κατ εξουσιοδότηση πράξεις σχετικά με την επικαιροποίηση του καταλόγου ελέγχου των ειδών διπλής χρήσης. Το Συμβούλιο αναγνωρίζει την πρόοδο της διαδικασίας επανεξέτασης εκ μέρους των κρατών μελών και της Επιτροπής και σημειώνει την έκθεση σχετικά με την δημόσια διαβούλευση του Ιανουαρίου 2013 2 για την Πράσινη Βίβλο 3, την έκθεση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού της 16ης Οκτωβρίου 2013 4 και την ανακοίνωση της Επιτροπής του Απριλίου 2014 5, στην οποία προτείνονται συγκεκριμένες επιλογές πολιτικής για την βελτίωση των ελέγχων των εξαγωγών της ΕΕ, ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα και την συνοχή τους. Το Συμβούλιο βλέπει θετικά την περαιτέρω εξέλιξη των ελέγχων των εξαγωγών της ΕΕ. 1 ΕΕ L 134, 29 Μαΐου 2009, σ. 1. 2 SWD (έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής)(2013) 7 της 17ης Ιανουαρίου 2013. 3 COM(2011) 393 της 30ής Ιουνίου 2011. 4 COM(2013) 710 της 16ης Οκτωβρίου 2013. 5 COM(2014) 244 της 24ης Απριλίου 2014. 15926/14 ΠΜ/γπ 2
2. Στόχος των ελέγχων των εξαγωγών, και ιδίως του κανονισμού για τα είδη διπλής χρήσης, είναι να αποφευχθεί η διάδοση των όπλων μαζικής καταστροφής και η αποσταθεροποιητική σώρευση συμβατικών όπλων. Το Συμβούλιο θεωρεί ότι τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν ένα σημαντικό θέμα, με ποιόν τρόπο να διατηρηθεί ή να ενισχυθεί το επίπεδο ελέγχου επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα ισορροπία ανάμεσα στην ασφάλεια και το νόμιμο εμπόριο. Επιπλέον, το Συμβούλιο συμφωνεί όσον αφορά τη σημασία γενικών ίσων όρων ανταγωνισμού για την ευρωπαϊκή βιομηχανία που εμπλέκεται στις εξαγωγές ειδών διπλής χρήσης. Θα εξετάσει την πρωτοβουλία της Επιτροπής για την ελαχιστοποίηση του διοικητικού φόρτου και των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού, την μείωση του κόστους συναλλαγής που συνδέεται με διαφόρους ελέγχους και την διευκόλυνση του νόμιμου εμπορίου. Το Συμβούλιο καλεί επίσης τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να επαναξιολογήσουν τους ελέγχους των ενδοενωσιακών μεταφορών προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν τα εναπομένοντα εμπόδια της Ενιαίας Αγοράς, διατηρώντας παράλληλα τους κατάλληλους ελέγχους και την ανιχνευσιμότητα των περισσότερο ευαίσθητων ειδών διπλής χρήσης. 3. Το Συμβούλιο αναγνωρίζει ότι το σύστημα ελέγχου των εξαγωγών της ΕΕ πρέπει να διαθέτει μεγάλη ικανότητα ανταπόκρισης σε ενδεχόμενες απειλές που απορρέουν από κινδύνους διάδοσης. Οι έλεγχοι θα πρέπει να βασίζονται σε μια επακριβή εκτίμηση επικινδυνότητας, επικεντρώνοντας τον έλεγχο στους τομείς όπου οι προβλεπόμενοι κίνδυνοι είναι υψηλότεροι. Το Συμβούλιο ενθαρρύνει την συνεργασία με την βιομηχανία προκειμένου να ενισχυθεί η ικανότητα της ΕΕ και των κρατών μελών της να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τις προκλήσεις που θέτουν οι αναδυόμενες τεχνολογίες. Το Συμβούλιο σημειώνει την υφιστάμενη συμβολή της ΕΕ και των κρατών μελών της στα διεθνή συστήματα ελέγχου των εξαγωγών, και χαιρετίζει τις προσπάθειες περαιτέρω ενίσχυσης αυτών των συμβολών και βελτίωσης του συντονισμού τους. Το Συμβούλιο τονίζει τη σημασία της πλήρους συμμετοχής στα συστήματα αυτά όλων των κρατών μελών, και, όπου είναι σκόπιμο, της ΕΕ. 15926/14 ΠΜ/γπ 3
4. Το Συμβούλιο υπενθυμίζει την κοινή δήλωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής της 16ης Απριλίου 2014 6 με την οποία αναγνωρίζουν τα προβλήματα όσον αφορά την εξαγωγή ορισμένων τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ). Τέτοιες τεχνολογίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε σχέση με την παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθώς και για την υπονόμευση της διεθνούς ασφάλειας, ιδίως δε προκειμένου για τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται για μαζική παρακολούθηση, επιτήρηση, εντοπισμό και λογοκρισία. Τα κράτη μέλη θα εκτιμήσουν κατά πόσον απαιτούνται περαιτέρω έλεγχοι των εξαγωγών προκειμένου να αποφευχθεί η εσωτερική καταστολή ή η τρομοκρατία. Συνεπώς, το Συμβούλιο χαιρετίζει την συνέχιση των συζητήσεων και τις εντατικότερες ανταλλαγές εκ μέρους των σχετικών τεχνικών εμπειρογνωμόνων. 5. Το Συμβούλιο αναγνωρίζει ότι είναι αναγκαίο να αντιμετωπισθεί η πρόκληση που θέτουν οι μεταφορές άυλης τεχνολογίας. 6. Το Συμβούλιο συμφωνεί ότι η στενότερη συνεργασία με τους πανεπιστημιακούς κύκλους και τα ερευνητικά κέντρα θα βελτίωνε τον έλεγχο της «έρευνας διπλής χρήσης», αποφεύγοντας παράλληλα τα αδικαιολόγητα εμπόδια στην ελεύθερη ροή των γνώσεων και στην παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της επιστήμης και της τεχνολογίας της ΕΕ. Το Συμβούλιο ενθαρρύνει τις προσπάθειες των κρατών μελών για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου της αλόγιστης χρήσης της έρευνας διπλής χρήσης και του κινδύνου που συνδέεται με την ενδεχόμενη κατάχρηση της επιστημονικής έρευνας, που θα μπορούσαν να βλάψουν την διεθνή ασφάλεια. 6 ΕΕ L 173, 12 Ιουνίου 2014, σ. 73. 15926/14 ΠΜ/γπ 4
7. Το Συμβούλιο υπογραμμίζει ότι για ένα σύγχρονο προσαρμοστικό σύστημα ελέγχου των εξαγωγών απαιτείται η κατάλληλη διαφάνεια και ουσιαστική εταιρική σχέση με τον ιδιωτικό τομέα. Παραδείγματος χάριν, η δημιουργία ενός «συστήματος ηλεκτρονικής άδειας» στα κράτη μέλη θα διευκόλυνε τις διοικητικές διαδικασίες για τους ελέγχους των εξαγωγών. Το Συμβούλιο υποστηρίζει τις προσπάθειες της Επιτροπής και των κρατών μελών για την εντατικοποίηση των δραστηριοτήτων ευαισθητοποίησης και δημιουργίας υποδομών στις κρατικές διοικήσεις και βιομηχανίες, της εκπαίδευσης τελωνειακών υπαλλήλων της ΕΕ και της συνεργασίας με τρίτες χώρες. Οι εν λόγω δραστηριότητες έχουν βασική σημασία για την ενίσχυση του παγκοσμίου επιπέδου ελέγχου, και θα πρέπει να προωθηθούν καταλλήλως και να υποστηριχθούν σε επίπεδο ΕΕ. Το Συμβούλιο αναγνωρίζει την σημασία της διευκόλυνσης των νόμιμων εξαγωγών. 8. Το Συμβούλιο βλέπει θετικά την επανεξέταση των υφισταμένων γενικών αδειών εξαγωγής και την ενδεχόμενη εισαγωγή νέων ευρωπαϊκών γενικών αδειών εξαγωγής (ΓΑΕ της ΕΕ), που μπορούν να διευκολύνουν το εμπόριο χαμηλού κινδύνου προς όφελος όλων των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων διατηρώντας παράλληλα το υψηλό επίπεδο των υφισταμένων ελέγχων. Ταυτόχρονα το Συμβούλιο αναγνωρίζει ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να εκτιμήσουν κατά πόσον έχει επιτευχθεί το ορθό επίπεδο εναρμόνισης της χορήγησης των αδειών (προϋποθέσεις αίτησης και όροι παροχής αδειών) και της άρνησης έκδοσης αδειών (κριτήρια έκδοσης). 9. Το Συμβούλιο σημειώνει ότι οι έλεγχοι για μη περιλαμβανόμενα στον κατάλογο είδη διπλής χρήσης αποτελούν σημαντικό μέρος των ελέγχων. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξετάσουν κατά πόσον η εφαρμογή «περισυλλεκτικών» ελέγχων θα μπορούσε να αναπτυχθεί περαιτέρω, αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα ότι αυτό το μέσο αποσκοπεί σε ειδικές περιπτώσεις. Το Συμβούλιο καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να διερευνήσουν εναλλακτικές λύσεις για μια ενισχυμένη ανταλλαγή πληροφοριών. 15926/14 ΠΜ/γπ 5