ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Α Το µάθηµα των Οικονοµικών στοχεύει να προσφέρει στους µαθητές της Α' Λυκείου γενικές, απλές και προκαταρκτικές γνώσεις στον ευρύτερο τοµέα των οικονοµικών της καθηµερινής µας ζωής. Επιπλέον, να τους βοηθήσει να γνωρίσουν σε αδρές γραµµές τους βασικότερους κλάδους της οικονοµικής επιστήµης και τον πολύπλευρο και πολύπλοκο κόσµο των συναλλαγών. Ειδικότερα το µάθηµα αυτό θα δώσει στους µαθητές τη δυνατότητα να κάνουν µια ισόρροπη επιλογή των οικονοµικών και εµπορικών µαθηµάτων (Εµπορικά, Λογιστική, Πολιτική Οικονοµία, Πρακτική Γραφείου. Οικονοµικά Μαθηµατικά) που προσφέρονται στις Β' και Γ τάξεις του Ενιαίου Λυκείου ώστε να ανταποκρίνονται καλύτερα στα ενδιαφέροντα, στις ατοµικές ικανότητες, στις δεξιότητες και στις φιλοδοξίες τους. ιδακτικά Βιβλία: 1. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΏΝ ΕΜΠΟΡΙΚΏΝ Α ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟ-Υ.Α.Π.-Έκδοση 007. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ (Συµπλήρωµα Οικονοµικών Α Ενιαίου Λυκείου)-Υ.Α.Π.-Έκδοση 007 ΚΕΦ. Ι ΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΟΧΟΙ ΠΕΡΙΟ ΟΙ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ Με τη συµπλήρωση της ύλης οι µαθητές θα πρέπει να µπορούν : 1 Το Οικονοµικό Να εξηγούν την έννοια και το σκοπό της οικονοµικής δραστηριότητας και πρόβληµα να δίνουν παραδείγµατα Οικονοµική Να ορίζουν την έννοια το αντικείµενο µελέτης και τη χρησιµότητα της δραστηριότητα Ανάγκες Αγαθά Οικονοµικό Πρόβληµα Επιλογή οικονοµικής επιστήµης. Να ορίζουν την έννοια της ανάγκης. Να αναφέρουν και νά εξηγούν τις διακρίσεις των αναγκών και να επισηµαίνουν τα χαρακτηριστικά κάθε κατηγορίας. Να ορίζουν την έννοια των αγαθών, να αναφέρουν και να εξηγούν τις κυριότερες διακρίσεις τους και να δίνουν παραδείγµατα. Να καθορίζουν τη θέση της Οικονοµικής Επιστήµης στο πλαίσιο των επιστηµών. Να αντιλαµβάνονται την έννοια των οικονοµικών νόµων και να επισηµαίνουν τη διαφορά τους από τους φυσικούς νόµους.
Οικονοµική Αρχή Να διατυπώνουν την έννοια του οικονοµικού προβλήµατος και να αιτιολογούν την ύπαρξη του. Παράγωγη Να διατυπώνουν καινά επεξηγούν την οικονοµική αρχή. Έννοια Να εξηγούν την έννοια και το σκοπό της παραγωγής, να αναφέρουν παραγωγής παραδείγµατα παραγωγικών δραστηριοτήτων και να εξηγούν γιατί όλες ιακρίσεις παραγωγής Μετατόπιση εργατικού δυναµικού Καταµερισµός οι εργασίες είναι παραγωγικές. Να διακρίνουν τους τρεις τοµείς της παραγωγής, να εξηγούν τι είδους παραγωγικές δραστηριότητες περιλαµβάνει ο κάθε τοµέας και να αναφέρουν παραδείγµατα κατά τοµέα. Να κατατάσσουν διάφορα επαγγέλµατα η επιχειρήσεις στους τρεις τοµείς της παραγωγής και να δικαιολογούν την κατάταξη. Να επισηµαίνουν τη βαθµιαία µετατόπιση εργατικού δυναµικού από τον πρωτογενή προς το δευτερογενή και τον τριτογενή τοµέα και να αιτιολογούν αυτή τη µετατόπιση. Συντελεστές της Παραγωγής Εργασία Παραγωγικότητα Εργασίας εργατικό δυναµικό - ανεργία Φύση, Έδαφος Επίδραση του ανθρώπου στο φυσικό περιβάλλον Κεφάλαιο Επιχειρηµατίας Αµοιβές των συντελεστών της παραγωγής Να εξηγούν την έννοια των συντελεστών της παραγωγής καινά τους ονοµάζουν. Να ορίζουν την έννοια του συντελεστή -Φύση - Έδαφος». Να αναφέρουν τις κυριότερες χρήσεις του εδάφους και τις διακρίσεις του. Να ορίζουν την έννοια της Εργασίας" ως συντελεστή της παραγωγής. Να αναφέρουν και να εξηγούν τις διακρίσεις της εργασίας. Να αναφέρουν τους κυριότερους παράγοντες που επηρεάζουν την απόδοση της εργασίας. Να γνωρίζουν ποιο είναι το Εργατικό υναµικό µιας χώρας (Ενεργός Πληθυσµός), να διακρίνουν ποιοι είναι οι άνεργοι και να βρίσκουν το ποσοστό ανεργίας. Να γνωρίζουν τι είναι η παραγωγικότητα της εργασίας, πώς υπολογίζεται και πως µπορεί να αυξηθεί. Να ορίζουν την έννοια του εργατικού µισθού και να αναφέρουν τους κυριότερους παράγοντες που επηρεάζουν το ύφος του. 4
7 Νοµικές Μορφές Επιχειρήσεων Γενικά - έννοια Ατοµική Επιχείρηση Μετοχική Εταιρεία Περιορισµένης Ευθύνης (Μ.Ε.Π.Ε.) Συνεργατικές Εταιρείες ηµόσιες Επιχειρήσεις Μικτές Επιχειρήσεις 9 Εµπορικά Έγγραφα Τιµοκατάλογος Παραγγελία Τιµολόγιο Απόδειξη Είσπραξης Γραµµάτιο Συναλλαγµατική Να δίνουν τον ορισµό της επιχείρησης, Να αναφέρουν και να εξηγούν τις κυριότερες διακρίσεις των επιχειρήσεων. Να εξηγούν την έννοια και τα χαρακτηριστικά της ατοµικής επιχείρησης. Να εξηγούν την έννοια της εταιρείας Να αναφέρουν τις κυριότερες διακρίσεις των εταιρειών. Να εξηγούν τη διαφορά µεταξύ οµόρρυθµης και ετερόρρυθµης εταιρείας, όπως και εξηγούν επίσης τις διαφορές µεταξύ οµόρρυθµου και ετερόρρυθµου εταίρου. Να δίνουν ορισµό της Μετοχικής Εταιρείας Περιορισµένης Ευθύνης και να αναφέρουν τα βασικά χαρακτηριστικό της. Να διακρίνουν τις Μ.Ε.Π.Ε. σε Ιδιωτικές και ηµόσιες. Να γνωρίζουν σε τι χρησιµεύουν τα έγγραφα στις συναλλαγές. Να γνωρίζουν τη διαφορά του τιµοκαταλόγου από το τιµολόγιο. Να γνωρίζουν τι είναι η Παραγγελία και να µπορούν να ερµηνεύουν αλλά και συµπληρώνουν το σχετικό έντυπο. Να γνωρίζουν τι είναι η εµπορική έκπτωση. Να ερµηνεύουν και να συµπληρώνουν το τιµολόγιο. Να γνωρίζουν τη σηµασία που έχει η απόδειξη πληρωµής και να µπορούν να τη συµπληρώνουν. Να γνωρίζουν τι είναι γραµµάτιο και τι συναλλαγµατική και να κατανοούν τη χρήση τους. Επίσης, να αναφέρουν τις διαφορές µεταξύ τους, αλλά και να γνωρίζουν τη βασική τους οµοιότητα Να µπορούν να συµπληρώνουν µια συναλλαγµατική ή ένα γραµµάτιο. ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ 1 Ισολογισµός Να δίνουν τον ορισµό του Ισολογισµού και να εξηγούν την έννοια των 4
Έννοια Ενεργητικό Παθητικό Καθαρή Περιουσία ιακρίσεις Ενεργητικού ιακρίσεις Παθητικού Σύνταξη Ισολογισµού Μεταβολές στα στοιχεία του Ισολογισµού όρων Ενεργητικό. Παθητικό. Κεφάλαιο. Να ξεχωρίζουν τα στοιχεία του Ενεργητικού από τα στοιχεία του Παθητικού. Να διακρίνουν τα στοιχεία του Ενεργητικού σε Πάγια και Κυκλοφοριακά και τα στοιχεία του Παθητικού σε Μακροπρόθεσµα και Βραχυπρόθεσµα. Να συντάσσουν Ισολογισµό στα Ελληνικά και στα Αγγλικά, κάνοντας οµαδοποίηση των στοιχείων του και κατατάσσοντας τα µε την ορθή σειρά. Να εξηγούν τη διαφορά µεταξύ εµπορευµάτων και πάγιων περιουσιακών στοιχείων, χρεωστών και γραµµατίων εισπρακτέων, πιστωτών και γραµµατίων πληρωτέων, πιστωτών και δανειστών. Να εξηγούν επίσης την έννοια του παρατραβήγµατος Να κατανοούν, να εξηγούν και να εφαρµόζουν τη λογιστική εξίσωση: "Ενεργητικό = Παθητικό + Κεφάλαιο Να αναφέρουν τους πιθανούς συνδυασµούς µεταβολών που προκαλούν οι συναλλαγές στο Ενεργητικό το Παθητικό και το Κεφάλαιο και να δίνουν παραδείγµατα. Να κατανοούν και να λύουν ασκήσεις που αναφέρονται στις µεταβολές που προκαλούν οι συναλλαγές στα στοιχεία του ισολογισµού. Λογαριασµοί Γενικά Γραµµογράφηση Λογαριασµών ιπλογραφία Ισοζύγιο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Να κατανοούν την ανάγκη της δηµιουργίας λογαριασµών, να δίνουν τον ορισµό του λογαριασµού και να εξηγούν τη διαφορά µεταξύ λογαριασµού και ισολογισµού. Να κατανοούν την έννοια της Χρέωσης και της Πίστωσης. Να διατυπώνουν τους κανόνες της διπλογραφίας και να τους εφαρµόζουν για την καταχώριση των συναλλαγών στους λογαριασµούς. Να κλείνουν και να ανοίγουν τους λογαριασµούς και να χρησιµοποιούν τα υπόλοιπα τους για τη σύνταξη Ισολογισµού. Να δίνουν ορισµό του Ισοζυγίου. Να συντάσσουν Ισοζύγιο και να εξηγούν τη χρησιµότητα του. Να λύουν ασκήσεις που περιέχουν άνοιγµα λογαριασµών, καταχώριση των συναλλαγών, κλείσιµο των λογαριασµών και σύνταξη Ισοζυγίου και Ισολογισµού. 1
10 Τράπεζες Ο ρόλος των τραπεζών Καταθέσεις Προθεσµίας Καταθέσεις Ταµιευτηρίου Τρεχούµενος Λογαριασµός άνεια Κεντρική Τράπεζα Τόκος 6 Συνάλλαγµα Γενικά ελτίο Τιµών Συναλλάγµατος Αγορά Συναλλάγµατος Πώληση Συναλλάγµατος 6 7 Αγορά Σχηµατισµός Τιµών Έννοια αγοράς Μορφές αγοράς Σχηµατισµός τιµών Ζήτηση Προσφορά Τιµή Ισορροπίας 4 8 Χρήµα-Πληθωρισµός Να ορίζουν την έννοια του χρήµατος και να αναφέρουν τις κυριότερες λειτουργίες του. Να αναφέρουν τις ιδιότητες που πρέπει να έχει το χρήµα. Να ορίζουν την έννοια του αντιπραγµατισµού και να αναφέρουν τα κυριότερα προβλήµατα που παρουσιάζονται κατά την εφαρµογή του. Να περιγράφουν µε συντοµία την ιστορική εξέλιξη του χρήµατος και να γνωρίζουν τις σύγχρονες µορφές του. Να εξηγούν τις έννοιες της αγοραστικής αξίας και της συναλλαγµατικής αξίας του χρήµατος. Να εξηγούν την έννοια της υποτίµησης του νοµίσµατος µιας χώρας, τους λόγους που την επιβάλλουν και τα αποτελέσµατα της. Να ορίζουν την έννοια του πληθωρισµού, να εξηγούν τις αιτίες που τον προκαλούν, να αναφέρουν τις συνέπειες του και τους κυριότερους 4
8 Οργάνωση και ιοίκηση Επιχειρήσεων τρόπους αντιµετώπισης του. Να ορίζουν την έννοια του τιµάριθµου και να κατανοούν τον τρόπο υπολογισµού του. Να αντιλαµβάνονται τη σηµασία της οργάνωσης και γιατί όλες οι επιχειρήσεις δεν εφαρµόζουν το ίδιο πρότυπο οργάνωσης. Να αναφέρουν τα κυριότερα τµήµατα που συναντούµε συνήθως στις µεγάλες εµπορικές και βιοµηχανικές επιχειρήσεις και να γνωρίζουν µε τι ασχολείται το κάθε ένα απ' αυτά. Να γνωρίζουν ότι µια επιχείρηση είναι απαραίτητο να επικοινωνεί µε διάφορα πρόσωπα και οργανισµούς και ότι αυτό µπορεί να το πράξει είτε προφορικά είτε γραπτά. Να γνωρίζουν τους τρόπους µε τους οποίους µπορεί να γίνει τόσο η προφορική όσο και η γραπτή επικοινωνία.
ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Α Τάξη A Περίοδοι διδασκαλίας εβδοµαδιαία: Περίοδοι Τ Ρ Ι Μ Η Ν Ο Α 1. ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ (Συµπλήρωµα Οικονοµικών Α Ενιαίου Λυκείου)-Υ.Α.Π.-Έκδοση 007 Εισαγωγή στην έννοια της ατοµικής επιχείρησης (σελ.91-9 του βιβλίου των Οικονοµικών Α ) Κεφ. 1 Ισολογισµός Έννοια Ενεργητικό Παθητικό Καθαρή Περιουσία ιακρίσεις Ενεργητικού ιακρίσεις Παθητικού Σύνταξη Ισολογισµού Μεταβολές στα στοιχεία του Ισολογισµού 5 Κεφ. Λογαριασµοί Γενικά Γραµµογράφηση Λογαριασµών ιπλογραφία Ισοζύγιο 7 OIKONOMIKA: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΏΝ ΕΜΠΟΡΙΚΏΝ Α ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟ-Υ.Α.Π.-Έκδοση 007 Κεφ. 1 Το Οικονοµικό πρόβληµα Οικονοµική δραστηριότητα Ανάγκες Αγαθά Οικονοµικό Πρόβληµα Επιλογή Οικονοµική Αρχή 1
Κεφ. Παραγωγή Έννοια της παραγωγής ιακρίσεις της παραγωγής Μετατόπιση εργατικού δυναµικού Καταµερισµός των έργων Κεφ. Συντελεστές της Παραγωγής Εργασία Παραγωγικότητα Εργασίας Εργατικό δυναµικό - ανεργία Φύση-Έδαφος Κεφάλαιο Επιχειρηµατίας ιαγωνίσµατα Κεφ. 4 Αγορά - Σχηµατισµός Τιµών Έννοια αγοράς Μορφές αγοράς Σχηµατισµός τιµών Ζήτηση Προσφορά Τιµή Ισορροπία Τ Ρ Ι Μ Η Ν Ο Β 5 Κεφ. 5 Χρήµα-Πληθωρισµός Εξέλιξη του χρήµατος Αγοραστική αξία Συναλλαγµατική αξία Πληθωρισµός-αίτια Συνέπειες πληθωρισµού Καταπολέµηση πληθωρισµού Τιµάριθµος 4
Κεφ. 6 Συνάλλαγµα Γενικά ελτίο Τιµών Συναλλάγµατος Αγορά Συναλλάγµατος Πώληση Συναλλάγµατος Κεφ. 7 Νοµικές Μορφές Επιχειρήσεων Γενικά - έννοια Ατοµική Επιχείρηση Μετοχική Εταιρεία Περιορισµένης Ευθύνης (Μ.Ε.Π.Ε.) Συνεργατικές Εταιρείες ηµόσιες Επιχειρήσεις Μικτές Επιχειρήσεις ιαγωνίσµατα 16 Τ Ρ Ι Μ Η Ν Ο Γ Κεφ. 8 Οργάνωση και ιοίκηση Επιχειρήσεων Λειτουργίες-Τµήµατα Επιχείρησης Αλληλογραφία
Κεφ. 9 Εµπορικά Έγγραφα Τιµοκατάλογος Παραγγελία Τιµολόγιο Απόδειξη Είσπραξης Γραµµάτιο Συναλλαγµατική Κεφ. 10 Τράπεζες Ο ρόλος των τραπεζών Καταθέσεις Προθεσµίας Καταθέσεις Ταµιευτηρίου Τρεχούµενος Λογαριασµός άνεια Κεντρική Τράπεζα Τόκος ιαγωνίσµατα 1 Παρουσίαση Εργασιών 1 ΣΥΝΟΛΟ 50 4