ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ Η ΚΑΡΑΜΕΛΑ Νουβέλα ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ
Copyright Ελένη Πριοβόλου Εκδόσεις Καστανιώτη Α.Ε., Αθήνα 2017 Έτος 1ης έκδοσης: 2017 Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιον δήποτε τρόπο αναπα ραγωγής έργου λόγου ή τέχνης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2121/1993 και της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης-Παρισιού, που κυρώθηκε με το ν. 100/1975. Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειο θεσίας, σελιδοποίησης, εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου, με φωτοτυπικές, ηλεκτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν. 2121/1993. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Α.Ε. ΓΡΑΦΕΙΑ: Θεμιστοκλέους 104, 106 81 Αθήνα ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ: Ζαλόγγου 11, 106 78 Αθήνα % 210-330.12.08 210-330.13.27 FAX: 210-384.24.31 e-mail: info@kastaniotis.com www.kastaniotis.com ISBN 978-960-03-6256-5
Στον Λίνο, στην Ιωάννα στον Χρήστο, στην Κατερίνα
Το να σκέφτεσαι αντίθετα από τη εποχή σου είναι ηρωισμός. Αλλά το να το λες είναι τρέλα. Ε Υ Γ Ε Ν Ι Ο Σ Ι Ο Ν Ε Σ ΚΟ
ΕΙ Μ Α Ι Η Φ Ρ Ο ξ Η Κ Α ΡΑ Μ Ε Λ Α. Γεννηθείσα εν Α- θήναις το σωτήριον έτος 1936. Επί δικτατορίας Μεταξά. Είμαι Αθηναία, από την εποχή που αι Αθήναι ήταν ακόμα μία πολίχνη, και σε αυτό το μέρος βοσκούσαν αμέριμνα αρνιά και ερίφια. Φύσις ευγενική και σιωπηλή, δημιουργώ καραμέλες υψηλών προδιαγραφών και απαιτήσεων. Είμαι τουτέστιν δημιουργός. Χωρίς να θεωρηθεί ασέβεια, δημιουργός σημαίνει Θεός. Με εννοείτε. Έξω από τον τόπο κατοικίας, και εργαστήριο μαζί, καλλιεργώ έναν βοτανικό κήπο και έναν οπωρώνα. Το περιβόλι μου δεν έγινε ποτέ οικόπεδο, και ας μου πρόσφεραν οι εργολάβοι με τις οκάδες τα χαρτονομίσματα. Τότε, όταν με πλεύρισαν οι εργολάβοι, είχαμε νόμισμα τη δραχμή. Τελευταία άλλαξε το νό- 11
ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ μισμα. Έγινε ευρωπαϊκό. Τέλος πάντων, ας όψονται οι ιθύνοντες. Εγώ σιχαίνομαι την πολιτική. Η πολιτική είναι μια κομπίνα. Αισθάνομαι μια απέχθεια για τα χρήματα. Διότι τι είναι το χρήμα; Αέρας κοπανιστός. Αιτία πολέμων, όπως έλεγε ο καημένος ο παππούς. Προσωπικά, μισώ τους πολέμους. Μεγάλωσα μέσα στον πόλεμο. Στην Κατοχή, όπως την έλεγαν. Ήταν τότε που δεν υπήρχε ζάχαρη. Όμως εμείς είχαμε. Μας την προμήθευαν οι Γερμανοί, επειδή τους άρεσαν οι καραμέλες μας. Καλοί πελάτες, αλλά όχι καλοπληρωτές. Όλα δωρεάν τα ήθελαν, όπως έλεγε ο καημένος ο μπαμπάς. Όταν τελείωσε ο πόλεμος, ήρθε ο άλλος πόλεμος. Ο Εμφύλιος. Όμως εμάς δεν μας πείραξε κανένας. Σε όλους άρεσαν οι καραμέλες μας. Και στους Εγγλέζους και στους Αμερικανούς... Παιδάκι ήμουν, μα όλους τους ενθυμούμαι. Ευγενέστατοι. Σε έσφαζαν με το βαμβάκι. Επί Καραμανλή, αν διατηρώ ορθή μνήμη, έγιναν τα αίσχη της οικοδομικής ανάπτυξης και κουβάλησαν όλους τους χωρικούς στο κλεινόν άστυ. Και έπαψαν αι Αθήναι να είναι άστυ κλεινόν. Κατάντησαν έ- νας οχετός χωρικών, που είχαν συνήθειο να φτύνουν και να αποπατούν στην ύπαιθρο, όπως έλεγε η καη- 12
Η ΚΑΡΑΜΕΛΑ μένη η γιαγιά. Αχ! Μετά, όταν ο δήμος κατήργησε τα δημόσια πτυελοδοχεία, τα πεζοδρόμια γέμισαν χλεμπάγιες. Πού να πατήσεις πια! Μια σιχασιά. Ο Καραμανλής. Πελάτης και αυτός της αφροδισιακής μας καραμέλας. ξέρω πολλά και για του λόγου του, γι αυτό οι κατάσκοποι βάλθηκαν να με εξοντώσουν. Κύριος φυσικά, θεωρητικός, όμορφος ά- ντρας, αλλά σιγανό ποταμάκι. Έστελνε τον κλητήρα της Βουλής ινκόγκνιτο και παραλάμβανε τις παραγγελίες με τις αφροδισιακές μας καραμέλες. Με εννοείτε. Δώριζε και στους ξένους επιτετραμμένους. Για να μας «διαπερνούν» καλά οι ξένοι θου, Κύριε, φυλακήν τω στοματί μου. Αλλά τι να φταίνε και οι ξένοι! Οι δικοί μας τους πρόσφεραν καραμέλες. Οι ξένοι το συμφέρον τους κοιτούν. Βέβαια, αν δεν τους τα δώσεις, τα αρπάζουν από μόνοι τους. Και έτσι οι δικοί μας συνδυάζουν το τερπνόν της τσέπης με το ωφέλιμον της πατρίδος. Πάντα έχουν τον τρόπο τους αυτοί να πείθουν. Οι δυνατοί του κόσμου, εννοώ, όπως έλεγε ο καημένος ο μπαμπάς. Τέλος πάντων, εγώ δεν α- σχολούμαι με την πολιτική. Εγώ είμαι δημιουργός καραμέλας. Στον παράδεισό μου, σε πείσμα των αποπάτων, καλλιεργώ μικρά θαύματα. Από τα άνθη, τα φυτά 13
ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ και τους καρπούς του περιβολιού μου, αποστάζω αιθέρια έλαια. Έχετε ακουστά. Για να γίνω σαφής, τους βγάζω την ψυχή. Γιατί, τι είναι η απόσταξη; Η ψυχή των πραγμάτων. Τη βγάζω και την αποθηκεύω πια ως αιθέριο έλαιο σε υπέροχα φιαλίδια. Στο καθετί με διακρίνει μία κομψότης. Τα πάντα για μένα είναι η αισθητική. Διότι, χωρίς αισθητική, τι είναι ο κόσμος; Μια κακοτεχνία. Εξανίσταμαι που μολύνουν το παράδεισό μου οι ελεεινοί και τρισάθλιοι της γειτονιάς, αλλά και ολόκληρης της πόλης. Αι Αθήναι έπαψαν από καιρό να είναι κλεινόν άστυ. Αι Αθήναι έγιναν μια κακοτεχνία, γι αυτό ο παράδεισός μου ξεχωρίζει σαν τη μύγα μες στο γάλα. Κάποια μέρα με επισκέφτηκε μία φωτογράφος για να φωτογραφίσει τον παράδεισό μου. Από κοσμικό περιοδικό. «Όχι φωτογραφίες, παρακαλώ», της είπα και την απομάκρυνα ευγενικά. Αλλά αυτή δεν έπαιρνε από ευγένειες και αναγκάστηκα να την ξυλοκοπήσω. Με έτρεχαν στα δικαστήρια. Νίκησαν. Αυτοί πάντα νικούν. Πλήρωσα αποζημίωση. «Ηθική βλάβη», απεφάνθη ο δικαστής. «Αντιπαθώ τις κοσμικότητες», του είπα. «Ο μύθος μου δεν μπορεί να διαχέεται και να κρέμεται στα περίπτερα. Διαθέτω μία αισθητική, σε αντίθεση με τη γειτόνισσά μου. Τη 14
Η ΚΑΡΑΜΕΛΑ μαντάμ Νεγκλιζέ». Γελούσαν στο δικαστήριο... Δεν τη γνώριζαν τη μαντάμ Νεγκλιζέ. Και όμως, λίγο καιρό πριν ήταν διάσημη. Πήγα χωρίς δικηγόρο. Τι να τον κάνει μια θεά το δικηγόρο! Δεν τη γλίτωσα. Πλήρωσα ηθική βλάβη στην κυρία που ήρθε με την κάμερα να με διαπομπεύσει. Αντί να με πληρώσει, την πλήρωσα. Δεν υπάρχει δικαιοσύνη. Η μαντάμ Νεγκλιζέ. Το πραγματικό της επίθετο είναι ωραίο. Ποιητικό. Κυρία Αποσπερνού. Όμως εγώ τη βάφτισα μαντάμ Νεγκλιζέ, ένεκα της απαράδεκτης αμφίεσής της. Τίποτα δεν κρύβουν τα ρούχα της. Όλα υψηλής ραπτικής. Προφέρω πάντα το όνομά της με αξάν, για να την παραπλανήσω. Δεν την ε- νόχλησε ποτέ, διότι, με το κεφάλι άδειο, δεν είναι εις θέσιν να αντιληφθεί την περιπαικτική μου διάθεση α- πέναντί της. Εκτός των άλλων, το «μαντάμ Νεγκλιζέ» έχει μια γαλλοπρέπεια που την κολακεύει. Τι α- νεκδιήγητος ύπαρξις, όπως έλεγε η καημένη η μητέρα για μια παρόμοια περίπτωση. Είναι μία κυρία «κοινής ωφελείας». Δεν υπάρχει άλλη φράση που να περιγράφει το ποιόν της. Πλένω το στόμα μου με ροδόνερο κάθε φορά που 15