ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ «ΒΙΟΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α» 11,12,13 Μαΐου 2006 Θεσσαλονίκη Θέµα Εισήγησης : «Ενεργειακές Καλλιέργειες-Νοµοθεσία» ηµήτρης Μπαµπίλης Γεωπόνος-Οικονοµολόγος Γενικός ιευθυντής Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίµων Λέξεις κλειδιά: Βιοµάζα, Ενεργειακές καλλιέργειες για βιοντίζελ & βιοαιθανόλη, ενεργειακά προϊόντα, Μονάδα Παραγωγής Βιοκαυσίµων (ΜΠΒ), πρόγραµµα κατανοµής αυτούσιων βιοκαυσίµων Κυρίες και Κύριοι Ένα από τα προβλήµατα που αντιµετωπίζει ο σύγχρονος άνθρωπος είναι και το φαινόµενο του θερµοκηπίου,φαινόµενο που δηµιουργείται κυρίως από το διοξείδιο του άνθρακα που εκλύεται στην ατµόσφαιρα από την χρήση του ορυκτού άνθρακα, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Το φαινόµενο του θερµοκηπίου είναι υπεύθυνο για την άνοδο της θερµοκρασίας και την άνοδο της στάθµης της θάλασσας και έχει σαν αποτέλεσµα την αποσταθεροποίηση του κλίµατος της γης. Προκειµένου να µειωθούν οι εκποµπές των αερίων του θερµοκηπίου και µε δεδοµένο ότι το 21% του συνόλου των εκπεµπόµενων αυτών αερίων οφείλονται στις µεταφορές, η εύρεση τρόπου µείωσης των εκποµπών από τις µεταφορές, είναι ζωτικής σηµασίας. Επιπροσθέτως λαµβανοµένου υπ οψιν, - ότι το σύνολο σχεδόν της ενέργειας που χρησιµοποιείται στον τοµέα των µεταφορών στην ΕΕ προέρχεται από το πετρέλαιο, - ότι τα γνωστά πετρελαϊκά αποθέµατα εκτός του ότι είναι συγκεντρωµένα σε λίγες περιοχές του κόσµου, είναι και περιορισµένα σε ποσότητα και - ότι είναι δυσχερής στις περισσότερες περιπτώσεις η εκµετάλλευση των υπαρχόντων νέων αποθεµάτων, θα πρέπει να διασφαλισθεί ο ενεργειακός εφοδιασµός για το µέλλον ιδίως µε την εξεύρεση διαφοροποιηµένων πηγών ενέργειας αλλά και τεχνολογιών. 1
Κυρίες και κύριοι, τα βιοκαύσιµα παραγόµενα από την βιοµάζα, που είναι µια ανανεώσιµη πηγή ενέργειας, µπορούν να υποκαταστήσουν τα ορυκτά καύσιµα στις µεταφορές και να ενταχθούν στο σύστηµα προµήθειας καυσίµων. Σύµφωνα µε τον ορισµό του ΟΟΣΑ, βιοµάζα είναι ότι προέρχεται άµεσα ή έµµεσα (συµπεριλαµβανοµένων των κτηνοτροφικών προϊόντων και των τροφίµων), από την φωτοσύνθεση των φυτών. ηλαδή η βιοµάζα είναι ένας φυσικός συσσωρευτής ηλιακής ενέργειας η οποία µέσω της φωτοσύνθεσης µετατρέπεται σε χηµική ενέργεια και η οποία χρησιµοποιείται για την παραγωγή της οργανικής ύλης των φυτών µε σύγχρονη απελευθέρωση διοξειδίου του άνθρακα. Πρακτικά έχουµε δύο µορφές βιοµάζας : - Τα υπολείµµατα φυτικής και ζωικής προέλευσης που περιλαµβάνουν : υπολείµµατα που παραµένουν στο χωράφι ή στο δάσος µετά την απόληψη του κυρίου προϊόντος(π.χ.καλαµιά σιτηρών, στελέχη βαµβακιού) υπολείµµατα εργοστασίων που επεξεργάζονται γεωργικά και δασικά προϊόντα ( υπολείµµατα εκκοκκισµού, ελαιοπυρήνες πριονίδια κ.λ.π.) ζωικά απόβλητα αστικά απορρίµµατα ( σκουπίδια πόλεων) - Η Βιοµάζα από «Ενεργειακές Καλλιέργειες» Ως ενεργειακές καλλιέργειες σύµφωνα µε τον Κανονισµό 1782/2003, θεωρούνται οι καλλιέργειες από τις οποίες µπορεί να παραχθούν τα κάτωθι ενεργειακά προϊόντα : βιοκαύσιµα (Οδ.2003/30/ΕΚ 8-5-2003) βιοαιθανόλη βιοντίζελ 2
βιοαέριο βιοµεθανόλη βιοδιµεθυλαιθέρας βιο-ε ΤΒΕ(αιθυλο τριτοβουτλαιθέρας) βιο-μ ΤΒΕ(µεθυλο τριτοβουτυλαιθέρας) συνθετικά βιοκαύσιµα, που έχουν παραχθεί από βιοµάζα βιουδρογόνο, που παράγεται από βιοµάζα καθαρά φυτικά έλαια, που παράγονται από ελαιούχα φυτά ηλεκτρική και θερµική ενέργεια που παράγεται από βιοµάζα - Οι ενεργειακές καλλιέργειες ανάλογα µε την χρονική διάρκεια της καλλιέργειας τους διακρίνονται: Σε ετήσιες καλλιέργειες: ελαιοκράµβη, ηλίανθος, σόγια βαµβάκι, σόργο, κριθάρι, αραβόσιτος, κενάφ Σε πολυετείς γεωργικές καλλιέργειες : αγριαγκινάρα, καλάµι, µίσχανθος, Switchgrass(είδος κεχριού) και Σε πολυετείς δασικές καλλιέργειες : Ευκάλυπτος, ψευδοακακία, ιτιά - Οι ενεργειακές καλλιέργειες ανάλογα µε το είδος του παραγόµενου βιο-καυσίµου διακρίνονται : Σε καλλιέργειες κατάλληλες για παραγωγή βιοντίζελ : Ο ηλίανθος, η ελαικράµβη,το βαµβάκι και η σόγια. απόδοση σε βιοντήζελ : είδος φυτού απόδοση σπόρου/στρέµ. (κιλά/στρέµµα) ελαιοκράµβη 120-250 43-90 ηλίανθος 120-210 43-75 σογια 160-240 29-44 βαµβάκι 120-160 18-25 απόδοση σε βιοντήζελ (λ/στρ) 3
Σε καλλιέργειες κατάλληλες για παραγωγή βιοαιθανόλης : σιτάρι, κριθάρι, αραβόσιτος, τεύτλα, γλυκό σόργο το οποίο έχει τις υψηλότερες αποδόσεις στην χώρα µας. Η απόδοση σε βιοαιαθανόλη είναι: είδος φυτού απόδοση σπόρου/στρέµ. (κιλά/στρέµµα) απόδοση σε βιοαιθανόλη (λ/στρ) Σόργο γλυκο 7.000-10.000 675-900 σιτάρι 150-800 45-240 αραβόσιτος 900 270 τεύτλα 6.000 600 Η χώρα µας προσανατολίζεται: για την παραγωγή βιντήζελ, στην καλλιέργεια του ηλίανθου διότι υπάρχει καλλιεργητική εµπειρία. Η σπορά αρχίζει από το 1 ο 15νθήµερο του Απρίλιο και µπορεί να γίνει µέχρι την 15 η Μαΐου η δε συγκοµιδή γίνεται τον Σεπτέµβριο. Η απόδοση σε σπόρο κυµαίνεται από 150-200 κιλά στο στρέµµα στις ξηρικές καλλιέργειες και στις ποτιστικές 300 έως 400 κιλά το στρέµµα. Η απόδοση του σπόρου σε λάδι είναι 25-50% Όσον αφορά την ελαιοκράµβη πρέπει να προτιµάται η φθινοπωρινή καλλιέργεια διότι έχει µεγαλύτερη απόδοση σε σπόρο από την εαρινή,αλλά υπολείπεται κατά πολύ από την απόδοση στην Γερµανία η οποία φθάνει τα 350 κιλά/ στρέµµα έναντι των 120-250 κιλά/ στρέµµα στην χώρα µας από τα µέχρι τώρα πειραµατικά δεδοµένα. Για την παραγωγή βιο αιθανόλης, Κατάλληλη κρίνεται η καλλιέργεια του γλυκού σόργου διότι έχει µεγάλη απόδοση στη χώρα µας αλλά και η καλλιέργεια των σακχαρότευτλων προς τα οποία προσανατολίζεται η Ελληνική Βιοµηχανία Ζάχαρης. 4
Νοµοθεσία : Η Οδηγία 2003/30/ΕΚ/8-5-2003: «Για την προώθηση της χρήσης βιοκαυσίµων ή άλλων ανανεώσιµων καυσίµων για τις µεταφορές» δίδονται οι ορισµοί των όρων «βιοκαύσιµα», «βιοµάζα»,«άλλα ανανεώσιµα καύσιµα» και απαριθµούνται τα προϊόντα που θεωρούνται βιοκαύσιµα (αρθ.2) τα κράτη µέλη της ΕΕ θα πρέπει να αντικαταστήσουν σταδιακά την βενζίνη και το ντίζελ κίνησης µε βιοκαύσιµα σε ποσοστό 2% έως το 2005 και σε ποσοστό µέχρι 5,75% έως το 2010 (δηλαδή ετήσια αύξηση 0,75%) (άρθρο 3) Ο Κανονισµός (ΕΚ) 1782/29-9-2003,του Συµβουλίου : (Κεφάλαιο 5 «Ενίσχυση για ενεργειακές καλλιέργειες»,άρθρα 88 έως & 92) Χορηγείται επιδότηση 4,5 /στρ, για την παραγωγή των ακολούθων ενεργειακών προϊόντων : - βιο- καύσιµα και ανανεώσιµα καύσιµα, για τις µεταφορές ( όπως απαριθµούνται στο άρθρο 2 της οδ.2003/30/εκ/8-5-03) & - ηλεκτρική και θερµική ενέργεια από βιοµάζα (άρθρο 88). Η χορηγούµενη επιδότηση δίνεται για µέγιστη εγγυηµένη έκταση 15 εκατ. στρ. στο σύνολο της ΕΕ. Η ενίσχυση χορηγείται µόνο για τις εκτάσεις των οποίων η παραγωγή καλύπτεται µε σύµβαση µεταξύ του γεωργού και της βιοµηχανίας επεξεργασίας, µε εξαίρεση τις περιπτώσεις όπου την επεξεργασία την αναλαµβάνει ο ίδιος ο γεωργός στην εκµετάλλευση του (άρθρο 90),οπότε δεν απαιτείται σύµβαση. Κανονισµός (ΕΚ) 1973/29-10-2004 της Επιτροπής (λεπτοµέρειες εφαρµογής του Καν. (ΕΚ) 1782/2003 του Συµβουλίου) : 5
Οποιαδήποτε γεωργική πρώτη ύλη µπορεί να χρησιµοποιηθεί στις εκτάσεις που αποτελούν αντικείµενο ενίσχυσης αρκεί ο τελικός προορισµός τους να είναι η παραγωγή ενός από τα ενεργειακά προϊόντα που απαριθµούνται στο άρθρο 2 της οδ. 2003/30/ΕΚ/8-5-2003 και η οικονοµική αξία των ενεργειακών προϊόντων τα οποία λαµβάνονται από την µεταποίηση των πρώτων υλών να είναι υψηλότερη από την οικονοµική αξία όλων των άλλων προϊόντων που λαµβάνονται κατά την ίδια µεταποίηση και προορίζονται για άλλες χρήσεις Κατά παρέκκλιση, χωρίς σύµβαση µε βιοµηχανία αλλά µε δήλωση του αιτούντα, τα κράτη µέλη δύνανται να επιτρέπουν στον αιτούντα ( άρθρο 25) : να χρησιµοποιεί τα δενδρύλλια περιοδικής υλοτόµησης ή όλα τα συγκοµιζόµενα σιτηρά ή όλους τους συγκοµιζόµενους ελαιούχους σπόρους: - ως καύσιµα για την θέρµανση της γεωργικής του εκµετάλλευση, - για την παραγωγή,στο χώρο της γεωργικής του εκµετάλλευσης, ενέργειας ή βιοκαυσίµων να µεταποιεί στο χώρο της γεωργικής του εκµετάλλευσης όλη την συγκοµιζόµενη πρώτη ύλη σε βιοαέριο. Οδηγία 98/70/ΕΚ : αφορά την ποιότητα των καυσίµων µεταφορών (βενζίνη + 5%βιοαιθανόλης, πετρέλαιο κίνησης + 5% βιοντίζελ) Οδηγία 2003/96/ΕΚ (27-10-2003): αφορά την αποφορολόγιση (ολική ή µερική ) των καυσίµων η οποία ενσωµατώθηκε στο ν.3336/20-4-2005 Ο νόµος 3340(ΦΕΚ112Α/10-5-05) µε τον οποίο καθορίζονται οι αποφορολογητέες ποσότητες 6
αυτούσιου βιοντήζελ σε χιλιόλιτρα για τα έτη 2005(51.000 ), 2006(91.000) και 2007(114.000) Η ΚΥΑ 334/2004(ΦΕΚ 713Β/26-5-05), µε την οποία τίθενται οι προδιαγραφές και οι µέθοδοι ελέγχου του βιοντίζελ από το Γενικό Χηµείο του Κράτους Ο Νόµος 3423/13-12-05(ΦΕΚ304Α) «Εισαγωγή στην Ελληνική Αγορά των βιοκαυσίµων και άλλων ανανεώσιµων καυσίµων» Με τον νόµο αυτό ενσωµατώνεται η Οδ.2003/30/ΕΚ στην Ελληνική νοµοθεσία µέσω τροποποίησης του Ν.2773/1999 και κυρίως του Ν. 3054/2002 :«Οργάνωση της αγοράς πετρελαιοειδών και άλλες διατάξεις» Βασικά σηµεία του νόµου είναι : 1. Μονάδα Παραγωγής Βιοκαυσίµων : εγκαταστάσεις εντός της Ελληνικής Επικράτειας παράγονται αυτούσια βιοκαύσιµα ή ανανεώσιµα καύσιµα αναγκαίοι αποθηκευτικοί χώροι τουλάχιστον 100κ.µ. & σύστηµα διακίνησης (=µεταφοράς) 2. ιάθεση βιοκαυσίµων : Στον ορό αυτό περιλαµβάνεται: η παραγωγή (η κατεργασία καταλλήλων πρώτων υλών) που πραγµατοποιείται εντός της Ελληνικής Επικράτειας για την παραγωγή αυτούσιων βιοκαυσίµων ή άλλων ανανεώσιµων καυσίµων ή η εισαγωγή, ή η εµπορία,δηλαδή η αποθήκευση και η διανοµή(=µεταφορά) 3. Άδεια διάθεσης βιοκαυσίµων (Είναι απαραίτητη για την διάθεση των) 7
η Άδεια διάθεσης χορηγείται : σε ΑΕ, ΕΠΕ, Αγροτικές Συνεταιριστικές Οργανώσεις(ΑΣΟ) κάθε βαθµού & σε Σ.Ε.(συνετ. εταιρίες) προϋποθέσεις για την χορήγηση της αδείας: - η κατοχή αδείας λειτουργίας Μονάδας Παραγωγής Βιοκαυσίµων(ΜΠΒ)(ν.3325/2005 ΦΕΚ 68 Α ), ή - η ύπαρξη ενεργών συµβάσεων αγοράς αυτούσιων βιοκαυσίµων από ΜΠΒ εντός ή εκτός της Ελληνικής Επικράτειας - Αποθηκευτικοί χώροι τουλάχιστον 100 κυβικά µέτρα ηλαδή ο κάτοχος της Αδείας διάθεσης βιοκαυσίµων µπορεί να παράγει ή να εισάγει ή να εµπορεύεται αυτούσια βιοκαύσιµα και να τα διαθέτει εντός της Ελληνικής Επικράτειας σε ιυλιστήρια, σε κατόχους Εµπορίας Α κατηγορίας και σε τελικούς καταναλωτές. Όσα αυτούσια βιοκαύσιµα πρόκειται να αναµιχθούν µε ορυκτά καύσιµα διατίθενται αποκλειστικά στα διυλιστήρια και στους κατόχους αδείας εµπορίας Α κατηγορίας. 4. Πρόγραµµα κατανοµής ποσοτήτων αυτούσιων βιοκαυσίµων Με το πρόγραµµα αυτό καθορίζονται τα κριτήρια, ή διαδικασία και η µεθοδολογία κατανοµής των αυτούσιων βιοκαυσίµων που θα αποφορολογούνται κάθε έτος,µέχρι την 31 η εκεµβρίου 2010. Ποιοι συµµετέχουν στο πρόγραµµα - Όσοι έχουν άδεια εγκατάστασης Μονάδας Παραγωγής Βιοκαυσίµων (ΜΠΒ) ή - Όσοι έχουν προσκοµίσει συµβάσεις αγοράς αυτούσιων βιοκαυσίµων για το επόµενο έτος µε ΜΠΒ του εσωτερικού ή εξωτερικού Τι λαµβάνεται υπ οψιν στην κατανοµή των ποσοτήτων - η δυναµικότητα των ΜΠΒ ή - οι ποσότητες που εισάγονται αυτούσιων βιοκαυσίµων µέσω συµβάσεων µε ΜΠΒ εντός της ΕΕ 8
- Οι ποσότητες των αποφορολογησιµων καυσίµων που διακινήθηκαν από τους συµµετέχοντες τα προηγούµενα έτη - ίνεται προτεραιότητα στις ΜΠΒ που έχουν συµβάσεις προµήθειας πρώτης ύλης από ενεργειακές καλλιέργειες και σε όσους παράγουν βιοκαύσιµα στο χώρο της γεωργικής τους εκµετάλλευσης. Αλλά στοιχεία του προγράµµατος: - Καθορισµός εγγυήσεων για την συµµετοχή στο πρόγραµµα - ιοικητικές κυρώσεις στους συµµετέχοντας στο Πρόγραµµα,αν δεν διαθέσουν εντός της Ελληνικής Επικράτειας το σύνολο της ποσότητας των αυτούσιων καυσίµων που αποφορολογήθηκε - Λόγοι ανώτερης βίας που δεν επιβάλλονται κυρώσεις - Η κατανοµή γίνεται µέχρι την 30 ην Απριλίου του προηγουµένου έτους - Η αποφορολογηµένη ποσότητα των βιοκαυσίµων θα µπορεί να διατεθεί είτε αυτούσια στην αγορά είτε µετά από ανάµιξη µε συµβατικά βιοκαύσιµα σε ποσοστό µέχρι 5% µέσω των διυλιστηρίων Κυρίες και Κύριοι Με την εφαρµογή της Νέας Αγροτικής Πολιτικής οι αγρότες θα παίρνουν µια ενιαία οικονοµική ενίσχυση κάθε έτος,την λεγόµενη ενιαία αποδεσµεµένη ενίσχυση ανεξάρτητα από την καλλιέργεια η µη των εκτάσεων που είναι υποχρεωµένοι να διατηρούν, οπότε θα πρέπει να επιλέξουν µόνοι τους,να πάρουν δηλαδή αποφάσεις για το τι προϊόντα θα καλλιεργήσουν στις αποδεσµευµένες εκτάσεις προκειµένου να συµπληρώσουν το εισόδηµα τους. Το θεσµικό πλαίσιο που τίθεται µε το νόµο που ανέφερα προηγουµένως για την διαχείριση των βιοκαυσίµων, δίνει την δυνατότητα στους αγρότες µέσω της συµβολαιακής γεωργίας να αποκτήσουν ένα συµπληρωµατικό εισόδηµα,καλλιεργώντας ενεργειακά φυτά,από την πώληση της πρώτης ύλης αφ ενός και από 9
την επιδότηση των 4,5 /στρέµµα, η οποία προβλέπεται ότι θα αυξηθεί. Επίσης τους δίνεται η δυνατότητα να αναπτύξουν και επιχειρηµατική δράση στο χώρο της παραγωγής βιοκαυσίµων ιδρύοντας µονάδα παραγωγής βιοκαυσίµων µέσω µιας ΕΠΕ ή µέσω των συνεταιριστικών τους οργανώσεων εξασφαλίζοντας κατά προτεραιότητα αποφορολόγιση λόγω της συµβολαιακής γεωργίας. Επειδή τα κέρδη γεωργών από την παραγωγή της πρώτης ύλης θα είναι οριακά στην αρχή, η καθετοποίηση της παραγωγής θα δηµιουργήσει οικονοµίες κλίµακας και επιπλέον θα προκύψει και συµπληρωµατικό εισόδηµα από την πώληση των υποπροϊόντων (πίτα για ζωοτροφές, λιπάσµατα, βιοαέριο ακόµη και µονωτικά υλικά) Κυρίες, Κύριοι Ανατέλλει ένα νέο ενεργειακό τοπίο που θα εκτοπίσει τα παραδοσιακά καύσιµα και την οικονοµία του άνθρακα και θα µας οδηγήσει στην εποχή του ήλιου και στην οικονοµία του υδρογόνου.( ηλιακά φωτοβολταικά συστήµατα, ηλιοθερµικά συστήµατα για την θέρµανση και την παραγωγή ηλεκτρισµού, βιοµάζα) Ο εφοδιασµός θα είναι ασφαλής γιατί θα έχουν ευρεία γεωγραφική εξάπλωση και ως εκ τούτου θα είναι διαθέσιµα σε όλες τις χώρες και δεν θα είναι αναγκασµένες οι πλούσιες βιοµηχανικές χώρες να αναζητούν αποθέµατα σε ευαίσθητα γεωπολιτικά περιοχές Ο εφοδιασµός µε πρώτες ύλες αποτελεί κρίσιµο παράγοντα για την επιτυχία της στρατηγικής στον τοµέα των βιοκαυσίµων. Μεσοπρόθεσµα θα απαιτηθούν συµπληρωµατικές επενδύσεις ώστε να τεθούν σε χρήση νέες τεχνολογίες και πρώτες ύλες. Ανερχόµενο ρόλο θα παίξουν τα δασικά υλικά και τα απορρίµµατα σε περίπτωση που καταστεί δυνατόν από εµπορική άποψη να λειτουργήσουν αποτελεσµατικά διεργασίες «δεύτερης γενιάς», όπως η λιγνοκυτταρινική διεργασία που έχει ήδη προχώρηση αρκετά και είναι από τις υποσχόµενες τεχνολογίες βιοκαυσίµου «δεύτερης γενιάς». 10
Η ανανεώσιµη παραγωγή υδρογόνου προσφέρει την προοπτική µεταφορών χωρίς εκποµπές, αλλά θα απαιτηθούν µεγάλες επενδύσεις σε εργοστάσια, κινητήρας νέας τεχνολογίας και νέο σύστηµα διανοµής του καυσίµου. Σας Ευχαριστώ για το χρόνο που µου διαθέσατε 11
Παραγωγή βιοντίζελ στις χώρες της ΕΕ: (χιλ. τόνους) Χώρα 2002 2003 2004 Γερµανία 450 715 1088 Γαλλία 366 357 502 Ιταλία 210 273 419 Αυστρία 25 32 100 Ισπανία 0 6 70 ανία 10 41 44 Μ. Βρετανία 3 9 15 Σουηδία 1 1 8 12
ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΡΟΠΟΣ ΙΑΚΙΝΗΣΗΣ(=ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ *) βιο-καυσιμων ΑΠΟ ΣΗΜΕΙΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΞΑΓΩΓΗΣ ιυλιστήριο( ) Εγκαταστάσεις Εµπορίας Κάτοχος Άδειας διάθεσης βιο/µων (οι ΜΠΒ, οι έχοντες συµβάσεις αγοράς αυτούσιων Β/µων από ΜΠΒ εντός & εκτός Ελλάδας) σε άλλες εγκαταστάσεις εµπορίας Σε άλλη ΜΠΒ ( ) στις κάτοχο τελικό εγκαταστάσεις αδείας καταναλωτή µεγάλου λιανικής µε ίδιους τελικού εµπορίας αποθηκευτικούς καταναλωτή χώρους Τελικούς καταναλωτές * ΜΕΣΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ:. µε αγωγό. µε πλωτό µέσο. οδικώς µε βυτιοφόρο. σιδηροδροµικώς 13
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ηµ. Μπαµπίλης Γεωπόνος- Οικονοµολόγος Γενικός ιευθυντής Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίµων 1. ΤΙΤΛΟΙ ΣΠΟΥ ΩΝ Πτυχίο Γεωπονικού Πανεπιστηµίου Αθηνών Πτυχίο Οικονοµικών του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπ. Αθηνών Πτυχίο Φαρµακευτικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπ. Αθηνών 2. ΕΡΓΑΣΙΑΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 2.1 ηµόσιος Τοµέας (2006-1981) Γενικός ντής Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίµων ντής Προγραµµατισµού & Επενδύσεων Νοµαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ανατολικής Αττικής ντής ιοικητικού Οικονοµικού Νοµαρχίας Ανατολικής Αττικής Γεωπόνος Εφαρµογών Νοµαρχίας Ανατ. Αττικής 2.2 Ιδιωτικός Τοµέας(1980-1973) : Product Manager σε πολυεθνική φαρµακευτική εταιρία Πωλητής στην ιδία εταιρία 3. ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ- ΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ Μάρκετινγκ και Γεωργία Συνεταιριστικές Οργανώσεις στην Ελλάδα Μάρκετινγκ νέων προϊόντων Σύγχρονα θερµοκήπια Βιολογικές καλλιέργειες 4. ΓΝΩΣΗ Η/Υ : * Word, Excel, Access, Gis 5. ΞΕΝΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ : Αγγλικά επίπεδο Lower Τηλ. Εργασίας 210 5271648, e-mail : ve46u030@minagric.gr 14