فرزین رضایی مختارامینی

مجله مدیریت توسعه و تحول (ویژه نامه) (393) 42-33 مقایسه تاثیر ساختار مالکیت (خانوادگی-غیرخانوادگی) * 2 فرزین رضایی مختارامینی و ریسک عملیاتی بر عملکرد شرکتها دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین گروه حسابداري قزوین ایران 2 کارشناس ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین گروه حسابداري قزوین ایران (عهدهدار مکاتبات) تاریخ دریافت: آبان 393 اصلاحیه: بهمن 393 پذیرش: اسفند 393 چکیده مقایسه عملکرد انواع شرکتها راهی براي شناخت شرکتهاي برتر و معرفی آنان به جامعه است. از گروه شرکتهایی که کمتر شناخته شدهاند و مورد بررسی کمتر قرار گرفته اند شرکتهاي خانوادگی است بنابراین پژوهش حاضر به بررسی مقایسه شرکتهاي خانوادگی و غیرخانوادگی و ریسک عملیاتی و تاثیر آنها بر عملکرد شرکت میپردازد. هدف این تحقیق بررسی عملکرد شرکتهاي خانوادگی در مقایسه با شرکتهاي غیرخانوادگی با استفاده از معیارهاي ارزیابی عملکرد است. با بکارگیري معیارهاي ارزیابی عملکرد شامل معیارهاي حسابداري و بازار اثر ساختار مالکیت (خانوادگی-غیرخانوادگی) بر عملکرد شرکتها مورد بررسی قرار گرفت. براي این تحقیق 23 شرکت براي 7 سال از سال 385 تا 39 مورد آزمون قرار گرفت. از آزمون من ویتنی و رگرسیون خطی براي تجزیه و تحلیل اطلاعات بهره گرفته شده است. نتایج نشان داد که شرکتهاي خانوادگی عملکرد بیشتري نسبت به شرکته يا غیرخانوادگی ندارند. اما رابطهي ریسک عملیاتی و عملکرد در شرکتهاي خانوادگی براي نسبت ارزش بازار به ارزش دفتري نسبت حقوق صاحبان سهام و رشد فروش قويتر از شرکتهاي غیرخانوادگی است. واژگان کلیدي: عملکرد ریسک عملیاتی شرکتهاي خانوادگی شرکتهاي غیرخانوادگی و ترکیباتشان مدیریت شرکت که توسط مدیر عامل یا مدیر ارشد اجرایی هدایت میشود و سایر ذينفعانی که امکان اثرگذاري بر حرکت شرکت را دارند [9]. تحقیق حاضر با در نظرگرفتن این عوامل و با توجه به فعالیت شرکته يا خانوادگی با جمعآوري اطلاعات در رابطه با شرکتهاي خانوادگی و غیر خانوادگی در پی آن است که با توجه به ساختار مالکیت متفاوت این دو دسته شرکت (خانوادگی یا غیرخانوادگی بودن) عملکرد این گروهها را سنجیده و آنان را با یکدیگر مقایسه کند و با در نظرگرفتن هر دو معیار عملکرد حسابداري و بازار دو گروه شرکتهاي خانوادگی و غیر خانوادگی را از لحاظ عملکرد با توجه به ساختار مالکیت آنها آزمون میکند. 2- مبانی نظري و پیشینهي پژوهش ساختار عملکرد شرکت موضوع با اهمیتی در تحقیقات مدیریتی است اگرچه عملکرد شرکت به عنوان یک ساختار چند بعدي که شامل جوانب مختلفی همچون کارآیی عملیاتی شهرت شرکت و بقاي سازمان مورد مطالعه قرار گرفته است اما یکی از حوزههاي گستردهي مطالعات عملکرد مطالعهي اجزاي مالی و ایفاي هدف اقتصادي شرکت است [25]. * m. amini@qiau. ac. ir مقدمه - با افزایش برتري کسب و کارهاي خانوادگی در اقتصاد جهانی تحقیق و مطالعه در رابطه با شرکتهاي خانوادگی در دههي اخیر مورد توجه زیاد محققان قرار گرفته است و جنبههاي مختلف شرکتهاي خانوادگی عملکرد شرکتهاي خانوادگی در مقایسه با شرکتهاي غیر خانوادگی مورد مطالعه قرار گرفته است. مروري بر ادبیات رفتار و عملکرد شرکتهاي خانوادگی نشان میدهد که تحقیقات در تلاش براي ارزیابی عملکرد بهتر یا ضعیفتر شرکتهاي خانوادگی با توجه به جوانب مختلف بودهاند. حتی اگر این نتایج قطعی هم نباشند این بخش نشان میدهد که شرکته يا خانوادگی ممکن است سودآورتر و داراي ارزش بازار بیشتر باشند اما تحت شرایط خاص(خانواده مو سس و یا مدیر باشند) [2]. ساختار مالکیت یکی از مکانیسمهاي داخلی راهبري شرکتی است. راهبري شرکتی یکی از مولفههاي اساسی و مهم رشد میباشد[ 5 ]. ترکیب سهامداران و میزان تمرکز مالکیت دو جنبه اساسی ساختار مالکیت شرکتها به شمار میرود [2]. در یک نگاه کلی حاکمیت شرکتی شامل ترتیبات حقوقی فرهنگی و نهادي میشود که سمت و سوي حرکت و عملکرد شرکتها را تعیین میکنند. عناصري که در این صحنه حضور دارند عبارتند از سهامداران و ساختار مالکیت ایشان اعضاء هیي ت مدیره 33

فرزین رضایی و همکار / مقایسه تاثیر ساختار مالکیت (خانوادگی-غیرخانوادگی) و ریسک عملیاتی بر عملکرد شرکتها طبق تعریف اینوستوپدیا عملکرد مالی عبارتست از ارزیابی معقول از اینکه یک شرکت چگونه از داراییهایش استفاده کند که بتواند کسب درآمد کند. از این اصطلاح با عنوان ارزیابی کلی شرکت در طول دورهي مالی نیز استفاده میشود و همچنین میتوان از آن براي مقایسهي شرکتهاي مشابه در صنایع یکسان و مقایسهي صنایع مشابه یا بطور کلی مقایسهي کل بخشه يا شرکت استفاده کرد. ساختار مالکیت شرکتها یکی از مهم ترین ساز و کارهاي بیرونی حاکمیت شرکتی است و سهامداران میتوانند بر کار مدیران شرکت نظارت و کنترل داشته و موجب کاهش هزینهها و افزایش ارزش شرکت گردند [8]. واژه مالکیت در فرهنگ معین (384) به معنی" حقی است که انسان نسبت به شي ی دارد و میتواند هرگونه تصرفی در آن بنماید بجز آنچه که مورد استثناي قانون است". منظور از ساختار مالکیت مشخص کردن بافت و ترکیب سهامداران یک شرکت و بعضا مالک عمده نهایی سهام آن شرکت است. بسیاري از نظریهپردازان اقتصادي عقیده دارند که هر یک از انواع مالکیت نیز میتواند بر عملکرد شرکتها تاثیرگذار باشد. لذا روشهاي کنترل عملکرد مدیران و عوامل مو ثر بر عملکرد آنها و همچنین شیوه اندازهگیري تاثیر هر یک از انواع مالکیت بر عملکرد شرکتها از جمله مساي لی است که طرف توجه و علاقه سهامداران مدیران و محققان بسیار است []. مطالعه شرکتهاي خانوادگی و درك ویژگیهاي آن از طریق کارآیی اقتصادي و مکانیزمهاي مختلف حاکمیت شرکتی امکان پذیر است[ ]. کسب و کارهاي خانوادگی قدیمیترین و معمولترین نوع مو سسات اقتصادي هستند. حجم عظیم این کسب وکارها از فروشگاههایی کوچک شروع میشود و به شرکتهاي چند ملیتی با هزاران کارمند ختم میشود[ 4 ] و [7]. درحال حاضر مسي لهي گیج کننده تعریف شرکتهاي خانوادگی است. در حالی که محققان معتقتند که شرکتهاي خانوادگی شرکتهایی هستند که خانواده در آن نفوذ دارند اما تعریف جامعی براي آن وجود ندارد و از یک محقق(نویسنده) به محقق دیگري تعاریف متفاوت است. از سال 989 تا 999 بالغ بر 44 تعریف متفاوت از شرکتهاي خانوادگی اقتباس شده است. و هنوز هیچکدام بطور وسیع پذیرفته نشده است.. علیرغم رشد چشمگیر تحقیقات در زمینهي شرکتهاي خانوادگی و فراوانی ادبیات شرکتهاي خانوادگی هنوز یک سوال اصلی مطرح است شرکتهاي خانوادگی چه شرکتهایی هستند. یکی از مشکلات تحقیق در رابطه با شرکتهاي خانوادگی تعریف آن است محققان دستهبنديهاي مختلفی را از این گونه شرکتها اراي ه دادهاند. بیشتر این تعریفها سه قسمت را در بر دارند: خانواده قسمت اعظم (با اهمیت) سرمایه را در دست دارد اعضاي خانواده کنترل با اهمیتی بر شرکت دارند و پست مدیریت عالی در دست اعضاي خانواده است [28]. نفوذ خانواده در شرکت است که شرکتهاي خانوادگی را متمایز میکند. تحقیقات نشان داده است که شرکتهاي خانوادگی و غیرخانوادگی از لحاظ عملکرد ارزش ساختار سرمایه و پاداش متفاوت هستند. کنترل در شرکتهاي خانوادگی ممکن است مو ثرتر از سایر انواع شرکتهاي دیگر باشد. همچنین دیدگاهی وجود دارد که اعضاي خانواده انگیزه بیشتري براي مدیریت و هدایت شرکتشان دارند [2]. مالکیت تنها ابزار کنترلی و نفوذ خانواده در شرکتهاي خانوادگی نیست. نفوذ خانواده از طریق مدیریت نیز امکانپذیر است. در حالی که شرکتهاي خانوادگی به خانواده یا خانوادههایی تعلق دارد اما برخی از آنان توسط خانواده مدیریت میشود. اگر خانواده موقعیتهایی همچون مدیریت عالی یا مدیر عامل شرکت را در دست داشته باشند کنترل فعالی بر شرکت دارند که با عنوان کنترل فعال خانوادگی شناخته میشود. نفوذ خانواده در مدیریت شرکت خانواده را قادر میسازد که منافعش را با منافع شرکت همسو کند. مشارکت خانواده در مدیریت میتواند 00 درصد باشد و یا بطور مختلط باشد یعنی افراد غیر خانواده نیز میتوانند تا 00 درصد مدیر باشند [9]. ریسک عملیاتی در همه جاي محیط تجاري وجود دارد. ریسک عملیاتی قدیمیترین ریسکی است که بانکها و مو سسات مالی و اعتباري با آن روبرو هستند ریسک عملیاتی را احتمال بروز زیان ناشی از نامناسب بودن و عدم کفایت فرآیندها و روشها افراد و سیستمهاي داخلی و یا ناشی از رویدادهاي خارج از موسسه اعتباري را تعریف کرده اند یا به عبارت دیگر ریسک مربوط به زیانهاي مستقیم یا غیر مستقیم که ناشی از فرآیندهاي ناکافی یا ناصحیح داخل سازمان افراد سیستم و وقایع خارج سازمان را 2 ریسک عملیاتی میگویند. کمیته باسل به فرانسه (بال) نیز ریسک عملیاتی را چنین بیان میکند: هر گونه زیانی که ناشی از چهار عنصر: انسان (منظور نیروي انسانی) سیستم (منظور سیستم رایانه و ساختار آن در درون سازمان) روشهاي داخلی کار و رویدادهاي خارجی است که این تعریف شامل ریسک اعتبار و شهرت و ریسک استراتژي نمیشود [4]. برخی دیگر ریسک عملیاتی را اینگونه تعریف کرده اند: هرگونه ریسکی بجز ریسکهاي اعتباري و بازار و ریسکهایی که به واسطهي انجام عملیات مو سسهي مالی بوجود میآیند ریسک عملیاتی است [23]. -2 عملکرد شرکتهاي خانوادگی بعد ازکار لاپورتا و همکاران در سال 999 تحقیقات متعددي توسط کلاسنس و همکاران در سال 2000 فاسیو و لانگ در سال 2002 اندرسن و ریب در سال 2003 گونزالزدر سال 2006 ویلالونگا و امیت در سال 2006 بنیدسن و همکاران در سال 2007 کینگ و سانتور در سال 2008 و مهروتا و 3 همکاران در سال 2008 اثبات کردهاند که شرکتهاي خانوادگی نوع غالب شرکتها در سراسر دنیاست. و به همین دلیل است که تحقیقات اخیر بر مقایسهي عملکرد شرکتهاي خانوادگی و غیر خانوادگی میپردازند [26]. 2- Basel 3- Claessens ; Faccio and Lang; Anderson and Reeb; Perez-Gonzalez; Villalonga and Amit; Bennedsen ; King and Santor; Mehrotra - Investopedia 34

مجله مدیریت توسعه و تحول (ویژه نامه) (393) 42-33 تحقیقات اخیر به این جنبه گرایش دارند که عملکرد بهتر شرکتهاي خانوادگی نسبت به تعریف شرکته يا خانوادگی حساس است [22] و مو سسان شرکتهاي خانوادگی نقش مهمی در مقایسهي عملکرد شرکتهاي خانوادگی با شرکتهاي غیر خانوادگی دارند. مشارکت فعال مو سسان در مدیریت عالی(مدیر عامل) و نظارت بعنوان هیي ت مدیره با عملکرد بهتر شرکت مرتبط است[ 29 ]. مطالعات تجربی در باره ارتباط بین مالکیت و عملکرد نتایج یکنواختی را در برنداشته است. دلایلی وجود دارد که میتوان انتظار داشت که زمانی که مالکیت متمرکز در دستان خانواده است کارایی بیشتري داشته باشد. مالکیت متمرکز به مالکان انگیزهي خاصی براي نظارت بر مدیران را میدهد از اینرو کاهش هزینه نمایندگی مرتبط با مدیریت را در بردارد. مالکیت متمرکز ممکن است منجر به سهولت کار نظارت شود. بعلاوه وفاداري و اعتماد بین مالکان(اعضاي خانواده) کارکنان و مشتریان ممکن است عملکرد برخی از شرکتهاي خانوادگی را افزایش دهد. دلایل مختلفی براي این باور که ممکن است شرکتها با مالکیت خانوادگی ممکن است نسبت به شرکتهاي غیرخانوادگی کمتر مو ثر باشند [27]. یکی از استدلالها براي برتر بودن شرکتهاي خانوادگی این است که روابط خانوادگی بعنوان یک واکنش مو ثر به محیطهاي بازاري و نهادي (سازمانی) نمو پیدا کرده است. مالکیت خانوادگی ممکن است تعهدات بلندمدت مدیریت به کسبوکار (شرکت) را ایجاد کند. یا میتواند جایگزینی براي حمایت رسمی ضعیف از سرمایهگذار باشد. از اینرو اعتماد بین اعضاي خانواده میتواند جانشینی براي اجراي قرارداد باشد[ 3 ] و [27]. 2-2 پژوهشهاي خارجی 2 در مروري بر تحقیقات گذشته جکیویز و کلین (2005) گزارشی اراي ه دادند که از بین 4 مطالعهي انجام شده در رابطه با مقایسه عملکردهاي شرکتهاي خانوادگی و غیر خانوادگی 25 تاي اولیه عملکرد بهتر شرکتهاي خانوادگی را نشان داده و 5 مطالعه عکس این را نشان دادند و مطالعه هیچ تفاوت با اهمیتی بین شرکتهاي خانوادگی و 3 غیرخانوادگی نیافتند. بر این اساس دیر در سال 2006 بیان کرد که چنین تفاوتهایی در نتیجه باتوجه به رویکردها و تعاریف متفاوت شرکتهاي خانوادگی تعجب برانگیز نیست [24]. ماوري در سال 2006 در تحقیقی با عنوان مالکیت خانوادگی و عملکرد شرکت: شواهد تجربی از کشورهاي غرب اروپا بیان داشت که کنترل خانوادگی عملکرد شرکت را در شرکتهاي غرب اروپا افزایش میدهد. مالکیت فعال خانوادگی در شرایطی که حداقل یکی از اعضاي خانواده در موقعیتهاي عالی مدیریتی باشند سودآوري را بهبود میبخشد. کنترل خانوادگی ارزیابی را در سطح پایین کنترل بهبود میبخشد در حالی که نسبت سودآوري در سطح کنترل بالا افزایش میابد همچنین نتایج نشان داد که مالکیت خانوادگی مسي لهي نمایندگی کلاسیک بین مدیر-مالک را کاهش میدهد. در سطوح بالاي کنترل پانسیل فرصت براي خانواده افزایش مییابد و ارزیابی روبه کاهش میگذارد [20]. کورستجنس و همکاران در سال 2006 در بررسی شرکتهاي خانوادگی اروپا و آمریکا با سه معیار بازده داراییها کیو توبین و بازده حقوق صاحبان سهام دریافتند که شرکتهاي خانوادگی در فرانسه آلمان انگلیس و ایلات تحده در طول ساله يا 993 تا 2000 با بکارگیري این سه معیار عملکرد بهتري نسبت به شرکتهاي غیرخانوادگی داشتهاند.[5] 3-2 پژوهشهاي داخلی نمازي و محمدي در سال 389 در تحقیقی با عنوان بررسی کیفیت و سود و بازده شرکتهاي خانوادگی و غیرخانوادگی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با مطرح کردن سوالاتی از قبیل اینکه آیا بین کیفیت سود این دو دسته رابطه اي برقرار است و آیا بین درصد مالکیت و کیفیت سودآوري رابطه اي وجود دارد و آیا میانگین بازده این دو دسته با هم متفاوتند. آنها نشان دادند بین کیفیت سود آنها تفاوت معناداري وجود ندارد. اما بین کیفیت سود و درصد مالکیت رابطهاي معنادار وجود دارد. ولی بین میانگین بازده سهام این شرکتها تفاوت معنادار وجود ندارد. مقیمی و امیري در سال 389 در بررسی عوامل موثر بر رشد و توسعه شرکتهاي خانوادگی استان تهران آنها با بکارگیري ابزار پرسشنامه براي تحقیق خود به ان نتیجه رسیدند که رشد و توسعه شرکتها متعادل و در حد میانگین جامعه است و این رشد و توسعه با متغییرهاي ریسک پذیري مالک گرایش به نوآوري مهارتهاي مدیریتی تمایل اعضاي خانواده براي پیوستن به کسب و کار داشتن چشم انداز کاري در خانواده محیط سیاسی-قانونی محیط فرهنگی-اجتماعی محیط اقتصادي-فنی رابطه مثبت و معنی دار دارد [6]. نصیري اقدم و امیدواردر سال 39 در بررسی کاربرد حاکمیت شرکتی در شرکتهاي خانوادگی به این نتایج رسیدند که حاکمیت شرکتی این امکان را فراهم میکند که اعضاي خانواده به جاي رجوع به سلایق شخصی خود به یک سند موثق مراجعه کنند که این به معناي حاکم کردن قانون به جاي صلاحدیدهاي شخصی است و این سند موثق نه تنها اختلافات خانواده در امور مشترك را مدیریت میکند بلکه مبناي قابل اعتمادي براي جلب مشارکت سرمایهاي دیگران در امور شرکت و زمینهساز بقاي بلند مدت کسب و کار است [8]. نمازي و کرمانی در سال 387 با بررسی تاثیر ساختار مالکیت بر عملکرد شرکتهاي بورس به این نتیجه رسیدند که بین مالکیت نهادي و عملکرد شرکت رابطه منفی و معنیداري وجود دارد و همچنین بین مالکیت شرکتی و عملکرد شرکت رابطه مثبت و معناداري وجود دارد. مالکیت مدیریتی نیز به صورت معنادار و منفی بر عملکرد تاثیرگذار است. در مالکیت خصوصی بهتر است مالکیت عمده در شرکتی باشد[ 9 ]. اختیار سرمایهگذاران - Schleifer and Vishny 2-Kelin and Jackiewicz 3- Dyer 35

فرزین رضایی و همکار / مقایسه تاثیر ساختار مالکیت (خانوادگی-غیرخانوادگی) و ریسک عملیاتی بر عملکرد شرکتها -3 فرضیههاي پژوهش با توجه به مبانی نظري که در بالا مطرح شد فرضیههاي پژوهش حاضر به صورت زیر است. فرضیه اول: میزان عملکرد شرکتهاي خانوادگی بهتر از شرکتهاي غیرخانوادگی است. معیار بهتر بودن بیشتر بودن فرض شده است که در فرضیههاي فرعی به آن اشاره شده است. فرضیه اول شامل چهار فرضیه فرعی است. فرضیه - بازده عملیاتی داراییها شرکتهاي خانوادگی بیشتر از بازده داراییهاي شرکتهاي غیرخانوادگی است. فرضیه 2- بازده حقوق صاحبان سهام شرکتهاي خانوادگی بیشتر از بازده حقوق صاحبان سهام شرکتهاي غیرخانوادگی است. فرضیه 3-2 رشد فروش شرکتهاي خانوادگی بیشتر از رشد فروش شرکتهاي غیرخانوادگی است. فرضیه 4-2 نسبت ارزش بازار به ارزش دفتري شرکتهاي خانوادگی بیشتر از شرکتهاي غیرخانوادگی است. فرضیه دوم: رابطهي منفی بین ریسک عملیاتی و عملکرد شرکتهاي خانوادگی قویتر از شرکتهاي غیرخانوادگی است. فرضیه -2) رابطهي منفی بین ریسک عملیاتی و بازده عملیاتی داراییها در شرکتهاي خانوادگی قویتر از شرکتهاي غیرخانوادگی است. فرضیه 2-2) رابطهي منفی بین ریسک عملیاتی و بازده حقوق صاحبان سهام در شرکتهاي خانوادگی قويتر از شرکتهاي غیرخانوادگی است. فرضیه 3-2) رابطهي منفی بین ریسک عملیاتی و رشد فروش در شرکتهاي خانوادگی قويتر از شرکتهاي غیرخانوادگی است. فرضیه 4-2) رابطهي منفی بین ریسک عملیاتی و نسبت ارزش بازار به ارزش دفتري در شرکتهاي خانوادگی بیشتر از شرکتهاي غیرخانوادگی است. جامعه آماري جامعه آماري در این تحقیق کلیهي شرکتهاي بورس اوراق بهادار تهران میباشد. نمونه آماري در این تحقیق شرکتهایی مدنظر قرار گرفتهاند که: - -2-3 -4 شرکتهاي مورد نظر جزو شرکتهاي سرمایهگذاري بانکها شرکتهاي هلدینگ و لیزینگ نباشند. از سال 385 تا 39 در بورس حضور داشته باشند. پایان سال مالی آنها پایان اسفند ماه هر سال باشد و طی قلمرو تحقیق تغییري در دوره مالی نداشته باشند. اطلاعات مورد نیاز شرکت در دسترس باشد. 23 شرکت به عنوان نمونه انتخاب شد. نمازي و محمدي در سال 387 با استناد به استاندارد شماره 20 ایران که نفوذ مو ثر را دارا بودن حداقل 20 درصد از سهام یک شرکت میداند و همچنین با توجه قوانین و مقررات ایران تعریف زیر را اري ه میدهد: شرکتهایی خانوادگی تلقی میشوند که یا حداقل بیست درصد از سهام آنان به صورت فردي یا گروهی در دست اعضاي خانواده باشد و یا حداقل یکی از اعضاي نسبی یا سببی خانواده عضو هیات مدیره و یا مدیر اجرایی بوده و به طور فعالی در هیات مدیرهي شرکت مشارکت داشته باشد و حداقل دو نسل از خانواده در کنترل شرکت نقش داشته باشد.[0] همچنین مهرآذین و همکاران در سال 392 در تحقیقی بیان کردند: در ایران کمیته تدوین استانداردهاي حسابداري در بند 8 استاندارد حسابداري شماره 20 عنوان میکند درصورتیکه سهامداران حداقل 20 درصد از قدرت رأي در واحد سرمایه پذیر را داشته باشند در این صورت بر شرکت نفوذ قابل ملاحظه دارند. همچنین طبق مادة 07 قانون تجارت ایران کلیه شرکتهاي سهامی عام ملزم به تشکیل هیا ت مدیرهاي از صاحبان سهام میباشند که میبایست تعداد این هیا ت حداقل 5 نفر باشند لذا منطقا میتوان استنباط نمود چنانچه سهامداري مالک 20 درصد سهام شرکت باشد به عنوان یکی از اعضاي هیا ت مدیره مطرح و از این طریق میتواند بر عملیات شرکت اعمال کنترل نماید. 4- روششناسی پژوهش هر پژوهشی در زمان و مکان خاصی انجام میگیرید که قلمروهاي تحقیق حاضر بصورت زیر است: قلمرو زمانی قلمرو زمانی این پژوهش از سال 385 تا 39 میباشد. -outperform 36

مجله مدیریت توسعه و تحول (ویژه نامه) (393) 42-33 باتوجه به موارد بالا شرکتهاي خانوادگی را اینگونه تعریف کردند: الف) سهامدار حقیقی مالک حداقل 20 درصد سهام عادي شرکت باشد. یا ب) یکی از اعضاي هیا ت مدیره خود به تنهایی مالک حداقل 5 درصد سهام عادي و یا مجموع سهام عضو حقیقی هیا ت مدیره و اعضاي خانواده و فامیل وي حداقل 5 درصد مجموع سهام عادي شرکت باشد [7]. با توجه به تعاریف نمازي و محمدي در سال 389 و مهرآذین و همکاران در سال صورت است: 392 تعریف شرکتهاي خانوادگی در پژوهش حاضر بدین "20 درصد سهام بصورت فردي و گروهی در دست اعضاي خانواده باشد یا حداقل یکی از اعضاي نسبی یا سببی خانواده عضو هیات مدیره و یا مدیر اجرایی بوده و به طور فعالی در هیات مدیرهي شرکت مشارکت داشته باشد". در این پژوهش براي جمع آوري دادهها در زمینههاي چهار چوب نظري تحقیق و پیشینه آن از کتابها از جمله کتابهاي فارسی در زمینهي تي وريهاي حسابداري و کتب خارجی در زمینهي حاکمیت شرکتی عملکرد شرکت و شرکتهاي خانوادگی و عملکرد شرکته يا خانوادگی پایاننامهها مقالات و پایگاههاي اطلاعاتی سایتهاي اینترنتی بهره گرفته شده است. به منظور جمعآوري اطلاعات مربوط به متغیرها از پایگاههاي اطلاعاتی بورس اوراق بهادار استفاده شده است. مربوطه نیز از سایتهاي سازمان بورس و دادهه يا نرمافزار رهاورد نوین اخذ گردیده است و پس از چیدن ماتریس مربوط به دادهها دادهها وارد نرم افزار اقتصاد سنجی ایویوز (E-views) و خروجیهاي لازم استخراج شده است. تعاریف عملیاتی متغیرهاي تحقیق طبق جدول () است. مستقل مستقل کنترلی کنترلی کنترلی کنترلی خانوادگی بودن :BVE ارزش دفتري حقوق صاحبان سهام زمانی که FF= شرکت خانوادگی و در غیر این صورت شرکت NFF یعنی غیرخانوادگی است. x = OE S S: درآمد فروش DOL = SD(x) EMP = L n (EMP t ) EMP :لگاریتم طبیعی FF DOL EMP AGE LEV COD ریسک عملیاتی سطح اشتغال سن شرکت اهرم کارکنان(رسمی+قراردادي) تعداد لگاریتم طبیعی مدت زمان حضور شرکت در بازار بورس بر اساس سال = TD :کل بدهیها :TA کل داراییها COD = IEXP t IBD t ( t) هزینه بدهی IEXP =هزینه مالی =IBD بدهی بهره دار :IBD بدهیهاي بهره دار(جاري+غیرجاري) t: نرخ مالیات t = 22 5% 5- یافتههاي پژوهش جدول (): متغیرهاي تحقیق نوع متغیر وابسته وابسته وابسته نام متغیر بازده داراییها نماد متغیر OROA ROE SG نحوه محاسبه ROA i,t = OE i,t TA i,t : OE سود عملیاتی بازدهحقوق صاحبان سهام TA :جمع کل داراییها ROE i,t = NE i,t TE i,t : NE سود خالص رشد فروش :TE کل حقوق صاحبان سهام فرضیه اول بیان میدارد که میزان عملکرد شرکتهاي خانوادگی بیشتر از شرکتهاي غیرخانوادگی است. براي سنجش عملکرد بین دوگروه ابزارهاي متعددي وجود دارد که یکی از این ابزارها آزمون یومن ویتنی است که به مقایسه میانگین دو جامعه میپردازد. هرگاه دو نمونه مستقل از جامعه اي مفروض باشد و دادههاي مربوط به این دو نمونه مستقل رتبه اي و یا دادههاي کمی غیرنرمال باشند و هدف از آزمون مقایسهي دو نمونه باشد از آزمون من ویتنی استفاده میگردد. این آزمون یکی از قويترین آزمونهاي غیرپارامتري و جانشینی براي آزمون t با دو نمونه مستقل است در حقیقت آزمون ناپارامتري آن محسوب میشود. در تحقیق حاضر براي آزمون چهار فرضیه فرعی اول از این آزمون بهره گرفته شده است. SG = S t S t S t t مبلغ خالص فروش در سال : St وابسته ارزش بازار به ارزش دفتري مبلغ خالص فروش در سال -t :St- MTB = MVE BVE :MVE ارزش بازار MTB 37

فرزین رضایی و همکار / مقایسه تاثیر ساختار مالکیت (خانوادگی-غیرخانوادگی) و ریسک عملیاتی بر عملکرد شرکتها مدل اصلی تحقیق بصورت زیر است: Perf, = α + β FF + β DOL + β EMP + β DOL FF + β EMP FF + β AGE + β Lev + β COD + ε آزمون فرضیه اول از طریق مقایسه میانگین شاخصهاي عملکرد دو گروه (شرکتهاي خانوادگی و غیرخانوادگی) (یعنی دو گروه مستقل) صورت میپذیرد. H 0 : μ perf(ff) μ perf(nff) H : μ perf(ff) > μ perf(nff) فرضیه فرعی - ) بازده عملیاتی داراییها شرکتهاي خانوادگی بیشتر از بازده عملیاتی داراییهاي شرکتهاي غیرخانوادگی است. براي آزمون این فرضیه همانطور که بیان شد از آزمون من ویتنی استفاده میشود. جدول که خروجی این آزمون از نرم افزار SPSS است مجموع و میانگین رتبهها را نشان میدهد گروه شرکتهاي خانوادگی و گروه 2 شرکتهاي غیر خانوادگی است. در نظر داشته باشید که آزمون من ویتنی بر امتیازهایی که از کمتر به بیشتر رتبه بندي میشود تکیه میکند بنابراین گروهی که کمترین رتبه را دارد گروهی است که امتیاز پایینتر را دارد و بالعکس. بنابراین این جدول میتواند براي اثبات اینکه کدام گروه امتیاز بالاتري دارد مورد استفاده قرار گیرد[ 6 ]. جدول (2) نشان میدهد که میانگین رتبه گروه خانوادگی کمتر از غیرخانوادگی است. در واقع بیانکننده این است که میانه شرکته يا خانوادگی کمتر از شرکتهاي غیرخانوادگی است و همچنین جدول آزمون آماري نشان میدهد که فرض در سطح معناداري 5 درصد رد میشود بدین معنی که تفاوت بین دو گروه وجود دارد و باتوجه به رتبهي شرکتهاي غیرخانوادگی (گروه 2) فرض - مورد تاي ید قرار نمیگیرد. رتبهها جدول (2): آزمون یومن-ویتنی میانگین گروه تعداد رتبه جمع رتبهها یومن- ویتنی آزمون آماري دبلیو ویلکاکسون معناداري Z فرضیه 2-) بازده حقوق صاحبان سهام شرکتهاي خانوادگی بیشتر از بازده حقوق صاحبان سهام شرکتهاي غیرخانوادگی است. این فرضیه نیز به دلیل رد شدن فرضیه H0 مبنی بر متفاوت نبودن دو گروه و زیاد بودن میانگین رتبه شرکتهاي غیرخانوادگی نسبت به شرکته يا غیرخانوادگی رد میشود. 3-) فرضیه رشد فروش شرکتهاي خانوادگی بیشتر از رشد فروش شرکتهاي غیرخانوادگی است. سطح معناداري 0/08 است که از 0/05 کوچکتر است پس فرض H0 رد میشود. هرچند میانگین رتبههاي دو گروه تفاوت فاحشی با یکدیگر ندارند اما به دلیل آنکه فرض H0 رد میشود نمی توان نظري در رابطه با تفاوت نداشتن این دو گروه بیان کرد. بنابراین با توجه به شواهد فرضیه 4- نیز رد خواهد شد. فرضیه 4-) نسبت ارزش بازار به ارزش دفتري شرکتهاي خانوادگی بیشتر از شرکتهاي غیرخانوادگی است. در این فرضیه هم میانگین رتبه شرکته يا خانوادگی کمتر از شرکتهاي غیرخانوادگی است بنابراین باتوجه به شواهد این فرضیه هم مشابه فرضیات قبلی مورد تاي ید قرار نمیگیرد. با توجه به نتایج آزمون من ویتنی که براي مقایسه میانگین دو جامعه بکار برده میشود عملکرد شرکتهاي خانوادگی بیشتر از شرکتهاي غیر خانوادگی نیست و نتایج آزمون براي همهي معیارهاي بکارگرفته شده در تحقیق نشان داد که شرکتهاي خانوادگی هم در معیارهاي حسابداري و هم در معیار بازار نسبت به شرکتهاي غیرخانوادگی عملکرد بهتري نداشته اند. نتایج حاصل از این 4 فرضیه مشابه مطالعهي ویرا در سال 204 ژؤ در سال 202 بلاك و همکاران 9 رد سال 20 و در تضاد با تحقیق اندرسن وریب در سال 2003 آلوش و همکاران در سال 2000) و شولس در سال 20 0 و ریانا و انکالادا در سال 202 تحقیق حاضر از نوع دادههاي ترکیبی بوده و از رگرسیون Pooled OLS استفاده شده است. فرض کنید عرض از مبدا و ضرایب شیب در طول زمان و مکان ثابت باشند اگر مدل با این شرایط برآورد شود برآورد از نوع Pooled است و میتوان قید ثبات شیب یا عرض از مبدا یا هر دو را حذف کرد. وجود متغیر مجازي در مدل نشان میدهد که برآورد از Pooled مدل همچون تحقیق ویرا است و در تحقیقات مربوط به شرکتهاي خانوادگی 204 در سال بنابراین با توجه به مدل برآورد از نوع Pooled است. از این روش استفاده شده است. 000. - 82. 4 98392 6288 000. - 708. 5 52399 59888 98392 9. 369 266 272699 3. 458 595 2 95399 6. 358 266 275692 3. 463 595 2 OROA ROE آزمون فرضیه دوم β: 2 تاثیر ریسک عملیاتی شرکتها بر عملکرد آنهاست. β: 4 تاثیر ریسک عملیاتی شرکتهاي خانوادگی بر عملکرد آنهاست. 08. - 366. 2 06668 757 000. - 99. 3 088 65677 06668 40 266 264423 4. 444 595 2 088 4. 380 266 269903 6. 453 595 2 SG MTB 9 Viera,zhou,Block 0 Anderson and Reeb,Allouch, scholes,reyana and Encalada 38

مجله مدیریت توسعه و تحول (ویژه نامه) (393) 42-33 β 4 < 0 H 0 = β 4 β 4 β 2 H = β 4 > β 4 β 2 فرضیه -2) رابطهي منفی بین ریسک عملیاتی و بازده عملیاتی داراییها در شرکتهاي خانوادگی قویتر از شرکتهاي غیرخانوادگی است. براي آزمون این فرضیه از مدل زیر استفاده میشود: OROA i,t = α + β FF it + β 2 DOL it + β 3 EMP + β 4 DOL FF + β 5 EMP FF + β 6 AGE + β 7 Lev + β 8 COD + ε it براي نظر دادن در رابطه با این فرضیه از خروجی نرم افزار ایویوز بهره گرفته میشود. فرض در نظر گرفته شده براي این فرضیه بدین صورت است که β4 از β4-β2 بزرگتر باشد و باتوجه به جدول ضریب بتاي ریسک عملیاتی شرکتهاي خانوادگی از تفاضل ضریب بتاي ریسک عملیاتی شرکتهاي خانوادگی و غیرخانوادگی بزرگتر نیست بنابراین نتایج حاصل از رگرسیون زمانی قابل اتکاست که رگرسیون برازش شده در کل معنیدار باشد. براي این موضوع از آماره F بهره گرفته میشود. همانطور که در جدول مشاهده میشود سطح معنی داري آماره F کمتر از 0/05 است بنابراین فرض H0 مبنی بر برابر بودن ضرایب α وβ رد میشود. پس معادلهي خط رگرسیون معنیدار است. تعیین ضریب معرف میزان تغییرپذیري در متغیر وابسته است که میتوان بوسیله رگرسیون آنرا توضیح داد. در واقع ضریب تعیین یک ملاك براي قدرتمند بودن رابطه خطی است و مقدار آن برابر است با نسبت تغییرات توجیه شده توسط مدل به تغییرات کل و هرچه مقدار آن به نزدیکتر باشد رابطه قويتري بین متغیرهاي مستقل و وابسته وجود دارد. جدول نشان میدهد که ضریب تعیین 0/77 است. یعنی 77 میتوان متغیرهاي مستقل توضیح داد. درصد از تغییرات متغیر وابسته (OROA) را توسط آماره دوربین واتسون بین 0 تا 4 میباشد. اگر بین باقیماندهها همبستگی متوالی وجود نداشته باشد مقدار این آماره باید به 2 نزدیک باشد. اگر به صفر نزدیک باشد نشان دهنده همبستگی مثبت و اگر به 4 نزدیک باشد نشان دهنده همبستگی منفی میباشد. در مجموع اگر این آماره بین /5 تا 2/5 باشد جاي هیچ نگرانی نیست (سوري 392). هدف آماره دوربین واتسن بررسی اینکه آیا باقیماندهها در رگرسیون مستقل هستند یا خیر با توجه به جدول مقدار دوربین واتسن 2/07 میباشد یعنی همبستگی بین ماندهها وجود ندارد. ROE جدول (4) : فرضیه 2-2 بیان میدارد که رابطهي منفی بین ریسک عملیاتی و جدول (3) : OROA فرضیه - رد میشود. نام متغیر ضریب β انحراف استاندارد آماره t معناداري بازده حقوق صاحبان سهام در شرکتهاي خانوادگی قويتر از شرکتهاي غیرخانوادگی است. 0.00000 43.39 0.00793 0.3208 C 0.00000-29.0 0.007-0.30395 FF 0.00000-83.43 0.004738-0.39529 DOL 0.00000-22.86 0.0064-0.037487 EMP 0.00000 8.07 0.03706-0.0577 DFF 0.00000 23.82 0.004257 0.04 EFF 0.00000 4.99 0.004857 0.024233 AGE 0.00000-69.29 0.00202-0.39975 LEV 0.00000 60.78 0.004053 0.24633 COD ضریب تعیین 0.7037 آماره 23679.60 F ضریب تعیین اصلاح شده 0.70287 معناداري 0.00000 F دوربین واتسون 2.03788 نام متغیر ضریب β انحراف استاندارد آماره t معناداري 0.030 2.48 0.02097 0.03005 C 0.00000-4.85 0.02234-0.0827 FF 0.00000-5.48 0.020966-0.492 DOL 0.00000-2.6 0.003366-0.04093 EMP 0.00000-4.26 0.055589-0.79279 DFF 0.00980 2.58 0.008769 0.02264 EFF 0.00000-3.3 0.0058-0.06897 AGE 0.00000 65.64 0.007625 0.50054 LEV 0.00000 93.66 0.0607.50543 COD ضریب تعیین 0.0576 آماره 565.49 F ضریب تعیین اصلاح شده 0.05693 معناداري 0.00000 F دوربین واتسون.852005 39

فرزین رضایی و همکار / مقایسه تاثیر ساختار مالکیت (خانوادگی-غیرخانوادگی) و ریسک عملیاتی بر عملکرد شرکتها مدل بکار گرفته شده براي آزمون این فرضیه به شرح زیر است. ROE i,t = α + β FF it + β 2 DOL it + β 3 EMP + β 4 DOL FF + β 5 EMP FF + β 6 AGE + β 7 Lev + β 8 COD + ε it به مانند فرضیه فرعی به آزمون فرضیه فرعی سوم پرداخته میشود. سطح معناداري کمتر از 5 درصد آماره F نشان دهندهي معنیدار بودن معادله خط رگرسیون است و ضریب تعیین 0/. به معنی آن است که متغیرهاي 0 مستقل درصد از تغییرات متغیر وابسته را توضیح میدهند. بنابراین با توجه به ضریب تعیین پایین نسبت بازده حقوق صاحبان سهام شاید بتوان گفت که ROE نسبت خوبی براي ارزیابی عملکرد نباشد و آماره دوربین واتسن /85 نشان دهندهي نبود همبستگی بین ماندههاست. با مقایسهي ضریب بتاي ریسک عملیاتی نشان داده میشود که مقدار β4 از β4-β2 بزرگتر است. بنابراین رابطهي منفی بین ریسک عملیاتی و بازده حقوق صاحبان سهام در شرکتهاي خانوادگی قويتر از شرکتهاي غیرخانوادگی است و فرضیه جدول (5) : SG 2-2 مورد تاي ید قرار میگیرد. فرضیه 3-2 بیان میکند که رابطهي منفی بین ریسک عملیاتی و رشد فروش در شرکتهاي خانوادگی قويتر از شرکتهاي غیرخانوادگی است. مدل این فرضیه بصورت زیر است: SG i,t = α + β FF it + β 2 DOL it + β 3 EMP + β 4 DOL FF + β 5 EMP FF + β 6 AGE + β 7 Lev + β 8 COD + ε it با بررسی آماره F مشاهده میشود که معادله خط رگرسیون معنادار است و همچنین ضریب تعیین نشان میدهد که متغیرهاي مستقل 55 درصد از تغییرات متغیر وابسته را توضیح واتسون با مقدار 2/028 اطمینان حاصل و آماره دوربین میدهند میکند که بین ماندهها همبستگی وجود ندارد. با مقایسه ضریب ریسک عملیاتی نتایج زیر حاصل میشود: به دلیل آنکه مقدار β4 از β4-β2 بزرگتر است. فرضیه 4-2 مورد تاي ید قرار میگیرد بنابراین با توجه به این شواهد میتوان گفت که رابطهي منفی بین ریسک عملیاتی و خانوادگی قویتر از شرکتهاي غیرخانوادگی است. جدول MTB : (3) رشد فروش در شرکته يا فرضیه 4-2 بیان میدارد که رابطهي منفی بین ریسک عملیاتی ونسبت ارزش بازار به ارزش دفتري در شرکتهاي خانوادگی بیشتر از شرکتهاي غیرخانوادگی است. مدل بکارگرفته شده به شکل زیر است: MB i,t = α + β FF it + β 2 DOL it + β 3 EMP + β 4 DOL FF + β 5 EMP FF + β 6 AGE + β 7 Lev + β 8 COD + ε it همانند سایر فرضیهها آماره F درسطح معناداري 5 درصد کمتر است و بنابراین معادله خط رگرسیون معنیدار است. مقدار ضریب تعیین 0/40 است که نشان میدهد متغیرهاي مستقل 40 درصد از تغییرات متغیر وابسته را توضیح میدهند. مقدار آماره دوربین واتسن نیز نشان دهندهي عدم وجود همبستگی بین ماندههاي متوالی است. β4-β2 از β4 مقدار بزرگتر است بنابراین منفی بین رابطهي ریسک عملیاتی و نسبت ارزش بازار به ارزش دفتري در شرکته يا خانوادگی بیشتر از شرکتهاي غیرخانوادگی است. و در نتیجه فرضیه 4-2 مورد تاي ید قرار میگیرد. یکی از دلایلی که ممکن است توجیه نام متغیر ضریب β انحراف استاندارد آماره t معناداري کنندهي نتایج عملکرد معیار ارزش بازار به ارزش دفتري باشد با این واقعیت که معیارهاي بازار در اصل توسط سهم قیمت بازار تعیین میشوند در ارتباط است[ 28 ]. 0.00000 0.793 0.009689 0.046 C 0.00000-25.7 0.07892-0.46 FF 0.00000-3.86 0.0679-0.233 DOL 0.00000-0.07 0.002696 0.027 EMP 0.00000 7.743 0.04452 0.3435 DFF 0.00000 24.29 0.007023 0.70 EFF 0.00000-6.307 0.0045-0.026 AGE 0.00000 3.245 0.00607 0.908 LEV 0.00000 62.43 0.0287 0.8036 COD ضریب تعیین 0.5546 آماره 764 F ضریب تعیین اصلاح شده 0.5545 معناداري 0.00000 F دوربین واتسون 2.0285 نام متغیر ضریب β انحراف استاندارد آماره t معناداري 0.00000 36.52729 0.0768 2.80574 C 0.00000 -.6554 0.3525 -.57584 FF 0.00000-7.84 0.07687-0.55202 DOL 0.00000-23.6848 0.02049-0.47482 EMP 0.040 -.4778 0.22267-0.32772 DFF 0.00000 9.2475 0.05354 0.49483 EFF 0.00000 2.96905 0.04587 0.59490 AGE 0.00000-3.3553 0.03085-0.96058 LEV 0.00000 7.23002 0.0644 0.46566 COD ضریب تعیین 0.4033 آماره 686.35400 F ضریب تعیین اصلاح شده 0.40325 معناداري 0.00000 F دوربین واتسون 2.06397 40

مجله مدیریت توسعه و تحول (ویژه نامه) (393) 42-33 7 ص -6 نتیجهگیري در پژوهش حاضر براي رسیدن به پاسخی براي سوال تحقیق از معیارهاي ارزیابی عملکرد شامل نسبت بازده داراییهاي عملیاتی( OROA ) نسبت حقوق صاحبان سهام( ROE ) نسبت رشد فروش( SG ) نسبت ارزش بازار به ارزش دفتري( MTB ) استفاده شد. اما نتایج تحقیق براي فرضیهي اول نشان داد که با در نظر گرفتن هر چهار معیار ارزیابی عملکرد عملکرد شرکتهاي خانوادگی نسبت به شرکتهاي غیرخانوادگی بهتر نیست. با رویکرد اقتصادي میتوان این گونه بیان کرد که شرکتهاي با اهمیت در ایران شرکتهاي غیرخانوادگی و دولتی هستند و سهم درآمدي این شرکتها نسبت به بخش خصوصی بیشتر است و همچنین باتوجه به معدود بودن شرکتهاي خانودگی در ایران شرکتهاي خانوادگی عملکرد بهتري نسبت به شرکتهاي غیرخانوادگی ندارند. فرضیه دوم تحقیق به رابطهي میان معیارهاي ارزیابی عملکرد و ریسک عملیاتی پرداخت و فرض بر این داشت که رابطهي منفی بین ریسک عملیاتی و عملکرد در شرکتهاي خانوادگی قويتر از شرکتهاي غیرخانوادگی است اما نتایج آزمون فرضیهها نشان داد که این رابطه براي معیارOROA مورد تاي ید قرار نمیگیرد یعنی رابطهي منفی بین نسبت بازده عملیاتی داراییها و ریسک عملیاتی در شرکتهاي خانوادگی قویتر از شرکتهاي غیرخانوادگی نیست. اما براي معیارهایی همچون ROE و SG و MTB این رابطه برقرار است. یعنی رابطهي منفی بین بازده حقوق صاحبان سهام رشد فروش و ارزش بازار به ارزش دفتري و ریسک عملیاتی در شرکتهاي خانوادگی قويتر از شرکتهاي غیرخانوادگی است. -7 [] منابع و ما خذ اعتمادي حسین. باباجانی جعفر. آذر عادل. دیانتی دیلمی زهرا. (388) تاثیر فرهنگ سازمانی تمرکز مالکیت و ساختار مالکیت بر کیفیت اطلاعات مالی شرکتهاي پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران فصلنامه علوم مدیریت ایران سال چهارم شماره 5 ص.59-89 ص [2] ستایش محمد حسین. کاظم نژاد مصطفی. (389) بررسی تاثیر ساختار مالکیت و ترکیب هیي ت مدیره بر سیاست تقسیم سود شرکتهاي پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مجله دانش حسابداري سال اول شماره.29-5 [3] سوري علی.( 392 ) اقتصاد سنجی همراه با کاربردEviews8 و Stata [4] [5] 2 دوجلدي نشر فرهنگ شناسی چاپ اول. شربت اوغلی احمد. عرفانیان امیر. (385) مطالعه تطبیقی و اجراي مدله يا اندازهگیري ریسک عملیاتی در بانک صنعت و معدن فصلنامه علمی و پژوهشی شریف شماره 34 ص 59-68. فضل زاده علیرضا. محمد زاده پرویز. طهباز هندي علی. (388) بررسی تاثیر ساختار مالکیت بر عملکرد شرکتهاي پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به تفکیک صنعت فصلنامه بورس اوراق بهادار سال دوم شماره.33-5 [6] [7] مقیمی سید محمد. سید امیري نادر. (389) عوامل مو ثر بر رشد و توسعه شرکتهاي خانوادگی استان تهران:پژوهشی در دو صنعت نساجی و نفت فصلنامه علوم مدیریت ایران سال پنچم ص 77-95. مهرآذین تقی پور امید. فروتن بشیر. قبدیان علیرضا. (392) محمد. مالکیت خانوادگی غیر خانوادگی شرکتها و مدیریت سود فصلنامه دانش حسابرسی دوره 3 شماره 32 ص.5-73 [8] نصیري اقدم علی. امیدوار علیرضا. (39) اهمیت و کاربرد حاکمیت شرکتی در شرکتهاي خانوادگی مجله علمی پژوهشی تدبیر 39 آذر شماره 247 صص 42-36. [9] [0] نمازي محمد. کرمانی احسان. (387) تا ثیر ساختار مالکیت بر عملکرد شرکتهاي پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بررسیه يا و حسابرسی دوره 5 شماره 53 پاییز 387. محمد. نمازي محمدي (389) محمد. حسابداري بررسی کیفیت سود و بازده شرکتهاي خانوادگی و غیرخانوادگی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مجله پیشرفته يا پاییز و زمستان 389 صص 59-94. حسابداري دانشگاه شیراز دوره دوم شماره دوم [] Al-Akra, M., Hutchinson, P., (203), Family firm disclosure and accounting regulation reform in the Middle East: The case of Jordan, Research in Accounting Regulation 25(): 0-07. [2] Bianco, M., Golinelli, R., Parigi, G.,(2009),Family firms and investments. [3] Bellow, A., (2004), In praise of nepotism: A history of family enterprise from King David to George W, Bush: Anchor. [4] Clegg, S. R., Bailey, J. R., (2007), International encyclopedia of organization studies: Sage Publications. [5] Corstjens, M., Urs, P.,Heyden Ludo, V. D., (2006), Performance of family firms: evidence from the US and European firms and investors: working paper, INSEAD. [6] Field, A., (2009), Discovering statistics using SPSS: Sage publications. [7] Goel, S., Mazzola, P., Phan, P. H., Torsten. M.,Zachary, R. K., (202), Strategy, ownership, governance, and socio-psychological perspectives on family businesses from around the world, Journal of Family Business Strategy, 3(2): 54-65. [8] Jensen, M. C., (986), Agency costs of the free cash flow, corporate finance and takeovers, American Economic Review, 76. [9] Lindow, C. M.,(203),A Strategic Fit perspective on Family Firm performance: Springer. [20] Maury, B., (2006), Family ownership and firm performance: Empirical evidence from Western European corporations, Journal of Corporate Finance 2(2): 32-34. [2] Mcconaughy, D. L., (999), Is the cost of capital different for family firms? Family Business Review, 2(4): 353-360. [22] Miller, D., Le Breton-Miller, I., Lester, R. H., Cannella, J. A. A.,(2007), Are family firms really superior 4

فرزین رضایی و همکار / مقایسه تاثیر ساختار مالکیت (خانوادگی-غیرخانوادگی) و ریسک عملیاتی بر عملکرد شرکتها performers?, Journal of Corporate Finance 3(5): 829-858. [23] Moscadeli, M.,(2004), The modelling of operational risk:experience with the analysis of the data collected by the Basel Committee: Bank of italy, Economic Research and international Relations Area. [24] Rettab, B., Azzeddine, A., (20), Performance of Family and Non-familyFirms with Self-Selection: Evidence from Dubai, Modern Economy, 2(04): 625. [25] Richar, J., Gentry, W. S., (200), the relationship between accounting and market measures of firm financial performance how strong Is It?, Journal of Managerial Issues, XXII(4): 54-530. [26] Shim, J., Okamuro, H., (20), Does ownership matter in mergers? A comparative study of the causes and consequences of mergers by family and non-family firms, Journal of Banking & Finance, 35(): 93-203. [27] Shleifer, A., Vishny, R. W., (997), A survey of corporate governance,the journal of finance, 52(2): 737-783. [28] Vieira, E., Simões, F., (204), The effect on the performance of listed family and non-family firms, Managerial Finance, 40(3): 234-253. [29] Villalonga, B., Amit, R., (2006), How do family ownership, control and management affect firm value?, Journal of financial Economics 80(2): 385-47. 42