ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ KAI ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ KAI ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ Από το αντικείμενο στον άνθρωπο. Η έκθεση του ΜΕΛΤ «Άνθρωποι και εργαλεία. Όψεις της εργασίας στη προβιομηχανική κοινωνία» Ασσυχίδη Μαρία Μποτή Άννα Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Μαχά Νάντια
Θέμα Η εργασία πραγματεύεται την έκθεση του Παραρτήματος του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης «Άνθρωποι και εργαλεία. Όψεις της εργασίας στην προβιομηχανική κοινωνία», και έχει ως στόχο να αναδείξει τους τρόπους μέσω των οποίων η έκθεση καταφέρνει με έμμεσο τρόπο να μυήσει τους επισκέπτες στις διαδικασίες της μουσειακής πρακτικής και της εθνογραφικής έρευνας
Σκοπός Ο σκοπός της εργασίας είναι να αξιολογηθεί το πρώτο δείγμα ενός νέου τρόπου εκθεσιακής αντίληψης και ερμηνείας του παραδοσιακού πολιτισμού από το ΜΕΛΤ μέσα από την έκθεση εργαλεία
Μεθοδολογία Βιβλιογραφική επισκόπηση Επιτόπια έρευνα Αναζήτηση σε βιβλιοθήκες Συνέντευξη
θεωρητικό και ερευνητικό μέρος Διαχείριση μουσειακών συλλογών Συλλεκτική πολιτική Αποθήκευση-συντήρηση Έκθεση/δημοσιοποίηση συλλογής Ιστορία του ΜΕΛΤ Συλλογές του ΜΕΛΤ Το ΜΕΛΤ ως εθνικό μουσείο Έκθεση «άνθρωποι και εργαλεία» Το σκεπτικό της έκθεσης Συνέντευξη Βιβλίο επισκεπτών
Διαχείριση μουσειακών συλλογών Οργάνωση Επέκταση Διατήρηση των συλλογών
Οι τρεις παραπάνω άξονες αποτελούν τη βάση για την οργάνωση των λειτουργιών, που αφορούν στη διαχείριση των συλλογών, σε τρεις ομάδες: 1. Τεκμηρίωση 2. Φροντίδα 3. Επικοινωνία
Ιστορικό ίδρυσης ΜΕΛΤ Ίδρυση του ΜΕΛΤ: 1918 ως μουσείο ελληνικών χειροτεχνημάτων Ιδρυτικά στελέχη: Γεώργιος Δροσίνης Οργάνωση: Διοικητική επιτροπή με διευθυντή τον Κωνσταντίνο Μαλέα Στέγαση του Μουσείο: Τζαμί Τζισδαράκη Αντικείμενα συλλογής: λαϊκής τέχνης, καθημερινής χρήσης Συγκρότηση συλλογής: αγορές-δωρεές Κριτήρια συλλογής: καλλιτεχνική αξία, μοναδικότητα
Ιστορικό ίδρυσης ΜΕΛΤ Μετονομασία: 1923 ως εθνικό μουσείο κοσμητικών τεχνών Αντικείμενα: από την αρχαιότητα μέχρι πρόσφατους χρόνους Ανάπτυξη Μουσείου: Αγγελική Χατζημιχάλη κ.ά Μετονομασία: 1931 ως μουσείο ελληνικής λαϊκής τέχνης Διεύθυνση: Πόπη Ζώρα, Ελένη Καρασταμάτη κ.ά Νέο Μουσείο: μετακομίζει στο Μοναστηράκι
Παραρτήματα του Μουσείου 1. Τζαμί Τζισδαράκη 2. Λουτρό των Αέρηδων 3. Κτήριο της οδού Πανός 22 4. Μουσείο ελληνικών λαϊκών μουσικών οργάνων
Οι συλλογές του ΜΕΛΤ Κεντητική Χρυσοκεντητική Υφαντική Αργυροχοΐα Μεταλλοτεχνία Ξυλογλυπτική Κεραμική Λιθογλυπτική Ζωγραφική-χαρακτική Θέατρο σκιών Μεταμφιέσεις Εργαλεία παραδοσιακών τεχνών Μουσικά όργανα Έργα κοπτικής τέχνης
Μερικά παραδείγματα.. κεντητική υφαντική
Μερικά παραδείγματα.. ξυλογλυπτική μεταλλοτεχνία
Πού φιλοξενείται η έκθεση «Άνθρωποι και εργαλεία»; Η έκθεση φιλοξενείται σε ένα από τα παραρτήματα του Μουσείου στην οδό Πανός 22 στη Πλάκα, τα εγκαίνια της οποίας πραγματοποιήθηκαν τον Μάιο του 2008
Η συλλογή Η συλλογή έχει κυρίως ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα καθώς εστιάζει περισσότερο σε αντικείμενα και εργαλεία που είναι συνυφασμένα με τον επαγγελματικό βίο των ανθρώπων, εργαλεία δηλαδή παραδοσιακών τεχνών τα οποία χρησιμοποιούσαν οι διάφοροι τεχνίτες για να ανταπεξέλθουν στις επαγγελματικές τους ανάγκες. Τα αντικείμενα αυτά κατηγοριοποιούνται από τους εξειδικευμένους τεχνίτες σε αντικείμενα της οικοτεχνίας, της βιοτεχνίας και των ασχολιών της υπαίθρου
Εισαγωγικό έκθεμα
Η συγκρότηση της συλλογής Μέσα από μία δωρεά της Ελληνικής Εταιρείας Λαογραφικών Μελετών, το Μουσείο κατάφερε να συγκεντρώσει μια αξιόλογη συλλογή από εργαλεία βγαλμένα από τη καθημερινότητα των ανθρώπων και του επαγγελματικού τους βίου. Η ένταξη της συγκεκριμένης συλλογής στο Μουσείο είναι εξαιρετικά σημαντική για δύο λόγους: «Πρώτον, διότι για πρώτη φορά «καταγράφονται στα μητρώα αμιγώς εργαλεία, χρηστικά αντικείμενα» Δεύτερον, διότι σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας ερμηνευτικής και εκθεσιακής αντίληψης, η οποία θα εκφραστεί στη μόνιμη έκθεση της συλλογής
Η έκθεση Η έκθεση πλαισιώνει σύγχρονες συζητήσεις, παραθέτοντας θέματα επηρεασμένα από τον λαϊκό πολιτισμό στα ελληνικά μουσεία, ενώ ταυτόχρονα προχωρά με βάση συγκεκριμένες επιστημολογικές απόψεις στηριζόμενες πάντα στο αντικείμενο της μουσειολογίας
Η έκθεση Το βασικότερο συστατικό της έκθεσης όμως είναι ο ανθρωποκεντρικός του χαρακτήρας, καθώς στοχεύει στην ανάμειξη του ανθρώπου με την ιδέα της έκθεσης. Κι αυτό γίνεται εύκολα αντιληπτό μέσα από τις αφηγήσεις, δηλαδή τα κείμενα και τις προσφωνήσεις δίπλα από κάθε αντικείμενο. Επιπλέον η έκθεση πέρα από ανθρωποκεντρική μπορεί να χαρακτηρισθεί και δια δραστική, αφού τα θεάματά της βασίζονται στο κομμάτι της επικοινωνίας και συγκεκριμένα στην επικοινωνιακή πολιτική, προσεγγίζοντας έτσι διαφορετικές ερμηνείες και αναγνώσεις. Με τον τρόπο αυτό αναδεικνύονται οι σχέσεις μεταξύ των θεμάτων, αλλά και ο τρόπος ζωής των επισκεπτών, με αποτέλεσμα η έκθεση αυτή να απευθύνεται σε διαφορετικές ομάδες κοινού
Συμμετοχή των επισκεπτών
Εκθέματα που παίζουν με το μυαλό του επισκέπτη Δεν είναι λίγα τα εκθέματα που προσπαθούν να παίξουν με τη σκέψη σου και να σε βάλουν σε μία διαδικασία αναζήτησης γύρω από τη ταυτότητα του κάθε εργαλείου, προσφέροντας σίγουρα μια πιο ευχάριστη περιήγηση
Η δομή της έκθεσης Η έκθεση αναπτύσσεται σε δύο επίπεδα και χωρίζεται σε τρεις ενότητες: την εισαγωγική ενότητα, την ενότητα του κυρίως θέματος, που αφορά τα αντικείμενα στον όροφο του κτιρίου, αποτελώντας την αφετηρία της αφήγησης, και την ενότητα στο ισόγειο, κατά την οποία η αφήγηση περιλαμβάνει ιδέες και «ιστορίες» που συμβαδίζουν με τα πολιτισμικά δρόμενα της παραδοσιακής εργασίας, με σκοπό να φτάσει στα αντικείμενα
Η δομή της έκθεσης Σε ότι αφορά τον μουσειακό χώρο, ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να κατατοπίζεται άμεσα από κατάλληλους συμβολισμούς δηλαδή βελάκια που δείχνουν την πορεία αλλά και ανάλογες νοηματικές ενότητες που περιγράφουν τι ακολουθεί στη συνέχεια. Παρόλα αυτά οι ενότητες διατηρούν νοηματική αυτονομία. Επομένως η «νοητική», πορεία του επισκέπτη δεν είναι υποχρεωτικά γραμμική
Σύγχρονα, δημόσια πρόσωπα, οικεία στον επισκέπτη όπως ο ηθοποιός Κώστας Βουτσάς, το επίθετο του οποίου παραπέμπει σε επαγγελματική δραστηριότητα των προγόνων του, «αφηγείται» την ιστορία της οικογένειάς του
Τα αποτελέσματα της έκθεσης Η συγκεκριμένη εκθεσιακή πρακτική σήμανε την στροφή του ΜΕΛΤ στον τρόπο αντιμετώπισης των αντικειμένων του υλικού πολιτισμού και στον τρόπο γνωστοποίησής τους στο κοινό. Τα αντικείμενα σε σχέση με τον άνθρωπο παραγωγό και χρήστη τους, γίνονται η αφορμή να αναδειχθεί ο τρόπος ζωής, οι αντιλήψεις, τα πρότυπα, η τεχνογνωσία των ανθρώπων του παρελθόντος που καθορίζουν το παρόν και προοικονομούν το μέλλον
Συμπεράσματα Επιδιώκει την συμμετοχή των ανθρώπων, εκφράζοντας ιδέες, απόψεις και δικές τους προσωπικές εμπειρίες Επιφέρει σημαντικές αλλαγές σε ότι αφορά τη συλλεκτική πολιτική αλλά και θέματα που πραγματεύονται τη διαχείριση και ερμηνεία των υλικών μαρτυριών του παρελθόντος Επιπλέον, η έκθεση ασχολείται με θέματα, που συχνά απουσιάζουν από τις κλασικές εκθέσεις που παρουσιάζουν τα λαογραφικά μουσεία, όταν μάλιστα τα θέματα αυτά είναι μείζονος σημασίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα θέματα συνέχειας και ασυνέχειας του «παραδοσιακού βίου» στη σύγχρονη κοινωνία, διαφορετικότητας σε αντιπαράθεση με στερεοτυπικές εικόνες και αντιλήψεις για το παρελθόν, πολιτισμού των λαϊκών στρωμάτων, άσκησης της «παραδοσιακής» εργασίας στα αστικά κέντρα, ρεαλιστικής αντιμετώπισης του παραδοσιακού βίου έναντι μιας ρομαντικής ενατένισης του παρελθόντος
Σας ευχαριστούμε για την υπομονή σας