ΤΟΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣΕΛΛΑΔΟΣ ΝΕΟΣΥΝΤΑΓΜΑΑΜΕΣΗΣΔΗΜΟΚΡΑΤΙ ΑΣ 19872013:36χ ρόν ι απροσπάθε ι ας,181άρθρα,70κε φάλαι α
Σύνταγμα της Ελλάδος Για ηην Παηπίδα, ηον εκδημοκπαηιζμό και ηην κοινυνική ζςνοσή. Ο Λαόρ ηηρ Ελλάδορ, αζκώνηαρ ηην ππυηογενή και αποκλειζηική δημιοςπγική ηος Εξοςζία, επικαλούμενορ ηην πποζηαζία ηηρ Αγίαρ Ομοοςζίος και Αδιαιπέηος Τπιάδορ, ηο ιζηοπικό παπάδειγμα και κληπονομιά ηος Απελεςθεπυηή μαρ και Γεννήηοπα ηος Νέος Ελληνικού Κπάηοςρ, Θεόδυπος Κολοκοηπώνη, ηον ηπυιζμό και ηη θςζία ηυν ππογόνυν μαρ και όζυν ζθςπηλάηηζαν μία παηπίδα ελεύθεπη και κςπίαπση, αζκώνηαρ ηην ππυηογενή ηος Εξοςζία μέζυ ηηρ εκπποζώπηζήρ ηος από ηη Λαφκή Σςνηακηική Σςνέλεςζη με ελεύθεπη τήθο και δημοκπαηικό Δημοτήθιζμα, θεζπίζει ηο ακόλοςθο Σύνηαγμα. Copyright Παηξησηηθφ Μέησπν, 2011 1
2
ΠΙΝΑΚΑ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΩΝ 1. Πξννίκην 2. Θεκειηψδεηο Αξρέο Άξζξν 1. 3. Πεξί γεσγξαθηθνχ ρψξνπ θαη πνιηηηθήο δηαίξεζεο Άξζξν 11. 4. Αλζξψπηλα δηθαηψκαηα, εγγπήζεηο θαη θαζήθνληα Άξζξν 17. 5. Ηζαγέλεηα θαη ππεθνφηεηα Άξζξν 38. 6. Γηθαηψκαηα πνιηηψλ Γηαδηθαζίεο ζχιιεςεο ηνπ πνιίηε Άξζξν 47. 7. Σαπηνπξνζσπία ηνπ πνιίηε Άξζξν 47. 8. Πξνζσπηθή ειεπζεξία ησλ πνιηηψλ Άξζξν 48. 9. Απαξαβίαζην ηεο θαηνηθίαο ηνπ πνιίηε Άξζξν 51. 10. Γηθαηψκαηα θαηεγνξνπκέλνπ Άξζξν 53. 11. Απαγφξεπζε ρξήζεο απξφθιεηεο βίαο -ρεκηθψλ, ρξήζεο νπηηθνπαθνπζηηθψλ Άξζξν 59. κέζσλ & θάιπςεο πξνζψπνπ ζε ζπγθεληξψζεηο πνιηηψλ. 12. Διεπζεξία ζξεζθεπηηθή πίζηεο Άξζξν 65. 13. Πιεξνθνξηθή Μέζα Μαδηθήο Δλεκέξσζεο, Άξζξν 67. 14. Πνιηηηθά δηθαηψκαηα Άξζξν 69. 15. Λατθφ Γεκνςήθηζκα Άξζξν 87. 16. Αλάθιεζε Αηξεηνχ Αμησκαηνχρνπ Άξζξν 88. 17. πγθέληξσζε ππνγξαθψλ ζηήξημεο ππνςεθηφηεηαο αηξεηνχ αμησκαηνχρνπ Άξζξν 90. 18. Αλάθιεζε ρεδίνπ Νφκνπ Άξζξν 91. 19. Αλάθιεζε Νφκνπ Άξζξν 93. 20. Αλάθιεζε Πξνεδξηθνχ Γηαηάγκαηνο Άξζξν 94. 21. Κνηλσληθά θαη νηθνγελεηαθά δηθαηψκαηα Άξζξν 98. 22. Παηδηά θαη έθεβνη Άξζξν 101. 23. Πνιχηεθλε νηθνγέλεηα Άξζξν 103 24. Σξίηε ειηθία Άξζξν 104. 25. Άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο Άξζξν 105. 26. Κνηλσληθή Αζθάιηζε Άξζξν 113. 27. Δξγαζία Άξζξν 116. 28. πλδηθαιηζκφο. Άξζξν 126 29. Πνιηηηζηηθά θαη εθπαηδεπηηθά δηθαηψκαηα Άξζξν 129. 30. Δθπαίδεπζε Άξζξν 134. 31. Παλεπηζηεκηαθή απηνλνκία Άξζξν 139. 32. Αζιεηηζκφο Άξζξν 141. 33. Οηθνλνκηθά δηθαηψκαηα θαη ππνρξεψζεηο Άξζξν 142. 34. Καζεζηψο Αγίνπ Όξνπο Άξζξν 150. 3
35. Πεξηβαιινληηθά δηθαηψκαηα Άξζξν 151. 36. Σα θαζήθνληα ησλ πνιηηψλ Άξζξν 156. 37. Γεκφζηα Γηνίθεζε Άξζξν 164. 38. χληαμε ηεο Πνιηηείαο Άξζξν 170. 39. Πνιηηηθνί Φνξείο Άξζξν 173. 40. Αλάδεημε Πξνέδξνπ ηεο Γεκνθξαηίαο Άξζξν 174. 41. Δμνπζίεο θαη επζχλεο ηνπ Πξνέδξνπ ηεο Γεκνθξαηίαο Άξζξν 178. 42. Δηδηθέο επζχλεο ηνπ Πξνέδξνπ ηεο Γεκνθξαηίαο Άξζξν 188. 43. Βνπιή ησλ Διιήλσλ Άξζξν 189. 44. Αλάδεημε θαη ζπγθξφηεζε ηεο Άλσ Βνπιήο ησλ Διιήλσλ Άξζξν 190. 45. Κσιχκαηα θαη αζπκβίβαζηα ησλ Βνπιεπηψλ ηεο Άλσ Βνπιήο ησλ Διιήλσλ Άξζξν 193. 46. Καζήθνληα θαη δηθαηψκαηα ησλ Βνπιεπηψλ ηεο Άλσ Βνπιήο ησλ Διιήλσλ Άξζξν 196. 47. Δηδηθέο επζχλεο ηνπ Βνπιεπηή ηεο Άλσ Βνπιήο ησλ Διιήλσλ Άξζξν 198. 48. Οξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ηεο Άλσ Βνπιήο ησλ Διιήλσλ Άξζξν 199. 49. Ννκνζεηηθή ιεηηνπξγία ηεο Άλσ Βνπιήο ησλ Διιήλσλ Άξζξν 208. 50. Αλάδεημε θαη ζπγθξφηεζε ηεο Κάησ Βνπιήο ησλ Διιήλσλ ηεο Γηαζπνξάο Άξζξν 212. 51. Κσιχκαηα/αζπκβίβαζηα Βνπιεπηψλ Κάησ Βνπιήο ησλ Διιήλσλ Γηαζπνξάο Άξζξν 215. 52. Καζήθνληα/δηθαηψκαηα Βνπιεπηψλ Κάησ Βνπιήο ησλ Διιήλσλ Γηαζπνξάο Άξζξν 216. 53. Δηδηθέο επζχλεο ηνπ Βνπιεπηή ηεο Κάησ Βνπιήο ησλ Διιήλσλ ηεο Άξζξν 218. Γηαζπνξάο. 54. Οξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ηεο Κάησ Βνπιήο ησλ Διιήλσλ ηεο Γηαζπνξάο Άξζξν 220. 55. Ννκνζεηηθή ιεηηνπξγία ηεο Κάησ Βνπιήο ησλ Διιήλσλ ηεο Γηαζπνξάο Άξζξν 228. 56. Αλάδεημε Πξσζππνπξγνχ Άξζξν 232. 57. Αξκνδηφηεηεο Πξσζππνπξγνχ Άξζξν 236. 58. ρέζεηο Βνπιήο Κπβέξλεζεο Άξζξν 240. 59. Δηδηθέο επζχλεο ηνπ Πξσζππνπξγνχ Άξζξν 242. 60. Τπνπξγείν Γηθαηνζχλεο, Άξζξν 243. 61. Αλάδεημε ηνπ Αηξεηνχ Γεληθνχ Δηζαγγειέα ηεο Γεκνθξαηίαο Άξζξν 244. 62. Δηδηθέο επζχλεο ηνπ Αηξεηνχ Γεληθνχ Δηζαγγειέα ηεο Γεκνθξαηίαο Άξζξν 248. 63. Αξκνδηφηεηεο ηνπ Αηξεηνχ Γεληθνχ Δηζαγγειέα ηεο Γεκνθξαηίαο Άξζξν 249. 64. Αξκνδηφηεηεο ηνπ Αξείνπ Πάγνπ Άξζξν 250. 65. Οινκέιεηα ηνπ Αξείνπ Πάγνπ Άξζξν 251. 66. Δθινγή ησλ Σαθηηθψλ Γηθαζηψλ ηνπ Αξείνπ Πάγνπ Άξζξν 252. 67. Αλάδεημε ηνπ Αηξεηνχ Πξνέδξνπ ηνπ Αξείνπ Πάγνπ Άξζξν 253. 68. Δηδηθέο επζχλεο ηνπ Πξνέδξνπ ηνπ Αξείνπ Πάγνπ Άξζξν 257. 69. Αξκνδηφηεηεο ηνπ Πξνέδξνπ ηνπ Αξείνπ Πάγνπ Άξζξν 258. 4
70. Αξκνδηφηεηεο ηνπ Αλψηαηνπ πληαγκαηηθνχ Γηθαζηεξίνπ Άξζξν 259. 71. Οινκέιεηα ηνπ Αλψηαηνπ πληαγκαηηθνχ Γηθαζηεξίνπ Άξζξν 260. 72. Δθινγή ησλ Σαθηηθψλ Γηθαζηψλ ηνπ Αλψηαηνπ πληαγκαηηθνχ Γηθαζηεξίνπ Άξζξν 261. 73. Πξφεδξνο ηνπ Αλψηαηνπ πληαγκαηηθνχ Γηθαζηεξίνπ Άξζξν 262. 74. Δηδηθέο επζχλεο ηνπ Πξνέδξνπ ηνπ Αλψηαηνπ πληαγκαηηθνχ Γηθαζηεξίνπ Άξζξν 266. 75. Αξκνδηφηεηεο ηνπ Πξνέδξνπ ηνπ Αλψηαηνπ πληαγκαηηθνχ Γηθαζηεξίνπ Άξζξν 267. 76. Αξκνδηφηεηεο ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπηθξαηείαο Άξζξν 268. 77. Οινκέιεηα ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπηθξαηείαο Άξζξν 269. 78. Δθινγή Σαθηηθψλ Γηθαζηψλ ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπηθξαηείαο Άξζξν 270. 79. Πξφεδξνο ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπηθξαηείαο Άξζξν 271. 80. Δηδηθέο επζχλεο ηνπ Πξνέδξνπ ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπηθξαηείαο Άξζξν 275. 81. Αξκνδηφηεηεο ηνπ Πξνέδξνπ ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπηθξαηείαο Άξζξν 276. 82. πγθξφηεζε Γηθαζηεξίσλ Άξζξν 277. 83. Οξγάλσζε θαη δηθαηνδνζία ησλ Γηθαζηεξίσλ Άξζξν 283. 84. πγθξφηεζε ηνπ ψκαηνο ησλ Δλφξθσλ Άξζξν 284. 85. Αηξεηφο Δηζαγγειέαο Άξζξν 287. 86. Δηδηθέο επζχλεο ηνπ Αηξεηνχ Δηζαγγειέα Άξζξν 291. 87. Αξκνδηφηεηεο ηνπ Αηξεηνχ Δηζαγγειέα Άξζξν 292. 88. Δμνπζία ησλ Πνιηηψλ, πκβνχιην ηεο Γεκνθξαηίαο Άξζξν 293. 89. Δθπξφζσπνο ηνπ Λανχ Άξζξν 298. 90. Δθινγηθή Δμνπζία Άξζξν 304. 91. Γεκνςεθίζκαηα Άξζξν 310. 92. ψκα Γίσμεο ηεο Γηαθζνξάο, Γεληθέο Γηαηάμεηο Άξζξν 311. 93. Δηδηθέο επζχλεο ηνπ ψκαηνο Γίσμεο ηεο Γηαθζνξάο Άξζξν 312. 94. Αξκνδηφηεηεο ησλ ηειερψλ ηνπ ψκαηνο Γίσμεο ηεο Γηαθζνξάο Άξζξν 313. 95. Ννκαξρίεο, Γήκνη, Κνηλφηεηεο Άξζξν 314. 96. Δθινγή Ννκάξρε, Γεκάξρνπ, Κνηλνηάξρε Άξζξν 316. 97. Δθινγή Ννκαξρηαθνχ, Γεκνηηθνχ, Κνηλνηηθνχ πκβνπιίσλ Άξζξν 317. 98. Υνξεγίεο θαη απνδεκηψζεηο Αηξεηψλ Ννκαξρψλ, Γεκάξρσλ, Κνηλνηαξρψλ, Άξζξν 318. Ννκαξρηαθψλ, Γεκνηηθψλ, Κνηλνηηθψλ πκβνχισλ 99. Αξκνδηφηεηεο Ννκαξρηαθψλ, Γεκνηηθψλ, Κνηλνηηθψλ πκβνχισλ Άξζξν 320. 100. Γεκνηηθή, Κνηλνηηθή Δμνπζία Άξζξν 326. 101. Αξκνδηφηεηεο Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ Άξζξν 336. 102. Απνθέληξσζε ησλ ΟΣΑ Άξζξν 342. 103. Κνηλσληθννηθνλνκηθφ θαζεζηψο θαη ιεηηνπξγία ηνπ Κξάηνπο ζηελ Οηθνλνκία Άξζξν 343. 104. Σν θαζεζηψο ηνπ πξνυπνινγηζκνχ Άξζξν 355. 5
105. Γεκφζην Υξένο Άξζξν 356. 106. Φνξνινγηθφ ζχζηεκα Άξζξν 359. 107. Δζληθφ λνκηζκαηηθφ ζχζηεκα Άξζξν 361. 108. Μαθξννηθνλνκηθφο ζπληνληζκφο Άξζξν 363. 109. Υξεκαηηζηήξην Άξζξν 365. 110. Δζληθή αζθάιεηα, γεληθέο δηαηάμεηο Άξζξν 367. 111. πκβνχιην Δζληθήο Άκπλαο Άξζξν 368. 112. Αξρέο ηεο Αζθάιεηαο θαη Άκπλαο ηνπ Έζλνπο Άξζξν 371. 113. Έλνπιεο Γπλάκεηο Άξζξν 373. 114. Όξγαλα ηεο αζθάιεηαο ηνπ πνιίηε Άξζξν 377. 115. Δγγχεζε ηνπ παξφληνο πληάγκαηνο Άξζξν 379. 116. Αθξνηειεχηηα δηάηαμε Άξζξν 381. 6
χληαγκα ηεο Διιάδνο ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1. Πξννίκην Ο Λαφο ηεο Διιάδνο, αζθψληαο ηελ πξσηνγελή θαη απνθιεηζηηθή δεκηνπξγηθή ηνπ Δμνπζία, επηθαινχκελνο ηελ πξνζηαζία ηεο Αγίαο Οκννπζίνπ θαη Αδηαηξέηνπ Σξηάδνο, ην ηζηνξηθφ παξάδεηγκα θαη θιεξνλνκηά ηνπ Απειεπζεξσηή καο θαη Γελλήηνξα ηνπ Νένπ Διιεληθνχ Κξάηνπο, Θεφδσξνπ Κνινθνηξψλε, ηνλ εξσηζκφ θαη ηε ζπζία ησλ πξνγφλσλ καο θαη φζσλ ζθπξειάηεζαλ κία παηξίδα ειεχζεξε θαη θπξίαξρε. Με ηνλ χςηζην ζθνπφ λα επαληδξπζεί ε Γεκνθξαηία γηα λα ζεκειησζεί κία θνηλσλία δεκνθξαηηθή, ζπκκεηνρηθή θαη πξσηαγσληζηηθή, ζε έλα Κξάηνο Γηθαίνπ, πνπ λα εδξαηψλεη ηηο αμίεο ηεο ειεπζεξίαο, ηεο αλεμαξηεζίαο, ηεο εηξήλεο, ηεο αιιειεγγχεο, ηνπ θνηλνχ θαινχ, ηεο εδαθηθήο αθεξαηφηεηαο, ηεο ζπκβίσζεο θαη ηεο ππεξνρήο ηνπ Νφκνπ γηα ηελ παξνχζα θαη ηηο κειινληηθέο γελεέο, λα δηαζθαιίδεη ην δηθαίσκα ζηε δσή, ζηελ εξγαζία, ζηνλ πνιηηηζκφ, ζηελ παηδεία, ζηελ θνηλσληθή Γηθαηνζχλε θαη ζηελ ηζφηεηα ρσξίο θακία δηάθξηζε νχηε ππνηέιεηα, λα πξνσζεί ηελ εηξεληθή ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ εζλψλ, λα πξνσζεί θαη λα εδξαηψλεη ηελ Δζληθή ηνπ νινθιήξσζε, ζχκθσλα κε ηελ αξρή ηεο κε επέκβαζεο θαη ηεο απηνδηάζεζεο ησλ ιαψλ, ηεο θαζνιηθήο θαη αδηαίξεηεο εγγχεζεο ησλ αλζξψπηλσλ δηθαησκάησλ, ηνπ εθδεκνθξαηηζκνχ ηεο δηεζλνχο θνηλσλίαο, ηνπ ππξεληθνχ αθνπιηζκνχ, ηεο νηθνινγηθήο ηζνξξνπίαο θαη ησλ πεξηβαιινληηθψλ έλλνκσλ αγαζψλ σο θνηλή θαη κε επηδερφκελε παξαίηεζεο θιεξνλνκηά ηεο αλζξσπφηεηαο. Αζθψληαο ηελ πξσηνγελή ηνπ Δμνπζία κέζσ ηεο εθπξνζψπεζήο ηνπ απφ ηε Λατθή πληαθηηθή πλέιεπζε κε ειεχζεξε ςήθν θαη δεκνθξαηηθφ Γεκνςήθηζκα, ζεζπίδεη ην αθφινπζν ΤΝΣΑΓΜΑ. ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2. Θεκειηψδεηο Αξρέο Άξζξν 1. Ζ Γεκνθξαηία ηεο Διιάδνο είλαη ακεηάθιεηα ειεχζεξε θαη αλεμάξηεηε, θαη ζεκειηψλεη ηελ εζηθή ηεο θιεξνλνκηά θαη ηηο αμίεο ηεο ειεπζεξίαο, ηεο ηζφηεηαο, ηεο Γηθαηνζχλεο θαη ηεο δηεζλνχο εηξήλεο ζηηο αξρέο ηνπ Απειεπζεξσηή καο θαη Γελλήηνξα ηνπ Νένπ Διιεληθνχ Κξάηνπο, Θεφδσξνπ Κνινθνηξψλε. Άξζξν 2. Ζ αλεμαξηεζία, ε ειεπζεξία, ε θπξηαξρία, ε εδαθηθή αθεξαηφηεηα θαη ε Δζληθή απηνδηάζεζε είλαη κε επηδερφκελα παξαίηεζεο δηθαηψκαηα ηνπ Έζλνπο. Άξζξν 3. Ζ Διιάδα, ζπγθξνηείηαη σο δεκνθξαηηθφ θαη θνηλσληθφ Κξάηνο Γηθαίνπ θαη Γηθαηνζχλεο, πνπ πξναζπίδεη σο χςηζηεο αμίεο ηεο έλλνκεο ηάμεο θαη ησλ δηαδηθαζηψλ ηεο ηε δσή, ηελ ειεπζεξία, ηελ ηζφηεηα, ηελ αιιειεγγχε, ηε δεκνθξαηία, ηελ θνηλσληθή επζχλε θαη, γεληθά, ηελ ππεξνρή ησλ αλζξψπηλσλ δηθαησκάησλ, ηελ εζηθή θαη ηδενινγηθνπνιηηηθή ειεπζεξία. Άξζξν 4. 7
1. Σν Κξάηνο έρεη σο βαζηθνχο ζθνπνχο ηνπ ηελ ππεξάζπηζε θαη ηελ αλάπηπμε ηνπ αηφκνπ θαη ην ζεβαζκφ ηεο αμηνπξέπεηάο ηνπ, ηε δεκνθξαηηθή άζθεζε ηεο ιατθήο βνχιεζεο, ηε δεκηνπξγία κηαο θνηλσλίαο δίθαηεο πνπ λα αγαπά ηελ εηξήλε, ηελ πξνψζεζε ηεο επκάξεηαο θαη ηεο επεκεξίαο ηνπ Λανχ θαη ηελ εγγχεζε γηα ηελ ηήξεζε ησλ αξρψλ, ησλ δηθαησκάησλ θαη ησλ θαζεθφλησλ πνπ αλαγλσξίδεη θαη θαζηεξψλεη ην παξφλ χληαγκα. 2. Ζ δσξεάλ παξνρή θαη πξνζηαζία ηεο Παηδείαο, ηεο Τγείαο, θαη ηεο Άκπλαο, είλαη νη ζεκειηψδεηο δηαδηθαζίεο γηα ηελ επίηεπμε ησλ πξναλαθεξζέλησλ ζθνπψλ. Άξζξν 5. Ζ Γεκνθξαηία ηεο Διιάδνο είλαη έλα Κξάηνο εληαίν θαη απνθεληξσκέλν κε ηνπο φξνπο πνπ θαζηεξψλεη ην παξφλ χληαγκα, θαη δηέπεηαη απφ ηηο αξρέο ηεο εδαθηθήο αθεξαηφηεηαο, ηεο ζπλεξγαζίαο, ηεο αιιειεγγχεο, θαη ηεο ζπλππεπζπλφηεηαο. Άξζξν 6. Ζ θπξηαξρία αλήθεη ζην Λαφ θαη δε κεηαβηβάδεηαη. Σελ αζθεί άκεζα κε ηνλ πξνβιεπφκελν ηξφπν απφ ην παξφλ χληαγκα, θαη έκκεζα, κέζσ ηεο ςήθνπ, απφ ηα Όξγαλα πνπ αζθνχλ ηε Γεκφζηα Γηνίθεζε θαη ην Ννκνζεηηθφ Έξγν. Σα Όξγαλα ηνπ Κξάηνπο πεγάδνπλ απφ ηε ιατθή θπξηαξρία θαη ππφθεηληαη ζε απηήλ. Άξζξν 7. Όιεο νη αηξεηέο κνξθέο άζθεζεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο, Γηθαζηηθήο Δμνπζίαο, Γησθηηθήο Αξρήο, Λατθήο Δμνπζίαο θαη παξαγσγήο Ννκνζεηηθνχ Έξγνπ, είλαη θαη ζα είλαη πάληα δεκνθξαηηθέο, ζπκκεηνρηθέο, ελαιιαζζφκελεο, ππεχζπλεο, θαη κε αλαθιεηή εληνιή. Άξζξν 8. Σν χληαγκα είλαη ν χςηζηνο θαλφλαο θαη ην ζεκέιην ηεο έλλνκεο ηάμεο. Όια ηα άηνκα θαη ηα Όξγαλα πνπ αζθνχλ ηε Γεκφζηα Γηνίθεζε ην Ννκνζεηηθφ Έξγν θαη απνλέκνπλ Γηθαηνζχλε, ππφθεηληαη ζην παξφλ χληαγκα. Άξζξν 9. 1. Ζ Δζληθή ζεκαία ηεο Διιάδνο πεξηέρεη ελλέα ηζνπαρείο, νξηδφληηεο θαη ελαιιαζζφκελεο ιεπθέο θαη θπαλέο παξάιιειεο ισξίδεο. Μέζα ζε έλα θπαλφ ηεηξάγσλν ζην πάλσ πξνζίζηην κέξνο, ππάξρεη έλαο ιεπθφο ηζφθεληξνο ζηαπξφο. Οη ελλέα ισξίδεο αληηζηνηρνχλ ζε θάζε γξάκκα μερσξηζηά, απφ ηε ιέμε "Διεπζεξία". Δπίζεο είλαη ηφζεο φζεο θαη νη ζπιιαβέο ηνπ "Διεπζεξία ή Θάλαηνο". 2. Ο ζηαπξφο ζπκβνιίδεη ην επίζεκν ζξήζθεπκα ηεο ρψξαο, ην Οξζφδνμν Υξηζηηαληθφ. 3. Ζ Δζληθή ζεκαία ηεο Διιάδνο, ν Δζληθφο χκλνο «Ύκλνο ζηελ Διεπζεξία» θαη ν ζπξεφο ηεο Γεκνθξαηίαο είλαη ηα ζχκβνια ηεο παηξίδαο. Άξζξν 10. 1. Δπίζεκε γιψζζα ηεο Διιάδνο, είλαη ε Διιεληθή. 2. Ζ Γεκνθξαηία έρεη ρξένο λα πξνζαλαηνιίζεη κέζσ ηεο εθπαίδεπζεο, ηελ γξαπηή ειιεληθή γιψζζα, ζηελ πνιπηνληθή ηεο κνξθή. ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3. 8
Πεξί ηνπ γεσγξαθηθνχ ρψξνπ θαη ηεο πνιηηηθήο δηαίξεζεο Άξζξν 11. 1. Ζ απφιπηε θπξηαξρία ηεο Γεκνθξαηίαο αζθείηαη ζηελ επεηξσηηθή θαη ηε λεζησηηθή πεξηνρή, φπσο θαη ζηηο πεξηνρέο ησλ ιηκλψλ, ησλ πνηακψλ, ηεο ζαιάζζηαο επηθξάηεηαο θαη ησλ εζσηεξηθψλ ζαιάζζησλ πδάησλ, ηζηνξηθψλ θαη δσηηθψλ θαη κε βάζε ην Γηεζλέο Γίθαην ηεο Θάιαζζαο θαη ζηηο πεξηνρέο πνπ πεξηιακβάλνληαη κέζα ζηηο γξακκέο βάζεο ησλ ρσξηθψλ πδάησλ πνπ έρεη πηνζεηήζεη ή πξφθεηηαη λα πηνζεηήζεη κέζσ δηεζλψλ ζπλζεθψλ ε Γεκνθξαηία ζην έδαθνο θαη ζην ππέδαθνο απηψλ, ζηνλ επεηξσηηθφ, λεζησηηθφ, ζαιάζζην θαη ελαέξην ρψξν θαη ζηηο πινπηνπαξαγσγηθέο πεγέο πνπ βξίζθνληαη εθεί, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ γελεηηθψλ, ησλ κεηαλαζηεπηηθψλ εηδψλ, ησλ πξντφλησλ ηνπο θαη ησλ άπισλ πφξσλ πνπ βξίζθνληαη εθεί απφ θπζηθνχο ιφγνπο. 2. ηε Γεκνθξαηία αληηζηνηρνχλ δηθαηψκαηα ζηνλ ππεξθείκελν ηεο γεο ελαέξην ρψξν θαη ζηηο πεξηνρέο πνπ είλαη ή δχλαληαη λα απνηειέζνπλ παλαλζξψπηλε θιεξνλνκηά ζχκθσλα κε ηνπο φξνπο, ηελ έθηαζε θαη ηηο πξνυπνζέζεηο πνπ θαζνξίδνπλ νη δηεζλείο ζπκθσλίεο θαη ε Δζληθή λνκνζεζία. Άξζξν 12. 1. Σα θνηηάζκαηα νξπθηψλ θαη πδξνγνλαλζξάθσλ, νπνηαζδήπνηε κνξθήο, ηα νπνία βξίζθνληαη ζηελ Δζληθή επηθξάηεηα, θάησ απφ ηνλ ππζκέλα ηνπ εζληθνχ ζαιάζζηνπ ρψξνπ, ζηελ απνθιεηζηηθή νηθνλνκηθή δψλε θαη ζηελ πθαινθξεπίδα, αλήθνπλ ζηε Γεκνθξαηία, απνηεινχλ αγαζά ηεο δεκφζηαο πεξηνπζίαο, θαη γη' απηφλ ην ιφγν, δελ απαιινηξηψλνληαη θαη δελ πξνζεκεηψλνληαη. 2. Οη παξαζαιάζζηεο αθηέο θαη ζε απφζηαζε πελήληα κέηξσλ απφ ηελ γξακκή ηνπ ρεηκέξηνπ ζαιάζζηνπ θχκαηνο είλαη αγαζά ηεο δεκφζηαο ηδηνθηεζίαο, δελ είλαη ππνθείκελα θαλελφο είδνπο εθκεηάιιεπζεο, δελ παξαρσξνχληαη θαη δελ κεηαβηβάδνληαη θαη είλαη ειεχζεξα πξνζβάζηκεο ζε φινπο ηνπο Έιιελεο Πνιίηεο. Άξζξν 13. Ζ Δζληθή επηθξάηεηα δελ κπνξεί πνηέ λα παξαρσξεζεί, λα κεηαβηβαζηεί, λα ελνηθηαζηεί, ή λα εθπνηεζεί κε θαλέλαλ ηξφπν, είηε πξνζσξηλφ, είηε ελ κέξεη, ζε μέλα Κξάηε ή άιια ππνθείκελα θαη ζπιινγηθφηεηεο ηνπ δηεζλνχο δηθαίνπ. Άξζξν 14. 1. Ο γεσγξαθηθφο ρψξνο ηεο Διιάδνο, είλαη κία δψλε εηξήλεο. Γελ κπνξνχλ λα εγθαηαζηαζνχλ κέζα ζε απηφλ μέλεο ζηξαηησηηθέο δπλάκεηο, βάζεηο ή εγθαηαζηάζεηο πνπ λα έρνπλ θαζ' νηνλδήπνηε ηξφπν ζηξαηησηηθνχο ζθνπνχο, απφ πιεπξάο νηαζδήπνηε δχλακεο ή ζπλαζπηζκνχ δπλάκεσλ. 2. Σα μέλα Κξάηε ή άιια ππνθείκελα ηνπ δηεζλνχο δηθαίνπ κπνξνχλ κφλν λα απνθηνχλ αθίλεηα σο έδξεο ησλ δηπισκαηηθψλ ή πξνμεληθψλ ηνπο απνζηνιψλ κέζα ζηελ πεξηνρή πνπ ηνπο θαζνξίδεηαη, θαη θαηφπηλ εγγπήζεσλ ακνηβαηφηεηαο, κε ηνπο πεξηνξηζκνχο πνπ ζέηεη ν Νφκνο. ε ηέηνηεο πεξηπηψζεηο δηαθπιάζζεηαη πάληα ε Δζληθή θπξηαξρία. 3. Οη ππάξρνπζεο ρέξζεο γαίεο ζηηο πεξηνρέο πνπ αλήθνπλ ζηηο Σνπηθέο Απηνδηνηθήζεηο φισλ ησλ βαζκψλ, θαη ζηα ιηκλαία ή πνηάκηα ή ζαιάζζηα λεζηά δελ κπνξνχλ λα εθπνηεζνχλ, θαη ε εθκεηάιιεπζε ηνπο κπνξεί κφλν λα εθρσξεζεί θαηά ηέηνηνλ ηξφπν ψζηε λα κε ζπλεπάγεηαη άκεζα ή έκκεζα, ηε κεηαβίβαζε ηεο ηδηνθηεζίαο ηεο γεο. Άξζξν 15. 9
Σν Κξάηνο ππνρξενχηαη λα ζεζπίδεη πιήξε πνιηηηθή ζηηο παξακεζφξηεο ρεξζαίεο λεζησηηθέο θαη ζαιάζζηεο πεξηνρέο, δηαηεξψληαο ηελ αθεξαηφηεηα ηεο επηθξάηεηαο, ηελ θπξηαξρία, ηελ αζθάιεηα, ηελ άκπλα, ηελ Δζληθή ηαπηφηεηα, ηε δηαθνξεηηθφηεηα θαη ην πεξηβάιινλ, ζχκθσλα κε ηελ πνιηηηζηηθή, νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή αλάπηπμε θαη νινθιήξσζε. Άξζξν 16. Με ζθνπφ ηελ πνιηηηθή νξγάλσζε ηεο Γεκνθξαηίαο, ε Δζληθή επηθξάηεηα δηαηξείηαη ζε Κνηλφηεηεο, Γήκνπο, θαη Ννκνχο. Ζ πνιηηηθή θαη εδαθηθή δηαίξεζε ξπζκίδεηαη απφ νξγαληθφ Νφκν πνπ εγγπάηαη ηε απηνλνκία ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο θαη ηελ πνιηηηθνδηνηθεηηθή απνθέληξσζε. ΚΔΦΑΛΑΙΟ 4. Αλζξψπηλα δηθαηψκαηα, εγγπήζεηο θαη θαζήθνληα. Άξζξν 17. Σν Κξάηνο εγγπάηαη ζε θάζε πξφζσπν, ζχκθσλα κε ηελ αξρή ηεο πξνφδνπ θαη ρσξίο θακία δηάθξηζε, ηελ απφιαπζε θαη ηελ αλαπαιινηξίσηε, αδηαίξεηε θαη αιιειεμαξηψκελε άζθεζε ησλ αλζξψπηλσλ δηθαησκάησλ. Ο ζεβαζκφο θαη ε εγγχεζε ηνπο απνηεινχλ ππνρξέσζε γηα ηα Όξγαλα ηεο Δθηειεζηηθήο, Γηθαζηηθήο, Διεγθηηθήο θαη Ννκνζεηηθήο Δμνπζίαο, ζχκθσλα κε ην παξφλ χληαγκα, κε ηα ζχκθσλα γηα ηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα πνπ ππνγξάθνληαη ζην πιαίζην ηνπ Οξγαληζκνχ Ζλσκέλσλ Δζλψλ θαη επηθπξψλνληαη απφ ηε Γεκνθξαηία, θαζψο θαη κε ηνπο Νφκνπο πνπ ηα αλαπηχζζνπλ. Άξζξν 18. Καζέλαο έρεη δηθαίσκα ζηελ ειεχζεξε αλάπηπμε ηεο πξνζσπηθφηεηάο ηνπ, ρσξίο άιινπο πεξηνξηζκνχο εθηφο απφ εθείλνπο πνπ απνξξένπλ απφ ηα δηθαηψκαηα ησλ ππνινίπσλ θαη απφ ηελ θνηλσληθή δεκφζηα ηάμε θαη αζθάιεηα. Άξζξν 19. Όινη νη άλζξσπνη είλαη ίζνη ελψπηνλ ηνπ Νφκνπ. πλεπψο: 1. Γελ επηηξέπνληαη νη δηαθξίζεηο κε βάζε ην θχιν, ηε ζξεζθεπηηθή πίζηε, ηελ θνηλσληθή ζέζε, ή εθείλεο πνπ γεληθά έρνπλ σο ζθνπφ ή απνηέιεζκα ηελ αθχξσζε ή ηε κείσζε ηνπ θχξνπο ηεο αλαγλψξηζεο, ηεο απφιαπζεο ή ηεο άζθεζεο ησλ δηθαησκάησλ θαη ησλ ειεπζεξηψλ θάζε πξνζψπνπ ζε ζπλζήθεο ηζφηεηαο. 2. Σν παξφλ χληαγκα εγγπάηαη, έηζη ψζηε ε ηζφηεηα ελψπηνλ ηνπ Νφκνπ λα είλαη πξαγκαηηθή θαη απνηειεζκαηηθή. Λακβάλεη ζεηηθά κέηξα ππέξ ησλ πξνζψπσλ ή ησλ νκάδσλ πνπ ηπρφλ πθίζηαληαη δηαθξίζεηο, πεξηζσξηνπνίεζε ή είλαη θνηλσληθά επάισηα. 3. Πξνζηαηεχεη εηδηθφηεξα εθείλα ηα πξφζσπα πνπ ιφγσ θάπνηαο απφ ηηο πξναλαθεξζείζεο ζπλζήθεο βξίζθνληαη έθδεια ζε δεηλή ζέζε, θαη ζεζπίδεη θπξψζεηο ελαληίνλ ηεο θαηάρξεζεο θαη ηεο δπζκελνχο κεηαρείξηζεο πνπ δηαπξάηηνληαη εηο βάξνο ηνπο. 4. Ζ επίζεκε κεηαρείξηζε πνπ αξκφδεη ζε πνιίηε νπνηνπδήπνηε θχινπ, εθαξκφδεηαη κφλν ζηελ πεξίπησζε εθαξκνγήο ηνπ δηπισκαηηθνχ πξσηνθφιινπ. 5. Γελ αλαγλσξίδνληαη ηίηινη επγελείαο νχηε θιεξνλνκηθέο δηαθξίζεηο. 10
6. Γελ αλαγλσξίδεηαη θακία κνξθή αζχινπ, ζε θαλέλαλ πνιίηε, ζε θακία ζπιινγηθφηεηα, ζε θαλέλαλ αηξεηφ ή δηνξηζκέλν Γεκφζην Λεηηνπξγφ, νχηε ζην Γεκφζην νχηε ζηνλ Ηδησηηθφ ηνκέα, παξά κφλν ζηηο πεξηπηψζεηο νη νπνίεο δηέπνληαη απφ ην Γηεζλέο Γίθαην, ζην πιαίζην ησλ απνθάζεσλ ηνπ Οξγαληζκνχ Ζλσκέλσλ Δζλψλ θαη νη νπνίεο αθνξνχλ ζηνπο Πνιηηηθνχο Πξφζθπγεο. Άξζξν 20. Ζ δηαηχπσζε ησλ δηθαησκάησλ θαη ησλ εγγπήζεσλ πνπ πεξηιακβάλνληαη ζην παξφλ χληαγκα θαη ζηα Γηεζλή Όξγαλα γηα ηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα, δελ επηηξέπεηαη λα ζεσξνχληαη σο άξλεζε άιισλ, πνπ, φληαο εγγελή ζηα άηνκα, δελ εκθαλίδνληαη ξεηά ζε απηά. Ζ έιιεηςε ξπζκηζηηθνχ Νφκνπ γη' απηά ηα δηθαηψκαηα δελ ππνλνκεχεη ηελ άζθεζε ηνπο. Άξζξν 21. Σα ζρεηηθά κε ηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα ζχκθσλα, νη ζπλζήθεο θαη νη ζπκβάζεηο πνπ πξνζππνγξάθνληαη θαη επηθπξψλνληαη απφ ηελ Γεκνθξαηία ηεο Διιάδνο, έρνπλ ζπληαγκαηηθή ηζρχ θαη ππεξηζρχνπλ ηεο εζσηεξηθήο έλλνκεο ηάμεο, εθφζνλ πεξηιακβάλνπλ επλντθφηεξνπο φξνπο γηα ηελ απφιαπζε θαη ηελ άζθεζε δηθαησκάησλ, απφ ηνπο ζεζπηζκέλνπο απφ ην παξφλ χληαγκα θαη απφ ηνπο Νφκνπο ηεο Γεκνθξαηίαο, θαη έρνπλ ηαρεία θαη άκεζε εθαξκνγή ζηα Γηθαζηήξηα θαη ζηα ινηπά Όξγαλα ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. Άξζξν 22. Κακία λνκνζεηηθή δηάηαμε δελ έρεη αλαδξνκηθή ηζρχ. Οη Νφκνη εθαξκφδνληαη απφ ηε ζηηγκή πνπ ηίζεληαη ζε ηζρχ, αθφκε θαη ζηηο δηαδηθαζίεο πνπ ηπρφλ βξίζθνληαη ζε εμέιημε. Άξζξν 23. Κάζε πξάμε ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο πνπ παξαβηάδεη ή κεηψλεη ηα δηθαηψκαηα ηα νπνία εγγπάηαη ην παξφλ χληαγκα θαη ν Νφκνο, είλαη άθπξε. Οη Γεκφζηνη Λεηηνπξγνί πνπ ηελ απαγγέιινπλ ή ηελ εθηεινχλ, θέξνπλ πνηληθή, αζηηθή, πεηζαξρηθή θαη δηνηθεηηθή επζχλε, αλάινγα κε ηελ πεξίπησζε, ρσξίο ηε δηθαηνινγία ηεο εληνιήο αλσηέξνπ ή πξντζηακέλνπ. Άξζξν 24. 1. Καζέλαο έρεη ην δηθαίσκα πξφζβαζεο ζηελ απνλνκή Γηθαηνζχλεο γηα λα δηθαηψζεη ηα ζπκθέξνληα ηνπ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ ζπιινγηθψλ ή ησλ επξχηεξσλ. Έρεη επίζεο δηθαίσκα ζηελ απνηειεζκαηηθή πξνζηαζία ηνπο θαη ζηελ έγθαηξε ιήςε ηεο αληίζηνηρεο απφθαζεο. 2. Καζέλαο έρεη δηθαίσκα γηα λα εδξαηψζεη ηα ζπκθέξνληά ηνπ, λα ζηξέθεηαη θαηά παληφο αηξεηνχ ή δηνξηζκέλνπ Γεκφζηνπ Λεηηνπξγνχ, αθφκε θαη φηαλ απηά ηα ζπκθέξνληα αθνξνχλ ελ κέξεη ζε απηφλ, σο κέινπο ηεο ειιεληθήο θνηλσλίαο. Άξζξν 25. Σν Κξάηνο εγγπάηαη ηελ παξνρή ηεο απφιπηα δσξεάλ Γηθαηνζχλεο, κε ραξαθηήξα πξνζβάζηκν, ακεξφιεπην, επαξθή, δηαθαλή, απηφλνκν, αλεμάξηεην, ππεχζπλν, δίθαην θαη ηαρχ, ρσξίο αδηθαηνιφγεηεο θαζπζηεξήζεηο, ηππνιαηξία ή άζθνπεο επαλαηνπνζεηήζεηο. Άξζξν 26. 11
Καζέλαο έρεη δηθαίσκα λα πξνζηαηεχεηαη απφ ηα Γηθαζηήξηα, ζηα πιαίζηα ηεο απφιαπζεο θαη άζθεζεο ησλ ζπληαγκαηηθψλ δηθαησκάησλ θαη εγγπήζεσλ, αθφκε θαη ησλ εγγελψλ ηνπ αηφκνπ πνπ δε δειψλνληαη ξεηψο ζην παξφλ χληαγκα ή ζηα Γηεζλή Όξγαλα γηα ηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα. Άξζξν 27. 1. Ζ δηαδηθαζία πξνζθπγήο γηα παξνρή ζπληαγκαηηθήο πξνζηαζίαο είλαη πξνθνξηθή, δεκφζηα, ζχληνκε, δσξεάλ, θαη δε ρξεηάδεηαη ηππηθέο δηαηππψζεηο. 2. Ζ αξκφδηα δηθαζηηθή Αξρή έρεη δηθαηνδνζία λα απνθαζηζηά άκεζα ηελ θαηαπαηεζείζα λνκηθή θαηάζηαζε, ή ηελ θαηάζηαζε πνπ πεξηζζφηεξν ηεο πξνζηδηάδεη ζηελ ζπληαγκαηηθή πξνζηαζία. 3. Οπνηαδήπνηε ρξνληθή πεξίνδνο ζεσξείηαη θαηάιιειε θαη ην Γηθαζηήξην ηε δηεθπεξαηψλεη δίλνληάο ηεο άκεζε πξνηεξαηφηεηα έλαληη νπνηνπδήπνηε άιινπ ζέκαηνο. Άξζξν 28. 1. Καζέλαο κπνξεί λα πξνζθχγεη αηηνχκελνο πξνζηαζία γηα ηελ ειεπζεξία ή ηελ αζθάιεηά ηνπ. 2. Ο θξαηνχκελνο ή ε θξαηνχκελε ηίζεηαη ππφ ηελ θεδεκνλία ηνπ Γηθαζηεξίνπ, θαηά ηξφπν άκεζν, ρσξίο θακία θαζπζηέξεζε. Ζ άζθεζε απηνχ ηνπ δηθαηψκαηνο δελ κπνξεί λα επεξεαζηεί κε θαλέλαλ ηξφπν κε δήισζε ζπλζεθψλ εμαίξεζεο ή κε πεξηνξηζκφ ζπληαγκαηηθψλ εγγπήζεσλ. Άξζξν 29. 1. Καζέλαο έρεη δηθαίσκα πξφζβαζεο ζηελ πιεξνθφξεζε γηα ηα πξνζσπηθά ηνπ δεδνκέλα, θαη ηα πεξηνπζηαθά ηνπ ζηνηρεία πνπ είλαη θαηαγεγξακκέλα ζε επίζεκα ή ηδησηηθά αξρεία. Δπίζεο έρεη ην δηθαίσκα λα γλσξίδεη ηε ρξήζε ηεο νπνίαο ηπγράλνπλ ηα πξναλαθεξζέληα, θαη ην ζθνπφ απηήο, θαη λα δεηά ελψπηνλ ηνπ αξκφδηνπ Γηθαζηεξίνπ ηελ ελεκέξσζε, ηε δηφξζσζε ή ηελ θαηαζηξνθή εθείλσλ ησλ ζηνηρείσλ πνπ εκθαλίδνληαη ιαλζαζκέλα ή πνπ ζίγνπλ παξάλνκα ηα δηθαηψκαηά ηνπ. Οκνίσο, κπνξεί λα έρεη πξφζβαζε ζε έγγξαθα νπνηαζδήπνηε θχζεο, πνπ πεξηέρνπλ πιεξνθνξίεο ησλ νπνίσλ ε γλψζε ελδηαθέξεη θνηλφηεηεο ή νκάδεο αηφκσλ. 2. Γηαζθαιίδεηαη ην απφξξεην ησλ πεγψλ δεκνζηνγξαθηθήο πιεξνθφξεζεο κε εμαίξεζε ηα εγθιήκαηα ηεο εζράηεο πξνδνζίαο, ηεο εκπνξίαο λαξθσηηθψλ θαη ηνπ βηαζκνχ αλειίθσλ. 3. Όια ηα ζπγθεληξσζέληα γηα ηνλ δησθφκελν ζηνηρεία, θαηαζηξέθνληαη κεηά ηελ πάξνδν έμη κελψλ, απφ ηελ εκεξνκελία ηεο ηειεζίδηθεο αζψσζήο ηνπ, ελψπηνλ ηνπ δησθνκέλνπ θαη κε επίδνζε απφ ηελ αξκφδηα αξρή, πξαθηηθνχ θαηαζηξνθήο ησλ. 4. Ο Γεκφζηνο Λεηηνπξγφο πνπ θξαηά ζηνηρεία αζσσζέληα πνιίηε, κεηά ηελ πάξνδν ηεο πξνζεζκίαο πνπ νξίδεηαη ζηελ σο άλσ παξάγξαθν, ελέρεη αζηηθή θαη πνηληθή επζχλε, ηφζν έλαληη ηνπ πνιίηε θαη έγθιεζε, φζν θαη απηεπαγγέιησο απφ ηηο δησθηηθέο αξρέο θαη ηηκσξείηαη κε πνηλή άλσ ησλ δεθαπέληε εηψλ θπιάθηζε, κε εμαγνξάζηκε θαη ρσξίο αλαζηνιή. Άξζξν 30. Σν Κξάηνο είλαη ππνρξεσκέλν λα εξεπλά θαη λα επηβάιιεη λφκηκεο θπξψζεηο ζηα αδηθήκαηα ζε βάξνο ησλ αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ πνπ δηαπξάηηνληαη απφ ηηο αξρέο. Άξζξν 31. 12
1. Σα εγθιήκαηα ηεο εζράηεο πξνδνζίαο, ηεο παξάβαζεο θαζήθνληνο απφ πξφζεζε, ηεο απηζηίαο ζηελ ππεξεζία, ηνπ ρξεκαηηζκνχ, ηεο παζεηηθήο δσξνδνθίαο θαη ηεο δηαζπάζηζεο δεκνζίνπ ρξήκαηνο πνπ δηαπξάηηνληαη απφ αηξεηνχο ή δηνξηζκέλνπο Γεκφζηνπο Λεηηνπξγνχο, δελ παξαγξάθνληαη. 2. Σα εγθιήκαηα ηεο εκπνξίαο λαξθσηηθψλ, ηνπ βηαζκνχ αλειίθσλ θαη ηα εγθιήκαηα πνιέκνπ πνπ δηαπξάηηνληαη απφ φινπο ηνπο πνιίηεο αλεμαηξέησο, δελ παξαγξάθνληαη. Άξζξν 32. 1. Σα εγθιήκαηα ηεο εζράηεο πξνδνζίαο, ηεο παξάβαζεο θαζήθνληνο απφ πξφζεζε, ηεο απηζηίαο ζηελ ππεξεζία, ηνπ ρξεκαηηζκνχ, ηεο παζεηηθήο δσξνδνθίαο θαη ηεο δηαζπάζηζεο δεκνζίνπ ρξήκαηνο πνπ δηαπξάηηνληαη απφ αηξεηνχο ή δηνξηζκέλνπο Γεκφζηνπο Λεηηνπξγνχο, απνθιείνληαη απφ ηα επεξγεηήκαηα πνπ ηπρφλ επηθέξνπλ ηελ αηηκσξεζία, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο ράξεο θαη ηεο ακλεζηίαο. 2. Σα εγθιήκαηα ηεο εκπνξίαο λαξθσηηθψλ, ηνπ βηαζκνχ αλειίθσλ θαη ηα εγθιήκαηα πνιέκνπ πνπ δηαπξάηηνληαη απφ φινπο ηνπο πνιίηεο αλεμαηξέησο, απνθιείνληαη απφ ηα επεξγεηήκαηα πνπ ηπρφλ επηθέξνπλ ηελ αηηκσξεζία, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο ράξεο θαη ηεο ακλεζηίαο. Άξζξν 33. 1. Σν Κξάηνο ππνρξενχηαη λα απνδεκηψλεη εμ νινθιήξνπ ηα ζχκαηα παξάβαζεο ησλ αλζξψπηλσλ δηθαησκάησλ πνπ ηνπ θαηαινγίδνληαη ή ηνπο δηθαηνχρνπο. 2. Σν Κξάηνο ππνρξενχηαη λα απνδεκηψλεη εμ νινθιήξνπ ηα ζχκαηα ηξνκνθξαηηθψλ επηζέζεσλ. Άξζξν 34. Σν Κξάηνο ιακβάλεη λνκνζεηηθά θαη άιιεο θχζεο κέηξα πξνθεηκέλνπ λα θαηαζηήζεη απνηειεζκαηηθέο ηηο απνδεκηψζεηο πνπ ζεζπίδεη ην άξζξν 33. Άξζξν 35. 1. Σν Κξάηνο πξνζηαηεχεη ηα ζχκαηα θνηλψλ εγθιεκάησλ θαη θξνληίδεη ψζηε νη ππαίηηνη λα απνθαζηζηνχλ ηηο δεκίεο ηηο νπνίεο πξνθάιεζαλ. 2. Σα Πνηληθά Γηθαζηήξηα φισλ ησλ βαζκψλ, ππνρξενχληαη λα εθδίδνπλ παξάιιεια κε ηελ απφθαζε πνηλήο ζηνπο ελφρνπο θνηλψλ εγθιεκάησλ θαη απφθαζε πεξί ηνπ χςνπο ηεο απνδεκίσζεο ηνπ ζχκαηνο ή ησλ ζπκάησλ. Άξζξν 36. Καζέλαο έρεη δηθαίσκα, κε ηνπο φξνπο πνπ ζέηνπλ ηα ζχκθσλα, νη ζπλζήθεο θαη νη ζπκβάζεηο γηα ηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα πνπ έρεη θπξψζεη ε Γεκνθξαηία, λα εγείξεη απαηηήζεηο ή λα θαηαζέηεη παξάπνλα ελψπηνλ ησλ δηεζλψλ νξγάλσλ πνπ δεκηνπξγνχληαη κε ηέηνηνπο ζθνπνχο, γηα λα δεηά ηελ πξνζηαζία ησλ αλζξψπηλσλ δηθαησκάησλ ηνπ. Άξζξν 37. Σν Κξάηνο ιακβάλεη, ζχκθσλα κε ηηο δηαδηθαζίεο πνπ ζεζπίδεη ην παξφλ χληαγκα θαη ν Νφκνο, ηα κέηξα πνπ ζεσξνχληαη αλαγθαία γηα ηελ ηήξεζε ησλ απνθάζεσλ πνπ πεγάδνπλ απφ ηα Γηεζλή Όξγαλα πνπ πξνβιέπεη απηφ ην άξζξν. ΚΔΦΑΛΑΙΟ 5. 13
Ιζαγέλεηα θαη ππεθνφηεηα. Πξψην Σκήκα: Ιζαγέλεηα. Άξζξν 38. Δίλαη Πνιίηεο ηεο Διιάδνο: 1. Καζέλαο πνπ γελληέηαη ζηελ επηθξάηεηα ηεο Γεκνθξαηίαο απφ Παηέξα θαη Μεηέξα Έιιελεο Πνιίηεο. 2. Καζέλαο πνπ γελληέηαη ζε μέλε επηθξάηεηα, θαη είλαη ηέθλν παηέξα θαη κεηέξαο εθ γελεηήο πνιηηψλ ηεο Διιάδνο. 3. Καζέλαο πνπ γελληέηαη ζε μέλε επηθξάηεηα, θαη είλαη ηέθλν παηέξα ή κεηέξαο εθ γελεηήο πνιηηψλ ηεο Διιάδνο, εθφζνλ εγθαζίζηαηαη κφληκα ζηελ επηθξάηεηα ηεο Γεκνθξαηίαο ή δειψλεη ηε βνχιεζε ηνπ λα απνθηήζεη ηελ ηζαγέλεηα ηεο Διιάδνο. 4. Καζέλαο πνπ γελληέηαη ζε μέλε επηθξάηεηα, θαη είλαη ηέθλν παηέξα ή κεηέξαο πνιηηψλ ηεο Διιάδνο, θαηφπηλ πνιηηνγξάθεζεο, εθφζνλ, πξηλ θιείζεη ην δέθαην φγδνν έηνο ηεο ειηθίαο ηνπ, εγθαηαζηαζεί κφληκα ζηελ επηθξάηεηα ηεο Γεκνθξαηίαο, θαη πξηλ θιείζεη ην εηθνζηφ πέκπην έηνο ηεο ειηθίαο ηνπ, δειψζεη ηε βνχιεζε λα απνθηήζεη ηελ ηζαγέλεηα ηεο Διιάδνο. 5. Κάζε Οκνγελήο, κε θαηαγσγή, απνδεηθλπφκελε ζηα αξκφδηα Όξγαλα ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Γεκνθξαηίαο, απφ Έιιελεο Πνιίηεο. Άξζξν 39. Ζ ηζαγέλεηα ηεο Διιάδνο δελ ράλεηαη κε ηελ αίηεζε θαη απφθηεζε άιιεο ηζαγέλεηαο. Άξζξν 40. 1. Καζέλαο κπνξεί λα απνπνηεζεί ηελ ηζαγέλεηα ηεο Διιάδνο. 2. Όπνηνο απνπνηεζεί ηελ εθ γελεηήο ή απφ πνιηηνγξάθεζε ηζαγέλεηα ηνπ, δελ κπνξεί λα ηελ αλαθηήζεη, νξηζηηθά θαη ακεηάθιεηα. Άξζξν 41. Καλέλαο Πνιίηεο κε ηζαγέλεηα άιινπ Κξάηνπο, δελ κπνξεί λα απνθηήζεη ειιεληθή ππεθνφηεηα θαη κφληκε εγθαηάζηαζε ζηελ Δπηθξάηεηα αλ δελ θαηέρεη πιήξσο ηελ ειιεληθή γιψζζα, ηελ ειιεληθή ηζηνξία απφ ηελ αξραηφηεηα κέρξη ζήκεξα θαη δελ έρεη επηηχρεη πιήξε αθνκνίσζε κε ηνλ ειιεληθφ ηξφπν δσήο θαηά δηακνλή ηνπιάρηζηνλ 12 εηψλ, πξνζφληα ηα νπνία πξέπεη λα δηαπηζησζνχλ απφ εηδηθή εμεηαζηηθή επηηξνπή, ε νπνία νξίδεηαη απφ ην πκβνχιην ηεο Γεκνθξαηίαο. Άξζξν 42. Δίλαη Πνιίηεο ηεο Διιάδνο θαηφπηλ πνιηηνγξάθεζεο: 1. Οη αιινδαπνί πνπ απνθηνχλ θάξηα πνιηηνγξάθεζεο. Γη απηφλ ην ζθνπφ πξέπεη λα δηακέλνπλ κφληκα ρσξίο δηαθνπή ζηελ Διιάδα, γηα ηνπιάρηζηνλ κία δσδεθαεηία ζπλαπηή ηεο εκεξνκελίαο ηεο αληίζηνηρεο αίηεζεο θαη κε ηηο πξνυπνζέζεηο ηνπ άξζξνπ 41 ηνπ παξφληνο πληάγκαηνο. 14
2. Οη αιινδαπνί θαη νη αιινδαπέο πνπ ηεινχλ γάκν κε Πνιίηεο ηεο Διιάδαο, εθφζνλ δειψζνπλ ηε βνχιεζή ηνπο λα απνθηήζνπλ ηελ ειιεληθή ππεθνφηεηα, θαηφπηλ παξέιεπζεο πέληε εηψλ απφ ηελ εκεξνκελία ηνπ γάκνπ ηνπο θαη κε ηηο ινηπέο πξνυπνζέζεηο ηνπ άξζξνπ 41 ηνπ παξφληνο πληάγκαηνο. 3. Σα ηέθλα ησλ αιινδαπψλ πνπ δελ έρνπλ ελειηθησζεί θαηά ηελ εκεξνκελία πνιηηνγξάθεζεο ησλ γνλέσλ πνπ έρνπλ ηελ θεδεκνλία ηνπο, εθφζνλ δειψζνπλ βνχιεζε πνιηηνγξάθεζεο πξηλ θιείζνπλ ην εηθνζηφ πξψην έηνο ηεο ειηθίαο ηνπο, θαη εθφζνλ έρνπλ δήζεη ζηελ Διιάδα γηα πέληε ζπλαπηά έηε, πξηλ ηελ πξναλαθεξζείζα δήισζε θαη κε ηηο ινηπέο πξνυπνζέζεηο ηνπ άξζξνπ 41 ηνπ παξφληνο πληάγκαηνο. 4. Καη εμαίξεζε κπνξνχλ λα πνιηηνγξαθεζνχλ σο Έιιελεο Πνιίηεο, αιινδαπνί νη νπνίνη απνδεδεηγκέλα, είηε κε ην ζπγγξαθηθφ θαη αθαδεκατθφ ηνπο έξγν, ή κε ηελ δξάζε ηνπο, αλέδεημαλ ή ζηήξημαλ ηελ Διιάδα, ηελ ηζηνξία ηνλ πνιηηηζκφ ηεο θαη ηα δίθαηα ηεο, ζηηο ρψξεο θαηαγσγήο ηνπο ή δηεζλψο. ηηο πεξηπηψζεηο απηέο, αξκφδηα επηηξνπή ππφ ηνλ Πξφεδξν ηεο Γεκνθξαηίαο, ρνξεγεί ηελ θαη εμαίξεζε πνιηηνγξάθεζε θαη ηζαγέλεηα. Άξζξν 43. Οη εθ γελεηήο θαη απφ πνιηηνγξάθεζε Πνιίηεο ηεο Διιάδνο δελ κπνξνχλ λα ζηεξεζνχλ ηελ ππεθνφηεηά ηνπο, παξά κφλν ζε πεξίπησζε θαηά ηελ νπνία θαηαδηθαζηνχλ γηα εζράηε πξνδνζία. Άξζξν 44. Σα πνιηηηθά δηθαηψκαηα αλήθνπλ απνθιεηζηηθά ζηνπο Πνιίηεο ηεο Διιάδνο. Άξζξν 45. Μφλν νη εθ γελεηήο Πνιίηεο ηεο Διιάδνο, κε παηέξα θαη κεηέξα Έιιελεο Πνιίηεο θαη νη νπνίνη δελ έρνπλ απνθηήζεη άιιε ηζαγέλεηα κπνξνχλ λα αζθνχλ ηα αμηψκαηα ηνπ Πξνέδξνπ ηεο Γεκνθξαηίαο, ηνπ Πξσζππνπξγνχ, ηνπ Πξνέδξνπ θαη Αληηπξνέδξσλ ηεο Άλσ Βνπιήο ησλ Διιήλσλ, ησλ Πξνέδξσλ ηνπ Αξείνπ Πάγνπ, ηνπ Αλψηαηνπ πληαγκαηηθνχ Γηθαζηεξίνπ, ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπηθξαηείαο, ηνπ Γεληθνχ Δηζαγγειέα ηεο Γεκνθξαηίαο, ηνπ Δθπξνζψπνπ ηνπ Λανχ, ησλ Τπνπξγψλ, ησλ Τθππνπξγψλ, ησλ Βνπιεπηψλ ηεο Άλσ Βνπιήο ησλ Διιήλσλ, ησλ Ννκαξρψλ, ησλ Γεκάξρσλ, θαη ησλ Πξνέδξσλ ησλ Κνηλνηήησλ, φπσο θαη ησλ Αμησκαηηθψλ ησλ Δλφπισλ Γπλάκεσλ θαη ησλ σκάησλ Αζθαιείαο. Άξζξν 46. Όπνηνο απνπνηείηαη ή ζηεξείηαη ηελ ηζαγέλεηα, ζηεξείηαη θαη ηελ ππεθνφηεηα. ΚΔΦΑΛΑΙΟ 6. Γηθαηψκαηα ησλ πνιηηψλ. Άξζξν 47. 1. Σν δηθαίσκα ζηε δσή είλαη απαξαβίαζην. 2. Καλέλαο Νφκνο δελ ζεζπίδεη ηελ ζαλαηηθή πνηλή, θαη θακία Αξρή δελ κπνξεί λα ηελ εθαξκφδεη. 3. Σν Κξάηνο πξνζηαηεχεη ηε δσή φζσλ ζηεξνχληαη ηελ ειεπζεξία ηνπο, ππεξεηψληαο ζην ζηξάηεπκα ή ζε Γεκφζηεο Αξρέο, ή φζσλ ππφθεηληαη ζηελ Γηνίθεζή ηνπ κε νπνηνλδήπνηε ηξφπν. Άξζξν 48. 15
Ζ πξνζσπηθή ειεπζεξία είλαη απαξαβίαζηε. πλεπψο: 1. Καλέλαο δελ ζπιιακβάλεηαη ή θξαηείηαη, παξά κφλν δπλάκεη δηθαζηηθνχ εληάικαηνο, εμαηξνπκέλσλ ησλ απηφθσξσλ εγθιεκάησλ. 2. Καηά ηελ ζχιιεςή ηνπ, αλαγηγλψζθνληαη ππνρξεσηηθά απφ ηνλ δηελεξγνχληα ηε ζχιιεςε δεκφζην ιεηηνπξγφ, ηα δηθαηψκαηά ηνπ, σο εμήο: «Σπιιακβάλεζηε θαηεγνξνύκελνο γηα (πεξηγξάθεηαη ην αδίθεκα γηα ην νπνίν θαηεγνξείηαη ν ζπιιακβαλόκελνο). Έρεηε ην δηθαίσκα λα κελ δειώζεηε ηίπνηε θαη λα παξακείλεηε ζησπειόο ελώπηνλ ηεο δησθηηθήο αξρήο. Οηηδήπνηε δειώζεηε ή πξάμεηε θαηά ηε ζύιιεςή ζαο, κπνξεί λα ζηξαθεί ελαληίνλ ζαο ελώπηνλ ηνπ Δηθαζηεξίνπ. Εάλ έρεηε αδπλακία πξόζιεςεο λνκηθνύ ππεξαζπηζηή ζαο, ε Πνιηηεία ζα δηνξίζεη δσξεάλ λνκηθό ππεξαζπηζηή γηα ινγαξηαζκό ζαο. Απαληήζηε κνπ αλ έρεηε αληηιεθζεί ηα δηθαηώκαηά ζαο, όπσο ζαο αλαγλώζζεθαλ». 3. Ζ θαηαλφεζε ησλ δηθαησκάησλ ηνπ θαηεγνξνπκέλνπ, πξέπεη λα ζπλνδεπηεί απφ ηελ θαηάθαζε ηνπ θαηεγνξνπκέλνπ. 4. ε απηήλ ηελ πεξίπησζε, ν θαηεγνξνχκελνο πξνζάγεηαη ελψπηνλ ηεο Γηθαζηηθήο Αξρήο, κέζα ζε ρξνληθφ δηάζηεκα φρη κεγαιχηεξν απφ ζαξάληα νθηψ ψξεο απφ ηε ζηηγκή ηεο ζχιιεςεο. 5. Ο Γηθαζηήο, είλαη ππνρξεσκέλνο λα αθήζεη ακέζσο ειεχζεξν ηνλ θαηεγνξνχκελν θαη ρσξίο λα εηζέιζεη ζε θακία δηαδηθαζία εθδίθαζεο, εάλ δηαπηζησζεί κε κάξηπξεο, ή ηεθκεξησκέλε καξηπξία απφ ηελ πιεπξά ηνπ θαηεγνξνχκελνπ, πσο δελ αλαγλψζηεθαλ ηα δηθαηψκαηά ηνπ. 6. Ο θαηεγνξνχκελνο δηθάδεηαη, φληαο ειεχζεξνο, εθηφο ησλ πεξηζηάζεσλ πνπ θξίλνληαη απφ ηνλ ή ηε δηθαζηή ζε θάζε πεξίπησζε, ε θαηάζεζε εγγπήζεσλ ή ε πξνθπιάθηζε ηνπ θαηεγνξνπκέλνπ. 7. Ζ πξνθπιάθηζε ηνπ θαηεγνξνπκέλνπ, δελ κπνξεί λα ππεξβαίλεη ζε θακία πεξίπησζε ηνπο ηξεηο κήλεο. 8. ε πεξίπησζε αζψσζεο ηνπ θαηεγνξνπκέλνπ, κε ηειεζίδηθε απφθαζε, απηφο απνδεκηψλεηαη κε ρξεκαηηθή απνδεκίσζε, αληηζηνηρνχζα ζηηο εκέξεο πξνθπιάθηζήο ηνπ. 9. ε πεξίπησζε αζψσζεο ηνπ θαηεγνξνπκέλνπ, ηα αξκφδηα φξγαλα ηα νπνία ελεπιάθεζαλ ζηελ πξνθπιάθηζή ηνπ, νθείινπλ λα δεηήζνπλ δεκνζίσο ζπγγλψκε απφ ηνλ αδίθσο πξνθπιαθηζζέληα. 10. Ζ θαηάζεζε ρξεκαηηθήο εγγχεζεο πνπ απαηηεί ν Νφκνο γηα λα παξαρσξήζεη ηελ ειεπζεξία πξνζψπνπ πνπ θξαηείηαη, δελ θνξνινγείηαη θαη επηζηξέθεηαη ακέζσο θαη ζην αθέξαην ζε ζαξάληα νθηψ ψξεο απφ ηελ ζηηγκή ηεο νξηζηηθήο ηειεζηδηθίαο. 11. Κάζε θξαηνχκελνο δηθαηνχηαη λα επηθνηλσλήζεη άκεζα κε ηνπο ζπγγελείο ηνπ, ην λνκηθφ ππεξαζπηζηή ηνπ, ή νπνηνδήπνηε πξφζσπν ηεο εκπηζηνζχλεο ηνπ ην νπνίν νξίδεη ν ίδηνο. Καη απηά ηα πξφζσπα έρνπλ ην δηθαίσκα λα πιεξνθνξνχληαη γηα ηνλ ηφπν θξάηεζεο ηνπ πξνζψπνπ πνπ ηνπο αθνξά, λα ελεκεξψλνληαη άκεζα γηα ηνπο ιφγνπο θξάηεζεο θαη λα θαηαζέηνπλ γξαπηή πηζηνπνίεζε γηα 16
ηε θπζηθή θαη ςπρηθή θαηάζηαζε ηνπ θξαηνχκελνπ ζηνλ πξναλαθξηηηθφ ηνπ θάθειν είηε ελεξγψληαο αθ' εαπηνχ ηνπο είηε κε ηε βνήζεηα εηδηθψλ. 12. Ζ αξκφδηα Αξρή ηεξεί δεκφζην αξρείν φισλ ησλ πξαγκαηνπνηεζέλησλ θξαηήζεσλ, ην νπνίν πεξηιακβάλεη ηα ζηνηρεία ηαπηφηεηαο ησλ θξαηνχκελσλ, ηνλ ηφπν, ηελ ψξα θαη ηηο ζπλζήθεο ζχιιεςεο, φπσο επίζεο ηα νλφκαηα ησλ δεκφζησλ ιεηηνπξγψλ πνπ δηελήξγεζαλ ηε ζχιιεςε θαζψο θαη ηηο παξαηεξήζεηο, ελζηάζεηο θαη νηηδήπνηε άιιν θξίλεηαη απαξαίηεην απφ ηνπο ππεξαζπηζηέο ηνπ ή ηα πξφζσπα ηα νπνία θιήζεθαλ λα ηνλ ππεξαζπηζηνχλ. 13. ρεηηθά κε ηε ζχιιεςε αιινδαπψλ, ηεξείηαη, επηπιένλ, ε πξνβιεπφκελε απφ ηα Γηεζλή χκθσλα πξνμεληθή ελεκέξσζε. 14. Ζ πνηλή εθαξκφδεηαη κφλν ζην θαηαδηθαζζέλ πξφζσπν. Γελ ππάξρνπλ πνηλέο αηηκσηηθέο ή ηζφβηαο θάζεηξμεο, παξά κφλν ζηηο πεξηπηψζεηο, ησλ εγθιεκάησλ, ηεο εζράηεο πξνδνζίαο, ηεο παξάβαζεο θαζήθνληνο απφ πξφζεζε, ηεο απηζηίαο ζηελ ππεξεζία, ηνπ ρξεκαηηζκνχ, ηεο παζεηηθήο δσξνδνθίαο θαη ηεο δηαζπάζηζεο δεκνζίνπ ρξήκαηνο πνπ δηαπξάηηνληαη απφ αηξεηνχο ή δηνξηζκέλνπο Γεκφζηνπο Λεηηνπξγνχο, φπσο επίζεο ζηηο πεξηπηψζεηο ησλ εγθιεκάησλ, ηεο εκπνξίαο λαξθσηηθψλ θαη ηνπ βηαζκνχ αλειίθσλ, πνπ δηαπξάηηνληαη αλεμαηξέησο, απφ φινπο ηνπο πνιίηεο. ε φιεο ηηο άιιεο πεξηπηψζεηο, νη πνηλέο θπιάθηζεο δελ μεπεξλνχλ ηα ηξηάληα έηε. 15. ηηο πεξηπηψζεηο ησλ πνηλψλ γηα ηα εγθιήκαηα, ηεο εζράηεο πξνδνζίαο, ηεο παξάβαζεο θαζήθνληνο απφ πξφζεζε, ηεο απηζηίαο ζηελ ππεξεζία, ηνπ ρξεκαηηζκνχ, ηεο παζεηηθήο δσξνδνθίαο θαη ηεο δηαζπάζηζεο δεκνζίνπ ρξήκαηνο πνπ δηαπξάηηνληαη απφ αηξεηνχο ή δηνξηζκέλνπο Γεκφζηνπο Λεηηνπξγνχο, φπσο επίζεο ζηηο πεξηπηψζεηο ησλ εγθιεκάησλ, ηεο εκπνξίαο λαξθσηηθψλ θαη ηνπ βηαζκνχ αλειίθσλ, πνπ δηαπξάηηνληαη αλεμαηξέησο, απφ φινπο ηνπο πνιίηεο, ηα αξκφδηα Γηθαζηήξηα, κπνξνχλ λα επηβάιινπλ θνηλσληθή πνηλή, γηα ην ζχλνιν ηεο πνηλήο ζην νπνίν επηβιήζεθε. 16. Κάζε Αξρή πνπ επηβάιιεη πεξηνξηζηηθά κέηξα ππνρξενχηαη λα δειψλεη ηα ζηνηρεία ηεο. 17. Οη εθπξφζσπνη θάζε Αξρήο, εμαηξνπκέλσλ ησλ Τπεξεζηψλ Αζθάιεηαο ηνπ Κξάηνπο, ππνρξενχληαη λα θέξνπλ ζην πξφζζην ηκήκα ηεο ζηνιήο ή ηεο πνιηηηθήο πεξηβνιήο ηνπο, ηα πιήξε ζηνηρεία ηνπο, φπσο Όλνκα, Δπίζεην, Ηδηφηεηα θαη Αξηζκφ Μεηξψνπ. 18. Απαγνξεχεηαη ξεηά ζε θάζε εθπξφζσπν Κξαηηθήο Αξρήο λα θαιχπηεη ην πξφζσπφ ηνπ, κε νπνηνλδήπνηε ηξφπν. 19. Απαγνξεχεηαη ξεηά ζε θάζε εθπξφζσπν Κξαηηθήο Αξρήο λα πξνζάγεη Έιιελα πνιίηε γηα νπνηνλδήπνηε ιφγν, ρσξίο απαγγειία θαηεγνξίαο θαη κφλν γηα εμαθξίβσζε ησλ ζηνηρείσλ ηνπ. 20. Απαγνξεχεηαη ξεηά ζε θάζε εθπξφζσπν Κξαηηθήο Αξρήο, λα αηηείηαη ηελ επίδεημε ησλ ζηνηρείσλ ηνπ Έιιελα πνιίηε, ρσξίο εμήγεζε απφ ηελ πιεπξά ηνπ, ηνπ ιφγνπ ή ησλ ιφγσλ γηα ηνλ νπνίν/νπνίνπο, δεηά ηα ζηνηρεία ηνπ. 21. Δάλ ε εμήγεζε δελ είλαη ζαθήο απφ ηνλ εθπξφζσπν ηεο Κξαηηθήο Αξρήο, ν Έιιελαο πνιίηεο, έρεη δηθαίσκα λα αξλεζεί ηελ επίδεημε ησλ ζηνηρείσλ ηνπ. 22. Απαγνξεχεηαη ξεηά ζε θάζε εθπξφζσπν Κξαηηθήο Αξρήο, λα ζέηεη ζε πεξηνξηζκφ Έιιελα πνιίηε, ρσξίο απαγγειία θαηεγνξίαο ζε βάξνο ηνπ. 23. Ζ ηαπηνπξνζσπία ηνπ Έιιελα Πνιίηε, γίλεηαη απηνκάησο θαη επηηνπίσο, κε ηελ επίδεημε ζηνλ εθπξφζσπν ηεο Κξαηηθήο Αξρήο, νπνηνπδήπνηε δεκνζίνπ ή ηδησηηθνχ εγγξάθνπ, ην νπνίν θέξεη ηελ 17
θσηνγξαθία θαη ηα ζηνηρεία ηνπ. 24. Καλέλαο δελ παξακέλεη ππφ θξάηεζε αθνχ εθδνζεί απφθαζε απνθπιάθηζεο απφ ηελ αξκφδηα Αξρή, ή εθφζνλ εθηηζεί ε επηβεβιεκέλε πνηλή. Άξζξν 49. 1. Απαγνξεχεηαη ζηηο Γεκφζηεο Αξρέο, πνιηηηθέο ή ζηξαηησηηθέο, αθφκε θαη ζε θαηάζηαζε έθηαθηεο αλάγθεο, εμαίξεζεο ή πεξηνξηζκνχ ησλ εγγπήζεσλ, λα αζθεί, λα επηηξέπεη ή λα αλέρεηαη ηε βίαηε εμαθάληζε πξνζψπσλ. Ο Γεκφζηνο Λεηηνπξγφο πνπ ηπρφλ ιάβεη εληνιή ή νδεγία γηα λα δηελεξγήζεη ηέηνηνπ είδνπο πξάμε ππνρξενχηαη λα κελ ππαθνχζεη θαη λα ηελ θαηαγγείιεη ζηηο αξκφδηεο Αξρέο. 2. Οη εζηθνί, νη θπζηθνί απηνπξγνί, νη ζπλεξγνί θαη φζνη ζπγθαιχπηνπλ ην έγθιεκα ηεο βίαηεο εμαθάληζεο πξνζψπνπ, φπσο θαη ηελ απφπεηξα, ηηκσξνχληαη κε θπιάθηζε άλσ ησλ δεθαπέληε εηψλ, κε εμαγνξάζηκε θαη ρσξίο αλαζηνιή. Άξζξν 50. Κάζε Έιιελαο Πνιίηεο θαη αιινδαπφο, έρεη δηθαίσκα ζην ζεβαζκφ ηεο ζσκαηηθήο, ςπρηθήο θαη εζηθήο ηνπ αθεξαηφηεηαο, εληφο ηεο ειιεληθήο Δπηθξάηεηαο. πλεπψο: 1. Καλέλαο Έιιελαο Πνιίηεο ή αιινδαπφο, δελ κπνξεί λα πθίζηαηαη απάλζξσπεο ή ππνηηκεηηθέο πνηλέο, βαζαληζηήξηα, ή ζθιεξή κεηαρείξηζε. Κάζε ζχκα πνπ ππέζηε βαζαληζκφ ή ζθιεξή, απάλζξσπε ή ππνηηκεηηθή κεηαρείξηζε, απφ θξαηηθά Όξγαλα, ή έγηλε αλεθηή εθ κέξνπο ηνπο, δηθαηνχηαη λα απνθαηαζηαζεί. 2. Ο Γεκφζηνο Λεηηνπξγφο, ν νπνίνο θαιείηαη απφ πξντζηακέλνπο ηνπ λα πξνβεί ζε βαζαληζηήξηα ή ζθιεξή κεηαρείξηζε ηνπ θαηεγνξνχκελνπ, δηθαηνχηαη λα αξλεζεί θαη λα θαηαγγείιεη ηελ εληνιή ζηηο ζηα αξκφδηα Όξγαλα ηεο Γεκνθξαηίαο. 3. Ο Γεκφζηνο Λεηηνπξγφο, ν νπνίνο πξνβαίλεη ζε βαζαληζηήξηα ή ζθιεξή κεηαρείξηζε θξαηνπκέλνπ, ε δίλεη εληνιή ζε πθηζηάκελφ ηνπ, γηα ηέιεζε βαζαληζηεξίσλ θαη ζθιεξήο κεηαρείξηζεο, ηηκσξείηαη κε θπιάθηζε άλσ ησλ δεθαπέληε εηψλ, ρσξίο αλαζηνιή θαη κε εμαγνξάζηκε. 4. Κάζε Έιιελαο Πνιίηεο ή αιινδαπφο, πνπ έρεη ζηεξεζεί ηελ ειεπζεξία ηνπ πξέπεη λα απνιακβάλεη κεηαρείξηζε αλάινγε ηνπ ζεβαζκνχ πνπ αληηζηνηρεί ζηελ εγγελή αλζξψπηλε αμηνπξέπεηα. 5. Καλέλαο Έιιελαο Πνιίηεο ή αιινδαπφο, δελ ππφθεηηαη ρσξίο ηελ ειεχζεξε ζπγθαηάζεζή ηνπ ζε επηζηεκνληθά πεηξάκαηα ή ηαηξηθέο ή εξγαζηεξηαθέο εμεηάζεηο, εμαηξνπκέλσλ ησλ πεξηπηψζεσλ θαηά ηηο νπνίεο βξίζθεηαη ζε θίλδπλν ε δσή ηνπ. 6. Κάζε Γεκφζηνο Λεηηνπξγφο, πνπ ζηα πιαίζηα ηνπ αμηψκαηνο ηνπ ρξεζηκνπνηεί ζθιεξή κεηαρείξηζε ή πξνθαιεί ζσκαηηθέο ή πλεπκαηηθέο βιάβεο ζε νπνηνδήπνηε πξφζσπν ή ππνθηλεί ή αλέρεηαη κεηαρείξηζε ηέηνηνπ είδνπο ηηκσξείηαη, κε πνηλή θπιάθηζεο, άλσ ησλ δεθαπέληε εηψλ, ρσξίο αλαζηνιή θαη κε εμαγνξάζηκε. Άξζξν 51. 1. Ζ θαηνηθία θαη θάζε ηδησηηθφο ρψξνο είλαη απαξαβίαζηα. Γελ κπνξεί λα γίλεη έξεπλα, παξά κφλνλ θαηφπηλ δηθαζηηθνχ εληάικαηνο, γηα λα απνθεπρζεί παξάβαζε ηνπ Νφκνπ, ή γηα λα εθηειεζηνχλ, 18
ζχκθσλα κε ην Νφκν, νη απνθάζεηο πνπ απαγγέιινπλ ηα Γηθαζηήξηα, πάληα ζην πιαίζην ηνπ ζεβαζκνχ ησλ αλζξψπηλσλ δηθαησκάησλ. 2. Οη πγεηνλνκηθέο επηζθέςεηο ή νη επηζθέςεηο πνπ δηελεξγνχληαη γηα έιεγρν ηεο ππξαζθάιεηαο ηεο θαηνηθίαο, ζχκθσλα κε ην Νφκν, κπνξνχλ κφλν λα πξαγκαηνπνηνχληαη θαηφπηλ πξνεηδνπνίεζεο απφ πιεπξάο ησλ δεκφζησλ ιεηηνπξγψλ πνπ ηηο νξίδνπλ ή ηηο δηελεξγνχλ. 3. Κακία ηεθκεξίσζε αδηθήκαηνο πέξαλ ηεο παξαβίαζεο ησλ πγεηνλνκηθψλ θαλφλσλ θαη απηήο ησλ θαλφλσλ ππξαζθάιεηαο, φπσο απηέο νξίδνληαη ζηελ παξάγξαθν 2 ηνπ παξφληνο άξζξνπ, δελ έρεη λνκηθή θαη απνδεηθηηθή αμία ελψπηνλ ησλ Γηθαζηεξίσλ. 4. Κάζε Έιιελαο Πνιίηεο, δηθαηνχηαη λα ρξεζηκνπνηεί φια ηα κέζα, γηα λα ππεξαζπηζηεί ηελ θαηνηθία ηνπ. 5. ηελ πεξίπησζε ζσκαηηθψλ βιαβψλ ή θφλνπ ε νπνία ηειέζζεθε εληφο ηεο θαηνηθίαο ηνπ απφ ηνλ ηδηνθηήηε ή ηνπο έλνηθνπο απηήο, ζε άηνκν/άηνκα, ηα νπνία εηζέβαιαλ κε απνδεδεηγκέλε ελψπηνλ ησλ Γηθαζηεξίσλ πξφζεζε ηέιεζεο εγθιεκαηηθήο πξάμεο, ν ηδηνθηήηεο θαη νη έλνηθνη απηνχ, απηνδηθαίσο θαη ακέζσο απαιιάζζνληαη απφ νπνηαδήπνηε θαηεγνξία, ελψπηνλ ησλ δηθαζηηθψλ αξρψλ. Άξζξν 52. 1. Καηνρπξψλεηαη ην απφξξεην θαη ην απαξαβίαζην ηεο ηδησηηθήο επηθνηλσλίαο θάζε κνξθήο. 2. Γελ επηηξέπεηαη ε παξέκβαζε ζε απηέο, παξά κφλν κε έληαικα ηνπ αξκφδηνπ Γηθαζηεξίνπ, ηεξψληαο ηηο λνκηθέο δηαηάμεηο θαη δηαθπιάζζνληαο ην απφξξεην ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ πνπ δε ζπζρεηίδεηαη κε ηελ ελ ιφγσ δηαδηθαζία. Άξζξν 53. ε θάζε δηθαζηηθή θαη δηνηθεηηθή δξαζηεξηφηεηα εθαξκφδνληαη νη πξνβιεπφκελεο δηαδηθαζίεο. πλεπψο: 1. Ζ λνκηθή ππεξάζπηζε θαη ζπλδξνκή απνηειεί απαξαβίαζην δηθαίσκα γηα θάζε δηαδηθαζία θαη έξεπλα. 2. Καζέλαο δηθαηνχηαη λα ελεκεξψλεηαη γηα ηηο θαηεγνξίεο πνπ ηνπ πξνζάπηνληαη θαη δηεμάγεηαη έξεπλα. Δπίζεο έρεη δηθαίσκα πξφζβαζεο ζηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία θαη δηθαηνχηαη λα δηαζέηεη ην ρξφλν θαη ηα θαηάιιεια κέζα γηα ηελ ππεξάζπηζή ηνπ. 3. Δίλαη άθπξα ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία πνπ απνθηψληαη θαηφπηλ παξαβίαζεο ηεο δίθαηεο δίθεο. 4. Καζέλαο πνπ έρεη θεξπρζεί έλνρνο, δηθαηνχηαη λα αζθήζεη έθεζε. 5. Καζέλαο ζεσξείηαη αζψνο κέρξη λα απνδεηρζεί ην αληίζεην. Οη δησθηηθέο θαη εηζαγγειηθέο αξρέο νθείινπλ λα απνδεηθλχνπλ ηελ ελνρή ηνπ θαηεγνξνπκέλνπ θαη φρη ν θαηεγνξνχκελνο ηελ αζσφηεηά ηνπ. 6. Καζέλαο έρεη δηθαίσκα ζηελ αθξφαζε, ζε νπνηαδήπνηε δηαδηθαζία, κε ηηο πξνζήθνπζεο εγγπήζεηο θαη κέζα ζηα ινγηθά ρξνληθά φξηα πνπ θαζνξίδνληαη λφκηκα απφ αξκφδην αλεμάξηεην θαη ακεξφιεπην Γηθαζηήξην, πνπ έρεη νξίζεη εθ ησλ πξνηέξσλ. 7. Όπνηνο δε κηιά ηελ ειιεληθή γιψζζα, ή δελ είλαη ζε ζέζε λα επηθνηλσλήζεη κε πξνθνξηθφ ηξφπν, δηθαηνχηαη δηεξκελέα. 8. Καζέλαο δηθαηνχηαη λα δηθάδεηαη απφ ην θπζηθφ ηνπ δηθαζηή, ηαθηηθφ ή νξθσηφ, κε ηηο εγγπήζεηο πνπ ζεζπίδεη ην παξφλ χληαγκα θαη ν Νφκνο. 19
9. Καλέλαο δελ κπνξεί λα δηθαζηεί ρσξίο λα γλσξίδεη ηελ ηαπηφηεηα ηνπ εγθαινχληα ή ηνπ ελάγνληα, νχηε κπνξεί λα δηθαζηεί απφ έθηαθηα Γηθαζηήξηα ή απφ επηηξνπέο πνπ ηπρφλ ζπγθαινχληαη ρσξίο απηήλ ηελ πξνυπφζεζε. 10. Καλέλαο δελ ππνρξεψλεηαη λα νκνινγήζεη ηελ ελνρή ηνπ ή λα θαηαζέζεη ελαληίνλ ηνπ εαπηνχ ηνπ, ηνπ ή ηεο ζπδχγνπ ή ζπληξφθνπ ηνπ/ηεο, ή πξνζψπνπ κέρξη θαη ηέηαξηνπ βαζκνχ ζπγγέλεηαο εμ αίκαηνο ή δεχηεξνπ βαζκνχ εμ αγρηζηείαο. Ζ νκνινγία είλαη έγθπξε, κφλν αλ θαηαηίζεηαη ρσξίο εμαλαγθαζκφ θαλελφο είδνπο. 11. Καζέλαο κπνξεί λα αηηεζεί ελψπηνλ ηνπ Γηθαζηεξίνπ, λα ππεξαζπηζζεί ηνλ εαπηφ ηνπ. ε απηήλ ηελ πεξίπησζε, ν Γηθαζηήο, ππνρξενχηαη λα ηνπ ππνδεηθλχεη ηα δηθαηψκαηά ηνπ θαη λα ηνλ πξνζηαηεχεη απφ ηπρφλ παξαιείςεηο ή ππεξβνιέο, νη νπνίεο κπνξεί λα επηβαξχλνπλ ηελ ζέζε ηνπ. 12. Καλείο δελ ηηκσξείηαη γηα ελέξγεηα ή παξάιεηςε πνπ δελ πξνβιέπεηαη σο αδίθεκα ζε πξνυπάξρνληα Νφκν. 13. Καζέλαο κπνξεί λα δεηά απφ ην Κξάηνο ηελ απνθαηάζηαζε ηεο λνκηθήο ηνπ ζέζεο ή απνδεκίσζε γηα απφθαζε πνπ επηβιήζεθε θαηφπηλ δηθαζηηθήο πιάλεο, αδηθαηνιφγεηεο θαζπζηέξεζεο ή παξάιεηςεο. 14. Γηαθπιάζζεηαη ην δηθαίσκα ηνπ θαζελφο λα απαηηεί ηελ πξνζσπηθή επζχλε ησλ αλψηαησλ ή θαη θαηψηεξσλ δηθαζηψλ εμαηξνπκέλσλ ησλ νξθσηψλ δηθαζηψλ. 15. Γηαθπιάζζεηαη ην δηθαίσκα ηνπ Κξάηνπο λα αζθεί δίσμε ελαληίνλ ησλ αλψηαησλ ή θαη θαηψηεξσλ δηθαζηψλ εμαηξνπκέλσλ ησλ νξθσηψλ δηθαζηψλ, ζηηο πεξηπηψζεηο θαθνδηθίαο. Άξζξν 54. Καζέλαο κπνξεί λα κεηαθηλείηαη ειεχζεξα θαη κε νπνηνδήπνηε κέζνλ ζε φιε ηελ Δζληθή επηθξάηεηα, λα αιιάδεη ηφπν δηακνλήο θαη θαηνηθία, λα απνπζηάδεη απφ ηε Γεκνθξαηία θαη λα επαλέξρεηαη ζε απηήλ, λα κεηαθέξεη ηα αγαζά θαη ηα ππάξρνληά ηνπ κέζα ζηε ρψξα, λα δηαθηλεί απφ θαη πξνο ηε ρψξα αγαζά ηνπ ρσξίο πεξηνξηζκνχο. Άξζξν 55. Οη Πνιίηεο ηεο Διιάδνο κπνξνχλ λα εηζέξρνληαη ζηε ρψξα ρσξίο θακία άδεηα. Άξζξν 56. Κακία πξάμε ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο δελ κπνξεί λα νξίζεη πνηλή εθπαηξηζκνχ ζε πνιίηε ηεο Διιάδνο. Άξζξν 57. 1. Καζέλαο έρεη δηθαίσκα λα απεπζχλεη αηηήκαηα ελψπηνλ νπνηαζδήπνηε αξρήο ή Γεκφζηνπ Λεηηνπξγνχ γηα ζέκαηα ηεο αξκνδηφηεηάο ηνπο, θαη λα ιακβάλεη έγθαηξε θαη επαξθή απάληεζε εληφο ηαθηήο πξνζεζκίαο δεθαπέληε εξγαζίκσλ εκεξψλ. 2. Όπνηνο Γεκφζηνο Λεηηνπξγφο παξαβηάδεη απηφ ην δηθαίσκα, ηηκσξείηαη ζχκθσλα κε ην Νφκν, θαη απνπέκπεηαη απφ ην αληίζηνηρν αμίσκά ηνπ. Άξζξν 58. 1. Καζέλαο έρεη δηθαίσκα ηνπ ζπλεηαηξίδεζζαη γηα λφκηκνπο ζθνπνχο, ζχκθσλα κε ην Νφκν. 20
2. Σν Κξάηνο ππνρξενχηαη λα δηεπθνιχλεη ηελ άζθεζε απηνχ ηνπ δηθαηψκαηνο. Άξζξν 59. 1. Καζέλαο έρεη ην δηθαίσκα ηνπ ζπλέξρεζζαη δεκφζηα ή ηδησηηθά, ρσξίο πξνεγνχκελε άδεηα απφ θακία αξρή, γηα λφκηκνπο ζθνπνχο θαη ρσξίο φπια. 2. Απαγνξεχεηαη ξεηά ζε Γεκφζηνπο Λεηηνπξγνχο ε ρξήζε απξφθιεηεο βίαο ή θάζε είδνπο ρεκηθψλ, γηα ηε δηάιπζε απφ ηελ πιεπξά ησλ αξρψλ, ζπγθέληξσζεο πνιηηψλ. Οη Γεκφζηνη Λεηηνπξγνί νη νπνίνη ρξεζηκνπνηνχλ απξφθιεηε βία ή ρεκηθά, ή δίλνπλ εληνιή γηα ηε ρξήζε απξφθιεηεο βίαο ή ρεκηθψλ, ελαληίνλ πνιηηψλ, ηηκσξνχληαη κε δεθαπέληε έηε θπιάθηζε ρσξίο αλαζηνιή θαη κε εμαγνξάζηκε. 3. Απαγνξεχεηαη ξεηά ε θάιπςε ηνπ πξνζψπνπ, είηε απφ ηελ πιεπξά ησλ αξρψλ, είηε απφ ηελ πιεπξά ησλ πνιηηψλ, ζε ζπγθεληξψζεηο πνιηηψλ. Όζνη θαιχπηνπλ ην πξφζσπφ ηνπο, είηε είλαη Πνιίηεο είηε Γεκφζηνη Λεηηνπξγνί, ηηκσξνχληαη κε δεθαπέληε έηε θπιάθηζε ρσξίο αλαζηνιή θαη κε εμαγνξάζηκε. 4. Απαγνξεχεηαη ξεηά ε ρξήζε νπηηθναθνπζηηθψλ κέζσλ θαηαγξαθήο ζπγθέληξσζεο πνιηηψλ κε ζθνπφ ηε ζπιινγή πιεξνθνξηψλ θαη ηελ ηαπηνπνίεζε πνιηηψλ. Οη Γεκφζηνη Λεηηνπξγνί νη νπνίνη ρξεζηκνπνηνχλ νπηηθναθνπζηηθά κέζα γηα ηελ θαηαγξαθή ζπγθέληξσζεο πνιηηψλ κε ζθνπφ ηε ζπιινγή πιεξνθνξηψλ θαη ηελ ηαπηνπνίεζε πνιηηψλ, ή δίλνπλ εληνιή γηα ηε ρξήζε νπηηθναθνπζηηθψλ κέζσλ, γηα ηελ θαηαγξαθή ζπγθέληξσζεο πνιηηψλ κε ζθνπφ ηε ζπιινγή πιεξνθνξηψλ θαη ηελ ηαπηνπνίεζε πνιηηψλ, ηηκσξνχληαη κε δεθαπέληε έηε θπιάθηζε ρσξίο αλαζηνιή θαη κε εμαγνξάζηκε. Άξζξν 60. Καλέλαο δελ κπνξεί λα βξίζθεηαη ζε θαζεζηψο δνπιείαο ή ππνηέιεηαο. Σν εκπφξην αλζξψπσλ, θαη ηδηαίηεξα γπλαηθψλ, παηδηψλ νπνηνπδήπνηε θχινπ θαη εθήβσλ, ζε θάζε ηνπ κνξθή, ηηκσξείηαη κε θπιάθηζε άλσ ησλ δεθαπέληε εηψλ, ρσξίο αλαζηνιή θαη κε εμαγνξάζηκε. Άξζξν 61. Σα ψκαηα Αζθαιείαο ηνπ Κξάηνπο νθείινπλ λα ζέβνληαη ηελ αμηνπξέπεηα θαη ηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα φισλ ησλ πξνζψπσλ, εληφο ησλ νξίσλ ηεο ειιεληθήο Δπηθξάηεηαο. Άξζξν 62. 1. Καζέλαο έρεη δηθαίσκα λα θέξεη έλα θχξην φλνκα, έλα παηξηθφ επψλπκν θαη έλα κεηξηθφ επψλπκν, θαη λα γλσξίδεη ηελ ηαπηφηεηα ησλ πξναλαθεξζέλησλ. Σν Κξάηνο εγγπάηαη ην δηθαίσκα ζηε δηεξεχλεζε ηεο παηξφηεηαο θαη ηεο κεηξφηεηαο. 2. Καζέλαο έρεη δηθαίσκα λα θαηαρσξεζεί δσξεάλ ζην κεηξψν ηνπ ιεμηαξρείνπ ακέζσο κεηά απφ ηε γέλλεζή ηνπ θαη λα απνθηά δεκφζηα έγγξαθα πνπ πηζηνπνηνχλ ηε βηνινγηθή ηνπ ηαπηφηεηα, ζχκθσλα κε ην Νφκν. Άξζξν 63. 1. Καζέλαο έρεη δηθαίσκα λα εθθξάδεη ειεχζεξα ηε ζθέςε, ηε γλψκε θαη ηηο ηδέεο ηνπ πξνθνξηθά, γξαπηά ή κε θάζε άιιε κνξθή έθθξαζεο, θαη λα θάλεη ρξήζε γη απηφλ ην ζθνπφ νπνηνπδήπνηε κέζνπ επηθνηλσλίαο θαη δηάδνζεο ρσξίο λα πθίζηαηαη ινγνθξηζία. Όπνηνο αζθεί απηφ ην δηθαίσκα αλαιακβάλεη πιήξε επζχλε ησλ εθπεθξαζκέλσλ ηνπ. 2. Απαγνξεχεηαη ε ινγνθξηζία πνπ πεξηνξίδεη ηνπο Γεκφζηνπο Λεηηνπξγνχο λα δίλνπλ αλαθνξά γχξσ απφ ηα δεηήκαηα ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπο. 21
Άξζξν 64. 1. Ζ επηθνηλσλία είλαη ειεχζεξε θαη πνιχκνξθε θαη ζπλεπάγεηαη ηα θαζήθνληα θαη ηηο επζχλεο πνπ θαζνξίδεη ν Νφκνο. 2. Καζέλαο έρεη δηθαίσκα ζηελ έγθαηξε, εηιηθξηλή θαη ακεξφιεπηε πιεξνθφξεζε, ρσξίο ινγνθξηζία, ζχκθσλα κε ηηο αξρέο ηνπ παξφληνο πληάγκαηνο, φπσο θαη ζηελ απάληεζε θαη ηε δηφξζσζε, φηαλ ζίγεηαη άκεζα απφ αλαθξηβείο ή πξνζβιεηηθέο πιεξνθνξίεο. 3. Σα παηδηά θαη νη έθεβνη έρνπλ δηθαίσκα ζηελ πιεξνθφξεζε ηελ απαξαίηεηε θαη ρξήζηκε γηα ηελ νινθιεξσκέλε αλάπηπμή ηνπο. Άξζξν 65. 1. Σν Κξάηνο εγγπάηαη ηελ ειεπζεξία ηεο ζξεζθεπηηθήο πίζηεο θαη ιαηξείαο. Καζέλαο έρεη δηθαίσκα λα νκνινγεί ηε ζξεζθεπηηθή ηνπ πίζηε, λα αζθεί ηε ιαηξεία ηεο θαη λα δειψλεη ηα πηζηεχσ ηνπ ζε ηδησηηθφ ή δεκφζην ρψξν, κέζσ ηεο εθπαίδεπζεο ή κε άιιεο κεζφδνπο, εθφζνλ απηέο δελ αληηηάζζνληαη ζηελ εζηθή, ηα ρξεζηά ήζε, θαη ηε δεκφζηα ηάμε. 2. Καλέλαο δελ κπνξεί λα επηθαιείηαη ζξεζθεπηηθή πίζηε ή πεηζαξρία κε ζθνπφ λα απνθχγεη ηελ ηήξεζε ηνπ Νφκνπ νχηε γηα λα παξεκπνδίζεη άιιν άηνκν ζηελ άζθεζε ησλ δηθαησκάησλ ηνπ. 3. Απαγνξεχεηαη ξεηά ε εθαξκνγή εηδηθψλ ζξεζθεπηηθψλ θαλνληζκψλ, πνπ πξνζβάιινπλ ή πεξηνξίδνπλ ηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα, ηελ ηηκή θαη ηελ αμηνπξέπεηα ησλ πνιηηψλ πνπ θαηνηθνχλ εληφο ησλ νξίσλ ηεο ειιεληθήο επηθξάηεηαο. 4. Όπνηνο επηβάιιεη εηδηθνχο ζξεζθεπηηθνχο θαλνληζκνχο, πνπ πξνζβάιινπλ ή πεξηνξίδνπλ ηελ ηηκή θαη ηελ αμηνπξέπεηα ησλ πνιηηψλ πνπ θαηνηθνχλ εληφο ησλ νξίσλ ηεο ειιεληθήο επηθξάηεηαο, ηηκσξείηαη κε πνηλή θπιάθηζεο άλσ ησλ 15 εηψλ, ρσξίο αλαζηνιή θαη κε εμαγνξάζηκε. Άξζξν 66. Καζέλαο έρεη δηθαίσκα ζηελ πξνζηαζία ηεο ηηκήο ηνπ, ηεο ηδησηηθήο δσήο ηνπ, ησλ πξνζσπηθψλ ηνπ ζεκάησλ, ηεο εηθφλαο ηνπ, ησλ εκπηζηεπηηθψλ δεηεκάησλ ηνπ θαη ηεο θήκεο ηνπ. Πιεξνθνξηθή Μέζα Μαδηθήο Δλεκέξσζεο. Άξζξν 67. 1. Ο Νφκνο ειέγρεη ηε ρξήζε ηεο πιεξνθνξηθήο γηα λα εγγπεζεί ηελ ηηκή θαη ηελ ηδησηηθή θαη νηθνγελεηαθή δσή ησλ πνιηηψλ, φπσο θαη ηελ πιήξε άζθεζε ησλ δηθαησκάησλ ηνπο. 2. Απαγνξεχεηαη ξεηά ε πξνβνιή ζηα Μέζα Μαδηθήο Δλεκέξσζεο, αηφκσλ κε πεξηνξηζκέλε πλεπκαηηθή ιεηηνπξγία, κε ή ρσξίο ηελ ζπγθαηάζεζή ηνπο. Ζ παξαβίαζε απηήο ηεο δηάηαμεο, είλαη θαθνπξγεκαηηθή πξάμε θαη ηηκσξείηαη αλαιφγσο. Δμαίξεζε ζηελ παξνχζα δηάηαμε απνηεινχλ εηδηθέο εθπνκπέο θαη αλαθνξέο, νη νπνίεο αθνξνχλ ζηελ παξνπζίαζε ησλ ΑΜΔΑ, ησλ πξνβιεκάησλ ηνπο θαζψο θαη ησλ δξάζεψλ ηνπο, εγθεθξηκέλεο απφ ην αξκφδην Τπνπξγείν Δξγαζίαο, Τγείαο, Κνηλσληθήο Αζθάιηζεο θαη Κνηλσληθήο Πξφλνηαο. 3. Απαγνξεχεηαη ξεηά ε πξνβνιή ζηα Μέζα Μαδηθήο Δλεκέξσζεο, παηδηψλ θάησ ησλ δψδεθα εηψλ, κε ή ρσξίο ηελ ζπγθαηάζεζε απηψλ, ησλ γνλέσλ ηνπο ή ησλ λνκίκσλ θεδεκφλσλ ηνπο. Ζ παξαβίαζε απηήο ηεο δηάηαμεο, είλαη θαθνπξγεκαηηθή πξάμε θαη ηηκσξείηαη αλαιφγσο. Δμαίξεζε ζηελ παξνχζα 22
δηάηαμε απνηεινχλ εηδηθέο παηδαγσγηθέο εθπνκπέο, εγθεθξηκέλεο απφ αξκφδηα ππεξεζία ηνπ Τπνπξγείνπ Παηδείαο. 4. Αξκνδηφηεηα ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Γεκνθξαηίαο είλαη ε ζχληαμε θαη θαηάζεζε ζηελ Άλσ Βνπιή ησλ Διιήλσλ, εηδηθψλ Νφκσλ πνπ πεξηγξάθνπλ ηνπο Κψδηθεο Γενληνινγίαο πνπ αθνξνχλ ζηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ησλ ΜΜΔ. 5. Σν Δζληθφ πκβνχιην Ραδηνηειεφξαζεο, ππφθεηηαη ζηελ επζχλε ηεο Δμνπζίαο ησλ Πνιηηψλ θαη ζε απηφ πξνΐζηαηαη ν Δθπξφζσπνο ηνπ Λανχ. Άξζξν 68. 1. Καζέλαο έρεη δηθαίσκα ζηελ ειεπζεξία ηεο ζπλείδεζεο θαη ζηελ έθθξαζή ηεο, εθηφο εάλ απηφ ζπληζηά αδίθεκα θαη παξαβηάδεη ηα δηθαηψκαηα ησλ πνιηηψλ ηεο Γεκνθξαηίαο. 2. Καλείο δελ κπνξεί λα επηθαιεζηεί αληίξξεζε ζπλείδεζεο κε ζθνπφ λα απνθχγεη ηελ ηήξεζε ηνπ Νφκνπ θαη ησλ ππνρξεψζεψλ ηνπ πνπ νξίδνληαη ζην παξφλ χληαγκα, νχηε γηα λα παξεκπνδίζεη άιιν άηνκν ζηελ ηήξεζε ή ζηελ άζθεζε ησλ δηθαησκάησλ ηνπ. ΚΔΦΑΛΑΙΟ 7. Πνιηηηθά δηθαηψκαηα. Άξζξν 69. Κάζε Πνιίηεο έρεη δηθαίσκα ζηελ ειεχζεξε ζπκκεηνρή ζηα θνηλά είηε άκεζα είηε κέζσ ησλ εθιεγκέλσλ αληηπξνζψπσλ ηνπ. Άξζξν 70. 1. Ζ ζπκκεηνρή ηνπ Λανχ ζηελ ζπγθξφηεζε, ζηελ άζθεζε θαη ζηνλ έιεγρν ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο είλαη ην αλαγθαίν κέζνλ γηα ηελ επίηεπμε ηνπ πξσηαγσληζηηθνχ ραξαθηήξα ηνπ Λανχ, πνπ εγγπάηαη ηελ πιήξε αλάπηπμή ηνπ, ηφζν ηελ αηνκηθή, φζν θαη ηε ζπιινγηθή. 2. Απνηειεί ππνρξέσζε ηνπ Κξάηνπο θαη θαζήθνλ ηεο θνηλσλίαο λα δηεπθνιχλεη ηε δεκηνπξγία ησλ πην επλντθψλ ζπλζεθψλ γηα ηελ άζθεζε ηνπ πεξηγξαθφκελνπ δηθαηψκαηνο, ζηελ παξάγξαθν 1 ηνπ παξφληνο Άξζξνπ. Άξζξν 71. 1. Ζ ςήθνο απνηειεί δηθαίσκα θαη ππνρξέσζε ηνπ Έιιελα πνιίηε. Αζθείηαη κέζσ ειεχζεξεο, κπζηηθήο θαζνιηθήο, θαη άκεζεο ςεθνθνξίαο. 2. Σν παξφλ χληαγκα εγγπάηαη ηελ αξρή ηεο πξνζσπηθήο ςήθνπ θαη ηελ αλαινγηθή εθπξνζψπεζε. Άξζξν 72. Γηθαίσκα ςήθνπ έρνπλ φινη νη Πνιίηεο ηεο Διιάδνο πνπ έρνπλ ζπκπιεξψζεη ην δέθαην φγδνν έηνο ηεο ειηθίαο θαη δελ βξίζθνληαη ζε θαζεζηψο απαγφξεπζεο ή ζηέξεζεο πνιηηηθψλ δηθαησκάησλ. Άξζξν 73. Πξφζσπα, ηα νπνία έρνπλ θαηαδηθαζηεί γηα αδηθήκαηα πνπ δηέπξαμαλ θαηά ηε δηάξθεηα άζθεζεο θξαηηθνχ ιεηηνπξγήκαηνο, φπσο θαη αδηθήκαηα ελάληηα ζηε δεκφζηα πεξηνπζία, δελ κπνξνχλ λα 23
ζπκκεηέρνπλ ζε νπνηαδήπνηε ιατθή εθινγή θαηά ην ρξνληθφ δηάζηεκα πνπ θαζνξίδνπλ θαηά πεξίπησζε ηα αξκφδηα Γηθαζηήξηα θαη θαζ φιε ηε ρξνληθή πεξίνδν έθηηζεο ηεο πνηλήο ηνπο. Άξζξν 74. Οη εθινγείο έρνπλ ην δηθαίσκα λα απαηηνχλ ψζηε νη εθπξφζσπνη ηνπο λα θάλνπλ απνινγηζκφ δεκφζηα, κε δηαθάλεηα θαη πεξηνδηθφηεηα γηα ζέκαηα πνπ δηαρεηξίδνληαη, ζχκθσλα κε ην πξφγξακκα πνπ έρνπλ παξνπζηάζεη. Άξζξν 75. Κάζε Πνιίηεο έρεη ην δηθαίσκα λα ζπλελψλεηαη ζε πνιηηηθνχο θνξείο, γηα πνιηηηθνχο ζθνπνχο, κε δεκνθξαηηθέο κεζφδνπο νξγάλσζεο, ιεηηνπξγίαο θαη δηαρείξηζεο. Σα δηεπζπληηθά ηνπο Όξγαλα θαη νη ππνςήθηνη ζε θάζε ιατθή εθινγή, επηιέγνληαη κε εζσηεξηθέο εθινγέο, κε ηε ζπκκεηνρή ησλ κειψλ ηνπο. Άξζξν 76. Γελ επηηξέπεηαη θαλελφο ηχπνπ ρξεκαηνδφηεζε ησλ θνξέσλ κε πνιηηηθνχο ζθνπνχο, απφ νηθνλνκηθνχο πφξνπο πνπ πξνέξρνληαη απφ ην Κξάηνο. Άξζξν 77. Καλνληζκφο ηνπ Δζληθνχ Δθινγηθνχ πκβνπιίνπ, ξπζκίδεη ηα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ζηε ρξεκαηνδφηεζε απφ ηηο ηδησηηθέο εηζθνξέο πξνο ηνπο θνξείο κε πνιηηηθνχο ζθνπνχο, φπσο θαη ζηνπο κεραληζκνχο ειέγρνπ πνπ εμαζθαιίδνπλ ηελ δηαθάλεηα ηεο πξνέιεπζεο θαη ηε δηαρείξηζή ηνπο. Άξζξν 78. Σν Δζληθφ Δθινγηθφ πκβνχιην ξπζκίδεη ηηο πνιηηηθέο πξνεθινγηθέο εθζηξαηείεο, ηε δηάξθεηά ηνπο θαη ην φξην ησλ εμφδσλ, κε ζθνπφ ηνλ εθδεκνθξαηηζκφ. Άξζξν 79. 1. Κάζε Πνιίηεο, κε δηθή ηνπ πξσηνβνπιία, φπσο θαη θάζε θνξέαο κε πνιηηηθνχο ζθνπνχο, δηθαηνχηαη λα ζπκκεηέρεη ζε εθινγηθέο δηαδηθαζίεο αλαδεηθλχνληαο ηνπο ππνςεθίνπο ηεο πξνηίκεζήο ηνπ. 2. Ζ ρξεκαηνδφηεζε ηεο πνιηηηθήο πξνπαγάλδαο θαη ησλ πξνεθινγηθψλ εθζηξαηεηψλ ξπζκίδεηαη απφ Καλνληζκφ ηνπ Δζληθνχ Δθινγηθνχ πκβνπιίνπ. Άξζξν 80. Σα δηεπζπληηθά/δηνηθεηηθά Όξγαλα ησλ πνιηηηθψλ θνξέσλ κε πνιηηηθνχο ζθνπνχο δελ κπνξνχλ λα ζπκβάιινληαη κε Όξγαλα θαη Τπεξεζίεο ηνπ Γεκφζηνπ Σνκέα. Άξζξν 81. Κάζε Πνιίηεο έρεη δηθαίσκα λα δηαδειψλεη εηξεληθά θαη ρσξίο φπια. Άξζξν 82. Απαγνξεχεηαη ε ρξήζε ππξνβφισλ φπισλ θαη ηνμηθψλ νπζηψλ γηα ηνλ έιεγρν ησλ εηξεληθψλ δηαδειψζεσλ. Άξζξν 83. 24