ΕΤΟΣ ΣΤ ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΪΟΣ 2013 ÔÅÕ ÏÓ 26 ÄÉÌÇÍÉÁÉÁ ÅÊÄÏÓÇ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ÄÉÌÇÍÉÁÉÁ ÅÊÄÏÓÇ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ 4 ο "Ας Κρατήσουν οι χοροί" στο "Χωριό της Ειρήνης" στην Καρδία Θεσσαλονίκης στις 27 Φεβρουαρίου 2013. Παραδοσιακοί χοροί από το παιδικό τμήμα παραδοσιακών χορών της ενορίας μας. ΕΤΟΣ ΣΤ ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΪΟΣ 2013 ÔÅÕ ÏÓ 26

2 Θαβώριος Λόγος Διμηνιαία έκδοση ενημέρωσης και πνευματικής οικοδομής ΕΚΔΟΤΗΣ: Ιερός Ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης Τηλ. 2310-828 989 Fax. 2310-888375 www.inmetamorfoseos.gr Facebook: Ιερός Ναός Μεταμορφώσεως Σωτήρος Υπεύθυνος Σύνταξης: Αρχ/της Νικόλαος Παπαγεωργίου Συντακτική ομάδα: Θάλεια Κάτσιου Αριάδνη Μασμανίδου Μαγδαληνή Ψάλτου Θεοπούλα Γκαϊντατζή Βενιζέλος Χατζηδημητρίου Βασιλική Τσακίρη ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ Επισκεφθείτε μας στο... www.inmetamorfoseos.gr Θαβώριος Λόγος Τεύχος 26

3 ΠΕΡΊ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΎΣΕΩΝ Από την 1 Ιουνίου 2013 με το νόμο 3984/27.6.2011, που ψηφίστηκε από τη Βουλή των Ελλήνων, όλοι οι Έλληνες πολίτες χωρίς να έχουμε εκφράσει ανάλογη επιθυμία μας είμαστε αυτομάτως δωρητές οργάνων. Κατά τη διαβούλευση σχετικά με το πολυσήμαντο αυτό θέμα της δωρεάς και μεταμοσχεύσεως ανθρωπίνων οργάνων η Εκκλησία της Ελλάδος υπέβαλε θέσεις Ορθοδόξου Εκκλησιαστικής Βιοηθικής, οι οποίες πασιφανώς περιφρονήθηκαν. Για το μεγάλο αυτό ζήτημα θεωρούμε ότι οφείλουμε να ενημερώσουμε τους πιστούς όσο το δυνατόν πληρέστερα. Ορισμός του θανάτου: Ανέκαθεν ο θάνατος αποτελούσε θέμα φιλοσοφικής ενασχόλησης. Αλλά και οι διάφορες θρησκείες ανά τον κόσμο έχουν διατυπώσει σχετικά με το θάνατο τις δοξασίες τους, τις θέσεις και τα «πιστεύω» τους. Ο θάνατος είναι ακόμη θέμα για το οποίο ενδιαφέρονται και πολλές Επιστήμες όπως, η Νομική, η Ηθική, η Βιοηθική, η Κοινωνιολογία, τελευταίως δε και η Γενετική. Για το θάνατο ενδιαφέρεται και η Δεοντολογία, η οποία είναι σύνολο κανόνων κατά την άσκηση επιστημονικού ή άλλου λειτουργήματος. Η Χριστιανική Θρησκεία ομιλεί και περί του «πνευματικού θανάτου». Και με αυτό εννοεί την αποκοπή της σχέσεως της ζωής του ανθρώπου από την πηγή της ζωής, το Θεό, εξαιτίας της αμαρτίας. Ο θάνατος για την Εκκλησία μας είναι «μυστήριον». Τεύχος 26 Ο βιολογικός θάνατος: Ο άνθρωπος κατά τη Βιολογία «είναι ζώον (δηλαδὴ όν το οποίο έχει μέσα του ζωή), λογικόν (με λογική καί συναίσθηση), το οποίον γεννάται, τρέφεται, αυξάνεται, πολλαπλασιάζεται, γηράσκει και αποθνήσκει». Και ως θάνατος για τη Βιολογία και την Ιατρική νοείται το τέλος της ζωής του ανθρώπου ως βιολογικού όντος. Το πότε όμως πεθαίνει ένας άνθρωπος ως βιολογικό όν και πότε θεωρείται νεκρός είναι ένα θέμα, το οποίο έχει απασχολήσει πολύ τους επιστήμονες. Από τους διαφόρους ορισμούς του «βιολογικού θανάτου», πληρέστερος θεωρείται ο ορισμός, σύμφωνα με τον οποίο θάνατος είναι η κατάσταση κατά την οποία επέρχεται το μη ανατάξιμο τέλος της βιολογικής ζωής, δηλαδή η κατάσταση κατά την οποία δεν επαναφέρεται η βιολογική ζωή. Ο «κλινικός» θάνατος: Για τον όρο αυτό υπάρχει μεγάλη σύγχυση. Πολλοί συγχέουν τον «κλινικό» με το «βιολογικό» θάνατο. Άλλοι συγχέουν τον «κλινικό» θάνατο με τον «εγκεφαλικό», ακόμη και με τη «φυτική ζωή». Άλλοι μιλούν για «δύο θανάτους», τον κλινικό και τον εγκεφαλικό θάνατο, χωρίς προφανώς να έχουν κατανοήσει επαρκώς το περιεχόμενο αυτών των όρων. Χρειάζεται επομένως να γίνουν μερικές διευκρινίσεις. Ως «κλινικός θάνατος» ορίζεται το στάδιο της πορείας προς τον οριστικό ή «βιολογικό θάνατο», κατά το οποίο στάδιο είναι δυνατή η Θαβώριος Λόγος

4 αναστροφή της πορείας, δηλαδή η αλλαγή πορείας, η πορεία προς τα πίσω, προς ανάκτηση της ζωής. Τέτοιος είναι ο «καρδιακός κλινικός θάνατος», τα όρια του οποίου είναι 4-5 λεπτά της ώρας, τα οποία όμως τώρα πλέον μπορούν ευχερώς να επεκτείνονται και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Ο κλινικός θάνατος επομένως, είναι κατάσταση αναστρέψιμη. «Φυτική κατάσταση». Στη «φυτική κατάσταση» ο άνθρωπος «δεν είναι κλινικά νεκρός». Έχει κανονική την καρδιακή και την αναπνευστική λειτουργία του. Δεν έχει «ίσως» όμως επίγνωση αυτών που συμβαίνουν γύρω του. Του λείπει και η «αυτογνωσία» λόγω βλάβης σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου του. Αλλά δεν θεωρείται ούτε και είναι «εγκεφαλικά νεκρός». Γι αυτό και από τέτοιους ανθρώπους δεν λαμβάνονται όργανα προς μεταμόσχευση. Άλλωστε κάποιοι από αυτούς μετά μικρό ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, μέχρι και πολλά χρόνια, ανακάμπτουν σε διαφορετικό βαθμό και αποκτούν δυνατότητες επικοινωνίας με το περιβάλλον - και περισσότερο τα νεότερα κατά την ηλικία άτομα - μεταξύ εκείνων τα οποία έχουν υποστεί βαριές εγκεφαλικές βλάβες. Μέχρι περίπου και πλήρης αποκατάσταση μπορεί να επέλθει. Η «φυτική κατάσταση» πάντως δεν πρέπει να συγχέεται με το «εγκεφαλικό κώμα». Ο λεγόμενος «εγκεφαλικός θάνατος»: Ο όρος «εγκεφαλικός θάνατος» είναι προϊόν επινοήσεως επιστημονικής επιτροπής του Harvard το 1968. Τα κριτήρια για τη διάγνωσή του συνεχώς μεταβάλλονται με τάση να περιορίζονται προς το σκοπό να εξευρεθούν όργανα για τις ανάγκες της τεχνικής των μεταμοσχεύσεων. Αρχικά έγιναν έρευνες μεταξύ νέων ανθρώπων με βαριές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, οι οποίοι περιέρχονταν σε εγκεφαλική κωματώδη κατάσταση χωρίς επιστροφή, μη έχοντας πλέον ανθρωπίνως ελπίδα ζωής. Από αυτά τα άτομα θα μπορούσαν να ληφθούν τα - κατά τεκμήριο - υγιή όργανά τους προς μεταμόσχευση. Αυτό όμως το «κώμα» ήταν ανεπαρκές για την εξυπηρέτηση των μεταμοσχεύσεων. Η παύση της καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας ήταν εκείνη που έθετε τέρμα στη ζωή, όμως και αυτή είχε αρχίσει να αμφισβητείται. Διότι α) είχε επιτευχθεί η αποτελεσματική καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση και η επαναφορά ανθρώπων στη φυσιολογική ζωή και β) άτομα που αποκαταστάθηκαν καρδιοαναπνευστικά παρέμεναν σε μια μακροχρόνια «φυτική κατάσταση» ή είχαν ανάγκη μηχανικής υποστηρίξεως της αναπνοής ή και της κυκλοφορίας του αίματος. Οπότε προέκυψε το ερώτημα περί του «κέντρου της ζωής». Είναι ο εγκέφαλος ή μήπως όχι το κέντρο της ζωής; Ο λεγόμενος «εγκεφαλικός θάνατος» πάντως, ουδέποτε έπαυσε να αμφισβητείται από επιστήμονες. Είναι βέβαιο πάντως ότι ο «θάνατος του εγκεφαλικού στελέχους» είναι κάτι το πολύ διαφορετικό από το νευρολογικό εγκεφαλικό θάνατο. Τι λέγει η Γραφή για το συγκε- Θαβώριος Λόγος Τεύχος 26

5 κριμένο αυτό ζήτημα; Ο Απόστολος Παύλος γράφει: «Εξαπέστειλεν ο Θεός το Πνεύμα του Υιού αυτού εις τας καρδίας ημών» (Γαλ. δ,6)... Δηλαδή εξαπέστειλε ο Θεός το Πνεύμα του Υιού Του στις καρδιές σας. «Η αγάπη του Θεού εκκέχυται εν ταις καρδίαις ημών» (Ρωμ. ε,5)... Δηλαδή η αγάπη του Θεού ξεχύθηκε και πλημμύρισε μέσα στις καρδιές μας. «Ίνα δώη υμίν κατά τον πλούτον της δόξης αυτού... κατοικήσαι τον Χριστόν δια της πίστεως εν ταις καρδίαις υμών» (Εφ. γ,16) Δηλαδή (παρακαλώ το Θεό) να σας δώσει σύμφωνα με τον ένδοξο πλούτο Του να κατοικήσει ο Χριστός με την πίστη μέσα στις καρδιές σας. Τι λένε οι Πατέρες της Εκκλησίας; Κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά (1296-1359) «η ψυχή πανταχού του σώματος εστίν, ούχ ως εν τόπω, ούδ ως περιεχομένη αλλ ως συνέχουσα και περιέχουσα και ζωοποιούσα τούτο» (Φιλοκαλία σ. 957). Δηλαδή η ψυχή κατοικεί σε όλο το σώμα, όχι σε ένα σημείο ούτε ωσάν να περιέχεται μέσα στο σώμα, αλλάωσάν να κρατάει σε στενό δεσμό, να περιέχει και να δίνει ζωή στο σώμα. Κατά τον άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη (1749-1809): «η καρδία κέντρου λόγον επέχει προς το όλον σώμα δια τούτο, όχι μόνον πρώτη πλάττεται εξ όλων των μελών, αλλά και ύστερον όλων νεκρούται. και αυτή είναι η κα θέδρα, η ρίζα και αρχή και πηγή όλων των φυσικών δυνάμεων του σώματος, της φυτικής, της θρεπτικής, της αυξη- Τεύχος 26 τικής, της ζωικής, της αισθητικής, της θυμικής, της επιθυμητικής και των λοιπών ομοίως και όλων των φυσικών δυνάμεων της ψυχής, της νοεράς λέγω, της λογιστικής και της θελητικής. Δηλαδή η καρδιά κατέχει ως προς όλο το σώμα τη θέση του κέντρου, ο ρόλος της είναι κεντρικός. Γι αυτό και όχι μόνο πρώτη αυτή από όλα τα μέλη του σώματος πλάθεται, αλλά και τελευταία νεκρώνεται. Αυτή είναι η έδρα, η ρίζα η αρχή και η πηγή όλων των φυσικών δυνάμεων του σώματος, δηλαδή χάρη σε αυτή φυτεύονται τα μέλη, θρέφονται, αυξάνονται, παίρνουνζωήκαι ζουν, χάρη σεαθτή λειτουργούν οι αισθήσεις, τα συναισθήματα, οι επιθυμίες και τα υπόλοιπα με όμοιο τρόπο, καθώς και όλες οι φυσικές δυνάμεις της ψυχής, εννοώ το νοητικό μέρος της ψυχής (νους), το λογιστικό μέρος της (σκέψεις) και το θελητικό (βούληση). Το διδασκαλείον των Γραφών και των ιερών Πατέρων, γράφει επίσης ο άγιος Νικόδημος, είναι αληθέστερον των διδασκαλείων των ανθρώπων» (Συμβουλευτικόν Εγχειρίδιον, κεφ. περί φυλακής νοός και καρδίας, σσ.110-112). Το σχολείο όπου διδάσκαλοι είναι οι Γραφές και οι ιεροί Πατέρες διδάσκει όλη την αλήθεια και μόνο αυτή, γι αυτό είναι πιο αληθινό από τα σχολεία των ανθρώπων. Αναφέρει μάλιστα και τον «θείον Γρηγόριον Θεσσαλονίκης» και τον «Μέγαν Μακάριον τον Αιγύπτιον», πολλούς άλλους Πατέρες και νεότερους θεολόγους, οι οποίοι επίσης πρεσβεύουν τα ίδια. Οι Πατέρες της Εκκλησίας γρά- Θαβώριος Λόγος

6 φουν και τα εξής: «Η καρδία ηγεμονεύει όλου του οργά νου (του σώματος)... βασιλεύει όλων των λογισμών και των μελών. εκεί γαρ εστίν ο νους και πάντες οι λογισμοί της ψυχής» (Μακάριος ο Αιγύπτιος). Δηλαδή η καρδιά είναι ηγεμόνας του σώματος κυβερνάει όλους τους λογισμούς και τα μέλη, διότι στην καρδιά έχουν την έδρα τους ο νους και οι λογισμοί της ψυχής. Ερμηνεύοντας δε ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς γράφει: «εκεί τοίνυν δει σκοπείν... και οι λογισμοί πάντες της ψυχής... εν τη καρδία ευρίσκονται». Εκεί λοιπόν πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας και να ερευνήσουμε διότι όλοι οι λογισμοί της ψυχής βρίσκονται στην καρδιά. Επειδή κατά τον Μέγαν Βασίλειον,... «ρίζα των δια του σώμα τος ενεργειών, το εν τη καρδία βούλευμα». Το σώμα δηλαδή ενεργεί σύμφωνα με την υπόδειξη που του κάνει η καρδιά, η οποία είναι η ρίζα αυτών των ενεργειών. «Άβυσσος γαρ ακατάληπτος η καρδία», διότι η καρδιά είναι άβυσσος ανεξιχνίαστη και ακατάληπτη, προ σθέτει και ο άγιος Νικόδημος. «Εν τη καρδία δε ευρισκόμενος ο νους, πρέπει να προσεύχεται με το λογιστικόν, δηλαδή τον ενδιάθετον λόγον της καρδίας, δια του οποίου λογιζόμεθα και πονήματα συνθέτομεν και τούτον ευρίσκων ο νους, ας τον αφήση να λέγη την μονόλογον καλουμένην ευχήν: «Κύριε Ιησού Χρι στέ Υιέ του Θεού, ελέησόν με», η οποία χαρακτηρίζεται και ως «καρδιακή προσευχή», ή συντομότερα όλων «νηπτική προσευχή»». Δηλαδή ο νους βρίσκεται στην καρδιά του ανθρώπου και πρέπει να προσεύχεται με το λογιστικό μέρος της, δηλαδή με το λογικό που έχει εναποτεθεί μέσα στην καρδιά μας, με το οποίο σκεπτόμαστε και δημιουργούμε κοπιάζοντας. Ο νους μας βρίσκοντας εκεί το λογικό ας του επιτρέψει να λέει τη σύντομη ή όπως ονομάζεται μονολόγιστη προσευχή «Κύριε Ιησού Χρίστε, Υιέ του Θεού, ελέησόν με» η οποία χαρακτηρίζεται «καρδιακή προσευχή» ή «νηπτική προσευχή», δηλαδή προσευχή συνεχούς επαγρύπνησης. Ο άγιος Νικόδημος γράφει και τούτο: «Όταν τύχη να πέση τις από τόπου υψηλού και πτωματισθεί, τότε η ψυχή συστέλλεται εις το κέντρον και θάλαμόν της, την καρδίαν, δια να φυλαχθεί εκεί. Αφίνει δε άπρακτα και αναίσθητα, ου μόνον τον εγκέφαλον αλλά και τας αισθήσεις και τα λοιπά πάντα πέριξ μέλη και μέρη του σώματος ώστε δύναται τις να είπη, ότι τότε ο άνθρωπος εκείνος ζή μόνον κατά την καρδίαν κατά δε τα άλλα μέλη του σώματος είναι νεκρός». Όταν τύχει δηλαδή να πέσει κανείς από κάποιο ψηλό μέρος και μοιάζει με πτώμα, τότε η ψυχή μαζεύεται και συγκεντρώνεται στο κέντρο και στο θάλαμό της, δηλαδή στην καρδιά, για να φυλαχθεί εκεί. Και αφήνει αδρανή και αναίσθητα όχι μόνο τον εγκέφαλο αλλά και τις αισθήσεις και όλα τα μέλη του σώματος και όλα τα τμήματά του. Γι αυτό μπορεί κανείς να πει ότι τότε ο άνθρωπος εκείνος ζει μόνο ως προς την καρδιά, ενώ ως προς τα άλλα μέλη του σώματος είναι νεκρός. (Συνέχεια στο επόμενο τεύχος) Θαβώριος Λόγος Τεύχος 26

7 Τεύχος 26 Θαβώριος Λόγος

8 «TA GREEKLISH» Tα Greeklish (Γκρίκλις), από τις λέξεις greek (ελληνικά) και english (αγγλικά), γνωστά και ως Grenglish, Λατινοελληνικά ή Φραγκολεβαντίνικα, είναι η ελληνική γλώσσα γραμμένη με το λατινικό αλφάβητο. Είναι ένα είδος μεταγραφής. Έγιναν περισσότερο γνωστά μέσω χρηστών στο Facebook. Τα Greeklish χρησιμοποιούνται στο διαδίκτυο όταν Έλληνες και Κύπριοι επικοινωνούν μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου,facebook,msn..κλπ, IRC ή instant messaging. Επίσης, χρησιμοποιούνται πολλές φορές σε μηνύματα τύπου SMS (κινητής τηλεφωνίας), καθώς και μεταξύ Ελλήνων ή Κυπρίων που ζουν καιρό σε αγγλόφωνες χώρες. Όμως σήμερα τα λειτουργικά συστήματα υποστηρίζουν πολύ περισσότερες γλώσσες, μεταξύ των οποίων και τα ελληνικά, και είναι πιο εύκολο να επικοινωνήσουν Έλληνες μεταξύ τους στη μητρική τους γλώσσα στο Διαδίκτυο. Ωστόσο πολλοί χρησιμοποιούν ακόμα τα Greeklish γιατί είναι γρηγορότερα στην πληκτρολόγηση και δεν υπάρχει λόγος να έχουν σωστή ορθογραφία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλές φορές να ξεσπά ένας άτυπος πόλεμος για την χρήση τους, καθώς δεν είναι ευκολα αναγνώσιμα από χρήστες που δεν είναι συνηθισμένοι σε αυτό τον τρόπο γραφής, για λόγους ευκολότερης κατανόησης των κειμένων ή λόγω αδυναμίας αναζήτησης σε αυτά. Τύποι Greeklish Τα Greeklish μπορεί να είναι ορθογραφημένα, δηλαδή να ακολουθούν τους κανόνες της ελληνικής ορθογραφίας, ή να είναι φωνητικά, δηλαδή να σκοπεύουν στη φωνητική απόδοση των ελληνικών. Ο περισσότερος όμως κόσμος χρησιμοποιεί ένα "μικτό" σύστημα, που συνδυάζει το θέμα της ορθογραφίας με την φωνητική απόδοση. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να γράψει κανείς greeklish. Εφόσον δεν υπάρχει κοινώς αποδεκτή μέθοδος, ο καθένας χρησιμοποιεί τα "δικά του" greeklish. Γιατί κάποιοι γράφουν Greeklish Πολλοί χρήστες γράφουν από το εξωτερικό και μέσω υπολογιστών που δεν τους ανήκουν, όπως σε πανεπιστήμια ή νετ καφέ. Έτσι δεν υπάρχει η δυνατότητα για ελληνική γραμματοσειρά με αποτέλεσμα τα Greeklish να είναι η μόνη επιλογή. ΩΣΤΟ- ΣΟ, θεωρείται από πολλούς ότι η χρήση των Greeklish απειλεί την ακεραιότητα της ελληνικής γλώσσας (επειδή ατονεί το ορθογραφικό αίσθημα), ενώ άλλοι διαφωνούν και υποστηρίζουν τη χρήση τους. Η ευρεία χρήση των Greeklish σε μεγάλα κείμενα είναι σήμερα (2011) σπάνια. Η χρήση τους περιορίζεται συνήθως σε μικρά ανεπίσημα μηνύματα μεταξύ φίλων. GREEKLISH Τελικά ποιο είναι το σωστό; Καλό ή kalo, κάτι ή kt, tpt ή τίποτα; Το φαινόμενο greeklish είναι γεγονός, και έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις. Ας Θαβώριος Λόγος Τεύχος 26

9 δούμε τα λεγόμενα «θετικά» και «αρνητικά» του φαινομένου-μάστιγα των greeklish: Θετικά: - Γλιτώνεις χρόνο. - Δεν κάνεις ορθογραφικά και συντακτικά λάθη γιατί δεν υπάρχουν ανάλογοι κανόνες. - Μπορείς να συνεννοηθείς άνετα με τους φίλους σου και οι γονείς σου να μην καταλαβαίνουν απολύτως τίποτα. - Είσαι in και cool. - Γράφεις σε οποιαδήποτε συσκευή χωρίς καμία δυσκολία και περιορισμούς π.χ. υπολογιστή, κινητό, ipad κ.λπ. Αρνητικά: - Ξεχνάς πώς να γράφεις στα απλά ελληνικά. Δηλαδή, κάνεις ορθογραφικά και συντακτικά λάθη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να ανατρέχεις κάθε λίγο και λιγάκι στο Google ή απλά στο κινητό σου στο T9 για να δεις τη σωστή ορθογραφία μιας λέξης. - Υπεραπλουστεύεται το λεξιλόγιο καθώς πολλές ελληνικές λέξεις δεν χρησιμοποιούνται λόγω «συντόμευσης» του λεξιλογίου των greeklish. t kns? (τι κάνεις;), tespa (τέλος πάντων), kl (καλά) - Mακροπρόθεσμα, αλλάζουν η μορφή και τα χαρακτηριστικά της γλώσσας. - Ενδεχομένως η εκτεταμένη χρήση των greeklish εκτός από ανορθογραφία μπορεί να προκαλέσει και δυσλεξία Τεύχος 26 - Εξασθενεί, έστω και έμμεσα, η εθνική μας ταυτότητα, αφού γλώσσα και εθνική ταυτότητα πάνε μαζί κατά κανόνα. - Στη γραφή τους τα greeklish είναι αρκετά εύκολα, στην ανάγνωσή τους, όμως, είναι δυσανάγνωστα και κουραστικά πολλές φορές ακόμα και για τους πιο φανατικούς υποστηρικτές τους. Ο καθηγητής γλωσσολογίας Γεώργιος Μπαμπινιώτης, μιλώντας στα Χανιά σε ημερίδα του Ινστιτούτου Επαρχιακού Τύπου για τη γλώσσα ανέφερε: «Εγώ θα έλεγα στον κόσμο που μας ακούει: τη γλώσσα και τα μάτια σας. Θα έλεγα ότι σε ημέρες κρίσης θα πρέπει να σκύψουμε σε ό,τι καλύτερο διαθέτει αυτός ο τόπος, που είναι ο πολιτισμός μας, η παράδοσή μας και με τον πιο εύγλωττο τρόπο, η γλώσσα μας. Δεν είναι απλό εργαλείο η γλώσσα. Είναι ο πολιτισμός μας, είναι η ιστορία μας, είναι η σκέψη μας, είναι η νοοτροπία μας, είναι η ταυτότητά μας. Πάνω απ όλα η γλώσσα είναι αξία. Τα greeklish είναι ο καλύτερος δρόμος αποξένωσης από την εικόνα της λέξης. Αυτό μπορεί οι νέοι άνθρωποι να το πληρώσουν ακριβά.σήμερα έχουμε ελληνικές γραμματοσειρές και μπορούμε, αξιοποιώντας το Διαδίκτυο και τα ηλεκτρονικά μέσα, να χρησιμοποιούμε τις ελληνικές γραμματοσειρές που έχουν το προτέρημα να δίνουν την εικόνα της λέξης, το οπτικό ίνδαλμα, και να μας συμφιλιώνουν με την ορθογραφία της λέξης και με τη σημασία της». Με τα greeklish, σίγουρα κάτι αλλάζει. Η αλόγιστη και άσκοπη χρήση τους είναι ένα πρόβλημα. Ας προσπαθήσουμε να αποφύγουμε την εύκολη λύση, ας δείξουμε το σεβασμό μας στην ελληνική γραφή κι ας αποφύγουμε τα GREEKLISH. Όλα είναι θέμα συνήθειας Θεοπούλα Γκαϊντατζή, φιλόλογος-γλωσσολόγος Θαβώριος Λόγος

10 ΕΝΟΡΊΑ ΕΝ ΔΡΆΣΕΙ Την Κυριακή 10 Φεβρουαρίου 2013, μνήμη του Αγίου Χαραλάμπους, είχαμε την ξεχωριστή ευλογία να προσκυνήσουμε τα ιερά λείψανα του Αγίου Χαραλάμπους και να συμμετάσχουμε σε λαμπρή Αρχιερατική Θεία Λειτουργία, στην οποία προεξήρχε ο Παναγιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Άνθιμος. Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, για να τιμηθούν οι συνεργάτες του Ιερού μας Ναού, τελέστηκε Θεία Λειτουργία την Τετάρτη 13 Φεβρουαρίου 2013, μνήμη των Αγίων μας Ακύλα και Πρίσκιλλας, οι οποίοι υπήρξαν λαμπροί συνεργάτες του Αποστόλου Παύλου. Με δικαιολογημένη λοιπόν ευγνωμοσύνη το απόγευμα της παραμονής τελέσαμε πανηγυρικό Εσπερινό και Αρτοκλασία υπέρ υγείας των συνεργατών του Ιερού Ναού και ανήμερα της εορτής πανηγυρική Θεία Λειτουργία και Μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως όλων των κεκοιμημένων συνεργατών του Ιερού Ναού, οι οποίοι αγωνίστηκαν ξεπερνώντας και αυτές ακόμη τις δυνάμεις τους για την ανέγερση και τον εξωραϊσμό του. Ας είναι αιωνία τους η μνήμη! Την Τρίτη 19 Φεβρουαρίου 2013, μνήμη της Αγίας Φιλοθέης της Αθηναίας, η οποία είναι προστάτιδα του Ενοριακού μας Φιλόπτωχου Ταμείου «Κοινωνία Αγάπης», τελέστηκε Θεία Λειτουργία και μετά το πέρας της Μνημόσυνο, όπως κάθε χρόνο υπέρ αναπαύσεως της ψυχής όσων αδελφών μας είχαν ευεργετηθεί διακριτικά και με διαφόρους τρόπους από τη «Κοινωνία Αγάπης». Ας είναι αιωνία και αυτών η μνήμη! Για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά στέφθηκε με την προσδοκώμενη επιτυχία η εκδήλωση της ενορίας μας «Ας κρατήσουν οι χοροί». Πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου 2013 στην Καρδία Θεσσαλονίκης, στο «Χωριό της Ειρήνης». Παραδοσιακοί χοροί και τραγούδια με τη συμμετοχή του παιδικού τμήματος παραδοσιακών χορών, καθώς και της γυναικείας και νεανικής χορωδίας της ενορίας μας συνέθεσαν μια ατμόσφαιρα ψυχαγωγίας και γλεντιού. Την προπαραμονή της μνήμης των Αγίων 40 Μαρτύρων Πέμπτη 7 Μαρτίου τελέστηκε αγρυπνία, κατά την οποία συλλειτούργησαν ο Προϊστάμενος του Ιερού μας Ναού Αρχ/της π. Νικόλαος και ο π. Κωνσταντίνος Σιδηρόπουλος, εφημέριος, του Ιερού Ναού Αγίων Κων/νου και Ελένης Ιπποδρομίου, ο οποίος κηρύττοντας το θείο λόγο τόνισε τα ιδιαίτερα μηνύματα του μπορεί να προσλάβει ο σύγχρονος άνθρωπος από τη μαρτυρία και το μαρτύριο των Αγίων της Εκκλησίας μας. Με τον κατανυκτικό εσπερινό της Συγχωρήσεως την Κυριακή της Θαβώριος Λόγος Τεύχος 26

Τυρινής στις 17 Μαρτίου 2013, αφού λάβαμε συγχώρεση ο ένας από τον άλλο, ξεκίνησε η Μεγάλη Τεσσαρακοστή, η πιο κατανυκτική περίοδος της εκκλησιαστικής μας ζωής. Περίοδος πνευματικών αγώνων επίπονων και επίμονων! Στο τέρμα της όμως; Η υπέρλαμπρη ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ, η οποία σηματοδοτεί και τη δική μας λαμπρή ανάσταση. Φέτος εγκαινιάστηκε ένα καινούργιο πρόγραμμα, μία σειρά ομιλιών μετά το πέρας των κατανυκτικών εσπερινών των πέντε Κυριακών της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Ομιλητές μας πρόσωπα υψηλού πνευματικού αναστήματος Ηγούμενοι, Ιερείς, Μοναχοί Πανεπιστημιακοί. Την πρώτη Κυριακή των Νηστειών ομιλητής ήταν ο Πανοσ. Καθηγ. της Ι. Μ. Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπῳ Αρχιμανδρίτης π. Μάξιμος και τη δεύτερη Κυριακή των Νηστειών ο Αιδεσ. Πρωτοπρ. π. Βασίλειος Καλλιακμάνης καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ο κατάμεστος Ιερός μας Ναός υπαγορεύει ολοφάνερα ένα χρέος, να ενταχθεί με τη Χάρη του Θεού η νέα αυτή πνευματική δραστηριότητα στο πρόγραμμα της ενορίας μας κάθε Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Είθε να γίνει! Βασιλική Τσακίρη 11 Ο Πρωτοπρεσβύτερος π. Βασίλειος Καλλιακμάνης καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α. Π. Θ. Ο Καθηγούμενος της Ι. Μ. Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπῳ Αρχιμανδρίτης π. Μάξιμος. Τεύχος 26 Θαβώριος Λόγος

12 ΘΗΡΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ! «Κάνε τη διαφορά! Μίλα τώρα!», ονομάζεται η ευρωπαϊκή καμπάνια που πραγματοποιείται ενάντια στο σχολικό εκφοβισμό, στο πλαίσιο ενημέρωσης και κινητοποίησης εκπαιδευτικών, παιδιών και γονιών, ενάντια στο φαινόμενο του εκφοβισμού (bullying) και θυματοποίησης (victimization). Προσεγγίζοντας εννοιολογικά το φαινόμενο, εκφοβισμός θεωρείται η εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βίαιη συμπεριφορά μεγάλου ή/και δυνατού μαθητή ή ομάδας μαθητών προς ένα μικρότερο και αδύναμο (νοητικά, με αναπηρίες, παιδιά από μειονότητες, διαφορετικής φυλής, χρώματος, θρησκείας), με σκοπό να τον βλάψει. Οι εκδηλώσεις του φαινομένου ποικίλες, λεκτικές, με τη μορφή των απειλών και προσβολών, σωματικές, με βίαιες εκδηλώσεις, γροθιές, κλωτσιές, σεξουαλικές χειρονομίες, πρακτικές με στόχο τον κοινωνικό αποκλεισμό και τέλος, με την νεοφανή μορφή του ηλεκτρονικού διαδικτυακού εκφοβισμού. Ο ηλεκτρονικός ή διαδικτυακός εκφοβισμός (cyber bullying),αφορά τον εκφοβισμό, την απειλή, την ταπείνωση ή την παρενόχληση παιδιών, προεφήβων και εφήβων, που δέχονται μέσω της χρήσης του διαδικτύου, κινητών τηλεφώνων είτε άλλων ψηφιακών τεχνολογιών από ομηλίκους τους. Η πλειοψηφία των ατόμων που υφίσταται είτε ασκεί διαδικτυακό εκφοβισμό είναι ηλικίας 12-16 ετών. Τα μέσα εκδήλωσης του φαινομένου είναι κυρίως: το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, τα γραπτά μηνύματα και το φωτογραφικό υλικό, οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης (π.χ Facebook, Twitter κ.α), τα chat rooms, τα blogs και τα διαδικτυακά παιχνίδια. Συχνά, οι νέοι οδηγούνται στον διαδικτυακό εκφοβισμό εξαιτίας της βίωσης έντονων συναισθημάτων όπως θυμός, απόγνωση είτε πάλι και εκδίκηση, που μπορεί να προέρχεται τόσο από τις προβληματικές σχέσεις που υπάρχουν στο οικογενειακό περιβάλλον όσο και εξαιτίας μιας ευρύτερης κοινωνικής δυσλειτουργικότητας που παρουσιάζει το άτομο. Σε μερικές περιπτώσεις, ο διαδικτυακός εκφοβισμός αποτελεί μορφή ψυχαγωγίας στοχεύοντας στην εκδήλωση ποικίλων αντιδράσεων και στην ικανοποίηση αναγκών που σχετίζονται με την επιβολή εξουσίας και ελέγχου. Σπανιότερα, η αποστολή μηνυμάτων σε λάθος παραλήπτες μπορεί να αποτελέσει αιτία του φαινομένου. Ο φόβος γίνεται πραγματικότητα, με την επαναλαμβανόμενη αποστολή ηλεκτρονικών ή τηλεφωνικών προσβλητικών μηνυμάτων (flaming), με την παρέμβαση και την παρενόχληση (harassment) οποιασδήποτε διαδικτυακής δραστηριότητας του ατόμου, με την δημιουργία ψεύτικων διαδικτυακών προφίλ, με την είσοδο σε προσωπικούς διαδικτυακούς λογαριασμούς του ατόμου, με την αποστολή φωτογραφιών του ατόμου ή αλλού είδους μαγνητοσκοπημένου υλικού και προσωπικών πληροφοριών σε πολλαπλούς παραλήπτες, με την αποστολή απειλητικών Θαβώριος Λόγος Τεύχος 26

13 μηνυμάτων σε άλλα άτομα υποκρινόμενοι το άτομο (impersonation) που εκφοβίζεται, καθώς και με την υποκίνηση τρίτων για διαδικτυακή παρακολούθηση (cyber stalking) και παρενόχληση του ατόμου. Ο διαδικτυακός εκφοβισμός εγκυμονεί πολλούς κινδύνους για την ψυχική υγεία του θύματος αλλά και του θύτη. Τα άτομα που υφίστανται τον εκφοβισμό, κινδυνεύουν να εκδηλώσουν έντονο άγχος, αισθήματα ανασφάλειας, φοβίες, μαθησιακές δυσκολίες, σχολική άρνηση με συχνές απουσίες και γενικευμένη σχολική αποτυχία. Επίσης, πιθανή είναι η εκδήλωση ψυχοσωματικών προβλημάτων καθώς και η εμφάνιση σοβαρών συναισθηματικών διαταραχών, όπως η κατάθλιψη και οι ιδέες αυτοκτονίας. Από την άλλη, οι εκφοβιστές τείνουν να είναι άτομα με έντονη αντικοινωνική συμπεριφορά, επιρρεπή στο αλκοόλ και απομονωμένα από τους συνομηλίκους. Μακροπρόθεσμα ίσως αντιληφθούν ότι ο εκφοβισμός δεν αποτελεί μορφή ικανοποίησης και αναγνώρισης, βιώνοντας έτσι έντονη προσωπική απογοήτευση. Το φαινόμενο σοβεί και γιγαντώνεται. Τα στατιστικά στοιχεία έρχονται να το επιβεβαιώσουν καθώς, το 15-35 % των νέων έχει πέσει θύμα διαδικτυακού εκφοβισμού και συγκεκριμένα τα κορίτσια ενδέχεται να εμπλακούν συχνότερα από ό,τι τα αγόρια σε τέτοιου είδους περιστατικά. Η αντιμετώπιση του φαινομένου θα πρέπει να είναι συντονισμένη, γενική και συστηματική με τη συμμετοχή των παιδιών, των εκπαιδευτικών, των γονιών, των ΜΜΕ και γενικά όλων των φορέων, των οργανισμών και των θεσμών της κοινωνίας. Η ανάπτυξη ενός δικτύου ευαισθητοποίησης, ενημέρωσης, πρόληψης και παρέμβασης ενάντια στη βία μεταξύ των μαθητών θα αποτελέσει το εφαλτήριο, ώστε να σπάσει αυτή η συνωμοσία σιωπής. Θ άλ ε ια Κάτσ ιου, Ψ υχολ όγ ος Τεύχος 26 Στιγμιότυπο από την Αρχιερατική Θεία Λειτουργία την Κυριακή 10 Φεβρουαρίου 2013. Θαβώριος Λόγος

14 Η ΩΡΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ... Ένωσε τις τελείες σύμφωνα με την αρίθμηση Θαβώριος Λόγος Τεύχος 26

Γονείς δείξτε το δρόμο στο νεογέννητο μωρό. Αυτό το χρόνο η παρουσία των γονιών είναι ιδιαίτερα σημαντική στη ζωή ενός μωρού. Οι μήνες περνούν, το μωρό αλλάζει. Ταυτόχρονα αλλάζουν οι ανάγκες, απαιτήσεις, συνήθειες, ικανότητες και τα πράγματα που το ευχαριστούν. Η σωστή ενημέρωση θα βοηθήσει να κατανοήσετε καλύτερα το μωρό. Σε καμία περίπτωση μην πιέσετε το μωρό να κάνει περισσότερα πράγματα από αυτά που δείχνει ότι μπορεί. Φροντίστε συγχρόνως να δίνετε στο μωρό συνεχώς ερεθίσματα εξέλιξης. Ο ρόλος σας είναι δύσκολος, μαγευτικός όπως κάθε τι ανθρώπινο ή φυσικό. Νεογέννητο μωρό - 1 ος Μήνας ζωής. Ο 1 ος Μήνας αποτελεί περίοδο πρώτης προσαρμογής. Το μωρό βλέπει μόνο αχνές σκιές. Μπορεί να συγκεντρώσει την προσοχή του, όταν το πλησιάσετε στα τριάντα τουλάχιστον εκατοστά. Το μωρό στρέφει το βλέμμα του προς εσάς όταν σας ακούει.τα γεύματα αποτελούνται αποκλειστικά από γάλα. Τρώει κάθε τρεις περίπου ώρες, συχνότητα που τηρείται κατά τη διάρκεια της νύχτας. Δεν είναι σε θέση να στηρίξει το κεφάλι. Προτιμά ακόμη την εμβρυϊκή στάση, έχει σφιγμένες τις γροθιές. Συχνά σφίγγει δυνατά ό,τι του βάλετε στην παλάμη. 2 ος Μήνας ζωής. Το μωρό αρχίζει να ελέγχει τις κινήσεις των ματιών. Σκάει πιο συνειδητά χαμόγελα. Τεντώνει κάποτε το κορμάκι. Μπορεί για 1-2 δευτερόλεπτα να στηρίξει το κεφαλάκι, αν δοκιμάσετε να το σηκώσετε, όταν είναι ξαπλωμένο ανάσκελα. Αν είστε τυχεροί γονείς, μπορεί να μη χρειάζεται να το ταΐζετε μέσα στη νύχτα. 3 ος Μήνας ζωής. Το κορμάκι του έχει πια ξεκουλουριαστεί. Τα ποδαράκια, οι παλάμες μένουν απλωμένα και ανοιχτά. Αντιλαμβάνεται, δείχνει περιέργεια για το περιβάλλον. Αναγνωρίζει το μπουκάλι. Ανασηκώνει το κεφάλι, το οποίο μπορεί πλέον να γυρίζει αριστερά, δεξιά. Είναι σημαντικό αυτή την εποχή να το φροντίζει ένας μόνο άνθρωπος, ιδανικά εσείς οι γονείς, γιατί η εναλλαγή των προσώπων το κουράζει. 4 ος Μήνας. Το μωρό μπορεί πλέον να βάζει δύναμη στα χέρια. Επίσης στηρίζεται στους αγκώνες. Αλλάζει με ευκολία πλευρό, όταν κοιμάται ή όταν είναι ξύπνιο. Κάθεται αρκετή ώρα στο ριλάξ, για να παίξει, του αρέσουν τα χρωματιστά παιχνίδια που κρατάει στα χέρια, τα οποία δεν παραλείπει να βάλει στο στόμα. Με το τρόπο αυτό τα γνωρίζει καλύτερα. Γελάει πολύ, όταν παίζετε. Ζητάει από τους γονείς να το παίρνουν αγκαλιά. 5 ος Μήνας. Το μωρό αναγνωρίζει πια όλα τα μέλη της οικογένειας. Τους χαμογελάει συνειδητά, ενώ μπορεί να κλάψει σε αγνώστους. Την ίδια ώρα ξεκινά η γνωριμία με τις κρέμες. Μια πολύ αγαπημένη συνήθεια θα γίνει να πιάνει τα ποδαράκια, να τα φέρνει στο στόμα όταν είναι ξαπλωμένο ανάσκελα ή ακόμη όταν Τεύχος 26...Ἴσθι ὑγιής... Άπό τήν νεογνική ἕως την βρεφική ἡλικία 15 κάθεται. 6 ος Μήνας. Από αυτή την ηλικία δυσαρεστείται όταν το ξαπλώνετε. Ποτιμά να μένει καθιστό. Το μωρό στηρίζει λίγη ώρα το σώμα αλλά όχι για πολλή ώρα. Μετά από λίγο γέρνει μπροστά και ξαπλώνει. Γελά, κλαίει, βγάζει άναρθρες κραυγές. Αρχίζουν οι ενοχλήσεις για τα πρώτα δοντάκια. 7 ος Μήνας. Το μωρό αποκτάει την ευχέρεια να κρατάει από ένα διαφορετικό αντικείμενο στο κάθε χέρι. Αν του πέσει κάτι το αναζητά και ψάχνει να το βρει. Η σιελόρροια συνεχίζεται. Τα ούλα του είναι ερεθισμένα. Γονείς, βρείτε παιχνίδια που μπορεί να δαγκώνει και να παρηγορείται. Συνήθως τα μωρά αυτής της ηλικίας δείχνουν έντονα την αγάπη τους για το νερό. Πλατσουρίζουν ευτυχισμένα όταν τα κάνετε μπάνιο. 8 ος Μήνας. Αναγνωρίζει το όνομά του. Αρχίζει να μπουσουλάει προς τα εμπρός - πίσω, πηγαίνοντας σε όλα τα πιθανά σημεία του σπιτιού. Όταν το κρατάτε όρθιο επάνω στα γόνατά, το μωρό τινάζεται, χορεύει ενθουσιασμένο, δοκιμάζοντας τη δύναμη και την αντοχή των ποδιών του. Η διατροφή περιλαμβάνει μερίδες από πρωτεΐνες, γαλακτοκομικά, φρέσκα φρούτα και λαχανικά. 9 ος Μήνας. Το μωρό αντιλαμβάνεται τις έννοιες «μαμά», «μπαμπάς». Κινεί με ακρίβεια τα χέρια, χρησιμοποιεί μεμονωμένα τα δάχτυλά, συγκεντρώνει με μεγαλύτερη ευκολία την προσοχή του στα παιχνίδια. Αρχίζει να μιμείται όσο μπορεί τις λέξεις που υποδεινκνύονται από τους γονείς. Το μωρό έρχεται μπουσουλώντας προς το μέρος σας. 10 ος Μήνας. Το μωρό καταλαβαίνει κάποιες λέξεις που του λέτε, ξέρει να χτυπάει παλαμάκια, να κρατάει κάποιο αντικείμενο στο χέρι, να χαιρετάει, να στέλνει φιλάκια. Αν το κρατήσετε όρθιο, κάνει μερικά βηματάκια χωρίς όμως να ισορροπήσει σωστά. 11 ος Μήνας. Σηκώνεται εύκολα όρθιο χωρίς βοήθεια. Επιχειρεί τα πρώτα βήματα, καθώς στηρίζεται στα έπιπλα. Πέφτει, ξανασηκώνεται μόνο του. Σε αυτή τη φάση τα πιο ζωηρά μωρά χρειάζονται επίβλεψη, γιατί εύκολα χτυπούν λόγω κακής ισορροπίας. Μαθαίνει να προσφέρει κάτι, αν το ζητήσετε. 12 ος Μήνας. Οι πρώτες λέξεις, που είναι πολύ σημαντικές στην καθημερινότητά, κάνουν την εμφάνισή τους. Παίζει με παιχνίδια που τα σέρνει ή τα τραβάει. Πολλά μωρά έχουν ήδη περπατήσει, αλλά χρειάζονται ακόμη βοήθεια, ενθάρρυνση και προτροπή. Έχετε πια σταματήσει να μαγειρεύετε ειδικά για το μωρό, το οποίο μασουλάει με ευκολία τις μικρές μπουκιές του. Η οδοντοφυΐα συνεχίζεται. Συνήθως έχουν κάνει την εμφάνισή τους έως οκτώ δοντάκια. Βενιζέλος Ν. Χατζηδ η μ η τ ρ ί ο υ Ειδ/νος Παιδίατρος, Γ.Ν.Θ. Ιπποκράτειο Θαβώριος Λόγος

16 Θαβώριος Λόγος Τεύχος 26