ΤΟ ΙΚΤΥΟ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙ ΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΦΗΒΟΥ ΤΗΣ Ε. Ψ. Υ. Π. Ε. Ι. Τσιάντης,2012

Transcript

1 30Νοεµβρίου 2012 Ανοιχτό Λαϊκό Πανεπιστήµιο Χανίων Α κύκλος σπουδών Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου (Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.) Τίτλος οµιλίας: «Εκφοβισµός και Βία στο σχολείο» Ι. Τσιάντης, MD, DPM, FRC Psych. Αν. Καθηγητής Παιδοψυχιατρικής Π.Α. Επιστηµονικός Υπεύθυνος Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου (Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.) Ψυχαναλυτικός Ψυχοθεραπευτής ΠρόεδροςΙατρικώνΕιδικοτήτωντηςΕυρωπαϊκήςΈνωσης, Κλάδος Παιδικής και Εφηβικής Ψυχιατρικής (UEMS)

2 ΤΟ ΙΚΤΥΟ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙ ΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΦΗΒΟΥ ΤΗΣ Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.

3 ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ Η Τηλεφωνική Συµβουλευτική Υπηρεσία της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε συµπεριλαµβάνει «Γραµµή-Σύνδεσµο », η οποία λειτουργεί αποκλειστικά για γονείς και εκπαιδευτικούς «Γραµµή στήριξης παιδιών και εφήβων », πουαπευθύνεταιαποκλειστικά σεπαιδιάκαιεφήβους. ΟΙ κλήσεις είναι ανώνυµες, εµπιστευτικές και δωρεάν από σταθερά και κινητά.

4 ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ Θεωρείται η εσκεµµένη, απρόκλητη, συστηµατική και επαναλαµβανόµενη βίαιη συµπεριφορά, µεγάλου ή/και δυνατού µαθητή ή οµάδας µαθητών προς ένα µικρότερο και αδύναµο (νοητικά, µε αναπηρίες, παιδιά από µειονότητες, διαφορετικής φυλής, χρώµατος, θρησκείας), µε σκοπό να τον βλάψει. Εκδηλώνεται: Λεκτικά µε απειλές Προσβολές Σωµατικά µε γροθιές, κλωτσιές Σεξουαλικές χειρονοµίες κ.α Με κοινωνικό αποκλεισµό Ηλεκτρονικός, ιαδικτυακός (cyber bullying)

5 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ - ΙΑ ΙΚΤΥΑΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ (CYBER BULLYING) Οποιαδήποτε πράξη εκφοβισµού η οποία πραγµατοποιείται µε τη χρήση της τεχνολογίας

6 Tα µέσα από τα οποία εκδηλώνεται ο ηλεκτρονικός εκφοβισµός είναι: Ηλεκτρονικό ταχυδροµείο Γραπτά µηνύµατα & φωτογραφικόυλικό Ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης Π.χ. Facebook, Twitter Chat rooms & Blogs ιαδικτυακά Παιχνίδια

7 ΜΟΡΦΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ (Ι) Κοροϊδευτικά πειράγµατα ιάδοση άσχηµων- προσβλητικών φηµών µέσα από ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης ή του ηλεκτρονικού ταχυδροµείου Αποκλεισµός από ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης

8 ΜΟΡΦΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ (ΙΙ) Αποστολή ανεπιθύµητων µηνυµάτων (υβριστικάπροσβλητικά) Παρενόχληση η οποία συχνά έχει σεξουαλικό χαρακτήρα υσφήµιση σε τρίτους (άλλους πλέον του θύµατος)

9 ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ εν ταυτίζεται µε την παραβατικότητα, αλλά ο εκφοβισµός καιηβίαστοσχολείοµπορείναοδηγήσουνσε παραβατική συµπεριφορά. Η βία από µαθητή προς τους εκπαιδευτικούς εµπίπτει κι αυτήσυχνάσταπλαίσιατηςπαραβατικότητας. Παιδί Θύτης Παιδί Θύµα Παρατηρητής / Παρατηρητές

10 ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΒΙΑ ΣΕΣΧΕΣΗΜΕΤΟΦΥΛΟ Έχει παρατηρηθεί ότι τα αγόρια µπλέκονται περισσότερο σε περιστατικά σωµατικής βίας, ενώ τα κορίτσια πιο συχνά σε περιστατικά λεκτικής και κοινωνικής βίας. Τα αγόρια σε σχέση µε τα κορίτσια µπλέκονται πιο συχνά σε περιστατικά εκφοβισµού και βίας: σε αναλογία 3 αγόριαπρος 1 κορίτσι.

11 ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣΚΑΙΒΙΑ: ΑΛΛΑ Ε ΟΜΕΝΑ Τα περιστατικά εκδηλώνονται µε µεγαλύτερη συχνότητα στις µεγάλες τάξεις του ηµοτικού αυξάνονται στο Γυµνάσιο και σταδιακά µειώνονται στο Λύκειο. Οι µισοί από τους µαθητές θύµατα βίας δεν αναφέρουν πουθενά το γεγονός. Oι υπόλοιποι µισοί το αναφέρουν συνήθως σε φίλους τους και λιγότερο στους εκπαιδευτικούς ή τους γονείς.

12 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ Το φαινόµενο της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισµού είναι σύνθετο. Για την εµφάνισή του συµβάλλει η δυναµική αλληλεπίδραση διάφορων παραγόντων, ατοµικών και περιβαλλοντικών, όπως: ατοµικάχαρακτηριστικάτωνπαιδιών, χαρακτηριστικάοικογενειακούπεριβάλλοντος, διάφορεςπλευρέςτουσχολικούπεριβάλλοντος, οιπολιτικέςτουεκπαιδευτικούσυστήµατος, οι στάσεις των ίδιων των παιδιών, των γονέων και των εκπαιδευτικώναπέναντιστηβία, ο τρόπος προβολής της βίας από τα µέσα µαζικής ενηµέρωσης, καθώςκαι γενικότερα κοινωνικά προβλήµατα.

13 ΟΙ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΑ ΠΑΙ ΙΑ ΘΥΜΑΤΑ Τα παιδιά που γίνονται θύµατα εκφοβισµού και βίας κινδυνεύουν να εκδηλώσουν: έντονοάγχος, αισθήµαταανασφάλειαςκαιφοβίες, µαθησιακέςδυσκολίες, σχολικήάρνησηµεπολλέςαπουσίεςαπότοσχολείο, σχολική αποτυχία, ψυχοσωµατικά προβλήµατα, και σοβαρές συναισθηµατικές διαταραχές, όπως κατάθλιψη και ιδέες αυτοκτονίας.

14 ΟΙ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΑ ΠΑΙ ΙΑ ΘΥΜΑΤΑ Τα παιδιά που γίνονται θύµατα εκφοβισµού και βίας κινδυνεύουν να εκδηλώσουν: έντονοάγχος, αισθήµαταανασφάλειαςκαιφοβίες, µαθησιακέςδυσκολίες, σχολικήάρνησηµεπολλέςαπουσίεςαπότοσχολείο, σχολική αποτυχία, ψυχοσωµατικά προβλήµατα, και σοβαρές συναισθηµατικές διαταραχές, όπως κατάθλιψη και ιδέες αυτοκτονίας.

15 ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΤΟΧΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΡΩΤΟΓΕΝΟΥΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ Η αλλαγή του κλίµατος του σχολείου και Τοσχολείοωςπλαίσιοπουδεναναπαράγειτηβία

16 ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΜΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ Σε επίπεδο σχολείου τα µέτρα αφορούν σε: θεσµοθέτηση επιτροπής κατά της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισµού από εκπαιδευτικούς, µαθητές και γονείς, έρευνα µε ερωτηµατολόγιο, σχολική ηµερίδα, οργάνωση αποτελεσµατικής εποπτείας και επίβλεψης, καταγραφήπεριστατικών, και συναντήσεις εκπαιδευτικών-γονέων.

17 ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΜΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ Σε επίπεδο τάξης τα µέτρα αφορούν σε: κανονισµό τάξης µε διευκρινίσεις-επαίνους και κυρώσεις, συνελεύσεις, και πρόγραµµα δραστηριοτήτων ευαισθητοποίησης βασισµένο στα προαναφερόµενα εργαστήρια

18 ΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟ ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ 1. Ο εκφοβισµός είναι ένα φυσιολογικό φαινόµενο της ζωής και της ανάπτυξης των παιδιών και των εφήβων. 2. Ο εκφοβισµός είναι ένα αναπόφευκτο φαινόµενο της σχολικής ζωής συνέβαινε ανέκαθεν. 3. Ο εκφοβισµός ενδυναµώνει το παιδί για να αντιµετωπίσει µελλοντικές δυσκολίες. Kochenderfer-Ladd, B., & Pelletier, M.E. (2008). Teachers views and beliefs about bullying: influences on classroom management strategies and students coping with peer victimization. Journal of school Psychology, 46,

19 ΙΚΤΥΟ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Ι Τελεί υπό την υποστήριξη της Α.Ε. του Προέδρου της ηµοκρατίας και οι σκοποί του είναι: 1. Η αποτελεσµατική πρόληψη και αντιµετώπιση της εκδήλωσης βίας µεταξύ των µαθητών στο σχολείο ή σε άλλους χώρους που συνδέονται µε τη σχολική ζωή και καθηµερινότητα 2. Η προώθηση της επιστηµονικής έρευνας στον τοµέα αναγνώρισης, πρόληψης και αντιµετώπισης του φαινοµένου 3. Η συγκέντρωση και διάδοση δεδοµένων, που αφορούν στη επιστηµονική µελέτη, την ανάπτυξη µεθοδολογίας και καινοτόµων πρακτικών παρέµβασης σχετικά µε το φαινόµενο

20 ΙΚΤΥΟ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΙΙ 4. Η επιµόρφωση και υποστήριξη των εκπαιδευτικών και άλλων επαγγελµατιών γενικής και ειδικής αγωγής πρώτης γραµµής, που ασχολούνται µε παιδιά και εφήβους 5. Η ευαισθητοποίηση µαθητών, γονέων και ολόκληρης της κοινωνίας, σχετικά µε το φαινόµενο

21

22 ΈΝΤΥΠΟ ΥΛΙΚΟ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΩΝ ΓΡΑΜΜΩΝ ΒΟΗΘΕΙΑΣ Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.

23 ΈΝΤΥΠΟ ΥΛΙΚΟ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΩΝ ΓΡΑΜΜΩΝ ΒΟΗΘΕΙΑΣ Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.

24 epsype.blogspot.com/

25 Ηλεκτρονική διεύθυνση Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. Στοιχείαεπικοινωνίας: Ι.Τσιάντη:

26 Σας ευχαριστώ πολύ