1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. Το άτοµο και η κοινωνία

1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η κοινωνία ËÙÒÓÙ ı Ì ıô ÌÂ ÁÈ Ù apple Ú Î Ùˆ ı Ì Ù :. ËÓ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ. Ô Û ÔÏÂ Ô Î È ÙÔ ÂÎapple È Â ÙÈÎfi Ì Û ÛÙËÌ Á. ËÓ ÎÎÏËÛ. ËÓ ÔÚÁ ÓˆÛË ÙË ÎÔÈÓˆÓÈÎ -appleôïèùèî ˆ

1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτοµο και η κοινωνία Εν τητα Α Η οικογένεια ÈÎÔÁ ÓÂÈ Â Ó È ÎÔÈÓˆÓÈÎfi ıâûìfi fiappleô ËÌÈÔ ÚÁÔ ÓÙ È ÂÛÌÔ Î È Û ÛÂÈ ÌÂÙ Í ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ ÙË ÂÈ ÓÙÈÌÂÙˆapple ÂÈ Î Ï appleùâè ÛÈÎ Ó ÁÎÂ ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ ÙË, fiappleˆ : 1. ÈÔÏÔÁÈÎ 2. ÎÔÈÓˆÓÈÎ 3.... 4.... Ú ÎÙËÚÈÛÙÈÎ ÌÔÚÊ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÔÚÁ ÓˆÛË ËÙ Ì Ù Î ıëìâúèó ˆ ÛÎÔÏ Â Ì ÏË ÚfiÏÔÈ 7

1ο Κεφάλαιο 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Α : Η οικογένεια Η οικογένεια, τα µέλη της και οι µεταξ τους σχέσεις Παρατηρο µε τα σκίτσα και σχολιάζουµε τις δραστηρι τητες, στις οποίες µπορεί να συµµετέχουν λα τα µέλη της οικογένειας. 8 Η οικογένεια είναι µια κοινωνική οµάδα που αποτελείται συνήθως απ τους γονείς και το παιδί ή τα παιδιά που ανατρέφουν. Τα άτοµα αυτά αποτελο ν τα µέλη της οικογένειας και αναπτ σσουν µεταξ τους σχέσεις αγάπης, φροντίδας και αλληλοβοήθειας. Οι γονείς δεν φροντίζουν να καλ πτουν µ νο τις πρωταρχικές βιολογικές ανάγκες των παιδιών τους, πως τα ρο χα, την τροφή και τη στέγη. Φροντίζουν και για τις συναισθηµατικές, πνευµατικές και κοινωνικές τους ανάγκες. Οι γονείς προσφέρουν αγάπη, προστασία, ασφάλεια στα παιδιά τους, προσπαθο ν να τα κατανοήσουν και να τα βοηθήσουν να λ σουν τα προβλήµατά τους. Επίσης, µεριµνο ν για την εκπαίδευσή τους, τα βοηθο ν να ενταχθο ν στην κοινωνία και να γίνουν ανεξάρτητα άτοµα και χρήσιµοι πολίτες. Η οικογένεια αποκτά επίσηµη µορφή µε τον γάµο, θρησκευτικ ή πολιτικ. Η πολιτεία έχει θεσπίσει ένα σ νολο ν µων, το Οικογενειακ ίκαιο, που αναφέρονται στον γάµο και την οικογένεια. Ποιες νοµίζεις τι είναι οι ανάγκες σου; Με ποιον τρ πο αυτές ικανοποιο νται µέσα στην οικογένεια; ίνουµε παραδείγµατα σχέσεων των µελών της οικογένειας: 1. Τα Χριστο γεννα συγκεντρώνεται η οικογένεια και λοι µαζί ζουν τις παραδ σεις των ηµερών και ανταλλάσσουν ευχές και δώρα. 2.... 3....

Κεφάλαιο 1ο: Η οικογένεια, τα µέλη της και οι µεταξύ τους σχέσεις ƒ ƒπ Μετά απ ένα ατ χηµα, ο Αντρέας έσπασε το π δι του. Πρέπει να µείνει στο κρεβάτι για αρκετ καιρ. λοι στο σπίτι το συµπαραστέκονται. Η µητέρα βρίσκεται σο περισσ τερο µπορεί κοντά του και τον βοηθάει σε,τι χρειάζεται. Ο πατέρας...... Ο Ιωάννα, η µεγάλη του αδερφή,...... Η γιαγιά ήρθε να µείνει µαζί τους για να...... Συµπληρώνουµε τις προτάσεις. Μοιραζ µαστε τους ρ λους και παίζουµε το σενάριο. Συζητάµε δικές µας εµπειρίες αναφέροντας περιπτώσεις, που η οικογένεια ενωµένη αντιµετώπισε ένα πρ βληµα. ª π π... Η οικογένεια είναι η πρώτη και η πιο βασική κοινωνική οµάδα, στην οποία συµµετέχει ο άνθρωπος απ τη γέννησή του. Στο πλαίσιο των οικογενειακών σχέσεων, κάθε άτοµο δεν καλ πτει µ νο τις πρωταρχικές του ανάγκες, αλλά µαθαίνει να συνυπάρχει και να συνεργάζεται µε τα υπ λοιπα µέλη της οικογένειας και να εντάσσεται οµαλά στην κοινωνία. Οι γονείς έχουν κυρίως την ευθ νη για την ε ρυθµη λειτουργία της οικογένειας. Τα υπ λοιπα µέλη µπορο ν να συµβάλουν κι αυτά µε τις ενέργειές τους, στην οµαλή καθηµερινή οικογενειακή ζωή. 9

2ο Κεφάλαιο 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Α : Η οικογένεια Ρ λοι, δικαιώµατα και υποχρεώσεις των µελών της οικογένειας ʈÙ. 2.1 ÚËÓÈÎ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÊˆÙ. 2.2 ÔÏ ÙÂÎÓË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÊˆÙ. 2.3 ªÔÓÔÁÔÓ ΠÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÊˆÙ. 2.4 ÔÏ ÙÂÎÓË Î È ÈÂ Ú Ì ÓË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ 10 Με ποια απ τις παραπάνω οικογένειες µοιάζει η δική σου; Ποια κοινά χαρακτηριστικά και ποιες διαφορές µπορο µε να διακρίνουµε ανάµεσα στις οικογένειες που εικονίζονται; Α. Η µορφή της οικογένειας Η οικογένεια αποκτά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ανάλογα µε το κοινωνικ περιβάλλον, τις οικονοµικές δυνατ τητες, την παράδοση, τον πολιτισµ και τον τρ πο ζωής. Το βασικ τερο χαρακτηριστικ είναι η µορφή της. Παλαι τερα, η πιο διαδεδοµένη µορφή οικογένειας ήταν η διευρυµένη, στην οποία µαζί µε τους γονείς και τα παιδιά ζο σαν ο παππο ς και η γιαγιά. Στις σ γχρονες κοι-

Κεφάλαιο 2ο: Ρόλοι, δικαιώµατα και υποχρεώσεις των µελών της οικογένειας νωνίες, η πιο συνηθισµένη µορφή οικογένειας είναι η πυρηνική που αποτελείται απ τους γονείς και τα παιδιά. Η οικογένεια µπορεί να είναι επίσης πολ τεκνη (µε πολλά παιδιά), µονογονεϊκή (τα παιδιά ζουν µε τον ένα γονέα). Είπαµε τι στην εποχή µας η πιο συνηθισµένη µορφή οικογένειας είναι η πυρηνική. Γιατί νοµίζεις τι συµβαίνει αυτ ; Β. Ρ λοι και οργάνωση È appleò ÁÓˆÚ ÂÈ ÙÔ Î ıâ Ì ÏÔ ÙË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÙÈ appleú appleâè Ó Î ÓÂÈ; Για να λειτουργήσει οµαλά µια οικογένεια, τα µέλη της υιοθετο ν και µοιράζονται διαφορετικο ς ρ λους και τρ πους συµπεριφοράς. Οι γονείς φροντίζουν τα παιδιά τους και προσπαθο ν να καλ ψουν τις ανάγκες τους. Τα παιδιά µε τη σειρά τους, φέρονται µε σεβασµ και αγάπη στους γονείς τους, αναγνωρίζουν τις προσπάθειές τους και τους βοηθο ν σο και που µπορο ν. Τα µέλη της οικογένειας έχουν και άλλους ρ λους στη ζωή τους. Οι γονείς µπορεί να είναι ταυτ χρονα και εργαζ µενοι, µέλη συλλ γων κ.ά. Τα παιδιά είναι µαθητές και παράλληλα µπορεί να αποτελο ν µέλη αθλητικών οµάδων κ.ά. ÚÈÓ applefi ÚÎÂÙ ÂÎ ÂÙ Â, ÔÈ Ó ÚÂ ÙÔ ÛappleÈÙÈÔ Â Ó ÙÔÓ appleúòùô ÏfiÁÔ. ÌÂÁ Ï ÙÂÚÔ ÛÂ ËÏÈÎ Ó Ú (apple.. apple appleappleô, apple Ù Ú ) appleôê ÛÈ Â ÁÈ fiï ÛÙÔ Ûapple ÙÈ. È Á Ó ÎÂ Û Ó ıˆ Û ÔÏÔ ÓÙ Ó ÌÂ ÙÈ ÂÚÁ Û Â ÙÔ ÛappleÈÙÈÔ. Σε ποια µορφή οικογένειας αναφέρεται ο ικαι πολις; Ποιοι είναι οι ρ λοι των µελών στην οικογένεια που µας περιγράφει; Νοµίζεις τι ισχ ει το ίδιο και σήµερα για τα µέλη της οικογένειας; 11

1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η κοινωνία Ενότητα Α : Η οικογένεια Στον παρακάτω πίνακα συµπληρώνω τα µέλη της οικογένειάς µου και ορισµένες απ τις δραστηρι τητες που σχετίζονται µε τους ρ λους, τους οποίους µπορεί να έχει ο κάθε ένας. Για παράδειγµα: Εγώ διαβάζω, παρακολουθώ τα µαθήµατά µου κτλ., η µητέρα φροντίζει για τις καθηµερινές ανάγκες κτλ. Εγώ............ διαβάζω Γ. ικαιώµατα και υποχρεώσεις Ó ÙËÚÔ Ì Πappleôèô Î ÓfiÓÂ, Ë ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ Î ˆ ÌappleÔÚÂ Ó Â Ó È ÚÌÔÓÈÎ. appleú appleâè fiìˆ Ù Ì ÏË ÙË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ Ó ÁÓˆÚ Ô Ó Ù ÈÎ ÈÒÌ Ù Î È ÙÈ appleô ÚÂÒÛÂÈ ÙÔ. 12 Συζητάµε για τους καν νες που είναι απαραίτητοι σε µια οικογένεια, ώστε να λειτουργεί αρµονικά. Για να εξασφαλιστεί η οµαλή λειτουργία της οικογένειας, τα µέλη της πρέπει να τηρο ν συγκεκριµένους καν νες συµπεριφοράς. Οι καν νες ρυθµίζουν συνήθως αυτά που πρέπει να κάνει ή να αποφε γει το κάθε µέλος της οικογένειας. Μέσα στην οικογένεια, τα µέλη της έχουν δικαιώµατα, αλλά παράλληλα και υποχρεώσεις. Για παράδειγµα, πρέπει να κάνω ησυχία, ταν διαβάζει ο αδερφ ς µου. Είναι υποχρέωση για µένα, αλλά ικανοποιεί και το δικαίωµα του αδερφο µου να διαβάζει µε ησυχία.

Κεφάλαιο 2ο: Ρόλοι, δικαιώµατα και υποχρεώσεις των µελών της οικογένειας Χωριζ µαστε σε οµάδες και καταγράφουµε κάποια απ τα δικαιώµατα και τις υποχρεώσεις που έχουµε εµείς ως µέλη της οικογένειάς µας. ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ Έχω δικαίωµα να διαβάζω µε ησυχία στο δωµάτι µου. Έχω δικαίωµα να παίζω, ταν τελειώσω τα µαθήµατά µου. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Έχω υποχρέωση να κάνω ησυχία, ταν κοι- µάται κάποιο µέλος της οικογένειάς µου. Έχω υποχρέωση να µη δηµιουργώ προβλή- µατα, αν οι γονείς µου δεν έχουν χρ νο ή δεν µπορο ν να ικανοποιήσουν µια επιθυ- µία µου. ƒ ƒπ Σε µια οικογένεια ζουν ο πατέρας, η µητέρα και τα δυο παιδιά, ο Γιώργος και η Χριστίνα. Οι γονείς έχουν επιστρέψει απ τη δουλειά τους και είναι πολ κουρασµένοι. Τα παιδιά φωνάζουν, µαλώνουν και Συζητάµε και συµπληρώνουµε το σενάριο (τι γίνεται µετά;) Πώς µπορο µε να αντιµετωπίσουµε παρ µοιες καταστάσεις; Μοιραζ µαστε τους ρ λους και παίζουµε το σενάριο. ª π π... Χαρακτηριστικ στοιχείο της οικογένειας είναι η µορφή της. Υπάρχουν διαφορετικές µορφές οικογένειας ανάλογα µε τον αριθµ των µελών της, τις κοινωνικές και οικονο- µικές συνθήκες, την παράδοση εν ς τ που, τα ήθη και τα έθιµα. Στη σηµερινή εποχή, η πιο συνηθισµένη µορφή οικογένειας είναι η πυρηνική. Απαραίτητο στοιχείο για την οµαλή λειτουργία της οικογένειας είναι η οργάνωσή της. Τα µέλη της αναλαµβάνουν ρ λους, απ τους οποίους προκ πτει και η συµπεριφορά τους. Στην οµαλή λειτουργία της οικογένειας συντελο ν και οι καν νες συµπεριφοράς που πρέπει να τηρο ν τα µέλη της. 13

3ο Κεφάλαιο 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Α : Η οικογένεια υσκολίες που αντιµετωπίζει η οικογένεια Παρατηρο µε τα σκίτσα και συζητάµε λοι µαζί: Ποιες δυσκολίες µπορεί να έχει µια οικογένεια; Πώς µπορο ν να αντιµετωπιστο ν τέτοιες δυσκολίες; 14 Συχνά η οικογένεια αντιµετωπίζει δυσκολίες και συγκρο σεις που προκαλο νται απ διάφορους παράγοντες είτε εσωτερικο ς, πως η έλλειψη επικοινωνίας µεταξ των µελών ή κάποιο σοβαρ πρ βληµα υγείας, είτε εξωτερικο ς, πως η ανεργία των γονέων, η αδυναµία ένταξης στην τοπική κοινωνία ή µια ξαφνική καταστροφή. Οι περισσ τερες δυσκολίες µπορο ν να αντιµετωπίζονται απ την οικογένεια, ταν λα τα µέλη της είναι ενωµένα, δείχνουν διάθεση για συνεργασία, συζητο ν µεταξ τους, προσπαθο ν να κατανοήσουν και να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον. ταν πρ κειται για προβλήµατα που οφείλονται σε εξωτερικο ς παράγοντες, πως η ανεργία ή τα οικονοµικά προβλήµατα, είναι απαραίτητη η υποστήριξη της οικογένειας απ το κράτος µε µέτρα πρ νοιας. Ο Γιάννης είναι 12 ετών. Τελευταία είναι πολ νευρικ ς και µιλάει απ τοµα στους γονείς του. Η οικογένειά του προβληµατίζεται και αναρωτιέται τι του συµβαίνει. Συζητάµε και καταγράφουµε δυσκολίες που µπορεί να δηµιουργηθο ν στις σχέσεις των µελών της οικογένειας εξαιτίας της συµπεριφοράς του. Με τη Μαρία την αδερφή του... Με τον Κώστα τον µεγαλ τερ του αδερφ... Ο µπαµπάς... Η µαµά...

Κεφάλαιο 3ο: υσκολίες που αντιµετωπίζει η οικογένεια Πολλές φορές, µως, οι δυσκολίες µέσα στην οικογένεια είναι σοβαρές και οδηγο ν σε συνεχείς καβγάδες µεταξ των µελών, συγκρο σεις, βία ή και διαζ γιο. Για την αντιµετώπιση αυτών των προβληµάτων και την προστασία των µελών της οικογένειας, υπάρχουν φορείς και υπηρεσίες, πως είναι οι οικογενειακοί σ µβουλοι ή τα συµβουλευτικά κέντρα στήριξης της οικογένειας. Σε αυτά µπορο ν να απευθυνθο ν τα µέλη της οικογένειας προκειµένου να βοηθηθο ν. ταν µως η αντιµετώπιση των εσωτερικών προβληµάτων είναι αδ νατη, τ τε αναζητείται λ ση µε βάση τους ν µους που έχει θεσπίσει η πολιτεία. ƒ ƒπ Οι γονείς της Ελένης εργάζονταν σε ένα εργοστάσιο, το οποίο έκλεισε. Εδώ και δ ο µήνες ο πατέρας της ψάχνει για δουλειά και η µητέρα της προσπαθεί να βοηθήσει δουλε οντας περιστασιακά. Η Ελένη έχει κι ένα µεγαλ τερο αδερφ, τον Θανάση, 17 ετών. Συζητάµε τρ πους µε τους οποίους η οικογένεια της Ελένης µπορεί να αντιµετωπίσει τη συγκεκριµένη κατάσταση. Ποιες είναι οι δυσκολίες που θα αντιµετωπίσει η οικογένεια της Ελένης; Πο µπορεί να απευθυνθεί για να ζητήσει βοήθεια; ª π π... Στην οικογένεια πολλές φορές δηµιουργο νται δυσκολίες, που µπορεί να οφείλονται σε εσωτερικο ς παράγοντες, πως η έλλειψη επικοινωνίας των µελών ή σε εξωτερικο ς παράγοντες, πως η ανεργία και τα οικονοµικά προβλήµατα. Κάποιες εσωτερικές δυσκολίες είναι δυνατ ν να ξεπεραστο ν µε καταν ηση, συζήτηση, αλληλοβοήθεια και συνεργασία των µελών. Σε περιπτώσεις που οι δυσκολίες είναι αδ νατο να επιλυθο ν µέσα στην οικογένεια, τα µέλη της µπορο ν να απευθυνθο ν στις κοινωνικές υπηρεσίες, που υπάρχουν γι αυτ τον σκοπ. Ó ÎÂÊ Ï ˆÛË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ Â Ó È Ë appleúòùë Î È appleèô ÛÈÎ ÔÌ, Ì Û ÛÙËÓ ÔappleÔ ÁÂÓÓÈ Ù È Î È ÌÂÁ ÏÒÓÂÈ Ô ÓıÚˆappleÔ. ª Û ÛÙËÓ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ Ù Ì ÏË ÙË ÈÎ ÓÔappleÔÈÔ Ó ÙÈ ÛÈÎ ÙÔ Ó ÁÎÂ Î È Û Á ÚfiÓˆ Ì ı - ÓÔ Ó Ó Û Ó apple Ú Ô Ó Î È Ó Û ÓÂÚÁ ÔÓÙ È. Ã Ú ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ Â Ó È Ë ÌÔÚÊ ÙË. ÙË ÛËÌÂÚÈÓ ÂappleÔ, Ë appleèô Û ÓËıÈÛÌ ÓË ÌÔÚÊ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ Â Ó È Ë apple ÚËÓÈÎ. È ÙËÓ Î Ï ÙÂÚË ÔÚÁ ÓˆÛË Î È ÏÂÈÙÔ ÚÁ ÙË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ, Î ıâ Ì ÏÔ ÙË Ó Ï Ì ÓÂÈ ÚfiÏÔ Î È ÎÔÏÔ ıâ Î ÓfiÓÂ Û ÌappleÂÚÈÊÔÚ, ÔÈ ÔappleÔ ÔÈ ÔÚ Ô Ó Ù ÈÎ ÈÒÌ Ù Î È ÙÈ appleô ÚÂÒÛÂÈ ÙÔ. ÔÏÏ ÊÔÚ, Ë ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÓÙÈÌÂÙˆapple ÂÈ ÛÎÔÏ Â, ÔÈ ÔappleÔ Â ÌappleÔÚÂ Ó ÔÊ ÏÔÓÙ È Û ÂÛˆÙÂÚÈÎÔ Â͈ÙÂÚÈÎÔ apple Ú ÁÔÓÙÂ. ŸÙ Ó ÔÈ ÛÎÔÏ Â ÂÓ ÌappleÔÚÔ Ó Ó ÓÙÈÌÂÙˆappleÈÛÙÔ Ó applefi ÙËÓ È ÙËÓ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ, ÙfiÙÂ Ù Ì ÏË ÙË appleâ ı ÓÔÓÙ È ÛÙÈ ÎÔÈÓˆÓÈÎ appleëúâû Â Ó ËÙÂ Ù È Ï ÛË Ì ÛË ÙÔ ÓfiÌÔ appleô ÂÈ ıâûapple ÛÂÈ Ë appleôïèùâ. 15

1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτοµο και η κοινωνία Εν τητα B Το Εκπαιδευτικ Σ στηµα Ô Îapple È Â ÙÈÎfi ÛÙËÌ appleôùâïâ ÂÈ ÛÙË ÒÚ Ì ÂÈ ˆ ÛÙfi Ô ÙÔÓ ÙÚfiappleÔ Ì ÙÔÓ ÔappleÔ Ô ÙÔ ÎÚ ÙÔ apple Ú ÂÈ ÙÔ Á ıfi ÙË ÂÎapple  ÛË Î È ÙË apple È Â. ıì  ÔÚÁ ÓˆÛË (À....) ÈÔ ÎËÛË ÙËÓ apple ÚÔ ÛˆÓ Â Î ÈÚÈÒÓ Ì ıëûë Û fiï Ù apple È È 16

Κεφάλαιο 1ο: Το εκπαιδευτικό σύστηµα και το σχολείο Το εκπαιδευτικ σ στηµα και το σχολείο 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1ο Κεφάλαιο ÈÚ ÓË, ÂÈ ÛÎÂÊÙÂ applefiû Ì ı ÓÔ ÌÂ ÛÙÔ Û ÔÏÂ Ô; µ È, Ì ı ÓÔ ÌÂ appleôïï Î È appleôîùô ÌÂ appleôïïô Ó Ô Ê ÏÔ Î È Ê ÏÂ. Συζητάµε λοι µαζί: Σε τι µας ωφελεί το σχολείο; Γνωρίζουµε παιδιά που δεν πηγαίνουν σχολείο; Αναρωτι µαστε γιατί δεν πηγαίνουν. Η εκπαίδευση είναι ένα εξαιρετικά σηµαντικ αγαθ για τον άνθρωπο. Καθώς οι κοινωνίες αλλάζουν, αλλάζει και ο τρ πος µε τον οποίο η εκπαίδευση προσφέρεται στους ανθρώπους. Στη σηµερινή εποχή, τα κράτη οργανώνουν τα εκπαιδευτικά τους συστήµατα προκειµένου να εξασφαλίσουν σε λα τα παιδιά το δικαίωµα στην εκπαίδευση. Στο σχολείο το παιδί αποκτά µε συστηµατικ τρ πο γνώσεις, δεξι τητες και αξίες, δηλαδή µ ρφωση και παιδεία. Στη χώρα µας, η οργάνωση της εκπαίδευσης και ο τρ πος λειτουργίας του εκπαιδευτικο συστήµατος αποτελο ν ευθ νη του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων (ΥΠ.Ε.Π.Θ.). Σ µφωνα µε τον ν µο, η υποχρεωτική φοίτηση διαρκεί δέκα έτη και περιλαµβάνει το Νηπιαγωγείο, το ηµοτικ και το Γυµνάσιο. Ο µαθητής µπορεί να συνεχίσει στο Λ κειο ή σε κάποια άλλη Σχολή. ποιος επιθυµεί, µετά το Λ κειο µπορεί να πάει στο Πανεπιστήµιο (Α.Ε.Ι.) ή σε άλλο εκπαιδευτικ ίδρυµα (Α.Τ.Ε.Ι. ή Ι.Ε.Κ.). Η πολιτεία οφείλει να βοηθήσει τα παιδιά να φοιτήσουν στο σχολείο, γι αυτ και η εκπαίδευση εκτ ς απ υποχρεωτική είναι και δωρεάν. 17

1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η κοινωνία Ενότητα Β : Το Εκπαιδευτικό Σύστηµα Πρωτοβάθµια Εκπαίδευση ευτεροβάθµια Εκπαίδευση Τριτοβάθµια Εκπαίδευση Οι βαθµίδες της εκπαίδευσης είναι: α. Πρωτοβάθµια Εκπαίδευση, που περιλαµβάνει το Νηπιαγωγείο και το ηµοτικ Σχολείο β. ευτεροβάθµια Εκπαίδευση, που περιλαµβάνει το Γυµνάσιο, το Γενικ Λ κειο και το Επαγγελµατικ Λ κειο (ΕΠΑ.Λ.) και γ. Τριτοβάθµια Εκπαίδευση, που περιλαµβάνει το Πανεπιστήµιο Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρ µατα (Α.Ε.Ι.) και τα Ανώτατα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρ µατα (Α.Τ.Ε.Ι.). Γιατί νοµίζετε τι η ελληνική πολιτεία καθιέρωσε τη δεκάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση (5-15 ετών); ÂÓ Ô Ó fiïâ ÔÈ ÒÚ ÂÎ ÚÔÓË appleô ÚˆÙÈÎ ÂÎapple  ÛË. È ÛÔ Ì ÙÈ appleïëúôêôú  appleô Ì ÛÙÂÈÏ Ó Ù apple È È applefi È ÊÔÚ ÒÚ ÙÔ ÎfiÛÌÔ, Û ÂÙÈÎ Ì ٠ÂÎapple È Â ÙÈÎ ÙÔ Û ÛÙ Ì Ù! 18 Ρατζήφ απ την Ινδία: Στη χώρα µου η εκπαίδευση είναι δωρεάν και υποχρεωτική για οκτώ χρ νια (απ τα 6 ως τα 14 χρ νια µας). Χωρίζεται σε πρωτοβάθµια (6 11 ετών) και µέση εκπαίδευση (11 14 ετών). µως, πολλά παιδιά στην πατρίδα µου, κυρίως απ φτωχές οικογένειες, δεν πηγαίνουν σχολείο, γιατί µ λις µεγαλώσουν λίγο χρειάζεται να δουλέψουν. Μετά την πρωτοβάθµια και τη µέση εκπαίδευση, υπάρχει η δευτεροβάθµια εκπαίδευση και έπειτα µπορο µε να συνεχίσουµε τις σπουδές µας ανάλογα µε τα ενδιαφέροντα και τις δυνατ τητες που έχουµε.

Κεφάλαιο 1ο: Το εκπαιδευτικό σύστηµα και το σχολείο Μπριγκίτε απ τη Γερµανία: Στην πατρίδα µου, η υποχρεωτική εκπαίδευση διαρκεί δώδεκα χρ νια. Το Νηπιαγωγείο είναι προαιρετικ. Στη συνέχεια, φοιτο µε στο δηµοτικ υποχρεωτικά για τέσσερα χρ νια. Συνεχίζουµε στη δευτεροβάθµια εκπαίδευση, που µπορο µε να εγγραφο µε σε έναν απ τους τρεις τ πους σχολείων, Γυµνάσιο (Gymnasium), Πρακτικ Σχολείο (Realschule) ή Γενικ Σχολείο (Hauptschule). Τελειώνοντας έτσι την υποχρεωτική εκπαίδευση, µπορο µε είτε να εκπαιδευτο µε και να ασκηθο µε σε ένα επάγγελµα που µας ενδιαφέρει, είτε να συνεχίσουµε τις σπουδές µας στο πανεπιστήµιο. Μπιλ απ τις Η.Π.Α.: Στις Η.Π.Α., η υποχρεωτική εκπαίδευση είναι δωδεκάχρονη. Το Νηπιαγωγείο δεν είναι υποχρεωτικ, αλλά µπορο µε να γραφτο µε σε αυτ απ τα πέντε µας χρ νια. Στη συνέχεια, ακολουθο ν έξι χρ νια στην πρωτοβάθµια εκπαίδευση στο ηµοτικ σχολείο (elementary school) και έξι χρ νια στη δευτεροβάθµια εκπαίδευση στο Γυµνάσιο (junior high school) και το Λ κειο (senior high school). Τέλος, µπορο µε να πάµε σε κάποιο κολέγιο ή πανεπιστήµιο, για να συνεχίσουµε τις σπουδές µας σε,τι µας ενδιαφέρει. Κώστας απ την Ελλάδα: Στη χώρα µου, η υποχρεωτική εκπαίδευση διαρκεί δέκα χρ νια. Το Νηπιαγωγείο είναι υποχρεωτικ και γραφ µαστε σε αυτ απ τα πέντε µας χρ νια. Στη συνέχεια φοιτο µε έξι χρ νια στο ηµοτικ και τρία χρ νια στο Γυµνάσιο. Τελειώνοντας την υποχρεωτική µας εκπαίδευση, µπορο µε να φοιτήσουµε τρία χρ νια στο Λ κειο και µετά να δώσουµε εξετάσεις για το Πανεπιστήµιο(Α.Ε.Ι.) ή τα Ανώτατα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρ µατα (Α.Τ.Ε.Ι.). Υπάρχει επίσης το Επαγγελ- µατικ Λ κειο (ΕΠΑ.Λ.) που λειτουργεί παράλληλα µε το Γενικ Λ κειο (ΓΕ.Λ.), απ το οποίο οι µαθητές µπορο ν να δώσουν πανελλήνιες εξετάσεις προκειµένου να εισαχθο ν στο Πανεπιστήµιο (Α.Ε.Ι.) και τα Α.Τ.Ε.Ι. ή να αποκτήσουν πτυχίο που θα τους βοηθήσει να ενταχθο ν στην αγορά εργασίας. Εντοπίζουµε οµοι τητες και διαφορές στην υποχρεωτική εκπαίδευση των χωρών που αναφέρθηκαν παραπάνω. Με κ κκινο έχουν γραφτεί τα επίπεδα και τα έτη της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. 19

1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η κοινωνία Ενότητα Β : Το Εκπαιδευτικό Σύστηµα Το Ελληνικ Εκπαιδευτικ Σ στηµα Επίπεδο Ηλικία Έτη διάρκειας Πρωτοβάθµια Νηπιαγωγείο 5-6 ετών 1 χρ νος ηµοτικ 6-12 ετών 6 χρ νια ευτεροβάθµια Γυµνάσιο 12-15 ετών 3 χρ νια Γενικ Λ κειο ή 15-18 ετών 3 χρ νια Επαγγελµατικ Λ κειο ή Επαγγελµατική Σχολή Τριτοβάθµια Πανεπιστήµιο (Α.Ε.Ι.) 18-...ετών 4-6 χρ νια ή Α.Τ.Ε.Ι. (ανάλογα µε τη Σχολή) ƒ ƒπ Η Ειρήνη θέλει να γίνει αρχιτέκτονας, ο ικαι πολις θέλει να γίνει γραφίστας, η φίλη τους η Κατερίνα θέλει να γίνει κοµµώτρια κι εγώ Χωριζ µαστε σε οµάδες και γράφουµε στον πίνακα την πορεία σπουδών που θα ακολουθήσουν τα παιδιά. Στον πίνακα γράφω κι εγώ την πορεία σπουδών που επιθυµώ να ακολουθήσω. Ειρήνη ικαι πολις Κατερίνα Εγώ ª π π... Η εκπαίδευση είναι ένα πολ σηµαντικ αγαθ για τον άνθρωπο και την κοινωνία, γι αυτ και έχει αναγνωριστεί ως βασικ δικαίωµα για λα τα παιδιά. Τα κράτη, για να ανταποκριθο ν στην ανάγκη να εκπαιδε σουν λους τους πολίτες τους, οργάνωσαν τα εκπαιδευτικά συστήµατα, δίνοντας ιδιαίτερη βαρ τητα στη δωρεάν υποχρεωτική εκπαίδευση για λους. Στην Ελλάδα, η πολιτεία προσφέρει υποχρεωτική δεκάχρονη και δωρεάν εκπαίδευση (5 15 ετών). 20

Κεφάλαιο 2ο: Ένα σχολείο για όλους Ένα σχολείο για λους 1η 2ο Κεφάλαιο ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ª Ú, 11 ÂÙÒÓ: ªÂ Ï Ó ª Ú Î È Â Ì È ÙÛÈÁÁ Ó. È Û ÔÏ Â ÙˆÓ ÁÔÓÈÒÓ ÌÔ Ì Ó ÁÎ Ô Ó Ó ÌÂÙ ÎÈÓÔ Ì ÛÙÂ Ô Î È appleâúèû- ÛfiÙÂÚ ÊÔÚ ÙÔÓ ÚfiÓÔ. ŒÙÛÈ ÂÓ ÊÔÈÙÒ fiïô ÙÔÓ ÚfiÓÔ ÛÙÔ ÈÔ Û ÔÏ Ô. Ï, 10 ÂÙÒÓ: Ô fióôì ÌÔ Â Ó È Ï Î È Â Ì È applefi ÙËÓ Ï Ó. Úı Ì appleúfiûê Ù ÛÙËÓ ÏÏ Ì ÙËÓ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÌÔ Î È ÛÎÔÏ fiì ÛÙ appleôï Ó appleúôû ÚÌÔÛÙÔ Ì ÛÙË Ó Î Ù ÛÙ ÛË. ÈÔ appleôï ÛÎÔÏ ÔÌ È ÂÁÒ, appleô appleú appleâè Ó apple Ú ÎÔÏÔ ı Ûˆ Ù Ì ı Ì Ù ÙÔ Û ÔÏÂ Ô Û ÌÈ ÁÏÒÛÛ appleô ÂÓ ÁÓˆÚ ˆ Î Ï. Συζητάµε λοι µαζί: Ποιες δυσκολίες αντιµετωπίζουν η Μαρία και ο Αλία; Επειδή το κράτος αναγνωρίζει το δικαίωµα λων των παιδιών στην εκπαίδευση, έχει θεσπίσει µέτρα προκειµένου να τα βοηθήσει να σπουδάσουν. Ορισµένα απ αυτά τα µέτρα είναι να παίρνουν δωρεάν τα βιβλία που χρειάζονται και να µπορο ν να ακολουθήσουν ποια πορεία σπουδών επιλέξουν. Στα σχολεία φοιτο ν και µαθητές που έχουν ξεχωριστές ανάγκες, πως είναι τα κωφά ή βαρήκοα παιδιά, τα τυφλά και τα παιδιά µε κινητικά προβλήµατα ή τα παιδιά οικονοµικών µεταναστών και τσιγγάνων. λα τα παιδιά έχουν δικαίωµα στη µ ρφωση και την πρ οδο. ιαβάζουµε το Άρθρο 16 (παράγραφος 2) του Συντάγµατος που αναφέρεται στην εκπαίδευση στην Ελλάδα. Ποια είναι η βασική αποστολή της παιδείας στη χώρα µας; Άρθρο 16 2. Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευµατική, επαγγελµατική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες. Αναζητο µε µε τη βοήθεια του δασκάλου ή της δασκάλας µας πληροφορίες σχετικά µε: Τα Τµήµατα Ένταξης Τις Τάξεις Υποδοχής Τα Ειδικά Σχολεία 21

1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η κοινωνία Ενότητα Β : Το Εκπαιδευτικό Σύστηµα ƒ ƒπ Σηµειώνουµε µε Χ τη σωστή απάντηση: 1. Το κράτος στους ν µους που φτιάχνει για την εκπαίδευση δίνει ιδιαίτερη σηµασία α. στην παροχή ίσων ευκαιριών για λα τα παιδιά β. στην ενίσχυση των ικαν τερων µαθητών γ. στην καταγωγή των µαθητών 2. Οι ν µοι που αναφέρονται στο εκπαιδευτικ σ στηµα ορίζουν α. την οµοι µορφη εµφάνιση των µαθητών β. τη λειτουργία των σχολικών µονάδων γ. την αξιοποίηση του ελε θερου χρ νου των µαθητών 3. Οι τάξεις υποδοχής έχουν σκοπ να ενισχ σουν. α. τα παιδιά µε ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες β. τα τσιγγαν πουλα γ. τα παιδιά που κατάγονται απ άλλες χώρες 4. Το κράτος, για να στηρίξει την εκπαίδευση παιδιών µε ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες... α. έχει δηµιουργήσει ειδικά σχολεία και τµήµατα ένταξης στα κοινά σχολεία β. δεν έχει ειδικο ς ν µους, γιατί τα άτοµα αυτά δεν µπορο ν να ανταποκριθο ν στις απαιτήσεις του εκπαιδευτικο συστήµατος γ. βοηθά τους γονείς τους οικονοµικά για να εκπαιδε ονται τα παιδιά αυτά στο σπίτι. ª π π... Το ελληνικ εκπαιδευτικ σ στηµα έχει ως στ χο την παροχή ίσων ευκαιριών στη µ ρφωση, ώστε λα τα παιδιά να µπορο ν να σπουδάσουν και να αναζητήσουν αργ τερα µια εργασία. Γι αυτ η πολιτεία µε ν µους στηρίζει το δικαίωµα λων των πολιτών στη µ ρφωση (υποχρεωτική δεκάχρονη φοίτηση στο σχολείο, παροχή βιβλίων κ.ά.). Συγχρ νως έχει πάρει µέτρα για τη στήριξη ξεχωριστών οµάδων παιδιών, πως είναι τα παιδιά µεταναστών, παιδιά µε κινητικά προβλήµατα κ ά. 22 Ó ÎÂÊ Ï ˆÛË ıâ Û Á ÚÔÓÔ Î È appleôïèùèûì ÓÔ ÎÚ ÙÔ ÊÚÔÓÙ ÂÈ ÁÈ ÙËÓ ÂÎapple  ÛË ÙˆÓ appleôïèùòó ÙÔ, ÔÚÁ ÓÒÓÔ- ÓÙ ÙÔ ÈÎfi ÙÔ ÂÎapple È Â ÙÈÎfi Û ÛÙËÌ. ÙËÓ ÏÏ, Ë ÔÚÁ ÓˆÛË ÙË ÂÎapple  ÛË Î È Ô ÙÚfiappleÔ ÏÂÈÙÔ ÚÁ ÙÔ ÂÎapple È Â ÙÈÎÔ Û ÛÙ Ì ÙÔ appleôùâïô Ó Â ı ÓË ÙÔ ÀappleÔ ÚÁÂ Ô ıóèî È Â Î È ÚËÛÎÂ Ì ÙˆÓ. µ ÛÈÎfi Ú ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙÔ ÂÎapple È Â ÙÈÎÔ Ì Û ÛÙ Ì ÙÔ Â Ó È Ë appleô ÚˆÙÈÎ ÂÎ ÚÔÓË ÊÔ ÙËÛË. Ù appleâúèï Ì ÓÂÈ Ó ÚfiÓÔ ÛÙÔ ËappleÈ ÁˆÁ Ô, ÍÈ ÚfiÓÈ ÛÙÔ ËÌÔÙÈÎfi Î È ÙÚ ÚfiÓÈ ÛÙÔ ÌÓ ÛÈÔ (5-15 ÂÙÒÓ). apple ÛË, Ë ËÌfiÛÈ ÂÎapple  ÛË Â Ó È ˆÚÂ Ó Û fiïâ ÙÈ ıì Â. appleôïèùâ Û Á ÚfiÓˆ ÂÈ apple ÚÂÈ Ì ÙÚ ÁÈ Ó ÛÙËÚ ÍÂÈ Î È Ó ÔËı ÛÂÈ ÙËÓ ÂÎapple  ÛË Í ˆÚÈÛÙÒÓ ÔÌ ˆÓ apple È ÈÒÓ appleô ÓÙÈÌÂÙˆapple Ô Ó È ÊÔÚ appleúô Ï Ì Ù Î È ÛÎÔÏ Â.

1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτοµο και η κοινωνία Εν τητα Γ Η Εκκλησία ÎÎÏËÛ Â Ó È ÂÈ ÂappleÈÙÂÏÂ ÚÁÔ ÙÔ Û ÓÔÏÔ ÙˆÓ appleèûùòó ÙË ÚÈÛÙÈ ÓÈÎ apple ÛÙË ÔÚÁ ÓˆÛË ıìô πâúôû ÓË appleóâ Ì ÙÈÎfi ÓıÚˆappleÈÛÙÈÎfi ÎÔÈÓˆÓÈÎfi apple ÛÎÔappleÔ ÚÂÛ ÙÂÚÔ È ÎÔÓÔ 23

1ο Κεφάλαιο 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Γ : Η Εκκλησία Η Εκκλησία της Ελλάδος ʈÙ. 1.1 ÓËÁ ÚÈ Û ͈ÎÎÏ ÛÈ ÊˆÙ. 1.2 Ô ª ÛÙ ÚÈÔ ÙË µ appleùèûë Κοιτάζουµε τις εικ νες και συζητάµε κι εµείς για το ρ λο της εκκλησίας και το έργο που προσφέρει. Η Εκκλησία της Ελλάδος είναι σηµαντικ ς παράγοντας της σ γχρονης ελληνικής κοινωνίας. Στις ενορίες διδάσκεται ο Λ γος του Θεο µε πολλο ς τρ πους (λειτουργικές πράξεις, κατηχητικ σχολείο κ.ά.). Επίσης, µε τη συνεργασία λων των πιστών, κληρικών και λαϊκών, η Εκκλησία κάνει πράξη την εντολή του Χριστο «αγαπάτε αλλήλους» και φροντίζει ηλικιωµένους, µικρά παιδιά και οικογένειες, προσφέροντας φάρµακα, περίθαλψη, συσσίτια κ.ά. χωρίς διακρίσεις φ λου, θρησκείας ή εθνικ τητας. Η Ορθ δοξη Ανατολική Εκκλησία του Χριστο είναι η Εκκλησία της χώρας µας, της Ελλάδας. Οι βαθµοί της ιεροσ νης είναι τρεις: Ο ιάκονος (κοινώς διάκος) Ο Πρεσβ τερος (κοινώς ιερέας ή παπάς) Ο Επίσκοπος (κοινώς δεσπ της ή µητροπολίτης) 24 È appleò ÈÔÈÎÂ Ù È Ë ÂÎÎÏËÛ ; Η Εκκλησία της Ελλάδος αποτελείται από 80 µητροπόλεις, που είναι µεγάλες γεωγραφικές διοικητικές περιφέρειες. Την πνευµατική και διοικητική ευθύνη κάθε µητρόπολης έχει ο µητροπολίτης. Η µητρόπολη µοιράζεται σε ενορίες, στις οποίες, µε ανάθεση του µητροπολίτη, προσφέρουν τις υπηρεσίες τους ένας ή περισσότεροι κληρικοί (ιερείς ή διάκονοι). Κέντρο της ενορίας είναι ο ναός, στον οποίο συγκεντρώνονται οι πιστοί που κατοικούν στη συγκεκριµένη ενορία. Η Εκκλησία της Ελλάδος διοικείται από τη ιαρκή Ιερά Σύνοδο και από την Ιερά Σύνοδο της Ιεραρχίας. Η ιαρκής Ιερά Σύνοδος είναι ένα «συµβούλιο», στο οποίο µετέχουν δώδεκα µητροπολίτες για ένα έτος. Η ιαρκής Ιερά Σύνοδος αντιµετωπίζει τρέχοντα και επείγοντα ζητήµατα της Εκκλησίας και συνεδριάζει αρκετά συχνά. Τη Σύνοδο της Ιεραρχίας αποτελούν όλοι οι µητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος. Αυτή συνεδριάζει ορισµένες φορές το χρόνο και ασχολείται µε πολύ σοβαρά θέµατα της Εκκλησίας, όπως είναι η εκλογή νέων επισκόπων, προβλήµατα πίστης κ.ά. Και στις δύο Συνόδους πρόεδρος είναι ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος.

Κεφάλαιο 1ο: Η Εκκλησία της Ελλάδος ƒ ƒπ 1. Λ νω το σταυρ λεξο: 1 2 3 4 2 5 3 ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ: 1. Η... της Ελλάδος έχει µια σηµαντική θέση στους θεσµο ς του Κράτους. 2. Πρ εδρος της Ιεράς Συν δου. 3. Μικρή περιοχή, τµήµα µιας µητρ πολης. 4. Η Ιερά... αποτελείται απ λους τους µητροπολίτες της Ελλάδος. ΚΑΘΕΤΑ: 1. Βαθµ ς της ιεροσ νης. 2. Λέγεται κι έτσι ο ιερωµένος. 3. Ο Επίσκοπος διοικεί τη... 4. Η... Σ νοδος αποφασίζει για τα θέµατα της Εκκλησίας. 5. Τοποθετείται πάνω απ το διάκονο στην ιεραρχία. 4 2. Συζητάµε και καταγράφουµε πώς θα µπορο σαµε και εµείς να βοηθήσουµε στο έργο της εκκλησίας:...... 3. Επισκεπτ µαστε το να της περιοχής µας και συζητάµε µε τον ιερέα για τις δραστηρι τητες της ενορίας µας. ηµοσιε ουµε τη συνέντευξη του ιερέα στην εφηµερίδα της τάξης ή του σχολείου. ª π π... Η Εκκλησία αποτελεί το σ νολο των πιστών (λαϊκών και κληρικών). Η Εκκλησία της Ελλάδος έχει ως βασικ της σκοπ να συνδέει τους ανθρώπους µε τον Θε, να διδάσκει µε ακρίβεια τον λ γο του και να εκφράζει στην πράξη µε γνήσιο τρ πο την Ορθ δοξη χριστιανική πίστη και ζωή. Επιπλέον, επιτελεί κοινωνικ και ανθρωπιστικ έργο, µε το οποίο αγκαλιάζει λους τους ανθρώπους που κατοικο ν στη χώρα µας. Για την αποτελεσµατική λειτουργία της και την επιτυχή πραγµατοποίηση του έργου της είναι οργανωµένη σε ενορίες και σε µητροπ λεις. Το ανώτατο ργανο διοίκησης της Εκκλησίας της Ελλάδος είναι η Ιερά Σ νοδος της Ιεραρχίας, στην οποία συµµετέχουν οι Μητροπολίτες, ενώ πρ εδρ ς της είναι ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος. 25

2ο Κεφάλαιο 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Γ : Η Εκκλησία Άλλα θρησκε µατα στην Ελλάδα Ó ÚˆÙÈ Ì È ÈÚ ÓË, ÛÙËÓ ÏÏ Â Ó È fiïôè ÃÚÈÛÙÈ ÓÔ Úıfi ÔÍÔÈ; ÂÓ ÓÔÌ ˆ! ÍÔ Ì ÎÈ Û ËÙ ÛÔ Ì ÁÈ Ùfi. Συζητάµε για άλλες θρησκείες που γνωρίζουµε και δίνουµε διάφορα χαρακτηριστικά τους. ʈÙ. 2.1 Ú Î Ó ÁˆÁ ʈÙ. 2.2 ªÔ ÛÔ ÏÌ ÓÈÎfi ÌÂÓÔ ÊˆÙ. 2.3 ÃÚÈÛÙÈ ÓÈÎ ÂÎÎÏËÛ 26 Σ µφωνα µε το Σ νταγµα, στη χώρα µας η Ανατολική Ορθ δοξη Εκκλησία θεωρείται ως επικρατο σα, επειδή εκφράζει την πλειον τητα του ελληνικο λαο και αποτελεί σηµαντικ στοιχείο της ταυτ τητάς του. Ωστ σο, στο ελληνικ κράτος κάθε πολίτης έχει το δικαίωµα να πιστε ει σε ποια θρησκεία εκείνος επιθυµεί και να εκδηλώνει ελε θερα την πίστη του σ αυτήν. Το δικαίωµα αυτ, που προβλέπεται απ το Σ νταγµα της χώρας µας, διατυπώνεται ως αρχή της ανεξιθρησκίας. Ορισµένοι κάτοικοι της χώρας µας πιστε ουν σε άλλα χριστιανικά δ γµατα, πως στο Ρωµαιοκαθολικισµ και τον Προτεσταντισµ. Κάποιοι άλλοι, Έλληνες ή ξένοι µετανάστες, ακολουθο ν άλλες θρησκείες, πως είναι ο µουσουλµανισµ ς, ο ιουδαϊσµ ς, ο βουδισµ ς, ο ινδουισµ ς. Κάθε θρησκεία έχει τους δικο ς της πιστο ς, τις δικές της αρχές και παραδ σεις, τους δικο ς της τ πους και τρ πους λατρείας. Θυµ µαστε απ την Ιστορία της Ε τάξης: Η θρησκευτική ελευθερία ως ανθρώπινο δικαίωµα κατακτήθηκε για πρώτη φορά το 313 µ.χ. Το ιάταγµα περί ανεξιθρησκίας που υπέγραψαν οι τότε αυτοκράτορες του Ρωµαϊκού κράτους Κωνσταντίνος και Λικίνιος στα Μεδιόλανα (Μιλάνο) της Ιταλίας αναγνώρισε τη χριστιανική πίστη ως ίση και οι χριστιανοί αφέθηκαν ελεύθεροι να λατρεύουν το Θεό τους χωρίς αυτή η πράξη να αποτελεί αδίκηµα. Ο όρος «ανεξιθρησκία» καθιερώθηκε από το µεγάλο δάσκαλο του Γένους Ευγένιο Βούλγαρη το έτος 1768. Σήµερα, αυτή η αρχή ισχύει και γίνεται σεβαστή σε όλες τις δηµοκρατικές χώρες.

Κεφάλαιο 2ο: Άλλα θρησκεύµατα στην Ελλάδα Συζητάµε για τη σηµασία της θρησκευτικής ελευθερίας την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου και για την αξία της σήµερα. ƒ ƒπ Συζητάµε και καταγράφουµε τα κοινά και τα διαφορετικά χαρακτηριστικά στοιχεία των θρησκειών. ΚΟΙΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Σε λες τις θρησκείες οι πιστοί προσε χονται σε έναν τ πο λατρείας. ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ο τρ πος που προσε χονται. ª π π... Οι περισσ τεροι Έλληνες ανήκουν στην Ορθ δοξη Χριστιανική Εκκλησία. Υπάρχουν και Έλληνες χριστιανοί, οι οποίοι ανήκουν σε άλλη Εκκλησία, στη Ρωµαιοκαθολική ή στην Προτεσταντική. Ακ µη, υπάρχουν και Έλληνες οι οποίοι είναι µουσουλµάνοι, ιουδαίοι ή κάτι άλλο. Τα τελευταία χρ νια ζουν και εργάζονται στη χώρα µας µετανάστες, οι οποίοι είναι µουσουλµάνοι, ινδουιστές, βουδιστές ή κάτι άλλο. Η πίστη λων αυτών γίνεται σεβαστή απ το Κράτος και ο καθένας µπορεί ελε θερα και ανεµπ διστα να λατρε ει τον Θε, στον οποίο πιστε ει, σ µφωνα µε την αρχή της ανεξιθρησκίας, η οποία περιγράφεται ξεκάθαρα στο ελληνικ Σ νταγµα. Ó ÎÂÊ Ï ˆÛË Úıfi ÔÍË ÎÎÏËÛ ÙË ÏÏ Ô ÂÈ ÛÎÔapplefi ÙË È ÛÎ Ï ÙÔ ÏfiÁÔ ÙÔ ÂÔ Î È ÙÔÓ Û Ó ÂÛÌÔ ÙˆÓ appleèûùòó Ì ÙÔ. ªÂ ÙËÓ ÂÓÂÚÁfi Û ÌÌÂÙÔ fiïˆó ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ ÙË ÂappleÈÙÂÏ appleóâ Ì ÙÈÎfi, ÎÔÈÓˆÓÈÎfi Î È ÓıÚˆappleÈÛÙÈÎfi ÚÁÔ Ó ÏÔÁÔ Ì ÙÈ Ó ÙfiÙËÙ ÙË (appleóâ Ì ÙÈÎ Î ÓÙÚ, ÊÈÏfiappleÙˆ Ù ÌÂ, Î ÙË ËÙÈÎ Û ÔÏÂ, ÂÓÔÚÈ Î Ó ÓÈÎ ÂÛÙ Â, Î ıëìâúèó È ÓÔÌ Ê ÁËÙÔ Û appleôúô Î È ÛÙÂ- ÁÔ Û Ó ÓıÚÒappleÔ Ì ). ÎÎÏËÛ ÙË ÏÏ Ô ÂÈ ÈÎ ÙË ÂÛˆÙÂÚÈÎ ÔÚÁ ÓˆÛË Ì ÓÒÙ Ù ÈÔÈÎËÙÈÎ fiúá Ó ÙË È ÚÎ πâú ÓÔ Ô Î È ÙËÓ πâú ÓÔ Ô ÙË πâú Ú, appleúfiâ ÚÔ ÙˆÓ ÔappleÔ - ˆÓ Â Ó È Ô Ú ÈÂapple ÛÎÔappleÔ ıëóòó Î È apple ÛË ÏÏ Ô. Ô ÂÏÏËÓÈÎfi ÓÙ ÁÌ Ó ÁÓˆÚ ÂÈ ˆ ÂappleÈÎÚ ÙÔ Û ıúëûîâ ÙËÓ Úıfi ÔÍË ÃÚÈÛÙÈ ÓÈÎ. Ùfi ÚÔÓ, fiìˆ, Û ÂÙ È ÙÔ ÈÎ ˆÌ Î ıâ appleôï ÙË ÙË ÒÚ Ó ÎÔÏÔ ıâ fiappleôè ıúëûîâ ÂappleÈı ÌÂ, ˆÚ Î Ó - Ó appleâúèôúèûìfi ÛÙËÓ ÎÊÚ ÛË ÙË apple ÛÙË ÙÔ. Ê ÚÌfi ÂÈ, ËÏ, ÛÙËÓ appleú ÍË ÙËÓ Ú ÙË ÓÂÍÈıÚËÛÎ. 27

1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτοµο και η κοινωνία Εν τητα Οργάνωση κοινωνικής και πολιτικής ζωής ªÔÚÊ ÔÚÁ ÓˆÛË ÙË ÎÔÈÓˆÓ ÌÔÈ Î È ÔÈÓfiÙËÙ ÚÁ ÓˆÌ Ó ÔÌ Â - ÏÏÔÁÔÈ Â Ó È ÊÚÔÓÙ Ô Ó ÁÈ Â Ó È Ó Ï Ì ÓÔ Ó ÙÚfiappleÔÈ ÔÚÁ ÓˆÛË ÙË ÔÌ ÈÎ ˆ ÙˆÓ ÓıÚÒappleˆÓ appleô Ô Ó ÛÂ Ó Ó ÙfiappleÔ 1. Î Ï ÙÂÚË ÔÚÁ ÓˆÛË ÙË ˆ ÙˆÓ ÓıÚÒappleˆÓ 2. ÎÔÈÓˆÓÈÎ Î È ÔÈÎÔÓÔ- ÌÈÎ Ó appleù ÍË Î È appleúfiô Ô ÙÔ ÙfiappleÔ 3. Âapple Ï ÛË appleúô ÏËÌ ÙˆÓ ÙÔ ÙfiappleÔ ÔÌ Â ÙfiÌˆÓ appleô ÔÚÁ ÓÒÓÔÓÙ È ÌÂ Ó Ó ÎÔÈÓfi ÛÙfi Ô Ú ÛË ÁÈ Ó appleâù Ô Ó Ó Ó ÎÔÈÓfi ÛÙfi Ô 28

Κεφάλαιο 1ο: Οι ήµοι και οι Κοινότητες στην Ελλάδα Οι ήµοι και οι Κοιν τητες στην Ελλάδα 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1ο Κεφάλαιο ÈÚ ÓË, Ú ÛÎÔ ÌÂ ÛÙÔÓ ÚÙË ÙË Ù ÍË Ì, ÙÔÓ ÌÔ ÙËÓ ÔÈÓfi- ÙËÙ appleô Ì ÓÔ ÌÂ; øú È! Συζητάµε λοι µαζί: Πώς λέγεται ο ήµος ή η Κοιν τητα στην οποία ζο µε; Εντοπίζουµε στον χάρτη κάποιες Κοιν τητες και ήµους του Νοµο µας και τους καταγράφουµε. ΗΜΟΙ............ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ............ Ας διαβάσουµε το παρακάτω κείµενο, για να κατανοήσουµε πώς προέκυψαν οι ήµοι και οι Κοιν τητες στη χώρα µας. Το σχέδιο, µε το οποίο η Ελλάδα χωρίστηκε σε δήµους και κοιν τητες, πως είναι σήµερα, ονοµάζεται «Σχέδιο Καποδίστριας» προς τιµήν του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια, ο οποίος το 1828 διαίρεσε την Ελλάδα σε 13 διοικητικά τµήµατα. Σ µφωνα µε το «Σχέδιο Καποδίστριας», που ισχ ει απ το έτος 1998, η Ελλάδα περιλαµβάνει 900 δήµους και 133 κοιν τητες. Οι περισσ τεροι δήµοι (747) προήλθαν απ τη συνένωση άλλων δήµων και κοινοτήτων. Ο διαχωρισµ ς έγινε µε βάση ορισµένα κριτήρια, σηµαντικ τερο απ τα οποία είναι ο πληθυσµ ς. Άλλα κριτήρια είναι επίσης η έκταση, η µορφολογία του εδάφους, η παρξη φυσικών π ρων και η θέση σε σχέση µε τα µεγάλα αστικά κέντρα. Έτσι, σ µφωνα µε το παραπάνω σχέδιο, υπάρχουν δήµοι αστικοί, ηµιαστικοί, αγροτικοί, δήµοι Νησιά, δήµοι Πολεοδοµικά Συγκροτήµατα, και δήµοι Τµήµατα µητροπολιτικών περιοχών. ËÁ : ÀappleÔ ÚÁÂ Ô ÛˆÙÂÚÈÎÒÓ www.ypes.gr 29

1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η κοινωνία Ενότητα : Οργάνωση κοινωνικής και πολιτικής ζωής Οι άνθρωποι που ζουν σε µια περιοχή αποτελο ν µια τοπική κοινωνία, που είναι οργανωµένη σε δήµους και κοιν τητες. Πολλές γειτονικές κοιν τητες συνενώθηκαν και αποτέλεσαν λες µαζί έναν δήµο µε σκοπ να διοικο νται καλ τερα και οι κάτοικοί τους να εξυπηρετο νται πιο ε κολα. ήµοι και κοιν τητες αποτελο ν τους Οργανισµο ς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.). Οι δήµοι και οι κοιν τητες κάθε νοµο υπάγονται στην Τοπική Ένωση ήµων και Κοινοτήτων (Τ.Ε..Κ.). λοι οι δήµοι και οι κοιν τητες της Ελλάδας ανήκουν στην Κεντρική Ένωση ήµων και Κοινοτήτων Ελλάδας (Κ.Ε..Κ.Ε.). Ορισµένες, µως, κοιν τητες, για λ γους ιστορικο ς, ιδιαίτερου φυσικο κάλλους και παράδοσης κτλ. δεν εντάχθηκαν σε κανέναν δήµο. Οι δήµοι και οι κοιν τητες φροντίζουν να λ νουν προβλήµατα της καθηµερινής ζωής των ανθρώπων, πως είναι η δρευση, η επισκευή πεζοδροµίων, ο φωτισµ ς της π λης, η καθαρι τητα κ.ά. ËÁ : ÀappleÔ ÚÁÂ Ô ÛˆÙÂÚÈÎÒÓ www.ypes.gr Υπάρχουν κοιν τητες που δεν έχουν ενταχθεί σε δήµους πως είναι για παράδειγµα η Κοιν τητα Σουλίου στον Νοµ Θεσπρωτίας και η Κοιν τητα Νυµφαίου στο Νοµ Φλώρινας. Συζητάµε τους λ γους για τους οποίους παρέµειναν ξεχωριστές κοιν τητες. ʈÙ. 1.1 ÔÈÓfiÙËÙ ÌÊ Ô ÊˆÙ. 1.2 ÔÈÓfiÙËÙ Ô Ï Ô 30 ƒ ƒπ Αναζητο µε άλλες κοιν τητες που δεν εντάχθηκαν στο πρ γραµµα «Καποδίστριας» και συζητάµε τους λ γους που παρέµειναν ξεχωριστές κοιν τητες. ª π π... Η Ελλάδα αποτελείται απ 52 νοµο ς. Κάθε νοµ ς είναι χωρισµένος σε δήµους και κοιν τητες, για να διοικείται καλ τερα και για να µπορο ν οι κάτοικοί του να εξυπηρετο νται πιο ε κολα. Με το πρ γραµµα «Καποδίστριας» η Ελλάδα απ το 1998 αποτελείται απ 900 δήµους και 133 κοιν τητες. Το πρ γραµµα «Καποδίστριας» βρίσκεται σε εξέλιξη.

Κεφάλαιο 2ο: Οργάνωση ιοίκηση των ήµων και Κοινοτήτων Οργάνωση ιοίκηση των ήµων και Κοινοτήτων 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2ο Κεφάλαιο Ο ικαι πολις και η Ειρήνη παρακολο θησαν µία συνεδρίαση του ηµοτικο Συµβουλίου του δήµου, στον οποίο ανήκουν. Ô ÁÂÊ ÚÈ appleô ÂÓÒÓÂÈ Ù ˆÚÈ Ì ÚÂÈ ÂÙ È ÂappleÈÛÎÂ. ÙË ÛËÌÂÚÈÓ Û ÓÂ Ú ÛË ı Û ËÙ ÛÔ ÌÂ È ÊÔÚ ı Ì Ù Î È appleúô Ï Ì Ù appleô ÊÔÚÔ Ó Ù ËÌÔÙÈÎ È ÌÂÚ ÛÌ Ù ÙÔ ÌÔ Ì. Û ÔÏËıÔ ÌÂ Î È ÌÂ ÙÈ appleôïèùèûùèî ÂÎ ËÏÒÛÂÈ ÙÔ Î ÏÔÎ ÈÚÈÔ. appleú appleâè Âapple ÛË Ó Ô ÌÂ Ù ÛÔ Î È Ù ÍÔ ÁÈ ÙÔ ÙÚÂÈ appleúòùô Ì ÓÂ ÙË ÚÔÓÈ. Συζητάµε για: Θέµατα ή προβλήµατα, που µπορεί να απασχολο ν τα µέλη του ηµοτικο Συµβουλίου. Τον ρ λο του δηµάρχου και των δηµοτικών συµβο λων. 31

1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η κοινωνία Ενότητα : Οργάνωση κοινωνικής και πολιτικής ζωής ʈÙ. 2.1 ËÌ Ú Â Ô πˆ ÓÓ ÓˆÓ Οι δήµοι διοικο νται απ τον ήµαρχο και το ηµοτικ Συµβο λιο. Οι κοιν τητες διοικο νται απ τον Πρ εδρο της Κοιν τητας και το Κοινοτικ Συµβο λιο. λοι αυτοί ( ήµαρχος και ηµοτικ Συµβο λιο, Πρ εδρος της Κοιν τητας και Κοινοτικ Συµβο λιο) συγκεντρώνονται συχνά και συζητο ν για τα προβλήµατα της περιοχής τους. Προτείνουν λ σεις και αποφασίζουν λοι µαζί, για την αντιµετώπισή τους και για την πρ οδο του τ που τους. 32 ƒ ƒπ Φανταζ µαστε τι το σχολείο έχει έναν µεγάλο προα λιο χώρο. Θέλουµε να διαµορφώσουµε αυτ ν τον χώρο σο µπορο µε καλ τερα, ώστε να χρησιµοποιείται δηµιουργικά για παιχνίδια και µάθηση απ τους µαθητές. Χωριζ µαστε σε οµάδες και µοιραζ µαστε τους ρ λους. Μια οµάδα αναλαµβάνει τον ρ λο του δηµάρχου και των δηµοτικών συµβο λων. Μια άλλη τον ρ λο των εκπαιδευτικών του σχολείου. Μια τρίτη οµάδα αναλαµβάνει τον ρ λο των γονέων και µια τέταρτη οµάδα, τον ρ λο των µαθητών. Κάθε οµάδα καταγράφει τις προτάσεις της σχετικά µε το τι θεωρεί τι πρέπει να περιλαµβάνει η αυλή του σχολείου. Στη συνέχεια γνωστοποιεί και αιτιολογεί στις άλλες οµάδες τις προτάσεις της. Τέλος, συζητο ν λοι µαζί για το θέµα και επιλέγουν τις καλ τερες προτάσεις. ª π π... Οι δήµοι και οι κοιν τητες είναι Οργανισµοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης και διοικο νται απ τον ήµαρχο και τον Πρ εδρο αντίστοιχα που είναι επικεφαλής του ηµοτικο ή Κοινοτικο Συµβουλίου. Στις συνεδριάσεις των συµβουλίων αυτών συζητο νται θέµατα που απασχολο ν την τοπική κοινωνία, προτείνονται λ σεις και λαµβάνονται αποφάσεις για την επίλυσή τους.

Κεφάλαιο 3ο: Οι εκλογές στον ήµο Οι εκλογές στον ήµο 1η 3ο Κεφάλαιο ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ò ÌappleÔÚÂ Î appleôèô Ó Á ÓÂÈ ËÌÔÙÈÎfi Û Ì Ô ÏÔ Ì Ú Ô ; Ú appleâè Ó ÙÔÓ ÂappleÈÏ ÍÔ Ó ÔÈ Û ÌappleÔÏ ÙÂ ÙÔ ÌÂ ËÌÔÎÚ ÙÈÎ È ÈÎ Û Â! Συζητάµε για τις δηµοτικές εκλογές που γίνονται στον τ πο µας. Ας πάρουµε για παράδειγµα τις εκλογές στην τάξη. Απ ποια µέλη µπορεί να αποτελείται το προεδρείο µιας τάξης; Γιατί εκλέγουµε έναν πρ εδρο; Κάθε π τε κάνουµε εκλογές; Ποιοι µπορο ν να είναι υποψήφιοι; Ποιοι µπορο ν να ψηφίζουν; Με ποια θέµατα θα ασχολείται ο πρ εδρος και το προεδρείο; Αν δεν είµαστε ευχαριστηµένοι µε το προεδρείο, τι µπορο µε να κάνουµε; Συγκρίνουµε τις εκλογές στην τάξη µε τις δηµοτικές εκλογές. Σε τι µοιάζουν και σε τι διαφέρουν µεταξ τους; Οι δηµοτικές εκλογές γίνονται κάθε τέσσερα χρ νια. σοι απ τους πολίτες ενδιαφέρονται και µπορο ν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους ως δήµαρχοι ή µέλη δηµοτικών συµβουλίων συµµετέχουν ως υποψήφιοι και καλο ν λους τους πολίτες να τους ψηφίσουν. Στις δηµοτικές εκλογές ψηφίζουν και οι Ευρωπαίοι πολίτες που ζουν µ νιµα στην Ελλάδα. Σε κάθε δήµο θέτουν υποψηφι τητα συνήθως δ ο, τρεις ή και περισσ τερες οµάδες πολιτών, που ονοµάζονται συνδυασµοί. Ο επικεφαλής του συνδυασµο είναι ο υποψήφιος δήµαρχος και τα υπ λοιπα µέλη του συνδυασµο υποψήφιοι δηµοτικοί σ µβουλοι. Πριν απ τις εκλογές, λοι οι υποψήφιοι µε οµιλίες, εκδηλώσεις, έντυπο και ηλεκτρονικ υλικ, ενηµερώνουν τους συµπολίτες τους για το πρ γραµµά τους. Στο πλαίσιο του προεκλογικο τους αγώνα προσπαθο ν να πείσουν τους ψηφοφ ρους (εκλογείς) να τους ψηφίσουν. Οι εκλογείς έχουν δικαίωµα να επιλέξουν και να ψηφίσουν τον συνδυασµ που 33

1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η κοινωνία Ενότητα : Οργάνωση κοινωνικής και πολιτικής ζωής θεωρο ν ως πιο ικαν να διοικήσει τον δήµο τους, συµµετέχοντας έτσι έµµεσα στη διοίκηση του τ που τους. Σε ποιο µέρος της Ελλάδας έχουν διατηρηθεί οι κοιν τητες, εκεί εκλέγεται πρ εδρος της κοιν τητας και κοινοτικ συµβο λιο. ƒ ƒπ Φανταζ µαστε τι είµαστε ενήλικες. Κάποιοι απ εµάς αποφασίζουν να είναι υποψήφιοι στις επ µενες δηµοτικές εκλογές. Χωριζ µαστε σε οµάδες και προτείνουµε υποψήφιο. Μοιραζ - µαστε τους ρ λους και παίζουµε το σενάριο. Ο κάθε υποψήφιος παρουσιάζει το πρ γραµµά του. Πρώτος υποψήφιος: ταν γίνω δήµαρχος, θα φτιάξω ένα καινο ριο σχολείο που θα χωράει περισσ τερους µαθητές και θα έχει κλειστ γυµναστήριο και εργαστήριο πειραµάτων............ ε τερη υποψήφια: ταν εκλεγώ δήµαρχος,............ Τρίτος υποψήφιος: Ως δήµαρχος θα φροντίσω............ Οι υπ λοιποι παρακολουθο ν προσεκτικά τα προγράµµατα των υποψηφίων και επιλέγουν αυτ ν που κρίνουν ως καταλληλ τερο υποψήφιο, δικαιολογώντας την άποψή τους. Συζητάµε λοι µαζί σχετικά µε το θέµα. ª π π... Ο ήµαρχος και τα µέλη του ηµοτικο Συµβουλίου είναι οι αντιπρ σωποι των πολιτών στη διοίκηση του τ που. Ψηφίζονται απ τους εκλογείς (ψηφοφ ρους) µε δηµοκρατικές διαδικασίες (εκλογές) κάθε τέσσερα χρ νια. Αν οι εκλογείς δεν µείνουν ικανοποιηµένοι απ το έργο του ηµάρχου και του ηµοτικο Συµβουλίου, µπορο ν να ψηφίσουν άλλους υποψήφιους στις επ µενες εκλογές. 34

Κεφάλαιο 4ο: Η οικονοµική οργάνωση των ήµων Η οικονοµική οργάνωση των ήµων 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 4ο Κεφάλαιο ʈÙ. 4.1 ÈÌ ÓÈ, ÏÔ ÓÙ Ú ÙË, 1963 ʈÙ. 4.2 ÈÌ ÓÈ, ÏÔ ÓÙ Ú ÙË, 2005 Τα παιδιά παρατηρο ν και συγκρίνουν τις φωτογραφίες που έφερε ο ικαι πολις στην τάξη. Συζητο ν για τις αλλαγές που έγιναν στον τ πο που απεικονίζεται. Συζητάµε κι εµείς για τα έργα που έγιναν και άλλαξαν το δικ µας δήµο ή κοιν τητα. ª, ÁÈ Ù ÙÈ ÏÏ Á ÚÂÈ ÔÓÙ È appleôïï Ú Ì Ù. Œ ÂÈ ÛÔ Ô ÌÔ, ÈÚ ÓË. ÛÔ ÙÔ ÌÔ appleúô Ú ÔÓÙ È applefi: Ù Ú Ì Ù appleô ÓÂÈ ÙÔ ÎÚ ÙÔ Ù ËÌÔÙÈÎ Ù ÏË, ËÏ ÙÔ ÊfiÚÔ appleô appleïëúòóô Ó ÔÈ appleôï Ù ÙÈ ËÌÔÙÈÎ ÂappleÈ ÂÈÚ ÛÂÈ : Ù ËÌÔÙÈÎ ı ÙÚ, ÙÈ ÂÙ ÈÚ  Ú ÛË Î.. ÙË Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ Û ÓÂÙ ÈÚÈÛÌÒÓ ÙÈ ˆÚ ËÌÔÙÒÓ ÙË Ì ÛıˆÛË: ÙËÓ Î ÓËÙË appleâúèô Û ÙÔ ÌÔ appleô ÙË ÓÔÈÎÈ ÂÈ (apple.. ÎÙ Ì Ù, ÎÙ ÚÈ Î..) ÍÔ ÙÔ ÌÔ Â Ó È: Ë Î Ù ÛΠÚÁˆÓ ( ÚfiÌÔÈ, appleï Ù Â, Á appleâ ) Ë appleú ÁÌ ÙÔappleÔ ËÛË ÂÎ ËÏÒÛÂˆÓ (Û Ó Ï Â, ıâ ÙÚÈÎ apple Ú ÛÙ ÛÂÈ, ÂappleÈÌÔÚʈÙÈÎ ÛÂÌÈÓ ÚÈ Î..) Ë Û ÓÙ ÚËÛË ÙˆÓ Û ÔÏÈÎÒÓ ÎÙÈÚ ˆÓ. 35

1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτοµο και η κοινωνία Ενότητα : Οργάνωση κοινωνικής και πολιτικής ζωής Στο πρ γραµµα των καλοκαιρινών εκδηλώσεων του δήµου συµπληρώνουµε τις µορφές των εκδηλώσεων : ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΕΣ ΕΚ ΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΜΑΣ Εργαστήριο Καλλιτεχνικών «Η ΣΒΟΥΡΑ», ηµιουργική Απασχ ληση Παιδιών 30 Ιουνίου, ώρα 7:30 µ.µ., Πλατεία Ελευθερίας λα τα παιδιά µπορο ν να ζωγραφίσουν µε τη βοήθεια καλλιτεχνών που έχει καλέσει ο ήµος µας. 6 Ιουλίου, ηµοτικ Πάρκο (αντίστοιχα)......... 14 Ιουλίου, Πνευµατικ Κέντρο......... 23 Ιουλίου, ηµοτικ Θέατρο......... 36 ÌÔ appleïëúòóâè fiïâ Ù ÙÈ ÂÎ ËÏÒÛÂÈ ; Ÿ È ÌfiÓÔ Ô ÌÔ, ÈÎ ÈfiappleÔÏÈ.  appleôïï appleâúèappleùòûâè Û ÓÂÈÛÊ - ÚÔ Ó Î È ÔÈ Û ÓÂÙ ÈÚÈÛÌÔ. È apple Ú ÂÈÁÌ ÛÙÔ ÚÁ ÛÙ ÚÈÔ ÏÏÈÙ ÓÈÎÒÓ ÛÙËÓ ÂΠψÛË ÁÈ ÙË ËÌÈÔ ÚÁÈÎ apple Û fiïëûë, ÙÔ Ê ÁËÙfi ÙˆÓ apple È ÈÒÓ ÙÔ appleúôû ÊÂÚÂ Ô ÁÚÔÙÈÎfi ÓÂÙ ÈÚÈÛÌfi! Σε κάθε τ πο υπάρχουν Συνεταιρισµοί, δηλαδή οµάδες ανθρώπων που εργάζονται µαζί, για να προωθήσουν κοινά τους συµφέροντα. Έτσι, ο Γεωργικ ς Συνεταιρισµ ς για παράδειγµα, είναι µια οµάδα ανθρώπων που παράγουν γεωργικά προϊ ντα και φροντίζουν για την πώλησή τους. Τέτοιες οργανωµένες οµάδες που συνεργάζονται για ένα σκοπ υπάρχουν πολλές, πως ο Πτηνοτροφικ ς Συνεταιρισµ ς Ιωαννίνων, ο Μεταφορικ ς Συνεταιρισµ ς Αυτοκινητιστών Θεσσαλονίκης κ.ά. Οι συνεταιρισµοί είναι σηµαντικοί και για τους δήµους, επειδή µε τη δραστηρι τητά τους συµβάλλουν στα έσοδα του δήµου.

Κεφάλαιο 4ο: Η οικονοµική οργάνωση των ήµων ƒ ƒπ 1. Παρατηρώντας το λογαριασµ της.ε.η. προσπαθο µε να απαντήσουµε στο ερώτηµα: «Π σα χρήµατα θα πληρώσει ο «κ. Χ» λο τον χρ νο, για τον δήµο, µέσα απ τους λογαριασµο ς της.ε.η.;».............................. 2. Το ηµοτικ Συµβο λιο της π λης µας αποφασίζει την ίδρυση εν ς συνεταιρισµο για την αυθεντική τέχνη της φανσης και του κεντήµατος. Πώς νοµίζετε τι ο συνεταιρισµ ς αυτ ς θα επηρεάσει την π λη µας; Θα γίνουν γνωστές οι παραδοσιακές στολές της περιοχής αλλά και άλλων περιοχών της Ελλάδας. Θα αυξηθο ν οι θέσεις εργασίας................ ª π π... Ο κάθε δήµος έχει έσοδα και έξοδα. Στα έσοδα του δήµου συµβάλλουν το κράτος µε χρηµατικά ποσά (κρατική επιχορήγηση), οι δηµ τες µε τα δηµοτικά τέλη και οι διάφορες επιχειρηµατικές δραστηρι τητες (δηµοτικοί συνεταιρισµοί, δηµοτικ θέατρο, δηµοτικ αναψυκτήριο κ.ά.). Ο δήµος πραγµατοποιεί έργα για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των πολιτών, πως κατασκευή πλατειών, έργων οδοποιίας, ίδρυση βρεφονηπιακών σταθµών, διαχείριση απορριµµάτων. Φροντίζει, επίσης, για την οργάνωση πολιτιστικών και πνευµατικών εκδηλώσεων. 37

5ο Κεφάλαιο 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα : Οργάνωση κοινωνικής και πολιτικής ζωής Οργανωµένες οµάδες - Σ λλογοι ÎÂÊÙ Î ÌÂ ÛÙËÓ Ù ÍË Ì Ó ÔÚÁ - ÓÒÛÔ ÌÂ ÎÈ ÂÌÂ ÌÈ ÎıÂÛË È Ï Ô. ÃÚÂÈ ÂÙ È Î Ï appleúôâùôèì Û. ªappleÔÚÔ ÌÂ ÌfiÓÔÈ Ì Ó ÙËÓ ÔÚÁ ÓÒÛÔ ÌÂ; Παρουσιάζουµε τις δραστηρι τητες και τις εργασίες που απαιτήθηκαν προκειµένου να οργανωθεί έκθεση βιβλίου στο σχολείο µας: Η Μαρία, η Ειρήνη και ο ικαι πολις τακτοποίησαν τα ράφια. Ο Γιώργος προσέφερε βιβλία απ το βιβλιοπωλείο του πατέρα του. Η Ιωάννα, ο Γρηγ ρης και η Χαρά... Ο δάσκαλος / η δασκάλα... Η µητέρα της Ελένης... Ο ιευθυντής / η ιευθ ντρια... Ο Σ λλογος Γονέων και Κηδεµ νων... 38 Πολλοί άνθρωποι µαζί, ταν προσπαθο ν να επιτ χουν έναν κοιν στ χο, αποτελο ν µια οµάδα. Πολλές οµάδες οργανώνονται και αποτελο ν συλλ γους ή οργανώσεις τοπικές, εθνικές ή διεθνείς. λες οι οργανώσεις λειτουργο ν µε δικ τους εσωτερικ κανονισµ (καν νες). Οι διάφορες οργανώσεις ασχολο νται µε θέµατα, πως η προστασία του περιβάλλοντος, ο πολιτισµ ς και η υγεία και δραστηριοποιο νται σε τοπικ, εθνικ ή παγκ σµιο επίπεδο. Έτσι έχουµε: Τοπικές Οργανώσεις π.χ. Πολιτιστικ ς Σ λλογος Ποντίων Λαγκαδά Εθνικές π.χ. Πανελλήνια Ένωση Εθελοντών Αιµοδοτών ιεθνείς π.χ. Ερυθρ ς Σταυρ ς, Unicef Κάθε άτοµο, που συµµετέχει ως µέλος σε ένα σ λλογο, προσφέρει σ αυτ ν ανάλογα µε τις δυνατ τητές του και το χρ νο του. Με τη συνεργασία των µελών του, ο σ λλογος λειτουργεί ως ενιαίο σ νολο και µπορεί πιο ε κολα να πραγ- µατοποιήσει τους στ χους του.