Τεχνολογίες Ρύθμισης του Κλίματος των Θερμοκηπίων- Η Περίπτωση του Ημίκλειστου Θερμοκηπίου. Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας

Σχετικά έγγραφα
ΤΕΛΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ. «Τεχνολογίες σύγχρονων θερμοκηπιακών μονάδων: η περίπτωση του ημίκλειστου θερμοκηπίου, προτάσεις για την νέα ΚΑΠ»

14 Ιανουαρίου 2016, Πανεπιστήμιο Πατρών. Σύγχρονες τεχνικές και τεχνολογίες για αειφορική παραγωγή προϊόντων σε θερμοκήπια. Κ.

«Adapt2Change: Το Κλειστό Θερμοκήπιο»

Ο κλάδος των θερμοκηπιακών καλλιεργειών στην Ελλάδα Κ. Κίττας

Εξοικονόμηση Νερού σε Καλλιέργειες υπό Κάλυψη. Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας

Τα Διχτυοκήπια και η Συμβολή τους στην Αγροτική Οικονομία

Τεχνολογίες ρύθμισης του κλίματος των θερμοκηπίων - Η περίπτωση του κλειστού θερμοκηπίου

Τεχνολογίες για αειφορική παραγωγή υπό κάλυψη σε χώρες της Μεσογειακής λεκάνης

Έργο LIFE + «Adapt2change»

Κατανάλωση νερού σε παγκόσμια κλίμακα

ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΕΣ ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ (2)

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΤΗΡΙΩΝ. Εύη Τζανακάκη Αρχιτέκτων Μηχ. MSc

Προοπτικές αξιοποίησης των πρότυπων θερμοκηπίων του έργου Adapt2Change

ΕΚΜΕΤΑΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗ ΓΕΩΡΓΙΑ, ΩΣ ΜΕΣΟΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΣΕ ΤΟΠΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ

ΤΙΤΛΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ Σύγχρονο & λειτουργικό θερμοκήπιο στην Κύπρο

«Προσέγγιση της κλιματικής αλλαγής με έμφαση στις απαιτήσεις ορθής διαχείρισης των υδατικών πόρων και της ενέργειας στη γεωργία»

Σύγχρονες Τάσεις στην Κατασκευή και στον Έλεγχο Περιβάλλοντος των Θερμοκηπίων

υνατότητες Αξιοποίησης Βιομάζας για Θέρμανση Αγροτικών Κτιρίων

Β ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ HYDROSENSE ΤΕΤΑΡΤΗ 5 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2012

ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ

ΓΕΝΙΚΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ. Ενότητα 11 η : Λοιπές Καλλιεργητικές Φροντίδες. Τμήμα: ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Διδάσκοντες: Δ. ΣΑΒΒΑΣ, Χ.

Προσομοιώματα του μικροκλίματος του θερμοκηπίου. Θ. Μπαρτζάνας

ΟΔΗΓΟΣ ΜΕ ΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ

Βασικός εξοπλισμός Θερμοκηπίων. Τα θερμοκήπια όσον αφορά τις βασικές τεχνικές προδιαγραφές τους χαρακτηρίζονται:

ΥΠΟΓΕΙΑ ΣΤΑΓΔΗΝ ΑΡΔΕΥΣΗ

ΔΡΟΣΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ Σύστημα με δυναμικό εξαερισμό και υγρό τοίχωμα

1 ο Λύκειο Ναυπάκτου Έτος: Τμήμα: Α 5 Ομάδα 3 : Σίνης Γιάννης, Τσιλιγιάννη Δήμητρα, Τύπα Ιωάννα, Χριστοφορίδη Αλεξάνδρα, Φράγκος Γιώργος

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ^ Ημερομηνία. ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΠΟΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ & ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΤΙΤΛΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ Σύγχρονο & λειτουργικό θερμοκήπιο στον ΕΛΓΟ

Βιοκλιματικός Σχεδιασμός

ΠΑΘΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΡΟΣΙΣΜΟΥ. ΤΕΧΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΕΣ: Εξοικονόμηση ενέργειας και ΑΠΕ στα κτήρια

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΠΡΑΞΗΣ

ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ Α.Π.Ε. ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ. Ν. ΚΥΡΙΑΚΗΣ, καθηγητής ΑΠΘ Πρόεδρος ΙΗΤ

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ. Δρ. Λυκοσκούφης Ιωάννης

ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ & ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ: Yr host 4 today: Νικόλαος Ψαρράς

Ενεργειακές καλλιέργειες και προστασία εδάφους από διάβρωση.

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.)

Θερμική νησίδα», το πρόβλημα στις αστικές περιοχές. Παρουσίαση από την Έψιλον-Έψιλον Α.Ε.

Τι είναι Θερμοκήπιο?

Η ΕΞΕΛΙΣΣΟΜΕΝΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ. ηµήτρης Μελάς Αριστοτέλειο Πανε ιστήµιο Θεσσαλονίκης Τµήµα Φυσικής - Εργαστήριο Φυσικής της Ατµόσφαιρας

Ο ρόλος της βιομάζας για την ανάπτυξη της Ελληνικής οικονομίας

Πρακτικός Οδηγός Εφαρμογής Μέτρων

ΣΤΗΡΙΞΗ ΓΙΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΓΕΝΟΥΣ ΤΟΜΕΑ

Η αγροτική Βιομάζα και οι δυνατότητες αξιοποίησής της στην Ελλάδα. Αντώνης Γερασίμου Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρίας Ανάπτυξης Βιομάζας

Ηλιακά Θερμικά Συστήματα Στον Ξενοδοχειακό τομέα. Δημήτριος Χασάπης Μηχανικός Τεχνολογίας Α.Π.Ε. ΚΑΠΕ Τομέας Θερμικών Ηλιακών Συστημάτων

Η πραγματική «άβολη» αλήθεια. Φαινόμενο θερμοκηπίου, αύξηση της θερμοκρασίας της Γης

Γεωθερμία Εξοικονόμηση Ενέργειας

Η Διαχείριση της Ενέργειας ως Παράγοντας Βιωσιμότητας των Θερμοκηπιακών Επιχειρήσεων

πως εξελίχθηκε. ( 60-70) σύγχρονα υλικά & σχεδιασμός ανεξάρτητος από το περιβάλλον του κτιρίου

Απαραίτητα Μέσα. Ολοκληρωμένη Διαχείριση του προβλήματος. Ta... για την. του φυλλορρύκτη της τομάτας (Τuta absoluta).

Προοπτικές ανάπτυξης ενεργειακών καλλιεργειών στην Ελλάδα και ΕΕ. Επιπτώσεις στο περιβάλλον Φάνης Γέμτος, Εργαστήριο Γεωργικής Μηχανολογίας,

6 ο Εργαστήριο Τεχνολογία αερισμού

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Σχέδια Φωτογραφίες

Εργαστήριο: Προστασία περιβάλλοντος και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή

Ορισμοί και βασικές έννοιες της αβαθούς γεωθερμίας Συστήματα αβαθούς γεωθερμίας

Agro - Thessaly Cluster

Ανθοκομία (Εργαστήριο)

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

Φιλική προς το περιβάλλον παραγωγή βιομάζας Θ.Α. ΓΕΜΤΟΣ ΕΥ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Έλεγχος και λήψη αποφάσεων στο θερμοκήπιο. Θ. Μπαρτζάνας

ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

ΠΑΘΗΤΙΚΑ ΗΛΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

Γιάννης Καραμπάτσος. Μηχανικός Περιβάλλοντος, MSc - DS Consulting

Συστήματα δροσισμού. Υδρονέφωση

Ενσωμάτωση Βιοκλιματικών Τεχνικών και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στα Σχολικά Κτήρια σε Συνδυασμό με Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

Διερεύνηση των Επιλογών στις Χρήσεις Γης και των Δυνατοτήτων Επίτευξης των Στόχων του 2020 στη Βιοενέργεια

Γεωργία Ακριβείας και Ελληνική πραγματικότητα

10/9/2015. Παρουσίαση ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΡΝΑΟΥΤΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ Εκπαιδευτές ΚΕ.ΠΑ

ΗλιακοίΣυλλέκτες. Γιάννης Κατσίγιαννης

4ο Εργαστήριο: ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ

ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ

Ενεργειακά φυτά Βιομάζα. Εισαγωγή στην καλλιέργεια, συγκομιδή, διακίνηση και χρήση βιομάζας

ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΤΡΟΦΙΜΑ βιολογικά τρόφιμα Ως προς τη θρεπτική αξία των τροφίμων

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΠΟΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ, ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη του Αγροδιατροφικού τομέα στην Περιφέρεια Θεσσαλίας ενόψη της περιόδου

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΔΠΜΣ «Περιβάλλον και Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών» Υδατικό Περιβάλλον και Ανάπτυξη

Α.Τ.Ε.Ι. ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ

αρχές περιβαλλοντικού σχεδιασμού Κλειώ Αξαρλή

Χρήση σύγχρονων εργαλείων περιβαλλοντικής και ενεργειακής αξιολόγησης: H περίπτωση της καλλιέργειας της φιστικιάς στην Αίγινα

ΤΕΥΧΟΣ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ

Αικ. Καρυώτη 1.2. & Ν. Γ. Δαναλάτος 1

ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

1. ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ. και ΚΛΙΜΑ

ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και υποχρεώσεις της χώρας έναντι του στόχου

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ νέες κατασκευές ανακαίνιση και µετασκευή ιστορικών κτιρίων αναδιαµόρφωση καινούριων κτιρίων έργα "εκ του µηδενός" σε ιστορικά πλαίσια

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Project Τμήμα Α 3

ΤΟ ΦΑΙΝOΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Οι περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις από τον οικιακό χώρο

Οικιακός Εταιρικός Συνοπτικός Οδηγός

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 8. Ενδεικτικό Έντυπο Ενεργειακής Επιθεώρησης Κτιρίου

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Μέθοδοι και τεχνικές εμπειρικής έρευνας στο μάθημα της Ερευνητικής Εργασίας. ΓΕΛ Γαβαλούς Τμήμα Α1 Επιβλέπων: Σταύρος Αθανασόπουλος

ΗΜΕΡΙ Α 4η ΕΒ ΟΜΑ Α ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙΕΝΕ

Συστήματα διαχείρισης για εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΠΟΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Transcript:

Adapt2Change Νέες Τεχνολογίες στη Σύγχρονη Γεωργία Βόλος, 23-03- 2016 Τεχνολογίες Ρύθμισης του Κλίματος των Θερμοκηπίων- Η Περίπτωση του Ημίκλειστου Θερμοκηπίου Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας

Project Budget 2.576.548 50% EC Contribution Project Duration 01/09/2010 31/08/2016 LIFE 09 ENV/GR/000296 Adapt2change Adapt agricultural production to climate change and limited water supply www.adapt2change.eu

Αγροτικός Τομέας στην Ελλάδα Κύριος Πυλώνας Εθνικής μας Οικονομίας Η χρησιμοποιούμενη γεωργική γη εκτιμάται το 2012 σε 38,2 εκατ. στρέμματα περίπου, περιλαμβάνοντας 860.000 αγροτικές εκμεταλλεύσεις ο πρωτογενής τομέας απασχολεί κατά το έτος αυτό 537.000 άτομα, μέγεθος που αντιπροσωπεύει το 11,9% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της χώρας (EU, 5%) Η αξία της αγροτικής παραγωγής αναλογεί στο 5,4% του συνόλου της οικονομίας (EU, 2.5%) Αντιπροσωπεύει το 25% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών (ΕU, 6.8 %)

Αγροτικός Τομέας στην Ελλάδα ένας τομέας υπό πίεση Ισχυρός ανταγωνισμός με γειτονικές αναδυόμενες οικονομίες (Βαλκανικές χώρες, Τουρκία) Οικονομική κρίση, αστάθεια των αγορών Υψηλότερες απαιτήσεις καταναλωτών, αυστηροποίηση σχετικών πρωτοκόλλων πιστοποίησης Σημαντική μείωση των τιμών αγροτικών προϊόντων, αδυναμία δανεισμού Υψηλή εξάρτηση από επιδοτήσεις Χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, απροθυμία νέων να ασχοληθούν με τον πρωτογενή τομέα

Αύξηση του πληθυσμού Προκλήσεις

Υποβάθμιση εδαφών Προκλήσεις Έως το 2050, υπολογίζεται πως μισή από τη συνολική διαθέσιμη γεωργική έκταση θα είναι διαθέσιμη για καλλιέργειες

Υδατικοί πόροι Προκλήσεις 70% της επιφάνειας της γης καλύπτεται με νερό ~3% από αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί (fresh water) ~70% από αυτό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί καταναλώνεται στη γεωργία Μέχρι 2025, 50% του πληθυσμού της γης θα αντιμετωπίσει σημαντικά προβλήματα έλλειψης νερού

Εξάντληση ενεργειακών πόρων Προκλήσεις Η κατανάλωση ενέργειας αναμένεται, παγκοσμίως, να αυξηθεί κατά 45% από το 2010 2030 Έως το 2030 οι εισαγωγές ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να καλύπτουν το 70% των συνολικών ενεργειακών μας αναγκών

Η αειφορική γεωργία έρχεται ως απάντηση στα αδιέξοδα της συμβατικής ή σύγχρονης ή χημικής γεωργίας την οποία ασκούμε σήμερα. Είναι μια προσπάθεια να διασφαλίσουμε την ικανότητα των γεωργικών πόρων να συνεχίσουν να παράγουν τρόφιμα και άλλες ύλες απαραίτητες για την επιβίωση των ανθρώπων, όχι μόνο για μερικές ακόμα δεκαετίες αλλά εσαεί. Προσπαθεί να εξισορροπήσει την προστασία του περιβάλλοντος, την κοινωνική ισότητα και την οικονομική βιωσιμότητα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.

Τί αναμένεται για τις καλλιέργειες υπό κάλυψη στο άμεσο μέλλον; Κλιματική αλλαγή Μείωση διαθέσιμου νερού Απαιτήσεις καταναλωτών για ασφαλή ποιοτικά προϊόντα

Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας,Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος 23-03- 2016 Καλλιέργειες υπό κάλυψη: Θερμοκήπια -Διχτυοκήπια Η καλλιέργεια υπό κάλυψη δίνει τη δυνατότητα για παραγωγή προϊόντων ποιότητας καθ όλη τη διάρκεια του έτους με αποδοτική χρήση των εισροών σε νερό, λιπάσματα, φυτοφάρμακα και εργασία.

Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας,Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος 23-03- 2016 Θερμοκήπια Βόρεια και Νότια Αμερική 7.1% Βόρεια Ευρώπη 7.1% Παγκόσμια Μεσογειακές Χώρες 36.5% Ασία και Ωκεανία 49.4% Γαλλία 8.8% Τουρκία 10.4% Μαρόκο 6.3% Μεσογειακές χώρες πρ. Γιουγκοσλαβία 4.9% Ελλάδα Ελλάδα 3.8% Πορτογαλία 2.5% Λοιπές 3.2% Αλγερία 3.4% Ισραήλ 2.4% Συρία 1.9% Τυνησία 1.4% Ιταλία 23.5% Ισπανία 27.4% Παγκόσμια: 3 000 000+6 000 000 στρέμματα Μεσογειακές χώρες: 1 500 000 στρ.

Θερμοκήπια Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας,Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος 23-03- 2016 Ισπανία Ιταλία Αλμερία-Ισπανία

Θερμοκήπια Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας,Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος 23-03- 2016 Ελλάδα Ήπειρος 5% Αττική & Νήσοι 9% υτ. & Κεντ. Μακεδονία 17% Θεσσαλία 4% Κρήτη 39% Ανατ. Μακεδονία & Θράκη 3% Πελοπ/σος & δυτ. Στερεά 23% Έκταση θερμοκηπίων: 56 000 στρ. Λαχανοκομικά: 51 000 στρ. Ανθοκομικά: 5 000 στρ.

Ιεράπετρα Κρήτη

Εισαγωγές Εξαγωγές τομάτας (αξία)

Η εικόνα με αριθμούς Ελλάδα Θερμοκήπια:56 000 στρ Περίπου 4 / 5 των επιχειρήσεων και των εκτάσεων λαχανοκομικά Αριθμός επιχειρήσεων > 10000 Τάση για αύξηση του μέσου μεγέθους (>10 στρ) Προσανατολισμένη παραγωγή σε Μεγάλες ποσότητες Παραγωγή για κάποια τμήματα του έτους Ολλανδία Θερμοκήπια: 100 000 στρ Περίπου 1 / 3 των επιχειρήσεων και ½ των εκτάσεων λαχανοκομικά Αριθμός επιχειρήσεων <3500 Τάση για αύξηση του μέσου μεγέθους (>100 στρ) Προσανατολισμένη παραγωγή σε Μεγάλες ποσότητες Υψηλή ποιότητα Συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα καθ όλη τη διάρκεια του έτους

Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος 23-03- 2016 Δυναμικό παραγωγής Το δυναμικό παραγωγής καλλιέργειας τομάτας στη χώρα μας είναι κατά τους καλοκαιρινούς μήνες 50% υψηλότερο από ότι στην Ολλανδία. Παρόλα αυτά δεν είναι δυνατό να επιτύχουμε ικανοποιητικά επίπεδα παραγωγής και ποιότητας στα θερμοκήπια των Μεσογειακών χωρών κατά την διάρκεια του καλοκαιριού, όταν στη Βόρεια Ευρώπη κατά την ίδια περίοδο, επιτυγχάνονται υψηλές αποδόσεις και καλή ποιότητα.

Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας,Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος 23-03- 2016 Δυναμικό παραγωγής Οι λόγοι της υψηλής παραγωγής στα θερμοκήπια της Βόρειας Ευρώπης είναι δύο: Οι εξωτερικές κλιματικές συνθήκες δεν δημιουργούν ιδιαίτερα προβλήματα στο μικροκλίμα του θερμοκηπίου γιατί τα θερμοκήπια είναι κατάλληλα εξοπλισμένα. Οι παραγωγοί έχουν αποκτήσει επιδεξιότητα στην διαχείριση του κλίματος, σύγχρονων θερμοκηπίων με τη βοήθεια υπολογιστών.

Παραγωγή προϊόντων ποιότητας Αυξανόμενη ζήτηση για παραγωγή «καθαρών» προϊόντων και έλλειψη φυσικών πόρων (νερό, ενέργεια) Παραγωγή ποιοτικών προϊόντων με όσο το δυνατό λιγότερες εισροές ενέργειας και χημικών.

Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας,Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος 23-03- 2016 Εισροές ενέργειας Ελλάδα Τουρκία Υπόστρωμα, φυτικό υλ. & άλλα 3% 18.2% Καύσιμα 52% 32.2% Φυτοφάρμακα 3.1% 7.8% Λιπάσματα 15% 22.7% Νερό 1% 0.4% Ηλεκτρική Ενέργεια 5.2% 7.4% Εργατικά 25% 15.9%

Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας,Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος 23-03- 2016 Αειφορικές τεχνολογίες παραγωγής Η σωστή επιλογή της περιοχής Ο σωστός σχεδιασμός των συστημάτων κλιματισμού των θερμοκηπίων και η ορθολογική διαχείριση του κλίματος. Η εξοικονόμηση ενέργειας και η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η χρήση διχτύων εντομοστεγανότητας και φωτοεκλεκτικών υλικών κάλυψης θερμοκηπίων που περιορίζουν τις εισροές χημικών για φυτοπροστασία και συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος. Η υδροπονική καλλιέργεια φυτών, αφού με την εφαρμογή της είναι δυνατή η ολοκληρωμένη διαχείριση του συστήματος παραγωγής θερμοκήπιο- κλίμα- καλλιέργεια για βελτίωση της ποιότητας των παραγομένων προϊόντων

Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας,Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος 23-03- 2016 Επιλογή Θέσης

Κλιματική καταλληλότητα περιοχής Συνεχής αερισμός και δροσισμός Αερισμός κατά διαστήματα Κλειστό θερμοκήπιο Ηλιακή ακτινοβολία (MJ m -2 day -1 ) 30 28 26 24 22 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 Λάρισα Βόλος Aug Αλμερία Άμστερτναμ Aug Feb Jan Dec 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 Θερμοκρασία αέρα ( o C) Θέρμανση ημέρανύχτα Θέρμανση νύχτα Χωρίς θέρμανση

Σχεδιασμός συστημάτων κλιματισμού

Θέρμανση θερμοκηπίων Θέρμανση

Μέσα ψύξης του θερμοκηπίου Αερισμός Ψύξη με τεχνητή ομίχλη Ψύξη με βρεγμένη παρειά Σκίαση

Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος 23-03- 2016 Ψύξη θερμοκηπίων Φυσικός αερισμός Ο αερισμός με χειροκίνητα συστήματα, ενώ πολλά θερμοκήπια δεν έχουν παράθυρα οροφής.

Ανοίγματα εξαερισμού Πλαϊνά

Συνεχή παράθυρα οροφής L h

Αερισμός Φυσικός αερισμός Roll up vent Flap vent

Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος 23-03- 2016 Ψύξη θερμοκηπίων Δυναμικός αερισμός

Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος 23-03- 2016 Δυναμικός αερισμός

Fidaros et al. 2008

Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος 23-03- 2016 Ψύξη θερμοκηπίων Δροσισμός Υγρή παρειά Ψύξη του εισερχόμενου αέρα στο θερμοκήπιο με εξάτμιση νερού από την υγρή παρειά

Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος 23-03- 2016 Χρήση συστημάτων δροσισμού

50% 40% 25% 23ºC 27ºC 30ºC

Σύστημα υγρής παρειάς (a) (b) Κατανομή θερμοκρασίας αέρα κατά μήκος θερμοκηπίου Sapounas et al. 2008

Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος 23-03- 2016 Ψύξη θερμοκηπίων Δροσισμός -Τεχνητή ομίχλη Συστήματα χαμηλής πίεσης (Πίεση λειτουργίας 5bar) Σταγονίδια νερού μεγέθους >200μm. Συστήματα υψηλής πίεσης (Πίεση λειτουργίας 60 bar) Σταγονίδια νερού της τάξης των 10 30 μm. (Μια τρίχα έχει πάχος από 40 έως 200 μm)

Ψύξη με Σκίαση Σκίαση με άσπρισμα Σκίαση με κουρτίνες εσωτερικές ή εξωτερικές κινούμενες ή σταθερές Εισερχόμενη ακτινοβολία Λανθάνουσα (Υγρασία) Δίχτυ Σκίασης Αισθητή (Θερμοκρασία)

Σκίαση με άσπρισμα + Χαμηλό κόστος Δεν είναι δυνατή η καθημερινή ρύθμιση της σκίασης Επηρεάζεται από τη βροχή Εμφανίζονται προβλήματα στο θερμοκήπιο αν γίνει καθυστερημένα η εφαρμογή του Απαιτεί εργασία προκειμένου να αφαιρεθεί στο τέλος της περιόδου Δεν απομακρύνεται τελείως και μειώνει τη διαπερατότητα του θερμοκηπίου

Ασβεστωμένο θερμοκήπιο όχι ομοιόμορφη κατανομή του υλικού

Συγκριτικά Προτεινόμενο δίχτυ για σκίαση στα θερμοκήπια είναι το δίχτυ με σκίαση σε ποσοστό 40%. Όταν χρησιμοποιήθηκε έδωσε τα καλύτερα αποτελέσματα στην παραγωγή και ποιότητα των καρπών

Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος 23-03- 2016 Εξοικονόμηση ενέργειας

Σκίαση εξοικονόμηση ενέργειας

Παθητικά συστήματα Παθητικό ηλιακό σύστημα θέρμανσης με αποθήκευση θερμότητας σε νερό εντός των θερμοκηπίων: Αποτελείται από πλαστικές σακούλες με νερό, που τοποθετούνται στο έδαφος ανάμεσα στα φυτά του θερμοκηπίου.

Παθητικό ηλιακο σύστημα

Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος 23-03- 2016 Ορθολογική διαχείριση ενέργειας χρήση ΑΠΕ

Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος 23-03- 2016 Ορθολογική διαχείριση ενέργειας χρήση ΑΠΕ Κλαδοδέματα Ξύλο Άχυρο Στελέχη βαμβακιού Κότσαλα καλαμποκιού Στελέχη καλαμποκιού Πυρηνόξυλο Περικάρπιο αμυγδάλων Πυρήνες ροδακίνων

Υποκατάσταση θέρμανσης θερμοκηπίων με βιομάζα: Μελέτη για την περιοχή της Μαγνησίας Σε έρευνα του Εργαστηρίου Γεωργικών Κατασκευών και Ελέγχου Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (ΑLTENER II/99 088 ) διαπιστώθηκε ότι η καθαρή ενέργεια που θα μπορούσε να παραχθεί, θεωρητικά, από την καύση των γεωργικών υπολειμμάτων, στην περιοχή της Μαγνησίας, ανέρχεται σε 340.000 GJ ανά έτος, όταν για τη θέρμανση των θερμοκηπίων απαιτείται ενέργεια 43.000 GJ ανά έτος. Το 12% των κλαδοδεμάτων καλύπτει τις ενεργειακές ανάγκες των θερμοκηπίων της Μαγνησίας

Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος 23-03- 2016 Φυτοφάρμακα

Ο προβληματισμός Κάθε μέρα όλο και περισσότεροι πολίτες προτιμούν προϊόντα τα οποία παράγονται με φιλικές προς το περιβάλλον τεχνικές και μεθόδους. Οι τεχνικές αυτές προϋποθέτουν την ελάχιστη ή καθόλου χρήση χημικών στο θερμοκήπιο. Τα χημικά χρησιμοποιούνται στο θερμοκήπιο κυρίως για τον έλεγχο εντόμων και ασθενειών. Safer food?

Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος 23-03- 2016 Δίχτυ εντομοστεγανότητας Άμεση παρεμπόδιση επιζήμιων εντόμων Μείωση του αερισμού του θερμοκηπίου

Δίχτυα εντομοστεγανότητας

Έντομα Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος 23-03- 2016 Άτομα θρίπα ανά παγίδ 900 750 600 450 300 150 0 Έξω Μάρτυρας ίχτυ 40 41 42 43 44 45 46 47 48 Αερισμός Αριθμός εβδομάδας έτους Κανονικοποιημένη ταχύτητα του αέρα 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0 Με δίχτυ Χωρίς δίχτυ 0 4 8 12 Πλάτος θερμοκηπίου, m

Φωτοεκλεκτικά υλικά κάλυψης Πλαστικά υλικά τα οποία τροποποιούν την ποιότητα του φωτός, δηλαδή το μήκος κύματος των ακτινοβολιών που απαρτίζουν το φυσικό φως Τα φωτοεκλεκτικά υλικά κάλυψης με φυτοπροστατευτικό ενδιαφέρον προκαλούν παρεμπόδιση των ακτινοβολιών στο φάσμα της Υπεριώδους Ακτινοβολίας (UV 280 έως 400 nm) Περιορίζουν τη δραστηριότητα των επιζήμιων εντόμων

Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος 23-03- 2016 Φωτοεκλεκτικά υλικά κάλυψης Απορρόφηση Υπεριώδους Ακτινοβολίας (UV) Υπεριώδες Ορατό φάσμα UV C B A 200 300 400 Υπέρυθρο 1 10 100 1.000 10.000 Μήκος κύματος, νανόμετρα (nm)

Επίδραση φωτοεκλεκτικών υλικών στον πληθυσμό θρίπα σε καλλιέργεια τομάτας 1,4 1,2 Μάρτυρας 3%UV 0%UV Αφίδες/Φυτό 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 15 16 17 18 19 20 21 22 23 Εβδομάδες του έτους

Adapt2Change Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Βόλος 23-03- 2016 Νερό Λιπάσματα

Εισροές σε νερό και λιπάσματα Στις μεσογειακές χώρες, οι ετήσιες εκροές στα θερμοκήπια είναι περίπου 325 kg αζώτου, 220 kg φωσφόρου, 550 kg καλίου και 4.500 λίτρα νερού ανά εκτάριο. Αυτό σημαίνει, για την περιοχή της Μεσογείου, μια συνολική ετήσια απώλεια 42.000 τόνων αζώτου και 600.000 τόνων νερού. Για να εξασφαλισθεί η βέλτιστη παραγωγή ποιοτικών προϊόντων, ένας υψηλός δείκτης αποτελεσματικότητας χρήσης νερού και μείωση της ρύπανσης του περιβάλλοντος θα πρέπει να αποφευχθούν οι μεγάλες αυτές απώλειες νερού.

Μεγάλες εισροές σε ενέργεια, νερό και Λύσεις Ορθολογική διαχείριση Υδροπονία λιπάσματα Έλεγχος με τη βοήθεια αυτοματοποιημένων συστημάτων με γνώμονα την εξοικονόμηση ενέργειας και την μεγιστοποίηση της παραγωγής

Αειφορική διαχείριση νερού Υδροπονία Στόχος: Μείωση των απωλειών με ταυτόχρονη διατήρηση/ αύξηση της παραγωγής

Αποτελεσματικότητα χρήσης νερού Αύξηση της αποτελεσματικότητας χρήσης νερού επιτυγχάνεται: Με τη χρήση νέων τεχνολογιών Με κατάλληλη διαχείριση του μικροκλίματος του θερμοκηπίου και των συστημάτων άρδευσης

Αποτελεσματικότητα χρήσης νερού Συνθήκες ανάπτυξης Χώρα WUE (kg/m 3 ) Ανοιχτός αγρός Ισραήλ (έδαφος) 17 Γαλλία (έδαφος) 14 Μη θερμαινόμενο Ισπανία (έδαφος) 25 θερμοκήπιο Γαλλία (έδαφος) 24 Ισραήλ (έδαφος) 33 Πλήρως Γαλλία (ανοιχτό) 39 ελεγχόμενο θερμ. Ολλανδία (ανοιχτό) 45 Υδροπονία Ολλανδία (κλειστό) 66

Νέες Τάσεις Θερμοκήπιο μεγάλου ύψους Κλειστό θερμοκήπιο Αυτοματισμοί συγκομιδής και μετακίνησης καλλιέργειας Μετρήσεις κατανομής μικροκλίματος Αισθητήρες ελέγχου κατάστασης φυτών

GreenSense: Ασύρματα δίκτυα αισθητήρων Θερμοκρασία φύλλων Θερμοκρασία και σχετική υγρασία αέρα

GreenSense: Ασύρματα δίκτυα αισθητήρων

OpIRIS: Online professional irrigation scheduling expert system Προσομοιώμ ατα για υπολογισμό αναγκών σε νερό Μετρήσεις Πρόγραμμα άρδευσης

Phytomonitoring Έλεγχος με βάση τις ανάγκες των Θέρμανσηφυτών

Χρήση αισθητήρων μέτρησης από απόσταση διάφοροι τύποι αισθητήρων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για μέτρηση της ανακλώμενης από την καλλιέργεια ακτινοβολίας

Δείκτες καταπόνησης της καλλιέργειας Blue-Red: απορρόφηση ακτινοβολίας από χρωστικές (chlorophyll, xanthophylls and carotenoids) Green: ανάκλαση από τους χλωροπλάστες Near Infrared: ανάκλαση ακτινοβολίας λόγω κενών χώρων στο παρέγχυμα

Ανάκλαση ακτινοβολίας συσχέτιση με καταπόνηση Αύξηση της υδατικής καταπόνησης οδηγεί σε αύξηση της ανάκλασης στη θερμική ακτινοβολία

Άμεση ανίχνευση υδατικής καταπόνησης Καταπόνηση oμάρτυρας

Πλαστικά Κρήτης: double inflated PE Διπλό PE 2*3στρωματικό Διπλό PE 6στρωματικό Απλό PE 4,1 m 2,9 m 8m 20m

Το «κλειστό» θερμοκήπιο

Project Budget 2.576.548 50% EC Contribution Project Duration 01/09/2010 31/08/2016 LIFE 09 ENV/GR/000296 Adapt2change Adapt agricultural production to climate change and limited water supply www.adapt2change.eu

Το Adapt2Change είναι ένα πρόγραμμα του LIFE+ (LIFE09 ENV/GR/000296) που στοχεύει στην παρουσίαση της προσαρμογής της αγροτικής παραγωγής στην κλιματική αλλαγή και τον περιορισμό των διαθέσιμων υδατικών πόρων. Το πρόγραμμα adapt2change ξεκίνησε επίσημα την 1η Σεπτεμβρίου 2010 και είναι προγραμματισμένο να διαρκέσει 72 μήνες. Κυριότεροι στόχοι του έργου είναι: Η μείωση της κατανάλωσης νερού και λιπασμάτων σε θερμοκηπιακές καλλιέργειες Η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας Η παραγωγή οπωροκηπευτικών προϊόντων ποιότητας www.adapt2change.eu

Λειτουργία Κλειστού Θερμοκηπίου

Summer Operation

Αντλία Θερμότητας σε λειτουργία Ψύξης (Cooling Mode)

Η μία Αντλία Θερμότητας σε λειτουργία Θέρμανσης (Heating Mode) Ψύξη Θέρμανση

Συμπερασματικά Ζητάμε: Καθαρά και ποιοτικά προϊόντα Προστασία του περιβάλλοντος Εξοικονόμηση ενέργειας και νερού Οι τεχνολογίες υπάρχουν, για να εφαρμοσθούν πρέπει να διαδοθούν με εκπαίδευση και να υιοθετηθούν με πολιτική βούληση.