Ελλάδα: ιστορική αναδρομή

Ελλάδα: ιστορική αναδρομή

Οθωμανική Αυτοκρατορία

Αυτό είναι ένα μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας την περίοδο πριν την Ελληνική Επανάσταση.

Το Πρωτόκολλο της Ανεξαρτησίας Το Πρωτόκολλο του Λονδίνου (1830) που έμεινε γνωστό ως Πρωτόκολλο της Ανεξαρτησίας ήταν η πρώτη διπλωματική πράξη που υπογράφτηκε από τις Δυνάμεις και την Οθωμανική αυτοκρατορία και αναγνώριζε την ύπαρξη ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.

Σύμφωνα με αυτό η ελληνική επικράτεια θα περιλάμβανε τα εδάφη που βρίσκονταν νότια της γραμμής που ενώνει τους ποταμούς Αχελώο και Σπερχειό (συνοριακή γραμμή Αχελώου-Σπερχειού).

Σύμβαση του Λονδίνου 1832 Με τη Σύμβαση του Λονδίνου (1832), που έγινε αποδεκτή και από τον Σουλτάνο αποφασίστηκε η διεύρυνση των συνόρων.

Η Ελλάδα θα περιλάμβανε τα εδάφη που βρίσκονταν νότια της γραμμής που ενώνει τον Αμβρακικό κόλπο με τον Παγασητικό κόλπο (συνοριακή γραμμή Αμβρακικού- Παγασητικού), την Εύβοια, τις Σποράδες και τις Κυκλάδες.

Ελλάδα: 1832-1947

Ελλάδα

1864: Επτάνησα/ 1881:Θεσσαλία

Οι Μακεδόνες Χριστιανοί που επιθυμούσαν την απελευθέρωση, προσέβλεπαν στο ελληνικό βασίλειο για τη λύτρωσή τους και εντάσσονταν σε ελληνικά ένοπλα σώματα, περιμένοντας τη στιγμή του ξεσηκωμού.

Από την άλλη πλευρά, η γειτόνευση με το σλαβικό χριστιανικό στοιχείο ενίσχυε στους Μακεδόνες περισσότερο, ίσως από ό,τι στους άλλους υπόδουλου Έλληνες- την ιδέα της σύμπραξης όλων των βαλκανικών λαών για την από κοινού ανατροπή του οθωμανικού κράτους και την ίδρυση βαλκανικής ομοσπονδίας.

Κριμαϊκός Πόλεμος: πρώτος σταθμός.

Κριμαϊκός πόλεμος 1853-1856. Ρωσοτουρκικός πόλεμος. Ο Όθων πίστευε πως η Οθωμανική Αυτοκρατορία θα διαλυθεί. Κινητοποίησε τις ελληνικές δυνάμεις. Διαψεύσθηκαν οι ελπίδες του. Τουρκική καχυποψία έναντι Ελλάδας.

Κίνημα Πανσλαβιστών

Αρχίζει να εμφανίζεται η βουλγαρική εθνική ιδέα

Η Ρωσία έστρεψε την προσοχή της στους υπόδουλους Σλαύους, αναθεωρώντας μια βασική αρχή της πολιτικής της: αντί να αγωνίζεται πλέον για τους ορθόδοξους χριστιανούς, στο μέλλον, θα προωθούσε τα συμφέροντα των Χριστιανών Σλαύων.

Στο προσκήνιο και η Σερβική Ηγεμονία και οι εθνικιστές Βούλγαροι, οι οποίοι ακόμη δεν είχαν δραστηριοποιηθεί.

Οι Έλληνες με την περιορισμένη γνώση των πολιτικών εξελίξεων που σημειώνονταν στη βόρεια Βαλκανική, συνέχιζαν να εμμένουν στο δόγμα ότι η Μακεδονία ολόκληρη, έπρεπε να περιληφθεί στο μελλοντικό διευρυμένο ελληνικό κράτος.

Η εξακρίβωση της εθνικής ταυτότητας Ως τις πρώτες δεκαετίες του 19 ου αιώνα, η μεγάλη μάζα του αγροτικού χριστιανικού πληθυσμού, παρά την ποικιλία των γλωσσών που μιλούσε, δεν είχε σαφή εθνικό προσανατολισμό.

Γι αυτό και η θρησκεία παρέμενε όχι μόνο το κύριο διαφοροποιό γνώρισμα μέσα στην οθωμανική κοινωνία, αλλά και στοιχείο μορφοποιητικό της εκκολαπτόμενης εθνικής συνείδησης.

Επειδή, λοιπόν, το Οικουμενικό Ορθόδοξο Πατριαρχείο και οι επι τόπου αρχιερείς, ήταν φορείς της ελληνικής γλώσσας, παιδείας και μερικές φορές του εθνικισμού, δημιουργούνταν η εντύπωση ότι οι ορθόδοξοι Χριστιανοί της Μακεδονίας, ανεξάρτητα από τη γλώσσα που μιλούσαν, πρόσκεινταν στον Ελληνισμό.

Αν, όμως, το κριτήριο της θρησκείαςπαιδείας δεν προσδιόριζε απόλυτα την εθνική ταυτότητα των κατοίκων εξίσου επισφαλής ήταν ο εθνικός προσδιορισμός των κατοίκων με μοναδικό γνώμονα την ομιλούμενη γλώσσα.

Ιδιαίτερα για τους Έλληνες το γεγονός ότι αλβανόφωνοι, βλαχόφωνοι και σλαβόφωνοι αγωνιστές, στον αγώνα της ανεξαρτησίας, ταυτίστηκαν με την ελληνική ιδέα και εντάχθηκαν στο ελληνικό σύνολο, προδίκαζε μελλοντικά μια ανάλογη εθνική εξέλιξη και στους πολύγλωσσους πληθυσμούς της Μακεδονίας.

Τρείς γλωσσικές ζώνες Η βόρεια, που άρχιζε από τα γεωγραφικά όρια της Μακεδονίας, (τις οροσειρές δηλαδή Σαρ- Σκάρδου και Ρίλας), εκτεινόταν στο νότο ως τη γραμμή Αχρίδας -Μελένικο- Νευροκόπι. Στη ζώνη αυτή κυριαρχούσε απόλυτα το σλαβόφωνο στοιχείο.

Η νότια ζώνη, που άρχιζε από τα όρια της Θεσσαλίας, εκτεινόταν προς Β. στη γραμμή Πίνδου- Καστοριάς βόρεια από τη Βέροια και τη Θεσσαλονίκη ως τις Σέρρες και τη Δράμα. Στη ζώνη αυτή επικρατούσε το ελληνόφωνο στοιχείο.

Στην ενδιάμεση, όμως ζώνη το χαρακτηριστικό γνώρισμα ήταν η γλωσσική πολυμορφία. Σλαβόφωνοι, ελληνόφωνοι, βλαχόφωνοι και αλβανόφωνοι Χριστιανοί συνοικούσαν με τουρκόφωνους αλλά και με ελληνόφωνους, βλαχόφωνους, σλαβόφωνους και αλβανόφωνους μουσουλμάνους.

Βιλαέτι Μοναστηρίου

Βιλαέτι Θεσσαλονίκης

Πάντως, ως το 1870 -όταν ιδρύθηκε η Βουλγαρική Εξαρχία- οι μη ελληνόφωνες χριστιανικές μάζες της ζώνης αυτής ταυτίζονταν με τον Ελληνισμό. Και αυτό, όχι μόνο γιατί συντηρούσαν μόνοι τους ελληνικά σχολεία και τελούσαν τη θεία λειτουργία στα ελληνικά, αλλά και γιατί συμμετείχαν ενεργά στους διάφορους εθνικούς αγώνες του Ελληνισμού.

Ελληνική συνείδηση ήταν ιδιαίτερα έκδηλη στο βλαχόφωνο- ή κουτσοβλαχικό- στοιχείο. Πραγματικά, οι περιοχές όπου το ελληνόφωνο στοιχείο ήταν ελάχιστο ή ανύπαρκτο, οι Βλάχοι αποτελούσαν την πρωτοπορία του Ελληνισμού.

Τα ελληνικά σχολεία και ιδρύματα στους καζάδες του Μοναστηρίου- Περλεπέ ήταν βασικά έργο των βλαχόφωνων Ελλήνων, οι οποίοι πρωτοστατούσαν και σε όλα τα επαναστατικά κινήματα του Ελληνισμού της Μακεδονίας.

Ανάλογη δραστηριότητα επιδείκνυαν και πολλές σλαβόφωνες και αλβανόφωνες κοινότητες της μεσαίας ζώνης, είτε με την ίδρυση ελληνικών σχολείων είτε- μετά το 1870- με τη φανατική τους προσήλωση στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Αντίθετα, το σλαβόφωνο στοιχείο της βόρειας και βορειοανατολικής Μακεδονίας προσανατολιζόταν προς τους Βουλγάρους ή, σε πολύ μικρότερη κλίμακα, προς τους Σέρβους, από όπου δεχόταν την πνευματική, εκκλησιαστική και εθνική καθοδήγησή του.

2 ος Σταθμός: το σχίσμα και η βουλγαρική διείσδυση Μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο και την εξαγγελία των μεταρρυθμίσεων του Χάτι Χουμαγιούν, οι Βούλγαροι ζήτησαν από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, μαζί με την ίδρυση ανεξάρτητης Εκκλησίας τους και τον προσδιορισμό των ορίων της δικαιοδοσίας της στη Μακεδονία και τη Θράκη.

Στις 27 Φεβρουαρίου/ 11 Μαρτίου 1870, με σουλτανικό φιρμάνι ιδρύθηκε η Βουλγαρική Εκκλησία. Στο ίδιο φιρμάνι υπήρχε διάταξη που επέτρεπε την προσθήκη και άλλων μητροπόλεων στην Εξαρχία, εφόσον τα δύο τρίτα των ορθόδοξων κατοίκων της περιφέρειας εκδήλωναν σχετική επιθυμία.

Η τελευταία αυτή διάταξη άνοιγε έδαφος για οξύτατο φυλετικό ανταγωνισμό, που εξυπηρετούσε τα σχέδια της Οθωμανικής κυβέρνησης, αφού θα απέκλειε πλέον τη μελλοντική σύμπραξη των δύο χριστιανικών εθνοτήτων.

Έτσι, όταν κάθε προσπάθεια για συμφιλίωση απέτυχε, το Οικουμενικό Πατριαρχείο το 1872 κήρυξε την εξαρχία σχισματική.

Συμβούλιο Εξαρχίας

Από τη στιγμή εκείνη η ελληνοβουλγαρική διένεξη στις διαφιλονικούμενες περιοχές της Μακεδονίας (και της Θράκης), έμπαινε στη φάση του ανοικτού ανταγωνισμού.

Η Βουλγαρία του Αγίου Στεφάνου 1877

Συνέδριο του Βερολίνου Η αναθεώρηση των όρων της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου πραγματοποιήθηκε στο Συνέδριο του Βερολίνου (13 Ιουνίου- 13 Ιουλίου 1878). Οι Ρώσοι αναγκάστηκαν να αποδεχθούν ριζικό περιορισμό των απαιτήσεών τους.

Ελληνική αντιπροσωπεία με Δηλιγιάννη

Τελικά η Βουλγαρία ανακηρύχθηκε ηγεμονία υποτελής στο Σουλτάνο, αλλά νότια, από τον Αίμο και ως τη Ροδόπη, συστήθηκε η Ανατολική Ρωμυλία, επαρχία αυτοδιοικούμενη με Χριστιανό διοικητή. Ολόκληρη η Μακεδονία παρέμεινε στην Τουρκία.

Οι Βούλγαροι αν και προσάρτησαν την Ανατολική Ρωμυλία το 1885 κατά δόλιο τρόπο, δεν έμειναν ικανοποιημένοι από τις ρυθμίσεις και προσέφυγαν στον ένοπλο αγώνα.

Οι Βούλγαροι μετά την προσάρτηση της Ανατολικής Ρωμυλίας δημιούργησαν ένοπλα σώματα τα οποία εισέδυσαν στη Μακεδονία. Την εποχή εκείνη ο όρος «Μακεδόνας» δεν είχε εθνική αλλά γεωγραφική έννοια.

ΕΜΕΟ Το 1893 ιδρύθηκε στη Ρέσνα η «Μυστική Μακεδονο-Αδριανουπολιτική Επαναστατική Οργάνωση», η οποία αργότερα, το 1896, μετονομάσθηκε σε «Εσωτερική Μακεδονο- Αδριανουπολιτική Επαναστατική Οργάνωση», γνωστή σαν ΕΜΕΟ.

Βερχόβεν-Κομιτέτ Την ίδια εποχή στη βουλγαρική ηγεμονία, οι πολυπληθείς βουλγαρομακεδονικές οργανώσεις κατόρθωσαν το 1894 να συνενωθούν και να συστήσουν μια Ανώτατη Επιτροπή-Βερχόβεν Κομιτέτ- όλων των βουλγαρομακεδονικών οργανώσεων, που θα κατεύθυνε τον αγώνα στη Μακεδονία και τη Θράκη.

Τη στιγμή που άρχισε να διαγράφεται η μεγάλη βουλγαρική εξόρμηση στη Μακεδονία, ο Ελληνισμός βρέθηκε με τις δυνάμεις του διχασμένες, οικονομικά ασθενής και διπλωματικά απομονωμένος. Από την κυβέρνηση η πρωτοβουλία περιήλθε στους ιδιώτες.

Η ελληνική κυβέρνηση δεν ήταν έτοιμη να προσαρμόσει την αντίδρασή της στις νέες συνθήκες που δημιουργούσε η βουλγαρική εξόρμηση.

Αυτό, όμως που αρνήθηκε να πράξει το επίσημο ελληνικό κράτος ανέλαβε να το υλοποιήσει ο Γερμανός Καραβαγγέλης, μητροπολίτης Καστοριάς.

Εκτός των άλλων πέτυχε να αποσπάσει από το κομιτάτο τους σλαβόφωνους οπλαρχηγούς Κώτα από τη Ρούλια και Βαγγέλη από το Στρέμπενο, και με τον τρόπο αυτό απέκτησε την πρώτη ένοπλη δύναμη στην περιοχή Κορεστίων.

Κώτας και Βαγγέλης

Παρά τις απεγνωσμένες κραυγές των Ελλήνων Μακεδόνων η Ελληνική κυβέρνηση δεν αντιδρούσε θετικά. Ίσως λόγω και του ατυχούς ελληνοτουρκικού πολέμου. Η βουλγαρική, όμως, εξέγερση του Ίλι ντεν, ανάγκασε την ελληνική κυβέρνηση να αντιδράσει.

Οι Βούλγαροι, παρά την τουρκική καταστολή, ωφελήθηκαν από την εξέγερση του Ίλι-ντεν σε διεθνές επίπεδο. Πέτυχαν να προωθήσουν διεθνώς το αίτημα αυτονόμησης της Μακεδονίας.

Η ελληνική κυβέρνηση αναγκάστηκε να αντιδράσει με την ενίσχυση του προξενείου με ικανούς διπλωμάτες και λοιπό προσωπικό και με την αποστολή ένοπλων τμημάτων, χωρίς η ίδια να φαίνεται. Οργανωτής της όλης ένοπλης ελληνικής αντίδρασης εμφανιζόταν το ιδρυθέν στην Αθήνα Μακεδονικό Κομιτάτο με πρόεδρο το διευθυντή του Εμπρός Δημ. Καλαποθάκη

Δημήτρης Καλαποθάκης

Των ένοπλων τμημάτων ηγήθηκε ο ανθυπολοχαγός Παύλος Μελάς ο οποίος παρά την ηρωϊκή του προσπάθεια, πολύ γρήγορα περικυκλώθηκε από τον τουρκικό στρατό στο χωριό Στάτιστα και σκοτώθηκε.

Ζωτική περιοχή του αγώνα υπήρξε η ελώδης λίμνη των Γιαννιτσών, όπου σε ολόκληρη σχεδόν τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα έλαβε χώρα ένας περίεργος, όσο και σκληρός πεζοναυτικός πόλεμος για την εξασφάλιση του ελέγχου της κεντρικής Μακεδονίας.

Προς το τέλος του Μακεδονικού Αγώνα (1907-1908) το βουλγαρικό κίνημα είχε αρχίσει να παρουσιάζει σημεία κάμψεως.

Από τη μια πλευρά στην ακρότατη βόρεια Μακεδονία η σερβική Οργάνωση είχε παρουσιάσει έντονη δραστηριότητα, αμφισβητώντας από τους Βουλγάρους την πρωτοβουλία των κινήσεων, από την άλλη, οι οξύτατες διενέξεις μέσα στους κόλπους του βουλγαρικού κινήματος, και ιδιαίτερα ανάμεσα στους οπαδούς του Ανώτατου Κομιτάτου (βερχοβιστές) και στην αριστερή μερίδα των οπαδών της Εσωτερικής Μακεδονικής Επαναστατικής Οργάνωσης (ΕΜΕΟ), είχαν μετατραπεί σε ανοικτό εμφύλιο πόλεμο.

Η αποξένωση, μιας μερίδας έστω, αγωνιστών από τα κέντρα απόφασης του βουλγαρικού κινήματος έγινε σαφέστερη, καθώς το παλαιό προπαγανδιστικό σύνθημα της αυτονομίας, μετατράπηκε γι αυτούς σε αυτοσκοπό του αγώνα τους.

Όπως σημειώνει και ο Άγγλος ιστορικός του Μακεδονικού Αγώνα Douglas Dakin, η επιτυχία τους μάλλον οφείλεται στο γεγονός ότι αγωνίσθηκαν κυρίως σε περιοχή όπου ζούσε φιλικά προσκείμενος και συγγενής πληθυσμός, βαθιά προσηλωμένος στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και την ελληνική ιδέα, ανεξάρτητα αν δεν μιλούσε πάντα την ελληνική γλώσσα.

Το 1908 έχουμε το Κίνημα των Νεοτούρκων. Το 1909 το Κίνημα στο Γουδί και την έλευση του Βενιζέλου στην Ελλάδα.

Το Μάρτιο του 1912 Σέρβοι και Βούλγαροι συμφώνησαν στη σύναψη συμμαχίας, που στρέφονταν βασικά κατά της Τουρκίας.

Από την πλευρά του ο Βενιζέλος είχε έγκαιρα αισθανθεί τους κινδύνους μιας μονομερούς σερβο-βουλγαρικής ενέργειας. Γι αυτό προσπάθησε από το 1911 να έρθει σε συνεννόηση με τους Βουλγάρους, οι οποίοι επιδίωκαν δέσμευση της Ελλάδας για την ίδρυση αυτόνομου μακεδονικού κράτους, που στην πραγματικότητα θα ελεγχόταν από τη Σόφια.

Τελικά οι δύο κυβερνήσεις συμφώνησαν να υπογράψουν συνθήκη συμμαχίας (30 Μαίου 1912) χωρίς να αναφερθούν στη μελλοντική τύχη των μακεδονικών εδαφών.

Στην απόφασή τους αυτή οι Βούλγαροι οδηγήθηκαν από υπέρμετρη αυτοπεποίθηση στη στρατιωτική τους ισχύ. Η νοοτροπία αυτή δεν εγκατέλειψε τους Βουλγάρους ούτε και όταν, στις αρχές Οκτωβρίου, άρχισαν οι συνδυασμένες στρατιωτικές επιχειρήσεις των βαλκανικών κρατών.

Το μεγαλύτερο μέρος του βουλγαρικού στρατού είχε στραφεί προς τη Θράκη, με κύρια επιδίωξη την Κωνσταντινούπολη.Με τις αλλεπάλληλες όμως νίκες του ελληνικού στρατού και τη γοργή, σε διάστημα 2-3 εβδομάδων, προέλασή τους στην καρδιά της Μακεδονίας, το βουλγαρικό επιτελείο επέσπευσε την προέλαση προς νότο μιας μεραρχίας για να καταλάβει τη Θεσσαλονίκη.

Η κίνηση αυτή έγινε έγκαιρα γνωστή στην Αθήνα και παρά την προτίμηση του αρχιστράτηγου διαδόχου Κωνσταντίνου να συνεχίσει την προέλαση του στρατού προς βορρά, ο Βενιζέλος επέμεινε στην άμεση κατάληψη της Θεσσαλονίκης.

Η παράδοση της πόλης στον ελληνικό στρατό πραγματοποιήθηκε στις 26 Οκτωβρίου, ώρες μόνο πριν την άφιξη των Βουλγάρων.

5 Οκτωβρίου: Κήρυξη πολέμου

9 Οκτωβρίου: μάχη Σαραντάπορου

Μάχη Σαραντάπορου

19 Οκτωβρίου: μάχη Γιαννιτσών

25 Οκτωβρίου: ο Κωνσταντίνος στο Τόψι

26 Οκτωβρίου: πρωτόκολλο παράδοσης Θεσσαλονίκης

Φανταστική απεικόνιση παράδοσης

28 Οκτωβρίου: ο ελληνικός στρατός στη Θεσσαλονίκη

Α! Βαλκανικός Πόλεμος Αυτός ήταν ο πρώτος Βαλκανικός πόλεμος τα αποτελέσματα του οποίου αμφισβήτησαν οι Βούλγαροι και οδήγησαν τις εξελίξεις στο Δεύτερο Βαλκανικό.

Τελείωσε επίσημα με τη Συνθήκη του Λονδίνου 17 Μαϊου 1913. Συνθήκη Λονδίνου

Οι Βούλγαροι δεν έμειναν ικανοποιημένοι Β! Βαλκανικός

Στις 16 Ιουνίου 1913 επιτέθηκε ταυτόχρονα κατά των Ελλήνων και των Σέρβων.

Με τις αιματηρές μάχες Κιλκίς Λαχανά και Δοϊράνης, οι Βούλγαροι απωθούνται και στο τέλος χάνουν τον πόλεμο.

Συνθήκη Βουκουρεστίου Η Συνθήκη του Βουκουρεστίου (10 Αυγούστου 1913) τερμάτισε το Β! Βαλκανικό Πόλεμο και οριστικοποίησε τα σύνορα των τριών βαλκανικών χωρών στη Μακεδονία. Κατά περίεργη σύμπτωση, η νότια περιοχή που περιήλθε στην Ελλάδα ταυτιζόταν περίπου προς τα όρια της «ιστορικής» Μακεδονίας των κλασικών χρόνων, με μόνη μια μικρή λωρίδα που παρέμεινε εντός της σερβικής και βουλγαρικής περιοχής.

Στη νότια αυτή ζώνη περιλαμβάνονταν, εκτός από τους ελληνόφωνους πληθυσμούς, και οι μεγαλύτερες μάζες των σλαβόφωνων κατοίκων που είχαν διατηρήσει την ελληνική τους εθνική συνείδηση.

Ωστόσο, σημαντικοί αριθμητικά ελληνικοί πληθυσμοί παρέμειναν αποκλεισμένοι στη σερβική και βουλγαρική Μακεδονία, από όπου αναγκάστηκαν να καταφύγουν στην ελληνική Μακεδονία αφήνοντας πίσω ελάχιστα υπολείμματα ελληνικών εστιών. Το ίδιο συνέβη και στο νότο με τις πληθυσμιακές μάζες που είχαν βουλγαρική εθνική συνείδηση.

Η Μακεδονία χωρίσθηκε ως εξής:

Αλλά ο κ. Γκρούεφσκι τη θέλει όλη δική του

Η έκρηξη του Α! Π.Π. Λίγο καιρό μετά το τέλος των Βαλκανικών πολέμων (1912-1913), τα αντικρουόμενα οικονομικά συμφέροντα των ισχυρών ευρωπαϊκών Δυνάμεων οδήγησαν στην έκρηξη του Α Παγκόσμιου πολέμου (1914-1918).

Τότε προέκυψαν στην ελληνική πολιτική ηγεσία σοβαρές διαφωνίες αναφορικά με την πολιτική που θα έπρεπε να ακολουθηθεί. Στο τέλος η Ελλάδα μπήκε στον πόλεμο.

Το τέλος του Α Παγκόσμιου πολέμου βρήκε την Ελλάδα στο πλευρό των νικητών της Αντάντ, την ίδια στιγμή που οι κύριοι ανταγωνιστές της στα Βαλκάνια, η Βουλγαρία και η Οθωμανική αυτοκρατορία, βρίσκονταν στο στρατόπεδο των ηττημένων.

Συνθήκη του Νεϊγύ Οι δυνάμεις της Αντάντ και η Βουλγαρία προχώρησαν στην υπογραφή της Συνθήκης του Νεϊγύ, που αποτελούσε την επίσημη συνθηκολόγηση της ηττημένης Βουλγαρίας

Συνθήκη των Σεβρών Με την Τουρκία υπογράφεται η Συνθήκη των Σεβρών που ικανοποιεί την ελληνική Μεγάλη Ιδέα.

Παρά την υπογραφή της από το Σουλτάνο ο τουρκικός εθνικισμός δεν την αποδέχεται και οργανώνει με επικεφαλής τον Κεμάλ ένοπλη αντίσταση.

Η Ελλάδα προσπαθεί να την επιβάλλει. Ο ελληνικός στρατός αποβιβάζεται στη Σμύρνη. Χάνει τον πόλεμο και υπογράφεται η Συνθήκη της Λωζάννης η οποία ισχύει μέχρι σήμερα.

Η τουρκική αντιπροσωπεία

Τα τουρκικά σύνορα.

Η ελληνοτουρκική προσέγγιση

1948: προσάρτηση των Δωδεκανήσων

Η Ελλάδα σήμερα