ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΠΜ 51 Πολιτιστική Πολιτική και Διοίκηση ΘΕΜΑ: 3η ΕΡΓΑΣΙΑ Με βάση το περιεχόµενο και τις έννοιες που περιγράφονται στο βιβλίο «Πολιτιστική Πολιτική και Διοίκηση» Τόµος ΔΠΜ51, (κεφάλαια 3,4,5 και 6), καθώς και του τρίτου κεφαλαίου του Εναλλακτικού Διδακτικού Υλικού (Ε.Δ.Υ) της Θεµατικής Ενότητας «Πολιτιστική Πολιτική και Διοίκηση» (ΔΠΜ51) να εξετάσετε και να αναλύσετε την ανάπτυξη των πολιτιστικών δραστηριοτήτων στην εποχή της κρίσης. Επιλέξτε µια πολιτιστική δραστηριότητα (µια συγκριµένη εικαστική έκθεση ή ένα συγκεκριµένο φεστιβάλ) και αποδώστε µε σαφήνεια και ακρίβεια τα στάδια σχεδιασµού της συγκεκριµένης πολιτιστικής δραστηριότητας και το επιστηµονικό µοντέλο ανάπτυξης και διαχείρισής της. Ειδικότερα, απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις: Ø Ποιο είναι το πολιτιστικό πρόγραµµα της συγκεκριµένης πολιτιστικής δραστηριότητας; Ø Ποιο είναι το «ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα» της συγκεκριµένης πολιτιστικής δραστηριότητας; Ø Ποιο είναι το «ελάχιστο» αποδεκτό πολιτιστικό αποτέλεσµα που θα πρέπει να επιτευχθεί από τη συγκεκριµένη πολιτιστική δραστηριότητα; Ø Ποια είναι τα καινοτόµα χαρακτηριστικά του πολιτιστικού περιεχοµένου που προσδιορίζουν την πολιτιστική δραστηριότητα ως προς: Ø τους προσκεκληµένους / επισκέπτες; Ø τους δηµιουργούς /καλλιτέχνες; Ø τους πολίτες; Ø τους χορηγούς; Ø τους πολιτιστικούς διαχειριστές; ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΛΑΓΟΠΟΥΛΟΣ Επιβλέπων Καθηγητής: ΠΕΤΡΟΣ ΖΟΥΝΗΣ Μάρτιος 2014 ΑΘΗΝA
Περίληψη: Με την εργασία αυτή γίνεται προσπάθεια να αναλυθεί η έννοια και οι βασικές αρχές που αφορούν τη διαχείριση των πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Γίνεται επίσης προσπάθεια να αναπτυχθεί το επιστηµονικό µεθοδολογικό µοντέλο οργάνωσης, διαχείρισης και αξιολόγησης πολιτιστικών δραστηριοτήτων µε τον όρο ΠΔΕΑ (Πολιτιστικές Δραστηριότητες Ενεργητικής Αντίληψης). Επίσης εξετάζεται ο θεσµός των φεστιβάλ και ο τρόπος διοργάνωσής τους, διερευνώντας παράλληλα και τον πολιτιστικό, κοινωνικό, πολιτικό, εκπαιδευτικό και αναπτυξιακό ρόλο τους µέσα από την δράση τους. Πρακτικά εξετάζετε το διεθνές φεστιβάλ animation Animasyros και γίνεται απόπειρα να αναλυθεί αν και κατά πόσο, το συγκεκριµένο φεστιβάλ ανταποκρίνεται στο θεωρητικό κοµµάτι της παρούσας εργασίας. Λέξεις-Κλειδιά: o Πολιτιστική δραστηριότητα o Μοντέλο ΠΔΕΑ o Πολιτιστική διαχείριση o Περιφερειακή/τοπική ανάπτυξη o Καινοτόµο µοντέλο o Φεστιβάλ o Animasyros
Περιεχόµενα Περίληψη... 2 Λέξεις-Κλειδιά... 2 Εισαγωγή... 4 1 ο Κεφάλαιο......... 5 1.1. Η έννοια της πολιτιστικής δραστηριότητας... 5 1.2. Δοµή, οργάνωση και παραγωγή πολιτιστικών δραστηριοτήτων/φεστιβάλ 6 2 ο Κεφάλαιο 9 2.1.Το µοντέλο «Πολιτιστικές Δραστηριότητες Ενεργητικής Αντίληψης» 9 2.2.Παράδειγµα µελέτης Animasyros... 11 2.3.Αξιολόγηση του φεστιβάλ Animasyros... 13 3 ο Κεφάλαιο/ Επίλογος... 14 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 15 Πηγές στο Διαδίκτυο... 15 3
Εισαγωγή Είναι βέβαιο ότι όλοι µας έχουµε παρακολουθήσει ή συµµετάσχει κάποια στιγµή της ζωής µας σε κάποια πολιτιστική δραστηριότητα, όπως θέατρο, χορός, συναυλία, εικαστική έκθεση ή φεστιβάλ. Όλες αυτές όµως οι δραστηριότητες από τις πιο απλές ως τις πιο σύνθετες απαιτούν µία οργάνωση και διαχείριση. Στην σύγχρονη εποχή λοιπόν η διαχείριση των πολιτιστικών δραστηριοτήτων αποτελεί πεδίο διεπιστηµονικής εφαρµογής. Έτσι λοιπόν στην παρούσα εργασία θα προσπαθήσω να αναλύσω, αρχικά σε θεωρητικό επίπεδο, όσο µπορώ πιο σύντοµα και κατανοητά, τα στάδια οργάνωσης και διαχείρισης µιας πολιτιστικής δραστηριότητας (εικαστική έκθεση, χορός, κινηµατογράφος, φωτογραφία) καθώς και το µοντέλο ανάπτυξης ΠΔΕΑ (πολιτιστικές δραστηριότητες ενεργητικής αντίληψης) το οποίο συντονίζει και διαχειρίζεται τα στάδια του Πυρήνα Λειτουργίας και του Πυρήνα Διαχείρισης. Αυτό θα γίνει µε την µελέτη και παρουσίαση της σχετικής βιβλιογραφίας. Σε δεύτερο επίπεδο θα παρουσιαστεί ένα εµπειρικό παράδειγµα πολιτιστικής δραστηριότητας, το οποίο ανταποκρίνεται στην δοµή και τους στόχους της θεωρητικής ανάλυσης, φιλτραρισµένο µέσα από µία σειρά επιστηµονικών ερωτηµάτων. Ειδικότερα θα εξετάσω πως οργανώνεται και πραγµατοποιείται κάθε χρόνο το διεθνές φεστιβάλ Animasyros. Πρόκειται για ένα φεστιβάλ κινούµενου σχεδίου που πραγµατοποιείται στο νησί της Σύρου τα τελευταία έξι χρόνια. 4
1 ο Κεφάλαιο 1.1.Η έννοια της πολιτιστικής δραστηριότητας Ως «Πολιτιστική δραστηριότητα», σύµφωνα µε το άρθρο 1, του νόµου 3525/2007, νοείται η δραστηριότητα που αποσκοπεί στην προστασία, αξιοποίηση και προβολή της πολιτιστικής κληρονοµιάς, όπως η τελευταία ορίζεται στο ν. 3028/2002 (ΦΕΚ Α 153/28.6.2002), καθώς και στην ενίσχυση και προβολή του νεότερου και σύγχρονου πολιτισµού, ο οποίος περιλαµβάνει κάθε δράση που αποσκοπεί ιδίως στην παραγωγή, καλλιέργεια, προαγωγή και διάδοση των γραµµάτων, της µουσικής, του χορού, του θεάτρου, του κινηµατογράφου, της αρχιτεκτονικής, της ζωγραφικής, της γλυπτικής, των εικαστικών τεχνών. 1 Βάσει του παραπάνω ορισµού συνάγεται ότι η έννοια της πολιτιστικής δραστηριότητας είναι πολυδιάστατη και ποικιλόµορφη. Π.χ. οι πολιτιστικές δραστηριότητες για τα εικαστικά, φωτογραφία, θέατρο, χορό, κινηµατογράφο, διαµορφώνονται και αναπτύσσονται βάσει ορισµένων κριτηρίων, τα οποία είναι σκόπιµο να έχουν ως κοινό παρονοµαστή τις αρχές του γενικού-(δηµόσιου) συµφέροντος όπως ορίζονται εκ του νόµου. Έτσι θα διασφαλίζεται η αποτελεσµατική ανάπτυξη των απαραίτητων διαδικασιών για την παραγωγή, τη λειτουργία και τη διαχείριση των πολιτιστικών δραστηριοτήτων στην κοινωνία των πληροφοριών και της γνώσης. 2 Αντιλαµβανόµαστε λοιπόν ότι στην εποχή της πληροφορίας όταν αναπτύσσεται µία πολιτιστική δραστηριότητα, επηρεάζεται και επηρεάζει τόσο το πραγµατικό όσο και το ψηφιακό τοπίο. Φορείς για την ανάπτυξη πολιτιστικών δραστηριοτήτων µπορεί να είναι το κράτος, εθνικοί ή διεθνής κερδοσκοπικοί ή µη φορείς, πολιτιστικά ιδρύµατα, οι πόλεις (δηµοτικές επιχειρήσεις) και η ιδιωτική πρωτοβουλία. Αυτοί όλοι µπορούν να συµβάλουν στην ανάπτυξη πολιτισµικού διαλόγου, σε τοπικό ή διεθνές επίπεδο καθώς και στην καλλιτεχνική δηµιουργία. 1 http://www.culture.gr/culture/gsponsorship.jsp 2 Ευγενία Μπιτσανη,2008:8 5
1.2.Δοµή, οργάνωση και παραγωγή πολιτιστικών δραστηριοτήτων /Φεστιβάλ κινηµατογράφου Η οργάνωση και η διαχείριση των πολιτιστικών δραστηριοτήτων, βασίζεται στους κανόνες και τις µεθόδους του µοντέλου και γενικότερα στους κανόνες και µεθόδους των επιχειρηµατικών πρακτικών 3 οι οποίες αναλύονται στα εξής στάδια: 1. Σύλληψη ιδέας: Είναι το concept που προκύπτει ως αποτέλεσµα µελέτης ή συγκυρίας, ως ανάγκη ή ως υπόδειξη. 2. Σχεδιασµός: Στο στάδιο αυτό καθορίζονται οι στόχοι και οι σκοποί της πολιτιστικής δραστηριότητας, επιλέγονται οι συνεργάτες, οι χώροι, συντάσσεται ο προϋπολογισµός και το χρονοδιάγραµµα, και αναζητούνται οι πόροι. 3. Προετοιµασία και παραγωγή: Περιλαµβάνει θέµατα νοµικού χαρακτήρα, πνευµατικών δικαιωµάτων και ασφάλειας, συγγραφή κειµένων, υλικού για ΜΜΕ και διαφήµιση, σχεδιασµό εκπαιδευτικών προγραµµάτων, προετοιµασία των χώρων, κλπ. 4. Λειτουργία-Υλοποίηση: Περιλαµβάνει συνέντευξη τύπου παρουσίασης της εκδήλωσης, εγκαίνια, έναρξη εκπαιδευτικών προγραµµάτων, ρύθµιση οικονοµικών θεµάτων, σύνταξη τελικού προϋπολογισµού, επαφές µε δηµοσιογράφους, συλλογή δηµοσιευµάτων, µέτρηση της ικανοποίησης του κοινού, φύλαξη-ασφάλεια, αποξήλωση-αποσυναρµολόγηση και αποκατάσταση του χώρου. 5. Αποτίµηση Αξιολόγηση: Στο τελικό αυτό στάδιο αποτιµάται συνολικά η διοργάνωση και η επίτευξη των στόχων. Μελετώνται τα ευρήµατα της έρευνας κοινού, εντοπίζονται και αναλύονται οι αδυναµίες της διοργάνωσης και κατατίθενται ιδέες για την επόµενη 4. Παρ' όλα αυτά στην σύγχρονη ψηφιακή εποχή της πληροφορίας προτείνονται και άλλα µοντέλα διαχείρισης, όπως το ΠΔΕΑ(Πολιτιστικές Δραστηριότητες Ενεργητικής Αντίληψης), το οποίο θα αναπτύξω στο δεύτερο µέρος της εργασίας, µαζί µε το εµπειρικό παράδειγµα. Θα ήθελα όµως να δούµε µε σύντοµο τρόπο πώς µπορεί να οργανωθεί ένα νέο φεστιβάλ κινηµατογράφου, σύµφωνα µε το επιχειρηµατικό µοντέλο, αφού το εµπειρικό παράδειγµα που χρησιµοποιώ βασίζεται στις βασικές αρχές αυτής της πολιτιστικής δραστηριότητας. 3 Performance management (Yoeman I et al.:2004:14) 4 Κοσκινά & Γλύτση, 2003, σελ. 143-144 6
Η λέξη φεστιβάλ, έχει την ρίζα της στην λατινική festum, αγγλικά feast, που σηµαίνει γιορτή. Η Ελλάδα έχει µακρά παράδοση στις γιορτές από την αρχαιότητα. Ειδικότερα ένα διεθνές φεστιβάλ κινηµατογράφου είναι ένας τόπος διαπολιτισµικής συνάντησης, καθώς µέσα από τις ταινίες µεταφέρονται παραδόσεις, αντιλήψεις, κοσµοθεωρίες, γλώσσες και εκφραστικά µέσα, απ' όλα τα σηµεία του πλανήτη. Είναι ταυτόχρονα τόπος συνάντησης ανθρώπων που βρίσκονται πίσω από τις ταινίες, οι οποίοι έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν ο ένας τον άλλο, να µεταδώσουν τις εµπειρίες τους, ν' ανταλλάξουν απόψεις, να διαπιστώσουν τι µπορεί να τους χωρίζει ή να τους ενώνει. Παράλληλα ένα διεθνές φεστιβάλ είναι και αγορά. 5 Τα µεγάλα διεθνή φεστιβάλ (Καννών, Βενετίας, Βερολίνου) είναι πάντα ισχυροί θεσµοί, αλλά δεν επαρκούν για να καλύψουν όλο το εύρος της παραγωγής. Το κενό αυτό έρχονται να το καλύψουν άλλα διεθνή φεστιβάλ δεύτερης γενιάς. Τα κοινά στοιχεία αυτών των φεστιβάλ είναι ότι ενώ έχουν παγκόσµια απήχηση, ταυτόχρονα έχουν έντονο τοπικό χαρακτήρα µε τοπικό κοινό. Αυτές οι κατηγορίες είναι: α) τα εθνικά φεστιβάλ β) τα εξειδικευµένα φεστιβάλ (ντοκιµαντέρ, κινούµενα σχέδια, αρχαιολογίας κ.λπ.) γ) τα περιφερικά φεστιβάλ (ασιατικές χώρες, µεσογειακές χώρες κ.λπ.) Έτσι για να δηµιουργηθεί ένα νέο κινηµατογραφικό φεστιβάλ πρέπει να προσδιοριστούν αρχικά τα εξής στάδια: Ο προσδιορισµός της ταυτότητας περιέχει την φυσιογνωµία του φεστιβάλ(το είδος των ταινιών, το κοινό στο οποίο απευθύνετε, ποιές οι ανάγκες στο χώρο), το µέγεθος της εκδήλωσης(πόσο µεγάλη είναι η πόλη που το φιλοξενεί, αν υπάρχει πανεπιστήµιο) και ο χρόνος τέλεσης(να µην συµπίπτει µε άλλο φεστιβάλ, το κοινό να είναι σε διαθεσιµότητα). Η συγκρότηση υπηρεσιών περιλαµβάνει τις υπηρεσίες διοίκησης και διαχείρισης(γραµµατεία διοίκησης, γραµµατεία πρωτοκόλλου, οικονοµικές υπηρεσίες, τµήµα δηµοσίων σχέσεων, τµήµα διεθνών σχέσεων, νοµικό τµήµα), επίσης τις υπηρεσίες προγράµµατος(γραφείο συντονισµού, διακίνησης ταινιών, τύπου, τµήµα εκδόσεων, γραφείο φιλοξενίας, τεχνικής υποστήριξης, µεταφραστών, υποτιτλισµού). Ακόµα κάποιες από αυτές τις υπηρεσίες µπορεί να παρέχονται από ειδικούς συνεργάτες(εξωτερικοί συνεργάτες). 5 Αικατερίνη Χαμπούρη-Ιωαννίδου, 2003:251 7
Το οικονοµικό κοµµάτι του φεστιβάλ περιέχει την κατάρτιση του προϋπολογισµού, την χρηµατοδότηση του φεστιβάλ(δηµόσιοι φορείς, ιδιωτικοί φορείς, άλλοι φορείς) και τις χορηγίες. Η προετοιµασία είναι ένα από τα πιο πολύπλοκα στάδια του φεστιβάλ. Σ' αυτό το στάδιο πρέπει να γίνει η επιλογή των ταινιών(εξασφάλιση ταινιών και συνοδευτικού υλικού, µετάφραση-υποτιτλισµός, ετοιµασία καταλόγου, πρόσκληση και φιλοξενία δηµιουργών-δηµοσιογράφων-παραγόντων, διακίνηση και ασφάλιση ταινιών). Να συγκροτηθεί κριτική επιτροπή. Να οργανωθούν οι παράλληλες εκδηλώσεις(εκπαίδευση, µουσική, εικαστικά) και να εξασφαλιστούν οι χώροι. Να διασφαλιστούν οι αίθουσες προβολών. Να προσληφθεί έκτακτο προσωπικό. Να οργανωθεί το πρόγραµµα επικοινωνίας, προβολής και διαφήµισης. Να γίνει ο χρονικός προγραµµατισµός των προβολών των παράλληλων εκδηλώσεων και άλλων γεγονότων. Να γίνει η αρχιτεκτονική επιµέλεια των χώρων και τέλος να γίνει η σύνταξη των συµφωνητικών-συµβολαίων και συµβάσεων. Το επόµενο στάδιο είναι η λειτουργία του φεστιβάλ(η οµαλή ροή και η αντιµετώπιση κάθε προβλήµατος κατά την εξέλιξη του προγράµµατος, εγγυώνται σε ένα µεγάλο βαθµό, πέραν του περιεχοµένου, την επιτυχία του φεστιβάλ). Τέλος υπάρχει το στάδιο της εκτίµησης και του απολογισµού, όπου αυτό γίνεται και κατά την διάρκεια αλλά κυρίως µετά το πέρας της εκδήλωσης, από όλους τους παράγοντες που συµµετέχουν. 8
2 ο Κεφάλαιο 2.1.Το µοντέλο «Πολιτιστικές Δραστηριότητες Ενεργητικής Αντίληψης» (ΠΔΕΑ) Πολιτιστικές δραστηριότητες είναι οι δραστηριότητες οι οποίες έχουν ως αποτέλεσµα την παραγωγή ενός πολιτιστικού αγαθού(πολιτιστικού προϊόντος ή πολιτιστικής υπηρεσίας) και οι οποίες αναπτύσσονται µέσα από συγκεκριµένες πολιτιστικές διαδικασίες τόσο στο πραγµατικό όσο και στο ψηφιακό τοπίο του πολιτισµού 6 Ο πολιτισµός, οι νέες τεχνολογίες και η γνώση, διαµορφώνουν το πολιτισµικό πλαίσιο για την ανάπτυξη νέων µεθόδων πολιτιστικής διαχείρισης και αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για την ανάπτυξη των πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Ο πολιτισµός στην εποχή της ψηφίο-επικοινωνιακής παγκοσµιοποίησης, αναπτύσσεται δυναµικά σε δύο διαφορετικά, συµπληρωµατικά και παράλληλα τοπία. Στο πραγµατικό και ψηφιακό τοπίο του πολιτισµού. 7 Σκοπός του µοντέλου ΠΔΕΑ είναι η διαµόρφωση συγκεκριµένου πλαισίου ενεργοποίησης, ανάπτυξης και διαχείρισης πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Σύµφωνα µε αυτό το µοντέλο οι πολιτιστικές εκδηλώσεις αναπτύσσονται σε δύο δυναµικούς, συµπληρωµατικούς και παράλληλους πυρήνες δραστηριοτήτων : 1. Ο Πυρήνας Λειτουργίας της Δραστηριότητας, ο οποίος αποτελείται από τη διάσταση της ταυτότητας(χαρακτηριστικά αναγνωσιµότητας) τη διάσταση των επιπτώσεων(τις συνέπειες ως προς την τοπική, περιφερειακή και διεθνή απήχηση, σε πολιτιστικό, πολιτικό, οικονοµικό και κοινωνικό επίπεδο) τη διάσταση της καινοτοµίας(την αξιοποίηση και αξιολόγηση της ευκαιρίας στο ψηφιακό αλλά και στο πραγµατικό τοπίο, µε βάση το δηµόσιο συµφέρον και την υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών) 2. Ο Πυρήνας Διαχείρισης της Δραστηριότητας ο οποίος αφορά τους διαχειριστές και ενεργοποιείτε από την αντίληψη (η δυνατότητα να µεταδίδετε από τους πολιτιστικούς διαχειριστές η ιδέα όσο το δυνατόν καλύτερα και µε βάση τις αρχές του δηµοσίου συµφέροντος) 6 Γκάντζιας Γ., 2007:4 7 Γκαντζιάς Γ., 2007:3 9
την κατανόηση (να εντοπίζονται τα πλεονεκτήµατα και τα µειονεκτήµατα και να αντιµετωπίζονται την στιγµή της εξέλιξης του γεγονότος) τις Αρχές Γενικού(δηµοσίου) Συµφέροντος (να διαµορφώνουν την πολιτιστική δραστηριότητα µε βάση το δηµόσιο συµφέρον ώστε να διασφαλίζουν αξιόπιστες, αντικειµενικές και αξιοπρεπείς χρηµατοδοτήσεις, καθώς επίσης να δοµούν τις πολιτιστικές δραστηριότητές τους µε βάση ανθρωποκεντρικών συστηµάτων ανάπτυξης και διαχείρισης) την Υιοθέτηση (να προσαρµόζουν και να δηµιουργούν καινοτόµες στρατηγικές) την Υλοποίηση (να προσδιορίζουν µε ακρίβεια τα σχέδια αποτελεσµατικής υλοποίησης) 10
2.2.Παράδειγµα µελέτης AnimaSyros Το animasyros από το 2008 πραγµατοποιείται στην πόλη της Σύρου κάθε φθινόπωρο και για τέσσερεις µέρες. Περιλαµβάνει προβολές ταινιών κινουµένων σχεδίων, µε την συµµετοχή καταξιωµένων ελλήνων και ξένων δηµιουργών, εργαστήρια για φοιτητές και µαθητές δηµοτικού, το εφαρµοσµένο εργαστήρι making of, που καταγράφει λεπτό προς λεπτό το φεστιβάλ, πάρτι και άλλες παράλληλες δράσεις. Επίσης περιλαµβάνει 2 διαγωνιστικά προγράµµατα (διεθνές και φοιτητικό) 8 Το συγκεκριµένο φεστιβάλ από την δηµιουργία του εµπεριέχει το καινοτόµο στοιχείο της ψηφιακής τεχνολογίας, αφού όλες οι ταινίες είναι σε ψηφιακή µορφή και αφού όλες οι τεχνικές του animation περιλαµβάνουν καινοτόµες τεχνικές. Ας δούµε όµως λίγο αναλυτικότερα τα στοιχεία του φεστιβάλ. Το πολιτιστικό πρόγραµµα (στόχοι) είναι να προβληθούν όσο το δυνατόν περισσότερες και διαφορετικής εθνικότητας ταινίες. (Όπως βλέπουµε κι από τον πίνακα η τάση είναι αυξητική.) 9 2008 2009 2010 2011 2012 2013 123 123 113 148 135 164 Να έρθουν δηλαδή σε επαφή πολλοί και διαφορετικοί πολιτισµοί µε τους προβληµατισµούς και τις κουλτούρες τους, µέσα από ένα κοινό µέσο. Επίσης να αναδειχθεί ο τόπος, ως κέντρο προβολής και δραστηριότητας (αναδεικνύοντας και την σχετική πανεπιστηµιακή σχολή που υπάρχει στο νησί) animation. Τα ανταγωνιστικά πλεονέκτηµα της συγκεκριµένης εκδήλωσης είναι: Όλα τα εργαστήρια animation γίνονται δωρεάν, όπως και όλος ο εξοπλισµός παρέχεται δωρεάν από τους διοργανωτές. 8 www.animasyros.gr/index.php/gr/festival/animasyros 9 Προσωπική επικοινωνία με την Μαρία Ανεστοπούλου, Programme Director Animasyros, programme@animasyros.gr 11
Η εύκολη πρόσβαση του νησιού από τον Πειραιά. Η ύπαρξη υποδοµών φιλοξενίας/εστίασης και τηλεπικοινωνιών στο νησί (λόγω του ότι το νησί είναι πρωτεύουσα νοµού, έχει την έδρα του το ειρηνοδικείο, το πρωτοδικείο και υπάρχει η πανεπιστηµιακή σχολή του Τµήµατος Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστηµάτων). Η υποδοµές σε κτίρια και αίθουσες για την διεξαγωγή των διαφόρων εκδηλώσεων(ύπαρξη κινηµατογράφων, θεάτρου και το ιστορικό 1ο Γυµνάσιο Σύρου στο οποίο φοίτησε και ο Καποδίστριας και όπου στις αίθουσες του πραγµατοποιούνται όλα τα εργαστήρια του φεστιβάλ). Το κλίµα του νησιού, όπου είναι ιδανικό κατά την περίοδο που πραγµατοποιείται το φεστιβάλ(φθινόπωρο), αλλά και η ίδια η πόλη της Σύρουµε µε την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική της και την µακρά πολιτιστική της παράδοση. Το ελάχιστο αποδεκτό αποτέλεσµα είναι η συµµετοχή των διαφόρων δηµιουργών (επαγγελµατιών ή φοιτητών) και η ενεργή συµµετοχή των θεατών, µέσα από τα εργαστήρια και τις προβολές. Τα καινοτόµα χαρακτηριστικά ως προς τους προσκεκληµένους/επισκέπτες είναι ότι αυτοί είναι κυρίως νέοι, και είναι γνωστοί στον χώρο του animation. τους δηµιουργούς/καλλιτέχνες είναι ότι προέρχονται από διαφορετικές χώρες, µε διαφορετικές κουλτούρες, ότι συµµετέχουν επαγγελµατίες αλλά και φοιτητές(τα δύο διαγωνιστικά προγράµµατα) και ότι οι τεχνικές που χρησιµοποιούν έχουν µεγάλο εύρος αλλά είναι και πρωτότυπες. τους πολίτες είναι ότι συµµετέχουν εθελοντικά στην διοργάνωση και την πραγµατοποίηση του φεστιβάλ και ότι εµπλέκονται ενεργά στην πραγµατοποίηση του φεστιβάλ τους χορηγούς είναι ότι συµµετέχουν οικονοµικά οι πρεσβείες των χωρών από τις οποίες προέρχονται οι συµµετέχοντες, επίσης συµµετέχουν οικονοµικά, ο δήµος Σύρου, η περιφέρεια Ν.Αιγαίου, ο Οργανισµός Πολιτισµού και Αθλητισµού Σύρου. Επίσης διάφορες ιδιωτικές εταιρείες οι οποίες έχουν σχέση µε το αντικείµενο του φεστιβάλ αλλά και εταιρείες οι οποίες έχουν όφελος από το φεστιβάλ. 12
2.3.Αξιολόγηση του φεστιβάλ Animasyros. Το φεστιβάλ Animasyros σκοπό έχει την προβολή και διάδοση της τεχνικής των κινούµενων σχεδίων ως µέσω έκφρασης και επικοινωνίας για όλες τις ηλικίες και όχι µόνο για παιδιά. Οι τεχνικές δηµιουργίας των ταινιών ανήκουν στην σύγχρονη ψηφιακή τεχνολογία και αυτό το καθιστά πρωτοποριακό και καινοτόµο. Όσο αναφορά την διοργάνωση βασίζεται κυρίως στον εθελοντισµό και οι όποιες χρηµατοδοτήσεις πηγαίνουν σε αναλώσιµα υλικά, σε τεχνικό εξοπλισµό και για κάλυψη εξόδων µετακίνησης, διαµονής και εστίασης των προσκεκληµένων. Οι χρηµατοδοτήσεις προέρχονται κατά βάση από χορηγίες και πολύ λίγες είναι από διαφηµίσεις. Οι διοργανωτές προσπαθούν να εκµεταλλευτούν τις υπάρχουσες υποδοµές του νησιού, όπως τα κτίρια που ανήκουν στον δήµο ή την περιφέρεια και που µπορούν να υποδεχτούν τις διάφορες δραστηριότητες του φεστιβάλ. Ακόµα τις τηλεπικοινωνιακές και τις συγκοινωνιακές υποδοµές. Η επιλογή της τοποθεσίας έγινε µε γνώµονα την θέση του νησιού στο κέντρο του Αιγαίου, την ύπαρξη Πανεπιστηµίου(ύπαρξη διαθέσιµου κοινού), την µακρά πολιτιστική παράδοση του νησιού και το ότι ο οικισµός της πόλης της Σύρου αποτελεί µνηµείο της UNESCO. Το φεστιβάλ αποτελεί ορόσηµο της πολιτιστικής δραστηριότητας του νησιού. Ενίσχυσε τις διεθνείς συνεργασίες και την συµµετοχή του σε άλλα παρόµοια φεστιβάλ και πρόβαλε το νησί της Σύρου διεθνώς. Πάγιες είναι οι συνεργασίες µας µε το Canterbury Anifest που πραγµατοποιείται κάθε χρόνο στην πόλη Canterbury της Μεγάλης Βρετανίας καθώς και µε το Cyprus Countryside Anifest της Κύπρου. Ώθησε τους ντόπιους να εµπλακούν ενεργά στην οργάνωση, αλλά και να έρθουν σε επαφή µε το αντικείµενο του animation, αφού οργανώνονται µαθήµατα εκµάθησης της τεχνικής animation σε µαθητές του δηµοτικού. Προσέλκυσε αρκετούς τουρίστες ώστε να επαναλάβουν την επίσκεψή τους στο νησί και την επόµενη χρονιά. Ξεκίνησε από 1.500 επισκέπτες και έχει φτάσει και στους 3.500 την καλύτερη χρονιά που ήταν το 2011. Κυρίως φοιτητές και νέοι από 15-30, σκηνοθέτες και animators από την τοπική κοινωνία αλλά και από την Αθήνα. 10 10 Προσωπική επικοινωνία με την Μαρία Ανεστοπούλου, Programme Director Animasyros, programme@animasyros.gr 13
3 ο Κεφάλαιο/ Επίλογος Σήµερα οι πολιτιστικές δραστηριότητες µπορούν να συµβάλουν αποφασιστικά στην περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη, «να συµβάλουν στην αναγνωρισιµότητα, στην προβολή και στην προώθηση της τοπικής ταυτότητας, διαµορφώνοντας τα πολιτιστικά πρότυπα της κοινωνίας» 11, επιδρώντας ευνοϊκά στην ενίσχυση της µοναδικής φήµης (brand) ενός τόπου. Η ανεπαρκής κρατική επιχορήγηση προς την Περιφέρεια για πολιτιστικές δραστηριότητες βαίνει συνεχώς µειούµενη κυρίως λόγω της οικονοµικής κρίσης, αλλά και λόγω της αλλαγής της αντίληψης για την πολιτιστική δραστηριότητα. Την ελλιπή δηµόσια χρηµατοδότηση µπορούν λοιπόν να καλύψουν, ο εθελοντισµός και οι χορηγίες, κάτι που για το Animasyros αποτελεί µέρος του θεσµού, που θα εξασφαλιστούν και θα αξιοποιηθούν µε βάση τις αρχές του δηµοσίου συµφέροντος. Μοναδικό όπλο λοιπόν για την κρίση είναι ο πολιτισµός, διότι είναι αξία άφθαρτη, διαχρονική και έχει ως κέντρο τον άνθρωπο και το δηµόσιο συµφέρον. Αυτό αποδεικνύει και το φεστιβάλ Animasyros, που ενώ διοργανώνεται µέσα σε περίοδο κρίσης, παρ' όλα αυτά ανταποκρίνεται στους στόχους του και αποτελεί µία επιτυχηµένη πολιτιστική δραστηριότητα. 11 Μπιτσάνη, 2008 14
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Γλύτση, Ε- Κοσκινά, Αι. (2003), «Δοµή, Οργάνωση και Παραγωγή Πολιτιστικών Δραστηριοτήτων- Εικαστικά», στο Βινιεράτου, Μ., Γεωργίου, Α., Γλύτση, Ε., Κιούκας, Α., Κοσκινά, Α., Μπουσουλέγκα, Χ., Οικονόµου, Μ., Σκούρα, Β., Ταξοπούλου, Ι., Χαµπούρη- Ιωαννίδου, Αι. Πολιτιστική Πολιτική και Διοίκηση Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο, σελ. 115-153. Ευγενία_Μπιτσανη,(2008), ΔΠΜ51 Πολιτιστική διαχείριση και Πολιτική στην Εποχή της Κοινωνίας των Πληροφοριών και της Γνώσης, Εναλλακτικό Διδακτικό Υλικό, Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο, Κεφάλαιο 3. Yeoman_Ι, Robertson_M, Ali-Knight_J. et al.2004, «Festivals_and_Events_Management»:an_International_Perspective, Oxf Χαµπούρη-Ιωαννίδου, Αι. (2003), 'Πολιτιστική Πολιτική και Διοίκηση στο Χαµπούρη- Ιωαννίδου Α.,Οικονόµου Μ., Κοσκινά Α./Γλύτση Ε., Γεωργίου Α., Ταξοπούλου Ι., Βινιεράτου Μ., Κιούκας Α., Σκούρα Β., Μπουσουλέγκα Χ., Πολιτιστική Διαχείριση, Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο, σελ. 251 Herreman, Y., (2005), Is Identity an Issue in Exhibition Design?, Brief 25, ICAMT 2005, 24-26 February 2005, Washington D.C. USA. Available at: http://www.yppo.gr/0/icamt/brief25.doc (Accessed 3/2/2013) Πηγές στο Διαδίκτυο Νοµοθεσία για την Πολιτιστική Χορηγία, διαθέσιµο στο δικτυακό τόπο: www.culture.gr/culture/gsponsorship.jsp, 28/2/2014 7 ο Animasyros, διαθέσιµο στο δικτυακό τόπο: www.animasyros.gr/index.php/gr/festival/animasyros, 1/3/2014 15