ΜΑΘΗΜΑ 7ο ΜΕΡΟΣ Β ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΦΛΟΙΟΥ ΤΩΝ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΩΝ
ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΦΛΟΙΟΥ ΤΩΝ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΩΝ Ο εγκεφαλικός φλοιός καταλαμβάνει τελείως την περιφέρεια των εγκεφαλικών ημισφαιρίων Αποτελείται από φαιά ουσία και εκτιμάται ότι συνολικά περιέχει 10 Δισ. Νευρώνων Η συνολική επιφάνεια του φλοιού αυξάνεται πολύ λόγω της δημιουργίας των ελίκων που χωρίζονται μεταξύ τους με αύλακες Το πάχος του φλοιού ποικίλλει από 1.5-4.5 mm Ο φλοιός αποτελείται από νευρικά κύτταρα, νευρικές ίνες, νευρογλοία και αιμοφόρα αγγεία
Στον φλοιό απαντώνται (5) κυρίως είδη κυττάρων : 1.Πυραμοειδή κύτταρα 2.Αστεροειδή κύτταρα 3.Ατρακτοειδή κύτταρα 4.Οριζόντια κύτταρα του Cajial 5.Κύτταρα του Martinotti
ΤΑ ΠΥΡΑΜΟΕΙΔΗ ΚΥΤΤΑΡΑ Ονομάζονται έτσι λόγω του σχήματός του Το σώμα των περισσότερων έχει μήκος 10-50 μm, υπάρχουν και τα γιγάντια πυραμοειδή κύτταρα του Betz, των οποίων το κυτταρικό σώμα έχει μήκος μέχρι και 120 μm, τα κύτταρα αυτά απαντώνται στην κινητική πρόσθια έλικα του μετωπιαίου λοβού Οι κορυφές των πυραμοειδών κυττάρων στρέφονται προς την εξωτερική επιφάνεια του φλοιού Από την κορυφή κάθε κυττάρου εκπορεύεται και φέρεται προς τα άνω ένας παχύς κορυφαίος δενδρίτης, ο οποίος κατά την πορεία του χορηγεί παράπλευρους κλάδους Από τις γωνίες της βάσης του κυττάρου εκπορεύονται αρκετοί βασικοί δενδρίτες οι οποίοι φέρονται πλαγίως στο πέριξ νευροπίλημα Οι δενδρίτες αυτοί έχουν πολλές δενδριτικές άκανθες για να συνάπτονται με τους άξονες άλλων νευρώνων Ο άξονας εκφύεται από τη βάση του σώματος και είτε καταλήγει σε υποκείμενες βαθύτερες στιβάδες του φλοιού ή συνηθέστερα, εισέρχεται στη λευκή ουσία του ημισφαιρίου ως προβλητική, συνδετική ή συνδεσμική νευρική ίνα
ΤΑ ΑΣΤΕΡΟΕΙΔΗ ΚΥΤΤΑΡΑ Ονομάζονται και κοκκοειδή κύτταρα λόγω του μικρού μεγέθους τους Έχουν πολυγωνικό σχήμα και το κυτταρικό τους σώμα έχει διάμετρο περίπου 8 μm Έχουν πολλαπλώς διακλαδιζόμενους δενδρίτες και ένα σχετικά βραχύ άξονα που καταλήγει σε παρακείμενο νευρώνα
ΤΑ ΑΤΡΑΚΤΟΕΙΔΗ ΚΥΤΤΑΡΑ Έχουν μακρόν άξονα, κάθετο προς την επιφάνεια και είναι συγκεντρωμένα κυρίως στις βαθύτερες στιβάδες του φλοιού Από κάθε πόλο του κυτταρικού σώματος εκφύονται δενδρίτες Ο κάτω δενδρίτης διακλαδίζεται εντός της ίδιας κυτταρικής στιβάδας, ενώ ο άνω δενδρίτης ανέρχεται προς την επιφάνεια του φλοιού και διακλαδίζεται στις επιφανειακές στιβάδες Ο άξονας εκφύεται από τον κάτω πόλο και εισέρχεται στη λευκή ουσία ως προβλητική, συνδετική ή συνδεσμική ίνα
ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΤΟΥ CAJIAL Είναι μικρά ατρακτοειδούς σχήματος, κύτταρα οριζοντίως προσανατολισμένα, κείμενα στις επιπολής στιβάδες του φλοιού Από κάθε άκρο του κυττάρου εκφύεται δενδρίτης και ένας άξονας πορεύεται παράλληλα προς την επιφάνεια του φλοιού, συναπτόμενος με τους δενδρίτες των πυραμοειδών κυττάρων
ΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΤΟΥ MARTINOTTI Είναι μικρά, πολύπολα κύτταρα, απαντώμενα σε όλες τις στιβάδες του φλοιού Έχουν βραχείς δενδρίτες και ο άξονάς του φέρεται προς τα έξω, όπου καταλήγει σε πιο επιφανειακή στιβάδα, συνήθως στην επιπολής Από τον άξονα, κατά την πορεία του, εκφύονται παράπλευροι κλάδοι
ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΣΤΙΒΑΔΕΣ ΤΟΥ ΦΛΟΙΟΥ ΤΩΝ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΩΝ 1. 2. 3. 4. 5. 6. Μοριώδης στιβάδα ή πλεγματοειδής στιβάδα (στιβάδα I) Έξω κοκκώδης στιβάδα (στιβάδα II) Έξω στιβάδα πυραμοειδών κυττάρων (στιβάδα III) Έσω κοκκώδης στιβάδα (στιβάδα IV) Στιβάδα των γαγγλιακών κυττάρων ή έσω στιβάδα πυραμοειδών κυττάρων (στιβάδα V) Στιβάδα των πολύμορφων κυττάρων (στιβάδα VI)
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΦΛΟΙΟΥ ΤΩΝ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΩΝ Η ιστολογική μελέτη του φλοιού των ημισφαιρίων σε συνδιασμό με νευροφυσιολογικές μελέτες με χρήση μικροηλεκτροδίων, συνηγορούν στο ότι ο φλοιός, λειτουργικώς, είναι οργανωμένος σε κάθετες λειτουργικές μονάδες Μια τέτοια λειτουργική μονάδα αποτελείται από προσαγωγούς ίνες, συνδετικούς νευρώνες και απαγωγούς ίνες Μια προσαγωγός ίνα μπορεί να συνάπτεται αμέσως με έναν απαγωγό νευρώνα ή, εμμέσως μέσω καθέτων αλυσίδων συνδετικών νευρώνων Μπορεί να συμμετέχει μόνο μια κάθετη αλυσίδα νευρώνων ή μέσω βραχέων αξόνων κοκκοειδών κυττάρων, το κύμα διέγερσης μπορεί να εξαπλώνεται και σε παρακείμενες κάθετες αλυσίδες Τα οριζόντια κύτταρα του Cajial μπορούν να διεγείρουν κάθετες μονάδες, ακόμα και σε κάποια απόσταση από τις εισερχόμενες προσαγωγούς ίνες
ΦΛΟΙΩΔΗ ΚΕΝΤΡΑ (ΦΛΟΙΩΔΗ ΠΕΔΙΑ) ΧΩΡΕΣ ΤΟΥ ΦΛΟΙΟΥ ΤΩΝ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΩΝ Κλινικές και παθολογανατομικές μελέτες καθώς και ηλεκτροφυσιολογικές, κατέδειξαν ότι οι διάφορες περιοχές του φλοιού των ημισφαιρίων έχουν λειτουργική εξειδίκευση Η ακριβής όμως υποδιαίρεση του φλοιού σε διάφορα πεδία εντελώς εξειδικευμένα, όπως περιγράφηκε από τον Brodmann, υπεραπλουστεύει τα πράγματα και ενδεχόμενος παραπλανά τον αναγνώστη Η απλή υποδιαίρεση των φλοιωδών περιοχών σε κινητικές και αισθητικές είναι εσφαλμένη, διότι πολλές από τις αισθητικές χώρες είναι πολύ πιο εκτεταμένες, από όσο αρχικά περιγράφηκε, και είναι γνωστό ότι μπορούν να προκληθούν κινητικές αντιδράσεις από διέγερση αισθητικών περιοχών
ΜΕΤΩΠΙΑΙΟΣ ΛΟΒΟΣ Η πρόσθια κεντρική χώρα βρίσκεται στην πρόσθια κεντρική έλικα και συμπεριλαμβάνει το οπίσθιο τοίχωμα της κεντρικής αύλακας και τις οπίσθιες μοίρες της άνω, της μέσης και της κάτω μετωπιαίας έλικας, καθώς επίσης, παρακάμπτοντας το άνω χείλος του ημισφαιρίου, επεκτείνεται και στο πρόσθιο τμήμα του παράκεντρου λοβίου
Η πρόσθια κεντρική χώρα μπορεί να υποδιαιρεθεί σε πρόσθια και οπίσθια περιοχή Η οπίσθια περιοχή αναφέρεται ως κινητική χώρα (πρωτογενής κινητική χώρα-κύριο κινητικό κέντρο) ή πεδίο 4 κατά Brodmann.Καταλαμβάνει την πρόσθια κεντρική έλικα, επεκτεινόμενη δια του άνω χείλους του ημισφαιρίου και στο παράκεντρο λοβίο Η πρόσθια περιοχή αναφέρεται ως προκινητική χώρα (δευτερογενής κινητική χώρα) ή πεδίο 6 και μέρος των πεδίων 8,44 και 45 κατά Brodmann. Καταλαμβάνει το πρόσθιο τμήμα της πρόσθιας κεντρικής έλικας και τα οπίσθια τμήματα της άνω, της μέσης και της κάτω μετωπιαίας έλικας
Ο ηλεκτρικός ερεθισμός της κύριας κινητικής χώρας προκαλεί μεμονωμένες κινήσεις στο αντίθετο ημιμόριο του σώματος, αλλά και συνεργικές συστολές ομάδων μυών για την επιτέλεση μιας απλής συγκεκριμένης κίνησης Αν και δεν προκαλούνται μεμονωμένες ομόπλευρες κινήσεις, προκαλούνται όμως αμφοτερόπλευρες κινήσεις των εξωβολβικών μυών, των μυών του άνω τμήματος του προσώπου, των μυων της γλώσσας, της κάτω γνάθου του φάρυγγα και του λάρυγγα
Όσον αφορά στις κινήσεις, οι διάφορες περιοχές του σώματος αντιπροσωπεύ ονται επί της πρόσθιας κεντρικής έλικας, σε ανεστραμμένη διάταξη
Αρχίζοντας εκ των κάτω προς τα άνω αντιπροσωπεύονται οι περιοχές για τις κινήσεις της κατάποσης όπως, η γλώσσα, η κάτω γνάθος, τα χείλη για τις κινήσεις του λάρυγγα, των βλεφάρων, των φρυδιών κλπ Η επόμενη περιοχή είναι πολύ εκτεταμένη για τις κινήσεις των δαχτύλων του χεριού. Ειδικά του αντίχειρα, του καρπού, του αγκώνα, του ώμου και του κορμού Οι μύες για τις κινήσεις των ισχίων, του γόνατος και της ποδοκνημικής αντιπροσωπεύονται στα ανώτερα τμήματα της πρόσθιας κεντρικής έλικας, ενώ οι μύες των δαχτύλων του ποδιού και οι σφιγκτήρες του πρωκτού και της ουροδόχου κύστης, επί της έσω επιφανείας του ημισφαιρίου στο παράκεντρο λόβιο Η έκταση του φλοιού, η ελέγχουσα μια συγκεκριμένη κίνηση
Η έκταση του φλοιού, η ελέγχουσα μια συγκεκριμένη κίνηση, είναι ανάλογη προς την επιδεξιότητα και λεπτότητα στην εκτέλεση της κίνησης (στην ουσία ανάλογη προς τον αριθμό των κινητικών μονάδων των μετεχουσών στη κίνηση) και δεν έχει σχέση με τη συνολική μάζα των μυών που συμμετέχουν στην κίνηση Η λειτουργία της κύριας κινητικής χώρας είναι να διεκπεραιώνει τις εκάστοτε κινήσεις των διαφόρων μερών του σώματος Για την εκπλήρωση αυτής της λειτουργίας δέχεται πλήθος προσαγωγών ινών από την προκινητική χώρα, τον αισθητικό φλοιό, το θάλαμο, την παρεγκεφαλίδα και τα βασικά γάγγλια Η κύρια κινητική χώρα δεν σχεδιάζει τον τρόπο της κίνησης, αλλά είναι ο τελικός σταθμός για τη μετατροπή του σχεδίου σε εκτέλεση της κίνησης
Η προκινητική χώρα, η οποία είναι ευρύτερη προς τα άνω και στενεύει προς τα κάτω, περιοριζόμενη στο πρόσθιο τμήμα της πρόσθιας κεντρικής έλικας Ο ηλεκτρικός ερεθισμός της προκινητικής χώρας προκαλεί μυϊκές κινήσεις παρόμοιες προς της κύριας κινητικής χώρας με τη διαφορά ότι απαιτείται ισχυρότερος ερεθισμός για την πρόκληση του αυτού βαθμού κίνησης Δέχεται πλήθος προσαγωγών ινών από τον αισθητικό φλοιό, το θάλαμο και τα βασικά γάγγλια Η λειτουργία της προκινητικής χώρας είναι να εναποθηκεύει προγράμματα κινητικών αλληλουχιών σχεδιασθέντα βάσει της προηγούμενης εμπειρίας (κέντρο του εξωπυραμιδικού συστήματος) Κατά αυτόν τον τρόπο προγραμματίζει τη δραστηριότητα της κύριας κινητικής χώρας Δια των συνδέσεών της με τα βασικά γάγγλια συμμετέχει ιδιαίτερα στις αδρές κινήσεις στάσης
Η παραπληρωματική κινητική χώρα βρίσκεται στη μετωπιαία έλικα της έσω επιφάνειας του ημισφαιρίου, μπροστά από το παράκεντρο λόβιο Ο ερεθισμός της χώρας αυτής προκαλεί κινήσεις των αντιπλεύρων άκρων, με τη διαφορά, όμως ότι απαιτείται ισχυρότερος ερεθισμός από τον της κύριας κινητικής χώρας Η αφαίρεση αυτής της χώρας δεν προκαλεί μόνιμη απώλεια των κινήσεων
Το μετωπιαίο οφθαλμικό πεδίο εκτείνεται προς τα πρόσω, από την περιοχή που αντιπροσωπεύει το πρόσωπο στην πρόσθια κεντρική έλικα, προς τη μέση μετωπιαία έλικα (τμήματα των πεδίων 6,8 και 9 κατά Brodmann) Ο ηλεκτρικός ερεθισμός αυτής της χώρας προκαλεί συζυγείς κινήσεις των οφθαλμών, ιδίως προς την αντίθετη πλευρά Το μετωπιαίο οφθαλμικό πεδίο θεωρείται ότι ελέγχει τις εκούσιες ανιχνευτικές κινήσεις των βολβών και λειτουργεί ανεξαρτήτως των οπτικών ερεθισμάτων Η ακούσια παρακολούθηση κινούμενων αντικειμένων συμπεριλαμβάνει την οπτική χώρα του ινιακού φλοιού, με την οποία το μετωπιαίο οφθαλμικό πεδίο συνδέεται μέσω της μετωποϊνιακής συνδετικής δεσμίδας
ΤΟ ΚΙΝΗΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΤΟΥ BROCA Εντοπίζεται στην κάτω μετωπιαία έλικα, μεταξύ του πρόσθιου οριζόντιου και του προσθίου ανιόντος και μεταξύ του ανιόντος και του οπισθίου κλάδου της πλάγιας σχισμής (τρίγωνη και καλυπτρική μοίρα της κάτω μετωπιαίας έλικος) που αντιστοιχούν στα πεδία 44 και 45 κατά Brodmann Στα περισσότερα άτομα το κέντρο αυτό είναι σημαντικό στο αριστερό ή επικρατούν ημισφαίριο και η προσβολή του συνεπάγεται παράλυση του λόγου, που καλείται κλινικώς κινητική αφασία Στα άτομα που το δεξιό ημισφαίριο είναι το επικρατούν, το κέντρο αυτό είναι σημαντικό δεξιά, η προσβολή της περιοχής αυτής στο μη επικρατούν ημισφαίριο ουδεμία διαταραχή του λόγου επιφέρει Το κέντρο του λόγου του Broca προκαλεί το σχηματισμό των λέξεων με τις συνδέσεις που έχει με την παρακείμενη κινητική χώρα, έτσι ώστε να ρυθμίζονται οι συνδυασμένες κινήσεις των μυών, των χειλέων της γλώσσας, του στόματος, της μαλακής υπερώας, του λάρυγγα και των αναπνευστικών μυών, κατά τη λαλιά
Ο προμετωπιαίος φλοιός είναι η εκτεταμένη περιοχή μπροστά από την πρόσθια κεντρική χώρα Περιλαμβάνει τα μεγαλύτερα τμήματα της άνω, της μέσης και της κάτω μετωπιαίας έλικας, τις κογχικές έλικες, το μεγαλύτερο τμήμα του μετωπιαίου λοβού της έσω επιφάνειας του ημισφαιρίου και το πρόσθιο ήμισυ της υπερμεσολόβιας έλικας (πεδία 9,10,11 και 12 κατά Brodmann) Πλήθος προσαγωγών και απαγωγών οδών συνδέουν την προμετωπιαία χώρα με άλλες περιοχές του φλοιού, το θάλαμο, τον υποθάλαμο και το ραβδωτό σώμα Επίσης οι μετωπογεφυρικές ίνες συνδέουν αυτήν την χώρα με την παρεγκεφαλίδα, μέσω των γεφυρικών πυρήνων Ο προμετωπιαίος φλοιός του ενός ημισφαιρίου συνδέεται με τον του αντιθέτου ημισφαιρίου με τις συνδεσμικές ίνες που πορεύονται στο έλασσον δίκρανο και στο γόνυ του μεσολοβίου Η προμετωπιαία χώρα έχει σχέση με τη διάπλαση της προσωπικότητας του ατόμου Λόγω των προσαγωγών συνδέσεων από πολλές φλοιώδεις και υποφλοιώδεις πηγές, η χώρα αυτή παίζει σημαντικό ρόλο ως ρυθμιστικό κέντρο του βάθους των ψυχικών συναισθημάτων Επίσης, καθορίζει τις προσωπικές αντιδράσεις, τις προθέσεις, την κοινωνική συμπεριφορά και την κριτική ικανότητα του ατόμου
ΒΡΕΓΜΑΤΙΚΟΣ ΛΟΒΟΣ Είναι η κύρια σωματοαισθητική χώρα Καταλαμβάνει την οπίσθια κεντρική έλικα, επί της έξω επιφάνειας του ημισφαιρίου, και το οπίσθιο τμήμα του παρακέντρου λοβίου, επί της έσω επιφάνειας του ημισφαιρίου (πεδία 3,1 και 2 κατά Brodmann) Η κύρια σωματοαισθητική χώρα του φλοιού των ημισφαιρίων δέχεται προσαγωγούς προβλητικές ίνες από τον οπίσθιο έξω κοιλιακό και από τον οπίσθιο έσω κοιλιακό πυρήνα του θαλάμου, με τις οποίες προσάγονται εξωδεκτικές και ιδιοδεκτικές διεγέρσεις από το αντίθετο ημιμόριο του σώματος Αποτελεί επομένως, το κέντρο της κοινής αισθητικότητας δηλαδή της αφής, της πίεσης, του πόνου, της θερμοκρασίας και της μυϊκής αίσθησης (κιναισθησίας), γι αυτό και βλάβες της συνεπάγονται ημιαναισθησία του αντίθετου ημιμορίου του σώματος, ως προς όλα τα είδη της επιπολής και της εν τω βάθει αισθητικότητας
Τα επιμέρους κέντρα για τις διάφορες περιοχές του αντίθετου ημιμορίου του σώματος είναι αντιστρόφως διατεταγμένα Η περιοχή του φάρυγγα, της γλώσσας και των γνάθων αντιπροσωπεύεται στο κατώτερο τμήμα της οπίσθιας κεντρικής έλικας Ακολουθούν, προς τα άνω, το πρόσωπο, τα δάχτυλα του χεριού, το χέρι, ο πήχης, ο βραχίονας ο κορμός και ο μηρός Η κνήμη και το πόδι αντιπροσωπεύονται στην έσω επιφάνεια του ημισφαιρίου στην οπίσθια μοίρα του παράκεντρου λοβίου Η περιοχή του πρωκτού και των έξω γεννητικών οργάνων βρίσκονται επίσης στην ίδια περιοχή
Η έκταση του φλοιού όπου αντιπροσωπεύεται μια συγκεκριμένη περιοχή του σώματος είναι ανάλογη προς τη λειτουργική σημασία και την ευαισθησία της περιοχής, παρά προς το μέγεθός της Το πρόσωπο, τα χείλη, η γλώσσα, ο αντίχειρας και ο δείκτης αντιπροσωπεύονται σε έκταση του φλοιού δυσαναλόγως μεγάλη σε σχέση με το μέγεθός τους Ενώ είναι δεδομένο ότι οι περισσότερες διεγέρσεις προέρχονται από το αντίθετο ημιμόριο του σώματος, μερικές διεγέρσεις από την περιοχή του στόματος είναι ομόπλευρες και οι προερχόμενες από το φάρυγγα, λάρυγγα και περίνεο καταλήγουν και στα δύο ημισφαίρια
Η δευτερογενής σωματοαισθητική χώρα βρίσκεται στο άνω χείλος του οπισθίου κλάδου της πλάγιας σχισμής Σε αυτήν η περιοχή του προσώπου βρίσκεται προς τα πρόσω και του κάτω άκρου προς τα πίσω Ο κορμός αντιπροσωπεύεται αμφοτερόπλευρα με επικρατούσα την αντίθετη πλευρά Οι λεπτομερείς συνδέσεις αυτής της χώρας δεν είναι γνωστές
Η συνειρμική σωματοαισθητική χώρα καταλαμβάνει το άνω βρεγματικό λόβιο, επεκτεινόμενη και επί της έσω επιφάνειας του ημισφαιρίου (πεδία 5,7 κατά Brodmann) Η χώρα αυτή έχει πολλές συνδέσεις με τις άλλες αισθητικές χώρες του φλοιού Η κύρια λειτουργία της συνίσταται στο συνειρμό των διαφόρων σωματοαισθητικών μηνυμάτων Π.Χ. το άτομο χωρίς τη βοήθεια της όρασης μπορεί να αναγνωρίζει ένα αντικείμενο που του βάζουν στο χέρι του Με άλλα λόγια, όχι μόνο δέχεται και αναγνωρίζει τις πληροφορίες τις σχετικές με το σχήμα, το μέγεθος και το βάρος του αντικειμένου, αλλά και τις συσχετίζει με αντίστοιχες αισθητικές εμπειρίες, έτσι ώστε να ερμηνεύονται πλήρως και να αναγνωρίζονται σε σχέση με την ταυτότητα του αντικειμένου (στερεογνωσία) Έτσι, με κλειστά μάτια, γίνεται η αναγνώριση αντικειμένων ακόμη και με μικρές διαφορές μεταξύ τους
ΙΝΙΑΚΟΣ ΛΟΒΟΣ Η κύρια οπτική χώρα (πεδίο 17 κατά Brodmann) καταλαμβάνει τα τοιχώματα του οπίσθιου τμήματος της πληκτραίας σχισμής και πολλές φορές επεκτείνεται περί τον ινιακό πόλο στην έξω επιφάνεια του ημισφαιρίου Μακροσκοπικώς, η περιοχή αναγνωρίζεται από την λεπτότητα του φλοιού Ο οπτικός φλοιός δέχεται τις προσαγωγές ίνες της οπτικής ακτινοβολίας από το έξω γονατώδες σώμα Οι ίνες αυτές αρχικά φέρονται προς τα πρόσω στη λευκή ουσία του κροταφικού λοβού και μετά ανακάμπτουν προς τα πίσω, προς τον κύριο οπτικό φλοιό στον ινιακό λοβό Το φλοιώδες κέντρο της όρασης δέχεται τις νευρικές ίνες τις προερχόμενες από το κροταφικό ημιμόριο του ομόπλευρου αμφιβληστροειδούς και από το ρινικό ημιμόριο του αντίπλευρου αμφιβληστροειδούς ( που έχουν χιασθεί στο οπτικό χίασμα Επομένως, το δεξιό ήμισυ του οπτικού πεδίου αντιπροσωπεύεται στον οπτικό φλοιό του αριστερού ημισφαιρίου και αντιθέτως Επίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι οι ίνες από τα άνω τεταρτημόρια του αμφιβληστροειδούς (που αντιπροσωπεύουν τα κάτω ήμιση των οπτικών πεδίων) φέρονται στο άνω τοίχωμα της πληκτραίας σχισμής, ενώ οι ίνες από τα κάτω τεταρτημόρια του αμφιβληστροειδούς (που αντιπροσωπεύουν τα άνω ήμισυ των οπτικών πεδίων Φέρονται στο κάτω τοίχωμα της πληκτραίας σχισμής
Το συνειρμικό κέντρο της όρασης (ή μνημονικό οπτικό κέντρο) πεδία 18,19 κατά Brodmann Περιβάλλει την κύρια οπτική χώρα επί της έσω και της έξω επιφανείας του ημισφαιρίου Δέχεται προσαγωγούς ίνες από το πεδίο 17 και άλλες φλοιώδεις χώρες, καθώς και από το θάλαμο Η λειτουργία του συνειρμικού οπτικού κέντρου είναι να συσχετίζει και να συγκρίνει τα παραχθέντα οπτικά αισθήματα στην κύρια οπτική χώρα με τις κατά το παρελθόν εντυπώσεις, έτσι ώστε το άτομο να δύναται να αναγνωρίσει τα ορώμενα αντικείμενα Βλάβη στην περιοχή αυτή συνεπάγεται οπτική αγνωσία (ψυχική τύφλωση)
Το ινιακό οφθαλμικό πεδίο θεωρείται ότι επί του ανθρώπου βρίσκεται στην περιοχή του συνειρμικού οπτικού κέντρου Η διέγερσή του προκαλεί συζυγή απόκλιση των οφθαλμών, κυρίως προς την αντίθετη πλευρά Η λειτουργία του θεωρείται ότι είναι αντανακλαστική σε σχέση με τις κινήσεις του οφθαλμού όταν παρακολουθεί ένα αντικείμενο Τα ινιακά οφθαλμικά πεδία των δύο ημισφαιρίων συνδέονται με νευρικές οδούς μεταξύ τους και με τα πρόσθια διδύμια Κατ αντίθεση το μετωπιαίο οφθαλμικό πεδίο ελέγχει τις εκούσιες ανιχνευτικές κινήσεις του οφθαλμού και είναι ανεξάρτητο από οπτικά ερεθίσματα
ΚΡΟΤΑΦΙΚΟΣ ΛΟΒΟΣ Είναι η κύρια ακουστική χώρα, (το φλοιώδες κέντρο της ακοής) πεδία 41 και 42 κατά Brodmann Καταλαμβάνει την έλικα του Heschl επί του κάτω τοιχώματος της πλάγιας σχισμής Οι προσαγωγοί προβλητικές ίνες στο φλοιώδες κέντρο φέρονται από το έσω γονατώδες σώμα και σχηματίζουν την ακουστική ακτινοβολία της έσω κάψας Το πρόσθιο τμήμα της κύριας ακουστικής χώρας δέχεται ήχους χαμηλής συχνότητας και το οπίσθιο τμήμα τους ήχους υψηλής συχνότητας Ετερόπλευρη βλάβη της ακουστικής χώρας προκαλεί μερική κώφωση και στα δύο αυτιά, με μεγαλύτερη απώλεια στο αντίπλευρο αυτί Αυτό εξηγείται διότι το έσω γονατώδες σώμα δέχεται κεντρικές ίνες από το όργανο του Corti, κυρίως του αντιθέτου, αλλά και μερικές ίνες του ομοπλεύρου
Το συνειρμικό κέντρο της ακοής (μνημονικό ακουστικό κέντρο) βρίσκεται πίσω από την κύρια ακουστική χώρα στην πλάγια σχισμή και στην άνω κροταφική έλικα (πεδίο 22 κατά Brodmann) Χρησιμεύει για την κατανόηση των ήχων (μουσικών ήχων και ακουομένων λέξεων) Βλάβη αυτού του κέντρου συνεπάγεται ακουστική αγνωσία (ψυχική κώφωση)
ΤΟ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΤΟΥ WERNICKE (ΟΠΤΙΚΟ ΚΑΙ ΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ) Εντοπίζεται στο επικρατούν ημισφαίριο, κυρίως στο οπίσθιο τμήμα της άνω κροταφικής έλικας (γωνιώδης έλικα) επεκτεινόμενο και γύρω από το οπίσθιο άκρο της πλάγιας σχισμής (υπερχείλια έλικα) στο βρεγματικό λοβό Γωνιώδης έλικα = οπτικό κέντρο του λόγου Υπερχείλια έλικα = ακουστικό κέντρο του λόγου Η χώρα του Wernicke συνδέεται με τη χώρα του Broca με δέσμη νευρικών ινών, την τοξοειδή δεσμίδα Δέχεται προσαγωγούς νευρικές ίνες από τον οπτικό φλοιό του ινιακού λοβού και από τον ακουστικό φλοιό της άνω κροταφικής έλικας Χρησιμεύει για την κατανόηση του γραπτού λόγου (στο οπτικό κέντρο του λόγου) και του προφορικού λόγου (στο ακουστικό κέντρο) δηλαδή το άτομο αντίστοιχα, μπορεί να διαβάσει μια πρόταση, να την καταλάβει και να την επαναλάβει Σε βλάβη της γωνιώδους έλικας το άτομο χάνει την έννοια των ορωμένων σημείων της γραφής = αλεξία ή λεξική τύφλωση και σε βλάβη της υπερχείλιας έλικας χάνει την έννοια των ακουομένων λέξεων = λεξική κώφωση
ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΓΕΥΣΗΣ Βρίσκεται στο κάτω άκρο της οπίσθιας κεντρικής έλικας, στο άνω τοίχωμα της πλάγιας σχισμής και στην παρακείμενη περιοχή της νήσου (πεδίο 43, κατά Brodmann) Οι κεντρικές ανιούσες ίνες από τον πυρήνα της μονήρους δεσμίδας φέρονται στον κοιλιακό οπίσθιο έσω πυρήνα του θαλάμου και εξ αυτού θαλαμοφλοιώδεις ίνες φέρονται στο κέντρο της γεύσης
Η αιθουσαία χώρα θεωρείται ότι βρίσκεται κοντά στο τμήμα της οπίσθιας κεντρικής έλικας που αφορά το πρόσωπο Η θέση αυτή είναι απέναντι από την ακουστική χώρα της άνω μετωπιαίας έλικας