Lektion 7: 3. Deklination: Endungen; Mutastämme; Partizip Präsens

Σχετικά έγγραφα
Lektion 8: 3. Deklination: Endungen; Mutastämme; Partizip Präsens

Lektion 9: 3. Deklination: ν-, ρ-, οντ-stämme (mit Ablaut)

22 είκοσι δύο. Κύπρος. Ελλάδα. Ελβετία. Αυστρία. Γερμανία. Από πού είσαι; Είμαι από τη Γερμανία. Εσύ; Από την Κύπρο. Από πού είσαι; Είμαι από

3 Lösungen zu Kapitel 3

Wenn ihr nicht werdet wie die Kinder...

Griechisches Staatszertifikat - Deutsch

Mission Berlin. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. Mission Berlin 26 Πειράµατα µε τον χρόνο

Mission Berlin. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. Mission Berlin 22 Έλα τώρα, κουνήσου

Mission Berlin. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. Mission Berlin 13 Βοήθεια εκ Θεού

Griechisches Staatszertifikat - Deutsch

ἀξιόω! στερέω! ψεύδομαι! συγγιγνώσκω!

Εμπορική αλληλογραφία Ηλεκτρονική Αλληλογραφία

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΤΟΥ MAGNET neu A2

Mission Berlin. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. Mission Berlin 17 Οδοφράγµατα

Aufgabe 1 Dreierkette Legt mit den Bild- und Wortkarten eine Dreierkette. Τρεις στη σειρά. Σχηματίστε τριάδες με εικόνες και λέξεις που ταιριάζουν.

1. Βρες το σωστό αντικείμενο και συμπλήρωσε το σε αιτιατική. 2. Μπορείς να το πεις κι αλλιώς. Χρησιμοποίησε τα ρήματα schmecken και gefallen

PASSANT A: Ja, guten Tag. Ich suche den Alexanderplatz. Können Sie mir helfen?

Hauptseminar Mathematische Logik Pcf Theorie (S2A2) Das Galvin-Hajnal Theorem

ΚΡΑΤΙΚΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΓΛΩΣΣΟΜΑΘΕΙΑΣ HÖRVERSTEHEN. Mai 2012

DEUTSCHE SCHULE ATHEN ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΘΗΝΩΝ

Niveau A1 & A2 PHASE 3 ΚΡΑΤΙΚΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΓΛΩΣΣΟΜΑΘΕΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ, ΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Bildung älterer Arbeitnehmer

1. Γράψτε το οριστικό άρθρο (der, die, das) στη σωστή πτώση! z.b. Nom. Akk. der Freund den Freund. 1. Nom. Frau. 2. Nom. Herr. 3. Nom.

Geometrische Methoden zur Analyse dynamischer Systeme

MATERIALIEN ZUR VORBEREITUNG AUF DIE KLAUSUR INFORMATIK II FÜR VERKEHRSINGENIEURWESEN ANTEIL VON PROF. VOGLER IM WINTERSEMESTER 2011/12

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΒΕΡΝΗΣ Bern

Mission Berlin. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. Mission Berlin 25 Απρόοπτες δυσκολίες


DEUTSCHE SCHULE ATHEN ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΘΗΝΩΝ

Auswandern Studieren Studieren - Universität Griechisch Θα ήθελα να εγγραφώ σε πανεπιστήμιο. Angeben, dass man sich einschreiben will Japanisch Θα ήθε

FLOTT 3 - LEKTION 1. 1 η. S. 8, Teil A München. dran (S. 10) Hausaufgaben: LB S , München ist auch für Kinder schön! S.

Griechisches Staatszertifikat - Deutsch

Weihnachtsbrief aus Kindergarten und Vorschule Χριστουγεννιάτικο γράμμα από το προνηπιακό/νηπιακό τμήμα

Griechische und roemische Rechtsgeschichte

FLASHBACK: Der Mechanismus ist nicht komplett, verstehst du? Es fehlt ein Teil. Seit neunzehnhunderteinundsechzig.

Auswandern Wohnen. Wohnen - Mieten. Θα ήθελα να ενοικιάσω ένα. Äußern dass man etwas mieten möchte. δωμάτιο Art der Unterbringung

Griechisches Staatszertifikat - Deutsch

FLOTT 2 - LEKTION 1. 1 η. S. 8, Hallo, da sind wir wieder: S. 11, Grammatik - Wiederholung 2 η ώρα S. 9 Hörverstehen 1

Εμπορική αλληλογραφία Ηλεκτρονική Αλληλογραφία

2. Σε καθεμία από ηις παρακάηφ προηάζεις σπάρτει ένα οσζιαζηικό ζε αιηιαηική ή ζε δοηική. Υπογράμμιζε ηο και ζσμπλήρφζε ηο ζε ονομαζηική

Mission Berlin. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. Mission Berlin 24 Το ρολόι χτυπάει

Griechisches Staatszertifikat - Deutsch

Das Partizip Η μετοχή

Mission Berlin. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. Mission Berlin 14 Στο παρελθόν για το µέλλον

Fragen, ob Gebühren anfallen, wenn man in einem bestimmten Land Geld abhebt

Mission Berlin. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. Mission Berlin 16 Παλιοί γνωστοί

Auswandern Dokumente Dokumente - Allgemeines Griechisch Koreanisch Dokumente - Persönliche Informationen

Überblick und Einführung: Was lernen Sie im Abschnitt zu den Pronomen?

LEKTION 4. Prüfungsvorbereitung. Lesen Teil 5. Was für ein Tag! (Τι μέρα κι αυτή!) 7B Ú ÙÂ ÙËÓ ÈÛÙÔÚ Û Ó ÔÓÙ ÙÈ appleúôù ÛÂÈ ÌÂÙ Í ÙÔ.

Το σύστημα των αξιών της ελληνικής κοινωνίας μέσα στα σχολικά εγχειρίδια της Λογοτεχνίας του Δημοτικού Σχολείου

1 Lektion 1: O- und A-Deklination

Mission Berlin. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. Mission Berlin 23 Θα τα πούµε µετά

λείπω πάσχω ἐ πιλανθάνομαι λ α γ χ άνω

FLASHBACK: Das Etui ist in Sicherheit. Niemand weiß, wo es ist. (teuflisches Lachen) Außer mir!

Μεταγραφή ηχητικού κειμένου. Έναρξη δοκιμασίας κατανόησης προφορικού λόγου Anfang des Testteils Hörverstehen AUFGABE 1

Übungen zu Teilchenphysik 2 SS Fierz Identität. Handout. Datum: von Christoph Saulder

Herzlich Willkommen zu unserem 1. Elternabend für Kindergarten und Vorschule

Jörg Gayler, Lubov Vassilevskaya

Mission Berlin. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. Mission Berlin 15 Ταξίδι στον χρόνο

Δεν θα μπορέσω αύριο.

Mission Berlin. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. Mission Berlin 21 Ένα καινούργιο σχέδιο

Strukturgleichungsmodellierung

Präsens έχω ich habe έχουμε wir haben έχεις du hast έχετε ihr haben έχει er/sie/es hat έχουν sie haben

Η παράσταση αυτή ήταν πολύ καλή και οργανωµένη, να συνεχίσουµε έτσι. Langer ( ιευθύντρια του Albrecht-Ernst Gymnasium)

Die Adjektivdeklination Η κλίςη των επιθέτων

Εμπορική αλληλογραφία Επιστολή

FLOTT 1 - LEKTION 1. 1 η. S.13, Übungen 1, 2. 2 η ώρα S. 18, Das bin ich! Hausaufgaben: ΑΒ Übungen 3, 4 S. 13 Übungen S S. 19, Ηörverstehen 1

Carina Weigert. Deklinationen. Ein Übungsheft für Griechisch. πραγματεία pragmateia

BIOABFALL. Beantworte folgende Fragen: 1. Welche Farbe hat die Biotonne a) blau b) grün c) gelb d) rot. 2. Was kommt in die Biotonne?

Preisliste AB JUNI 2019

ΟΔΟΘ ΔΘΖΗΣΘΟΣ Θ,28-32

cos(2α) τ xy sin(2α) (7) cos(2(α π/2)) τ xy sin(2(α π/2)) cos(2α) + τ xy sin(2α) (8) (1 + ν) cos(2α) + τ xy (1 + ν) sin(2α) (9)

Mission Berlin. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. Mission Berlin 11 Φαστ-φούντ

Ρ Η Μ Α Τ Ι Κ Η Δ Ι Α Κ Ο Ι Ν Ω Σ Η

Griechische und römische Rechtsgeschichte

FLASHBACK: Die Spieldose, aha? Sie ist kaputt. Kein Problem Anna, ich repariere sie dir.

Präpositionen ΠΡΟΣ (Ερώτηση με wohin?) nach προς (χώρα χωρίς άρθρο, πόλη, ήπειρο) προς (τοπικό επίρρημα)

Auswandern Dokumente. Dokumente - Allgemeines. Fragen wo man ein Formular findet. Fragen wann ein Dokument ausgestellt wurde

Auswandern Dokumente. Dokumente - Allgemeines. Dokumente - Persönliche Informationen. Fragen wo man ein Formular findet

Der Vokativ. Die Fälle

Mission Berlin. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. Mission Berlin 09 Στοιχεία που λείπουν

Griechische und römische Rechtsgeschichte

Mission Berlin. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. Mission Berlin 04 Σήµατα κινδύνου

1. Ταξινόμησε τα ρήματα στον παρακάτω πίνακα, ανάλογα με την αλλαγή του φωνήεντος στο θέμα τους. 2. Ξανάγραψε τις προτάσεις σε χρόνο Παρακείμενο

Lektion 3 LESEN. Prüfungsvorbereitung Zertifikat B1

ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΗ GRIECHISCH-DEUTSCHE MONATSZEITUNG DEUTSCHLAND UND EUROPA

Ταξίδι Στο δρόμο. Στο δρόμο - Τόπος. Ich habe mich verirrt. Όταν δεν ξέρετε που είστε

FLASHBACK: «Nostalgie» von Friedrich August Dachfeg. Unsere Melodie, Anna! Erinnerst du dich?

Mathematik. Note. Fußball. Müsli. Stadion

18. Normale Endomorphismen

FLASHBACK: Anna, Ihre Mission ist riskant. Sie sind in Gefahr. Die Frau in Rot sucht Sie.

Klausur Strömungsmechanik II Dichte des Fluids ρ F. Viskosität des Fluids η F. Sinkgeschwindigkeit v s. Erdbeschleunigung g

Griechische und römische Rechtsgeschichte

Griechische und römische Rechtsgeschichte

Das altgriechische Alphabet

Das Präpositionalobjekt Εμπρόθετο αντικείμενο

Ηλεκτρισμός 2ο μάθημα

Προσωπική Αλληλογραφία Επιστολή

Griechisch. Praktisches Lehrbuch. Langenscheidt. Der Standardkurs für Selbstlerner. orientiert sich an B1

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΜΕΛΩΝ ΙΟΥΝΙΟΣ 2015

Transcript:

Lektion 7: 3. Deklination: Endungen; Mutastämme; Partizip Präsens 7.1 Endungen Die 3. Deklination umfasst Stämme mit verschiedenen Stammauslauten. Das können Konsonanten und Vokale sein.. Darum sollte man sie nicht "konsonantische Deklination" nennen. Die Endungen sind allen Stämmen gemeinsam: m f n N -ς / Längung -ες - -ᾰ G -ος -ων -ος -ων D -ι -σι(ν) -ι -σι(ν) A -ᾰ / -ν nach Vokal -ᾰς - -ᾰ Maskulinum und Femininum deklinieren in der 3. Deklination immer gleich. "Längung" bedeutet: Der letzte Vokal des Stamms wird gelängt, wie beim Augment. "-" bedeutet: keine Endung. Im Neutrum Nom. und Akk.. steht also hier immer der reine Stamm. Wenn der letzte Buchstabe des Stamms nach der Nereus-Regel nicht stehen darf, fällt er weg. NEREUS-REGEL: Der letzte Konsonant in einem griechischen Wort darf nur ν, ρ oder ς (daher NeReuS). Weil es um Laute, nicht um Buchstaben geht, zählen auch ξ (= ks) und ψ (= ps) hierzu. Es gibt nur vereinzelte Ausnahmen (ἐκ, οὐκ, οὐχ), wo ein anderer Konsonant als Übergangslaut am Ende steht. 7.2 Muta-Stämme: Muta + σ Diese Gruppe hat im N.. m f die Endung ς. "Mutus" ist Lateinisch für "stumm". Eine Muta ist also ein stummer Laut. Er entsteht, wenn man eine Stelle im Sprechtrakt verschließt und dann wieder öffnet. Der Laut bleibt stumm, bis man den Verschluss wieder löst und den Atem strömen lässt. Probiere es aus: p, b, g. Das "p" z. B. kann nicht erklingen, solange die Lippen noch geschlossen sind. Sie werden auch "osive" genannt, weil man bei der Lösung des Verschlusses eine Art kleiner "Explosion" hört. Die Mutae kann man so anordnen: ARTIKULATIONSSTELLE stimmhaft stimmlos behaucht am Gaumen: GUTTURALE γ κ χ an den Lippen: LABIALE β π φ fast an den Zähnen: DENTALE δ τ θ Warum gehören auch φ und χ, die in Deutschland meist als Reibelaute "f" und "ch" gesprochen werden, zu den Mutae? Bei ihnen findet doch kein Verschluss statt? 1

Das liegt daran, dass diese Laute im frühen Griechisch noch Mutae waren. Sie wurden "p h " und "k h " (mit Behauchung) gesprochen. Darum verhalten sie sich entsprechend der Lautumgebung wie die anderen Mutae. Präge dir die folgenden allgemeinen Lautregeln gut ein. Hier sind sie wichtig für den Nom.. und Dat..! LAUTREGELN für Muta + σ γ κ χ + σ ξ β π φ + σ ψ δ τ θ vor σ entfällt. Gutturalstämme: φυλακ- "Wächter" N V ὁ φύλα ξ κ-ς οἱ φύλακ ες G τοῦ φύλακ ος τῶν φυλάκ ων D τῷ φύλακ ι τοῖς φύλα ξι(ν) κ-ς A τὸν φύλακ α τοὺς φύλακ ας Labialstämme: γυπ- "Geier"(hier ist es ein weiblicher Geier!) N V ἡ γύ ψ π-ς αἱ γῦπ ες G τῆς γυπ ός τῶν γυπ ῶν D τῇ γυπ ί ταῖς γυ ψί(ν) π-ς A τὴν γῦπ α τὰς γῦπ ας Dentalstämme: ἐλπιδ- "Hoffnung" N V ἡ ἐλπί ς δ-ς αἱ ἐλπίδ ες G τῆς ἐλπίδ ος τῶν ἐλπίδ ων D τῇ ἐλπίδ ι ταῖς ἐλπί σι(ν) δ-ς A τὴν ἐλπίδ α τὰς ἐλπίδ ας Zwei Wörter mit Dentalstamm haben im Akk.. ein v als Endung: ἔρις, ἔριδος "Streit", Akk.. ἔριν, χάρις, χάριτος "Dank", "Anmut", Akk.. χάριν. 2

Dentalstämme auf -ματ (alle Neutrum): πρᾶγματ- "Sache" N V τὸ πρᾶγμα Nereusregel! τὰ πράγματ α G τοῦ πράγματ ος τῶν πραγμάτ ων D τῷ πράγματ ι τοῖς πράγμα σι(ν) τ-ς A τὸ πρᾶγμα Nereusregel! τὰ πράγματ α Das Neutrum hat ja im Nom. Akk.. keine Endung, dort steht also der reine Stamm. Da der Stamm nun auf Dental endet, greift im Nom. und Akk.. die Nereus-Regel (s. S. 1), und der Dental fällt einfach aus: aus *πρᾶγματ wird πρᾶγμα. Weitere Wörter: τὸ ῥῆμα "Wort", τὸ σῶμα "Körper", τὸ χρῆμα "Sache", im. "Besitz". 7.3 οντ-stämme Das Partizip Präsens Aktiv Das Suffix des Partizips Aktiv ist -ντ. Vgl. dt. "sagend". Im Präsens wird es an den Stamm+Themavokal angehängt. Der Partizipstamm von λέγω im Präsens Aktiv lautet also λεγ-ο-ντ-. Hieran werden die Endungen angefügt. Die οντ-stämme haben im Nom.. keine Endung ς, sondern eine Längung als Kennzeichen. Mehr dazu in der nächsten Lektion. λέγοντ- "sagend" Maskulinum und Neutrum gehen bei allen aktivisch gebildeten Partizipien nach der 3. Deklination: Maskulinum N λέγων * (Längung) λέγοντ ες G λέγοντ ος λεγόντ ων D λέγοντ ι λέγου σι(ν) * A λέγοντ ᾰ λέγοντ ᾰς * Hier ändert sich der Stamm und das ντ wird unsichtbar; die Regel dafür lernen wir später. Das Neutrum weicht hiervon nur im Nom. und Akk. ab: N λέγον * (keine Längung!) λέγοντ ᾰ G λέγοντ ος λεγόντ ων D λέγοντ ι λέγου σι(ν) A λέγον λέγοντ ᾰ * Ein τ am Ende muss nach der NEREUS-Regel wegfallen. 3

Das Femininum dagegen geht nach der A-Deklination und das ντ ist durchweg unsichtbar! N λέγ ουσ ᾰ λέγ ουσ αι G λεγ ούσ ης λεγ ουσ ῶν D λεγ ούσ ῃ λεγ ούσ αις A λέγ ουσ ᾰν λεγ ούσ ᾱς Das Partizip Präsens Medium-Passiv Es wird hier auch erwähnt, obwohl es nicht zur 3. Deklination gehört. Seine Endung ist -μενος, -μένη, -μενον. Am Beispiel λέγω: λεγόμενος, λεγομένη, λεγόμενον λεγομένου, λεγομένης, λεγομένου... Mehr musst du nicht wissen, Üben ist auch nicht notwendig, denn du kannst es bereits. Es wird wie jedes Adjektiv der A-/O-Deklination dekliniert. Das Partizip von εἰμί Das Partizip von εἰμί geht so wie die Endungen der anderen Partizipien im Aktiv: ὤν, οὖσα, ὄν. Merke: Wenn du dieses Partizip Präsens Aktiv kannst, kannst du die anderen auch! Maskulinum N ὤν ὄντ ες G ὄντ ος ὄντ ων D ὄντ ι οὖ σι(ν) A ὄντ ᾰ ὄντ ᾰς Femininum N οὖσ ᾰ οὖσ αι G οὔσ ης οὐσ ῶν D οὔσ ῃ οὔσ αις A οὖσ ᾰν οὔσ ᾱς Neutrum N ὄν ὄντ ᾰ G ὄντ ος ὄντ ων D ὄντ ι οὖ σι(ν) A ὄν ὄντ ᾰ 4

7.4 Übung zur 3. Deklination 1. Schritt: Erinnere dich, was ein σ in der Endung (Nom. und Dat..) mit dem Stammauslaut anstellt: γ, κ, χ + σ ξ β, π, φ + σ ψ δ, τ, θ vor σ fällt weg, es bleibt σ 2. Schritt: Übe zuerst das Deklinieren der Substantive mit Artikel. ὁ φύλαξ, τοῦ φύλακος... Dat.. τοῖς φύλαξι(ν) "Wächter" ὁ κῆρυξ, τοῦ κήρυκος... Dat.. τοῖς κήρυξι(ν) "Herold" ἡ νύξ, τῆς νυκτός... Dat.. ταῖς νυξί(ν) "Nacht" ἡ φλέψ, τῆς φλεβός... Dat.. ταῖς φλεψί(ν) "Ader" ὁ/ἡ παῖς, τοῦ/τῆς παιδός... Dat.. τοῖς/ταῖς παισί(ν) Kind (Junge bzw. Mädchen) ἡ ἐλπίς, ἐλπίδος... Dat.. ἐλπίσι(ν) Hoffnung τὸ ῥῆμα, ῥήματος... Dat.. ῥήμασι(ν) Wort 3. Schritt: Nimm nun ein Adjektiv der A-/O-Deklination dazu. Das ist wichtig, um sich einzuprägen, welche Formen der verschiedenen Deklinationen zusammengehören. Es ist wie Jonglieren: Stell dir vor, dass du in der linken Hand ein Adjektiv aus der A-/O-Adjektive hältst und in der rechten ein Substantiv der 3. Deklination. Bewege dich dazu, das hilft beim Einprägen! Versuche es mit echten Bällen, während du deklinierst. Leicht hochwerfen und wieder auffangen genügt schon, es muss nicht zirkusreif sein :-) Beispiele: ὁ ἀγαθὸς φύλαξ ἡ καλὴ νύξ ἡ ὀλβία γύψ ἡ ἄλλη φλέψ ἡ σοφὴ παῖς ὁ πλούσιος παῖς ἡ καλλίστη ἐλπίς τὸ πρῶτον ("das erste") ῥῆμα. Natürlich kannst du auch mischen und andere Adjektive nehmen. 4. Schritt: Nimm nun noch Partizipien dazu. Beispiele Medium/Passiv: ὁ καλεόμενος (der sogenannte) φύλαξ ὁ βουλόμενος (jeder beliebige) κῆρυξ ἡ ἡδομένη παῖς Beispiele Aktiv; hier bietet sich πάρ-ειμι "da/gegenwärtig/anwesend sein", an; es kann zeitlich und räumlich verwendet werden und kommt sehr häufig vor. ὁ παρὼν φύλαξ/παῖς... ἡ παροῦσα νύξ/ἐλπίς... Man kann auch wieder mischen und Substantive der O-A-Deklination dazunehmen: ὁ παρὼν φίλος/ἄνθρωπος/πλοῦτος... ἡ παροῦσα τύχη... τὸ παρὸν παιδίον... 5

7.5 Wir lesen die Weihnachtsgeschichte (etwas vereinfacht) ΤΟ ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ ΑΓΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ, 2 κατά + Akk. gemäß ἅγιος heilig εὐ-αγγέλιον gute Botschaft [1] Ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις ἡ ἡμέρα Tag ἐκεῖνος jener ἐγίγνετο δόγμα παρὰ Καίσαρος Αὐγούστου ἀπογράφεσθαι πᾶσαν τὴν οἰκουμένην. τὸ δόγμα, -ατος Beschluss, Befehl ἀπο-γράφω aufzeichnen, registrieren οἰκέω bewohnen, ἡ οἰκουμένη die (bewohnte) Welt [2] Αὕτη ἡ ἀπογραφὴ πρώτη ἦν, αὕτη diese (Fem..) ἡ ἀπο-γραφή "Auf-zeichnung", Volkszählung, Zensus πρῶτος erster ὅτε ἡγεμόνευε τῆς Συρίας Κυρήνιος. ὅτε als ἡγεμονεύω + Gen. anführen, regieren Κυρήνιος P. Sulpicius Quirinius [3] Καὶ ἐπορεύοντο πάντες ἀπογράφεσθαι, πορεύομαι reisen, wandern ἕκαστος εἰς τὴν ἰδίαν πόλιν. ἕκαστος jeder ἴδιος eigen ἡ πόλις, Akk.. πόλιν Stadt [4] Ἐπορεύετο δὲ καὶ Ἰωσὴφ ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας ἐκ Ναζαρὲτ Ναζαρέτ Gen.; hebräische Namen werden oft nicht flektiert εἰς τὴν Ἰουδαίαν εἰς πόλιν Δαυΐδ, ἣ καλέεται Βηθλέεμ, ὅτι ἦν ἐξ οἴκου καὶ πατριᾶς Δαυΐδ, καλέω rufen, nennen ὁ οἶκος = ἡ οἰκία ἡ πατριά Stamm [5] ἀπογράφεσθαι σὺν Μαριὰμ τῇ γυναικί, ἡ γυνή, γυναικός Frau ἣ ἔγκυος ἦν. ἥ Relativpron.: die ἔγ-κυος (Fem.) schwanger [6] Ὅτε δὲ ἦσαν ἐκεῖ, ἐκεῖ dort (Versuche, weitere Relativpronomina im Text zu finden!) ἐπίμπλαντο αἱ ἡμέραι τοῦ τόκου πίμπλαμαι sich (er)füllen ὁ τόκος Geburt [7] καὶ ἔτικτεν τὸν υἱὸν αὐτῆς τὸν πρωτότοκον τίκτω gebären ὁ υἱός Sohn πρωτό-τοκος erstgeboren καὶ ἐσπαργάνοεν αὐτὸν καὶ ἀνέκλινεν αὐτὸν ἐν τῇ φάτνῃ, διότι οὐκ ἦν αὐτοῖς τόπος ἐν τῷ καταλύματι. σπαργανόω in Windeln wickeln ἀνα-κλίνω hinlegen ἡ φάτνη Krippe διότι = ὅτι ὁ τόπος atz τὸ κατά-λυμα, -ατος Herberge [8] Καὶ ποιμένες ἦσαν ἐν τῇ χώρᾳ ἐν τοῖς ἄγροις ὁ ποιμήν, ποιμένος Hirte ἡ χώρα Land, Gegend φυλάττοντες τῆς νυκτὸς πρὸς τῇ ποίμνῃ αὐτῶν. φυλάττω Wache halten τῆς νυκτός nachts ἡ ποίμνη Herde 6

[9] Καὶ ὅραε ἄγγελος Κυρίου ἦκε πρὸς αὐτούς, καὶ δόξα Κυρίου περιέλαμπεν αὐτούς, καὶ ἐφοβέοντο φόβον μέγαν. ὁ ἄγγελος Bote, Engel ὁ κύριος Herr ἡ δόξα 1. Schein 2. Ruhm, Ehre περι-λάμπω umglänzen φοβέομαι φόβον "Furcht fürchten" = sich fürchten μέγας, μεγάλη, μέγα groß [10] Καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς ὁ ἄγγελος»μὴ φοβεῖσθε ὅραε γάρ εὐαγγελίζομαι ὑμῖν χαρὰν μεγάλην, ἣ ἔσται παντὶ τῷ λαῷ, εὐ-αγγελίζομαι (etwas Gutes) verkünden ἡ χαρά Freude ἔσται wird sein (Futur zu εἰμί) ὁ λαός Volk [11] ὅτι ἐτίκτετο ὑμῖν σήμερον σωτήρ, τίκτω gebären σήμερον heute ὁ σωτήρ, σωτῆρος ὅς ἐστιν Χριστὸς Κύριος, Retter ἐν πόλει Δαυΐδ. πόλει Dat. zu ἡ πόλις [12] Καὶ τοῦτο ὑμῖν τὸ σημεῖον τοῦτο dies τὸ σημεῖον Zeichen εὑρήσετε βρέφος ἐν σπαργάνοις, κείμενον ἐν φάτνῃ.«εὑρήσετε ihr werdet finden τὸ βρέφος Baby, Säugling τὰ σπάργανα Windeln κείμενος liegend [13] Καὶ ἐξαίφνης ἐγίγνετο σὺν τῷ ἀγγέλῳ ἐξ-αίφνης plötzlich γίγνομαι: Übersetze frei! σύν mit πλῆθος στρατιᾶς οὐρανίου, αἰνέοντες τὸν Θεὸν καὶ λέγοντες τὸ πλῆθος Menge ἡ στρατιά Heer οὐράνιος himmlisch αἰνέω loben, preisen [14]»Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ ὁ ὕψιστος der höchste; τὰ ὕψιστα die höchsten Höhen καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη ἐν ἀνθρώποις εὐδοκίας.«ἡ εἰρήνη Frieden ἡ εὐ-δοκία guter Wille, Billigung [15] Καὶ ὡς ἤρχοντο ἀπ' αὐτῶν εἰς τὸν οὐρανὸν οἱ ἄγγελοι, ὡς = ὅτε als οἱ ἄνθρωποι οἱ ποιμένες ἔλεγον πρὸς ἀλλήλους οἱ ἀ. οἱ π. = οἱ ποιμένες ἀλλήλους einander»ἐρχώμεθα δὴ ἕως Βηθλέεμ καὶ ὁράωμεν τὸ ῥῆμα, ὃ ἐγίγνετο, ἔρχώμεθα hortativer Konjunktiv ἕως hier: nach ὁράωμεν ebenfalls hortativer Konjunktiv τὸ ῥῆμα, -ατος Wort ὃ ὁ Κύριος ἐγνώριζεν ἡμῖν.«γνωρίζω bekannt machen, verkünden 7

[16] Καὶ ἔσπευδον καὶ ἤρχοντο σπεύδω eilen καὶ ἀνεύρισκον τήν τε Μαριὰμ καὶ τὸν Ἰωσὴφ (ἀν-)ευρίσκω finden καὶ τὸ βρέφος κείμενον ἐν τῇ φάτνῃ. κείμενος liegend [17] Ἐπεὶ δὲ ἑώραον, ἑώραον Imperf. zu ὁράω διεγνώριζον περὶ τοῦ ῥήματος, ὃ ἐλέγετο αὐτοῖς περὶ τοῦ παιδίου τούτου δια-γνωρίζω berichten τούτου Gen.. von τοῦτο dieses [18] καὶ πάντες, οἳ ἤκουον, ἐθαύμαζον περὶ τῶν λεγομένων ὑπὸ τῶν ποιμένων πρὸς αὐτούς. τὰ λεγόμενα das Gesagte, die Worte [19] Ἡ δὲ Μαριὰμ πάντα συνετήρεε τὰ ῥήματα ταῦτα καὶ συνέβαλλεν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτῆς. συν-τηρέω genau beachten, sich genau merken ταῦτα Nom. Akk.. von τοῦτο dieses συμ-βάλλω erwägen ἡ καρδία Herz [20] Καὶ ὑπέστρεφον οἱ ποιμένες ὑπο-στρέφω umkehren δοξάζοντες καὶ αἰνέοντες τὸν Θεὸν ἐπὶ πᾶσιν, ἃ ἤκουον καὶ ἑώραον, καθὼς ἐλέγετο πρὸς αὐτούς. δοξάζω rühmen, preisen ἐπί + Dat. wegen, für πᾶσιν Dat. von πάντα καθώς = κατὰ ὡς (so, gemäß dem,) wie Kαλά Χριστούγεννα καί καλή χρόνια! 8