ΟΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΕΠΟΧΕΣ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΣΥΓΓΡΟΥ Περιβαλλοντική Ομάδα 5 ου Γυμνασίου Αμαρουσίου
Έχει έκταση περίπου 950 στρέμματα και βρίσκεται στα σύνορα των δήμων Αμαρουσίου, Κηφισιάς και Μελισσίων. Έχει την ονομασία Ανάβρυτα λόγω των πολλών νερών που αναβλύζουν στην περιοχή.
Αγοράστηκε το 1870 από τον τραπεζίτη Ανδρέα Συγγρό και δωρήθηκε από την Ιφιγένεια Συγγρού στην Γεωργική Εταιρεία Αθηνών με σκοπό την εκπαίδευση καλών γεωργών και κηπουρών. Σήμερα εποπτεύεται από το Υπουργείο Γεωργίας και την διαχείρισή του έχει το Ινστιτούτο Γεωπονικών Επιστημών (ΙΓΕ).
Η Βίλλα Συγγρού (που σήμερα στεγάζει τα γραφεία του το ΙΓΕ ) σε σχέδια του Ερνέστου Τσίλερ. Το Γυμνάσιο και το Λύκειο Αναβρύτων, ΙΕΚ καθώς και ΤΕΕ για γεωργική εκπαίδευση.
Η εκκλησία του Αγίου Ανδρέα, ο μοναδικός ορθόδοξος ναός γοτθικού ρυθμού στην Ελλάδα.
Γίνονται σεμινάρια μελισσοκομίας αμπελουργίας, δενδροκομίας, ανθοκομίας, κηποτεχνίας κλπ. από το ΙΓΕ
Ο κύριος κορμός του δάσους αποτελείται από αειθαλή δένδρα (πεύκα,κυπαρίσσια,ελιές, πρίνους) αλλά και σχίνους,κουμαριές κλπ
Μετρήσαμε την ηλικία των δένδρων από τους δακτύλιους του κορμού (κάθε δακτύλιος και χρόνος ζωής).οι αποστάσεις των δακτυλίων δείχνουν αν η χρονιά ήταν με πολλές βροχές (μεγάλη απόσταση δακτυλίων) ή χρονιές με ξηρασία (δακτύλιοι πολύ κοντά ο ένας στον άλλον).
Στο δάσος υπάρχουν αιωνόβια πεύκα (μετρήσαμε την ηλικία τους με βάση τύπο που την συνδέει με την περίμετρο του κορμού τους σε ύψος 1,4 μέτρα). Ετσι βρήκαμε πεύκα ηλικίας 130-150 ετών.
Και βρήκαμε και το πεύκο ΜΑΘΟΥΣΑΛΑ του δάσους με περίμετρο 4,2 μέτρα, προσδιορίζοντας την ηλικία του στα 170 χρόνια δηλ. αυτό το πεύκο βρίσκεται εκεί από το 1844.
Τα αιωνόβια πουρνάρια με ύψος 30 μέτρων στην πλευρά της Κηφισίας απ όπου λέγεται ότι φόρτωνε το νερό για να το πουλήσει ο Σπύρος Λούης (νερουλάς στο επάγγελμα) γνωστός μαραθωνοδρόμος και Ολυμπιονίκης του 1896.
Τα αιωνόβια κυπαρίσσια μπροστά στη βίλλα και στις δενδροστοιχίες στα όρια του δάσους λειτουργούν σαν ανεμοφράχτες.
Μετρήσαμε το ύψος των δένδρων με βάση τα όμοια τρίγωνα στη γεωμετρία. Βρήκαμε κυπαρίσσια με ύψος 23 μέτρα, όπως επίσης και πανύψηλους ευκάλυπτους.
Το κυπαρίσσι ξεχωρίζει στο δάσος με το ύψος του (φτάνει τα 30 μέτρα), τον ευθυτενή κορμό του και το πυραμιδοειδές φύλλωμα. Χρησιμοποιείται για αντιανεμικό φράγμα και το ξύλο του στην ναυπηγική λόγω της σκληρότητάς του καθώς και στην επιπλοποιία.
Οι αρχαίοι Ρωμαίοι όταν γεννιόταν κορίτσι φύτευαν κυπαρίσσια ώστε όταν μεγάλωνε να έχουν καλή ξυλεία για την κατασκευή του σπιτιού και για τα έπιπλα. Είδη κυπαρισσιού είναι και το γλαυκό, το Leyland και η τούγια.
Τα φυλλοβόλα δένδρα δίνουν με τους γυμνούς κορμούς τους το φθινοπωρινό χρώμα στο τοπίο (αμυγδαλιές, φιστικιές, μουριές, συκιές, αμπελώνας).
Μόνιμοι κάτοικοι του δάσους τα πουλιά που δίνουν ζωντάνια με το κελάηδημά τους. Είδαμε κοκκινολαίμηδες, κοτσύφια, καρακάξες, σπουργίτια, φλώρους, κίσσες, περιστέρια κ.α
Το φετινό φθινόπωρο ήταν ήπιο χωρίς ιδιαίτερο κρύο και αέρα,με αρκετές όμως βροχές και υγρασία. Ο κύριος πυρήνας του δάσους μένει καταπράσινος επειδή αποτελείται από αειθαλή δένδρα και φυτά (πεύκα, κυπαρίσσια, βελανιδιές, πουρνάρια, κουμαριές και σχίνα).
Λόγω της υγρασίας στις σκιερές περιοχές του δάσους παρατηρήσαμε βρύα δηλ. μικρές περιοχές με πράσινο χρώμα σαν μικροσκοπικό γρασίδι.
Τα βρύα είναι πρωτόγονοι οργανισμοί ένα κύτταρο με πολύ λεπτά ριζώματα για να αντλούν την υγρασία.
Οι λειχήνες είναι συνδυασμός μύκητα και φύκους. Δεν βλάπτουν τα δένδρα στα οποία βρίσκονται, απλώς τα χρησιμοποιούν σαν σπίτι τους.
Λειχήνα και μανιτάρι πεύκου Είναι οργανισμοί ιδιαίτερα ευαίσθητοι στην ρύπανση της ατμόσφαιρας γι αυτό η ύπαρξή τους δείχνει ότι το περιβάλλον είναι καθαρό.
Έτσι οι λειχήνες δείχνουν ότι το δάσος μας αντιστέκεται στη ρύπανση και είναι γεμάτο ζωή.
Φυσικά υπάρχουν λειχήνες και σε βράχους, πέτρες, πεσμένα δέντρα και στο έδαφος.
Μελισσοκομικά λέγονται τα φυτά από τα άνθη των οποίων οι μέλισσες παράγουν το μέλι. Έτσι το φθινόπωρο έχουμε το ρείκι, το δενδρολίβανο, τον αρκουδόβατο κλπ
Το φθινόπωρο τα ανθισμένα ρείκια τραβούν την προσοχή με το ωραίο ροζ χρώμα τους και το λεπτό άρωμά τους.
Το μέλι από ρείκι θεωρείται εξαιρετικά θρεπτικό με πολλά ιχνοστοιχεία και μέταλλα. Έχει αντισηπτική και αντιφλεγμονώδη δράση και ρίχνει τη χοληστερίνη. Θαυμάσια τροφή για τα παιδιά, τα προστατεύει ιδίως από ιώσεις και γρίπη.
Αναρριχώμενο φυτό με αγκάθια (μοιάζουν με νύχια αρκούδας γι αυτό και το όνομα) που το βοηθούν να πλέκεται στον κορμό των πεύκων σχηματίζοντας ένα τεράστιο κάλυμμα.
Ανθίζει το φθινόπωρο και προσελκύει τις μέλισσες και μετά βγάζει καρπούς στην αρχή πράσινους και μετά κόκκινα τσαμπιά που αποτελούν τροφή για τα πουλιά.
Τα μανιτάρια εμφανίζονται με τις πρώτες βροχές και υγρασίες σε σκιερά μέρη, ιδίως κάτω από τα πεύκα. Το μανιτάρι είναι μύκητας μέσα στό χώμα και το ομπρελοειδές σχήμα που βλέπουμε το φθινόπωρο είναι το σώμα του. Εκεί στο κάτω μέρος του καπέλου θα αναπτυχθούν τα σπόρια για την αναπαραγωγή του. Τα μανιτάρια που τρώγονται (γιατί υπάρχουν και πολλά δηλητηριώδη) είναι πολύ νόστιμα και υγιεινά χωρίς πολλές θερμίδες με υδατάνθρακες και υψηλής ποιότητας πρωτεϊνες.
Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια κυρίως στην περιοχή των Γρεβενών γίνονται το φθινόπωρο εξορμήσεις με μαθήματα μανιταρογνωσίας από ειδικούς και συλλογή μανιταριών. Κατόπιν μαγειρεύονται με διάφορους τρόπους και θεωρούνται θαυμάσιος μεζές.
Μια παροιμία λέει «Όλα τα μανιτάρια τρώγονται,μερικά όμως μόνο μια φορά» δείχνοντας πόσο πρέπει να είναι κανείς προσεκτικός με τα είδη των μανιταριών που είναι δηλητηριώδη.
Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον και διάσημο σημείο στο δάσος είναι η σκούπα της μάγισσας. Δεν είναι παρά ένας μύκητας που έχει αναπτυχθεί στο πεύκο σαν μια τεράστια σφαίρα. Απ αυτόν μπορούν να παραχθούν πεύκα νάνοι.
Σκούπα σε διαφορετική ηλικία ανάπτυξης.
Το δάσος έχει μεγάλη έκταση με πουρνάρια. Το πουρνάρι είναι πυρόφυτο δηλ.έχει την ιδιότητα να αναπτύσσεται αρκετά γρήγορα μετά από πυρκαγιά μαζί με το σχίνο και τα φρύγανα ( λαδανιά, θυμάρι, ασφάκα, αγριοσπαραγγιά) και συντελεί στη φυσική αναδάσωση του δάσους.
Τα βελανίδια είναι κύρια τροφή των μικρών ζώων του δάσους.
Ο σχίνος είναι αειθαλής θάμνος που φτάνει σε ύψος 1,5 ως 3 μέτρα.
Τα σχίνα το φθινόπωρο έχουν μικρούς κατακόκκινους σφαιρικούς καρπούς που κάνουν ωραία χρωματική αντίθεση με το πράσινο του φύλλου.
Οι καρποί του σχίνου τρώγονται ωμοί και χρησιμοποιούνται στην αρτοποιία, ζαχαροπλαστική γιατί είναι αρωματικοί. Το σχινόχωμα θεωρείται το καλύτερο χώμα για τα λουλούδια και τα κηπευτικά μας, καλύτερο και από την κοπριά.
κρόκος κυκλάμινο
Φύλλο βελανιδιάς
πλατανόφυλλο
Είναι η εποχή της ανεμώνας. Η ανεμώνα οφείλει την ονομασία της στον άνεμο και είναι ένα εντυπωσιακό αγριολούλουδο με άνθος ροζ, μωβ, κόκκινο ή υπόλευκο.
Αρχές του χειμώνα αρχίζει η ανθοφορία της σένας (στουρέκι) ενός θάμνου με πολλά στρογγυλά άνθη με εντυπωσιακό μπλε φωτεινό χρώμα. Τα λουλούδια αυτά έχουν την ιδιότητα όταν αποξηραίνονται να κρατάνε αυτό το ωραίο μπλε, κάτι που δεν συμβαίνει σε άλλα λουλούδια τέτοιου χρώματος.
Στα μέσα Φλεβάρη είχαμε συνάντηση με τον κ.μάρκο, έναν εθελοντή που κλαδεύει τα αμπέλια για να είναι έτοιμα στο τέλος της άνοιξης να πετάξουν τα πρώτα φύλλα τους και να αρχίσουν να δένουν τους καρπούς τους τα σταφύλια μέχρι το τέλος του καλοκαιριού.
Μας έδειξε πώς γίνεται το σωστό κλάδεμα (αυστηρό θα λέγαμε) ώστε να μπορέσει το αμπέλι να πετάξει βλαστούς. Ένα ή δύο μάτια του αμπελιού μένουν για να βλαστήσουν τον επόμενο χρόνο (το μάτι αυτό λέγεται νοικοκύρης).
Επίσης μας έδειξε πώς γίνεται το μπόλιασμα μιας ποικιλίας πάνω σε άγριο πάντα κλαδί αμπελιού για να είναι ανθεκτικό στις ασθένειες και φυτεύεται ώστε να βλαστήσει σε 2-3 χρόνια.
Αγώνας ανώμαλου δρόμου με μεγάλη συμμετοχή των παιδιών.
Tα παιδιά έκαναν πικ-νικ στο χώρο του αμυγδαλεώνα. Το σχολείο μας πήγε εκδρομή στο δάσος την Τσικνοπέμπτη.
Φτιάξαμε ένα ερωτηματολόγιο που απευθυνόταν στους επισκέπτες του δάσους. Με αυτό προσπαθήσαμε να βγάλουμε στατιστικά στοιχεία όπως γιατί πηγαίνουν στο δάσος, τι τους αρέσει και τι δεν τους αρέσει και τι προτείνουν.
28% 8% 46% Περπάτημα Τρέξιμο Ποδήλατο Βόλτα τον σκύλο 18%
20% Φύση 15% 51% Καθαρός Αέρας Ησυχία 14% ΌΛΑ
17% 46% Σκουπίδια Περιττώμα Σκύλων Ζημιές 37%
Περισσότεροι κάδοι σκουπιδιών. Να αναλάβει ο δήμος τον καθαρισμό του. Να υπάρχουν μόνιμοι φύλακες. Να αποκατασταθούν οι καταστροφές σε κτίσματα. Τα σκυλιά με επιτήρηση και συλλογή των περιττωμάτων από τους ιδιοκτήτες τους.
Χειμώνας 2008 Χειμώνας 2014
Χειμώνας 2008 Χειμώνας 2014
Χειμώνας 2008 Χειμώνας 2014
Η άνοιξη φέτος ήρθε νωρίς μια και δεν υπήρχαν πολλά κρύα. Άνθισε η αμυγδαλιά!!!
Τα άνθη της εντυπωσιακά σκορπούν μια ωραία μυρωδιά και πέφτουν με το παραμικρό φύσημα του αέρα.
Μαζί με την αμυγδαλιά άνθισε και η αγριαχλαδιά (γκορτσιά) με πολύ εντυπωσιακή ταξιανθία.
Η χελώνα είναι από τα πιο πρωτόγονα ερπετά, φτάνει σε μήκος 30 εκ. και έχει το καβούκι που λειτουργεί σαν θώρακας και την προστατεύει από τους εχθρούς. Το χειμώνα πέφτει σε χειμερία νάρκη και ξυπνά αρχές της άνοιξης.
Δεν έχει δόντια και είναι χορτοφάγο ζώο. Γεννάει αυγά σε τρύπες μέσα στο χώμα και μετά 2-2,5 μήνες βγαίνουν τα μικρά χελωνάκια. Ζει και πάνω από 50 χρόνια.
Οι χελώνες του δάσους έχουν αριθμό μητρώου!!!!! Έτσι βρήκαμε πολλές με τον αριθμό τους στο καβούκι να κάνουν βόλτα στα ηλιόλουστα μέρη.
Το απαραίτητο φλέρτ!!!
Και η ώρα της αναπαραγωγής!!!!
Οι πεταλούδες το καλοκαίρι αφήνουν τα αυγά τους στις νεαρές βελόνες των πεύκων φτιάχνοντας ένα κουκούλι. Εκεί σχηματίζονται οι μικρές κάμπιες (προνύμφες).
Αρχές της άνοιξης ξεκινάνε την μεγάλη έξοδο (λιτανεύουσες) η μία πίσω από την άλλη με οδηγό ένα θηλυκό για να βρουν το κατάλληλο σημείο στο χώμα σε βάθος 10 εκ. και να γονιμοποιηθούν (νύμφες) ώστε το καλοκαίρι να βγουν οι νέες πεταλούδες και να επαναληφθεί ο ίδιος κύκλος.
Δημιουργούν ζημιές στα πεύκα μέχρι και ξήρανση του δένδρου, αλλά από την άλλη είναι και τροφή για τα πουλιά.
Η λαδανιά έχει την εξαιρετική ιδιότητα να αντέχει στις πυρκαγιές γιατί ο σπόρος της περιβάλλεται από σκληρή κάψα.έτσι είναι μαζί με το σχίνο και το σπαράγγι από τα πρώτα φυτά για την φυσική αναγέννηση του δάσους μετά την φωτιά.
λευκή Ροζ τσαλακωτή
Το δένδρο αυτό που ανθίζει κοντά στο Πάσχα, με τα έντονα φούξια άνθη του δίνει ένα διαφορετικό τόνο στο πράσινο και κίτρινο που επικρατεί στο δάσος. Λέγεται και δένδρο του Ιούδα μια και πιστεύεται ότι αυτός μετά την προδοσία του Ιησού κρεμάστηκε από αυτήν.
Χαρουπιά Τσάγαλα αμύγδαλα
Νέοι βλαστοί στα πεύκα Κυπαρισσόμηλα
Εκλεκτή βραστή σαλάτα αλλά και η καλύτερη ομελέτα με σπαράγγια.
Δεν είναι καρπός του πουρναριού αλλά ένα εξόγκωμα των φύλλων που δημιουργείται από ένα έντομο. Τα παλιά χρόνια το ξέραιναν και το χρησιμοποιούσαν για κόκκινη βαφή (κρεμεζί).
Το 1981 σε πυρκαγιά κάηκαν 407 στρέμματα δάσους και κηρύχθηκαν αναδασωτέα. Το 2006 κάηκαν 20 στρέμματα.
Με τον ολοένα και αυξανόμενο ρυθμό επισκεπτών, το δάσος κινδυνεύει από το πλήθος των σκουπιδιών και απορριμμάτων.
Την συνεχή διάνοιξη μονοπατιών. Όπου πατάει συχνά ανθρώπινο πόδι ή ρόδα ποδηλάτου καταστρέφεται η χαμηλή βλάστηση και δεν φυτρώνει κανένα αυτοφυές δένδρο.
Την υπέρμετρη συλλογή λουλουδιών και φυτών. Τώρα πια και το κόψιμο ενός λουλουδιού είναι καρφί στην καρδιά του δάσους.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 1.Καθαρισμός του δάσους και συντήρηση των πυροσβεστικών κρουνών. 2. Καθαρισμός των όμορων οικοπέδων στη βορινή πλευρά,καθώς και του κτήματος Καρέλλα στην οδό Ευκαλύπτων. 3. Περιπολίες στο δάσος ημέρα και νύχτα.
4. Πυροσβεστικό όχημα επί 24ώρου βάσεως μέσα στο δάσος. 5. Τήρηση των ωρών επισκέψεως του δάσους και κλείσιμο για το κοινό όταν ο δείκτης επικινδυνότητας είναι 4 ή 5. 6. Ενημέρωση πολιτών και συγκρότηση εθελοντικών ομάδων. 7. Ασκήσεις ετοιμότητας.
ΤΟ ΣΕΒΟΜΑΙ, ΤΟ ΦΡΟΝΤΙΖΩ, ΤΟ ΠΡΟΣΕΧΩ, ΤΟ ΣΥΝΤΗΡΩ, ΤΟ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΩ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΠΡΟΣΕΧΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΚΑΚΟΒΟΥΛΟΥΣ.
ΘΕΛΩ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΚΕΙ ΚΑΤΑΠΡΑΣΙΝΟ, ΓΕΜΑΤΟ ΖΩΗ, ΦΡΟΝΤΙΣΜΕΝΟ ΚΑΙ ΠΑΝΕΜΟΡΦΟ ΓΙΑ ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΧΡΟΝΙΑ ΝΑ ΔΙΝΕΙ ΧΑΡΑ ΚΑΙ ΖΩΝΤΑΝΙΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΜΑΣ
Επίσκεψη στο Ορυκτολογικό Μουσείο Λαυρίου
Το ΧΑΟΣ είναι μια δολίνη δηλ. τεράστιο βάραθρο διαμέτρου 120 μέτρων και βάθους 55 μέτρων που σχηματίσθηκε από την κατακρήμνιση σπηλαίου.
Η περιβαλλοντική ομάδα Βούλτσος Παύλος Γαλανάκης Βασίλης Γερακάκης Στέλιος Γεωργιτσόπουλος Πάνος Δελόπουλος Κυριάκος Ιωαννίδης Μάνος Καλδριμίδης Σταμάτης Χαρδαλούπας Θάνος Τσιλαφάκη Ιωάννα και η καθηγήτρια Μανώλη Ιωάννα
Όλες οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν από τους μαθητές στο δάσος Συγγρού από τον Δεκέμβριο 2013 μέχρι τον Μάιο 2014. Ευχαριστούμε για την βοήθειά τους τον Δ/ντή κύριο Γάλλο Νικόλαο και την καθηγήτρια Πληροφορικής κα Αναγνωστοπούλου.