ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ Συχνότητα και θνησιμότητα Ca μαστού Ο κίνδυνος για την ανάπτυξη καρκίνου του μαστού στο γενικό πληθυσμό υπολογίζεται ότι κυμαίνεται σε 800 νέες περιπτώσεις ανά έτος σε 1.000.000 γυναίκες ηλικίας 40 ετών, για να φτάσει στην ηλικία των 65 ετών στις 1.800 περιπτώσεις ανά έτος σε 1.000.000 γυναίκες (11). Με δεδομένο, μάλιστα, ότι υπάρχουν τάσεις σταθερής αύξησης της επίπτωσης του Ca μαστού στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες, η American Cancer Society υπολογίζει ότι 1 έως 11 γυναίκες τελικά θα προσβληθεί από Ca μαστού (12). Ο καρκίνος του μαστού δεν είναι μόνο ο πιο συχνός Ca στις γυναίκες με συχνότητα στο 21% (2), αλλά και η κύρια αιτία θανάτου σε γυναίκες ηλικίας 35-54 ετών (13). Ως προς τη συνολική 5ετή επιβίωση γυναικών με Ca μαστού, αυτή φαίνεται να κυμαίνεται κατά μέσο όρο στο 60% (14). Συγκεκριμένα, για το στάδιο Ι η 5ετής επιβίωση ξεπερνά το 80%, ενώ αυτή μειώνεται στο 15% για το στάδιο IV (15). Δηλαδή, όσο πιο έγκαιρα γίνεται η διάγνωση, τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση. Δοκιμασίες πρώιμης διάγνωσης ελάχιστου καρκίνου στο μαστό Από τον καιρό που η πρώιμη διάγνωση στον καρκίνο σχετίσθηκε άμεσα με την πρόγνωση, η προσπάθεια των μαζικών προγραμμάτων προσυμπτωματικής ανίχνευσης του Ca μαστού στοχεύει στην ανίχνευση του λεγόμενου ελάχιστου καρκίνου του μαστού (minimal breast cancer) (16). Δηλαδή, ενός όγκου στο μαστό με μέγεθος κάτω από 5 πιπί. Οι βασικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται σήμερα για την πρώιμη ανακάλυψη ογκιδίου στο μαστό είναι η αυτοεξέταση του μαστού (ΑΕΜ), η ιατρική εξέταση και η μαστογραφία. ΑΥΤΟΕΞΕΤΑΣΗ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ (ΑΕΜ) Ο ρόλος της περιοδικής ΑΕΜ στην έγκαιρη διάγνωση του Ca μαστού και η σημασία της ως μέθοδος προληπτικού πληθυσμιακού ελέγχου των γυναικών δεν έχουν ακόμη διευκρινιστεί. Παρόλα αυτά, η εμπειρία έχει δείξει ότι τα περισσότερα (πάνω από 80%) νεοπλάσματα στο μαστό διαπιστώνονται από τις ίδιες τις άρρωστες (17). Το υψηλό αυτό ποσοστό πιθανώς να οφείλεται στο γεγονός ότι ένας σημαντικός αριθμός γυναικών δεν υποβάλλονται σε τακτικό μαστογραφικό έλεγχο. Ακόμη και σε χώρες, όπως η Αγγλία, όπου υπάρχει εθνικό πρόγραμμα έγκαιρης διάγνωσης του Ca μαστού με μαστογραφία, περίπου το 30% των γυναικών ηλικίας 50-64 ετών δεν συμμετέχει στο πρόγραμμα screening (13). Προϋποθέσεις για σωστή ΑΕΜ Σ' αυτές τις περιπτώσεις καθώς και σε γυναίκες κάτω των 50 ετών, η ΑΕΜ καλείται να παίξει ένα σημαντικό ρόλο στην έγκαιρη ανίχνευση, από τις ίδιες τις γυναίκες, αλλοιώσεων στο μαστό ύποπτων για κακοήθεια. Οι μεταβολές στο μαστό, που ενδεχομένως να έχουν σχέση με Ca μαστού μπορεί να αφορούν το περίγραμμα, το σχήμα ή να αποτελούν μια καινούργια διόγκωση ψηλαφητή ή/και ορατή στο μαστό. Συνήθως μια διόγκωση με κακοήθεις χαρακτήρες είναι ασύμμετρη, σκληρής σύστασης, ανώδυνη, καθηλωμένη στο δέρμα ή στους υποκείμενους ιστούς με μέγεθος σταθερό ή αυξανόμενο με την πάροδο του χρόνου. Σπανιότερα, πέριξ της βλάβης το δέρμα μπορεί να είναι ζαρωμένο ή να εμφανίζει εισολκή. Εισολκή ή παραμόρφωση μπορεί να έχει και η θηλή του μαστού. Πιο προσεκτική εξέταση της θηλής μπορεί να δίνει την εντύπωση της μείωσης της ελαστικότητάς της και η μάλαξη αυτής να αποδώσει ορώδες ή αιματηρό έκκριμα. Καθήκον του γιατρού είναι να διδάξει στη γυναίκα τη σωστή τεχνική της ΑΕΜ και να την παροτρύνει για περιοδική ΑΕΜ κάθε μήνα μετά το 20ο έτος της ηλικίας. Ο καλύτερος χρόνος για την ΑΕΜ για τις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες είναι η 7η με 10η μέρα (μετρώντας από την πρώτη μέρα της εμμήνου ρύσεως). Η ΑΕΜ πρέπει να επαναλαμβάνεται την ίδια μέρα του κύκλου κάθε μήνα. Στις μεθεμμη-νοπαυσιακές γυναίκες η ΑΕΜ πρέπει να γίνεται μια σταθερή ημερομηνία του μήνα (π.χ. την 1η του μηνός) για να μην ξεχνιέται εύκολα (17). Έτσι, η ΑΕΜ ως εξέταση που γίνεται με βάση τους προαναφερθέντες κανόνες, μπορεί να γίνει περισσότερο οικεία, άρα και αποδεκτή από τις γυναίκες.
Αμφιβολίες για το όφελος της ΑΕΜ ως εξέτασης screening Η υπόθεση ότι, ο τακτικός έλεγχος των μαστών με τη μέθοδο της ΑΕΜ θα μπορούσε να οδηγήσει στη διάγνωση όγκων σε πρωΐμότερο στάδιο και ίσως να βελτιώσει την επιβίωση, αποτελεί αντικείμενο αρκετών μελετών που διεξάγονται σε διάφορες χώρες. Για παράδειγμα, στη Ρωσία με τη συνεργασία του Ρωσικού και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (USSR/WHO) πραγματοποιήθηκε μια προοπτική μελέτη, όπου έγινε σύγκριση της θνησιμότητας από Ca μαστού μεταξύ γυναικών που είχαν κληθεί να διδαχθούν την ΑΕΜ και εκείνων που δεν είχαν κληθεί (18). Τα αποτελέσματα της μελέτης αναμένονται με μεγάλο ενδιαφέρον. Μειονεκτήματα της ΑΕΜ Επομένως, για να επιβεβαιωθούν τα ευνοϊκά ή μη αποτελέσματα της ΑΕΜ, ως μεθόδου για την έγκαιρη διάγνωση του Ca μαστού, πρέπει να αναμένουμε την ολοκλήρωση τυχαιοποιημένων κλινικών μελετών. Άλλωστε η ΑΕΜ είναι μια εξέταση, που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε επιπρόσθετα προβλήματα. Το ποσοστό των ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων της ΑΕΜ αναμένεται ιδιαίτερα υψηλό, με δεδομένο ότι η συνολική ευαισθησία της μεθόδου στην ανίχνευση Ca μαστού είναι μόλις 26% (13). Το ποσοστό αυτό, συγκρινόμενο με το 85% του ποσοστού ευαισθησίας της μαστογραφίας, σαφώς μειονεκτεί στο να αναδείξει όγκους στο μαστό. Επιπλέον, μπορεί να προκαλέσει τον εφησυχασμό των γυναικών με δυσάρεστα επακόλουθα. Επίσης, ένα μεγάλο ποσοστό γυναικών, κυρίως νεαρής ηλικίας, εκτιμούν λανθασμένα ότι έχουν όγκο στο μαστό τους με τη μέθοδο της ΑΕΜ. Αυτό είναι απόλυτα δικαιολογημένο, μια και στις νέες γυναίκες (κάτω των 47 ετών) πολύ πιο συχνά δημιουργούνται "διογκώσεις" στους μαστούς τους υπό την επίδραση των ορμονών τους. Η πλειονότητα (έως 97%) των διογκώσεων αυτών είναι καλοήθους αιτιολογίας με συχνότερα το ινοαδένωμα, την ινοκυστική μαστοπάθεια και τη μαστίτιδα (13). Αντίθετα, σε γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση μια ψηλαφητή διόγκωση στο μαστό είναι πολύ πιθανό να οφείλεται σε κακοήθη όγκο (έως και 48%) (19). Από τα παραπάνω αναμένεται ότι γυναίκες, που εφαρμόζουν την ΑΕΜ θα κάνουν συχνότερες επισκέιμεις στον ειδικό γιατρό και ίσως να υποβληθούν σε περαιτέρω έλεγχο για "ύποπτα" ογκίδια, χωρίς τελικά να τεκμηριωθεί η υποψία για Ca μαστού (13). Παρά την ανησυχία και το άγχος, που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει στη γυναίκα η ΑΕΜ, η τελευταία παραμένει μια από τις βασικότερες εξετάσεις για την πρώιμη ανίχνευση του Ca μαστού. Και αυτό γιατί η ΑΕΜ είναι εύκολο να διδαχθεί, είναι αβλαβής και πάνω απ' όλα ανέδοξη μέθοδος (16). ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ο Ca μαστού αποτελεί μείζον πρόβλημα υγείας στις γυναίκες. Η συμβολή του προληπτικού προσυμπτωματικού ελέγχου στη μείωση του θανάτου από Ca μαστού μένει να αποδειχθεί από τυχαιοποιημένες μελέτες. Αίγες, όμως, μέχρι σήμερα είναι οι μελέτες, που αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα της μαστογραφίας ως εξέτασης ελέγχου screening. Σε δύο από αυτές, τη Σουηδική μελέτη και τη μελέτη στο Οτάγκο της Νέας Ζηλανδίας, αποδείχθηκε μια μείωση της θνησιμότητας από Ca μαστού της τάξης του 30% στην ομάδα γυναικών υπό περιοδικό (ετήσιο ή διετή) έλεγχο συγκριτικά με την ομάδα των μαρτύρων (20). Γυναίκες 40-49 ετών και μαστογραφία: οφέλη - βλάβες Η ευαισθησία της μαστογραφίας, όσον αφορά το Ca μαστού, είναι υψηλή και κυμαίνεται από 83% έως 95% (21). Όμως η διαγνωστική ακρίβεια της εξέτασης είναι σχετικώς μικρότερη στις νεαρές γυναίκες. Στις γυναίκες ηλικίας κάτω των 50 ετών είναι πολύ πιθανό να ανακαλύπτονται με τη μαστογραφία καλοήθεις αλλοιώσεις στους μαστούς (19). Αυτό είναι αναμενόμενο, καθώς σε κορίτσια και σε νέες γυναίκες κάτω των 35 ετών η πιο συχνή διάγνωση σ' ένα ογκίδιο στο μαστό είναι ινοαδένωμα, ενώ στις ηλικίες 35-50 ετών η ινοκυστική μαστοπάθεια είναι η συχνότερη. Από την άλλη μεριά, σε νεαρές γυναίκες δεν
είναι σπάνιο να διαφύγουν της διάγνωσης με μαστογραφία μικρές αψηλάφητες (κάτω του 1cm) κακοήθεις εξεργασίες. Και αυτό, γιατί νεοπλασίες μικρού μεγέθους δύσκολα μπορούν να ανιχνευτούν μέσα στο έντονης σκιαγράφησης παρέγχυμα των συμπαγών μαστών νεαρών γυναικών (ψευδώς αρνητική μαστογραφία) (16). Με βάση τα παρακάτω, ο περιοδικός προληπτικός μαστογραφικός έλεγχος κάθε 1-2 έτη φαίνεται να είναι πολύτιμος για γυναίκες άνω των 50 χρόνων, ενώ δεν έχει αποδειχθεί ωφέλιμος σε γυναίκες μικρότερης ηλικίας (22). Πράγματι, σε μια Καναδική μελέτη η ευαισθησία της μαστογραφίας για την πρώιμη ανακάλυψη κακοηθών ογκιδίων στο μαστό βρέθηκε να είναι σχετικά μικρή, όταν αυτή εφαρμόστηκε σε γυναίκες ηλικίας 40-49 ετών (23). Επιπλέον, η μετανάλυση 6 κλινικών μελετών από το National Cancer Institute (NCI) στις ΗΠΑ δεν ανέδειξε κανένα στατιστικά σημαντικό όφελος στη θνησιμότητα από Ca μαστού μετά από 10ετή παρακολούθηση γυναικών 40-49 ετών υπό διετή μαστογραφικό έλεγχο (24). Σίγουρα δεν μπορούμε να μιλάμε για επιτυχία ενός προγράμματος με μαστογραφία screening, όταν σε σύνολο 10.000 γυναικών με εύρος ηλικιών 40-49 ετών υπό τακτικό έλεγχο, καταφέρουμε να έχουμε 4 λιγότερους θανάτους από Ca μαστού σε διάστημα μιας δεκαετίας (25). Από την άλλη μεριά, πολλά ήταν τα προβλήματα που προέκυψαν κατά τη διάρκεια του προγράμματος. Πιο συγκεκριμένα, όπως αποδείχθηκε και σε μια Σουηδική μελέτη (26), αρκετές ήταν οι ψευδώς θετικές μαστογραφίες, πολλές σε αριθμό οι βιοψίες με λεπτή βελόνα (FNA) που τελικά απέδειξαν καλοήθεις βλάβες ή πορογενές Ca in situ, καθώς και υψηλό το κόστος παρακολούθησης γυναικών με "ύποπτες" βλάβες στο μαστό, που τελικά δεν ανέδειξαν κακοήθεια. Ωστόσο δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί η σκοπιμότητα του προληπτικού μαστογραφικού ελέγχου στις γυναίκες ηλικίας 40-49 ετών. Ενδεικτικό της αβεβαιότητας που υπάρχει είναι και το γεγονός ότι το National Cancer Institute (NCI) άλλαξε τις οδηγίες του και συνέστησε η μαστογραφία screening να αρχίζει μετά την ηλικία των 50 χρονών (27), ενώ η American Cancer Society (ACS) πρότεινε ο προληπτικός έλεγχος να περιλαμβάνει και γυναίκες 40-49 ετών (28). θετικό οικογενειακό ιστορικό για Ca μαστού Σε αντίθεση με τα προηγούμενα, κοινής αποδοχής φαίνεται να είναι η άποψη ότι γυναίκες με αυξημένο κίνδυνο (high risk) να εμφανίσουν Ca μαστού, λόγω του θετικού οικογενειακού τους ιστορικού, πρέπει να υποβάλλονται σε μαστογραφικό έλεγχο αρχίζοντας από νεαρότερη ηλικία. Και αυτό, γιατί όπως αποδείχθηκε σε μια μελέτη του National Cancer Institute στην Αμερική, όπου μελετήθηκαν συνολικά 2.908 περιπτώσεις γυναικών με θετικό οικογενειακό ιστορικό για Ca μαστού, ο σχετικός κίνδυνος ανάπτυξης Ca για γυναίκες με συγγένεια α' βαθμού ήταν κατά μέσο όρο διπλάσιος από τις γυναίκες χωρίς οικογενειακό ιστορικό (29). Γι' αυτές τις γυναίκες, η ηλικία έναρξης προληπτικού ελέγχου με μαστογραφία θα πρέπει να προσδιοριστεί από τον ειδικό γιατρό, μετά από συνεκτίμηση του σχετικού κινδύνου για Ca μαστού και των ευρημάτων από τη φυσική εξέταση των μαστών της γυναίκας. Δηλαδή οι γυναίκες υψηλού κινδύνου για Ca μαστού καλό είναι να αποφεύγεται να εντάσσονται σε προγράμματα screening (13). Πάντως, αρκετοί συμφωνούν ότι γυναίκες με θετικό οικογενειακό ιστορικό για Ca μαστού μπορούν να κάνουν την πρώτη τους μαστογραφία σε ηλικία 30-35 ετών. Ανώτερο όριο ηλικίας για μαστογραφία screening Ως προς το ανώτερο όριο ηλικίας μέχρι το οποίο ο περιοδικός μαστογρα-φικός έλεγχος μπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσματα για τη γυναίκα, αυτό έχει αυθαίρετα καθοριστεί ως το 64ο έτος της ηλικίας (13). Κανένας δε διαφωνεί ότι η μαστογραφία εξακολουθεί να έχει υψηλή διαγνωστική ακρίβεια και μετά την ηλικία αυτή. Έτσι, θεωρητικά τα πιθανά οφέλη ενός προσυμπτωματικού μαστογρα-φικού ελέγχου αφορούν γυναίκες ηλικίας 50-74 ετών. Παρόλα αυτά, λίγες είναι οι γυναίκες άνω των 65 ετών που συμμετέχουν σε προγράμματα screening. Μερίδιο της ευθύνης γι' αυτό έχουν οι ίδιες οι ηλικιωμένες γυναίκες, που δε συμμορφώνονται με τις ιατρικές οδηγίες και συμβουλές. Δεν είναι, όμως, άμοιροι ευθυνών και οι θεράποντες γιατροί, που φαίνεται ότι στα προγράμματα για προληπτι-
κό έλεγχο συμπεριλαμβάνουν γυναίκες μέχρι 65 χρόνων, δίνοντας μικρή βαρύτητα στην αύξηση του μέσου όρου ζωής των γυναικών στις μέρες μας (30). Παρόλα αυτά, όσες γυναίκες άνω των 65 ετών ζητήσουν να υποβάλλονται σε μαστογραφία, αυτό συστήνεται να γίνεται ανά 3ετία (13). Μαστογραφία και ελάχιστος Ca του μαστού Ο στόχος των μαζικών προληπτικών προγραμμάτων για την ανίχνευση "ελάχιστου καρκίνου του μαστού" (με διάμετρο κάτω από 5mm) αποδεικνύεται ότι μπορεί να επιτευχθεί με τον τακτικό μαστογραφικό έλεγχο. Πράγματι, η μαστογραφία σαν μέθοδος ελέγχου είναι ικανή να διαπιστώσει βλάβες στο μαστό, πριν αυτές να γίνουν ψηλαφητές (δηλαδή κάτω από 1cm). Για να φτάσει ένα ογκίδιο στο μαστό σε μέγεθος 1 cm χρειάζεται να περάσουν γύρω στα 5-8 έτη (σύμφωνα με την καμπύλη ανάπτυξης για το Ca μαστού του Gompertz) (31). Δηλαδή, η μαστογραφία μπορεί να ανιχνεύσει τον Ca μαστού πολύ πρώιμα στην πορεία εξέλιξης του (16). Άρα, η συμβολή της μαστογραφίας στην πρώιμη διάγνωση του Ca μαστού είναι πολύτιμη. Καθώς, όμως, αυξάνεται ο αριθμός των μικρών ακόμη σε μέγεθος πρώιμων όγκων στο μαστό, που απεικονίζονται με τη μαστογραφία, αυξάνονται παράλληλα και οι απαιτήσεις για έμπειρους ακτινοδιαγνώστες. Την προγνωστική σημασία της έγκαιρης ανίχνευσης αψηλάφητων κακοηθών ογκιδίων στο μαστό με τη μαστογραφία screening έρχεται να επιβεβαιώσει μια αναδρομική μελέτη στην Αμερική. Η μελέτη αυτή αφορούσε 748 γυναίκες με ψηλαφητό ογκίδιο με ή χωρίς μαστογραφικό έλεγχο και 205 γυναίκες με αψηλάφητο ογκίδιο ανιχνεύσιμο στη μαστογραφία. Όλες οι γυναίκες ήταν σταδίου Ι και II και υποβλήθηκαν σε συντηρητική χειρουργική αφαίρεση του όγκου και επικουρική ακτινοθεραπεία. Η παρακολούθηση (follow - up) για περίπου 11,5 έτη έδειξε ότι οι γυναίκες με αψηλάφητο Ca μαστού είχαν καλύτερη 10ετή επιβίωση (82%) από τις γυναίκες με ψηλαφητό ογκίδιο (68%) (32). Μαστογραφία και έκθεση σε ακτινοβολία Πολλοί είναι εκείνοι που ανησυχούν για τον κίνδυνο έκθεσης μιας ασυμπτωματικής γυναίκας σε ακτινοβολία, κάνοντας μαστογραφίες κάθε 1 ή 2 χρόνια. Ο θεωρητικός κίνδυνος από τη μαστογραφία με τη σύγχρονη τεχνική της χαμηλής δόσης ακτινοβολίας (low dose mammography), όπου η μέση δόση για τον κάθε μαστό σε δύο λήψεις είναι 0,25 rad, είναι μικρός (17). Σύμφωνα με τη μελέτη του Feig (33), εκτιμάται ότι υπάρχει κίνδυνος για 1 επιπλέον περίπτωση Ca μαστού ανά έτος σε 2.000.000 γυναίκες που υποβάλλονται σε μαστογραφία. Ο κίνδυνος αυτός γίνεται 3-5 φορές μεγαλύτερος σε γυναίκες κάτω των 50 ετών, που είναι υιμηλού κινδύνου και κάνουν την πρώτη τους μαστογραφία σε ηλικία 30 ετών. Για αυτές τις γυναίκες μπορούμε να υπολογίσουμε κατά μέσο όρο 4 μαστογραφικούς ελέγχους επιπλέον μέχρι την ηλικία των 50 ετών, δηλαδή μια μέση δόση ακτινοβολίας για κάθε μαστό 1 rad. Με τα δεδομένα αυτά, η ίδια μελέτη εκτιμά μια επίπτωση 3-4 περιπτώσεων Ca μαστού ανά έτος σε 1.000.000 γυναικών μετά 10 έτη. Συμπερασματικά, η πιθανή έκθεση σε ακτινοβολία με τη μαστογραφία δικαιολογείται ως αντικείμενο προσοχής μόνο σε γυναίκες υψηλού κινδύνου με ηλικία έναρξης μαστογραφικού ελέγχου τα 30 έτη. Προβλήματα προληπτικού μαστογραφικού ελέγχου Με την ευρεία εφαρμογή των προγραμμάτων μαζικού προληπτικού ελέγχου είναι γεγονός ότι έχει αυξηθεί κατακόρυφα ο αριθμός των "ύποπτων" ακτινολογικών ευρημάτων, που η φύση τους δεν είναι εύκολο να ερμηνευτεί και χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης. Η υποψία ύπαρξης σοβαρού προβλήματος στις γυναίκες αυτές (overdiagnosis) μπορεί να έχει σοβαρά επακόλουθα (13). Έτσι, εκτός από τις διαγνωστικές FNA βιοψίες τις αρνητικές για κακοήθεια και το κόστος που απαιτεί μια πιο στενή ιατρική παρακολούθηση, μεγάλη μπορεί να είναι η ψυχολογική επιβάρυνση της γυναίκας. Τελικά εννέα στις δέκα από αυτές τις γυναίκες θα αποδειχθεί ότι δεν έχουν Ca μαστού (13). Στη μείωση της ανησυχίας των γυναικών πρωτεύοντα ρόλο έρχεται να παίξει η ενημέρωση από το ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό για τα θετικά αποτελέσματα από την έγκαιρη διάγνωση μιας προκαρκινικής βλάβης στο μαστό. Έτσι, θετική ήταν η στάση των περισσότερων γυναικών που ανιχνεύτηκαν με μη διηθητικό Ca μαστού στην Αγγλία, μετά από τη συμμετοχή τους σε συμβουλευτικό
πρόγραμμα στα πλαίσια της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (34). Ακόμη, όμως, μεγαλύτερο είναι το άγχος που προκαλεί σε μια γυναίκα η ανακάλυψη με τον προληπτικό μαστογραφικό έλεγχο ενός Ca μαστού πριν αυτός γίνει συμπτωματικός, ενώ η πρόγνωση του δε φαίνεται να μεταβάλλεται ουσιαστικά με τη διάγνωση του (13). Στις ακραίες αυτές περιπτώσεις, επειδή ο Ca έχει ήδη δώσει απομακρυσμένες μεταστάσεις και η πρόγνωση του δε μεταβάλλεται με την έγκαιρη διάγνωση του ή την έναρξη θεραπείας, η γυναίκα ζει για περισσότερο χρονικό διάστημα έχοντας την ψυχολογία του καρκινοπαθούς. ΚΑΡΚΙΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ - ΓΟΝΙΔΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ: ΝΕΟΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΩΙΜΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ CA ΜΑΣΤΟΥ Λόγω των ανωτέρω προβλημάτων, η έρευνα προσανατολίζεται στην εφαρμογή νέων μεθόδων για την πρώιμη διάγνωση του Ca μαστού. Η ανακάλυψη της συσχέτισης δεικτών, όπως είναι το CA 15-3, το CEA και τελευταία το CA 27-29, με το Ca μαστού, αρχικά θεωρήθηκε ότι θα αντικαθιστούσε τις κλασσικές εξετάσεις του προληπτικού ελέγχου. Αργότερα, όμως, αποδείχθηκε ότι οι παραπάνω καρκινικοί δείκτες έχουν χαμηλή ευαισθησία, ώστε κανένας από αυτούς να μην συστήνεται για έλεγχο screening, για διάγνωση ή σταδιοποίηση του Ca μαστού (35). Αντίθετα πολλά υποσχόμενες φαίνεται ότι είναι οι μέθοδοι γενετικού ελέγχου για τις BRCA 1 και BRCA 2 μεταλλάξεις, που είναι σήμερα διαθέσιμες. Οι μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA 1 και 2 θεωρούνται τα τελευταία χρόνια υπεύθυνες για την πλειονότητα των κληρονομούμενων μορφών Ca. Παρόλο που οι συγκεκριμένες μεταλλάξεις βρέθηκε ότι σχετίζονται μόνο με το 5% των περιπτώσεων Ca μαστού (κληρονομικός Ca μαστού), η ταυτοποίηση τους αναμένεται ότι θα διευκολύνει τον εντοπισμό, γυναικών υψηλού κινδύνου για το νεόπλασμα (36). Μένει μόνο κλινικές μελέτες να επιβεβαιώσουν την αποτελεσματικότητα του γονιδιακού ελέγχου στα πλαίσια προγραμμάτων screening με τη μείωση της θνησιμότητας από το Ca μαστού.