1o Συνέδριο Οικονομικού Σώματος Αμυντικές Δαπάνες: Διεθνής Πρακτική - Προκλήσεις για το Μέλλον Λγός (Ο) Δημήτριος Μελέτης Δντής ΔΟΙ/71 Α/Μ ΤΑΞ Αθήνα, 22 Φεβ 2018 1
Περίγραμμα Ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης Αμυντικές δαπάνες σε παγκόσμια κλίμακα Εμπόριο Αμυντικού Εξοπλισμού Αμυντικές δαπάνες κρατών-μελών ΝΑΤΟ Αμυντικές δαπάνες κρατών-μελών Ε.Ε. Αμυντικές δαπάνες στην Ελλάδα 2
Παγκόσμιος Ρυθμός Οικονομικής Μεγέθυνσης Ηλ. Πηγή: https://data.worldbank.org/indicator/ny.gdp.mktp.kd.zg 3
Αμυντικές Δαπάνες (Παγκόσμια Κλίμακα) Ηλ. Πηγή: https://www.sipri.org/databases/milex 4
Αμυντικές Δαπάνες Το έτος 2016 σημειώθηκε οριακή αύξηση (0,4%) των αμυντικών δαπανών για 1 η φορά από το 2011. Οι συνολικές αμυντικές δαπάνες για το έτος 2016 ανήλθαν σε: $1,686 τρισεκατομμύρια. 2,2% του παγκόσμιου ΑΕΠ. $227/ατομο σε παγκόσμια κλίμακα. Πτώση τιμών πετρελαίου Μείωση εσόδων στις χώρες εξαγωγής πετρελαίου Μείωση αμυντικών δαπανών. Ηλ.Πηγή: https://www.forbes.com/sites/niallmccarthy/2017/04/24/the-top-15-countries-for-military-expenditurein-2016-infographic/#72e9318543f3 5
Αμυντικές Δαπάνες Οι 15 χώρες με τι υψηλότερες αμυντικές δαπάνες υλοποιούν το 81% των αμυντικών δαπανών παγκοσμίως. ΗΠΑ (36%) και Κίνα (13%) υλοποιούν το 49% των αμυντικών δαπανών σε παγκόσμια κλίμακα. Ρωσία (4,1%) και Σαουδική Αραβία (3,8%) κατέχουν την 3 η και 4 η θέση αντίστοιχα. Μέσα από την εξέταση της τελευταίας 10ετίας (2007-2016) διαπιστώνεται: Σημαντική αύξηση σε Κίνα (118%), Ρωσία (87%) και Ινδία (54%). Σημαντική μείωση σε Ιταλία (-16%), Ηνωμένο Βασίλειο (-12%) και ΗΠΑ (-4,8%). Ηλ.Πηγή: https://www.sipri.org/media/press-release/2017/world-military-spending-increases-usa-and-europe 6
Αμυντικές Δαπάνες Οι αμυντικές δαπάνες των ΗΠΑ παρουσίασαν αύξηση 1,7%, η οποία ήταν η πρώτη έπειτα από συνεχόμενα πέντε έτη μείωσης. Οι αμυντικές δαπάνες της Ρωσίας παρουσίασαν σημαντική αύξηση κατά 5,9%, αποτελώντας το 5,3% του ΑΕΠ της χώρας, το οποίο είναι το υψηλότερο από το 1992. Στην περιοχή της Μέσης Ανατολής η Σαουδική Αραβία εμφανίζει τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες ($63,7 δισεκατομμύρια), οι οποίες όμως είναι μειωμένες κατά 30% συγκριτικά με το προηγούμενο έτος (2015). Η Τουρκία αύξησε τις αμυντικές δαπάνες την τελευταία δεκαετία (2007-2016) κατά 9,7%. Με εκτιμώμενο σύνολο αμυντικών δαπανών σε $14,8 δισεκατομμύρια, καταλαμβάνει τη 18 η θέση στην παγκόσμια κατάταξη. Ηλ.Πηγή: https://www.sipri.org/media/press-release/2017/world-military-spending-increases-usa-and-europe 7
Εμπόριο Αμυντικού Εξοπλισμού Ηλ.Πηγή:https://www.sipri.org/sites/default/fi les/2017-09/yb17-summary-eng.pdf Οι 5 μεγαλύτερες προμηθεύτριες χώρες κύριου αμυντικού υλικού την περίοδο 2012-2016 υλοποίησαν το 74% των εξαγωγών: ΗΠΑ. Ρωσία. Κίνα. Γαλλία. Γερμανία. Η ροή κύριου αμυντικού υλικού στην Μέση Ανατολή για την περίοδο 2012-2016 συγκριτικά με την 5ετία 2007-2011 αυξήθηκε κατά 86%. Οι συνολικές πωλήσεις των 100 μεγαλύτερων εταιριών εμπορίας αμυντικού υλικού παρουσιάζουν σταθερά μείωση των πωλήσεων τους από 2010. Η διαθεσιμότητα των στατιστικών δεδομένων παραμένει περιορισμένη αν και έχει τεθεί από τον ΟΗΕ σε ισχύ η συμφωνία 8 εμπορίας όπλων (Arms Trade Treaty-ATT).
Ρυθμός Οικονομικής Μεγέθυνσης (ΝΑΤΟ) Ηλ. Πηγή: https://data.worldbank.org/indicator/ny.gdp.mktp.kd.zg 9
Αμυντικές Δαπάνες (ΝΑΤΟ) Ηλ. Πηγή: https://www.sipri.org/databases/milex 10
Αμυντικές Δαπάνες (ΝΑΤΟ) Οι αμυντικές δαπάνες των ΗΠΑ ανέρχονται στο 72,2% του συνόλου των αμυντικών δαπανών της Συμμαχίας. Σύμφωνα με τη διακήρυξη του ΝΑΤΟ, η οποία επικυρώθηκε από τους ηγέτες των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ κατά τη Σύνοδο Κορυφής (Wales Summit Declaration 2014), τα κράτη-μέλη έχουν δεσμευτεί όπως: τουλάχιστον 2% του ΑΕΠ κάθε χώρας θα πρέπει να διατίθεται σε αμυντικές δαπάνες. άνω του 20% του συνόλου των αμυντικών δαπανών θα διατίθεται για την προμήθεια νέου κύριου αμυντικού εξοπλισμού. Σύμφωνα με τα οικονομικά στοιχεία αμυντικών δαπανών για το έτος 2017 εκτιμάται ότι το όριο του 2% καλύπτεται από τα εξής κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ: ΗΠΑ με ποσοστό 3,58%. Ελλάδα με ποσοστό 2,32%. Εσθονία με ποσοστό 2,14%. Ηνωμένο Βασίλειο με ποσοστό 2,14%. Ρουμανία με ποσοστό 2,02%. Πολωνία με ποσοστό 2,01%. Ηλ. Πηγή: https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_145409.htm 11
Αμυντικές Δαπάνες (ΝΑΤΟ) Αμυντικές Δαπάνες ΑΕΠ Ηλ. Πηγή: https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_145409.htm 12
Αμυντικές Δαπάνες (ΝΑΤΟ) Αμυντικές Δαπάνες ΑΕΠ Ηλ. Πηγή: https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_145409.htm 13
Αμυντικές Δαπάνες (ΝΑΤΟ) Αμυντικός Εξοπλισμός Αμυντικές Δαπάνες Αμυντικές Δαπάνες ΑΕΠ Ηλ. Πηγή: https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_145409.htm 14
Ρυθμός Οικονομικής Μεγέθυνσης (Ε.Ε.) Ηλ. Πηγή: https://data.worldbank.org/indicator/ny.gdp.mktp.kd.zg 15
Αμυντικές Δαπάνες (Ε.Ε.) Ηλ. Πηγή: https://www.sipri.org/databases/milex 16
Αμυντικές Δαπάνες (Ε.Ε.) 4 από τις 15 χώρες με τις μεγαλύτερες αμυντικές δαπάνες σε παγκόσμια κλίμακα για το 2016 βρίσκονται εντός της Ε.Ε. καταβάλλοντας συνολικά το 10% και είναι: Η Γαλλία με ποσοστό 3,3%. Το Ηνωμένο Βασίλειο με ποσοστό 2,9%. Η Γερμανία με ποσοστό 2,4%. Η Ιταλία με ποσοστό 1,7%. Σημαντική αύξηση σημειώνεται στις χώρες της δυτικής Ευρώπης (2,4%) και στην Ιταλία (11%), προσεγγίζοντας τα $28 δις. Η υπόψη αύξηση στην Ιταλία αποδίδεται κατά βάση στην ενίσχυση της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Στην κεντρική Ευρώπη: Το μεγαλύτερο ποσοστό αμυντικών δαπανών κατέχει η Πολωνία με ποσοστό 44%. Λόγω της κρίσης στην Ουκρανία καταγράφηκε η μεγαλύτερη αύξηση στη Λετονία (44%) και στη Λιθουανία (35%). Ηλ.Πηγή: https://www.sipri.org/media/press-release/2017/world-military-spending-increases-usa-and-europe 17
Ρυθμός Οικονομικής Μεγέθυνσης (Ελλάδα) Ηλ. Πηγή: https://data.worldbank.org/indicator/ny.gdp.mktp.kd.zg 18
Αμυντικές Δαπάνες (Ελλάδα) Ηλ. Πηγή: https://www.sipri.org/databases/milex 19
Αμυντικές Δαπάνες (Ελλάδα) Οι αμυντικές δαπάνες στην περίπτωση της Ελλάδας κατά το έτος 2016 ανήλθαν σε $4,973 δισεκατομμύρια (4,497 δισεκατομμύρια ευρώ). Το σύνολο των αμυντικών δαπανών ανέρχεται σε: 2,57% του ΑΕΠ της χώρας. $455,65/κατ άτομο (503,88 ευρώ). Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας (2007-2016) οι αμυντικές δαπάνες της χώρας σημείωσαν σημαντική μείωση κατά 35% ως αποτέλεσμα της δημοσιονομικής κρίσης. Με βάση τα ανωτέρω οικονομικά δεδομένα αμυντικών δαπανών η Ελλάδα καταλαμβάνει την 37η θέση στην παγκόσμια κατάταξη. Ταυτόχρονα, η χώρα διατηρεί μεταξύ των κρατών μελών του ΝΑΤΟ τη 2η θέση αμυντικών δαπανών ως προς το ΑΕΠ με ποσοστό που ανέρχεται σε 2,57%. Ηλ.Πηγή: https://www.sipri.org/media/press-release/2017/world-military-spending-increases-usa-and-europe 20
Συμπερασματικές Διαπιστώσεις Μέσα από την εξέταση των δεικτών για την παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια διαπιστώνεται αρνητική τάση η οποία επιβεβαιώνεται μέσα από: την αύξηση των αμυντικών δαπανών. την αύξηση του εμπορίου αμυντικού εξοπλισμού. την ένταση των βίαιων συγκρούσεων. την διαρκή και ταχεία εξέλιξη της αμυντικής τεχνολογίας. Από 1 Ιαν 16 ο ΟΗΕ κήρυξε επίσημα την έναρξη του προγράμματος για την βιώσιμη ανάπτυξη μέσω της επίτευξης 17 στόχων (2030 Agenda for Sustainable Development), μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται η ενίσχυση της εγκαθίδρυση της ειρήνης και η ενίσχυση της συνεργασίας. Βάσει της εμπειρίας του παρελθόντος η διεθνής συνεργασία αποτελεί την αναγκαία και επαρκή συνθήκη για την αντιμετώπιση των σύγχρονων προβλημάτων. Ηλ.Πηγή: https://www.sipri.org/sites/default/files/2017-09/yb17-summary-eng.pdf 21
1o Συνέδριο Οικονομικού Σώματος Αμυντικές Δαπάνες: Διεθνής Πρακτική - Προκλήσεις για το Μέλλον Τέλος Παρουσίασης 22