"Developing Identity ON Yield: Soil and Site" Acronym: DIONYSOS Ανάπτυξη Ταυτότητας στην Παραγωγή, το Έδαφος και την Περιοχή Έργο: DIONYSOS
Η περιοχή της Αν. Μακεδονίας Θράκης, αν και λιγότερο γνωστό, αποτελεί την αρχαιότερη οινοπαραγωγική περιοχή της Ελλάδας και ίσως και της Ευρώπης. Ευρήματα που ανακαλύφθηκαν στην περιοχή των Φιλίππων μαρτυρούν την καλλιέργεια της αμπέλου ήδη από το 4.000 πχ, ενώ και ιστορικά η περιοχή συνδέεται άμεσα με τη λατρεία του Διονύσου, ο οποίος πρωτοεμφανίζεται εδώ, προτού κατέλθει προς τα νότια, καταδεικνύοντας την καλλιέργεια της αμπέλου και την παραγωγή οίνου πολύ πριν αυτά διαδοθούν στο υπόλοιπο του Ελλαδικού χώρου. Έτσι, η ιστορία της περιοχής είναι άμεσα συνδεδεμένη με την καλλιέργεια του συγκεκριμένου προϊόντος, ενώ μόνο τυχαία δεν είναι η παραγωγή φημισμένων κρασιών της αρχαιότητας (Ίσμαρος οίνος, Μαρωνίτης, Θασίτης οίνος κλπ.) στη συγκεκριμένη περιοχή. Η σύνδεση, ωστόσο, της περιοχής και των παραγωγικών της χαρακτηριστικών της με τη συγκεκριμένη καλλιέργεια διακόπτεται, όταν ασθένειες πλήττουν τους Θρακικούς αμπελώνες συρρικνώνοντας την έκταση τους και καταδικάζοντας τους στην ουσιαστική εξαφάνιση. H επανεμφάνιση της αμπελοκαλλιέργειας ξεκινά την δεκαετία του 1970 αρχικά με την παραγωγή καταρχήν επιτραπέζιων σταφυλιών στην περιοχή της Καβάλας, ενώ λίγο αργότερα, κατά τη δεκαετία του 80, ξεκινάει πάλι η παραγωγή ποιοτικών κρασιών, αρχικά στη Δράμα και την Καβάλα (Δοξάτο, Παγγαίο κλπ.) με γρήγορη ανάπτυξη σχεδόν σε ολόκληρους τους Νομούς (Ξάνθη, Ροδόπη, κλπ.). Αντίστοιχα στην περιοχή του Έβρου - και ιδίως στο Σουφλί - η αμπελοκαλλιέργεια και η παραγωγή κρασιού γνώρισε μεγάλες δόξες από το 1870 έως στις αρχές του 20ου αιώνα. Τότε, με αφορμή την κατασκευή της γραμμής του Orient Express και την εγκατάσταση των Γάλλων, φυτεύτηκαν πολλές γαλλικές ποικιλίες και εγκαταστάθηκαν οι πρώτοι γραμμικοί αμπελώνες στην Ελλάδα. Σήμερα, στον «οινικό χάρτη» του Έβρου το μεγαλύτερο τμήμα του εβρίτικου αμπελώνα εντοπίζεται στις δημοτικές ενότητες Σουφλίου και Τριγώνου. Ο αμπελώνας της Περιφέρειας ΑΜΘ, σήμερα, αριθμεί αρκετές χιλιάδες καλλιεργούμεναα στρέμματα σφραγίζοντας πλέον την εικόνα του τοπίου της περιοχής. 2 Αυτά, μέχρι την έναρξη της κρίσης, όπου το ελληνικό κοινό ερχόταν σε επαφή με τα κρασιά ελληνικής παραγωγής και η κατανάλωση οίνου αυξανόταν συνεχώς. Με την έναρξη της οικονομικής κρίσης ξεκινάει και η αποκλιμάκωση της ζήτησης στην εγχώρια αγορά και έτσι μια σειρά οινοποιεία που δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια βρίσκονται αντιμέτωπα με το φάσμα της χρεωκοπίας, με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει για την τύχη των αμπελοκαλλιεργητών και τον εκτεταμένο αμπελώνα της περιοχής. Ως συνέπεια των παραπάνω είναι η στροφή κάποιων οινοποιών στην εξωτερική αγορά, αλλά παράλληλα και η εντατικοποίηση της προσπάθειας για περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας του παραγόμενου προϊόντος. Ωστόσο, με εξαίρεση κάποιους παραγωγούς που κατόρθωσαν να δημιουργήσουν το δικό τους brand, το παραγωγικό μοντέλο που ακολουθήθηκε στην οινοπαραγωγή Το έργο υλοποιείται μέσα από το Πρόγραμμα Συνεργασίας INTERREG VA Ελλάδα- Βουλγαρία 2014-2020
στην περιοχή, με την καλλιέργεια διεθνών εμπορικών ποικιλιών, διαδεδομένων διαδεδομένων ουσιαστικά σ ολόκληρο τον κόσμο, στερεί τους τοπικούς παραγωγούς από τις δυνατότητες διαφοροποίησης τους από τον ανταγωνισμό και την δυναμική τοποθέτηση τους στην αγορά. Στο παραπάνω πλαίσιο είναι προφανές ότι επιβάλλεται επανασχεδιασμός του παραγωγικού παρ προτύπου της αμπελοκαλλιέργειας και οινοπαραγωγής στην περιοχή με στόχο την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της και τη δυναμική τοποθέτηση της στην αγορά. Έχοντας υπόψη τα παραπάνω, γνωρίζοντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής, αλλά και τις ιδιαιτερότητες του συγκεκριμένου προϊόντος, κρίνεται σκόπιμος ο εμπλουτισμός της τοπικής οινοπαραγωγής με την ανάδειξη των τοπικών ποικιλιών και η εφαρμογή περισσότερο ολοκληρωμένων προσεγγίσεων στην προώθηση του προϊόντος, μέσα από τη διασύνδεση διασύνδεση του με τον τουριστικό τομέα, στη λογική της προώθησης της οινοτουριστικής αντίληψης στην περιοχή. Στην κατεύθυνση αυτή αποσκοπεί να συμβάλει το έργο «Ανάπτυξη «Ανάπτυξη Ταυτότητας στην Παραγωγή, το Έδαφος και την Περιοχή» Περιοχή - Dionysos με σκοπό την συγκέντρωση της τοπικής προσπάθειας στην ανάδειξη τοπικής τουριστικής ταυτότητας μέσα από τη διασύνδεση του τοπικού οίνου με την υπόλοιπη αγροδιατροφική παραγωγή, αλλά και την ιστορία και την παράδοση της περιοχής. Επιτυγχάνοντας έτσι τόσο τη διεύρυνση της αγοράς του τοπικού οίνου, και τη διατήρηση της παραγωγικής ταυτότητας της περιοχής, αλλά και την αύξηση της τουριστικής κίνησης γενικότερα στην περιοχή και την ενίσχυση της βιωσιμότητας της. Το έργο υλοποιείται μέσα από το Πρόγραμμα Συνεργασίας INTERREG VA Ελλάδα - Βουλγαρία 2014-2020 2014 3
ΠΑΚΕΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΕ 1 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ Το ΠΕ αφορά στην προετοιμασία του φακέλου υποψηφιότητας, στη δημιουργία δομών διαχείρισης του έργου σε κάθε εταίρο, στη συνεχή αξιολόγηση του και στο συντονισμό του στο σύνολο του. ΠΕ 2 ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ Το ΠΕ 2 ασχολείται με την ενημέρωση - ευαισθητοποίηση του κοινού για το συγκεκριμένο έργο. ΠΕ 3 ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Στο ΠΕ 3 καταγράφεται η αμπελοοινική ταυτότητα της περιοχής, προσδιορίζονται και αξιολογούνται οι γηγενείς ποικιλίες σε συνάρτηση με το έδαφος και την τοπική μικροχλωρίδα (ζυμομύκητες) και τα γευσιγνωστικά οργανοληπτικά τους χαρακτηριστικά. Καταρτίζονται γεωργοί και οινοποιοί στις κατάλληλες καλλιεργητικές και οινοποιητικές τεχνικές για την παραγωγή ποιοτικού προϊόντος. Δημιουργούνται ψηφιακοί χάρτες της περιοχής. ΠΕ 4 ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ - ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΦΙΛ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Στο ΠΕ 4 αναδεικνύεται η αμπελοοινική ταυτότητα της περιοχής με την τοποθέτηση ενημερωτικών πινακίδων με QRC (ψηφιακή ανάγνωση μέσω κινητού τηλεφώνου), παρεμβάσεις στην αισθητική εικόνα των οικισμών, την παραγωγή ενημερωτικού υλικού, δημιουργία ψηφιακής πλατφόρμας ενημέρωσης για τον αμπελώνα. 4 ΠΕ 5 ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Το ΠΕ5 περιλαμβάνει δραστηριότητες για την προετοιμασία για την ανάπτυξη τουρισμού, με την εκπαίδευση του προσωπικού σε φορείς φιλοξενίας, με την ευαισθητοποίηση της επιχειρηματικής κοινότητας σχετικά με την ταυτότητα της περιοχής, με τη δημιουργία ενός Συμφώνου Ποιότητας, με την προετοιμασία μιας βάσης δεδομένων με τους τουριστικούς πόρους της περιοχής, με την περιήγηση δημοσιογράφων στον αμπελώνα της περιοχής. ΠΕ 6 ΠΡΟΒΟΛΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ Το ΠΕ6 περιλαμβάνει δραστηριότητες για την προώθηση της περιοχής και την τοποθέτηση της στην αγορά, με την προετοιμασία σχεδίου μάρκετινγκ, λογότυπου και το σλόγκαν της περιοχής, δημοσιεύσεις, εκδηλώσεις γευσιγνωσίας, με τη συμμετοχή σε επιλεγμένες εκθέσεις και ενέργειες για την ενίσχυση της συνεργασίας. Το έργο υλοποιείται μέσα από το Πρόγραμμα Συνεργασίας INTERREG VA Ελλάδα - Βουλγαρία 2014-2020
ΕΤΑΙΡΟΙ ΕΡΓΟΥ Επικεφαλής Εταίρος (LΒ1): Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου - Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας Ελλάδα. Εταίρος 2 (PΒ2): Ινστιτούτο Αμπελουργίας και Οινολογίας - Βουλγαρία. Εταίρος 3 (PΒ3): Πανεπιστήμιο Plovdiv "Paisii Hilendarski" Τμήμα Οικονομίας και Κοινωνικών Επιστημών Βουλγαρία. Εταίρος 4 (PΒ4): Αναπτυξιακή Καβάλας Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρεία Ο.Τ.Α. - Ελλάδα. Εταίρος 5 (PΒ5): Ομοσπονδία Επαγγελματικών Βιοτεχνικών & Εμπορικών Σωματείων Έβρου Ελλάδα. Εταίρος 6 (PΒ6): Εταιρεία Διεθνικής Εκπαίδευσης και Ανάπτυξης TRANSCOOP Ελλάδα. Εταίρος 7 (PΒ7): Δήμος Kirkovo - Βουλγαρία. Εταίρος 8 (PΒ8): Εμπορικό και Βιοτεχνικό επιμελητήριο Χασκόβου Βουλγαρία. ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΡΓΟΥ 5 Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται στο ποσό των 735.778,70. ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Νοέμβριος 2017 - Οκτώβριος 2019 Το έργο υλοποιείται μέσα από το Πρόγραμμα Συνεργασίας INTERREG VA Ελλάδα- Βουλγαρία 2014-2020