Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 4 Μαΐου 2016 (OR. en)

Conseil UE Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 4 Μαΐου 2016 (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2016/0027 (COD) 8207/16 LIMITE ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Προεδρία Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων TELECOM 60 AUDIO 48 MI 258 CODEC 511 αριθ. προηγ. εγγρ.: 7955/16 TELECOM 47 AUDIO 44 MI 224 CODEC 463 Αριθ. εγγρ. Επιτρ.: 5814/16 TELECOM 13 AUDIO 6 MI 61 CODEC 125 +ADD1 +ADD2 Θέμα: ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ (ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ,ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑ) ΤΗΣ 26ΗΣ ΜΑΪΟΥ 2016 Πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη χρήση της ζώνης συχνοτήτων των 470-790 MHz στην Ένωση - Γενική προσέγγιση PUBLIC I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στις 2 Φεβρουαρίου 2016, η Επιτροπή ενέκρινε και διαβίβασε στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την προαναφερόμενη πρόταση η οποία προβλέπει την εκχώρηση από τα κράτη μέλη της χρήσης της ζώνης συχνοτήτων των 694-790 MHz («700 MHz») για ασύρματες ευρυζωνικές υπηρεσίες το αργότερο έως τις 30 Ιουνίου 2020. Αυτό θα διευκολύνει την προβλεπόμενη εξάπλωση της τεχνολογίας 5G από το 2020. Το χαμηλότερο μέρος της ζώνης UHF (470-694 MHz) θα παραμείνει διαθέσιμο για την επίγεια παροχή υπηρεσιών ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων, συμπεριλαμβανομένης της τηλεόρασης ελεύθερης πρόσβασης, και για τη χρήση ασύρματου ακουστικού εξοπλισμού παραγωγής προγράμματος και ειδικών εκδηλώσεων (PMSE). 8207/16 ΠΧΚ/μκρ 1 DGE 2B LIMITE EL

Μετά από διαδικασία διαβούλευσης με ευρωπαϊκούς φορείς, η Επιτροπή εκπόνησε στρατηγική της Ένωσης για τη μακροπρόθεσμη χρήση της ζώνης UHF. Η στρατηγική θα προωθήσει την ενιαία ψηφιακή αγορά και θα διασφαλίσει την αποδοτική διαχείριση του ραδιοφάσματος στη ζώνη UHF, λαμβάνοντας υπόψη την κοινωνική, πολιτιστική και οικονομική αξία του. Η στρατηγική της Επιτροπής για τη ζώνη UHF αποτελείται από τις ακόλουθες τρεις βασικές πτυχές: εναρμονισμένοι τεχνικοί όροι για ασύρματες ευρυζωνικές υπηρεσίες στη ζώνη συχνοτήτων των 700 ΜΗz βάσει της αρχής της ουδετερότητας της τεχνολογίας και των υπηρεσιών κοινή προθεσμία ώστε η ζώνη των 700 MHz να καταστεί διαθέσιμη για αποτελεσματική χρήση από ασύρματες ευρυζωνικές υπηρεσίες σύμφωνα με τους εναρμονισμένους τεχνικούς όρους και μέτρα συντονισμού για την υποστήριξη αυτής της μετάβασης προτεραιότητα στη διανομή οπτικοακουστικών μέσων στη ζώνη συχνοτήτων κάτω των 700 MHz σε συνδυασμό με ευέλικτη προσέγγιση όσον αφορά τον τρόπο χρήσης της ζώνης, η οποία είναι απαραίτητη προκειμένου να λαμβάνεται υπόψη η ποικιλομορφία όσον αφορά τη σημασία της ψηφιακής επίγειας τηλεόρασης στην αγορά των κρατών μελών. Η πρόταση της Επιτροπής συνοδεύεται από εκτίμηση επιπτώσεων, η οποία αναλύει τέσσερις διαφορετικές επιλογές πολιτικής. Η επιλογή που προτίμησε η Επιτροπή προβλέπει συντονισμένο καθορισμό και αδειοδότηση της ζώνης των 700 MHz για το ασύρματο ευρυζωνικό δίκτυο έως το 2020 και συντονισμένο καθορισμό της ζώνης συχνοτήτων κάτω των 700 MHz για ευέλικτη χρήση, βάσει της εθνικής ζήτησης, η οποία θα διασφαλίζει τη συνεχή παροχή υπηρεσιών ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων. Για να αποφεύγονται οι παρεμβολές, η χρήση του ραδιοφάσματος κάτω των 700 MHz θα πρέπει, σύμφωνα με την Επιτροπή, να περιορίζεται τεχνικά στη λειτουργία «κατερχόμενη ζεύξη μόνο». 8207/16 ΠΧΚ/μκρ 2 DGE 2B LIMITE EL

II. ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Η Επιτροπή υπέβαλε την πρόταση και την εκτίμηση του αντικτύπου στην Ομάδα «Τηλεπικοινωνίες και Κοινωνία της Πληροφορίας» (στο εξής η «Ομάδα») στις 4 Φεβρουαρίου 2016.Ακολούθησε εξέταση της εκτίμησης του αντικτύπου από την Ομάδα στις 24 Φεβρουαρίου και στις 3 Μαρτίου. Σε γενικές γραμμές, οι αντιπροσωπίες έκριναν ότι η εκτίμηση αντικτύπου περιλαμβάνει καλή και διεξοδική ανάλυση της πρότασης της Επιτροπής, η οποία αποτελεί κατάλληλη βάση για την εξέταση του σχεδίου απόφασης. Ωστόσο, οι αντιπροσωπίες σημείωσαν ότι η ανάλυση των ευρωπαϊκών και εθνικών αρμοδιοτήτων καθώς και οι οικονομικές επιπτώσεις της πρότασης θα μπορούσαν να διερευνηθούν περαιτέρω. Επιπλέον, θα μπορούσε να μελετηθεί περισσότερο κατά πόσον η ημερομηνία στο τέλος Ιουνίου 2020 για την απελευθέρωση της ζώνης των 700 MHz είναι κατάλληλη για όλα τα κράτη μέλη. III. ΕΚΚΡΕΜΗ ΘΕΜΑΤΑ Καθ όλη τη διάρκεια των μηνών Φεβρουαρίου- Απριλίου 2016, η Ομάδα εξέτασε επανειλημμένα την πρόταση της Επιτροπής. Από τη συζήτηση σε επίπεδο Ομάδας προέκυψαν διαφορές απόψεων και προτεραιοτήτων μεταξύ των κρατών μελών ως προς ορισμένα σημεία της πρότασης. Ως εκ τούτου, η Προεδρία εργάστηκε εντατικά για την εξεύρεση συμβιβαστικών λύσεων ώστε να καθησυχαστούν οι ανησυχίες των αντιπροσωπιών και να επιτευχθεί κατάλληλη ισορροπία στο κείμενο με σκοπό την επίτευξη γενικής προσέγγισης. Το συμβιβαστικό κείμενο της Προεδρίας, ως έχει στο παράρτημα, συνιστά ισορροπημένη συμβιβαστική λύση η οποία, καταρχήν, θα μπορούσε να γίνει ευρέως αποδεκτή από τις αντιπροσωπίες. Τα κύρια ζητήματα για τα οποία το εν λόγω συμβιβαστικό κείμενο πρέπει να επιβεβαιωθεί είναι τα εξής. 8207/16 ΠΧΚ/μκρ 3 DGE 2B LIMITE EL

Εκχώρηση της χρήσης της ζώνης των 700 MHz στις ασύρματες ευρωζωνικές υπηρεσίες το αργότερο έως τις 30 Ιουνίου 2020 ( άρθρο 1 και αιτιολογική παράγραφος 9α): Ορισμένες αντιπροσωπίες θεωρούν ότι το έτος 2020 είναι πολύ νωρίς για να επιτραπεί η χρήση της ζώνης των 700 MHz για ασύρματες ευρυζωνικές υπηρεσίες, ιδίως λόγω του γεγονότος ότι πολλές από τις υφιστάμενες άδειες για υπηρεσίες ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων στη ζώνη αυτή εξακολουθούν να ισχύουν αρκετά μετά το 2020. Επιπλέον, η ανακατανομή των υπηρεσιών ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων στην ζώνη κάτω των 700 MHz θα δημιουργήσει πρόσθετο οικονομικό κόστος για τους τελικούς χρήστες και τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς και θα προκαλέσει αύξηση του διοικητικού φόρτου. Ωστόσο, άλλες αντιπροσωπίες θα προτιμούσαν να επιτραπούν οι ασύρματες ευρυζωνικές υπηρεσίες στη ζώνη των 700 MHz νωρίτερα, επιθυμώντας μια ταχύτερη ευρωπαϊκή εναρμονισμένη προσέγγιση όσον αφορά τη χρήση αυτής της ζώνης συχνοτήτων. Εξάλλου, ορισμένα κράτη μέλη έχουν ήδη ολοκληρώσει, ή κοντεύουν να ολοκληρώσουν, τις εθνικές διαδικασίες έγκρισης για τη διάθεση της ζώνης των 700 MHz στις ασύρματες ευρυζωνικές υπηρεσίες και περαιτέρω καθυστέρηση στην εκχώρηση της ζώνης των 700 MHz στις υπηρεσίες αυτές θα παρέτεινε τον πιθανό κίνδυνο επιζήμιων διασυνοριακών παρεμβολών. Σύμφωνα με το συμβιβαστικό κείμενο της Προεδρίας, η ημερομηνία που προτείνει η Επιτροπή (30 Ιουνίου 2020) διατηρείται. Ωστόσο, για να καλυφθούν οι αντιπροσωπείες που επιθυμούν μεταγενέστερη ημερομηνία, η Προεδρία εισήγαγε τη δυνατότητα να καθυστερήσει η διάθεση της ζώνης έως δύο χρόνια για δεόντως αιτιολογημένους λόγους. Η Επιτροπή και τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη θα πρέπει να ενημερωθούν δεόντως. Στην αιτιολογική σκέψη 9α περιλαμβάνεται κατάλογος παραδειγμάτων δεόντως αιτιολογημένων λόγων και ορίζεται ότι τα κράτη μέλη πρέπει να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να ελαχιστοποιήσουν πιθανές παρεμβολές σε άλλα κράτη μέλη. Διαθεσιμότητα της ζώνης συχνοτήτων κάτω των 700 MHz για υπηρεσίες ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων έως τουλάχιστον το 2030 (άρθρο 4): Μερικές αντιπροσωπίες υποστηρίζουν ότι η διαθεσιμότητα της ζώνης κάτω των 700 MHz για υπηρεσίες ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων τουλάχιστον έως το 2030 είναι υπερβολικά μεγάλη. Συνεπεία αυτού, η εξασφάλιση παροχής υπηρεσιών ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων θα μπορούσε να υπερβαίνει το 2030, γεγονός που θα μπορούσε να παρεμποδίσει σημαντικά την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών. Επιπλέον, τα κράτη μέλη θα έπρεπε να έχουν την πλήρη ευελιξία να αποφασίζουν σχετικά με τη χρήση της ζώνης συχνοτήτων κάτω των 700 MHz για ασύρματες ευρυζωνικές υπηρεσίες. 8207/16 ΠΧΚ/μκρ 4 DGE 2B LIMITE EL

Ωστόσο, δεδομένου ότι με την παρούσα απόφαση οι υπηρεσίες ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων θα πρέπει να ανακατανεμηθούν στη ζώνη συχνοτήτων κάτω των 700 MHz, η Προεδρία, υποστηριζόμενη από αρκετές αντιπροσωπίες, πιστεύει ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό να υπάρχει μακροπρόθεσμη ρυθμιστική προβλεψιμότητα για τις υπηρεσίες ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων, ιδίως την επίγεια ψηφιακή τηλεόραση (DTT). Ως εκ τούτου, οι υπηρεσίες αυτές θα πρέπει να έχουν πρόσβαση στη ζώνη κάτω των 700 MHz τουλάχιστον έως το 2030. Αυτό είναι επίσης σύμφωνο με τα συμπεράσματα της Παγκόσμιας Διάσκεψης Ραδιοεπικοινωνιών του 2015 καθώς και με τις συστάσεις που περιέχονται στην έκθεση Lamy (παρόλο που η χρήση της ζώνης κάτω των 700 MHz θα πρέπει να επανεξεταστεί το 2025). Κατόπιν των ανωτέρω, όλες οι αντιπροσωπίες διατηρούν επιφύλαξη εξέτασης σχετικά με τις αλλαγές που εισήχθησαν κατά τη διάρκεια της τελευταίας συνεδρίασης της Ομάδας στις 22 Απριλίου 2016. Τα αποτελέσματα των συζητήσεων, καθώς και το νέο συμβιβαστικό κείμενο της Προεδρίας παρατίθεται στο παράρτημα του παρόντος σημειώματος. Οι τελευταίες αλλαγές σημειώνονται με έντονους υπογραμμισμένους χαρακτήρες. Οι διαγραφές σημειώνονται με [ ]. Οι μεταβολές σε σχέση με την πρόταση της Επιτροπής σημειώνονται με έντονους χαρακτήρες και οι διαγραφές με []. Οι αιτιολογικές σκέψεις τροποποιήθηκαν ώστε να λαμβάνουν υπόψη τις αλλαγές στο διατακτικό. IV. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Υπό το πρίσμα των ανωτέρω, καλείται η Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων να εξετάσει και να επιβεβαιώσει το συμβιβαστικό κείμενο της Προεδρίας ως έχει στο παράρτημα του παρόντος σημειώματος και να το προωθήσει στο Συμβούλιο Μεταφορών, Τηλεπικοινωνιών και Ενέργειας προκειμένου να εγκρίνει γενική προσέγγιση κατά τη σύνοδό του στις 26 Μαΐου 2016. 8207/16 ΠΧΚ/μκρ 5 DGE 2B LIMITE EL

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2016/0027 (COD) Πρόταση για ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με τη χρήση της ζώνης συχνοτήτων των 470-790 MHz στην Ένωση ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 114, Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Κατόπιν διαβίβασης του σχεδίου νομοθετικής πράξης στα εθνικά κοινοβούλια, Έχοντας υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής 1, Έχοντας υπόψη τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών 2, Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, Εκτιμώντας τα ακόλουθα: 1 2 ΕΕ C της, σ.. ΕΕ C της, σ.. 8207/16 ΠΧΚ/μκρ 6

(1) Στο πολυετές πρόγραμμα πολιτικής για το ραδιοφάσμα που θεσπίστηκε με την απόφαση 243/2012/ΕΕ 3, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έθεσαν τους στόχους του προσδιορισμού ραδιοφάσματος τουλάχιστον 1200 MHz, το οποίο θα είναι κατάλληλο για υπηρεσίες ασύρματων, ευρυζωνικών ηλεκτρονικών επικοινωνιών στην Ένωση έως το 2015, της υποστήριξης της περαιτέρω ανάπτυξης καινοτόμων υπηρεσιών [ ] ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων μέσω της εξασφάλισης επαρκούς ραδιοφάσματος για τη δορυφορική και επίγεια παροχή αυτών των υπηρεσιών, εφόσον τεκμηριωθεί σαφώς η σχετική ανάγκη, και της εξασφάλισης επαρκούς ραδιοφάσματος για τις υπηρεσίες παραγωγής προγράμματος και ειδικών εκδηλώσεων (PMSE). (1α) Η παρούσα απόφαση δεν θίγει τα μέτρα που λαμβάνονται σε εθνικό επίπεδο, σύμφωνα με το δίκαιο της Ένωσης, τα οποία επιδιώκουν στόχους γενικού συμφέροντος που έχουν σχέση με το δικαίωμα των κρατών μελών να οργανώνουν και να χρησιμοποιούν το ραδιοφάσμα τους για σκοπούς δημόσιας τάξης, δημόσιας ασφάλειας και άμυνας. (2) Στη στρατηγική της για την ενιαία ψηφιακή αγορά 4, η Επιτροπή υπογραμμίζει τη σημασία της ζώνης συχνοτήτων των 694-790 MHz («700 MHz») για τη διασφάλιση της παροχής ευρυζωνικών υπηρεσιών σε αγροτικές περιοχές και τονίζει την ανάγκη για συντονισμένη αποδέσμευση αυτής της ζώνης συχνοτήτων, μέσω της παράλληλης κάλυψης των ειδικών αναγκών διανομής υπηρεσιών [ ] ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων. 3 4 Απόφαση αριθ. 243/2012/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Μαρτίου 2012, σχετικά με την καθιέρωση πολυετούς προγράμματος πολιτικής για το ραδιοφάσμα (ΕΕ L 81 της 21.3.2012, σ. 7). Βλ. http://ec.europa.eu/priorities/digital-single-market/index_en.htm. 8207/16 ΠΧΚ/μκρ 7

(3) Το ραδιοφάσμα στη ζώνη συχνοτήτων των 470-790 MHz αποτελεί πολύτιμο στοιχείο για την οικονομικά αποδοτική ανάπτυξη ασύρματων δικτύων με καθολική κάλυψη []. Αυτό το ραδιοφάσμα χρησιμοποιείται σήμερα στην Ένωση για την ψηφιακή επίγεια τηλεόραση (DTT) και τον ασύρματο ακουστικό εξοπλισμό παραγωγής προγράμματος και ειδικών εκδηλώσεων (PMSE). Συμβάλλει στην ανάπτυξη των τομέων των μέσων επικοινωνίας, της δημιουργίας και του πολιτισμού, οι οποίοι βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε αυτήν τον πόρο του ραδιοφάσματος για την ασύρματη παροχή περιεχομένου στους [ ] τελικούς χρήστες. (4) Στην περιοχή 1, η οποία περιλαμβάνει την Ένωση, οι κανονισμοί ραδιοεπικοινωνιών της Διεθνούς Ένωσης Τηλεπικοινωνιών (ITU) που εκδόθηκαν από την παγκόσμια διάσκεψη ραδιοεπικοινωνιών το 2015 κατανέμουν τη ζώνη συχνοτήτων των 700 MHz στην υπηρεσία ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων και στην υπηρεσία κινητών επικοινωνιών (με την εξαίρεση της κινητής αεροναυτικής υπηρεσίας) σε εξίσου πρωτεύουσα βάση και η ζώνη συχνοτήτων των 470-694 MHz («κάτω των 700 MHz») συνεχίζει να κατανέμεται αποκλειστικά στην υπηρεσία ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων, σε πρωτεύουσα βάση, και στη χρήση ασύρματου ακουστικού εξοπλισμού παραγωγής προγράμματος και ειδικών εκδηλώσεων, σε δευτερεύουσα βάση. (5) Η ταχέως αναπτυσσόμενη κίνηση στο ασύρματο ευρυζωνικό δίκτυο καθιστά αναγκαία την ύπαρξη βελτιωμένης χωρητικότητας ασύρματου δικτύου. Το ραδιοφάσμα στη ζώνη συχνοτήτων των 700 MHz προσφέρει τόσο πρόσθετη χωρητικότητα όσο και καθολική κάλυψη, ιδίως για τις αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, σε προκαθορισμένους εθνικούς τομείς προτεραιότητας, π.χ. κατά μήκος σημαντικών χερσαίων οδών μεταφορών και για χρήση σε εσωτερικούς χώρους και για μεγάλου εύρους επικοινωνίες μεταξύ μηχανημάτων. Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να ληφθούν συνεκτικά μέτρα για υψηλής ποιότητας επίγεια ασύρματη κάλυψη σε ολόκληρη την Ένωση, βάσει βέλτιστων εθνικών πρακτικών όσον αφορά τις υποχρεώσεις των φορέων εκμετάλλευσης σχετικά με τις άδειες, τα οποία θα στοχεύουν στην επίτευξη του στόχου του προγράμματος πολιτικής για το ραδιοφάσμα για την εξασφάλιση της πρόσβασης όλων των πολιτών σε ευρυζωνικές ταχύτητες τουλάχιστον 30 Mb/s έως το 2020. Κατ αυτόν τον τρόπο, τα μέτρα θα προωθούν καινοτόμες ψηφιακές υπηρεσίες και θα εξασφαλίζουν μακροπρόθεσμα κοινωνικοοικονομικά οφέλη. 8207/16 ΠΧΚ/μκρ 8

(6) Η κοινή χρήση του ραδιοφάσματος εντός μιας κοινής ζώνης συχνοτήτων μεταξύ της δικατευθυντικής ασύρματης ευρυζωνικής χρήσης για κάλυψη ευρείας περιοχής (ανερχόμενη και κατερχόμενη ζεύξη), αφενός, και της μονοκατευθυντικής χρήσης για τηλεοπτικές μεταδόσεις ή υπηρεσία ασύρματου ακουστικού εξοπλισμού παραγωγής προγράμματος και ειδικών εκδηλώσεων, αφετέρου, εγείρει προβλήματα από τεχνική άποψη σε περίπτωση που οι περιοχές κάλυψης αλληλοεπικαλύπτονται ή είναι κοντά. Αυτό σημαίνει ότι η αναδιάθεση της ζώνης συχνοτήτων των 700 MHz για υπηρεσίες δικατευθυντικών επίγειων ασύρματων ευρυζωνικών ηλεκτρονικών επικοινωνιών θα στερήσει στους χρήστες της ψηφιακής επίγειας τηλεόρασης και της υπηρεσίας ασύρματου ακουστικού εξοπλισμού παραγωγής προγράμματος και ειδικών εκδηλώσεων ένα μέρος των πόρων τους σε ραδιοφάσμα. Επομένως, οι τομείς της ψηφιακής επίγειας τηλεόρασης και παραγωγής προγράμματος και ειδικών εκδηλώσεων χρειάζονται μακροπρόθεσμη ρυθµιστική προβλεψιµότητα σχετικά με τη διαθεσιμότητα επαρκούς ραδιοφάσματος, ώστε να μπορούν να εξασφαλίζουν τη βιώσιμη παροχή και ανάπτυξη των υπηρεσιών τους, ιδίως τηλεοπτικών υπηρεσιών που εκπέμπονται δωρεάν και να διασφαλίζουν τις επενδύσεις τους. Ενδέχεται να απαιτούνται μέτρα σε εθνικό επίπεδο και σε επίπεδο Ένωσης ώστε να εξασφαλιστούν πρόσθετοι πόροι ραδιοφάσματος για χρήση από την υπηρεσία ασύρματου ακουστικού εξοπλισμού παραγωγής προγράμματος και ειδικών εκδηλώσεων εκτός της ζώνης συχνοτήτων των 470-790 MHz. (7) Στην έκθεσή του προς την Επιτροπή («έκθεση Lamy») 5, ο Pascal Lamy, πρόεδρος της ομάδας υψηλού επιπέδου για τη μελλοντική χρήση της ζώνης συχνοτήτων των 470-790 MHz, πρότεινε να διατεθεί η ζώνη συχνοτήτων των 700 MHz για το ασύρματο ευρυζωνικό δίκτυο έως το 2020 (+/- δύο έτη). Αυτή η ενέργεια θα συμβάλει στην επίτευξη του στόχου της μακροπρόθεσμης ρυθμιστικής προβλεψιμότητας για την πρόσβαση της ψηφιακής επίγειας τηλεόρασης στη ζώνη συχνοτήτων κάτω των 700 MHz έως το 2030, παρόλο που ο συγκεκριμένος στόχος πρέπει να επανεξεταστεί έως το 2025. [] 5 Έκθεση που εκπονήθηκε από τον κ. Pascal Lamy, διαθέσιμη στη διεύθυνση: https://ec.europa.eu/digital-agenda/en/news/report-results-work-high-level-group-future-useuhf-band. 8207/16 ΠΧΚ/μκρ 9

(8) Η ομάδα για την πολιτική ραδιοφάσματος (RSPG) συνέστησε στη γνώμη που εξέδωσε σχετικά με μια μακροπρόθεσμη στρατηγική για τη μελλοντική χρήση της ζώνης συχνοτήτων των 470-790 MHz στην Ένωση («γνώμη της ομάδας για την πολιτική ραδιοφάσματος») την υιοθέτηση συντονισμένης προσέγγισης σε ολόκληρη την Ένωση ώστε να καταστεί η ζώνη συχνοτήτων των 700 MHz διαθέσιμη για αποτελεσματική χρήση για υπηρεσίες ασύρματων ευρυζωνικών ηλεκτρονικών επικοινωνιών έως το τέλος του 2020 σημειώνοντας ότι τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν για δεόντως αιτιολογημένους λόγους να καθυστερήσουν τη διαθεσιμότητα της ζώνης το πολύ για δύο χρόνια. Αυτό θα γίνει σε συνδυασμό με την εξασφάλιση μακροπρόθεσμης διαθεσιμότητας έως το 2030 της ζώνης συχνοτήτων κάτω των 700 MHz για την παροχή υπηρεσιών [ ] ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων. Η ομάδα για την πολιτική ραδιοφάσματος συνιστά [ ] ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν την ευελιξία να χρησιμοποιούν τη ζώνη συχνοτήτων κάτω των 700 MHz [ ] για υπηρεσίες ασύρματων ευρυζωνικών ηλεκτρονικών επικοινωνιών «με την προϋπόθεση ότι αυτή η χρήση είναι συμβατή με τις ανάγκες των ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων στο συγκεκριμένο κράτος μέλος και δεν δημιουργεί πρόβλημα στις υπηρεσίες της ψηφιακής επίγειας τηλεόρασης σε γειτονικές χώρες». (9) [ ] Ορισμένα κράτη μέλη έχουν ήδη ξεκινήσει ή ολοκληρώσει εθνική διαδικασία για την αδειοδότηση της χρήσης της ζώνης συχνοτήτων των 700 MHz για υπηρεσίες δικατευθυντικών επίγειων ασύρματων ευρυζωνικών ηλεκτρονικών επικοινωνιών [ ]. Απαιτείται συντονισμένη προσέγγιση για τη μελλοντική χρήση της ζώνης συχνοτήτων των []700 MHz, η οποία θα εξασφαλίζει επίσης ρυθμιστική προβλεψιμότητα, θα εξισορροπεί τις διαφορές στα κράτη μέλη μέσω στόχων ενιαίας αγοράς και θα προάγει τον ευρωπαϊκό ηγετικό ρόλο στις διεθνείς τεχνολογικές εξελίξεις []. Σε αυτό το πλαίσιο, τα κράτη μέλη πρέπει να υποχρεούνται να αναδιαθέσουν τη ζώνη συχνοτήτων των 700 MHz εγκαίρως, σύμφωνα με το δίκαιο της Ένωσης και το εθνικό δίκαιο. 8207/16 ΠΧΚ/μκρ 10

(9α) Τα κράτη μέλη που δεν είναι σε θέση να επιτρέψουν τη χρήση της ζώνης συχνοτήτων των 694-790 MHz για επίγεια συστήματα παροχής ασύρματων ευρυζωνικών ηλεκτρονικών επικοινωνιών από τις 30 Ιουνίου 2020 θα πρέπει να δικαιολογήσουν δεόντως τις ενδεχόμενες καθυστερήσεις. Οι λόγοι καθυστέρησης μπορούν να περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, ανεπίλυτα προβλήματα διασυνοριακού συντονισμού, ανεπίλυτες επιζήμιες παρεμβολές, την ανάγκη να διασφαλιστεί η τεχνική μετάβαση σε προηγμένα πρότυπα ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης δεδομένου του μεγάλου αριθμού ατόμων που θίγεται από τη διαδικασία, το οικονομικό κόστος της μετάβασης που υπερβαίνει τα έσοδα που αναμένονται από τις διαδικασίες ανάθεσης ή λόγους ανωτέρας βίας. Τα άλλα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα πρέπει να ενημερώνονται δεόντως μέσω των εθνικών χαρτών πορείας που δημοσιεύονται δυνάμει της παρούσας απόφασης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα για να ελαχιστοποιήσουν τις προκαλούμενες παρεμβολές στα γειτονικά κράτη μέλη. (10) Η χρήση της ζώνης συχνοτήτων των 700 MHz από άλλες εφαρμογές σε χώρες εκτός της Ένωσης, η οποία επιτρέπεται από διεθνείς συμφωνίες, ή σε μέρη της εθνικής επικράτειας εκτός του αποτελεσματικού ελέγχου των αρχών του κράτους μέλους, μπορεί να περιορίζει τη χρήση της ζώνης για υπηρεσίες επίγειων ασύρματων ευρυζωνικών ηλεκτρονικών επικοινωνιών σε ορισμένα κράτη μέλη. Η κατάσταση αυτή ενδέχεται να εμποδίζει αυτά τα κράτη μέλη να συμμορφώνονται με το κοινό χρονοδιάγραμμα που έχει οριστεί σε επίπεδο Ένωσης. Τα οικεία κράτη μέλη πρέπει να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε να ελαχιστοποιείται η διάρκεια και η γεωγραφική έκταση αυτών των περιορισμών και να ζητούν τη συνδρομή της Ένωσης, όπου είναι απαραίτητο, δυνάμει του άρθρου 10 παράγραφος 2 του προγράμματος πολιτικής για το ραδιοφάσμα. Πρέπει να ενημερώνουν επίσης την Επιτροπή για τέτοιου είδους περιορισμούς, σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 2 και το άρθρο 7, και οι πληροφορίες πρέπει να δημοσιεύονται σύμφωνα με το άρθρο 5 της απόφασης αριθ. 676/2002/ΕΚ 6. 6 Απόφαση αριθ. 676/2002/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 7ης Μαρτίου 2002, σχετικά με ένα κανονιστικό πλαίσιο για την πολιτική του ραδιοφάσματος στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα (απόφαση ραδιοφάσματος) (ΕΕ L 108 της 24.4.2002, σ. 1). 8207/16 ΠΧΚ/μκρ 11

(11) Η χρήση της ζώνης συχνοτήτων των 700 MHz για υπηρεσίες επίγειων ασύρματων ευρυζωνικών ηλεκτρονικών επικοινωνιών πρέπει να υπαχθεί σε καθεστώς ευέλικτης αδειοδότησης το συντομότερο δυνατό. Το καθεστώς αυτό πρέπει να περιλαμβάνει τη δυνατότητα των κατόχων δικαιωμάτων χρήσης του ραδιοφάσματος να εμπορεύονται και να μισθώνουν τα υφιστάμενα δικαιώματά τους στο πλαίσιο της εφαρμογής των άρθρων 9, 9α και 9β της οδηγίας 2002/21/ΕΚ 7. (12) Είναι σημαντικό να επιτευχθεί μακροπρόθεσμη ρυθμιστική προβλεψιμότητα για την πρόσβαση της ψηφιακής επίγειας τηλεόρασης (DTT) στη ζώνη συχνοτήτων κάτω των 700 MHz, λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα της Παγκόσμιας Διάσκεψης Ραδιοεπικοινωνιών το 2015. Σύμφωνα με τα άρθρα 9 και 9α της οδηγίας 2002/21/ΕΚ, τα κράτη μέλη πρέπει να εφαρμόζουν μια ευέλικτη προσέγγιση όπου είναι δυνατόν και μπορούν να επιτρέπουν την εισαγωγή εναλλακτικών χρήσεων [ ]σύμφωνα με τις εθνικές ανάγκες και την κατά προτεραιότητα κατανομή της εν λόγω ζώνης σε υπηρεσίες ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων βάσει του κανονισμού ραδιοεπικοινωνιών της Διεθνούς Ένωσης Τηλεπικοινωνιών (ITU) [ ]. Στις περιπτώσεις που επιτρέπουν εναλλακτική χρήση εντός της ζώνης συχνοτήτων κάτω των 700 MHz [ ], τα κράτη μέλη θα πρέπει να μεριμνούν ώστε η εν λόγω χρήση να μην προκαλεί επιζήμια παρεμβολή σε [ ] ψηφιακές επίγειες τηλεοπτικές μεταδόσεις σε γειτονικά κράτη μέλη, όπως προβλέπεται στη συμφωνία που συνάφθηκε στην περιφερειακή διάσκεψη ραδιοεπικοινωνιών του 2006 8. 7 8 Οδηγία 2002/21/ΕΚ, της 7ης Μαρτίου 2002, σχετικά με κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών (οδηγία-πλαίσιο) (ΕΕ L 108 της 24.4.2002, σ. 33). Περιφερειακή διάσκεψη ραδιοεπικοινωνιών του 2006 για τον σχεδιασμό της υπηρεσίας ψηφιακής επίγειας τηλεοπτικής μετάδοσης σε τμήματα των περιοχών 1 και 3 στις ζώνες συχνοτήτων των 174-230 MHz και των 470-862 MHz στη Γενεύη. 8207/16 ΠΧΚ/μκρ 12

(13) [] (14) Τα κράτη μέλη πρέπει να εκδώσουν συνεκτικούς εθνικούς χάρτες πορείας για να διευκολύνουν τη χρήση της ζώνης συχνοτήτων των 700 MHz για υπηρεσίες επίγειων ασύρματων ευρυζωνικών ηλεκτρονικών επικοινωνιών, εξασφαλίζοντας παράλληλα τη συνέχιση της παροχής των υπηρεσιών τηλεοπτικής μετάδοσης που αποσύρονται από τη ζώνη. Μόλις τα κράτη μέλη εκδώσουν τους χάρτες πορείας, πρέπει να τους κοινοποιήσουν, με διαφανή διαδικασία, σε ολόκληρη την Ένωση. Οι χάρτες πορείας πρέπει να καλύπτουν δραστηριότητες και χρονοδιαγράμματα για τον επανασχεδιασμό των συχνοτήτων, τις τεχνικές εξελίξεις όσον αφορά τον εξοπλισμό του δικτύου και των τελικών χρηστών, τη συνύπαρξη μεταξύ ραδιοηλεκτρικού και μη ραδιοηλεκτρικού εξοπλισμού, τα υφιστάμενα και τα νέα καθεστώτα αδειοδότησης και πληροφορίες για τη δυνατότητα αντιστάθμισης του κόστους μετάβασης, όπου ανακύπτει τέτοιο κόστος, ώστε να αποφευχθεί, μεταξύ άλλων, το κόστος για τους τελικούς χρήστες ή τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς. Στις περιπτώσεις που τα κράτη μέλη σκοπεύουν να διατηρήσουν την ψηφιακή επίγεια τηλεόραση, οι χάρτες πορείας πρέπει να [ ] εξετάζουν τη δυνατότητα διευκόλυνσης των αναβαθμίσεων του εξοπλισμού μετάδοσης σε τεχνολογίες περισσότερο αποδοτικής χρήσης του ραδιοφάσματος, όπως προηγμένοι μορφότυποι βίντεο (π.χ. κωδικοποίηση αρχείων βίντεο υψηλής απόδοσης (EVC)) ή τεχνολογίες μετάδοσης σήματος (π.χ. ψηφιακή επίγεια τηλεόραση δεύτερης γενιάς (DVB-T2)). (15) Το πεδίο εφαρμογής και ο μηχανισμός της πιθανής αποζημίωσης για την ολοκλήρωση της μετάβασης όσον αφορά τη χρήση του ραδιοφάσματος [ ]πρέπει να αναλύονται σύμφωνα με τις οικείες εθνικές διατάξεις, όπως ορίζεται στο άρθρο 14 της οδηγίας 2002/20/ΕΚ 9, και να συνάδουν με τις διατάξεις των άρθρων 107 και 108 της ΣΛΕΕ. 9 Οδηγία 2002/20/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 7ης Μαρτίου 2002, για την αδειοδότηση δικτύων και υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών (οδηγία για την αδειοδότηση) (EE L 108 της 24.04.2002, σ. 21). 8207/16 ΠΧΚ/μκρ 13

(16) Δεδομένου ότι ο στόχος της παρούσας απόφασης, δηλαδή η διασφάλιση της συντονισμένης προσέγγισης [ ] όσον αφορά τη χρήση του ραδιοφάσματος στη ζώνη συχνοτήτων των 470-790 MHz στην Ένωση σύμφωνα με κοινούς στόχους, δεν μπορεί να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη και μπορεί, κατά συνέπεια, λόγω της κλίμακας και των αποτελεσμάτων του, να επιτευχθεί καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να θεσπίσει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, όπως αυτή διατυπώνεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εξάλλου, σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας που ορίζεται στο ίδιο άρθρο, η παρούσα απόφαση δεν υπερβαίνει τα αναγκαία για την επίτευξη του εν λόγω στόχου μέτρα. ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ: 8207/16 ΠΧΚ/μκρ 14

Άρθρο 1 (1) Το αργότερο στις 30 Ιουνίου 2020, τα κράτη μέλη επιτρέπουν τη χρήση της ζώνης συχνοτήτων των 694-790 MHz για επίγεια συστήματα παροχής υπηρεσιών ασύρματων ευρυζωνικών ηλεκτρονικών επικοινωνιών μόνον υπό εναρμονισμένους τεχνικούς όρους που καθορίζονται από την Επιτροπή σύμφωνα με το άρθρο 4 της απόφασης 676/2002/ΕΚ. Τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν, για δεόντως αιτιολογημένους λόγους, να καθυστερήσουν τη διαθεσιμότητα της ζώνης για δύο έτη. Εάν τα κράτη μέλη αποφασίσουν να καθυστερήσουν τη διαθεσιμότητα της ζώνης, ενημερώνουν τα άλλα κράτη μέλη και την Επιτροπή μέσω του εθνικού χάρτη πορείας που προβλέπεται στο άρθρο 5. Εφόσον είναι απαραίτητο, τα κράτη μέλη εφαρμόζουν τη διαδικασία αδειοδότησης ή τροποποιούν σχετικά υφιστάμενα δικαιώματα χρήσης του ραδιοφάσματος σύμφωνα με την οδηγία 2002/20/ΕΚ ώστε να επιτρέπουν την εν λόγω χρήση. (2) Για να επιτρέπεται η χρήση της ζώνης συχνοτήτων των 694-790 MHz σύμφωνα με την παράγραφο 1, τα κράτη μέλη οφείλουν να συνάψουν, έως την 31η Δεκεμβρίου 2017, όλες τις απαραίτητες διασυνοριακές συμφωνίες συντονισμού συχνότητας εντός της Ένωσης. (3) Τα κράτη μέλη δεν δεσμεύονται από τις υποχρεώσεις των παραγράφων 1 και 2 σε γεωγραφικές περιοχές στις οποίες δεν έχει επιλυθεί ακόμα το ζήτημα του συντονισμού συχνοτήτων με τρίτες χώρες, εφόσον τα κράτη μέλη καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να ελαχιστοποιούν τη διάρκεια και τη γεωγραφική έκταση του εν λόγω ανεπίλυτου συντονισμού και υποβάλλουν ετησίως τα αποτελέσματα στην Επιτροπή, έως ότου να επιλυθούν τα εκκρεμή ζητήματα συντονισμού. Η παρούσα παράγραφος ισχύει επίσης για τα προβλήματα συντονισμού του ραδιοφάσματος στην Κυπριακή Δημοκρατία τα οποία προξενούνται επειδή η άσκηση αποτελεσματικού ελέγχου από την Κυβέρνηση της Κύπρου παρεμποδίζεται σε μέρος της επικράτειας της χώρας. (3α) Η παρούσα απόφαση δεν θίγει το δικαίωμα των κρατών μελών να οργανώνουν και να χρησιμοποιούν το ραδιοφάσμα τους για σκοπούς δημόσιας τάξης, δημόσιας ασφάλειας και άμυνας. 8207/16 ΠΧΚ/μκρ 15

Άρθρο 2 [ ] Κατά την παραχώρηση των δικαιωμάτων χρήσης της ζώνης των 694-790 MHz για επίγεια συστήματα παροχής υπηρεσιών ασύρματων ευρυζωνικών ηλεκτρονικών επικοινωνιών, τα κράτη μέλη επιτρέπουν τη μεταβίβαση ή τη μίσθωσή τους [ ]. Άρθρο 3 Οσάκις τα κράτη μέλη εγκρίνουν τη χρήση της ζώνης συχνοτήτων των 694-790 MHz ή τροποποιούν υφιστάμενα δικαιώματα χρήσης αυτής της ζώνης συχνοτήτων, λαμβάνουν δεόντως υπόψη την ευκαιρία να βελτιώσουν το επίπεδο και την ποιότητα των υπηρεσιών και την κάλυψη του πληθυσμού και της επικρατείας τους μέσω υπηρεσιών που προσφέρονται στη ζώνη, συμπεριλαμβανομένων μέτρων που αποσκοπούν στην παροχή υπηρεσιών σε προκαθορισμένους εθνικούς τομείς προτεραιότητας όπου αυτό απαιτείται, π.χ. κατά μήκος σημαντικών χερσαίων οδών μεταφορών. Τα μέτρα αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν όρους που διευκολύνουν ή ενθαρρύνουν την κοινή χρήση της υποδομής δικτύου ή του ραδιοφάσματος σύμφωνα με το δίκαιο της Ένωσης. Για τον σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη αξιολογούν την ανάγκη επιβολής όρων στα δικαιώματα χρήσης συχνοτήτων εντός της ζώνης των 694-790 MHz και, εφόσον κρίνεται σκόπιμο, πραγματοποιούν διαβούλευση με αρμόδιους φορείς. 8207/16 ΠΧΚ/μκρ 16

Άρθρο 4 [] Τα κράτη μέλη μεριμνούν για τη διαθεσιμότητα τουλάχιστον έως το 2030 της ζώνης συχνοτήτων των 470-694 MHz [ ] για την επίγεια παροχή υπηρεσιών [ ] ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων [ ], συμπεριλαμβανομένης της τηλεόρασης ελεύθερης πρόσβασης, και για χρήση από ασύρματο ακουστικό εξοπλισμό παραγωγής προγράμματος και ειδικών εκδηλώσεων, βάσει των εθνικών αναγκών [ ]. Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε οποιαδήποτε άλλη χρήση της ζώνης συχνοτήτων των 470-694 MHz στην επικράτειά τους να είναι συμβατή με τις εθνικές ανάγκες ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων στο οικείο κράτος μέλος και να μην προκαλεί επιζήμιες παρεμβολές στην επίγεια παροχή υπηρεσιών [ ] ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων σε γειτονικό κράτος μέλος ούτε να χρειάζεται προστασία από αυτήν. Η εν λόγω χρήση πρέπει να πραγματοποιείται με την επιφύλαξη των υποχρεώσεων που απορρέουν από τις διεθνείς συμφωνίες, όπως οι διασυνοριακές συμφωνίες συντονισμού συχνότητας. [] Άρθρο 5 Έως την 30ή Ιουνίου 201[ ]8, κάθε κράτος μέλος οφείλει να εκδώσει και να δημοσιεύσει εθνικό σχέδιο και χρονοδιάγραμμα («εθνικός χάρτης πορείας») για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του δυνάμει των άρθρων 1 έως 4 της παρούσας απόφασης. Για να εξασφαλίζεται η χρήση της ζώνης συχνοτήτων 694-790 MHz σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 1, τα κράτη μέλη περιλαμβάνουν στους εθνικούς χάρτες πορείας τους, κατά περίπτωση, πληροφορίες για μέτρα που περιορίζουν τον αντίκτυπο της επερχόμενης διαδικασίας μετάβασης στο κοινό και στους χρήστες ασύρματου ακουστικού εξοπλισμού παραγωγής προγράμματος και ειδικών εκδηλώσεων και διευκολύνουν την έγκαιρη διαθεσιμότητα διαλειτουργικού εξοπλισμού δικτύου τηλεοπτικής μετάδοσης και δεκτών στην εσωτερική αγορά. 8207/16 ΠΧΚ/μκρ 17

Άρθρο 5(α) Τα κράτη μέλη μπορούν, κατά περίπτωση και σύμφωνα με το δίκαιο της Ένωσης, να διασφαλίζουν ότι το άμεσο κόστος της μετάβασης ή της εκ νέου κατανομής της χρήσης φάσματος αντισταθμίζεται κατάλληλα σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο. [] Άρθρο 7 Η παρούσα απόφαση αρχίζει να ισχύει την 20ή ημέρα από τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Άρθρο 8 Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στα κράτη μέλη. Βρυξέλλες, Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Ο Πρόεδρος Για το Συμβούλιο Ο Πρόεδρος 8207/16 ΠΧΚ/μκρ 18