Η αόρατος χειρ και η σιδηρά πυγμή: βίοι παράλληλοι(;) Χρήστος Κόλλιας Καθηγητής Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Καρίων προς Πλούτο: «κρατοῦσι γοῦν κἀν τοῖς πολέμοις ἑκάστοτε, ἐφ οἷς ἂν οὗτος ἐπικαθέζηται μόνον» «και νικάνε αλήθεια στους πολέμους κάθε φορά, μονάχα εκείνοι που θα είσαι μαζί τους» Αριστοφάνης
Δομή παρουσίασης: Τα καθήκοντα του ηγεμόνα Δύο παραδοχές Οι δείκτες: τι μετράνε (αν το μετράνε) Ελλάδα: οικονομία & άμυνα Ελλάδα Τουρκία: (δυσάρεστες) συγκρίσεις «δεῖ δὲ χρηµάτων» «Ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος» Ερωτήσεις
Adam Smith: Ο Πλούτος των Εθνών (1776) Το πρώτο καθήκον του ηγεμόνα: η προστασία της κοινωνίας από εξωτερικές απειλές Το δεύτερο καθήκον του ηγεμόνα: η προστασία των μελών της κοινωνίας από την αδικία με την θέσπιση θεσμών απονομής δικαιοσύνης Το τρίτο καθήκον του ηγεμόνα: η κατασκευή & συντήρηση δημόσιων έργων και υποδομών προς όφελος του κοινωνικού συνόλου Ο Adam Smith αναφέρεται στις δύο διαστάσεις της εθνικής ασφάλειας: την εξωτερική & εσωτερική. Η εξασφάλιση και των δύο είναι βασική υποχρέωση του κράτους
Παραδοχή 1: «Πόλεμος πάντων πατήρ εστί, πάντων δε βασιλεύς» Ηράκλειτος «δεν αλλάζουν οι καιροί, με φωτιά και με μαχαίρι πάντα ο κόσμος προχωρεί» στίχοι Νίκος Γκάτσος, μελοποίηση Μάνος Χατζηδάκης
Παραδοχή 2: «και έστιν ο πόλεμος ούχ όπλων το πλέον αλλά δαπάνης, δι ήν τα όπλα ωφελεί» Θουκυδίδης «...nervos belli, pecuniam infinitam» Κικέρων
Τα ομόλογα του βαμβακιού: Τα ομόλογα του πολέμου/νίκης: Η οικονομία είναι η πηγή της καύσιμου ύλης που κινεί τις μηχανές του πολέμου
Οι δείκτες: Τι μετράμε & τι δείχνει(;) το κάθε μέγεθος Στρατιωτικές δαπάνες σε απόλυτο μέγεθος (εκατ. ή δισ.) Στρατιωτικές δαπάνες ως % του ΑΕΠ (ή δαπανών κυβέρνησης)
Στα καθ ημάς: συγκρίσεις Δείκτης σύγκρισης: Στρατιωτικές δαπάνες ως % του ΑΕΠ
Συγκρίσεις: Ελλάδα & ΝΑΤΟ
Συγκρίσεις: Ελλάδα & ΕΕ
Τα γιατί & τα διότι:
Μία εικόνα χίλιες λέξεις (και πολλές αναλύσεις): παραβιάσεις ελληνικού εναέριου χώρου από την Türk Hava Kuvvetleri:
Κάποιοι πιθανοί ερμηνευτικοί παράγοντες(;)
Το κόστος παραγωγής στρατιωτικής ισχύος & αποτροπής
Το κόστος: ελληνικές αμυντικές δαπάνες (σε δισ. $ 2015)
Συγκρίσεις: Ελληνικές & Τουρκικές στρατιωτικές δαπάνες
Συγκρίσεις: ΣΔ ως % του ΑΕΠ Ελλάδα Τουρκία 1960-2016 3,9% 3,4% 1960-69 4,1% 3,4% 1970-79 4,9% 3,9% 1980-89 4,7% 3,6% 1990-99 3,5% 3,9% 2000-09 3,1% 3,0% 2010-16 2,5% 2,3%
Συγκρίσεις: ΑΕΠ Ελλάδος ως % ΑΕΠ Τουρκίας
Σύνοψη: ΑΕΠ Ελλάδος ως % ΑΕΠ Τουρκίας
Διότι: διαφορά στον ετήσιο ρυθμό μεγέθυνσης
Σύνοψη: ρυθμοί μεγέθυνσης ανά δεκαετία (% μεταβολή ΑΕΠ)
Το αποτέλεσμα
Βίοι παράλληλοι:
Διλήμματα
Το κατά Δημοσθένη δίλημμα «δεῖ δὲ χρηµάτων, καὶ ἄνευ τούτων οὐδὲν ἔστι γενέσθαι τῶν δεόντων».» Δημοσθένης
Που: Στους Ολυνθιακούς λόγους Γιατί: Με αφορμή την προτροπή του να συνδράμουν στρατιωτικά την Όλυνθο Το δίλημμα που θέτει στους Αθηναίους: Θεωρικά ή στρατιωτικά
Θεωρικά ή στρατιωτικά Η ρητορική ερώτηση προς τους Αθηναίους: «εἰ δέ τις ἡµῖν ἔχει καὶ τὰ θεωρικὰ ἐᾶν καὶ πόρους ἑτέρους λέγειν στρατιωτικούς»: υπάρχει κάποιος να μου υποδείξει πώς είναι δυνατόν να μην πειραχτούν τα θεωρικά και ταυτόχρονα να εξευρεθούν πόροι για τα στρατιωτικά Η απάντηση του Δημοσθένη: «ἀλλὰ θαυµάζω εἴ τῴ ποτ ἀνθρώπων ἢ γέγονεν ἢ γενήσεται,ἂν τὰ παρόντ ἀναλώσῃ πρὸς ἃ µὴ δεῖ, τῶν ἀπόντων εὐπορῆσαι πρὸς ἃ δεῖ»: αυτή η ευτυχία δεν συνέβη ποτέ και δεν πρόκειται ποτέ να συμβεί σε κανέναν άνθρωπο
Οικονομία & εθνική άμυνα:
ΚΟΙΝΩΝΙΑ, ΘΕΣΜΙΚΟ & ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΣΤΟΧΟΙ & ΣΚΟΠΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΕΣΑ & ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΟΜΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
Οι σταθερές του εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος: Το εσωτερικό περιβάλλον: ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος" Το εξωτερικό περιβάλλον:
«..μέγιστον δε, τη των χρημάτων σπάνει κωλύσονται»: ΑΥΞΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΠΟΡΟΙ ΕΝΟΠΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΑΜΥΝΑ - ΑΠΟΤΡΟΠΗ ΜΕΓΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΕΙΩΣΗ
«τη Ελλάδι, πενίη αιεί κοτε σύντροφος εστί» «Βασιλιά μάθε τούτο: παντοτινή σύντροφος της Ελλάδας είναι η φτώχεια της, την αγωνιστικότητά της όμως την έχει αποκτήσει από αλλού. Είναι δημιούργημα της σοφίας και ενός απαραβίαστου ηθικού κανόνα ζωής. Και είναι αυτή η αγωνιστικότητα το όπλο της Ελλάδας απέναντι στην φτώχεια και την σκλαβιά» Δημάρατος προς τον Ξέρξη
Σας ευχαριστώ πολύ για την υπομονή σας!