ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Αναφορών 31.10.2014 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Αναφορά 1587/2008, της Nevena Asenova, βουλγαρικής ιθαγένειας, εξ ονόματος της «Επιτροπής της πρωτοβουλίας για τους κατοίκους του χωριού Μούγκλα», η οποία συνοδεύεται από 410 υπογραφές, σχετικά με την «ανταλλαγή γαιών» και την περιφρόνηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ στην περιοχή Σμόλιαν της νότιας Βουλγαρίας Αναφορά 1675/2008, του Alexander Karakachanov, βουλγαρικής ιθαγένειας, εξ ονόματος του «Βουλγαρικού Κόμματος των Πρασίνων/Πρασίνων της Βουλγαρίας», σχετικά με την ανταλλαγή γαιών και τη διαφθορά στη Βουλγαρία 1. Περίληψη της αναφοράς 1587/2008 Η αναφέρουσα κάνει λόγο για την αμφιλεγόμενη κατάσταση που συνδέεται με την ανάπτυξη τουριστικών εγκαταστάσεων και εγκαταστάσεων χειμερινού αθλητισμού στην περιοχή Σμόλιαν των βουνών της Ροδόπης στη νότια Βουλγαρία. Η αναφέρουσα επισημαίνει ότι οι εκτάσεις που οι τοπικές αρχές «αντάλλαξαν» με τους ανάδοχους του έργου θα πρέπει στην πραγματικότητα, και σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, να επιστραφούν στους κατοίκους της περιοχής. Η αναφέρουσα εφιστά ιδιαιτέρως την προσοχή του ΕΚ στο αθλητικό και τουριστικό κέντρο «Perelik», μια υπεράκτια εταιρεία με έδρα την Κύπρο, ο ιδιοκτήτης της οποίας διατηρεί στενούς δεσμούς με τη βουλγαρική κυβέρνηση. Η εταιρεία αυτή ξεκίνησε ένα έργο μεγάλης κλίμακας που εκτείνεται σε 13.750 εκτάρια γης και δάσους, μέρος των οποίων έχει προταθεί για ένταξη στον κατάλογο του δικτύου Natura 2000. Η αναφέρουσα, η οποία έχει ήδη προσφύγει ανεπιτυχώς στον Βούλγαρο Διαμεσολαβητή και στην αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη Βουλγαρία, ζητεί συνεπώς από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να μεσολαβήσει άμεσα στις βουλγαρικές αρχές και, πιθανώς, να συστήσει μια εξεταστική επιτροπή προκειμένου να σταματήσει τα έργα υποδομής που έχουν ξεκινήσει, αντιβαίνουν στην ισχύουσα σχετική ενωσιακή νομοθεσία και αποτελούν επίσης σαφή CM\1039665.doc PE427.006v03-00 Eνωμένη στην πολυμορφία

απόδειξη της εκτεταμένης διαφθοράς που επικρατεί στη Βουλγαρία. Περίληψη της αναφοράς 1675/2008 Ο αναφέρων παραπέμπει σε διάφορες υποθέσεις ανταλλαγής εκτάσεων στη Βουλγαρία, στις οποίες ανταλλάσσονται ελκυστικές εκτάσεις δημόσιας ιδιοκτησίας με εκτάσεις μικρότερης αξίας που ανήκουν σε ιδιώτες οι οποίοι συνδέονται στενά με την κυβέρνηση. Αυτές οι ελκυστικές και δυνητικά τουριστικές περιοχές βρίσκονται κυρίως στα παράλια του Εύξεινου Πόντου και σε ορεινές περιοχές, πολλές δε συγκαταλέγονται στις τοποθεσίες του δικτύου Natura 2000. Ο αναφέρων επισημαίνει ότι η αξία αυτών των ανταλλαγών εκτάσεων ανέρχεται σε 3-4 δισεκατομμύρια ευρώ, που με αυτόν τον τρόπο χάνονται από τα βουλγαρικά κρατικά ταμεία μέσω του νεποτισμού και της διαφθοράς. Δεδομένου ότι το βουλγαρικό συνταγματικό δικαστήριο δεν επιτρέπει σε τρίτους να προσφύγουν στο ανώτατο διοικητικό δικαστήριο, οι επιλογές του αναφέροντος για ανάληψη δράσης σε εθνικό επίπεδο είναι εξαιρετικά περιορισμένες, και κατά συνέπεια ζητεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να αναλάβει την υπόθεση. 2. Παραδεκτό Αναφορά 1587/2008: Χαρακτηρίστηκε παραδεκτή στις 19 Μαρτίου 2009. Αναφορά 1675/2008: Χαρακτηρίστηκε παραδεκτή στις 25 Μαρτίου 2009. Η Επιτροπή κλήθηκε να παράσχει πληροφορίες (άρθρο 202 παράγραφος 6 του Κανονισμού). 3. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 19 Ιουνίου 2009. Αναφορά 1587/2008 Η αναφέροντες διαμαρτύρονται ότι η πρακτική της «ανταλλαγής γαιών» μεταξύ δήμων και αναδόχων έργων δεν είναι διαφανής, μπορεί να επιδεινώσει παρελθούσες αδικίες γύρω από δικαιώματα ιδιοκτησίας και ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο περιοχές με υψηλή περιβαλλοντική αξία. Οι παρατηρήσεις της Επιτροπής Όπως ήδη γνωρίζει το Κοινοβούλιο από προηγούμενες αναφορές, το ζήτημα της νομοθεσίας που αφορά την ιδιοκτησία δεν εμπίπτει στο πεδίο αρμοδιοτήτων της Κοινότητας και ως εκ τούτου είναι ανεδαφικό να εξετάζονται μεμονωμένα υποθέσεις με τον τρόπο που προφανώς θα επιθυμούσαν οι αναφέροντες. Εντούτοις, σύμφωνα με τον «μηχανισμό για τη συνεργασία και τον έλεγχο» που φέρνει κοντά τη Βουλγαρία με την Επιτροπή στο έργο της μείωσης των επιπέδων διαφθοράς γενικότερα, η πρακτική της ανταλλαγής γαιών έχει πράγματι χαρακτηρισθεί ως παράγων υψηλού κινδύνου. Στην έκθεση του 2008, εξετάσθηκε στο πλαίσιο του 5ου "κριτηρίου αναφοράς" που χρήζει προσοχής η αντιμετώπιση της τάσης για διαφθορά σε τοπικό επίπεδο. Βάσει αυτής της έκθεσης, η Βουλγαρία συνέστησε μία ομάδα δράσης για την αντιμετώπιση του ζητήματος ανταλλαγής γαιών και πράγματι οι αναγκαίες αλλαγές στη δασική νομοθεσία τέθηκαν σε ισχύ τον Φεβρουάριο του 2009, στη δε νομοθεσία περί εγγείου ιδιοκτησίας τον Μάρτιο του 2009. Η Επιτροπή συνεχίζει να παρακολουθεί την κατάσταση για να επιβεβαιώσει την αποτελεσματικότητα των εν λόγω αλλαγών καθώς και PE427.006v03-00 2/8 CM\1039665.doc

της νέας και διαφανέστερης πρακτικής εποπτείας του κτηματολογίου. Η Επιτροπή θα επιστήσει την προσοχή των μελών της Επιτροπής Αναφορών στην προσεχή ετήσια έκθεσή της, η οποία αναμένεται να δημοσιευθεί τον Ιούνιο 2009. Οι αναφέροντες θίγουν το ενδεχόμενο να κατασκευαστεί το αθλητικό και τουριστικό κέντρο Perelik, το οποίο περιλαμβάνει περιοχές που έχουν χαρακτηρισθεί τόποι του δικτύου Natura 2000. Ωστόσο, η απόφαση που ενέκρινε την τροποποίηση του γενικού χωροταξικού σχεδίου του δήμου Σμόλιαν, προκειμένου να περιλαμβάνει το σχέδιο κατασκευής του «Αθλητικού και Τουριστικού Κέντρου Perelik», ακυρώθηκε με νέα απόφαση του δημοτικού συμβουλίου του Σμόλιαν στις 13 Μαρτίου 2009. Συμπεράσματα Η Βουλγαρία έχει λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση του ζητήματος της ανταλλαγής γαιών, το οποίο καταγγέλλουν οι αναφέροντες. Η Επιτροπή συνεχίζει να παρακολουθεί την αποτελεσματικότητα των ληφθέντων μέτρων, αλλά δεν μπορεί να αναλάβει μεμονωμένες υποθέσεις. Οι τοπικές αρχές του Σμόλιαν έχουν ακυρώσει την απόφαση που εγκρίνει την τροποποίηση του γενικού χωροταξικού σχεδίου για την κατασκευή του «Αθλητικού και Τουριστικού Κέντρου Perelik», το οποίο επηρεάζει τοποθεσίες του δικτύου Natura 2000. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί την κατάσταση για να εξασφαλίσει την ορθή εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. 4. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 1 Σεπτεμβρίου 2009. Αναφορά 1675/2008 Το πρόβλημα των ανταλλαγών γαιών και δασικών εκτάσεων εθίγη από την Επιτροπή στις περιοδικές εκθέσεις για τη Βουλγαρία στο πλαίσιο του μηχανισμού συνεργασίας και ελέγχου τον Ιούλιο του 2008 και τον Φεβρουάριο του 2009. Η Επιτροπή έθιξε το ζήτημα στο πλαίσιο της υποβολής εκθέσεων για τα μέτρα που αποβλέπουν στην πρόληψη και καταπολέμηση της διαφθοράς σε τοπικό επίπεδο (κριτήριο αναφοράς 5). Στην έκθεσή της του Ιουλίου του 2008, η Επιτροπή χαρακτήρισε τις ανταλλαγές γαιών και δασικών εκτάσεων ως έναν από τους τομείς δυνητικά υψηλού κινδύνου όσον αφορά τη διαφθορά και κάλεσε τις βουλγαρικές αρχές να αντιμετωπίσουν το εν λόγω πρόβλημα. Ανταποκρινόμενες στην έκθεση του Ιουλίου του 2008, οι βουλγαρικές αρχές ενέκριναν ένα σχέδιο δράσης (Σεπτέμβριος 2008), το οποίο περιελάμβανε σειρά συγκεκριμένων μέτρων για την αντιμετώπιση καίριων ζητημάτων που θίγονταν στην έκθεση και το οποίο θα επέτρεπε στη Βουλγαρία να σημειώσει πρόοδο με βάση τα κριτήρια αναφοράς του μηχανισμού συνεργασίας και ελέγχου. Στο εν λόγω σχέδιο δράσης, οι βουλγαρικές αρχές δεσμεύτηκαν, μεταξύ άλλων, να τροποποιήσουν τον νόμο περί κοινοτικής ιδιοκτησίας και τον νόμο περί δασών, με σκοπό την απαγόρευση των ανταλλαγών γαιών και τη θέσπιση μηχανισμού εποπτείας των πωλήσεων δημόσιας γης. Στην έκθεσή της του Φεβρουαρίου 2009 η Επιτροπή σημείωσε τις τροποποιήσεις των προαναφερθέντων βουλγαρικών νόμων, οι οποίες αποσκοπούν στην απαγόρευση της CM\1039665.doc 3/8 PE427.006v03-00

κατάχρησης ανταλλαγών γαιών και δασικών εκτάσεων. Οι εν λόγω τροποποιήσεις επρόκειτο να τεθούν σε ισχύ την 1η Φεβρουαρίου 2009 (δάση) και την 1η Μαρτίου 2009 (γαίες). Παρά την πρόοδο που σημειώθηκε από άποψη νομοθεσίας, η Επιτροπή λαμβάνει καταγγελίες σύμφωνα με τις οποίες η δυνητική κατάχρηση των ανταλλαγών γαιών και δασικών εκτάσεων συνεχίζεται. Μη κυβερνητικές οργανώσεις έχουν καταγγείλει ότι γίνονται απόπειρες να παρακαμφθεί η εφαρμογή της νομοθεσίας. Η Επιτροπή δεν διαθέτει άμεση αρμοδιότητα όσον αφορά την επίμαχη νομοθεσία. Εκτιμά, ωστόσο, ότι η πρακτική των ανταλλαγών γαιών και δασικών εκτάσεων ενέχει τον κίνδυνο διαφθοράς και ενδέχεται, επιπλέον, να δημιουργήσει προϋποθέσεις ανάπτυξης δραστηριότητας από το οργανωμένο έγκλημα. Παρότι δεν διαθέτει άμεση αρμοδιότητα για τα εν λόγω ζητήματα, η Επιτροπή έχει επιδείξει ενδιαφέρον για την τροποποίηση της νομοθεσίας προκειμένου να αποφεύγονται δυνητικές καταχρήσεις στο πλαίσιο του μηχανισμού συνεργασίας και ελέγχου, ο οποίος αποβλέπει στην αντιμετώπιση των εναπομενουσών αδυναμιών του δικαστικού συστήματος, καθώς και της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος στη Βουλγαρία. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά την αποτελεσματική εφαρμογή της νομοθεσίας καθώς και το γενικότερο θέμα σε συνεργασία με τις βουλγαρικές αρχές, όταν κρίνεται αναγκαίο. Η Επιτροπή δεν δύναται, ωστόσο, να αντιδρά σε επιμέρους καταγγελίες ή υποθέσεις, καθότι δεν διαθέτει σχετική αρμοδιότητα. 5. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 8 Οκτωβρίου 2010. Αναφορά 1675/2008 Ο αναφέρων κάνει λόγο για διάφορες υποθέσεις ανταλλαγής γαιών στη Βουλγαρία, στις οποίες ανταλλάχθηκαν ελκυστικές εκτάσεις δημόσιας ιδιοκτησίας με εκτάσεις μικρότερης αξίας που ανήκουν σε ιδιώτες οι οποίοι έχουν στενές διασυνδέσεις με την κυβέρνηση. Αυτές οι ελκυστικές και δυνητικά τουριστικές περιοχές βρίσκονται κυρίως στα παράλια του Εύξεινου Πόντου και σε ορεινές περιοχές, και πολλές συγκαταλέγονται στις τοποθεσίες του δικτύου Natura 2000. Ο αναφέρων επισημαίνει ότι η αξία αυτών των ανταλλαγών εκτάσεων ανέρχεται σε 3-4 δισεκατομμύρια ευρώ, που με αυτόν τον τρόπο χάνονται από τα βουλγαρικά κρατικά ταμεία μέσω του νεποτισμού και της διαφθοράς. Δεδομένου ότι το βουλγαρικό συνταγματικό δικαστήριο δεν επιτρέπει σε τρίτους να προσφύγουν στο ανώτατο διοικητικό δικαστήριο, οι επιλογές του αναφέροντος για ανάληψη δράσης σε εθνικό επίπεδο είναι εξαιρετικά περιορισμένες, και κατά συνέπεια ζητεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να αναλάβει την υπόθεση. Η Επιτροπή έχει λάβει γνώση των ζητημάτων που εγείρει ο αναφέρων, τα οποία αφορούν ανταλλαγές δασικών εκτάσεων ιδιωτικής ιδιοκτησίας με δασικές εκτάσεις δημόσιας ιδιοκτησίας, καθώς και τη συνακόλουθη μεταβολή της χρήσης των δασικών εκτάσεων που ανταλλάχθηκαν σε οικοδομήσιμη γη. Η Επιτροπή αντιλαμβάνεται ότι, τον Ιανουάριο και τον Σεπτέμβριο του 2009, η Βουλγαρία έλαβε μέτρα για την κατάργηση των νομοθετικών δυνατοτήτων που επιτρέπουν την ανταλλαγή δασικών εκτάσεων, και τη μεταβολή της χρήσης τους αντιστοίχως, και ότι η βουλγαρική εισαγγελία διενεργεί σειρά ποινικών ερευνών σχετικά με το εν λόγω ζήτημα. Σε απάντηση προς τις υποβληθείσες καταγγελίες, η Επιτροπή διερευνά εάν οι καταργηθείσες PE427.006v03-00 4/8 CM\1039665.doc

πλέον βουλγαρικές διατάξεις περί των ανταλλαγών δασικών εκτάσεων και της συνακόλουθης μεταβολής της χρήσης γης παρείχαν σε επιχειρήσεις οφέλη τα οποία μπορεί να θεωρηθεί ότι συνιστούν κρατική ενίσχυση υπό την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Οιαδήποτε κρατική ενίσχυση χορηγείται χωρίς την έγκριση της Επιτροπής κατόπιν κοινοποίησης προς την Επιτροπή δυνάμει του άρθρου 108 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ, θεωρείται παράνομη ενίσχυση, εκτός εάν εξαιρείται από την απαίτηση κοινοποίησης βάσει απαλλαγής κατά κατηγορία εκ μέρους της Επιτροπής, κατ εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 994/98 του Συμβουλίου της 7ης Μαΐου 1998 για την εφαρμογή των άρθρων 92 και 93 της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας σε ορισμένες κατηγορίες οριζόντιων κρατικών ενισχύσεων1, ή εάν αποτελούσε υφιστάμενη ενίσχυση κατά την ημερομηνία προσχώρησης της Βουλγαρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με το άρθρο 14 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999 του Συμβουλίου της 22ας Μαρτίου 1999 για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του άρθρου 93 της Συνθήκης ΕΚ2, η Επιτροπή υποχρεούται κανονικά να ζητήσει από τη Βουλγαρία να ανακτήσει μια τέτοια παράνομη ενίσχυση, δεδομένου ότι δεν είναι συμβατή με την εσωτερική αγορά, βάσει των διατάξεων του άρθρου 107 παράγραφοι 2 και 3 της ΣΛΕΕ. Συμπεράσματα Τα ζητήματα που εγείρονται από τον αναφέροντα χρήζουν σύνθετης εξετάσεως. Στο παρόν στάδιο της αξιολόγησής της, η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να αναφέρει την πιθανή έκβαση της υπόθεσης. 6. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 26 Οκτωβρίου 2011. Αναφορά 1675/2008 Όπως ανέφερε στην προηγούμενη ανακοίνωσή της, η Επιτροπή διερευνά επί του παρόντος εάν οι καταργηθείσες πλέον βουλγαρικές διατάξεις περί των ανταλλαγών δασικών εκτάσεων και της συνακόλουθης μεταβολής της χρήσης γης παρείχαν σε επιχειρήσεις οφέλη τα οποία μπορούν να θεωρηθούν κρατική ενίσχυση υπό την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Ειδικότερα, η Επιτροπή εξετάζει εάν η έλλειψη ενημερωμένων στοιχείων για τους συντελεστές που χρησιμοποιήθηκαν κατά τον υπολογισμό των κατευθυνόμενων τιμών για τους σκοπούς των προαναφερθεισών συμφωνιών συνεπάγεται ενδεχομένως την υπερβολική απόκλιση των τιμών των εκτάσεων από τις τιμές αγοράς. Τούτο θα είχε ως αποτέλεσμα να ευνοηθούν στις ανταλλαγές οι ιδιώτες. Στις 29 Ιουνίου 2011, η Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει επίσημη διαδικασία έρευνας (όπως ορίζεται στο άρθρο 108 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ) προκειμένου να εξακριβώσει κατά πόσον οι συμφωνίες ανταλλαγής συνάδουν με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Η έναρξη επίσημης διαδικασίας έρευνας παρέχει στα ενδιαφερόμενα τρίτα μέρη τη δυνατότητα 1 EE L 142, 14.5.1998, σ. 1-4 2 EE L 83, 27.3.1999, σ. 1-9 CM\1039665.doc 5/8 PE427.006v03-00

να υποβάλουν παρατηρήσεις σχετικά με τα υπό εξέταση μέτρα. Δεν προδικάζει την έκβαση της έρευνας. Στο παρόν στάδιο, η Επιτροπή δεν δύναται να αποκλείσει το ενδεχόμενο οι ιδιωτικές εταιρείες που αντάλλαξαν τις δασικές τους εκτάσεις με δημόσιες δασικές εκτάσεις, δυνάμει της βουλγαρικής νομοθεσίας που ίσχυε έως το 2009, να έχουν αποκομίσει επιλεκτικό οικονομικό πλεονέκτημα από τις εν λόγω ανταλλαγές. Το πλεονέκτημα αυτό είναι πιθανόν να παρουσιάστηκε ειδικότερα στις περιπτώσεις ανταλλαγής στις οποίες οι δημόσιες εκτάσεις που ιδιωτικοποιήθηκαν βρίσκονταν σε προνομιούχες τοποθεσίες, ενώ οι ανταλλαγείσες ιδιωτικές εκτάσεις που κρατικοποιήθηκαν βρίσκονταν σε πιο απομακρυσμένες περιοχές. Επιπλέον, διατυπώνονται ισχυρισμοί ότι το καθεστώς ορισμένων δημόσιων εκτάσεων που ιδιωτικοποιήθηκαν αναβαθμίστηκε, βάσει των κανόνων πολεοδομικού σχεδιασμού, από δασική έκταση σε οικοδομήσιμη γη. Αυτή η αναβάθμιση αύξησε ενδεχομένως περαιτέρω την αξία των εκτάσεων. Η απόφαση της Επιτροπής δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ στις 16 Σεπτεμβρίου 2011 1. Τα ενδιαφερόμενα μέρη κλήθηκαν να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους στην Επιτροπή έως τις 16 Οκτωβρίου 2011. Η έρευνα της Επιτροπής αναλύει τους γενικούς κανόνες που διέπουν τις ανταλλαγές στη Βουλγαρία προκειμένου να εξακριβωθεί κατά πόσον το εν λόγω σύστημα απέφερε στις δικαιούχες εταιρείες επιλεκτικό οικονομικό πλεονέκτημα, μέσω της χρηματοδότησης από κρατικούς πόρους. Σε περίπτωση που διαπιστώσει η Επιτροπή ότι οι συμφωνίες ανταλλαγής αφορούσαν κρυφές επιδοτήσεις, θα πρέπει να αξιολογήσει εάν η ενίσχυση αυτού του είδους είναι συμβατή με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Βάσει των παρατηρήσεων που θα λάβει και της αξιολόγησης που θα διενεργήσει η ίδια, η Επιτροπή θα περατώσει την επίσημη έρευνά της με την έκδοση τελικής απόφασης, στην οποία θα αποφαίνεται εάν τα εν λόγω μέτρα συνιστούν ή όχι κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ. Εάν η Επιτροπή αποφανθεί ότι πρόκειται για ζήτημα κρατικής ενίσχυσης, υποχρεούται να λάβει εξίσου απόφαση ως προς τη συμβατότητα της ενίσχυσης με την εσωτερική αγορά. Εάν η Επιτροπή αποφανθεί ότι κατά τις ανταλλαγές εκτάσεων στη Βουλγαρία πραγματοποιήθηκε χορήγηση μη συμβατής ενίσχυσης, θα απαιτήσει από τη Βουλγαρία να προβεί σε ανάκτηση της μη συμβατής ενίσχυσης από τους δικαιούχους, εκτός εάν τούτο αντιβαίνει σε γενική αρχή του ευρωπαϊκού δικαίου. Εν συνεχεία θα απαιτηθεί από τους δικαιούχους να επιστρέψουν στον κρατικό προϋπολογισμό το ποσό της χορηγηθείσας κρατικής ενίσχυσης, προσαυξημένο με τους εφαρμοστέους τόκους. Ο αναφέρων θίγει επίσης το ζήτημα της ενδεχόμενης κρατικής ενίσχυσης στις ανταλλαγές γεωργικών εκτάσεων. Το εν λόγω ζήτημα διερευνάται εξίσου από τις υπηρεσίες της Επιτροπής στο πλαίσιο προκαταρκτικής εξέτασης. Δεδομένου ότι οι βουλγαρικές νομοθετικές διατάξεις που διέπουν τις ανταλλαγές γεωργικών εκτάσεων διαφέρουν από εκείνες που ισχύουν για τις ανταλλαγές δασικών εκτάσεων, η έκβαση της έρευνας για τις ανταλλαγές δασικών εκτάσεων δεν προδικάζει την έκβαση της αντίστοιχης αξιολόγησης σχετικά με τις ανταλλαγές γεωργικών εκτάσεων. Η έρευνα της Επιτροπής για τις κρατικές ενισχύσεις είναι ανεξάρτητη από τις ποινικές έρευνες που κινήθηκαν στη Βουλγαρία για τις πράξεις ανταλλαγής. Τον Ιανουάριο του 2009, η βουλγαρική κυβέρνηση απαγόρευσε τις ανταλλαγές δασικών εκτάσεων. Στο πλαίσιο της 1 ΕΕ C 273, 16.9.2011, σ. 13 PE427.006v03-00 6/8 CM\1039665.doc

παρακολούθησης της προόδου που σημειώνεται στη Βουλγαρία όσον αφορά τη δικαστική μεταρρύθμιση, την πάταξη της διαφθοράς και την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος μέσω του μηχανισμού συνεργασίας και ελέγχου, η Επιτροπή παρακολουθεί και το ζήτημα των ανταλλαγών εκτάσεων. 7. Απάντηση της Επιτροπής (ΑΝΑΘ. III), που ελήφθη στις 31 Μαΐου 2013 Αναφορές 1587/2008 και 1675/2008 Όπως αναφέρθηκε στην προηγούμενη γραπτή ανακοίνωσή της και κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής Αναφορών στις 8 Μαΐου 2012, η Επιτροπή ερευνά τα ζητήματα κρατικών ενισχύσεων τα οποία εγείρονται από τους αναφέροντες. Κατά την έρευνά της η Επιτροπή εστιάζει στο σύστημα καθορισμού των κατευθυνόμενων τιμών. Σύμφωνα με τις καταργηθείσες πλέον βουλγαρικές διατάξεις, η τιμή των δασικών εκτάσεων για σκοπούς ανταλλαγής γαιών καθορίστηκε βάσει μίας νομικά προβλεπόμενης μεθοδολογίας. Η Επιτροπή επομένως εξετάζει εάν η έλλειψη/μη συστηματικότητα ενημερωμένων στοιχείων για τους συντελεστές που χρησιμοποιήθηκαν κατά τον υπολογισμό των κατευθυνόμενων τιμών είχε ως αποτέλεσμα την υπερβολική απόκλιση των τιμών των εκτάσεων από τις τιμές αγοράς, η οποία, ως επακόλουθο, δίνει πλεονέκτημα στους ιδιώτες κατά την ανταλλαγή. Στις 29 Ιουνίου 2011, η Επιτροπή κίνησε επίσημη διαδικασία έρευνας σύμφωνα με το άρθρο 108 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ, προκειμένου να εξακριβώσει κατά πόσον οι συμφωνίες ανταλλαγής συνάδουν με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Η σχετική απόφαση δημοσιεύθηκε στην ΕΕ της 16ης Σεπτεμβρίου 2011. Η έναρξη επίσημης διαδικασίας έρευνας δεν προδικάζει την έκβασή της. Δίνει στα ενδιαφερόμενα τρίτα μέρη τη δυνατότητα να υποβάλουν παρατηρήσεις σχετικά με τα υπό εξέταση μέτρα. Στην προκειμένη υπόθεση η Επιτροπή έλαβε παρατηρήσεις από 25 ενδιαφερόμενα μέρη. Στις βουλγαρικές αρχές δόθηκε η δυνατότητα να διατυπώσουν παρατηρήσεις τόσο όσον αφορά την απόφαση για έναρξη διαδικασίας όσο και τις παρατηρήσεις που ελήφθησαν από τα ενδιαφερόμενα μέρη. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής αξιολογούν τις υποβληθείσες παρατηρήσεις. Με βάση αυτές τις παρατηρήσεις που ελήφθησαν και την αξιολόγησή τους, η Επιτροπή θα περατώσει την επίσημη έρευνά της με την έκδοση τελικής απόφασης, στην οποία θα αποφαίνεται εάν τα εν λόγω μέτρα συνιστούν ή όχι κρατική ενίσχυση. Αν η Επιτροπή αποφασίσει ότι όντως χορηγήθηκαν κρατικές ενισχύσεις, θα πρέπει να αποφανθεί και ως προς τη συμβατότητα τέτοιων μέτρων με την εσωτερική αγορά. Αν η Επιτροπή διαπιστώσει ότι οι ανταλλαγές δασικών εκτάσεων ενείχαν μη συμβατές ενισχύσεις, μπορεί να απαιτήσει από τη Βουλγαρία να ανακτήσει αυτές τις μη συμβατές ενισχύσεις από τους δικαιούχους. Στο παρόν όμως στάδιο της διαδικασίας και με δεδομένη την πολυπλοκότητα των εν λόγω ζητημάτων, η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να δώσει ενδείξεις σχετικά με το πιθανό πόρισμα της έρευνας. CM\1039665.doc 7/8 PE427.006v03-00

8. Απάντηση της Επιτροπής (ΑΝΑΘ. IV), που ελήφθη στις 31 Οκτωβρίου 2014. Αναφορές 1587/2008 και 1675/2008 Όπως ανέφερε στην προηγούμενη γραπτή ανακοίνωσή της, η Επιτροπή έχει ερευνήσει τα ζητήματα κρατικών ενισχύσεων τα οποία εγείρουν οι αναφέροντες. Κατά την έρευνά της η Επιτροπή εστίασε την προσοχή της στο σύστημα καθορισμού των κατευθυνόμενων τιμών. Σύμφωνα με τις καταργηθείσες πλέον βουλγαρικές διατάξεις, η τιμή των δασικών εκτάσεων για σκοπούς ανταλλαγής γαιών καθορίστηκε με βάση μία νομικά προβλεπόμενη μεθοδολογία. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή εξέτασε αν η έλλειψη/μη συστηματικότητα ενημερωμένων στοιχείων για τους συντελεστές που χρησιμοποιήθηκαν κατά τον υπολογισμό των εν λόγω κατευθυνόμενων τιμών είχε ως αποτέλεσμα την υπερβολική απόκλιση των τιμών των εκτάσεων από τις τιμές αγοράς, δίνοντας με τον τρόπο αυτόν πλεονέκτημα στους ιδιώτες κατά την ανταλλαγή. Στις 29 Ιουνίου 2011, η Επιτροπή κίνησε επίσημη διαδικασία έρευνας σύμφωνα με το άρθρο 108 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ, προκειμένου να εξακριβώσει κατά πόσον οι συμφωνίες ανταλλαγής συνάδουν με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Η επίσημη έρευνα έχει πλέον περατωθεί με την έκδοση τελικής απόφασης, η οποία ελήφθη από την Επιτροπή στις 5 Σεπτεμβρίου 2014. Στην εν λόγω τελική απόφαση η Επιτροπή απεφάνθη ότι χορηγήθηκαν παράνομες και μη συμβατές ενισχύσεις σε ορισμένα μέρη κατά τη διαδικασία ανταλλαγής δασικών εκτάσεων και απαίτησε την ανάκτηση των εν λόγω κρατικών ενισχύσεων. Η τελική απόφαση πρόκειται να δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα μόλις διευκρινιστούν τυχόν ζητήματα εμπιστευτικότητας. Οι βουλγαρικές αρχές υποχρεούνται τώρα να ανακτήσουν τις μη συμβατές ενισχύσεις από τους ενδιαφερόμενους δικαιούχους και να ενημερώσουν την Επιτροπή σχετικά με την εφαρμογή της απόφασης. Η συνολική διαδικασία ανάκτησης αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός δώδεκα μηνών από την έκδοση της τελικής απόφασης. PE427.006v03-00 8/8 CM\1039665.doc