ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ Ημερίδα με θέμα: "ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΘΑΛΑΣΣΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΚΑΥΣΙΜΩΝ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΠΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ" Αθήνα 21-2-2018 Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός ως εργαλείο για την ανάπτυξη και την προστασία του περιβάλλοντος ΗΛΙΑΣ ΜΠΕΡΙΑΤΟΣ Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας-Πολυτεχνική σχολή Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης ΤΜΧΠΠΑ
Θαλάσσιες περιοχές (MSFD) ΒΟΡΕΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΟΣ ΑΤΛΑΝΤΙΚΟΣ ΩΚΕΑΝΟΣ ΒΑΛΤΙΚΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΘΑΛΑΣΣΑ Δυτική Μεσόγειος Αδριατική Ιόνιο Πέλαγος και Κεντρική Μεσόγειος Αιγαίο Πέλαγος Ανατολική Μεσόγειος (Λεβαντίνη)
Ιδιαίτερα Χαρακτηριστικά ΘΧ Η έλλειψη γεωχωρικών (γεωφυσικών, γεωγραφικών) στοιχείων για τον θαλάσσιο χώρο Η φύση του θαλάσσιου χώρου, το ενιαίο του υλικού κάλυψης, το υγρό (υδάτινο) στοιχείο Το ιδιοκτησιακό καθεστώς της θάλασσας στην οποία δεν υπάρχει η ατομική/ ιδιωτική ιδιοκτησία Η διαίρεση του θαλάσσιου χώρου ήτοι τα πολιτικά και διοικητικά όρια /σύνορα (εσωτερικά και εξωτερικά)-θαλάσσιες ζώνες
Ζητήματα που αφορούν τη διαχείριση ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Different resolution and digital analysis (scale etc.) Different format (hardcopy maps, digital maps etc.) Different coordinate system Different time-scales Open data vs data with fees
Τεχνογνωστικά Εργαλεία για ΘΧΣ Compatibility Assessment Διερεύνηση συμβατότητας χρήσεων Cumulative Impact Assessment Διερεύνηση αθροιστικών επιπτώσεων Vulnerability Assessment Διερεύνηση τρωτότητας
Συμβατές και ασύμβατες θαλάσσιες χρήσεις (εκτίμηση) Θαλάσσια Αιολικά Πάρκα Προστατευόμενες Περιοχές Αλιευτικές Ζώνες Θάλασσα ως δημόσιο αγαθό Καλώδια και αγωγοί Τουρισμός ΘαλάσσιεςΜεταφορές/ Διαδρομές Λιμάνια και Μώλοι Απορροές από γεωργία Εξαγωγή Άμμου και Αμμοχάλικου Εξόρυξη (Πετρέλαιο/ΦυσικόΑέριο) Απόθεση υλικών Υδατοκαλλιέργειες Κέντρα Παράκτιων υπηρεσιών Περιοχές διατήρησης της φύσης Προστατευόμενες Ακτές Στρατιωτική χρήση Θαλάσσια Αιολικά Πάρκα Προστατευόμενες Περιοχές Αλιευτικές Ζώνες Θάλασσα ως δημόσιο αγαθό Καλώδια και αγωγοί Τουρισμός Θαλάσσιες Διαδρομές Λιμάνια και Μώλοι Απορροές από γεωργία Εξαγωγή Άμμου & Αμμοχάλικου Εξόρυξη(Πετρέλαιο/ΦυσικόΑέριο Απόθεση υλικών Υδατοκαλλιέργειες Κέντρα Παράκτιων υπηρεσιών Περιοχές διατήρησης της φύσης Προστατευόμενες Ακτές Στρατιωτική χρήση Ασύμβατες χρήσεις Συμβατές χρήσεις υπό προϋποθέσεις Συμβατές χρήσεις
Θεσμικά εργαλεία Άλλα σχετιζόμενα θεσμικά εργαλεία RES/EIA/SEA UN/ ΟΗΕ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΑΔΑ 1958 Σύμβαση Γενεύης για την Υφαλοκρηπίδα 1975 Σύμβαση Βαρκελώνης UNEP/ MAP/ΜΣΔ 1982 UNCLOS Σύμβαση για το δίκαιο της Θάλασσας 2008 MAP/ ICZM -ΟΔΠΖ (πρωτόκολλο) 1992 Natura HD/BD (1998) 1978 Συμφωνία Υφαλοκρηπίδα με Ιταλία 2000 Υδάτινοι πόροι WFD (2003) 2007 INSPIRE Γεω-χωρικά δεδομένα 2008 Θαλάσσια Στρατηγική (MSFD) (2011 ) 1982 Συμφωνία περιβάλλοντος με Ιταλία 2000 ΑΙΙ / ΠΑΙ Πρωτοβουλία Αδριατικής - Ιονίου 2009 Συμφωνία θαλάσσιων ζωνών με Αλβανία (δεν έχει τεθεί σε ισχύ) 2014 MSP /ΘΧΣ 2012 /2014 EUSAIR Μακροπεριφέρεια Α-Ι
Πίνακας 15: Κυριαρχικά δικαιώματα στο Αιγαίο με βάση τα 6 ν.μ. και τα 12 ν.μ. % επί της συνολικής επιφάνειας του Αιγαίου Χώρα 6 ν.μ. χωρικά ύδατα 12 ν.μ. χωρικά ύδατα Ελλάδα 43,5% 71,5% Τουρκία 7,5% 8,8% Διεθνή Ύδατα 49% 19,7%
Κυριότεροι σταθμοί 2006: Πράσινη Βίβλος «Προς μία μελλοντική θαλάσσια πολιτική για την Ένωση: ένα ευρωπαϊκό όραμα για τους ωκεανούς και τις θάλασσες» 2007: Γαλάζια Βίβλος Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική (ΟΘΠ) ένα φιλόδοξο σχέδιο δράσης που περιέχει πολλές πρωτοβουλίες 2008: εκδόθηκε η Οδηγία -πλαίσιο 2008/56/ΕΚ για τη Θαλάσσια Στρατηγική που αποτελεί τον «περιβαλλοντικό πυλώνα» της ΟΘΠ τα κράτη μέλη να πετύχουν καλή περιβαλλοντική κατάσταση των θαλάσσιων υδάτων τους μέχρι το 2020 2008: Ένας Οδικός Χάρτης για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό (ΘΧΣ): επίτευξη κοινών αρχών στην ΕΕ». 2014 : Ψήφιση Οδηγίας 2014/89 για τον ΘΧΣ
Ο ΘΧΣ αποτελεί το κύριο μέσο υλοποίησης της ΟΘΠ βοηθώντας στο συντονισμό της δράσης των εμπλεκομένων φορέων προς όφελος της προστασίας του περιβάλλοντος και της ανάπτυξης. Ενθαρρύνεται η ανάπτυξη του ΘΧΣ σε εθνικό και κοινοτικό επίπεδο μαζί με δύο άλλα «οριζόντια» εργαλεία: -Την ενοποιημένη επιτήρηση των θαλασσών -Τη δημιουργία ισχυρής βάσης δεδομένων του θαλάσσιου χώρου (INSPIRE ) Επίσης καθορίζονται δέκα βασικές αρχές μεταξύ των οποίων αναφέρονται: -Ο ΘΧΣ σύμφωνα με την περιοχή και το είδος της δραστηριότητας, -Η επίτευξη συνοχής μεταξύ χερσαίου και θαλάσσιου Χ. Σχεδιασμού. -Η νομικά δεσμευτική ισχύς του ΘΧΣ, -Η διασυνοριακή συνεργασία κλπ. «Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός αποτελεί θεμελιώδες εργαλείο για την αειφόρο ανάπτυξη θαλάσσιων και παράκτιων ζωνών και για την αποκατάσταση του θαλάσσιου περιβάλλοντος της Ευρώπης»
Συσχετίσεις κύριων εργαλείων Επιτήρηση ΘΧΣ INSPIRE Τομεακές Πολιτικές WFD Διαχείριση υδάτων IMP ΟΘΠ MSFD Θαλάσσια Στρατηγική Τομεακές Πολιτικές HD/BD πρόγραμμα Natura
Αρμόδια Αρχή - Competent authority Διακυβέρνηση-Governance Υπουργείο περιβάλλοντος (και χωροταξίας) Υπουργείο Ναυτιλίας και νησιωτικής πολιτικής Υπουργείο Αγροτικής ανάπτυξης (και αλιείας) Υπουργείο Οικονομικών (ακτές-αιγιαλός)
ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ για ΘΧΣ Ενσωμάτωση οδηγίας στο εσωτερικό δίκαιο Εθνική θαλάσσια στρατηγική Υποεθνικά θαλάσσια χωροταξικά σχέδια -περιφερειακά -διαπεριφερειακά -υποπεριφερειακά Ποιες θαλάσσιες χωρικές ενότητες ;; Διασυνοριακή συνεργασία
Ζητήματα διασυνοριακής συνεργασίας Institutional /Θεσμικά (πολιτικές, αρμοδιότητες, διοικητικά συστήματα ) Conceptual / Θεωρητικά -τεχνογνωστικά (διαφορετικές προσεγγίσεις και κουλτούρα σχεδιασμού) Geopolitical/ Γεωπολιτικά (συγκρούσεις συμφερόντων και διαφωνίες στην οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών )
ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Αθήνας - Αττικής & ΘΧΣ Δεν υπάρχει ειδική αναφορά για Χωροταξικό σχεδιασμό της θαλάσσιας περιοχής γύρω από Αττική. Το ΡΣ αναφέρεται στο νησιωτικό τμήμα του Νομού με έμμεσες αναφορές σε θέματα του παράκτιου και θαλάσσιου χώρου (π.χ. θαλάσσιες συγκοινωνίες, υποδομές, λιμάνια, διαχείριση ακτών, παράκτια και θαλάσσια ύδατα, θαλάσσιο περιβάλλον, θαλάσσιο τουρισμό κλπ). Άρθρο 9 παρ.4. Χωρική Ενότητα Νησιωτικής Αττικής (συνδέσεις, τουρισμός, πορθμεία, θαλάσσιες διαδρομές) Άρθρο 16. Ολοκληρωμένη Διαχείριση του Παράκτιου Χώρου (χερσαίο και θαλάσσιο τμήμα) Άρθρο 17 Θαλάσσιο περιβάλλον Άρθρο 20 Διαχείριση υδάτων Άρθρο 30 Σύστημα λιμένων
Άρθρο 16 Ολοκληρωμένος σχεδιασμός και διαχείριση του παράκτιου χώρου 1.Ο παράκτιος χώρος της Αττικής αποτελεί συγκριτικό της πλεονέκτημα και ο ολοκληρωμένος σχεδιασμός του πρόκειται να μεγιστοποιήσει τα οφέλη, οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά, που προκύπτουν από την αξιοποίησή του. 2. Οι στόχοι και κατευθύνσεις γενικά για τον παράκτιο χώρο είναι οι εξής:... ε) Ενιαία διαχείριση της παράκτιας ζώνης στο θαλάσσιο και χερσαίο τμήμα της και τις λεκάνες απορροής που καταλήγουν σε αυτήν.
Άρθρο 17 Στόχοι για την προστασία του περιβάλλοντος στ) την επίτευξη και διατήρηση καλής περιβαλλοντικής κατάστασης για το θαλάσσιο περιβάλλον της Αττικής, σύμφωνα με τις διαδικασίες που προβλέπονται στους νόμους 3199/2003 και 3983/2011
Άρθρο 20 Διαχείριση υδάτων 2 ε Πρόγραμμα εξειδικευμένων δράσεων για την επίτευξη και διατήρηση καλής περιβαλλοντικής κατάστασης για το θαλάσσιο περιβάλλον της Περιφέρειας, με ενιαία αντιμετώπιση παράκτιων και θαλάσσιων υδάτων, στα οποία περιλαμβάνονται ο πυθμένας και το υπέδαφός τους, στο πλαίσιο των Σχεδίων Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών των υδατικών διαμερισμάτων Αττικής, Ανατολικής Πελοποννήσου και Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας και των διαδικασιών που προβλέπονται στο ν. 3983/2011
Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας