Εκπαιδευτικά θεματικά πακέτα (ΚΙΤ) για ευρωπαϊκά θέματα Τ4Ε 2015 Νέες τεχνολογίες, Διαδίκτυο... ο γνωστός άγνωστος κόσμος Teachers4Europe
Οδηγιεσ χρησησ Το αρχείο που χρησιμοποιείτε είναι μια διαδραστική ηλεκτρονική έκδοση. Για την καλύτερη χρήση του απαιτείται σύνδεση στο διαδίκτυο. Kάνοντας κλικ στα στοιχεία με γκρι χρώμα μεταφέρεστε στις ανάλογες ηλεκτρονικές διευθύνσεις. Καλή διασκέδαση! Καλή ανάγνωση! Πέλλα Πέλλη Παππά (Πρέσβειρα Τ4Ε) : pellapappa@yahoo.gr
3 Νέες τεχνολογίες, Διαδίκτυο... ο γνωστός άγνωστος κόσμος Arvacsaba Dreamstime.com - End Of Electricity Photo Η συνεχώς αυξανόμενη ψηφιοποιημένη πληροφορία, φέρνει τα παιδιά από πολύ νωρίς σε επαφή με τις νέες τεχνολογίες και το διαδίκτυο, στα οποία αφιερώνουν ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της καθημερινότητάς τους και οι δυνατότητες χρήσης τους στην εκπαιδευτική διαδικασία και τη μάθηση έχουν επισημανθεί τόσο από ερευνητές, όσο και από εκπαιδευτικούς. Ο Prensky (2009) χαρακτηρίζει τα σημερινά παιδιά «ψηφιακούς ιθαγενείς» (digital natives), γιατί γνωρίζουν τη γλώσσα των ψηφιακών μέσων, όπως τη μητρική τους γλώσσα, ενώ την ίδια στιγμή οι εκπαιδευτικοί περιγράφονται ως «ψηφιακοί μετανάστες» (digital immigrants). Το διαδίκτυο, είναι ένα μέσο που έχει αλλάξει την ζωή σε μεγάλο βαθμό. Διευκολύνει την καθημερινότητα, παρέχει απίστευτες πληροφορίες, αλλά ο τρόπος που χρησιμοποιείται σχετίζεται κατά πολύ με τις ανάγκες των ατόμων. Κρύβει δε κινδύνους και παγίδες για τους νέους που μόνο με τη επικοινωνία την ενημέρωση μπορούν να αντιμετωπισθούν. Επιμέλεια κειμένων: Πέλλα Πέλλη Παππά (Πρέσβειρα Τ4Ε) Το παρόν εκπαιδευτικό πακέτο ως ευρύτερο σκοπό θα έχει την ενημέρωση του αναγνώστη-εκπαιδευτικού αφενός για τις δυνατότητες που παρέχει το διαδίκτυο ως εκπαιδευτικό εργαλείο με στόχο τον εμπλουτισμό των γνώσεων σε Ευρωπαϊκά θέματα κι αφετέρου να οδηγήσει ακόμη και τον πιο μικρό μαθητή στο να μπορέσει να ενημερωθεί και να αξιοποιήσει με ασφάλεια το θετικό κομμάτι του διαδικτύου.
4 Νέες τεχνολογίες Διαδίκτυο Το διαδίκτυο ή Internet όπως λέγεται στα αγγλικά, αποτελεί ένα παγκόσμιο δίκτυο υπολογιστών το οποίο εκτείνεται σε κάθε γωνιά της γης. Το διαδίκτυο παρέχει τις υπηρεσίες του σε εκατοντάδες εκατομμύρια χρήστες ανεξάρτητα από το χώρο και το χρόνο. Σύμφωνα με έρευνες, οι χρήστες του διαδικτύου υπολογίζονται σε πάνω από 1δισ. 400 εκατ. παγκοσμίως. Ειδικότερα στην Ελλάδα, οι χρήστες του διαδικτύου υπολογίζονται γύρω στα 3.800.000 ή ποσοστό 35,5% του συνολικού πληθυσμού και προέρχονται κυρίως από τις νεότερες ηλικίες. Το διαδίκτυο παρέχει τη δυνατότητα πρόσβασης σε κάθε είδους ειδήσεις, πληροφορίες και βάσεις δεδομένων σε όλο τον κόσμο. Ορισμένα μέσα χρήσης του διαδικτύου είναι τα κάτωθι: Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail) Τα μηνύματα κειμένου ή εικόνας (sms,mms) Τα chat rooms, συνομιλία σε πραγματικό χρόνο Τα ιστολόγια και οι ιστοσελίδες (www) οι τηλεδιασκέψεις με ομιλία και εικόνα (video conference)κτλ. Σελίδες κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, myspace, Twitter, Google κ.α.) Aνάρτησης βίντεο (YouΤube κ.λπ.). Στο σχολείο Η μελλοντική τάση στην εκπαίδευση είναι ο κάθε μαθητής να διαθέτει το δικό του υπολογιστή και το κάθε σχολείο τη δική του ασύρματη ευρυζωνική σύνδεση, η οποία θα δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης σε όλους τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς σε οποιοδήποτε χώρο του σχολείου. Επίσης κατά τη διάρκεια της σχολικής ώρας, μαθητές και διδάσκοντες θα έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά βιβλία, εκπαιδευτικό λογισμικό και να κάνουν άμεσες αναζητήσεις στο διαδίκτυο. Το Διαδίκτυο δεν είναι πάντα αυτό που φαίνεται... Ποτέ δεν πρέπει να συναντιέσαι με άτομα που γνώρισες μέσα από το Διαδίκτυο. Τα άτομα αυτά μπορεί να θέλουν να σου κάνουν κακό, και χωρίς να το έχεις καταλάβει να έχουν κερδίσει την φιλία και την εμπιστοσύνη σου, για να σε πείσουν να τους συναντήσεις. Στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες ποτέ δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για την ταυτότητα του συνομιλητή μας. Ειδικά για τους ανηλίκους καλό είναι να μην χρησιμοποιούν κάμερα αφού κάνει ευκολότερο τον εντοπισμό τους. Ηλεκτρονική παρενόχληση - Ηλεκτρονικός εκφοβισμός Μηνύματα (SMS, MMS, email, im) με απειλητικό ή προσβλητικό περιεχόμενο. Η διάδοση φημών στο περιβάλλον του θύματος μέσω της χρήσης κινητού, ηλεκτρονικού ταχυδρομείoυ και μέσω άλλων υπηρεσιών ηλεκτρονικής επικοινωνίας. Ανάρτηση προσβλητικών/εξευτελιστικών Είδη παρενόχλησης Πολλοί επιτήδειοι δηλώνουν ψευδή στοιχεία ειδικά για την ηλικία τους για να εξαπατούν τα παιδιά κυρίως. φωτογραφιών, βίντεο και άλλου υλικού σε ιστοσελίδες όπου και άλλα άτομα έχουν πρόσβαση, όπως για παράδειγμα blogs, ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, forum κ.α. Κλοπή ταυτότητας. Ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός (cyberbullying) έχει οριστεί ως σκόπιμη επαναλαμβανόμενη και εχθρική συμπεριφορά, από ένα άτομο ή μια ομάδα, μέσω της χρήσης τεχνολογικών μέσων πληροφορικής και επικοινωνίας, που έχει σκοπό να βλάψει άλλους» (http://www.saferinternet.gr/)
5 Η δεσμευτική φύση των διαδικτυακών επικοινωνιών και των διαδραστικών παιχνιδιών οδηγεί πολλά παιδιά και εφήβους στο σημείο να μην αντιλαμβάνονται πόση ώρα παραμένουν στο Διαδίκτυο. Ο ρόλος του σχολείου εκπαιδεύει τους μαθητές στις νέες τεχνολογίες. Παράλληλα εφαρμόζοντας προγράμματα που αφορούν στην αγωγή και στα δικαιώματα των παιδιών και των εφήβων προετοιμάζει τους νέους ανθρώπους στο να αντιμετωπίζουν κριτικά ότι υπάρχει στο διαδίκτυο αλλά και να έχουν ξεκάθαρη θέση απέναντι σε κάθε είδους ηλεκτρονικό εκβιασμό. Το σχολείο επίσης εκπαιδεύει για Γνώση του φαινομένου-ενημέρωση των μαθητών Κριτική αντιμετώπιση του διαδικτύου Πρόληψη αρνητικής χρήσης ηλεκτρονικών μέσων Καλή χρήση ηλεκτρονικών μέσων Γνώση γύρω από θέματα που αφορούν στην ασφαλή χρήση του διαδικτύου, και την διαφύλαξη των προσωπικών στοιχείων (ονομάτων χρήστη, συνθηματικών, κωδικών πρόσβασης). Το παιδί/έφηβος είναι αναγκαίο να γνωρίζει ποιο περιεχόμενο μοιράζεται και με ποια πρόσωπα ώστε να μπορεί να προστατεύσει τον εαυτό του από τη δημοσιοποίηση προσωπικών του στοιχείων ή τη διαδικτυακή επίθεση από άλλα άτομα. Αλλιώς μια επίθεση μπορεί να πάρει διαστάσεις «χιονοστιβάδας» στο διαδίκτυο, βυθίζοντάς τον σε απόγνωση. Οι πληροφορίες που δημοσιεύονται στις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης είναι δημόσια προσπελάσιμες. Επομένως, καλό θα ήταν να μη δημοσιεύονται στοιχεία και φωτογραφίες που θα έφερναν το παιδί σε δύσκολη θέση τώρα ή στο μέλλον, καθώς, ακόμα και όταν διαγράψει το προφίλ, πολλές πληροφορίες δεν αφαιρούνται και ενδέχεται να τις συναντήσει κανείς και αλλού στο Διαδίκτυο. Υπερβολική ενασχόληση Εθισμός στο Διαδίκτυο Η πρώτη περίπτωση «εθισμού» στο Διαδίκτυο είδε το φως της δημοσιότητας το 1997, στις Η.Π.Α. Το πρώτο Κέντρο Απεξάρτησης λειτούργησε το 1995 στην Πενσυλβάνια των Η.Π.Α., ενώ την ίδια χρονιά ο Νεοϋορκέζος ψυχίατρος Ivan Goldberg, εν μέρει αστειευόμενος, υιοθέτησε πρώτος τον όρο Internet addiction («εθισμός» στο Internet). Οι πρώτες περιπτώσεις αφορούσαν ενήλικες, ωστόσο τα επόμενα χρόνια το φαινόμενο επεκτάθηκε ραγδαία σε εφήβους και νέους. Το να διατηρηθεί μια υγιή ισορροπία ανάμεσα στα μέσα ψυχαγωγίας και στις άλλες δραστηριότητες στη ζωή των παιδιών, αποτελούσε πάντα μια πρόκληση και το Διαδίκτυο έκανε αυτή την πρόκληση ακόμα πιο έντονη. Η δεσμευτική φύση των διαδικτυακών επικοινωνιών και των διαδραστικών παιχνιδιών οδηγεί πολλά παιδιά και εφήβους στο σημείο να μην αντιλαμβάνονται πόση ώρα παραμένουν στο Διαδίκτυο. Όμως δυστυχώς αυτό είναι φαινόμενο που κυριολεκτικά έχει κυριεύσει ολόκληρη την ελληνική οικογένεια και κοινωνία με αποτέλεσμα οι ανθρώπινες σχέσεις να αλλάζουν και οι γονείς να μην αφιερώνουν ποιοτικό χρόνο ενασχόλησης στα παιδιά τους. Πολλές φορές και οι ίδιοι «χάνονται» σερφάροντας στο Διαδίκτυο.Facebook κλπ.. Νέες τεχνολογίες και Ευρώπη Μελέτες γνωστοποιούν την ολοένα και αυξανόμενη χρήση (8 στους 10 μαθητές Ε και ΣΤ τάξης Δημοτικού) ηλεκτρονικού υπολογιστή σε μικρές ηλικίες τόσο στα μεγάλα αστικά κέντρα όσο και στη νησιώτικη Ελλάδα ( Π. Παππά, Ε. Χουσνή. Α. Ζουρλαδάνη 2011 ), στοιχείο που δηλώνει ότι η χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή και η περιήγηση στο Διαδίκτυο έχουν μπει για τα καλά στη ζωή των Ελληνόπουλων. To 2010, συγκριτικά με το 2006, είχε τριπλασιαστεί ο αριθμός των μαθητών που αφιερώνει υπερβολικό χρόνο (τουλάχιστον 3 ώρες) κάθε μέρα μπροστά από μια οθόνη ηλεκτρονικής συσκευής (Η/Υ), (Συντώσης 2009). Οι νέοι αξιοποιούν το Internet για επικοινωνία και πληροφόρηση, όπως άλλωστε και οι χρήστες μεγαλύτερης ηλικίας, αφιερώνουν χρόνο στην έκθεση στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, έχοντας βρει στο διαδίκτυο μια ανεξάντλητη πηγή εύρεσης μουσικών κομματιών, κινηματογραφικών ταινιών αλλά και παιχνιδιών! Τα παραπάνω μπορούν να αποτελέσουν εργαλείο μάθησης και καινοτομίας στα χέρια των εκπαιδευτικών οι οποίοι χρησιμοποιώντας τη δύναμη των νέων τεχνολογιών και του Διαδικτύου μπορούν μέσα από τα προγράμματα των T4E, που υποστηρίζονται από την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, να εκπαιδευτούν στο πώς να τα χρησιμοποιήσουν ώστε να εκπαιδεύσουν με τη σειρά τους,τους μαθητές τους στην ορθολογιστή διαχείρισή τους. Οι μαθητές μαθαίνοντας να σερφάρουν στις κάτωθι ηλεκτρονικές σελίδες, ταξιδεύουν στην Ευρώπη, τη γνωρίζουν, αναπτύσσουν δεξιότητες οι οποίες ενισχύουν την προσωπικότητά τους ως Ευρωπαίους πολίτες αλλά και ως σωστούς χρήστες του Διαδικτύου. Η ΕΕ στο Facebook: (http://www.facebook.com/group. php?gid=2216452739m), Η Ευρώπη με απλά λόγια: Βοήθεια και συμβουλές για τη ζωή, την συνεργασία και τα ταξίδια σας στην ΕΕ - Your Europe (http://ec.europa.eu/youreurope/citizens/index_el.htm)
6 Links: https://bookshop.europa.eu/en/home/ Το βιβλιοπωλείο της Ευρώπης και οι εικονογραφημένες εκδόσεις του http://bookshop.europa.eu/en/bundles/kids-cornercbbfqep2ixkswaaaeuj40d0uzz Η γωνιά του παιδιού με πολλά παιχνίδια και κουίζ για την Ε.Ε. http://bookshop.europa.eu/en/let-s-explore-europe--pbna311272 3/?CatalogCategoryID=Bfqep2IxkSwAAAEuj40D0UzZ Πάμε να εξερευνήσουμε την Ευρώπη για παιδιά http://bookshop.europa.eu/en/all-u-need-is-space-pbnb3212479/ All U need is space (για παιδιά) http://europarltv.europa.eu/el/channels.aspx Το κανάλι για το Ευρωκοινοβούλιο http://www.ecb.europa.eu/euro/play/html/index.el.html Το Ευρωσχολείο http://ec.europa.eu/0-18/wrc_index_el.jsp?main=troul&initlang=el Τα δικαιώματα του παιδιού http://www.europeana.eu/ Η βιβλιοθήκη της Ευρώπης http://www.educomics.org/ Το Ευρωπαϊκό έργο Educomics http://www.presentationhelpdesk.com/your-millionairegame-8467.html Δημιουργίες εκπαιδευτικών Τ4Ε Βιβλιογραφία 1. Παππά Π., Χουσνή Ε., Ζουρλαδάνη Α., (2011) Ανακοίνωση στο 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο Προαγωγής και Αγωγής Υγείας, Προαγωγή της Yγείας : Επιλογή Υγείας στην Οικονομική Κρίση 2. Prensky, M. (2007), Μάθηση βασισμένη στο ψηφιακό παιχνίδι. (επιμ. Μεϊμάρης Μ.) Αθήνα: Μεταίχμιο. 3. Saferinternet.gr
ΕΥΡΩΠΑΪκη Ε Π Ι Τ Ρ Ο Π Η ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2 0 1 5 Επιμέλεια έκδοσης: Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα (2015) Γραφιστική Επιμέλεια: Χρήστος Παπαδημητρίου (krispapadi@gmail.com) Το παρόν έντυπο δημιουργήθηκε για τις ανάγκες του προγράμματος, Teachers4Europe Ευρωπαϊκή Επιτροπή Aντιπροσωπεία στην Ελλάδα Βασιλίσσης Σοφίας 2, 106 74 Αθήνα, Τηλ. +30 210 72 72 100 Φαξ: +30 210 72 44 620 E-mail: comm-rep-athens@ec.europa.eu, Ιστοσελίδα: http://ec.europa.eu/greece Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα @EEAthina Ευρωπαϊκή Ένωση, [2015] Περαιτέρω χρήση επιτρέπεται με αναφορά στην πηγή. Η πολιτική περαιτέρω χρήσης εγγράφων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διέπεται από την απόφαση 2011/833/ΕΕ (ΕΕ L 330 της 14.12.2011, σ. 39). Catalogue number: IA-01-15-784-EL-N ISBN: 978-92-79-52281-9 DOI: 10.2775/792595 Teachers4Europe