ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ (ΕΤΑΙΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ) Για τη χρήση από 1 Ιανουαρίου 2016 έως 31 Δεκεμβρίου 2016 σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ), ως έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση MARMOR SG Α.Ε. ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑ ΜΑΡΜΑΡΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΝΙΤΗ Αριθμός Γ.Ε.ΜΗ. 038220505000 (ΑΡ.Μ.Α.Ε.: 43607/62/Β/99/209) ΚΑΒΑΛΑΡΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Τ.Κ. 57200 www.stonegroup.gr
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ (ΕΤΑΙΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ) για τη χρήση από 1 Ιανουαρίου 2016 έως 31 Δεκεμβρίου 2016 Σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα χρηματοοικονομικής αναφοράς (ΔΠΧΑ), ως έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση Oι συνημμένες Ετήσιες Οικονομικές Καταστάσεις είναι αυτές που εγκρίθηκαν από το Διοικητικό Συμβούλιο της «MARMOR SG ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑ ΜΑΡΜΑΡΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΝΙΤΗ Α.Ε.» κατά την συνεδρίασή του την 07/07/2017. MARMOR SG Α.Ε. ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑ ΜΑΡΜΑΡΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΝΙΤΗ Αριθμός Γ.Ε.ΜΗ. 038220505000 (ΑΡ.Μ.Α.Ε.: 43607/62/Β/99/209) ΚΑΒΑΛΑΡΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Τ.Κ. 57200 www.stonegroup.gr Σελίδα 1 από 79
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΤΗΣΙΑ ΈΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ... 4 Α. ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ 2016... 4 Β. ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ 2016... 9 Γ. ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ 2016... 9 Δ. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ & ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ 2016... 11 Ε. ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΤΩΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΕΚΔΟΤΗ ΚΑΙ ΣΤΑ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΑ ΜΕ ΑΥΤΟΝ ΜΕΡΗ... 12 Ζ. ΓEΓΟΝΟΤΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ... 13 2. ΈΚΘΕΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΥ ΟΡΚΩΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΗ ΛΟΓΙΣΤΗ... 14 3. ΕΤΗΣΙΕΣ ΕΤΑΙΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΑΠΟ 1Η ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ ΕΩΣ 31Η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2016... 16 3.1. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ... 17 3.2. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΝΟΛΙΚΩΝ ΕΣΟΔΩΝ... 18 3.3. ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ... 19 3.4. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ... 20 3.5. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ... 21 4. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΌΜΙΛΟ... 22 4.1.ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ... 22 4.2.ΦΥΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ... 22 4.3.ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ... 22 4.4.ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΗ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ... 23 5. ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ... 24 5.1 ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ... 24 5.2. ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΕ ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ... 25 5.3 ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ... 31 6. ΒΑΣΙΚΕΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ... 35 6.1. ΒΑΣΗ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ... 35 6.2. ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΣΕ ΘΥΓΑΤΡΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ (ΕΤΑΙΡΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ):... 35 6.3. ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΣΕ ΣΧΗΜΑΤΑ ΥΠΟ ΚΟΙΝΟ ΕΛΕΓΧΟ... 35 6.4 ΝΟΜΙΣΜΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΞΕΝΩΝ ΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ... 36 6.5. ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΑΝΑ ΤΟΜΕΑ... 36 6.6. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΣΑ... 37 6.7. ΕΝΣΩΜΑΤΕΣ ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ... 38 6.8. ΆΥΛΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ... 40 6.9. ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ... 40 6.10. ΤΑΜΕΙΑΚΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΚΑΙ ΙΣΟΔΥΝΑΜΑ... 40 6.11. ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ... 40 6.12. ΜΕΤΟΧΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ... 41 6.13. ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΠΟ ΈΚΔΟΣΗ ΜΕΤΟΧΩΝ ΥΠΕΡ ΤΟ ΆΡΤΙΟ... 41 6.14. ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ... 41 6.15. ΠΑΡΟΧΕΣ ΣΕ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ... 42 6.16. ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ... 43 6.17. ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ, ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ... 44 6.18. ΈΣΟΔΑ... 44 6.19. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΣΟΔΑ/ΕΞΟΔΑ... 45 Σελίδα 2 από 79
6.20. ΦΟΡΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ (ΤΡΕΧΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΒΑΛΛΟΜΕΝΟΣ):... 45 6.21. ΚΕΡΔΗ ΑΝΑ ΜΕΤΟΧΗ... 47 6.22. ΔΙΑΝΟΜΗ ΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ... 47 6.23. ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΑ ΜΕΡΗ... 47 6.24. ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΚΟΝΔΥΛΙΩΝ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ... 47 7.ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ... 49 7.1. ΧΡΗΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ... 49 7.2. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ... 49 7.3. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΩΝ... 55 8. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΤΑ ΤΟΜΕΑ... 57 9.ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ... 58 9.1. ΕΝΣΩΜΑΤΕΣ ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ... 58 9.2. ΆΥΛΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ... 60 9.3. ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΘΥΓΑΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ... 61 9.4. ΑΝΑΒΑΛΛΟΜΕΝΟΙ ΦΟΡΟΙ... 63 9.5. ΛΟΙΠΕΣ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ... 64 9.6. ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ... 65 9.7. ΠΕΛΑΤΕΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ... 65 9.8. ΛΟΙΠΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ... 66 9.9. ΤΑΜΕΙΑΚΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΚΑΙ ΙΣΟΔΥΝΑΜΑ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΔΙΑΘΕΣΙΜΩΝ... 66 9.10.ΜΕΤΟΧΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ... 66 9.11. ΛΟΙΠΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΑ... 67 9.12. ΔΑΝΕΙΑΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ... 67 9.13. ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ... 68 9.14. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΛΟΓΩ ΕΞΟΔΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ... 68 9.15. ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ... 69 9.16. ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ... 70 9.17. ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ... 70 9.18. ΛΟΙΠΕΣ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ... 70 9.19. ΠΩΛΗΣΕΙΣ... 71 9.20. ΚΟΣΤΟΣ ΠΩΛΗΘΕΝΤΩΝ... 71 9.21.ΈΞΟΔΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ... 71 9.22.ΈΞΟΔΑ ΔΙΑΘΕΣΗΣ... 72 9.23. ΛΟΙΠΑ ΕΞΟΔΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ... 72 9.24. ΛΟΙΠΑ ΕΣΟΔΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ... 73 9.25. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΞΟΔΑ... 73 9.26. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΣΟΔΑ... 74 9.27. ΦΟΡΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ... 74 9.28. ΒΑΣΙΚΑ ΚΕΡΔΗ/ΖΗΜΙΕΣ ΑΝΑ ΜΕΤΟΧΗ... 74 11. ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΜΕ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΑΜΟΙΒΕΣ ΜΕΛΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ... 76 12. ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ... 78 12.1. ΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ:... 78 12.2. ΑΝΕΛΕΓΚΤΕΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΧΡΗΣΕΙΣ... 78 12.3. ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ:... 78 13. ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΚΑΙ ΚΟΣΤΟΣ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ... 79 14. ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ... 79 Σελίδα 3 από 79
1. Ετήσια Έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου Έκθεση διαχείρισης του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας «MARMOR SG Α.Ε. ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΑΡΜΑΡΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΝΙΤΗ» επί των Εταιρικών και Ενοποιημένων Οικονομικών Καταστάσεων της χρήσης από 1η Ιανουαρίου έως 31η Δεκεμβρίου 2016. Η παρούσα Ετήσια Έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου η οποία ακολουθεί (εφεξής καλουμένη για λόγους συντομίας ως «Έκθεση»), αφορά τη χρήση 2016. Στην παρούσα έκθεση περιέχονται συνοπτικά οι χρηματοοικονομικές πληροφορίες για τη χρήση 2016 και περιγράφονται σημαντικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στην περίοδο αυτή και η επίδρασή τους στις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις, εταιρικές και ενοποιημένες. Επίσης, γίνεται περιγραφή των κυριότερων κινδύνων και αβεβαιοτήτων που ενδέχεται να αντιμετωπίσει η Εταιρεία και ο Όμιλος το επόμενο έτος και παρατίθενται οι σημαντικές συναλλαγές που καταρτίσθηκαν μεταξύ του εκδότη και των συνδεδεμένων με αυτών προσώπων. Επισημαίνεται ότι από το 2015 οι Οικονομικές Καταστάσεις καταρτίζονται σύμφωνα με τα ΔΠΧΠ. Μέχρι την χρήση 2014 η Εταιρεία κατάρτιζε τις Οικονομικές Καταστάσεις της σύμφωνα με ελληνικά λογιστικά πρότυπα. Κατά εφαρμογή του ΔΠΧΠ 1, ως ημερομηνία μετάβασης ορίστηκε η 1η/1/2014. Α. ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ 2016 Εξέλιξη Εργασιών Στην κλειόμενη χρήση όπως προκύπτει από τα οικονομικά στοιχεία επιτεύχθηκε για ακόμη μια χρονιά η αδιάλειπτη κερδοφορία της Εταιρείας. Η Εταιρεία έχει καταφέρει την τελευταία δεκαετία να βελτιώνει διαρκώς τις πωλήσεις της και τα μερίδιά της στις διεθνείς αγορές, επιτυγχάνοντας τους σκοπούς της και δημιουργώντας ανάγκες νέων επενδύσεων, έχοντας υιοθετήσει μια ισχυρή πολιτική εξωστρέφειας με ανάπτυξη δικτύου και παρουσία ήδη σε περισσότερες από 75 χώρες. Η Εταιρεία παρουσιάζει ιδιαίτερα δυναμική ανάπτυξη με έμφαση στην εκμετάλλευση του διεθνούς δικτύου πωλήσεων και του έντονα εξαγωγικού προφίλ που διαθέτει. Γενικότερα, η επιτυχία της Εταιρείας βασίζεται σε: Ενδελεχή ανάλυση αγορών, ανταγωνισμού και στοχευμένων ευκαιριών (εξαγορές- συνεργασίες). Σταθεροποίηση του υπάρχοντος δικτύου μεγάλων πελατών και περεταίρω ανάπτυξη - διεύρυνση της πελατειακής της βάσης με συνεργασίες με τις μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου παγκοσμίως. Έμφαση στην αύξηση των πωλήσεων μέσω της αναγνωρισιμότητας της εταιρικής της ταυτότητας brand name. Σελίδα 4 από 79
Αποκλειστική αντιπροσώπευσή της με εκπαιδευμένο στελεχιακό δυναμικό σε αγορές στόχους. Πολιτική μάρκετινγκ με στόχο την προδιαγραφή των υλικών αποκλειστικής διαχείρισης της Εταιρείας σε μεγάλα project παγκοσμίως. Προς αυτή την κατεύθυνση, η Εταιρεία, έχοντας σταθεροποιήσει την θέση της στην παγκόσμια αγορά, κατάφερε τα τελευταία χρόνια να αυξήσει σημαντικά τον αριθμό των στελεχών της που ασχολούνται με τις εξαγωγές, να τους εκπαιδεύει διαρκώς και να συμμετέχει στις μεγαλύτερες εμπορικές εκθέσεις του εξωτερικού. Η εξωστρέφεια αποτελεί το κύριο χαρακτηριστικό της στρατηγικής πωλήσεων της. Ως επιστέγασμα των παραπάνω η MARMOR SG Α.Ε βραβεύθηκε στα Growth Awards 2016, που έλαβαν χώρα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών την 1η Δεκεμβρίου 2016, ως μια από τις 20 ελληνικές επιχειρήσεις με τις υψηλότερες επιδόσεις στις παρακάτω κατηγορίες σε ένα δείγμα 8000 επιχειρήσεων: Λειτουργική/Επιχειρησιακή βελτίωση Ανάπτυξη προϊόντος Ανάπτυξη αγορών Ανθρώπινο δυναμικό και εταιρική κουλτούρα Επενδύσεις Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη Επιπλέον τo 2016 η MARMOR SG A.E. στην προσπάθειά της για ένα καλύτερο περιβάλλον, υιοθέτησε το σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, σύμφωνα με τις αρχές του Προτύπου ISO 14001:2004. Αυτό το Διεθνές Πρότυπο εφαρμόζεται σε κάθε οργανισμό ο οποίος επιθυμεί : να καθιερώνει, εφαρμόζει, διατηρεί και βελτιώνει ένα σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης να διασφαλίζει τη συμμόρφωση με την καθιερωμένη περιβαλλοντική πολιτική του να επιδεικνύει τη συμμόρφωση με αυτό το Διεθνές Πρότυπο με ιδία δήλωση, ή επιβεβαίωση της συμμόρφωσης από ενδιαφερόμενα μέρη, όπως πελάτες, ή επιβεβαίωση από ανεξάρτητο μέρος, της ιδίας δήλωσης ή πιστοποίηση / καταχώρηση του συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης από τρίτο μέρος Ανάλυση Οικονομικών Μεγεθών Ως αποτέλεσμα των ανωτέρω παραθέτουμε τις σημαντικότερες διακυμάνσεις στα αποτελέσματα της κλειόμενης χρήσης: α) για τον Όμιλο και την Εταιρεία Σελίδα 5 από 79
Ο ετήσιος κύκλος εργασιών του Ομίλου ανήλθε σε 32.901.848 ευρώ έναντι των 32.993.893 ευρώ της προηγούμενης χρήσης. Για την Εταιρεία ο ετήσιος κύκλος εργασιών ανήλθε σε 32.894.687 ευρώ έναντι των 32.984.060 ευρώ της προηγούμενης χρήσης. Οι πωλήσεις εξωτερικού του Ομίλου ανήλθαν σε ποσό 29.413.616 περίπου έναντι των 29.422.002 της προηγούμενης χρήσης, με αποτέλεσμα οι εξαγωγές να σταθεροποιηθούν στο 89,55% περίπου επί του συνολικού κύκλου εργασιών, ποσοστό το οποίο απεικονίζει τον έντονα εξαγωγικό προσανατολισμό του Ομίλου. Επίσης η μεγάλη διασπορά των πελατών ελαχιστοποιεί την έκθεση κινδύνου και την πιθανότητα δημιουργίας επισφαλειών. Αντίστοιχα για την Εταιρεία, οι πωλήσεις εξωτερικού ανήλθαν σε ποσό 29.456.584 περίπου έναντι των 29.422.002 της προηγούμενης χρήσης, Τα μικτά κέρδη του Ομίλου διαμορφώθηκαν στο ποσό των 11.967.143 έναντι των 9.678.119 της προηγούμενης χρήσης, διαμορφώνοντας το ποσοστό μικτού κέρδους επί των πωλήσεων σε 36,37%, έναντι 29,33% της προηγούμενης χρήσης. Το ποσοστιαίο μικτό κέρδος παρουσίασε σημαντική αύξηση κατά 24,00% σε σχέση με την χρήση του 2015. Αντίστοιχα τα μικτά κέρδη της Εταιρείας διαμορφώθηκαν στο ποσό των 11.860.494 έναντι των 9.674.016 της χρήσης 2015, διαμορφώνοντας το ποσοστό μικτού κέρδους στο 36,06% επί των πωλήσεων. Η ποσοστιαία αύξηση έναντι της χρήσης 2015 διαμορφώθηκε στο 22,93%. Τα λειτουργικά έξοδα διάθεσης του Ομίλου ανήλθαν στο ποσό των 4.837.202 έναντι των 3.124.821 της προηγούμενης χρήσης. Για την Εταιρεία, τα έξοδα διάθεσης ανήλθαν στο ποσό των 4.766.940 έναντι των 3.115.650 της προηγούμενης χρήσης. Τα υψηλά επίπεδα των εξόδων διάθεσης απεικονίζουν την υλοποίηση της μακροπρόθεσμης στρατηγικής του ομίλου για ιδιαίτερη προώθηση των δραστηριοτήτων του στο εξωτερικό με ανώτερο στόχο την καθιέρωση του, σε παγκόσμιο επίπεδο, μεταξύ των πρώτων εταιρειών του κλάδου. Είναι άμεσα συνδεδεμένα με την επαναχάραξη της εμπορικής πολιτικής του ομίλου, μέσα από νέα επιτυχημένα στελέχη πωλήσεων από την διεθνή αγορά, την συνεχή και αδιάλειπτη συμμετοχή στις παγκόσμιες εκθέσεις και με την επέκταση και εκσυγχρονισμό των χώρων αποθήκευσης και την αποτελεσματικότερη χρήση τους από εξειδικευμένους υπαλλήλους/αποθηκάριους. Τα έξοδα διοικητικής λειτουργίας του Ομίλου ανήλθαν στο ποσό των 2.398.384 έναντι των 2.623.676 της προηγούμενης χρήσης παρουσιάζοντας μείωση 8,59% περίπου. Τα έξοδα διοικητικής λειτουργίας της Εταιρείας ανήλθαν στο ποσό των 2.236.885 έναντι των 2.579.062 της προηγούμενης χρήσης παρουσιάζοντας μείωση 13,27% περίπου. Η σταθεροποίηση των εξόδων διοίκησης σε λογικά όρια σε σχέση με το τζίρο αλλά και τη προηγούμενη χρήση αντανακλά την επιτυχή ολοκλήρωση της στελέχωσης του ομίλου με επιτυχημένα διοικητικά στελέχη από την αγορά και εξασφαλίζουν την εσωτερική οργάνωση με ιδιαίτερο βάρος στην κεντροποίηση των εργασιών, ούτως ώστε, παρά την συνεχιζόμενη επέκταση της ομίλου τόσο στην εσωτερική όσο ιδιαίτερα και στην εξωτερική αγορά, να καθίσταται η διαχείριση των εταιρικών υποθέσεων πλέον άμεση και αποτελεσματική. Σελίδα 6 από 79
Οι Επενδύσεις σε Συνδεδεμένες Επιχειρήσεις του Ομίλου ανήλθαν σε 6.265.423. Στο κονδύλι της χρήσης 2016 περιλαμβάνεται για πρώτη φορά ποσό 5.900.000 λόγω της συμμετοχής στο 50% της Εταιρείας Μπύρος Ελληνικά Μάρμαρα που δραστηριοποιείται στην εξόρυξη και επεξεργασία μαρμάρου. Στις 03/08/2016 η MARMOR SG A.E. απέκτησε 35% του μετοχικού κεφαλαίου της Εταιρείας ΜΠΥΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ Α.E., με κεφαλαιοποίηση των χρεών της Εταιρείας ΜΠΥΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ Α.E. προς την MARMOR SG A.E. ύψους 4.500.000 ευρώ, με έκδοση 335.214 νέων ονομαστικών μετοχών ονομαστικής αξίας 2,93 ευρώ η κάθε μία και τιμή διάθεσης 13,42426032 ευρώ. Στη συνέχεια, στις 31/08/2016 η MARMOR SG A.E. απέκτησε 15% μέσω εξαγοράς 143.663 μετοχές ονομαστικής αξίας 2,93 ευρώ η κάθε μία έναντι 1.400.000 ευρώ. Μετά την ολοκλήρωση των παραπάνω συναλλαγών, η MARMOR SG A.E. συμμετέχει από κοινού (ποσοστό 50%) με άλλο μέρος στην Εταιρείας ΜΠΥΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ Α.E. Οι Λοιπές Μακροπρόθεσμες Απαιτήσεις του Ομίλου και της Εταιρείας ανήλθαν σε 20.654 έναντι των 4.515.835 της προηγούμενης χρήσης. Στο κονδύλι της χρήσης 2015 περιλαμβανόταν ποσό 4.500.000 για την απόκτηση του 50% Ομίλου Εταιριών συμφερόντων Ιωάννη Μπύρου που δραστηριοποιούνται στην εξόρυξη και επεξεργασία μαρμάρου. Η συναλλαγή αυτή ολοκληρώθηκε εντός της χρήσης 2016. Κατά τη Χρήση του 2016 οι δανειακές υποχρεώσεις του Ομίλου ανήλθαν σε 20.381.024 ενώ το αντίστοιχο κονδύλι κατά τη χρήση του 2015 ανερχόταν σε 15.192.475. Για την Εταιρεία, κατά τη Χρήση του 2016 οι δανειακές υποχρεώσεις ανήλθαν σε 19.675.937 ενώ το αντίστοιχο της προηγούμενης χρήσης ανερχόταν σε 14.741.790. Η αύξηση αυτή προέκυψε λόγω του ότι: στα πλαίσια υλοποίησης του στρατηγικού/επενδυτικού πλάνου του Ομίλου συνάφθηκε δανειακή σύμβαση ύψους 15 εκ ευρώ με την Τράπεζα Εμπορίου και Ανάπτυξης Ευξείνου Πόντου (Παρευξείνια Τράπεζα). Για την υλοποίηση του σχεδίου αυτού στη χρήση του 2016 η Marmor SG χρησιμοποίησε ποσό 6,5 εκ ευρώ. της προσπάθειας του ομίλου για την έγκαιρη κάλυψη σε επαρκές κεφάλαιο κίνησης, αναγκαίο για την εξασφάλιση πρώτων υλών και ικανών αποθεμάτων. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, τα χρηματοοικονομικά έξοδα της Εταιρείας ανήλθαν στο ποσό των 1.226.385 έναντι των 992.135 της προηγούμενης χρήσης. Τα αποθέματα εμπορευμάτων, προϊόντων ετοίμων και ημιτελών, Α & Β υλών του Ομίλου, διατηρήθηκαν και στη κλειόμενη χρήση σε υψηλά επίπεδα και διαμορφώθηκαν στο ποσό των 17.034.739 έναντι 15.935.260 της προηγούμενης χρήσης. Για την Εταιρεία τα Αποθέματα διαμορφώθηκαν στο ποσό των 16.605.436 έναντι 15.785.669 της προηγούμενης χρήσης. Στην κλειόμενη χρήση όπως και στην προηγούμενη, η Εταιρεία προχώρησε σε σημαντικές προκαταβολές για αγορές από το εσωτερικό ποσού 1.717.781 και 2.364.556 αντίστοιχα, από συγκεκριμένους προμηθευτές, για την κάλυψη των παραγγελιών της και κατά συνέπεια των πωλήσεων της. Το επίπεδο αυτό των αποθεμάτων απηχεί την προσπάθεια της Σελίδα 7 από 79
Εταιρείας για την άμεση εκτέλεση των αναληφθέντων έργων, αλλά και την προσπάθεια μείωσης των τιμών απόκτησης των Α & Β υλών με την τοποθέτηση μαζικών παραγγελιών στους κατά περίπτωση προμηθευτές. Επίσης η φύση του υλικού που επιτρέπει τη μακροχρόνια χρησιμοποίησή του δίνει ένα επιπλέον πλεονέκτημα. Τα κατεργασμένα προϊόντα φυλάσσονται σε ειδικούς χώρους, που τους δίνει ακόμα μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Τα αποτελέσματα προ φόρων, χρηματοδοτικών και επενδυτικών αποτελεσμάτων του Ομίλου διαμορφώθηκαν σε κέρδη 4.692.869 από κέρδη 3.506.449 της προηγούμενης χρήσης, παρουσιάζοντας αύξηση 33,84%. Αντίστοιχα για την Εταιρεία τα αποτελέσματα προ φόρων, χρηματοδοτικών και επενδυτικών αποτελεσμάτων διαμορφώθηκαν σε κέρδη 4.846.199 από κέρδη 3.571.074 της προηγούμενης χρήσης, παρουσιάζοντας αύξηση 35,71%. Τα αποτελέσματα προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και συνολικών αποσβέσεων (EBITDA) του Ομίλου διαμορφώθηκαν σε κέρδη 5.905.770 από κέρδη 4.177.022 της προηγούμενης χρήσης, παρουσιάζοντας αύξηση 32,64%. Τα αντίστοιχα αποτελέσματα της Εταιρείας διαμορφώθηκαν σε κέρδη 5.618.494 από κέρδη 4.237.390 της προηγούμενης χρήσης, παρουσιάζοντας αύξηση 32,59%. Τα αποτελέσματα προ φόρων του Ομίλου παρουσίασαν κέρδη 3.791.348 έναντι κερδών 2.530.852 της περσινής αντίστοιχης χρήσης σημειώνοντας αύξηση 49,81%. Αντίστοιχα τα αποτελέσματα της Εταιρείας προ φόρων παρουσίασαν κέρδη 3.620.583 έναντι κερδών 2.597.433 της περσινής αντίστοιχης χρήσης σημειώνοντας αύξηση 39,39%. Τέλος τα καθαρά αποτελέσματα μετά φόρων του Ομίλου παρουσίασαν κέρδη 2.851.912 έναντι κερδών 1.370.788 της αντίστοιχης περσινής χρήσης σημειώνοντας αύξηση 108,05%. Αντίστοιχα, τα καθαρά αποτελέσματα της Εταιρείας μετά φόρων παρουσίασαν κέρδη 2.681.944 έναντι κερδών 1.438.940 της περσινής αντίστοιχης χρήσης. Οι κυριότεροι χρηματοοικονομικοί δείκτες που παρακολουθεί η Εταιρεία και ο Όμιλος έχουν ως εξής: Δείκτες Κεφαλαιακής Επάρκειας Καθαρός Τραπεζικός Δανεισμός / Ίδια Κεφάλαια ΟΜΙΛΟΣ ETAIΡΙΑ 31/12/2016 0,21 1,03 31/12/2015 0,43 1,04 EBITDA/Καθαρό Τραπεζικό Δανεισμό 31/12/2016 0,29 0,29 31/12/2015 0,27 0,29 Δείκτης Κυκλοφοριακής Ρευστότητας Κυκλοφορούν Ενεργητικό/Βραχυχρόνιες Υποχρεώσεις 31/12/2016 1,67 1,74 31/12/2015 1,56 1,59 Σελίδα 8 από 79
Β. ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ 2016 Στα πλαίσια της στρατηγικής ανάπτυξης της Εταιρείας μέσω της απόκτησης επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον κλάδο, ολοκληρώθηκε η απόκτηση του 50,00% του μετοχικού κεφαλαίου της Μπύρος Ελληνικά Μάρμαρα Α.Ε.. Ειδικότερα με το από 29/09/2015 ιδιωτικό προσύμφωνο αποφασίστηκε η είσοδος της Marmor SG AE κατά 50% στο κεφάλαιο των εταιριών ΔΩΡΙΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ ΑΒΕΕ, ΜΠΥΡΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ & ΣΙΑ ΟΕ,Ι.ΜΠΥΡΟΣ Φ. ΠΑΙΣΙΟΣ Γ. ΚΟΡΟΜΠΕΛΗΣ ΚΑΙ ΣΙΑ Ο.Ε. και Ι.ΜΠΥΡΟΣ Κ.ΠΑΠΠΟΣ & ΣΙΑ ΟΕ. Για την διευκόλυνση της διαδικασίας εισόδου αλλά και για την βέλτιστη επίτευξη της λειτουργικότητας και της αποτελεσματικότητας των παραπάνω εταιριών αποφασίστηκε η συγχώνευση των παραπάνω τεσσάρων εταιριών σε μία νέα ανώνυμη Εταιρεία την Μπύρος Ελληνικά Μάρμαρα Α.Ε.. Στις 03/08/2016 η MARMOR SG A.E. απέκτησε 35% του μετοχικού κεφαλαίου της Εταιρείας ΜΠΥΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ Α.E., με κεφαλαιοποίηση των χρεών της Εταιρείας ΜΠΥΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ Α.E. προς την MARMOR SG A.E. ύψους 4.500.000 ευρώ, με έκδοση 335.214 νέων ονομαστικών μετοχών ονομαστικής αξίας 2,93 ευρώ η κάθε μία και τιμή διάθεσης 13,42426032 ευρώ. Στη συνέχεια, στις 31/08/2016 η MARMOR SG A.E. απέκτησε 15% μέσω εξαγοράς 143.663 μετοχές ονομαστικής αξίας 2,93 ευρώ η κάθε μία έναντι 1.400.000 ευρώ. Μετά την ολοκλήρωση των παραπάνω συναλλαγών, η MARMOR SG A.E. συμμετέχει από κοινού (ποσοστό 50%) με άλλο μέρος στην Εταιρείας ΜΠΥΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ Α.E. Ο Όμιλος ενοποίησε για πρώτη φορά τη ΜΠΥΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ Α.E. με τη μέθοδο της καθαρής θέσης, την 03/08/2016, ημερομηνία κατά την οποία η MARMOR SG A.E. απέκτησε ουσιώδη επιρροή στην εν λόγω επένδυση, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ΔΛΠ 28. Η συνέργεια των δύο εταιριών θα ενισχύσει την αύξηση των μεριδίων τους στην διεθνή αγορά μαρμάρου, θα συμβάλλει στην περαιτέρω συντονισμένη ανάπτυξη των δραστηριοτήτων τους, μέσω της δημιουργίας οικονομιών κλίμακας, θα ενισχύσει την δυνατότητας επέκτασης του δικτύου τους και την είσοδο σε νέες δυναμικές αγορές του εξωτερικού, με απώτερο και κυρίαρχο στόχο τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας για τα υλικά και τα προϊόντα τους. Γ. ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ 2016 Στρατηγικό / Επενδυτικό Πλάνο Τετραετίας Η στρατηγική διεύρυνση του δικτύου της Εταιρείας διεθνώς καθώς και η διαχείριση καίριων λατομικών μονάδων, δημιουργούν τις προϋποθέσεις και τις ανάγκες για αύξηση της παραγωγής και της ποιότητας του τελικού προϊόντος. Το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας, έχοντας θέση ως απόλυτα επιτεύξιμο στόχο την αύξηση του κύκλου εργασιών και την εν γένει συνέχιση και βελτίωση της κερδοφορίας της, προβαίνει σε δράσεις που έχουν σκοπό την Σελίδα 9 από 79
προαναφερόμενη αύξηση της παραγωγής, την ορθολογικότερη οργάνωση της, την μείωση του κόστους παραγωγής και των εξόδων διαχείρισης και τελικά την επίτευξη καλύτερου οικονομικού αποτελέσματος. Για την επίτευξη όλων των παραπάνω στόχων η Διοίκηση της Εταιρείας έχει εκπονήσει ένα εκτεταμένο στρατηγικό / επενδυτικό πλάνο το οποίο αποτελεί συνέχεια της υλοποιούμενης στρατηγικής για συνεχή ανάπτυξη ιδιαίτερα στις διεθνείς αγορές. Στα πλαίσια υλοποίησης του πλάνου αυτού, που περιλαμβάνει τη διείσδυση σε νέες αγορές, τη ραγδαία διεύρυνση του δικτύου πελατών, την εξαγορά και διαχείριση καίριων λατομικών μονάδων και για να ανταπεξέλθει στη διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση των προϊόντων, έχει καταρτιστεί επενδυτικό πλάνο που κινείται στους παρακάτω άξονες. Α Άξονας / Απόκτηση νέου υπερσύγχρονου μηχανολογικού εξοπλισμού Β Άξονας / Επέκταση αποθηκευτικών χώρων και εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών διαδικασιών εφοδιαστικής αλυσίδας Γ Άξονας / Νέα κτίρια διοίκησης Δ Άξονας / Νέα Πλατφόρμα ERP Διεθνούς Αναγνώρισης Ε Άξονας / Επέκταση Δικτύου Πωλήσεων Ενίσχυση Brand Name Για την ενίσχυση - υλοποίηση των παραπάνω δράσεων η Εταιρεία σύναψε δανειακή σύμβαση ύψους 15 εκ ευρώ με την Τράπεζα Εμπορίου και Ανάπτυξης Ευξείνου Πόντου (Παρευξείνια Τράπεζα). Σκοπός του πλάνου αυτού είναι ο υπερδιπλασιασμός των παραγωγικών δυνατοτήτων της επιχείρησης για την άμεση ανταπόκριση στις παραγγελίες των πελατών και την απρόσκοπτη κάλυψή τους με παραγόμενα προϊόντα, η αύξηση των αποθηκευτικών χώρων, ο εκσυγχρονισμός με Νέα Πλατφόρμα ERP Διεθνούς Αναγνώρισης (SAP) αλλά και νέα κτίρια διοίκησης για να καλυφθούν οι ανάγκες του Corporate Governance. Τα προσδοκόμενα αποτελέσματα του πλάνου αυτού είναι τα ακόλουθα: Υψηλή ποιότητα τελικών προϊόντων μείωση του κόστους παραγωγής τεχνολογική ανάπτυξη της Εταιρείας μείωση του διαχειριστικού κόστους λειτουργίας εύρυθμη λειτουργία και μεγιστοποίηση της απόδοσης της κάθε Γραμμής Παραγωγής αναγνωρισιμότητα της ταυτότητας της Εταιρείας διεθνώς, αύξηση του πελατολογίου της και εδραίωσή της ως leader της αγοράς. Σελίδα 10 από 79
Δ. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ & ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ 2016 Η Εταιρεία και ο Όμιλος εκτίθενται σε χρηματοοικονομικούς και άλλους κινδύνους. Το γενικό πρόγραμμα διαχείρισης κινδύνων έχει στόχο να ελαχιστοποιήσει την ενδεχόμενη αρνητική επίδραση τους, στη χρηματοοικονομική απόδοσή τους. Οι βασικές πολιτικές διαχείρισης των κινδύνων καθορίζονται από τη Διοίκηση της Εταιρεία και του Όμιλου. Η Οικονομική Διεύθυνση παρακολουθεί και διαχειρίζεται τους κινδύνους στους οποίους εκτίθεται η Εταιρεία και ο Όμιλος, προσδιορίζει, εκτιμά και αντισταθμίζει εφόσον χρειαστεί τους χρηματοοικονομικούς κινδύνους σε συνεργασία με τις υπηρεσίες που αντιμετωπίζουν αυτούς τους κινδύνους. Ειδικότερα για τους κινδύνους αυτούς σημειώνουμε τα εξής: 1. Συναλλαγματικός κίνδυνος Το μεγαλύτερο μέρος των εμπορικών συναλλαγών της Εταιρείας και του Ομίλου γίνονται με το νόμισμα του κύριου οικονομικού περιβάλλοντος (νόμισμα λειτουργίας), το οποίο είναι το ΕΥΡΩ και ως εκ τούτου δεν υπάρχει σημαντικός κίνδυνος βάσει του οποίου η εύλογη αξία ή οι μελλοντικές ταμιακές ροές των χρηματοοικονομικών μέσων της Εταιρείας και του Ομίλου να παρουσιάσουν αξιοσημείωτες διακυμάνσεις εξαιτίας μεταβολών στις ισοτιμίες ξένου συναλλάγματος. Διενεργούνται όμως και εμπορικές συναλλαγές σε διεθνές επίπεδο, εκτός του ευρώ και συνεπώς εκτίθενται σε συναλλαγματικό κίνδυνο προερχόμενο κυρίως από το Δολάριο Αμερικής. Παρόλα αυτά, οι συναλλαγές αυτές αφορούν ελάχιστο μέρος των δραστηριοτήτων και άρα ο συναλλαγματικός κίνδυνος είναι πολύ περιορισμένος. 2. Πιστωτικός κίνδυνος Πιστωτικός κίνδυνος είναι ο κίνδυνος χρηματοοικονομικής ζημίας για την Εταιρεία και τον Όμιλο, σε περίπτωση που ένας πελάτης ή ένας τρίτος αντισυμβαλλόμενος σε χρηματοοικονομικό μέσο δεν εκπληρώσει τις συμβατικές του υποχρεώσεις, που προέρχονται κυρίως από απαιτήσεις πελατών και επενδύσεις σε χρεόγραφα. Η Εταιρεία και ο Όμιλος δεν έχουν σημαντική συγκέντρωση πιστωτικού κινδύνου σε κάποια από τα συμβαλλόμενα με αυτούς μέρη, κυρίως λόγω της μεγάλης διασποράς του πελατολογίου τους. Επιπρόσθετα, ασφαλίζεται σημαντικό μέρος των απαιτήσεων από πελάτες. Η Εταιρεία και ο Όμιλος έχει θεσπίσει και εφαρμόζουν διαδικασίες πιστωτικού ελέγχου με στόχο την ελαχιστοποίηση των επισφαλειών και την άμεση κάλυψη των απαιτήσεων με αξιόγραφα. Οι πωλήσεις γίνονται κυρίως σε πελάτες με αξιολογημένο ιστορικό πιστώσεων. H πολιτική της Εταιρείας και του Ομίλου είναι να συνεργάζονται μόνο με αξιόπιστους πελάτες. Στις περιπτώσεις ενδείξεων επισφάλειας των απαιτήσεων, διενεργούνται σχετικές προβλέψεις απομειώσεων. Για τις λοιπές απαιτήσεις όπως και για τα υπόλοιπα χρηματοοικονομικά στοιχεία, η Εταιρεία και ο Όμιλος δεν εκτίθενται σε σημαντικό πιστωτικό κίνδυνο. Σελίδα 11 από 79
3. Κίνδυνος ρευστότητας Ο κίνδυνος ρευστότητας συνίσταται στον κίνδυνο η Εταιρεία και ο Όμιλος να μη μπορέσει να εκπληρώσουν τις χρηματοοικονομικές τους υποχρεώσεις εμπρόθεσμα. Η προσέγγιση της Εταιρείας και του Ομίλου σχετικά με τη διαχείριση ρευστότητας είναι να διασφαλίζουν, όσο γίνεται περισσότερο, ότι πάντα θα έχουν αρκετή ρευστότητα για να εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους εμπρόθεσμα, τόσο κάτω από κανονικές αλλά και κάτω από αντίξοες συνθήκες, χωρίς να πραγματοποιούνται μη αποδεκτές ζημίες ή να διακινδυνεύει η φήμη τους. Η Εταιρεία και ο Όμιλος διαχειρίζονται τις ανάγκες ρευστότητας της με προσεκτική παρακολούθηση των χρεών, των μακροπρόθεσμων χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων καθώς επίσης και των πληρωμών. Οι ανάγκες ρευστότητας παρακολουθούνται σε καθημερινή βάση και ο προγραμματισμός πληρωμών σε εβδομαδιαία και μηνιαία βάση. 4. Δανεισμός - Κίνδυνος διακύμανσης Επιτοκίων Η Εταιρεία και ο Όμιλος παρακολουθούν και διαχειρίζονται τον δανεισμό τους, προβαίνοντας σε συνδυασμένη χρήση βραχυπρόθεσμου και μακροπρόθεσμου δανεισμού. Υπάρχουν εγκεκριμένα όρια χρηματοδοτήσεων και ικανοποιητικοί όροι συνεργασίας και τιμολόγησης των διαφόρων τραπεζικών εργασιών τα οποία βοηθούν στο περιορισμό του χρηματοοικονομικού της κόστους. Ε. ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΤΩΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΕΚΔΟΤΗ ΚΑΙ ΣΤΑ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΑ ΜΕ ΑΥΤΟΝ ΜΕΡΗ Ως συνδεδεμένα μέρη κατά το Δ.Λ.Π. 24 νοούνται, θυγατρικές εταιρείες, εταιρείες με κοινό ιδιοκτησιακό καθεστώς ή/και Διοίκηση με την Εταιρεία, συγγενείς με αυτήν εταιρείες, καθώς επίσης τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου. Η Εταιρεία προμηθεύεται από τα συνδεδεμένα μέρη αγαθά και υπηρεσίες, ενώ και η ίδια προμηθεύει αγαθά και παρέχει υπηρεσίες σε αυτά. Οι πωλήσεις της Εταιρείας από και προς τα συνδεμένα μέρη αφορούν κυρίως εμπορεύματα. Οι πωλήσεις υπηρεσιών προς την Εταιρεία, αφορούν κυρίως υπηρεσίες επεξεργασίας μαρμάρων. Η Εταιρεία στις συναλλαγές με τα συνδεδεμένα μέρη εφαρμόζει τους κανόνες τεκμηρίωσης τιμών των ενδοομιλικών συναλλαγών (Transfer Pricing) σύμφωνα με τον Ν.3728/18.12.2008. Οι αμοιβές στα μέλη του Δ.Σ. και στα Διοικητικά στελέχη αφορούν αμοιβές για υπηρεσίες εξηρτημένης εργασίας. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται τα συνδεδεμένα μέρη της MARMOR SG AE καθώς και η συγγένειά τους: ΣΧΕΣΗ ΠΟΣΟΣΤΟ % ΕΔΡΑ VERMION MARBLE SA ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ 99% ΚΑΒΑΛΑΡΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ MARMOR SG EΞΟΡΥΚΤΙΚΗ ΕΕ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΜΕΤΟΧΟΥ 75% ΚΑΒΑΛΑΡΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ MARMOR ΛΑΤΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΟΕ ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ 94% ΚΑΒΑΛΑΡΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ PETRA SA ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ 79% ΚΑΒΑΛΑΡΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ MARMOR UK LTD ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ 100% LONDON, UK ALGABETH SGI ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΜΕΤΟΧΟΥ 33% PLOESTI, ROUMANIA ΜΠΥΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ ΑΕ ΥΠΟ ΚΟΙΝΟ ΕΛΕΓΧΟ 50% ΒΙ.ΠΕ ΔΡΑΜΑΣ Τα υπόλοιπα των συναλλαγών της Εταιρείας με θυγατρικές και συγγενείς της εταιρείες και τα σχετικά με τις συναλλαγές αυτές αποτελέσματα έχουν ως εξής: Σελίδα 12 από 79
31/12/2016 MARMOR SG SA Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών Αγορές αγαθών και υπηρεσιών Απαιτήσεις Υποχρεώσεις VERMION MARBLE SA ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ 26.952,87 1.255.603,96 130.450,69 0,00 MARMOR SG EΞΟΡΥΚΤΙΚΗ ΕΕ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΜΕΤΟΧΟΥ 9.720,00 203.850,00 144.008,77 0,00 MARMOR ΛΑΤΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΟΕ ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ 0,00 0,00 477.554,38 0,00 PETRA SΑ ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ 673,33 2.517,00 0,00 57.682,04 MARMOR UK LTD ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ 0,00 0,00 76.001,03 0,00 ALGABETH SGI ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΜΕΤΟΧΟΥ 46.143,75 0,00 16.530,59 0,00 ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΥΠΟ ΚΟΙΝΟ BIRROS HELLENIC MARBLE SA ΕΛΕΓΧΟ 147.431,46 3.088.070,38 117.230,57 646.914,05 ΣΥΝΟΛΑ 230.921,41 4.550.041,34 961.776,03 704.596,09 31/12/2015 MARMOR SG SA Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών Αγορές αγαθών και υπηρεσιών Απαιτήσεις Υποχρεώσεις VERMION MARBLE SA ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ 416,13 23.760,00 153.211,11 0,00 MARMOR SG EΞΟΡΥΚΤΙΚΗ ΕΕ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΜΕΤΟΧΟΥ 9.720,00 24.733,00 119.065,54 0,00 MARMOR ΛΑΤΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΟΕ ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ 0,00 4.000,00 476.154,38 0,00 PETRA SA ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ 777,42 6.274,00 0,00 59.239,30 MARMOR UK LTD ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ 0,00 11.736,87 60.082,98 0,00 ALGABETH SGI ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΜΕΤΟΧΟΥ 89.350,55 0,00 24.168,51 0,00 ΣΥΝΟΛΑ 100.264,10 70.503,87 832.682,52 59.239,30 Μέλη ΔΣ 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Συνολικές αμοιβές και συναλλαγές μελών Δ.Σ. 318.572 262.899 318.572 262.899 Υποχρεώσεις σε μέλη ΔΣ και Μετόχους 210.733 182.539 210.733 182.539 Σημειώνεται ότι δεν έχουν χορηγηθεί δάνεια σε μέλη του Δ.Σ. ή σε λοιπά διευθυντικά στελέχη της Εταιρείας (και τις οικογένειες τους). ΣΤ. ΜΕΡΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ - ΔΙΑΘΕΣΗ ΚΑΘΑΡΩΝ ΚΕΡΔΩΝ Η Διοίκηση της Εταιρείας θα αποφασίσει σε μεταγενέστερο χρόνο εάν θα προχωρήσει σε διανομή μερίσματος από τα κέρδη της χρήσης 2016. Ζ. ΓEΓΟΝΟΤΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ Δεν υπάρχουν άλλα σημαντικά γεγονότα που συνέβησαν μεταγενέστερα της ημερομηνίας συντάξεως των οικονομικών καταστάσεων για τα οποία απαιτείται να πραγματοποιηθεί σχετική αναφορά. Καβαλάρι Θεσσαλονίκης 07/07/2017 Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ Α. ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ Α.Δ.Τ. ΑΕ 640992/2007 Σελίδα 13 από 79
2. Έκθεση Ελέγχου Ανεξάρτητου Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή Προς τους Μετόχους της Εταιρείας MARMOR SG ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑ ΜΑΡΜΑΡΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΝΙΤΗ Α.Ε. Έκθεση επί των Εταιρικών και Ενοποιημένων Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων Ελέγξαμε τις συνημμένες εταιρικές και τις ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις της Εταιρείας MARMOR SG ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑ ΜΑΡΜΑΡΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΝΙΤΗ Α.Ε., οι οποίες αποτελούνται από την εταιρική και ενοποιημένη κατάσταση χρηματοοικονομικής θέσης της 31 ης Δεκεμβρίου 2016, τις εταιρικές και ενοποιημένες καταστάσεις συνολικού εισοδήματος, μεταβολών ιδίων κεφαλαίων και ταμειακών ροών της χρήσεως που έληξε την ημερομηνία αυτή, καθώς και περίληψη σημαντικών λογιστικών αρχών και μεθόδων και λοιπές επεξηγηματικές πληροφορίες. Ευθύνη της Διοίκησης για τις Εταιρικές και Ενοποιημένες Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις Η διοίκηση έχει την ευθύνη για την κατάρτιση και εύλογη παρουσίαση αυτών των εταιρικών και ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς, όπως αυτά έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως και για εκείνες τις εσωτερικές δικλίδες, που η διοίκηση καθορίζει ως απαραίτητες, ώστε να καθίσταται δυνατή η κατάρτιση εταιρικών και ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων απαλλαγμένων από ουσιώδη ανακρίβεια, που οφείλεται είτε σε απάτη είτε σε λάθος. Ευθύνη του Ελεγκτή Η δική μας ευθύνη είναι να εκφράσουμε γνώμη επί αυτών των εταιρικών και ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων με βάση τον έλεγχό μας. Διενεργήσαμε τον έλεγχό μας σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Ελέγχου. Τα πρότυπα αυτά απαιτούν να συμμορφωνόμαστε με κανόνες δεοντολογίας, καθώς και να σχεδιάζουμε και διενεργούμε τον έλεγχο με σκοπό την απόκτηση εύλογης διασφάλισης για το εάν οι εταιρικές και ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις είναι απαλλαγμένες από ουσιώδη ανακρίβεια. Ο έλεγχος περιλαμβάνει τη διενέργεια διαδικασιών για την απόκτηση ελεγκτικών τεκμηρίων, σχετικά με τα ποσά και τις γνωστοποιήσεις στις εταιρικές και τις ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Οι επιλεγόμενες διαδικασίες βασίζονται στην κρίση του ελεγκτή περιλαμβανομένης της εκτίμησης των κινδύνων ουσιώδους ανακρίβειας των εταιρικών και ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων, που οφείλεται είτε σε απάτη είτε σε λάθος. Κατά τη διενέργεια αυτών των εκτιμήσεων κινδύνου, ο ελεγκτής εξετάζει τις εσωτερικές δικλίδες που σχετίζονται με την κατάρτιση και εύλογη παρουσίαση των εταιρικών και ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων της εταιρείας, με σκοπό το σχεδιασμό ελεγκτικών διαδικασιών κατάλληλων για τις περιστάσεις, αλλά όχι με σκοπό την έκφραση γνώμης επί της αποτελεσματικότητας των εσωτερικών δικλίδων της εταιρείας. Ο έλεγχος περιλαμβάνει επίσης την αξιολόγηση της καταλληλόλητας των λογιστικών αρχών και μεθόδων που χρησιμοποιήθηκαν και του εύλογου των εκτιμήσεων που έγιναν από τη διοίκηση, καθώς και αξιολόγηση της συνολικής παρουσίασης των εταιρικών και ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Πιστεύουμε ότι τα ελεγκτικά τεκμήρια που έχουμε συγκεντρώσει είναι επαρκή και κατάλληλα για τη θεμελίωση της ελεγκτικής μας γνώμης. Γνώμη Κατά τη γνώμη μας, οι συνημμένες εταιρικές και ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις παρουσιάζουν εύλογα, από κάθε ουσιώδη άποψη, την οικονομική θέση της Εταιρείας MARMOR SG ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑ ΜΑΡΜΑΡΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΝΙΤΗ Α.Ε. και των θυγατρικών αυτής κατά την 31 η Δεκεμβρίου 2016, τη χρηματοοικονομική τους επίδοση και τις ταμειακές τους ροές για τη χρήση που έληξε την ημερομηνία αυτή σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς, όπως αυτά έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σελίδα 14 από 79
Έκθεση επί Άλλων Νομικών και Κανονιστικών Απαιτήσεων Λαμβάνοντας υπόψη ότι η διοίκηση έχει την ευθύνη για την κατάρτιση της Έκθεσης Διαχείρισης του Διοικητικού Συμβουλίου, κατ εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 5 του άρθρου 2 (μέρος Β) του Ν. 4336/2015, σημειώνουμε ότι: α) Κατά τη γνώμη μας η Έκθεση Διαχείρισης του Διοικητικού Συμβουλίου έχει καταρτισθεί σύμφωνα με τις ισχύουσες νομικές απαιτήσεις των άρθρων 43α και 107Α του Κωδ. Ν. 2190/1920 και το περιεχόμενο αυτής αντιστοιχεί με τις συνημμένες εταιρικές και ενοποιημένες χρηματοοικονομικές Καταστάσεις της χρήσης που έληξε την 31η Δεκεμβρίου 2016. β) Με βάση τη γνώση που αποκτήσαμε κατά το έλεγχό μας, για την Εταιρεία MARMOR SG ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑ ΜΑΡΜΑΡΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΝΙΤΗ Α.Ε. και το περιβάλλον της, δεν έχουμε εντοπίσει ουσιώδεις ανακρίβειες στην Έκθεση Διαχείρισης του Διοικητικού της Συμβουλίου. Αθήνα, 17 Ιουλίου 2017 Ο Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής Αναστάσιος Κ. Μούδιος Αρ Μ ΣΟΕΛ: 41391 BAKER TILLY GREECE Ορκωτοί Ελεγκτές Λογιστές ανώνυμη Εταιρεία Λεωφ. Αλεξάνδρας 57, 11473 Αθήνα Αρ Μ ΣΟΕΛ 176 Σελίδα 15 από 79
3. Ετήσιες Εταιρικές και Ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις για την περίοδο από 1η Ιανουαρίου έως 31η Δεκεμβρίου 2016 Σελίδα 16 από 79
3.1. Κατάσταση Οικονομικής Θέσης (Ποσά εκφρασμένα σε ) ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Σημ. 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 (Αναθεωρημένο) Ιδιοχρησιμοποιούμενα ενσώματα πάγια στοιχεία 9.1 14.159.218 8.622.514 12.856.309 8.559.821 Άυλα περιουσιακά στοιχεία 9.2 315.789 290.743 315.789 290.743 Επενδύσεις Σε Θυγατρικές Επιχειρήσεις 9.3 0 0 236.594 249.916 Επενδύσεις σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις 9.3 6.265.423 0 5.900.000 0 Λοιπές Μακροπρόθεσμες Απαιτήσεις 9.5 20.754 4.515.834 20.655 4.515.834 Σύνολο Μη Κυκλοφορούντων Στοιχείων 20.761.184 13.429.091 19.329.347 13.616.314 Αποθέματα 9.6 17.034.739 15.935.260 16.605.436 15.785.669 Πελάτες και λοιπές Εμπορικές Απαιτήσεις 9.7 8.039.116 6.414.592 8.643.746 7.121.096 Λοιπές Απαιτήσεις 9.8 2.899.115 3.478.778 2.533.293 2.848.172 Χρηματοοικονομικά στοιχεία σε ευλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων 75.600 112.000 75.600 112.000 Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα 9.9 2.869.343 1.180.511 2.777.598 1.040.217 Σύνολο Κυκλοφορούντων Στοιχείων 30.917.913 27.121.141 30.635.673 26.907.155 Σύνολο Ενεργητικού 51.679.098 40.550.232 49.965.020 40.523.469 Καθαρή Θέση Μετοχικό κεφάλαιο 9.10 2.018.864 2.018.854 2.018.864 2.018.854 Διαφορά Υπερ Το Άρτιο 1.163.840 1.163.840 1.163.840 1.163.840 Αποθεματικά 9.11 3.796.106 3.679.731 3.796.106 3.679.731 Σωρευμένα κέρδη (ζημίες) 9.776.053 5.822.733 9.505.285 6.270.589 Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων ιδιοκτητών μητρικής 16.754.863 12.685.159 16.484.095 13.133.014 Μη ελέγχουσες συμμετοχές 39.072 36.582 0 0 Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων 16.793.935 12.721.741 16.484.095 13.133.014 Μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις 9.12 13.923.507 8.536.860 13.583.398 8.536.860 Επιχορηγήσεις 9.13 718.106 764.249 718.106 764.249 Αναβαλλόμενες Φορολογικές Υποχρεώσεις 9.4 1.536.889 986.758 1.314.793 986.758 Υποχρεώσεις παροχών στο προσωπικό 9.14 247.208 178.841 247.208 178.841 Σύνολο Μακροπροθέσμων Υποχρεώσεων 16.425.710 10.466.708 15.863.505 10.466.708 Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις 9.16 9.753.269 7.209.199 9.396.788 7.226.494 Τρέχουσες Φορολογικές Υποχρεώσεις 9.17 1.192.820 1.283.565 1.188.164 1.283.814 Βραχυπρόθεσμες Δανειακές Υποχρεώσεις 9.12 6.457.517 6.655.614 6.092.538 6.204.930 Λοιπές Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις 9.18 1.008.877 793.146 892.960 788.250 Προβλέψεις 9.15 46.970 1.420.258 46.970 1.420.258 Σύνολο Βραχυπροθέσμων Υποχρεώσεων 18.459.453 17.361.782 17.617.420 16.923.746 Σύνολο Υποχρεώσεων 34.885.163 27.828.491 33.480.925 27.390.455 Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων και Υποχρεώσεων 51.679.098 40.550.232 49.965.020 40.523.469 Οι συνοδευτικές σημειώσεις αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των οικονομικών καταστάσεων. Σελίδα 17 από 79
3.2. Κατάσταση Συνολικών Εσόδων (Ποσά εκφρασμένα σε ) Ετήσια Οικονομική Έκθεση της χρήσης 2016 Σημ. 01/01/2016-31/12/2016 ΟΜΙΛΟΣ 01/01/2015-31/12/2015 01/01/2016-31/12/2016 ΕΤΑΙΡΙΑ 01/01/2015-31/12/2015 (Αναθεωρημένο) Πωλήσεις 9.19 32.901.848 32.993.893 32.894.687 32.984.060 Κόστος Πωληθέντων 9.20 (20.934.705) (23.315.774) (21.034.193) (23.310.043) Μικτό κέρδος 11.967.143 9.678.119 11.860.494 9.674.016 Λοιπά έσοδα 9.21 240.565 366.659 229.614 371.848 Έξοδα Διάθεσης 9.22 (4.837.202) (3.124.821) (4.766.940) (3.115.650) Έξοδα Διοίκησης 9.23 (2.398.384) (2.623.676) (2.236.885) (2.579.062) Λοιπά έξοδα 9.24 (279.251) (789.832) (240.084) (780.078) Αποτελέσματα από λειτουργικές δραστηριότητες 4.692.869 3.506.449 4.846.199 3.571.074 Χρηματοοικονομικά έσοδα 9.26 2.223 18.515 769 18.495 Χρηματοοικονομικά έξοδα 9.25 (1.269.167) (994.112) (1.226.385) (992.135) Αναλογία κερδών/(ζημιών) από συγγενείς εταιρείες ενοπ.με τη μέθ.καθαρής θέσης 365.423 0 0 0 Κέρδη προ φόρων 3.791.348 2.530.852 3.620.583 2.597.433 Φόρος εισοδήματος 9.27 (939.436) (1.160.064) (938.639) (1.158.493) Κέρδη μετά από φόρους (α) 2.851.912 1.370.788 2.681.944 1.438.940 Λοιπά Συνολικά Έσοδα Στοιχεία που δεν θα ταξινομηθούν στην κατάσταση αποτελεσμάτων μεταγενέστερα: Καθαρή επίδραση από την Αναθεώρηση του ΔΛΠ 19 (13.589) (5.801) (13.589) (5.801) Λοιπά Συνολικά Έσοδα προ φόρων (13.589) (5.801) (13.589) (5.801) Σύνολο λοιπών εσόδων (β) (13.589) (5.801) (13.589) (5.801) Σύνολο αποτελεσμάτων χρήσης (α) + (β) 2.838.323 1.364.987 2.668.355 1.433.139 Κέρδη/(Ζημιές) ανά μετοχή - βασικά (σε ) 9.28 41,2510 11,2653 38,7531 11,7981 Οι συνοδευτικές σημειώσεις αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των οικονομικών καταστάσεων. Σελίδα 18 από 79
3.3. Ενοποιημένη Κατάσταση Μεταβολών Ιδίων Κεφαλαίων (Ποσά εκφρασμένα σε ) OMIΛΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ Μετοχικό κεφάλαιο Διαφορά Υπέρ Το Άρτιο Αποθεματικά Αποτελέσματα εις νέον Σύνολο Δικαιώματα Μειοψηφίας Σύνολο Υπόλοιπα κατά την 1η Ιανουαρίου 2015, σύμφωνα με τα ΔΠΧΠ 3.622.707 1.163.840 2.933.899 9.565.130 17.285.576 39.755 17.325.331 Μεταβολή ιδίων Κεφαλαίων για την περίοδο 01/01-31/12/2015 Μερίσματα από τα κερδη της χρησης 2014 0 0 0 (100.000) (100.000) 0 (100.000) Καθαρά Αποτελέσματα χρήσης 01/01-31/12/2015 0 0 0 1.373.961 1.373.961 (3.173) 1.370.788 Τακτικό αποθεματικό από τα κέρδη της χρήσης 2014 0 0 137.525 (137.525) 0 0 0 Απορρόφηση συνδεδεμένης Stone Group Hellas (1.603.853) 0 429.381 (4.694.105) (5.868.577) 0 (5.868.577) Σχηματισμός αφορολόγητου αποθεματικού 3299/2004 & 3908/2011 0 0 178.927 (178.927) 0 0 0 Λοιπά συνολικά έσοδα 01/01-31/12/2015 0 0 0 (5.801) (5.801) 0 (5.801) Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα μετά από φόρους (1.603.853) 0 745.832 (3.742.397) (4.600.417) (3.173) (4.603.590) Συνολικό αναγνωριζόμενο κέρδος/ζημιά χρήσης (1.603.853) 0 745.832 (3.742.397) (4.600.417) (3.173) (4.603.590) Υπόλοιπο των Ιδίων Κεφαλαίων κατά την 31η Δεκεμβρίου 2015 2.018.854 1.163.840 3.679.731 5.822.733 12.685.159 36.582 12.721.741 ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ Μετοχικό κεφάλαιο Διαφορά Υπέρ Το Άρτιο Αποθεματικά Αποτελέσματα εις νέον Σύνολο Δικαιώματα Μειοψηφίας Σύνολο Υπόλοιπα κατά την 1η Ιανουαρίου 2016, σύμφωνα με τα ΔΠΧΠ 2.018.854 1.163.840 3.679.731 5.822.733 12.685.159 36.582 12.721.741 Μεταβολή ιδίων Κεφαλαίων για την περίοδο 01/01-31/12/2016 Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου 10 0 0 0 10 0 10 Διανεμηθέντα μερίσματα 0 0 0 (100.000) (100.000) 0 (100.000) Σχηματισμός αφορολόγητου αποθεματικού 3299/2004 & 3908/2011 0 0 116.374 (116.374) 0 0 0 Διαφορές από αναπροσαρμογή αξίας λοιπών περιουσιακών στοιχείων 0 0 0 1.328.466 1.328.466 5.395 1.333.861 Καθαρά Αποτελέσματα χρήσης 01/01-31/12/2016 0 0 0 2.854.817 2.854.817 (2.905) 2.851.912 Λοιπά συνολικά έσοδα 01/01-31/12/2016 0 0 0 (13.589) (13.589) (13.589) Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα μετά από φόρους 10 0 116.374 3.953.320 4.069.704 2.490 4.072.194 Συνολικό αναγνωριζόμενο κέρδος/ζημιά χρήσης 10 0 116.374 3.953.320 4.069.704 2.490 4.072.194 Υπόλοιπο των Ιδίων Κεφαλαίων κατά την 31η Δεκεμβρίου 2016 2.018.864 1.163.840 3.796.106 9.776.053 16.754.863 39.072 16.793.935 Οι συνοδευτικές σημειώσεις αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των οικονομικών καταστάσεων. Σελίδα 19 από 79
3.4. Κατάσταση Μεταβολών Ιδίων Κεφαλαίων Εταιρείας (Ποσά εκφρασμένα σε ) ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ Μετοχικό κεφάλαιο Διαφορά Υπέρ Το Άρτιο Αποθεματικά Αποτελέσματα εις νέον Υπόλοιπα κατά την 1η Ιανουαρίου 2015, σύμφωνα με τα ΔΠΧΠ 3.622.707 1.163.840 2.933.899 9.948.006 17.668.452 Μεταβολή ιδίων Κεφαλαίων για την περίοδο 01/01-31/12/2015 Μερίσματα από τα κερδη της χρησης 2014 0 0 0 (100.000) (100.000) Τακτικό αποθεματικό από τα κέρδη της χρήσης 2014 0 0 137.525 (137.525) 0 Απορρόφηση συνδεδεμένης Stone Group Hellas (1.603.853) 0 429.381 (4.694.105) (5.868.577) Σχηματισμός αφορολόγητου αποθεματικού 3299/2004 & 3908/2011 0 0 178.927 (178.927) 0 Καθαρά Αποτελέσματα χρήσης 01/01-31/12/2015 0 0 0 1.438.940 1.438.940 Σύνολο Λοιπά συνολικά έσοδα 01/01-31/12/2015 0 0 0 (5.801) (5.801) Συνολικό αναγνωριζόμενο κέρδος/ζημιά χρήσης (1.603.853) 0 745.832 (3.677.417) (4.535.438) Υπόλοιπο των Ιδίων Κεφαλαίων κατά την 31η Δεκεμβρίου 2015 2.018.854 1.163.840 3.679.731 6.270.589 13.133.014 ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ Μετοχικό Διαφορά Υπέρ Αποτελέσματα Αποθεματικά κεφάλαιο Το Άρτιο εις νέον Σύνολο Υπόλοιπα κατά την 1η Ιανουαρίου 2016, σύμφωνα με τα ΔΠΧΠ 2.018.854 1.163.840 3.679.731 6.270.589 13.133.014 Μεταβολή ιδίων Κεφαλαίων για την περίοδο 01/01-31/12/2016 Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου 10 0 0 0 10 Μερίσματα από τα κερδη της χρησης 2015 0 0 0 (100.000) (100.000) Σχηματισμός αφορολόγητου αποθεματικού 3299/2004 & 3908/2011 0 0 116.374 (116.374) 0 Διαφορές από αναπροσαρμογή αξίας λοιπών περιουσιακών στοιχείων 0 0 0 782.716 782.716 Καθαρά Αποτελέσματα χρήσης 01/01-31/12/2016 0 0 0 2.681.944 2.681.944 Λοιπά συνολικά έσοδα 01/01-31/12/2016 0 0 0 (13.589) (13.589) Συνολικό αναγνωριζόμενο κέρδος/ζημιά χρήσης 10 0 116.374 3.234.697 3.351.080 Υπόλοιπο των Ιδίων Κεφαλαίων κατά την 31η Δεκεμβρίου 2016 2.018.864 1.163.840 3.796.106 9.505.284 16.484.095 Οι συνοδευτικές σημειώσεις αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των οικονομικών καταστάσεων. Σελίδα 20 από 79
3.5. Κατάσταση Ταμειακών Ροών (Ποσά εκφρασμένα σε ) Ετήσια Οικονομική Έκθεση της χρήσης 2016 Έμμεση μέθοδος Λειτουργικές δραστηριότητες 01/01/2016-31/12/2016 01/01/2015-31/12/2015 01/01/2016-31/12/2016 01/01/2015-31/12/2015 (Αναθεωρημένο) Κέρδη προ φόρων 3.425.925 2.530.852 3.620.583 2.597.433 Πλέον / μείον προσαρμογές για: Αποσβέσεις 847.526 670.572 772.296 666.316 Προβλέψεις 68.367 1.409.895 68.367 1.409.895 Λοιπές μη ταμιακές συναλλαγές (9.743) (5.973.093) (9.743) (5.973.093) Αναλογία κερδών/(ζημιών) από συγγενείς εταιρείες ενοπ.με τη μέθ.καθαρής θέσης (365.423) 0 0 0 Αποτελέσματα ( έσοδα, έξοδα, κέρδη και ζημιές επενδυτικής δραστηριότητας) (2.223) (18.515) (769) (18.495) Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα 1.269.083 994.112 1.226.385 992.135 Λειτουργικό κέρδος προ μεταβολών του κεφαλαίου κίνησης 5.233.512 (386.177) 5.677.118 (325.809) Πλέον / μείον προσαρμογές για μεταβολές λογαριασμών κεφαλαίου κίνησης ή που σχετίζονται με τις λειτουργικές δραστηριότητες Μείωση / ( αύξηση ) αποθεμάτων (1.099.479) 1.771.715 (819.767) 1.691.970 Μείωση / ( αύξηση ) απαιτήσεων (355.138) (5.691.015) (929.047) (5.335.266) (Μείωση) / αύξηση υποχρεώσεων ( πλην τραπεζών ) 1.335.931 (741.674) 893.289 (702.807) Μείον: Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα καταβεβλημένα (1.303.856) (541.027) (1.261.158) (539.907) Καταβεβλημένοι φόροι (1.384.863) (1.274.100) (1.384.863) (1.274.100) Σύνολο εισροών/ (εκροών) από λειτουργικές δραστηριότητες (α) 2.426.108 (6.862.277) 2.175.572 (6.485.920) Επενδυτικές δραστηριότητες Απόκτηση θυγατρικών, συγγενών, κοινοπραξιών και λοιπών επενδύσεων (1.400.000) (235.547) (1.400.000) (235.547) Αγορά ενσώματων και άϋλων πάγιων στοιχείων (4.443.688) (1.080.669) (3.923.794) (1.080.669) Εισπράξεις από πωλήσεις ενσώματων και άϋλων παγίων στοιχείων (67.620) (2.941) (67.620) (2.941) Τόκοι εισπραχθέντες 2.223 18.495 769 18.495 Σύνολο εισροών/ (εκροών) από επενδυτικές δραστηριότητες (β) (5.909.085) (1.300.662) (5.390.644) (1.300.662) Χρηματοδοτικές δραστηριότητες Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Εισπράξεις για αύξηση μετοχικού κεφαλαίου και υπέρ το άρτιο 10 0 10 0 Εισπράξεις από εκδοθέντα /αναληφθέντα δάνεια 6.750.000 13.301.086 6.500.000 12.851.086 Εξοφλήσεις δανείων (1.568.200) (5.082.633) (1.537.556) (5.082.633) Μερίσματα πληρωθέντα (10.000) (50.000) (10.000) (50.000) Σύνολο εισροών/ (εκροών) από χρηματοδοτικές δραστηριότητες (γ) 5.171.810 8.168.453 4.952.454 7.718.453 Καθαρή αύξηση / (μείωση) στα ταμειακά διαθέσιμα & ισοδύναμα περιόδου (α)+(β)+(γ) 1.688.833 5.514 1.737.381 (68.129) Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα έναρξης περιόδου 1.180.511 1.174.997 1.040.217 1.108.346 Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα λήξης περιόδου 2.869.343 1.180.511 2.777.598 1.040.217 Οι συνοδευτικές σημειώσεις αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των οικονομικών καταστάσεων. Σελίδα 21 από 79
Ετήσια Οικονομική Έκθεση της χρήσης 2016 4. Πληροφορίες για την Εταιρεία και τον Όμιλο 4.1.Γενικές Πληροφορίες Η Εταιρεία με την επωνυμία «MARMOR SG Ανώνυμη Εταιρεία Επεξεργασίας και Εμπορίας Μαρμάρου και Γρανίτη» και το διακριτικό τίτλο «STONE GROUP INTERNATIONAL» ιδρύθηκε το 1981 στην Θεσσαλονίκη. Είναι εγγεγραμμένη στο Μητρώο Ανωνύμων Εταιρειών της Περιφέρεις Κεντρικής Μακεδονίας με αριθμό μητρώου Α.Ε. 43607/62/Β/99/209 και αριθμό ΓΕΜΗ 38220505000. Η έδρα της Εταιρείας βρίσκεται στο Καβαλάρι Θεσσαλονίκης, Τ.Κ. 57200. Η Μετοχική Σύνθεση της Εταιρείας έχει ως εξής: Μέτοχοι Ιωάννης Αντωνιάδης Αθανάσιος Αντωνιάδης Ελένη Αντωνιάδου Σύνολα Αριθμός Μετοχών 35.107 32.082 2.017 69.206 Ποσοστό 50,73% 46,36% 2,91% 100% Η σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου έχει ως εξής: Διοικητικό Συμβούλιο Ιωάννης Αντωνιάδης Ηλίας Ρηγόπουλος Ελένη Αντωνιάδου Ιδιότητα Πρόεδρος Διευθύνων Σύμβουλος Μέλος 4.2.Φύση Δραστηριοτήτων Βασικό αντικείμενο δραστηριότητας της Εταιρείας και του Ομίλου είναι κυρίως η εξόρυξη, εμπορία και επεξεργασία μαρμάρου και γρανίτη. Ο βασικός κλάδος στον οποίο δραστηριοποιείται, σήμερα, η Εταιρεία και ο Όμιλος είναι ο κλάδος εξόρυξης μαρμάρων, επεξεργασίας και εμπορίας μαρμάρων και γρανιτών και λοιπών διακοσμητικών. 4.3.Δομή και δραστηριότητες των εταιριών του Ομίλου Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει τις ενοποιούμενες εταιρείες της MARMOR SG A.E. κατά την 31/12/2016, τις έδρες τους, το αντικείμενο δραστηριότητάς τους, τις άμεσες και έμμεσες συμμετοχές της Εταιρείας επί των μετοχικών τους κεφαλαίων, τη μέθοδο ενοποίησης, καθώς και τις ανέλεγκτες φορολογικές χρήσεις. α) Με τη μέθοδο της Ολικής Ενοποίησης ενσωματώνονται οι παρακάτω εταιρείες: Σχέση Ποσοστό συμμετοχής VERMION MARBLE SA ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ 99% MARMOR ΛΑΤΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΟΕ ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ 94% PETRA SA ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ 79% MARMOR UK LTD ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ 100% Έδρα Ανέλεγκτες χρήσης Δραστηριότητα ΚΑΒΑΛΑΡΙ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2015-2016 ΚΟΠΗ, ΜΟΡΦΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΡΜΑΡΟΥ, ΤΡΑΒΕΡΤΙΝΗ, ΑΛΑΒΑΣΤΡΟΥ, ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΤΟΥΣ (ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΚΥΒΟΛΙΘΟΥΣ ΓΙΑ ΛΙΘΟΣΤΡΩΤΑ ΔΡΟΜΩΝ Η ΠΕΖΟΔΡΟΜΙΩΝ, ΠΛΑΚΕΣ ΓΙΑ ΣΤΡΩΣΙΜΟ, ΠΛΑΚΙΔΙΑ, ΚΥΒΟΥΣ ΚΛΠ) ΤΕΧΝΗΤΑ ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΕΝΩΝ ΚΟΚΚΩΝ, - ΕΞΟΡΥΞΗ ΜΑΡΜΑΡΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΑΣΒΕΣΤΟΛΙΘΙΚΩΝ ΛΙΘΩΝ, ΓΙΑ ΜΝΗΜΕΙΑ Η ΚΤΙΡΙΑ 2010-2016 ΧΟΝΔΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΜΑΡΜΑΡΟΥ, ΤΡΑΒΕΡΤΙΝΗ, ΑΛΑΒΑΣΤΡΟΥ, ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΩΝ, ΤΕΧΝΗΤΑ ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΕΝΩΝ ΚΟΚΚΩΝ ΚΑΙ ΣΚΟΝΩΝ ΑΠΟ ΜΑΡΜΑΡΟ, ΤΡΑΒΕΡΤΙΝΗ, ΑΛΑΒΑΣΤΡΟ - Wholesale of wood, construction materials and sanitary equipment ΚΑΒΑΛΑΡΙ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΒΑΛΑΡΙ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ LONDON, UK Σελίδα 22 από 79
β) Με τη μέθοδο της Καθαρής Θέσης ενσωματώνονται οι παρακάτω εταιρείες: Σχέση Ποσοστό συμμετοχής Έδρα Ανέλεγκτες χρήσης Δραστηριότητα ΜΠΥΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ Α.E. ΥΠΟ ΚΟΙΝΟ ΕΛΕΓΧΟ 50% ΒΙ. ΠΕ. ΔΡΑΜΑΣ 2010-2016 ΕΞΟΡΥΞΗ ΜΑΡΜΑΡΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΑΣΒΕΣΤΟΛΙΘΙΚΩΝ ΛΙΘΩΝ, ΓΙΑ ΜΝΗΜΕΙΑ Η ΚΤΙΡΙΑ 4.4.Μεταβολές στη δομή του Ομίλου Στις ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις της ετήσιας περιόδου που έληξε την 31η Δεκεμβρίου 2016 και σε σχέση με την αντίστοιχη ετήσια συγκριτική περίοδο του 2015 περιλαμβάνεται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης η Εταιρεία ΜΠΥΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ Α.E. λόγω απόκτησης ουσιώδους επιρροής από τον Όμιλο Stone Group International από την 03/08/2016. Σελίδα 23 από 79
5. Πλαίσιο κατάρτισης οικονομικών καταστάσεων 5.1 Γενικό πλαίσιο κατάρτισης Οι συνημμένες ενοποιημένες και εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις καλύπτουν την ετήσια χρήση από 1 Ιανουαρίου 2016 έως 31 Δεκεμβρίου 2016 και έχουν συνταχθεί σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (εφεξής «ΔΠΧΑ») και τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα (εφεξής «ΔΛΠ»), όπως αυτά έχουν εκδοθεί από την Επιτροπή Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (IASB), καθώς και των Διερμηνειών τους, όπως αυτές έχουν εκδοθεί από την Επιτροπή Ερμηνείας Προτύπων (IFRIC) της IASB και έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέχρι την 31 Δεκεμβρίου 2016. Οι κυριότερες λογιστικές πολιτικές που υιοθετήθηκαν στην ετοιμασία αυτών των οικονομικών καταστάσεων αναφέρονται πιο κάτω. Αυτές οι πολιτικές έχουν εφαρμοστεί με συνέπεια για όλα τα έτη που παρουσιάζονται σε αυτές τις οικονομικές καταστάσεις, εκτός εάν δηλώνεται διαφορετικά. Οι συνημμένες ενοποιημένες και εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις καταρτίσθηκαν με βάση τις ίδιες λογιστικές αρχές και μεθόδους αποτίμησης, εκτός εάν δηλώνεται διαφορετικά, που ακολουθήθηκαν για την ετοιμασία και παρουσίαση των οικονομικών καταστάσεων της Εταιρείας και του Ομίλου για τη χρήση που έληξε την 31 Δεκεμβρίου 2015, προσαρμοσμένων με τα νέα Πρότυπα και τις Αναθεωρήσεις που επιτάσσουν τα Δ.Π.Χ.Α. για τις χρήσεις που άρχισαν την 1η Ιανουαρίου 2016. Οι ενοποιημένες και εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις έχουν συνταχθεί σε Ευρώ, το οποίο είναι το νόμισμα παρουσίασης των Οικονομικών Καταστάσεων και λειτουργίας της Εταιρείας και του Ομίλου. Όλα τα ποσά εμφανίζονται σε Ευρώ, εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά. Τυχόν διαφορές σε ποσά των οικονομικών καταστάσεων και αντίστοιχα ποσά στις σημειώσεις οφείλονται σε στρογγυλοποιήσεις. Οι εν λόγω ενοποιημένες και εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις έχουν καταρτιστεί βάσει της αρχής της συνέχισης της δραστηριότητας (going concern), η οποία προϋποθέτει ότι η Εταιρεία και οι θυγατρικές της θα έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν τις λειτουργίες τους ως δρώσες οικονομικές οντότητες στο προβλεπόμενο μέλλον λαμβάνοντας υπόψη τις κάτωθι συνθήκες και τις δράσεις που έχει σχεδιάσει και υλοποιεί η Διοίκηση. Οι ενοποιημένες και εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις έχουν συνταχθεί με βάση την αρχή του ιστορικού κόστους, εκτός από συγκεκριμένων στοιχείων ενεργητικού και παθητικού σε εύλογες αξίες μέσω των αποτελεσμάτων χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων. Σελίδα 24 από 79
Η κατάρτιση των οικονομικών καταστάσεων βάσει ΔΠΧΑ απαιτεί την υιοθέτηση εκτιμήσεων, αρχών και παραδοχών οι οποίες επηρεάζουν την αποτίμηση των στοιχείων ενεργητικού, παθητικού, την αναγνώριση ενδεχόμενων υποχρεώσεων, καθώς και την καταχώριση των εσόδων και εξόδων στις οικονομικές καταστάσεις. Επίσης, απαιτεί την άσκηση κρίσης από τη Διοίκηση κατά τη διαδικασία εφαρμογής των λογιστικών αρχών της Εταιρείας. Οι τομείς που απαιτούν τον μεγαλύτερο βαθμό κρίσης καθώς και οι τομείς στους οποίους οι εκτιμήσεις και οι παραδοχές έχουν σημαντική επίδραση στις ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις παρουσιάζονται στη σημείωση 6 των Οικονομικών Καταστάσεων. Το Διοικητικό Συμβούλιο της MARMOR SG A.E. ενέκρινε τις συνημμένες εταιρικές και ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις για την χρήση που έληξε την 31 Δεκεμβρίου 2016, στις 07 Ιουλίου 2017. Επισημαίνεται ότι, οι συνημμένες οικονομικές καταστάσεις τελούν υπό την έγκριση της Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων της μητρικής. 5.2. Αλλαγές σε Λογιστικές Πολιτικές Ο Όμιλος στις Οικονομικές καταστάσεις έχει τηρήσει τις λογιστικές πολιτικές που χρησιμοποιήθηκαν για να καταρτιστούν οι Οικονομικές Καταστάσεις της χρήσης 2015, υιοθετώντας όλα τα νέα πρότυπα και τις διερμηνείες, η εφαρμογή των οποίων έγινε υποχρεωτική για τις χρήσεις που άρχισαν την 1η Ιανουαρίου 2016. Στην παράγραφο (α) παρουσιάζονται τα πρότυπα τα οποία έχουν εφαρμογή στον Όμιλο και έχουν υιοθετηθεί από την 1η Ιανουαρίου 2016 καθώς και τα πρότυπα τα οποία είναι μεν υποχρεωτικά από την 1η Ιανουαρίου 2016, ωστόσο δεν είναι εφαρμόσιμα στις εργασίες του Ομίλου. Στην παράγραφο (β) παρουσιάζονται τα πρότυπα, τροποποιήσεις προτύπων και διερμηνείες σε ήδη υπάρχοντα πρότυπα τα οποία είτε δεν έχουν ακόμα τεθεί σε ισχύ, είτε δεν έχουν υιοθετηθεί από την Ε.Ε. (α) Νέα Πρότυπα, Διερμηνείες, Αναθεωρήσεις και Τροποποιήσεις υφιστάμενων Προτύπων τα οποία έχουν τεθεί σε ισχύ και έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση Οι ακόλουθες τροποποιήσεις και Διερμηνείες των ΔΠΧΑ εκδόθηκαν από το Συμβούλιο Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (IASB), έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και η εφαρμογή τους είναι υποχρεωτική από την 01/01/2016 ή μεταγενέστερα. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 19: «Πρόγραμμα Καθορισμένων Παροχών: Εισφορές εργαζομένων» (εφαρμόζεται για ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/02/2015) Τον Νοέμβριο του 2013, το IASB προέβη στην έκδοση τροποποιήσεων περιορισμένου σκοπού στο ΔΛΠ 19 με τίτλο «Πρόγραμμα καθορισμένων παροχών: Εισφορές Εργαζομένων». Οι εν λόγω τροποποιήσεις έχουν εφαρμογή σε εισφορές εργαζομένων ή τρίτων μερών αναφορικά με προγράμματα καθορισμένων παροχών. Ο σκοπός των τροποποιήσεων είναι να απλοποιήσουν την λογιστική αντιμετώπιση για τις εισφορές που είναι ανεξάρτητες από τα έτη Σελίδα 25 από 79
υπηρεσίας των εργαζομένων, όπως είναι για παράδειγμα, οι εισφορές που υπολογίζονται ως σταθερό ποσοστό επί της μισθοδοσίας. Οι τροποποιήσεις δεν έχουν επίδραση στις ενοποιημένες και εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις. Ετήσιες Βελτιώσεις των ΔΠΧΑ Κύκλος 2010-2012 (εφαρμόζεται για ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/02/2015) Τον Δεκέμβριο του 2013, το IASB προέβη στην έκδοση «Ετήσιες Βελτιώσεις των ΔΠΧΑ - Κύκλος 2010-2012», η οποία αποτελείται από μία σειρά τροποποιήσεων αναφορικά με επτά θέματα και αποτελεί μέρος του προγράμματος για τις ετήσιες βελτιώσεις στα ΔΠΧΑ. Οι τροποποιήσεις εφαρμόζονται για ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1η Ιουλίου 2014, αν και οι οικονομικές οντότητες επιτρέπεται να τις εφαρμόσουν νωρίτερα. Τα θέματα που περιλαμβάνονται σε αυτόν τον κύκλο είναι οι εξής: ΔΠΧΑ 2: Ορισμός των προϋποθέσεων κατοχύρωσης, ΔΠΧΑ 3: Λογιστική αντιμετώπιση ενός ενδεχόμενου ανταλλάγματος σε συνενώσεις επιχειρήσεων, ΔΠΧΑ 8: Συνάθροιση λειτουργικών τομέων, ΔΠΧΑ 8: Συμφωνία του συνόλου των στοιχείων του ενεργητικού των προς παρουσίαση τομέων με τα στοιχεία του ενεργητικού της επιχείρησης, ΔΠΧΑ 13: Βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις και υποχρεώσεις, ΔΛΠ 16 /ΔΛΠ 38: Μέθοδος αναπροσαρμογής αναλογική αναδιατύπωση των σωρευμένων αποσβέσεων και ΔΛΠ 24: Υπηρεσίες Βασικών Διευθυντικών Στελεχών. Οι τροποποιήσεις δεν έχουν ουσιώδη επίδραση στις ενοποιημένες και εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις. Τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 11: «Λογιστικός χειρισμός των Αποκτήσεων Συμμετοχών σε Από Κοινού Λειτουργίες» (εφαρμόζεται για ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2016) Τον Μάιο του 2014, το IASB προέβη στην έκδοση τροποποιήσεων στο ΔΠΧΑ 11. Οι εν λόγω τροποποιήσεις προσθέτουν νέα καθοδήγηση σχετικά με τη λογιστική αντιμετώπιση της απόκτησης συμμετοχής σε μία από κοινού λειτουργία, η οποία συνιστά μία επιχείρηση και διευκρινίζουν τον κατάλληλο λογιστικό χειρισμό για τέτοιες αποκτήσεις. Οι τροποποιήσεις δεν έχουν επίδραση στις ενοποιημένες και εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 16 και στο ΔΛΠ 38: «Διευκρινίσεις αναφορικά με Αποδεκτές Μεθόδους Αποσβέσεων» (εφαρμόζεται για ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2016) Τον Μάιο του 2014, το IASB προέβη στην έκδοση τροποποιήσεων στο ΔΛΠ 16 και στο ΔΛΠ 38. Το ΔΛΠ 16 και το ΔΛΠ 38 καθιερώνουν τις αρχές προκειμένου να διευκρινιστεί ο τρόπος με τον οποίον αντιμετωπίζονται οι αποσβέσεις στον ρυθμό της αναμενόμενης ανάλωσης των μελλοντικών οικονομικών ωφελειών που ενσωματώνονται στο περιουσιακό στοιχείο. Το IASB έχει διευκρινίσει ότι η χρήση των μεθόδων που βασίζονται στα έσοδα για τον υπολογισμό της απόσβεσης ενός περιουσιακού στοιχείου δεν είναι κατάλληλη, διότι τα έσοδα που δημιουργούνται από μία δραστηριότητα που περιλαμβάνει τη χρήση ενός περιουσιακού στοιχείου γενικά αντανακλούν παράγοντες διαφορετικούς από την ανάλωση των μελλοντικών οικονομικών ωφελειών που ενσωματώνονται στο περιουσιακό στοιχείο. Οι τροποποιήσεις δεν έχουν επίδραση στις ενοποιημένες και εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 16 και στο ΔΛΠ 41: «Γεωργία: Καρποφόρες Φυτείες» (εφαρμόζεται για ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2016) Σελίδα 26 από 79
Το Ιούνιο του 2014, το IASB προέβη στην έκδοση τροποποιήσεων μέσω των οποίων αλλάζει η χρηματοοικονομικά αναφορά καρποφόρων φυτειών. Με την τροποποίηση αυτή, αποφασίστηκε ότι οι καρποφόρες φυτείες που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την αύξηση της παραγωγής, θα πρέπει να λογιστικοποιούνται με το ίδιο τρόπο όπως τα ενσώματα πάγια (ΔΛΠ 16). Συνεπώς οι τροποποιήσεις συμπεριλαμβάνουν τις καρποφόρες φυτείες στο πεδίο εφαρμογής του ΔΛΠ 16 αντί του ΔΛΠ 41. Η παραγωγή που αναπτύσσεται στις καρποφόρες φυτείες παραμένει στο πεδίο εφαρμογής του ΔΛΠ 41. Οι τροποποιήσεις δεν έχουν επίδραση στις ενοποιημένες και εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 27: «Μέθοδος της Καθαρής Θέσης σε Ατομικές Οικονομικές Καταστάσεις» (εφαρμόζεται για ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2016) Τον Αύγουστο του 2014, το IASB προέβη στην έκδοση τροποποιήσεων περιορισμένου σκοπού στο ΔΛΠ 27. Με τις εν λόγω τροποποιήσεις, μία οικονομική οντότητα έχει την επιλογή να αναγνωρίσει τις επενδύσεις της σε θυγατρικές, κοινοπραξίες και συγγενείς βάσει της μεθόδου της καθαρής θέσης στις ατομικές Οικονομικές Καταστάσεις της, επιλογή η οποία έως και την έκδοση των συγκεκριμένων τροποποιήσεων, δεν ίσχυε. Οι τροποποιήσεις δεν έχουν επίδραση στις εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις. Ετήσιες Βελτιώσεις των ΔΠΧΑ Κύκλος 2012-2014 (εφαρμόζεται για ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2016) Τον Σεπτέμβριο του 2014, το IASB προέβη στην έκδοση «Ετήσιες Βελτιώσεις των ΔΠΧΑ - Κύκλος 2012-2014», η οποία αποτελείται από μία σειρά τροποποιήσεων σε τέσσερα Πρότυπα και αποτελεί μέρος του προγράμματος για τις ετήσιες βελτιώσεις στα ΔΠΧΑ. Οι τροποποιήσεις εφαρμόζονται για ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1η Ιανουαρίου 2016, αν και οι οικονομικές οντότητες επιτρέπεται να τις εφαρμόσουν νωρίτερα. Τα θέματα που περιλαμβάνονται σε αυτόν τον κύκλο είναι τα εξής: ΔΠΧΑ 5: Αλλαγές στις μεθόδους διάθεσης, ΔΠΧΑ 7: Συμβάσεις Υπηρεσίας και Εφαρμογή των τροποποιήσεων του ΔΠΧΑ 7 στις συνοπτικές ενδιάμεσες οικονομικές καταστάσεις, ΔΛΠ 19: Επιτόκιο προεξόφλησης: θέμα τοπικής αγοράς, και ΔΛΠ 34: Γνωστοποιήσεις πληροφοριών στην ενδιάμεση οικονομική αναφορά. Οι τροποποιήσεις δεν έχουν ουσιώδη επίδραση στις ενοποιημένες και εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 1: «Πρωτοβουλία Γνωστοποιήσεων» (εφαρμόζεται για ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2016) Τον Δεκέμβριο του 2014, το IASB προέβη στην έκδοση τροποποιήσεων στο ΔΛΠ 1. Οι εν λόγω τροποποιήσεις έχουν ως στόχο την επίλυση θεμάτων που αφορούν στις υφιστάμενες απαιτήσεις παρουσίασης και γνωστοποίησης, και τη διασφάλιση της ικανότητας άσκησης κρίσης από τις οικονομικές οντότητες κατά την κατάρτιση των Οικονομικών Καταστάσεων. Οι τροποποιήσεις δεν έχουν ουσιώδη επίδραση στις ενοποιημένες και εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις. Τροποποιήσεις στα ΔΠΧΑ 10, ΔΠΧΑ 12 και ΔΛΠ 28: «Επενδυτικές Οντότητες: Εφαρμόζοντας την Εξαίρεση από την Ενοποίηση» (εφαρμόζεται για ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2016) Σελίδα 27 από 79
Τον Δεκέμβριο του 2014, το IASB προέβη στην έκδοση τροποποιήσεων περιορισμένου σκοπού στα ΔΠΧΑ 10, ΔΠΧΑ 12 και ΔΛΠ 28. Οι εν λόγω τροποποιήσεις εισάγουν επεξηγήσεις αναφορικά με τις απαιτήσεις λογιστικοποίησης των επενδυτικών οντοτήτων, ενώ παρέχουν εξαιρέσεις σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, οι οποίες θα μειώσουν τα κόστη που σχετίζονται με την εφαρμογή των Προτύπων. Οι τροποποιήσεις δεν έχουν ουσιώδη επίδραση στις ενοποιημένες και εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις. (β) Νέα Πρότυπα, Διερμηνείες, αναθεωρήσεις και τροποποιήσεις υφιστάμενων Προτύπων τα οποία δεν έχουν ακόμα τεθεί σε ισχύ ή δεν έχουν εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση Τα ακόλουθα νέα Πρότυπα και Αναθεωρήσεις Προτύπων αλλά και οι ακόλουθες Διερμηνείες για τα υπάρχοντα Πρότυπα, έχουν δημοσιευθεί αλλά είτε δεν έχουν ακόμη τεθεί σε ισχύ είτε δεν έχουν εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Συγκεκριμένα: ΔΠΧΑ 14 «Μεταβατικοί λογαριασμοί Ρυθμιζόμενων Δραστηριοτήτων» ( εφαρμογή για τις ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2016) Τον Μάιο του 2014, το IASB προέβη στην έκδοση ενός νέου Προτύπου, του ΔΠΧΑ 15. Το εν λόγω Πρότυπο είναι πλήρως εναρμονισμένο με τις απαιτήσεις που αφορούν στην αναγνώριση των εσόδων σύμφωνα με τις αρχές τόσο των ΔΠΧΑ όσο και των Αμερικανικών Γενικά Παραδεκτών Λογιστικών Αρχών (US GAAP). Οι βασικές αρχές στις οποίες βασίζεται το εν λόγω Πρότυπο είναι συνεπείς με σημαντικό μέρος της τρέχουσας πρακτικής. Το νέο Πρότυπο αναμένεται να βελτιώσει τη χρηματοοικονομική πληροφόρηση, καθιερώνοντας ένα πιο ισχυρό πλαίσιο για την επίλυση θεμάτων που προκύπτουν, ενισχύοντας τη συγκρισιμότητα μεταξύ κλάδων και κεφαλαιαγορών, παρέχοντας πρόσθετες γνωστοποιήσεις και διευκρινίζοντας τον λογιστικό χειρισμό του κόστους των συμβάσεων. Το νέο Πρότυπο έρχεται να αντικαταστήσει το ΔΛΠ 18 «Έσοδα», το ΔΛΠ 11 «Κατασκευαστικές Συμβάσεις», καθώς και ορισμένες Διερμηνείες που σχετίζονται με τα έσοδα. Ο Όμιλος θα εξετάσει την επίπτωση όλων των παραπάνω στις Οικονομικές του Καταστάσεις. Τα ανωτέρω έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση με ημερομηνία έναρξης ισχύος την 01/01/2018. ΔΠΧΑ 9 «Χρηματοοικονομικά Μέσα» (εφαρμόζεται για ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2018) Τον Ιούλιο του 2014, το IASB προέβη στην τελική έκδοση του ΔΠΧΑ 9. Οι βελτιώσεις που επέφερε το νέο Πρότυπο περιλαμβάνουν τη δημιουργία ενός λογικού μοντέλου για την ταξινόμηση και την επιμέτρηση, ένα ενιαίο προνοητικό μοντέλο για «αναμενόμενες ζημιές» απομείωσης, και επίσης, μία ουσιαστικά αναμορφωμένη προσέγγιση για την λογιστική αντιστάθμισης. Ο Όμιλος θα εξετάσει την επίπτωση όλων των παραπάνω στις Οικονομικές του Καταστάσεις, αν και δεν αναμένεται να έχουν καμία. Τα ανωτέρω έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση με ημερομηνία έναρξης ισχύος την 01/01/2018. Τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 10 και στο ΔΛΠ 28: «Πωλήσεις ή Εισφορές Περιουσιακών Στοιχείων μεταξύ ενός Επενδυτή και της Συγγενούς ή της Κοινοπραξίας του» (το IASB ανέβαλε επ αόριστον την έναρξη ισχύος των εν λόγω τροποποιήσεων) Σελίδα 28 από 79
Τον Σεπτέμβριο του 2014, το IASB προέβη στην έκδοση τροποποιήσεων περιορισμένου σκοπού στο ΔΠΧΑ 10 και στο ΔΛΠ 28. Σκοπός των εν λόγω τροποποιήσεων είναι η αντιμετώπιση μίας αναγνωρισμένης ασυνέπειας μεταξύ των απαιτήσεων του ΔΠΧΑ 10 και αυτών του ΔΛΠ 28, σχετικά με τον χειρισμό της πώλησης ή εισφοράς περιουσιακών στοιχείων μεταξύ ενός επενδυτή και της συγγενούς ή της κοινοπραξίας του. Τον Δεκέμβριο του 2015, το IASB ανέβαλε επ αόριστον την έναρξη ισχύος των εν λόγω τροποποιήσεων, εν αναμονή των αποτελεσμάτων του ερευνητικού έργου σχετικά με τον λογιστικό χειρισμό βάσει της μεθόδου της καθαρής θέσης. ΔΠΧΑ 16 «Μισθώσεις» (εφαρμόζεται για ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2019) Τον Ιανουάριο του 2016, το IASB προέβη στην έκδοση ενός νέου Προτύπου, του ΔΠΧΑ 16. Σκοπός του έργου του IASB ήταν η ανάπτυξη ενός νέου Προτύπου για μισθώσεις που καθορίζει τις αρχές τις οποίες εφαρμόζουν και τα δύο μέρη σε μία σύμβαση - δηλαδή και ο πελάτης («ο μισθωτής») και ο προμηθευτής («ο εκμισθωτής») - για την παροχή σχετικών πληροφοριών για τις μισθώσεις κατά τρόπο που απεικονίζει πιστά αυτές τις συναλλαγές. Για την επίτευξη αυτού του σκοπού, ο μισθωτής θα πρέπει να αναγνωρίσει τα περιουσιακά στοιχεία και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη μίσθωση. Ο Όμιλος θα εξετάσει την επίπτωση όλων των παραπάνω στις Οικονομικές του Καταστάσεις. Τα ανωτέρω δεν έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 12: «Αναγνώριση Αναβαλλόμενης Φορολογικής Απαίτησης για μη Πραγματοποιηθείσες Ζημιές» (εφαρμόζεται για ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2017) Τον Ιανουάριο του 2016, το IASB προέβη στην έκδοση τροποποιήσεων περιορισμένου σκοπού στο ΔΛΠ 12. Σκοπός των εν λόγω τροποποιήσεων είναι να αποσαφηνιστεί ο λογιστικός χειρισμός των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων για τις μη πραγματοποιθείσες ζημιές από χρεωστικούς τίτλους που επιμετρώνται στην εύλογη αξία. Ο Όμιλος θα εξετάσει την επίπτωση όλων των παραπάνω στις Οικονομικές του Καταστάσεις, αν και δεν αναμένεται να έχουν καμία. Τα ανωτέρω δεν έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 7: «Πρωτοβουλία Γνωστοποιήσεων» (εφαρμόζεται για ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2017) Τον Ιανουάριο του 2016, το IASB προέβη στην έκδοση τροποποιήσεων περιορισμένου σκοπού στο ΔΛΠ 7. Σκοπός των εν λόγω τροποποιήσεων είναι να καταστεί εφικτό για τους χρήστες των οικονομικών καταστάσεων να αξιολογούν τις μεταβολές στις υποχρεώσεις που προκύπτουν από χρηματοοικονομικές δραστηριότητες. Οι τροποποιήσεις απαιτούν από τις οικονομικές οντότητες να παρέχουν γνωστοποιήσεις, οι οποίες θα καθιστούν εφικτό στους επενδυτές να αξιολογούν τις μεταβολές στις υποχρεώσεις που προκύπτουν από χρηματοοικονομικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των μεταβολών που προκύπτουν από ταμειακές ροές, καθώς και των μη ταμειακών μεταβολών. Ο Όμιλος θα εξετάσει την επίπτωση όλων των παραπάνω στις Οικονομικές του Καταστάσεις, αν και δεν αναμένεται να έχουν καμία. Τα ανωτέρω δεν έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σελίδα 29 από 79
Δ Διευκρινίσεις στο ΔΠΧΑ 15 «Έσοδα από Συμβάσεις με Πελάτες» (εφαρμόζεται για ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2018) Τον Απρίλιο του 2016, το IASB προέβη στην έκδοση διευκρινίσεων στο ΔΠΧΑ 15. Οι τροποποιήσεις του ΔΠΧΑ 15 δεν μεταβάλλουν τις βασικές αρχές του Προτύπου, αλλά παρέχουν διευκρινίσεις ως προς την εφαρμογή των εν λόγω αρχών. Οι τροποποιήσεις διευκρινίζουν τον τρόπο με τον οποίο αναγνωρίζεται μία δέσμευση εκτέλεσης σε μία σύμβαση, πώς προσδιορίζεται αν μία οικονομική οντότητα αποτελεί τον εντολέα ή τον εντολοδόχο, και πώς προσδιορίζεται αν το έσοδο από τη χορήγηση μίας άδειας θα πρέπει να αναγνωριστεί σε μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή ή με την πάροδο του χρόνου. Ο Όμιλος θα εξετάσει την επίπτωση όλων των παραπάνω στις Οικονομικές του Καταστάσεις. Τα ανωτέρω δεν έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τροποποίηση στο ΔΠΧΑ 2: «Ταξινόμηση και Επιμέτρηση Συναλλαγών Πληρωμής βασιζόμενων σε Συμμετοχικούς Τίτλους» (εφαρμόζεται για ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2018) Τον Ιούνιο του 2016, το IASB προέβη στην έκδοση τροποποίησης περιορισμένου σκοπού στο ΔΠΧΑ 2. Σκοπός της εν λόγω τροποποίησης είναι να παράσχει διευκρινίσεις σχετικά με τον λογιστικό χειρισμό συγκεκριμένων τύπων συναλλαγών πληρωμής βασιζόμενων σε συμμετοχικούς τίτλους. Πιο συγκεκριμένα, η τροποποίηση εισάγει τις απαιτήσεις σχετικά με τον λογιστικό χειρισμό της επίδρασης των προϋποθέσεων κατοχύρωσης και μη κατοχύρωσης στην επιμέτρηση των πληρωμών βασιζόμενων σε συμμετοχικούς τίτλους που διακανονίζονται με μετρητά, τον λογιστικό χειρισμό των συναλλαγών πληρωμών βασιζόμενων σε συμμετοχικούς τίτλους που φέρουν ένα χαρακτηριστικό διακανονισμού σε συμψηφιστική βάση για υποχρέωση παρακράτησης φόρου, καθώς και μία τροποποίηση στους όρους και προϋποθέσεις μίας πληρωμής βασιζόμενης σε συμμετοχικούς τίτλους, η οποία μεταβάλλει την ταξινόμηση της συναλλαγής από διακανονιζόμενη με μετρητά σε διακανονιζόμενη με συμμετοχικούς τίτλους. Ο Όμιλος θα εξετάσει την επίπτωση όλων των παραπάνω στις Οικονομικές του Καταστάσεις, αν και δεν αναμένεται να έχουν καμία. Τα ανωτέρω δεν έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 4: «Εφαρμογή του ΔΠΧΑ 9 Χρηματοοικονομικά Μέσα σε συνδυασμό με το ΔΠΧΑ 4 Ασφαλιστικές Συμβάσεις» (εφαρμόζεται για ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2018) Τον Σεπτέμβριο του 2016, το IASB προέβη στην έκδοση τροποποιήσεων στο ΔΠΧΑ 4. Σκοπός των εν λόγω τροποποιήσεων είναι να προσδιοριστεί ο χειρισμός των προσωρινών λογιστικών επιδράσεων λόγω της διαφορετικής ημερομηνίας έναρξης ισχύος του ΔΠΧΑ 9 Χρηματοοικονομικά Μέσα και του υπό έκδοση Προτύπου για τις ασφαλιστικές συμβάσεις. Οι τροποποιήσεις στις υφιστάμενες απαιτήσεις του ΔΠΧΑ 4 επιτρέπουν στις οικονομικές οντότητες των οποίων οι κύριες δραστηριότητες συνδέονται με ασφάλιση να αναβάλλουν την εφαρμογή του ΔΠΧΑ 9 έως το 2021 («προσωρινή απαλλαγή»), και επιτρέπουν σε όλους τους εκδότες ασφαλιστικών συμβάσεων να αναγνωρίσουν στα λοιπά συνολικά έσοδα, αντί στα κέρδη ή στις ζημιές, τη μεταβλητότητα που ενδέχεται να προκύψει από την εφαρμογή του ΔΠΧΑ 9 πριν την έκδοση του νέου Προτύπου για τις ασφαλιστικές συμβάσεις («προσέγγιση επικάλυψης»). Ο Όμιλος θα εξετάσει την επίπτωση όλων των παραπάνω στις Οικονομικές του Καταστάσεις, αν και δεν αναμένεται να έχουν καμία. Τα ανωτέρω δεν έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σελίδα 30 από 79
Ετήσιες Βελτιώσεις των ΔΠΧΑ Κύκλος 2014-2016 (εφαρμόζεται για ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2017 και 01/01/2018) Τον Δεκέμβριο του 2016, το IASB προέβη στην έκδοση «Ετήσιες Βελτιώσεις των ΔΠΧΑ Κύκλος 2014-2016», η οποία αποτελείται από μία σειρά τροποποιήσεων σε ορισμένα Πρότυπα και αποτελεί μέρος του προγράμματος για τις ετήσιες βελτιώσεις στα ΔΠΧΑ. Οι τροποποιήσεις που περιλαμβάνονται στον κύκλο αυτόν είναι οι εξής: ΔΠΧΑ 12: Αποσαφήνιση του πεδίου εφαρμογής του Προτύπου, ΔΠΧΑ 1: Διαγραφή των βραχυπρόθεσμων εξαιρέσεων για τους υιοθετούντες για πρώτη φορά τα ΔΠΧΑ, ΔΛΠ 28: Επιμέτρηση μίας συγγενούς ή μίας κοινοπραξίας στην εύλογη αξία. Οι τροποποιήσεις εφαρμόζονται για ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1η Ιανουαρίου 2017 όσον αφορά στο ΔΠΧΑ 12, και την ή μετά την 1η Ιανουαρίου 2018 όσον αφορά στα ΔΠΧΑ 1 και ΔΛΠ 28. Ο Όμιλος θα εξετάσει την επίπτωση όλων των παραπάνω στις Οικονομικές του Καταστάσεις, αν και δεν αναμένεται να έχουν καμία. Τα ανωτέρω δεν έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. ΕΔΔΠΧΑ 22 «Συναλλαγές σε Ξένο Νόμισμα και Προκαταβλητέο Αντάλλαγμα» (εφαρμόζεται για ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2018) Τον Δεκέμβριο του 2016, το IASB προέβη στην έκδοση μίας νέας Διερμηνείας, της ΕΔΔΠΧΑ 22. Η εν λόγω Διερμηνεία περιλαμβάνει τις απαιτήσεις σχετικά με τη συναλλαγματική ισοτιμία που θα πρέπει να χρησιμοποιείται κατά την παρουσίαση συναλλαγών σε ξένο νόμισμα (π.χ. συναλλαγές εσόδων) όταν έχει ληφθεί ή δοθεί πληρωμή προκαταβολικά. Ο Όμιλος θα εξετάσει την επίπτωση όλων των παραπάνω στις Οικονομικές του Καταστάσεις, αν και δεν αναμένεται να έχουν καμία. Τα ανωτέρω δεν έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 40: «Μεταφορές Επενδύσεων σε Ακίνητα από ή σε άλλες κατηγορίες» (εφαρμόζεται για ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2018) Τον Δεκέμβριο του 2016, το IASB προέβη στην έκδοση τροποποιήσεων περιορισμένου σκοπού στο ΔΛΠ 40. Σκοπός των εν λόγω τροποποιήσεων είναι να ενισχυθεί η αρχή για τις μεταφορές από, ή σε επενδύσεις σε ακίνητα, ώστε να καθοριστεί ότι (α) μία μεταβίβαση από, ή σε επενδύσεις σε ακίνητα θα πρέπει να πραγματοποιείται μόνο εφόσον υπάρχει μεταβολή στη χρήση του ακινήτου, και (β) μία τέτοια μεταβολή στη χρήση του ακινήτου θα περιελάμβανε την αξιολόγηση του κατά ποσόν το εν λόγω ακίνητο πληροί τα κριτήρια ταξινόμησής του ως επενδυτικό ακίνητο. Η εν λόγω μεταβολή στη χρήση θα πρέπει να υποστηρίζεται από σχετική τεκμηρίωση /αποδεικτικά στοιχεία. Ο Όμιλος θα εξετάσει την επίπτωση όλων των παραπάνω στις Οικονομικές του Καταστάσεις, αν και δεν αναμένεται να έχουν καμία. Τα ανωτέρω δεν έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. 5.3 Σημαντικές εκτιμήσεις και παραδοχές Η προετοιμασία των οικονομικών καταστάσεων σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης (ΔΠΧΑ) απαιτεί από τη διοίκηση το σχηματισμό κρίσεων, εκτιμήσεων και υποθέσεων οι οποίες επηρεάζουν τα δημοσιευμένα περιουσιακά στοιχεία και τις υποχρεώσεις την ημερομηνία σύνταξης οικονομικών καταστάσεων. Επηρεάζουν επίσης τις γνωστοποιήσεις των ενδεχόμενων απαιτήσεων και υποχρεώσεων την ημερομηνία σύνταξης οικονομικών καταστάσεων καθώς και τα δημοσιευμένα ποσά εσόδων και εξόδων κατά της περιόδου. Τα πραγματικά Σελίδα 31 από 79
αποτελέσματα ενδέχεται να διαφέρουν από αυτά τα οποία έχουν εκτιμηθεί. Οι εκτιμήσεις και οι κρίσεις βασίζονται στην εμπειρία του παρελθόντος και σε άλλους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων και των προσδοκιών για μελλοντικά γεγονότα τα οποία θεωρούνται λογικά στις συγκεκριμένες συνθήκες, ενώ επαναξιολογούνται συνεχώς με την χρησιμοποίηση όλων των διαθέσιμων πληροφοριών. Οι βασικές εκτιμήσεις και αξιολογικές κρίσεις της Διοίκησης είναι οι ακόλουθες: Εύλογη Αξία Για την απεικόνιση των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων σε εύλογες αξίες χρησιμοποιήθηκαν οι τρέχουσες τιμές της αγοράς για κάθε ένα χρηματοοικονομικό στοιχείο. Για όσα περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις της Εταιρείας οι τρέχουσες αγοραίες τιμές δεν είναι διαθέσιμες, οι αξίες προέκυψαν βάσει μεθόδων εκτίμησης και δεν διαφέρουν σημαντικά από τις αξίες με τις οποίες εμφανίζονται στις λογιστικές καταστάσεις. Πιο συγκεκριμένα: - Επενδύσεις που διαπραγματεύονται σε οργανωμένες χρηματαγορές αποτιμώνται στην εύλογη αξία τους, η οποία προσδιορίζεται με βάση την τρέχουσα χρηματιστηριακή αξία την ημέρα κλεισίματος των οικονομικών καταστάσεων. - Επενδύσεις σε μη εισηγμένους τίτλους αποτιμώνται στην αξία κτήσης τους μείον την τυχόν υπάρχουσα απαξίωσή τους. - Η εύλογη αξία των ακινήτων προσδιορίσθηκε από ανεξάρτητος εκτιμητή. Αποθέματα Τα αποθέματα αποτιμώνται στη χαμηλότερη τιμή μεταξύ του ιστορικού κόστους και της καθαρής ρευστοποιήσιμης αξίας. Για την εκτίμηση της καθαρής ρευστοποιήσιμης αξίας, η διοίκηση λαμβάνει υπ όψιν την πιο αξιόπιστη απόδειξη η οποία είναι διαθέσιμη τη στιγμή που πραγματοποιείται η εκτίμηση. Απομείωση Απαιτήσεων Ο Όμιλος σε κάθε ημερομηνία σύνταξης οικονομικών καταστάσεων εξετάζει αν υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις ότι μια απαίτηση ή ομάδα απαιτήσεων έχει υποστεί απομείωση της αξίας της. Εάν υπάρχουν τέτοιες ενδείξεις, υπολογίζεται το ανακτήσιμο ποσό της απαίτησης ή της ομάδας απαιτήσεων και σχηματίζεται πρόβλεψη για απομείωση της αξίας των απαιτήσεων. Το ποσό της πρόβλεψης καταχωρείται στην κατάσταση αποτελεσμάτων. Οι εκτιμήσεις, οι παραδοχές και η μεθοδολογία που χρησιμοποιείται εξετάζονται τακτικά, προκειμένου οι αποκλίσεις από τις εκτιμώμενες απομειώσεις και τις πραγματικές ζημίες από την αδυναμία είσπραξης των χορηγήσεων να μην είναι σημαντικές. Ωφέλιμη ζωή αποσβέσιμων στοιχείων Σελίδα 32 από 79
Ο Όμιλος εξετάζει τις ωφέλιμες ζωές των αποσβέσιμων περιουσιακών στοιχείων σε κάθε περίοδο αναφοράς. Κατά το τέλος της περιόδου αναφοράς των συνημμένων οικονομικών καταστάσεων η διοίκηση της Εταιρείας εκτιμά ότι οι ωφέλιμες ζωές των αποσβέσιμων περιουσιακών στοιχείων αντιπροσωπεύουν την αναμενόμενη χρησιμότητα των εν λόγω στοιχείων. Επίδικες Υποθέσεις Ο Όμιλος αναγνωρίζει πρόβλεψη για επίδικες υποθέσεις βάσει στοιχείων από τους Νομικούς της Συμβούλους. Φόρος Εισοδήματος Η πρόβλεψη για φόρο εισοδήματος με βάση το Δ.Λ.Π. 12 υπολογίζεται με εκτίμηση των φόρων που θα καταβληθούν στις φορολογικές αρχές και περιλαμβάνει τον τρέχοντα φόρο εισοδήματος για κάθε χρήση και πρόβλεψη για τους πρόσθετους φόρους που πιθανόν να προκύψουν σε φορολογικούς ελέγχους. Οι Εταιρείες του Ομίλου υπόκεινται σε διαφορετικές νομοθεσίες φορολογίας εισοδήματος. Ο Όμιλος αναγνωρίζει υποχρεώσεις για αναμενόμενα θέματα φορολογικού ελέγχου βασιζόμενος σε εκτιμήσεις για το ποσό των επιπλέον φόρων που ενδεχομένως θα οφείλονται. Στην περίπτωση που οι τελικοί φόροι που προκύπτουν μετά από τους φορολογικούς ελέγχους είναι διαφορετικοί από τα ποσά που αρχικά είχαν καταχωρηθεί, οι διαφορές αυτές θα επηρεάσουν το φόρο εισοδήματος και τις προβλέψεις για αναβαλλόμενους φόρους στην χρήση που ο προσδιορισμός των φορολογικών διαφορών έλαβε χώρα. Περισσότερες πληροφορίες δίνονται στη Σημείωση 6.20 (ι). Αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις επί φορολογικών ζημιών Αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση αναγνωρίζεται για όλες τις αχρησιμοποίητες φορολογικές ζημίες στον βαθμό που είναι πιθανό ότι θα υπάρξουν επαρκή φορολογικά κέρδη που θα συμψηφιστούν με αυτές τις φορολογικές ζημίες. Για τον καθορισμό του ύψους της αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης που μπορεί να αναγνωριστεί απαιτούνται σημαντικές κρίσεις και εκτιμήσεις της Διοίκησης του Ομίλου, οι οποίες βασίζονται στα μελλοντικά φορολογικά κέρδη σε συνδυασμό με τις μελλοντικές φορολογικές στρατηγικές που θα ακολουθηθούν. Περισσότερες πληροφορίες δίνονται στη Σημείωση 6.20 (ιι). Πρόβλεψη για αποζημίωση προσωπικού Το ύψος της πρόβλεψης για αποζημίωση προσωπικού βασίζεται σε αναλογιστική μελέτη. Η αναλογιστική μελέτη περιλαμβάνει την στοιχειοθέτηση παραδοχών σχετικών με το προεξοφλητικό επιτόκιο, το ποσοστό αύξησης των αμοιβών των εργαζομένων, την αύξηση του δείκτη τιμών καταναλωτή και την αναμενόμενη εναπομένουσα εργασιακή ζωή. Οι παραδοχές που χρησιμοποιούνται εμπεριέχουν σημαντική αβεβαιότητα και η Διοίκηση του Ομίλου προβαίνει σε συνεχή επανεκτίμησή τους. Περισσότερες πληροφορίες δίνονται στη Σημείωση 6.15. Σελίδα 33 από 79
Ενδεχόμενα στοιχεία του ενεργητικού και ενδεχόμενες υποχρεώσεις Ο Όμιλος εμπλέκεται σε δικαστικές διεκδικήσεις και αποζημιώσεις κατά τη συνήθη πορεία των εργασιών του. Η διοίκηση κρίνει ότι οποιοιδήποτε διακανονισμοί δε θα επηρέαζαν σημαντικά την οικονομική θέση του Ομίλου την 31 Δεκεμβρίου 2016. Παρόλα αυτά, ο καθορισμός των ενδεχόμενων υποχρεώσεων που σχετίζονται με τις δικαστικές διεκδικήσεις και τις απαιτήσεις είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που περιλαμβάνει κρίσεις σχετικά με τις πιθανές συνέπειες και τις διερμηνείες σχετικά με τους νόμους και τους κανονισμούς. Μεταβολές στις κρίσεις ή στις διερμηνείες είναι πιθανό να οδηγήσουν σε μια αύξηση ή μια μείωση των ενδεχόμενων υποχρεώσεων του Ομίλου στο μέλλον. Περισσότερες πληροφορίες δίνονται στη Σημείωση 6.14. Σελίδα 34 από 79
6. Βασικές λογιστικές αρχές Οι κυριότερες λογιστικές αρχές που υιοθετήθηκαν και ακολουθούνται κατά τη σύνταξη των συνημμένων οικονομικών καταστάσεων σύμφωνα με τα ΔΠΧΑ αναφέρονται στις παραγράφους που ακολουθούν: 6.1. Βάση Ενοποίησης Οι συνημμένες ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις του Ομίλου, περιλαμβάνουν τις οικονομικές καταστάσεις της μητρικής Εταιρείας MARMOR SG A.E., καθώς και όλων των θυγατρικών εταιρειών, στις οποίες η MARMOR SG A.E. έχει τη δυνατότητα άσκησης ελέγχου. Ο έλεγχος υφίσταται, όταν η MARMOR SG A.E. μέσω άμεσης ή έμμεσης κατοχής, διατηρεί την πλειοψηφία των δικαιωμάτων ψήφου, ή, έχει τη δύναμη άσκησης ελέγχου στο Διοικητικό Συμβούλιο των θυγατρικών. Οι θυγατρικές ενοποιούνται, από την ημερομηνία που ο ουσιαστικός έλεγχος μεταφέρεται στον Όμιλο και παύουν να ενοποιούνται, από την ημέρα κατά την οποία ο έλεγχος παύει να υφίσταται. Όλες οι ενδοομιλικές συναλλαγές και υπόλοιπα, καθώς και τα μη πραγματοποιηθέντα ενδοομιλικά κέρδη/(ζημίες), έχουν απαλειφθεί στις συνημμένες ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις. Όπου απαιτήθηκε, οι λογιστικές αρχές των θυγατρικών έχουν τροποποιηθεί, έτσι ώστε, να διασφαλιστεί η συνέπεια με τις λογιστικές αρχές που υιοθετήθηκαν από τον Όμιλο. Στη Σημείωση 4.3, παρέχεται πλήρης λίστα των ενοποιούμενων θυγατρικών, μαζί με τα σχετικά ποσοστά συμμετοχής και δικαιώματα ψήφου του Ομίλου. Η ημερομηνία κατάρτισης των οικονομικών καταστάσεων των θυγατρικών εταιρειών συμπίπτει με αυτή της μητρικής Εταιρείας. 6.2. Συμμετοχές σε Θυγατρικές Εταιρίες (Εταιρικές οικονομικές καταστάσεις): Οι συμμετοχές της μητρικής Εταιρείας στις ενοποιούμενες θυγατρικές της αποτιμώνται στο κόστος κτήσεως μείον τυχόν σωρευμένες ζημίες απομείωσης. Ο έλεγχος απομείωσης διενεργείται με βάση τις απαιτήσεις του ΔΛΠ 36. 6.3. Συμμετοχές σε σχήματα υπό κοινό έλεγχο Ο Όμιλος υιοθέτησε το ΔΠΧΑ 11 «Σχήματα υπό κοινό έλεγχο» το οποίο αντικατέστησε το ΔΛΠ 31 «Επενδύσεις σε κοινοπραξίες» και τη ΜΕΔ 13 «Από κοινού ελεγχόμενες οντότητες Μη νομισματικές εισφορές σε κοινοπρακτούντες». Το ΔΠΧΑ 11 ευθυγραμμίζει καλύτερα τη λογιστική απεικόνιση των επενδύσεων αυτών με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των επενδυτών. Με βάση το ΔΠΧΑ 11 οι εν λόγω επενδύσεις χαρακτηρίζονται είτε ως σχήματα υπό κοινό έλεγχο είτε ως κοινοπραξίες ανάλογα με τα συμβατικά δικαιώματα και υποχρεώσεις που έχει ο κάθε επενδυτής Οι συμμετοχές σε κοινοπραξίες, σύμφωνα με τη μέθοδο της καθαρής θέσης, αναγνωρίζονται αρχικά στο κόστος κτήσης και μετά προσαρμόζονται με το ποσοστό του Ομίλου πάνω στα κέρδη ή τις ζημίες και στα λοιπά συνολικά Σελίδα 35 από 79
εισοδήματα των κοινοπραξιών. Όταν το ποσοστό του Ομίλου στις ζημίες μιας κοινοπραξίας είναι ίσο ή υπερβαίνει τη συμμετοχή του σε αυτή την κοινοπραξία, ο Όμιλος δεν αναγνωρίζει περαιτέρω ζημιές, εκτός εάν έχει αναλάβει υποχρεώσεις ή έχει προχωρήσει σε πληρωμές για λογαριασμό της κοινοπραξίας. Μη πραγματοποιηθέντα κέρδη από συναλλαγές μεταξύ του Ομίλου και των κοινοπραξιών απαλείφονται κατά το ποσοστό συμμετοχής του Ομίλου στις κοινοπραξίες. Επίσης, απαλείφονται και οι μη πραγματοποιηθείσες ζημιές, εκτός εάν υπάρχουν ενδείξεις από τη συναλλαγή για την απομείωση του περιουσιακού στοιχείου που μεταβιβάσθηκε. 6.4 Νόμισμα Λειτουργίας και Παρουσίασης και Μετατροπή Ξένων Νομισμάτων Το νόμισμα λειτουργίας και παρουσίασης της MARMOR SG A.E. καθώς και των Ελληνικών θυγατρικών της είναι το Ευρώ ( ). Οι συναλλαγές σε ξένα νομίσματα μετατρέπονται στο λειτουργικό νόμισμα των εταιρειών, με βάση τις συναλλαγματικές ισοτιμίες που ίσχυαν την ημερομηνία διενέργειας των εκάστοτε συναλλαγών. Τα εκφρασμένα σε ξένο νόμισμα νομισματικά περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις τα οποία εμφανίζονται στο ιστορικό κόστος, μετατρέπονται στο λειτουργικό νόμισμα με βάση τις ισχύουσες συναλλαγματικές ισοτιμίες κατά την ημερομηνία ισολογισμού. Οι προκύπτουσες συναλλαγματικές διαφορές καταχωρούνται στα αποτελέσματα χρήσεως. Οι συναλλαγματικές διαφορές από μη νομισματικά στοιχεία που αποτιμώνται στην εύλογη αξία τους θεωρούνται ως τμήμα της εύλογης αξίας και συνεπώς καταχωρούνται όπου και οι διαφορές της εύλογης αξίας. Οι συναλλαγματικές διαφορές των νομισματικών περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων οι οποίες προκύπτουν από την αποτίμηση τους στο τέλος της χρήσεως, αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα χρήσεως, εκτός των διαφορών οι οποίες προκύπτουν από αποτίμηση νομισματικών στοιχείων που αποτελούν μέρος επένδυσης σε θυγατρική Εταιρεία σε άλλη χώρα και των χρηματοοικονομικών στοιχείων αντιστάθμισης ταμιακών ροών που αναγνωρίζονται απευθείας στην καθαρή θέση. Το νόμισμα λειτουργίας των θυγατρικών του Ομίλου σε χώρες του εξωτερικού που δεν εντάσσονται στην Ευρωπαϊκή Νομισματική Ένωση είναι κατά κανόνα το επίσημο νόμισμα της εκάστοτε χώρας όπου κάθε θυγατρική λειτουργεί. Επομένως, σε κάθε ημερομηνία οικονομικών καταστάσεων όλα τα στοιχεία της κατάστασης οικονομικής θέσης αυτών των θυγατρικών μετατρέπονται σε Ευρώ με βάση την συναλλαγματική ισοτιμία σε ισχύ την ημερομηνία των οικονομικών καταστάσεων. Τα έσοδα και τα έξοδα μετατρέπονται με βάση την μέση σταθμική ισοτιμία κατά την διάρκεια του έτους. Η σωρευμένη διαφορά που προκύπτει από την ανωτέρω μετατροπή καταχωρείται απευθείας σε ιδιαίτερο κονδύλι των ιδίων κεφαλαίων έως την πώληση, διαγραφή ή από-αναγνώριση κάποιας θυγατρικής, οπότε και μεταφέρεται στη κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης. 6.5. Πληροφόρηση ανά τομέα Η Εταιρεία εφαρμόζει το Δ.Π.Χ.Α. 8 για την παρακολούθηση των δραστηριοτήτων του κατά τομέα. Οι τομείς ορίζονται με βάση την διάρθρωση της επιχείρησης, με βάση την εσωτερική πληροφόρηση που λαμβάνει η Διοίκηση, υπεύθυνη Σελίδα 36 από 79
για την λήψη των οικονομικών αποφάσεων. Τομέας είναι ένα ευδιάκριτο μέρος της δραστηριότητας της Εταιρείας και αφορά είτε συγκεκριμένες παρεχόμενες υπηρεσίες ή την παραγωγή συγκεκριμένων προϊόντων (επιχειρηματικός τομέας) ή παρέχει υπηρεσίες σε ένα συγκεκριμένο οικονομικό περιβάλλον (γεωγραφικός τομέας) του οποίου το αντικείμενο, οι κίνδυνοι και τα οφέλη διαφέρουν από τους άλλους τομείς δραστηριότητας της Εταιρείας. 6.6. Χρηματοοικονομικά μέσα Χρηματοοικονομικό μέσο είναι κάθε σύμβαση που δημιουργεί ένα χρηματοοικονομικό στοιχείο ενεργητικού σε μία επιχείρηση και μια χρηματοοικονομική υποχρέωση ή ένα συμμετοχικό τίτλο σε μια άλλη επιχείρηση. Τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία που εμπίπτουν και ρυθμίζονται από τις διατάξεις του ΔΛΠ 39, ταξινομούνται ανάλογα με την φύση και τα χαρακτηριστικά τους σε μία από τις κάτωθι τέσσερις κατηγορίες: Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία αποτιμώμενα στην εύλογη αξία τους με μεταβολές στα αποτελέσματα, Δάνεια και απαιτήσεις, Επενδύσεις διακρατούμενες έως την λήξη τους, και Διαθέσιμα για πώληση χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία. i. Χρηματοοικονομικά στοιχεία αποτιμώμενα στην εύλογη αξία τους με μεταβολές στα αποτελέσματα Πρόκειται για χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού, που ικανοποιούν οποιαδήποτε από τις παρακάτω προϋποθέσεις: Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού που κατέχονται για εμπορικούς σκοπούς (συμπεριλαμβάνονται τα χρηματοοικονομικά μέσα, εκτός από εκείνα που είναι καθορισμένα και αποτελεσματικά μέσα αντιστάθμισης, αυτά που αποκτώνται ή δημιουργούνται με σκοπό την πώληση ή την επαναγορά και τέλος αυτά που αποτελούν μέρος ενός χαρτοφυλακίου από αναγνωρισμένα χρηματοοικονομικά μέσα). Κατά την αρχική αναγνώριση ορίζεται από την επιχείρηση ως στοιχείο που αποτιμάται στην εύλογη αξία, με αναγνώριση των μεταβολών στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης. Τα πραγματοποιημένα και μη πραγματοποιημένα κέρδη ή ζημίες που προκύπτουν από τις μεταβολές της εύλογης αξίας των χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού αποτιμώμενα στην εύλογη αξία τους με μεταβολές στα αποτελέσματα, αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα την περίοδο που προκύπτουν. ii. Δάνεια και απαιτήσεις Περιλαμβάνουν μη παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού με σταθερές ή προσδιορισμένες πληρωμές, τα οποία δεν διαπραγματεύονται σε ενεργές αγορές και δεν υπάρχει πρόθεση πώλησης τους. Τα Δάνεια και οι απαιτήσεις περιλαμβάνονται στο κυκλοφορούν ενεργητικό, εκτός από εκείνα με λήξεις μεγαλύτερες των 12 μηνών από την ημερομηνία των οικονομικών καταστάσεων. Τα τελευταία συμπεριλαμβάνονται στα μη κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού. Σελίδα 37 από 79
Τα δάνεια και οι απαιτήσεις αναγνωρίζονται στο αναπόσβεστο κόστος βάσει της μεθόδου του πραγματικού επιτοκίου μείον τυχόν ζημιά απομείωσης. Η απόσβεση από την εφαρμογή της μεθόδου του πραγματικού επιτοκίου συμπεριλαμβάνεται στα χρηματοοικονομικά έσοδα των αποτελεσμάτων χρήσης. Ο Όμιλος έχει ταξινομήσει τις εμπορικές και λοιπές απαιτήσεις σε αυτή την κατηγορία οι οποίες εμφανίζονται στην ονομαστική τους αξία μείον την πρόβλεψη για επισφαλείς απαιτήσεις. 6.7. Ενσώματες ακινητοποιήσεις Στην κατηγορία των ενσώματων περιουσιακών στοιχείων περιλαμβάνονται οικόπεδα, κτίρια, μηχανήματα και τεχνικές εγκαταστάσεις, μεταφορικά μέσα και λοιπός πάγιος εξοπλισμός (έπιπλα, Η/Υ κτλ.), τα οποία χρησιμοποιούνται από την Εταιρεία για την επίτευξη του λειτουργικού σκοπού της. Τα ακίνητα (οικόπεδα, κτίρια) χρησιμοποιούνται είτε για τις λειτουργικές εργασίες (παραγωγή) είτε για διοικητικούς σκοπούς. Στην κατηγορία γήπεδα - κτίρια κάθε στοιχείο αποτιμάται αρχικά στην αξία κτήσεως του, δηλαδή το ιστορικό κόστος. Στη συνέχεια, για ορθότερη απεικόνιση της οικονομικής αξίας των ακινήτων αυτών, ανά περιόδους διενεργείται εκτίμηση της εύλογης - αγοραίας αξίας των ακινήτων αυτών από ανεξάρτητους εγκεκριμένους εκτιμητές. Οι σωρευμένες αποσβέσεις την ημερομηνία της νέας εκτίμησης διαγράφονται και το καθαρό ποσό της εκτίμησης του παγίου πιστώνεται σε ειδικό αποθεματικό. Οι αυξήσεις που προκύπτουν από την αναπροσαρμογή της αξίας των ενσώματων ακινήτων πιστώνονται σε αποθεματικό αναπροσαρμογής αξίας λοιπών περιουσιακών στοιχείων, το οποίο βρίσκεται στα Ίδια Κεφάλαια. Αντιστρόφως, οι μειώσεις αξίας που προκύπτουν από τις αναπροσαρμογές μειώνουν το αποθεματικό. Τυχόν δαπάνες οι οποίες αποτελούν άμεσα σχετιζόμενο έξοδο απόκτησης ενός οικοπέδου - κτιρίου όπως είναι οι φόροι μεταβίβασης, συμβολαιογραφικά έξοδα, μεσιτικές αμοιβές κτλ. προσαυξάνουν την αξία κτήσης του. Μεταγενέστερα κόστη προσαυξάνουν την αξία κτήσης του παγίου μόνο όταν είναι βέβαιο ότι θα προκύψουν οικονομικά οφέλη. Όλα τα υπόλοιπα έξοδα συντήρησης και εγκατάστασης που παρουσιάζονται καταχωρούνται στην κατάσταση συνολικού εισοδήματος της χρήσης. Ως ενσώματα περιουσιακά στοιχεία θεωρούνται και οι ακινητοποιήσεις υπό εκτέλεση ασχέτως από την μελλοντική χρήση του ενσώματου περιουσιακού στοιχείου. Αυτές αποτιμώνται με βάση το ιστορικό κόστος, δηλαδή το κόστος που έχει καταβάλλει ως το τρέχον στάδιο κατασκευής του. Δεν διενεργούνται αποσβέσεις σε αυτού του είδους τα ενσώματα στοιχεία. Οι αποσβέσεις διενεργούνται με την ολοκλήρωσή τους και την έναρξη χρήσης αυτών για παραγωγικούς ή επενδυτικούς σκοπούς. Σελίδα 38 από 79
Όταν ολοκληρωθούν οι ακινητοποιήσεις υπό εκτέλεση, μεταφέρονται είτε στους ανάλογους λογαριασμούς των ενσώματων περιουσιακών στοιχείων (π.χ. οικόπεδα, κτίρια, μηχανήματα κτλ.) εάν η χρήση προβλέπεται να εξυπηρέτηση λειτουργικούς σκοπούς της Εταιρείας είτε στις επενδύσεις σε ακίνητα, εάν πρόκειται για επένδυση. Ως αρχική αξία αυτών των ενσώματων περιουσιακών στοιχείων λογίζεται το ιστορικό κόστος ολοκλήρωσής τους. Μετέπειτα όμως, εάν πρόκειται για οικόπεδο ή κτίριο, η αξία του αναπροσαρμόζεται όπως αναφέρεται και παραπάνω. Οι λοιπές κατηγορίες ενσώματων περιουσιακών στοιχείων (μηχανήματα και τεχνικές εγκαταστάσεις, έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός, μεταφορικά μέσα) αποτιμώνται στην ιστορική αξία κτήσης τους, μείον τις αναλογούσες αποσβέσεις. Οι δαπάνες που πραγματοποιούνται μεταγενέστερα της απόκτησης ενός ενσώματου περιουσιακού στοιχείου, με σκοπό την επαύξηση της μελλοντικής αξίας και παραγωγικής ικανότητας του δύνανται να κεφαλαιοποιούνται. Σε κάθε άλλη περίπτωση οι δαπάνες μεταφέρονται και επιβαρύνουν τα αποτελέσματα της χρήσης που αφορούν (π.χ. δαπάνες συντήρησης παγίου κτλ.). Τα οικόπεδα δεν αποσβένονται. Τα υπόλοιπα ενσώματα περιουσιακά στοιχεία αποσβένονται με βάση τη μέθοδο της σταθερής απόσβεσης κατά τη διάρκεια της αναμενόμενης ωφέλιμης ζωής τους, που έχει ως εξής: Είδος παγίου στοιχείου Αριθμός ετών ωφέλιμης ζωής Κτίρια 25-41 Μηχανήματα-τεχνικές εγκαταστάσεις 10-25 Μεταφορικά μέσα 8-10 Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός 5-10 Οι υπολειμματικές αξίες και οι ωφέλιμες ζωές των ενσωμάτων παγίων υπόκεινται σε επανεξέταση σε κάθε ημερομηνία ισολογισμού. Όταν οι λογιστικές αξίες των ενσωμάτων ακινητοποιήσεων υπερβαίνουν την ανακτήσιμη αξία τους, η διαφορά (απομείωση) καταχωρείται άμεσα ως έξοδο στα αποτελέσματα. Κατά την πώληση ενσωμάτων ακινητοποιήσεων, οι διαφορές μεταξύ του τιμήματος που λαμβάνεται και της λογιστικής τους αξίας καταχωρούνται ως κέρδη ή ζημίες στα αποτελέσματα. Οι επισκευές και συντηρήσεις καταχωρούνται στα έξοδα της περιόδου που αφορούν. Οι ιδιοπαραγόμενες ενσώματες ακινητοποιήσεις στοιχειοθετούν προσθήκη στο κόστος κτήσεως των ενσώματων ακινητοποιήσεων σε αξίες που περιλαμβάνουν το άμεσο κόστος μισθοδοσίας του προσωπικού, που συμμετέχει στην κατασκευή (αντίστοιχες εργοδοτικές εισφορές), κόστος αναλωθέντων υλικών και άλλα γενικά κόστη. Σελίδα 39 από 79
6.8. Άυλα περιουσιακά στοιχεία Στην κατηγορία αυτή έχουν ενταχθεί τα προγράμματα λογισμικού, τα οποία παρακολουθούνται στο κόστος κτήσεως μείον τις σωρευμένες αποσβέσεις τους. Οι αποσβέσεις υπολογίζονται με βάση τη διάρκεια της αναμενόμενης ωφέλιμης ζωής των λογισμικών προγραμμάτων, την οποία η Εταιρεία έχει καθορίσει στα 5 έως 10 έτη. Έξοδα που αφορούν στη συντήρηση των προγραμμάτων λογισμικού αναγνωρίζονται στο λογαριασμό αποτελεσμάτων της χρήσεως που πραγματοποιούνται. Αντίθετα, οι δαπάνες που βελτιώνουν ή επιμηκύνουν την απόδοση των προγραμμάτων λογισμικού πέραν των αρχικών τεχνικών προδιαγραφών ή αντίστοιχα τα έξοδα μετατροπής λογισμικού ενσωματώνονται στο κόστος κτήσεως, με απαραίτητη προϋπόθεση να μπορούν να επιμετρηθούν με αξιοπιστία. Κατηγορία Ασώματου Παγίου Στοιχείου Λογισμικά 5-10 Ωφέλιμη ζωή σε έτη 6.9. Αποθέματα Τα αποθέματα αποτιμώνται στην μικρότερη αξία μεταξύ της αξίας κτήσεως τους ή κόστους παραγωγής τους και της καθαρής ρευστοποιήσιμης αξίας τους. Η αξία κτήσεως προσδιορίζεται με τη μέθοδο του μέσου σταθμικού κόστους. Το κόστος των αποθεμάτων περιλαμβάνει τις δαπάνες αγοράς, το κόστος υλικών, τις δαπάνες παραγωγής και άλλες δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν για να φτάσουν τα αποθέματα στην παρούσα κατάσταση. Η καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία των αποθεμάτων θεωρείται η εκτιμώμενη τιμή πώλησης αυτών κάτω από κανονικές συνθήκες επιχειρηματικής δραστηριότητας, μείον τα εκτιμώμενα έξοδα πωλήσεων. 6.10. Ταμειακά Διαθέσιμα και Ισοδύναμα Τα ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα περιλαμβάνουν τα μετρητά, τις καταθέσεις όψεως και τις βραχυπρόθεσμες επενδύσεις υψηλής ρευστοποίησης και χαμηλού ρίσκου όπως τα προϊόντα της αγοράς χρήματος και οι τραπεζικές καταθέσεις. Τα προϊόντα της αγοράς χρήματος είναι χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία που αποτιμώνται στην εύλογη αξία μέσω της κατάστασης αποτελεσμάτων. 6.11. Μισθώσεις (α) Χρηματοδοτικές μισθώσεις Οι μισθώσεις παγίων όπου η Εταιρεία διατηρεί ουσιωδώς όλους τους κινδύνους και οφέλη της ιδιοκτησίας ταξινομούνται ως χρηματοδοτικές μισθώσεις. Οι χρηματοδοτικές μισθώσεις κεφαλαιοποιούνται με την έναρξη της μίσθωσης στη χαμηλότερη μεταξύ της εύλογης αξίας του παγίου στοιχείου ή της παρούσας αξίας των ελάχιστων Σελίδα 40 από 79
μισθωμάτων. Κάθε μίσθωμα επιμερίζεται μεταξύ της υποχρέωσης και των χρηματοοικονομικών εξόδων έτσι ώστε να επιτυγχάνεται ένα σταθερό επιτόκιο στην υπολειπόμενη χρηματοοικονομική υποχρέωση. Οι αντίστοιχες υποχρεώσεις από μισθώματα, καθαρές από χρηματοοικονομικά έξοδα, απεικονίζονται στις υποχρεώσεις. Το μέρος του χρηματοοικονομικού εξόδου που αφορά σε χρηματοδοτικές μισθώσεις αναγνωρίζεται στα αποτελέσματα χρήσης κατά τη διάρκεια της μίσθωσης. Τα πάγια που αποκτήθηκαν με χρηματοδοτική μίσθωση αποσβένονται στη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής των παγίων στοιχείων, εκτός όπου δεν υπάρχει λογική βεβαιότητα ότι η Εταιρεία θα αποκτήσει κυριότητα των παγίων στη λήξη της μίσθωσης, οπότε και αποσβένονται στη μικρότερη περίοδο μεταξύ της ωφέλιμης ζωής και της διάρκειας μίσθωσης. (β) Λειτουργικές μισθώσεις Οι μισθώσεις όπου ο εκμισθωτής μεταβιβάζει το δικαίωμα χρήσεως ενός στοιχείου του ενεργητικού για μια συμφωνημένη χρονική περίοδο, χωρίς ωστόσο να μεταβιβάζει και τους κινδύνους και ανταμοιβές της ιδιοκτησίας του πάγιου στοιχείου, ταξινομούνται ως λειτουργικές μισθώσεις. Οι πληρωμές οι οποίες γίνονται για λειτουργικές μισθώσεις (μισθώματα τα οποία αντιστοιχούν στη χρήση του μισθωμένου παγίου, καθαρά από τυχόν κίνητρα που προσφέρθηκαν από τον εκμισθωτή) αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα χρήσεως αναλογικά κατά τη διάρκεια της μίσθωσης. 6.12. Μετοχικό Κεφάλαιο Το μετοχικό κεφάλαιο αποτελείται από κοινές ονομαστικές μετοχές και εμφανίζεται στην καθαρή θέση. Τα άμεσα σχετιζόμενα με την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου έξοδα, αφαιρούνται από το προϊόν της έκδοσης και μειώνουν ισόποσα τα ίδια κεφάλαια. Τα μερίσματα σε κοινές μετοχές αναγνωρίζονται σαν υποχρέωση στην περίοδο που έχουν εγκριθεί από τους μετόχους. Το κόστος κτήσης ιδίων μετοχών συμπεριλαμβανομένων των διαφόρων εξόδων, εμφανίζεται αφαιρετικά των ιδίων κεφαλαίων, έως ότου οι ίδιες μετοχές πουληθούν ή ακυρωθούν. Στην περίπτωση που οι ίδιες μετοχές πωληθούν ή επανεκδοθούν, το τίμημα θα καταχωρηθεί απευθείας στην καθαρή θέση. 6.13. Διαφορά από Έκδοση Μετοχών Υπέρ το Άρτιο Το μετοχικό κεφάλαιο περιλαμβάνει κοινές μετοχές της Εταιρείας. Η διαφορά μεταξύ της ονομαστικής αξίας των μετοχών και της τιμής έκδοσής τους καταχωρούνται στο λογαριασμό Αποθεματικό Υπέρ το Άρτιο. Άμεσα έξοδα για την έκδοση μετοχών εμφανίζονται μετά την αφαίρεση του σχετικού φόρου εισοδήματος, σε μείωση του προϊόντος της έκδοσης, δηλαδή αφαιρετικά από τη διαφορά υπέρ το άρτιο. 6.14. Προβλέψεις Προβλέψεις αναγνωρίζονται όταν η Εταιρεία έχει παρούσες νομικές ή τεκμαιρόμενες υποχρεώσεις ως αποτέλεσμα παρελθόντων γεγονότων, είναι πιθανή η εκκαθάρισή τους μέσω εκροών πόρων και η εκτίμηση του ακριβούς ποσού της υποχρέωσης μπορεί να πραγματοποιηθεί με αξιοπιστία. Οι προβλέψεις επισκοπούνται κατά την ημερομηνία Σελίδα 41 από 79
σύνταξης κάθε ισολογισμού και προσαρμόζονται, προκειμένου να αντανακλούν την παρούσα αξία της δαπάνης που αναμένεται να απαιτηθεί για τη διευθέτηση της υποχρέωσης. Οι ενδεχόμενες απαιτήσεις δεν αναγνωρίζονται στις Οικονομικές Καταστάσεις αλλά γνωστοποιούνται εφόσον η εισροή οικονομικών οφελών είναι πιθανή. Πρόβλεψη για αναδιάρθρωση αναγνωρίζεται όταν η Εταιρεία έχει εγκρίνει ένα αναλυτικό πρόγραμμα αναδιάρθρωσης και η αναδιάρθρωση έχει ήδη ξεκινήσει ή ανακοινώθηκε δημοσίως. Μελλοντικά λειτουργικά κόστη δεν αναγνωρίζονται για την δημιουργία πρόβλεψης. 6.15. Παροχές σε εργαζομένους Βραχυπρόθεσμες παροχές: Οι βραχυπρόθεσμες παροχές προς τους εργαζομένους (εκτός από παροχές λήξης της εργασιακής σχέσης) σε χρήμα και σε είδος αναγνωρίζονται ως έξοδο όταν καθίστανται δεδουλευμένες. Τυχόν ανεξόφλητο ποσό καταχωρείται ως υποχρέωση, ενώ σε περίπτωση που το ποσό που ήδη καταβλήθηκε υπερβαίνει το ποσό των παροχών, η επιχείρηση αναγνωρίζει το υπερβάλλον ποσό ως στοιχείο του ενεργητικού της (προπληρωθέν έξοδο) μόνο κατά την έκταση που η προπληρωμή θα οδηγήσει σε μείωση μελλοντικών πληρωμών ή σε επιστροφή. Παροχές μετά την έξοδο από την υπηρεσία: Οι παροχές μετά τη λήξη της απασχόλησης περιλαμβάνουν εφάπαξ αποζημιώσεις συνταξιοδότησης, συντάξεις και άλλες παροχές που καταβάλλονται στους εργαζόμενους μετά την λήξη της απασχόλησης ως αντάλλαγμα της υπηρεσίας τους. Οι υποχρεώσεις του Ομίλου για παροχές συνταξιοδότησης αφορούν τόσο προγράμματα καθορισμένων εισφορών όσο και προγράμματα καθορισμένων παροχών. Το δεδουλευμένο κόστος των προγραμμάτων καθορισμένων εισφορών καταχωρείται ως έξοδο στην περίοδο που αφορά. Τα προγράμματα συνταξιοδότησης που υιοθετούνται από τον Όμιλο χρηματοδοτούνται εν μέρει μέσω πληρωμών σε ασφαλιστικές εταιρείες ή σε κρατικά κοινωνικά ασφαλιστικά ιδρύματα. (α) Πρόγραμμα καθορισμένων εισφορών Τα προγράμματα καθορισμένων εισφορών αφορούν την καταβολή εισφορών σε Ασφαλιστικούς Φορείς (π.χ. Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων), με αποτέλεσμα να μην ανακύπτει νομική υποχρέωση του Ομίλου σε περίπτωση που το Κρατικό Ταμείο αδυνατεί να καταβάλλει σύνταξη στον ασφαλιζόμενο. Η υποχρέωση του εργοδότη περιορίζεται στην καταβολή των εργοδοτικών εισφορών στα Ταμεία. Η πληρωτέα εισφορά από τον Όμιλο σε ένα πρόγραμμα καθορισμένων εισφορών, αναγνωρίζεται ως υποχρέωση μετά και την αφαίρεση της εισφοράς που καταβλήθηκε, ενώ οι δεδουλευμένες εισφορές αναγνωρίζονται ως έξοδο στα αποτελέσματα της χρήσης. (β) Πρόγραμμα καθορισμένων παροχών (Μη χρηματοδοτούμενο) Σύμφωνα με τον Ν.2112/20 και 4093/2012 η Εταιρεία καταβάλλει στους εργαζόμενους αποζημιώσεις επί απόλυσης ή αποχώρησης λόγω συνταξιοδότησης. Το ύψος των καταβαλλόμενων ποσών αποζημίωσης εξαρτάται από τα έτη προϋπηρεσίας, το ύψος των αποδοχών και τον τρόπο απομάκρυνσης από την υπηρεσία (απόλυση ή συνταξιοδότηση). Η θεμελίωση δικαιώματος συμμετοχής σε αυτά τα προγράμματα, βασίζεται συνήθως στα χρόνια προϋπηρεσίας του υπαλλήλου μέχρι την συνταξιοδότηση του. Σελίδα 42 από 79
Η υποχρέωση που αναγνωρίζεται στη Κατάσταση Οικονομικής Θέσης για τα προγράμματα καθορισμένων παροχών αποτελεί την παρούσα αξία της υποχρέωσης για την καθορισμένη παροχή μείον την εύλογη αξία των στοιχείων του ενεργητικού του προγράμματος (αποθεματικό από τις καταβολές στην ασφαλιστική Εταιρεία) και τις μεταβολές που προκύπτουν από οποιοδήποτε αναλογιστικό κέρδος ή ζημία και το κόστος της προϋπηρεσίας. Η δέσμευση της καθορισμένης παροχής υπολογίζεται ετησίως από ανεξάρτητο αναλογιστή με τη χρήση της μεθόδου της προβεβλημένης πιστωτικής μονάδος (projected unit credit method). Για την προεξόφληση της χρήσης 2016 το επιλεγμένο επιτόκιο ακολουθεί την τάση του iboxx AA Corporate Overall 10+ EUR indices και iboxx AA Corporate Overall 15+ EUR indices, τα οποία και θεωρούνται συνεπές προς τις αρχές του ΔΛΠ 19, δηλαδή είναι βασισμένο σε ομόλογα αντίστοιχα ως προς το νόμισμα και την εκτιμώμενη διάρκεια σε σχέση με τις παροχές προς τους εργαζόμενους, όπως και ενδεδειγμένο για μακροχρόνιες προβλέψεις. Ένα πρόγραμμα συγκεκριμένων παροχών καθορίζει με βάση διάφορες παραμέτρους, όπως η ηλικία, τα έτη προϋπηρεσίας, ο μισθός, συγκεκριμένες υποχρεώσεις για καταβλητέες παροχές. Οι προβλέψεις που αφορούν την περίοδο περιλαμβάνονται στο σχετικό κόστος προσωπικού στις συνημμένες απλές και ενοποιημένες καταστάσεις αποτελεσμάτων και συνίστανται από το τρέχον και παρελθόν κόστος υπηρεσίας, το σχετικό χρηματοοικονομικό κόστος, τα αναλογιστικά κέρδη ή ζημιές και τις όποιες πιθανές πρόσθετες επιβαρύνσεις. Αναφορικά με τα μη αναγνωρισμένα αναλογιστικά κέρδη ή ζημιές, ακολουθείται το αναθεωρημένο ΔΛΠ 19, το οποίο περιλαμβάνει μια σειρά από τροποποιήσεις στην λογιστική των προγραμμάτων καθορισμένων παροχών, μεταξύ άλλων: την αναγνώριση των αναλογιστικών κερδών /ζημιών στα λοιπά συνολικά έσοδα και την οριστική εξαίρεση τους από τα αποτελέσματα της χρήσης, τη μη αναγνώριση πλέον των αναμενόμενων αποδόσεων των επενδύσεων του προγράμματος στα αποτελέσματα της χρήσης αλλά την αναγνώριση του σχετικού τόκου επί της καθαρής υποχρέωσης/(απαίτησης) της παροχής υπολογιζόμενου βάσει του προεξοφλητικού επιτοκίου που χρησιμοποιείται για την επιμέτρηση της υποχρέωσης καθορισμένων παροχών, την αναγνώριση του κόστους προϋπηρεσίας στα αποτελέσματα της χρήσης την νωρίτερα εκ των ημερομηνιών τροποποίησης του προγράμματος ή όταν αναγνωρίζεται η σχετική αναδιάρθρωση ή η τερματική παροχή, λοιπές αλλαγές περιλαμβάνουν νέες γνωστοποιήσεις, όπως ποσοτική ανάλυση ευαισθησίας. 6.16. Επιχορηγήσεις Επιχορήγηση είναι η ενίσχυση που παρέχεται από το Κράτος με τη μορφή μεταβίβασης πόρων σε μία επιχείρηση, σε ανταπόδοση του ότι αυτή έχει τηρήσει ή πρόκειται να τηρήσει ορισμένους πόρους που σχετίζονται με τη λειτουργία της. Δεν περιλαμβάνονται στην έννοια αυτή οι κρατικές ενισχύσεις που, λόγω της μορφής τους, δεν είναι επιδεκτικές αποτίμησης, καθώς και οι συναλλαγές με το Δημόσιο για τις οποίες δεν είναι δυνατός ο διαχωρισμός από τις συνήθεις συναλλαγές της επιχείρησης. Σελίδα 43 από 79
Η Εταιρεία αναγνωρίζει τις κρατικές επιχορηγήσεις οι οποίες ικανοποιούν αθροιστικά τα εξής κριτήρια: α) υπάρχει τεκμαιρόμενη βεβαιότητα ότι η επιχείρηση έχει συμμορφωθεί ή πρόκειται να συμμορφωθεί με τους όρους της επιχορήγησης και β) το ποσό της επιχορήγησης έχει εισπραχθεί ή πιθανολογείται ότι θα εισπραχθεί. Καταχωρούνται στην εύλογη αξία και αναγνωρίζονται με τρόπο συστηματικό στα έσοδα, με βάση την αρχή του συσχετισμού των επιχορηγήσεων με τα αντίστοιχα κόστη τα οποία και επιχορηγούν. Οι επιχορηγήσεις που αφορούν σε στοιχεία του ενεργητικού περιλαμβάνονται στις μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις ως έσοδο επόμενων χρήσεων και αναγνωρίζονται συστηματικά και ορθολογικά στα έσοδα κατά τη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής του παγίου στοιχείου του ενεργητικού. 6.17. Προβλέψεις, Ενδεχόμενες Υποχρεώσεις και Ενδεχόμενες Απαιτήσεις Προβλέψεις αναγνωρίζονται όταν ο Όμιλος έχει παρούσες νομικές ή τεκμαιρόμενες υποχρεώσεις ως αποτέλεσμα προγενέστερων γεγονότων, είναι πιθανή η εκκαθάρισή τους μέσω εκροής πόρων, τα δε ποσά των υποχρεώσεων μπορούν να εκτιμηθούν αξιόπιστα. Οι προβλέψεις επανεξετάζονται σε κάθε ημερομηνία κατάστασης οικονομικής θέσης και προσαρμόζονται έτσι ώστε να απεικονίζουν την παρούσα αξία της δαπάνης που αναμένεται να εκταμιευθεί για την τακτοποίηση της υποχρέωσης. Σχετικά με τις προβλέψεις που αναμένεται να εκκαθαριστούν σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, οπότε η επίδραση της χρονικής αξίας του χρήματος είναι σημαντική, τα σχετικά ποσά υπολογίζονται προεξοφλώντας τις αναμενόμενες μελλοντικές ταμειακές ροές με έναν συντελεστή προ φόρων ο οποίος αντικατοπτρίζει τις τρέχουσες εκτιμήσεις της αγοράς για την χρονική αξία του χρήματος, και όπου κρίνεται απαραίτητο, τους κινδύνους που σχετίζονται συγκεκριμένα με την υποχρέωση. Οι ενδεχόμενες υποχρεώσεις δεν αναγνωρίζονται στις οικονομικές καταστάσεις αλλά γνωστοποιούνται, εκτός εάν η πιθανότητα μιας εκροής πόρων που ενσωματώνουν οικονομικά οφέλη είναι ελάχιστη. Ενδεχόμενες απαιτήσεις δεν αναγνωρίζονται στις οικονομικές καταστάσεις αλλά γνωστοποιούνται εφόσον η εισροή οικονομικών ωφελειών είναι πιθανή. 6.18. Έσοδα α) Πωλήσεις προϊόντων: Τα έσοδα από πωλήσεις προϊόντων και εμπορευμάτων περιλαμβάνουν την εύλογη αξία πώλησης αυτών, καθαρά από Φόρο Προστιθέμενης Αξίας, εκπτώσεις και επιστροφές. Οι πωλήσεις αγαθών αναγνωρίζονται όταν η Εταιρεία παραδίδει τα αγαθά στους πελάτες, τα αγαθά γίνονται αποδεκτά από αυτούς και η είσπραξη της απαίτησης είναι εύλογα εξασφαλισμένη. β) Παροχή υπηρεσιών: Τα έσοδα από παροχή υπηρεσιών λογίζονται την περίοδο που παρέχονται οι υπηρεσίες, με βάση το στάδιο ολοκλήρωσης της παρεχόμενης υπηρεσίας σε σχέση με το σύνολο των παρεχόμενων υπηρεσιών. γ) Έσοδα από τόκους: Τα έσοδα από τόκους αναγνωρίζονται βάσει χρονικής αναλογίας και με τη χρήση του πραγματικού επιτοκίου. Όταν υπάρχει απομείωση των απαιτήσεων, η λογιστική αξία αυτών μειώνεται στο ανακτήσιμο ποσό τους το οποίο είναι η παρούσα αξία των αναμενόμενων μελλοντικών ταμειακών ροών προεξοφλουμένων με το Σελίδα 44 από 79
αρχικό πραγματικό επιτόκιο. Στη συνέχεια λογίζονται τόκοι με το ίδιο επιτόκιο επί της απομειωμένης (νέας λογιστικής) αξίας. δ) Έσοδα από μερίσματα: Τα έσοδα από μερίσματα αναγνωρίζονται στη Κατάσταση Αποτελεσμάτων, ως έσοδο, κατά την ημερομηνία έγκρισης της διανομής τους από την Τακτική Γενική συνέλευση των Μετόχων. 6.19. Χρηματοοικονομικά έσοδα/έξοδα Οι καθαρές χρηματοοικονομικές δαπάνες αποτελούνται από τους χρεωστικούς τόκους επί δανεισμών που υπολογίζονται βάσει της μεθόδου του πραγματικού επιτοκίου, τους πιστωτικούς τόκους από επενδυθέντα διαθέσιμα, τα έσοδα από μερίσματα, τα συναλλαγματικά κέρδη και ζημίες και τα κέρδη και ζημιές από μέσα αντιστάθμισης τα οποία καταχωρούνται στο λογαριασμό αποτελεσμάτων. Οι δεδουλευμένοι πιστωτικοί τόκοι καταχωρούνται στο λογαριασμό αποτελεσμάτων βάσει της μεθόδου του πραγματικού επιτοκίου. Τα έσοδα από μερίσματα καταχωρούνται στο λογαριασμό αποτελεσμάτων την ημερομηνία έγκρισης διανομής των μερισμάτων. 6.20. Φόρος Εισοδήματος (Τρέχων και Αναβαλλόμενος): Ο φόρος εισοδήματος στα αποτελέσματα χρήσης αποτελείται από το φόρο της τρέχουσας χρήσης και από τον αναβαλλόμενο φόρο. (i) Τρέχων φόρος εισοδήματος: Ο τρέχων φόρος υπολογίζεται βάσει των φορολογικών Καταστάσεων Οικονομικής Θέσης κάθε μιας εκ των εταιρειών που περιλαμβάνονται στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις, σύμφωνα με τους φορολογικούς νόμους που ισχύουν στην Ελλάδα ή άλλα φορολογικά πλαίσια εντός των οποίων λειτουργούν οι θυγατρικές εξωτερικού. Η δαπάνη για τρέχοντα φόρο εισοδήματος περιλαμβάνει τον φόρο εισοδήματος που προκύπτει βάσει των κερδών της κάθε Εταιρείας όπως αναμορφώνονται στις φορολογικές της δηλώσεις και προβλέψεις για πρόσθετους φόρους και προσαυξήσεις για ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις, και υπολογίζεται σύμφωνα με τους θεσμοθετημένους ή ουσιαστικά θεσμοθετημένους φορολογικούς συντελεστές. (ii) Αναβαλλόμενος φόρος εισοδήματος: Αναβαλλόμενοι φόροι είναι οι φόροι ή οι φορολογικές ελαφρύνσεις που σχετίζονται με τα οικονομικά βάρη ή οφέλη που προκύπτουν στην χρήση αλλά έχουν ήδη καταλογιστεί ή θα καταλογιστούν από τις φορολογικές αρχές σε διαφορετικές χρήσεις. Ο αναβαλλόμενος φόρος εισοδήματος υπολογίζεται χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της υποχρέωσης σε όλες τις προσωρινές διαφορές κατά την ημερομηνία της κατάστασης οικονομικής θέσης μεταξύ της φορολογικής βάσης και της λογιστικής αξίας των περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων. Οι αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις αναγνωρίζονται για όλες τις φορολογητέες προσωρινές διαφορές εκτός εάν η υποχρέωση για αναβαλλόμενους φόρους εισοδήματος προκύπτει από την απόσβεση της υπεραξίας ή την αρχική αναγνώριση ενός Σελίδα 45 από 79
στοιχείου του ενεργητικού ή παθητικού σε μία συναλλαγή, η οποία δεν είναι συνένωση επιχειρήσεων και κατά την στιγμή της συναλλαγής δεν επηρεάζει ούτε το λογιστικό κέρδος ούτε το φορολογητέο κέρδος ή ζημία. Αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις αναγνωρίζονται για όλες τις εκπιπτόμενες προσωρινές διαφορές και μεταφερόμενες αχρησιμοποίητες φορολογικές απαιτήσεις και φορολογικές ζημίες, στο βαθμό που είναι πιθανό ότι θα υπάρχει διαθέσιμο φορολογητέο κέρδος το οποίο θα χρησιμοποιηθεί έναντι των εκπιπτόμενων προσωρινών διαφορών και των μεταφερόμενων αχρησιμοποίητων φορολογικών απαιτήσεων και των αχρησιμοποίητων φορολογικών ζημιών. Οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις εκτιμώνται σε κάθε ημερομηνία της κατάστασης οικονομικής θέσης και μειώνονται στο βαθμό που δεν θεωρείται πιθανό ότι θα υπάρξουν αρκετά φορολογητέα κέρδη έναντι των οποίων μέρος ή το σύνολο των απαιτήσεων από αναβαλλόμενους φόρους εισοδήματος μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις υπολογίζονται με βάση τους φορολογικούς συντελεστές που αναμένεται να είναι σε ισχύ την χρήση που η απαίτηση ή η υποχρέωση θα τακτοποιηθεί, και βασίζονται στους φορολογικούς συντελεστές (και φορολογικούς νόμους) που είναι σε ισχύ ή έχουν θεσμοθετηθεί κατά την ημερομηνία της κατάστασης οικονομικής θέσης. Σε περίπτωση αδυναμίας σαφούς προσδιορισμού του χρόνου αναστροφής των προσωρινών διαφορών εφαρμόζεται ο φορολογικός συντελεστής που ισχύει κατά την επόμενη της ημερομηνίας της Κατάστασης Οικονομικής Θέσης, χρήση. Αναφορικά με τις εκπιπτόμενες προσωρινές διαφορές που σχετίζονται με επενδύσεις σε θυγατρικές, συγγενείς και συμμετοχές σε από κοινού ελεγχόμενες εταιρείες, αναγνωρίζεται απαίτηση από αναβαλλόμενο φόρο εισοδήματος στο βαθμό που είναι πιθανό ότι οι προσωρινές διαφορές θα αντιστραφούν στο προβλεπόμενο μέλλον και θα υπάρχει διαθέσιμο φορολογητέο κέρδος το οποίο θα χρησιμοποιηθεί έναντι των προσωρινών διαφορών. Οι περισσότερες αλλαγές στις αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις ή υποχρεώσεις αναγνωρίζονται σαν ένα κομμάτι των φορολογικών εξόδων στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων χρήσης. Μόνον ο φόρος εισοδήματος που σχετίζεται με στοιχεία τα οποία έχουν αναγνωρισθεί απ ευθείας στα ίδια κεφάλαια καταχωρείται απ ευθείας στα ίδια κεφάλαια και όχι στην κατάσταση αποτελεσμάτων. Η Εταιρεία συμψηφίζει τις αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις και τις αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις, αν και μόνο αν: α) Υπάρχει ένα νομικά εφαρμοστέο δικαίωμα να συμψηφίσει τρέχουσες φορολογικές απαιτήσεις, έναντι τρεχουσών φορολογικών υποχρεώσεων. β) Οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις αφορούν σε φορολογητέα εισοδήματα που επιβάλλονται από την ίδια φορολογική αρχή. Σελίδα 46 από 79
6.21. Κέρδη ανά μετοχή Ετήσια Οικονομική Έκθεση της χρήσης 2016 Η Εταιρεία παρουσιάζει στις Οικονομικές Καταστάσεις τα στοιχεία για τα βασικά και μειωμένα κέρδη ανά μετοχή για τις κοινές μετοχές της. Τα βασικά κέρδη ανά μετοχή υπολογίζονται διαιρώντας το καθαρό κέρδος ή τη ζημία που αναλογεί σε κάθε μετοχή με το σταθμισμένο μέσο όρο των κοινών μετοχών. 6.22. Διανομή μερισμάτων Η διανομή μερισμάτων στους μετόχους της μητρικής αναγνωρίζεται ως υποχρέωση στις ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις την ημερομηνία κατά την οποία η διανομή εγκρίνεται από την Γενική Συνέλευση των μετόχων. 6.23. Συνδεδεμένα Μέρη Οι συναλλαγές και τα διεταιρικά υπόλοιπα μεταξύ συνδεδεμένων με την Εταιρεία μερών γνωστοποιούνται σύμφωνα με το ΔΛΠ 24 «Γνωστοποιήσεις Συνδεδεμένων Μερών». Οι συναλλαγές αυτές αφορούν τις συναλλαγές μεταξύ της διοίκησης, των κύριων μετόχων και των θυγατρικών εταιρειών ενός ομίλου με την μητρική εταιρεία και τις λοιπές θυγατρικές που απαρτίζουν τον Όμιλο. 6.24. Αναμορφώσεις κονδυλίων των οικονομικών καταστάσεων Η Εταιρεία Marmor SG Α.Ε. προχώρησε σε αναμόρφωση κονδυλίου συνολικού ποσού ευρώ 1.373.288,12 που αφορά σε συμβατική υποχρέωση κάλυψης εξόδου απορροφημένης Εταιρείας και για τον οποίο δεν είχε αναγνωριστεί σχετική πρόβλεψη ενδεχόμενης υποχρέωσης σύμφωνα με ΔΛΠ 37. Επίσης αναταξινόμηση έγινε και στο κονδύλι «Επιχορηγήσεις» ποσού ευρώ 764.249 που εκ παραδρομής είναι συμπεριληφθεί στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις και όχι ως ορθά έπρεπε στις μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις. Το λάθος διορθώθηκε επαναφέροντας κάθε ένα από τα στοιχεία των οικονομικών καταστάσεων που επηρεάστηκαν για την προηγούμενη περίοδο, όπως αναλυτικά περιγράφεται στις ακόλουθες παραγράφους: Καθαρή Θέση Σωρευμένα κέρδη (ζημίες) Επίδραση στη Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Θέσης: ΕΤΑΙΡΙΑ 31/12/2015 31/12/2015 (Αναθεωρημένα) 6.270.589 7.643.877 Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων ιδιοκτητών μητρικής 13.133.014 14.506.303 Επιχορηγήσεις 764.249 Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Λοιπές Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις 1.552.499 788.250 Προβλέψεις 1.420.258 46.970 Σύνολο Βραχυπροθέσμων Υποχρεώσεων Σύνολο Υποχρεώσεων 17.687.995 15.550.458 27.390.455 26.017.167 Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων και Υποχρεώσεων 40.523.469 40.523.469 Σελίδα 47 από 79
Επίδραση στη Κατάσταση Συνολικού Εισοδήματος: ΕΤΑΙΡΙΑ 01/01/2015-31/12/2015 (Αναθεωρημένα) 01/01/2015-31/12/2015 Έξοδα Διοίκησης (2.579.062) (1.205.774) Αποτελέσματα από λειτουργικές δραστηριότητες 3.571.074 4.944.362 Κέρδη προ φόρων 2.597.433 3.970.721 Κέρδη μετά από φόρους (α) 1.438.940 2.812.228 Σύνολο λοιπών εσόδων (β) (5.801) (5.801) Σύνολο αποτελεσμάτων χρήσης (α) + (β) 1.433.139 2.806.427 Σελίδα 48 από 79
7.Διαχείριση Κινδύνων 7.1. Χρήση χρηματοοικονομικών μέσων Η Εταιρεία και ο Όμιλος χρησιμοποιούν χρηματοοικονομικά μέσα για εμπορικούς, χρηματοοικονομικούς και επενδυτικούς σκοπούς. Η χρησιμοποίηση των χρηματοοικονομικών μέσων από την Εταιρεία και τον Όμιλο επηρεάζει ουσιωδώς την χρηματοοικονομική κατάσταση, την κερδοφορία και τις ταμειακές τους ροές. Παρακάτω στην Σημείωση 10 παρατίθεται ανάλυση της αξίας και των κατηγοριών των χρηματοοικονομικών μέσων που διαθέτει η Εταιρεία και ο Όμιλος καθώς και των λογαριασμών της Κατάστασης Οικονομικής Θέσης στους οποίους αναγνωρίζονται τα εν λόγω χρηματοοικονομικά μέσα. 7.2. Παράγοντες χρηματοοικονομικού κινδύνου Η Εταιρεία και ο Όμιλος εκτίθενται σε χρηματοοικονομικούς κινδύνους όπως κινδύνους αγοράς (μεταβολές σε συναλλαγματικές ισοτιμίες, επιτόκια, τιμές αγοράς), πιστωτικό κίνδυνο, κίνδυνο ρευστότητας. Το γενικό πρόγραμμα διαχείρισης κινδύνων της Εταιρείας και του Ομίλου εστιάζεται στη μη προβλεψιμότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών και επιδιώκει να ελαχιστοποιήσει την ενδεχόμενη αρνητική τους επίδραση στη χρηματοοικονομική απόδοση της Εταιρείας και του Ομίλου. Η διαχείριση κινδύνων διεκπεραιώνεται από την κεντρική οικονομική υπηρεσία της Εταιρείας. Το Διοικητικό Συμβούλιο παρέχει οδηγίες και κατευθύνσεις για την γενική διαχείριση του κινδύνου καθώς και ειδικές οδηγίες για την διαχείριση συγκεκριμένων κινδύνων όπως ο συναλλαγματικός κίνδυνος, ο κίνδυνος επιτοκίου και ο πιστωτικός κίνδυνος. Η διαδικασία που ακολουθείται είναι η παρακάτω: Αξιολόγηση των κινδύνων που σχετίζονται με τις δραστηριότητες και τις λειτουργίες της Εταιρείας και του Ομίλου, Σχεδιασμός της μεθοδολογίας και επιλογή των κατάλληλων ενεργειών ή/ και χρηματοοικονομικών προϊόντων για την μείωση των κινδύνων και Εκτέλεση/ εφαρμογή, σύμφωνα με την εγκεκριμένη από τη διοίκηση, διαδικασίας διαχείρισης κινδύνων. Τα χρηματοοικονομικά μέσα της Εταιρείας και του Ομίλου αποτελούνται κυρίως από καταθέσεις σε τράπεζες, δικαιώματα υπερανάληψης σε τράπεζες, εμπορικούς χρεώστες και πιστωτές, μερίσματα πληρωτέα και υποχρεώσεις από δάνεια. Οι σημαντικότεροι κίνδυνοι που απορρέουν από τα χρηματοοικονομικά μέσα που διαθέτουν η Εταιρεία και ο Όμιλος είναι κυρίως οι εξής: Κίνδυνος αγοράς (κίνδυνος επιτοκίων και συναλλαγματικός κίνδυνος) Πιστωτικός κίνδυνος Κίνδυνος ρευστότητας Σελίδα 49 από 79
Κίνδυνος αγοράς Ως κίνδυνος αγοράς ορίζεται ο κίνδυνος στη βάση του οποίου η εύλογη αξία ή οι μελλοντικές ταμιακές ροές των χρηματοοικονομικών μέσων της Εταιρείας και του Ομίλου ενδέχεται να παρουσιάσουν διακυμάνσεις εξαιτίας μεταβολών στις τιμές της αγοράς. Ο εν λόγω κίνδυνος για την Εταιρεία και τον Όμιλο εστιάζεται κυρίως στον κίνδυνο μεταβολής των δανειακών επιτοκίων και των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Συναλλαγματικός κίνδυνος Το μεγαλύτερο μέρος των εμπορικών συναλλαγών της Εταιρείας και του Ομίλου γίνονται με το νόμισμα του κύριου οικονομικού περιβάλλοντος (νόμισμα λειτουργίας), το οποίο είναι το ΕΥΡΩ και ως εκ τούτου δεν υπάρχει σημαντικός κίνδυνος βάσει του οποίου η εύλογη αξία ή οι μελλοντικές ταμιακές ροές των χρηματοοικονομικών μέσων της Εταιρείας και του Ομίλου ενδέχεται να παρουσιάσουν αξιοσημείωτες διακυμάνσεις εξαιτίας μεταβολών στις ισοτιμίες ξένου συναλλάγματος. Κίνδυνος επιτοκίων Οι δανειακές υποχρεώσεις της Εταιρείας και του Ομίλου συνδέονται με μεταβλητά επιτόκια. Η Εταιρεία και ο Όμιλος δεν χρησιμοποιούν χρηματοοικονομικά παράγωγα. Όπως και στο προηγούμενο έτος τα υπόλοιπα (εκτός δανειακών υποχρεώσεων) λοιπά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία και οι λοιπές χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις δεν επηρεάζονται σημαντικά από τιμές επιτοκίων. Η Εταιρεία και ο Όμιλος παρακολουθούν και διαχειρίζονται τον δανεισμό τους, προβαίνοντας σε συνδυασμένη χρήση βραχυπρόθεσμου και μακροπρόθεσμου δανεισμού. Υπάρχουν εγκεκριμένα όρια χρηματοδοτήσεων και ικανοποιητικοί όροι συνεργασίας και τιμολόγησης των διαφόρων τραπεζικών εργασιών τα οποία βοηθούν στο περιορισμό του χρηματοοικονομικού κόστους της Εταιρείας και του Ομίλου. Οι παρακάτω πίνακες παρουσιάζουν τον βαθμό έκθεσης της Εταιρείας και του Ομίλου στον κίνδυνο επιτοκίων την 31/12/2016 και 31/12/2015. 31/12/2016 ΕΤΑΙΡΕΙΑ (α) Χρηματοοικονομικά Περιουσιακά στοιχεία Έντοκα με μεταβλητό επιτόκιο Σελίδα 50 από 79 Έντοκα με σταθερό επιτόκιο Άτοκα Σύνολο Δάνεια και απαιτήσεις 0 0 8.643.746 8.643.746 Χρηματοοικονομικά στοιχεία στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων 0 0 2.853.198 2.853.198 (β) Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις Σύνολο (α) 0 0 11.496.944 11.496.944 Έντοκα με μεταβλητό επιτόκιο Έντοκα με σταθερό επιτόκιο Άτοκα Σύνολο Μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις 13.583.398 0 13.583.398 Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις 0 0 9.884.884 9.884.884 Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις 6.092.538 0 6.092.538 Σύνολο (β) 19.675.937 0 9.884.884 29.560.821 Υπόλοιπο έκθεσης (19.675.937)
31/12/2015 (α) Χρηματοοικονομικά Περιουσιακά στοιχεία Έντοκα με μεταβλητό επιτόκιο Έντοκα με σταθερό επιτόκιο Άτοκα Σύνολο Δάνεια και απαιτήσεις 0 0 7.121.096 7.121.096 Χρηματοοικονομικά στοιχεία στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων 0 0 1.152.218 1.152.218 Σύνολο (α) 0 0 8.273.314 8.273.314 (β) Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις Έντοκα με μεταβλητό επιτόκιο Έντοκα με σταθερό επιτόκιο Άτοκα Σύνολο Μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις 8.536.861 0 0 8.536.861 Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις 31/12/2016 ΟΜΙΛΟΣ (α) Χρηματοοικονομικά Περιουσιακά στοιχεία Έντοκα με μεταβλητό επιτόκιο Έντοκα με σταθερό επιτόκιο Άτοκα Σύνολο Δάνεια και απαιτήσεις 0 0 8.039.116 8.039.116 Χρηματοοικονομικά στοιχεία στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων 0 0 2.944.943 2.944.943 (β) Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις Σύνολο (α) 0 0 10.984.059 10.984.059 Έντοκα με μεταβλητό επιτόκιο Έντοκα με σταθερό επιτόκιο Άτοκα Σύνολο Μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις 13.923.507 0 0 13.923.507 Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις 0 0 10.228.639 10.228.639 Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις 6.457.517 0 0 6.457.517 Σύνολο (β) 20.381.024 0 10.228.639 30.609.664 Υπόλοιπο έκθεσης (20.381.024) 31/12/2015 (α) Χρηματοοικονομικά Περιουσιακά στοιχεία Έντοκα με μεταβλητό επιτόκιο Έντοκα με σταθερό επιτόκιο Άτοκα Σύνολο Δάνεια και απαιτήσεις 0 0 6.414.592 6.414.592 Χρηματοοικονομικά στοιχεία στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων 0 0 1.292.511 1.292.511 Σύνολο (α) 0 0 7.707.103 7.707.103 (β) Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις 0 0 7.101.200 7.101.200 Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις 6.204.930 6.204.930 Σύνολο (β) 14.741.790 0 7.101.200 21.842.990 Υπόλοιπο έκθεσης (14.741.790) Έντοκα με μεταβλητό επιτόκιο Έντοκα με σταθερό επιτόκιο Άτοκα Σύνολο Μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις 8.536.861 0 8.536.861 Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις Σελίδα 51 από 79 0 0 6.936.022 6.936.022 Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις 6.655.614 6.655.614 Σύνολο (β) 15.192.475 0 6.936.022 22.128.497 Υπόλοιπο έκθεσης (15.192.475)
Όπως φαίνεται και παραπάνω, η Εταιρεία και ο Όμιλος ήταν εκτεθειμένοι την 31/12/2016 στις μεταβολές της αγοράς των επιτοκίων, μέσω κυρίως των δανειακών υποχρεώσεών της που υπόκειται σε μεταβλητά επιτόκια (κυρίως επί του Euribor - Euro Interbank Offered Rate). Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει την ευαισθησία των αποτελεσμάτων και των ιδίων κεφαλαίων σε μία λογική μεταβολή των επιτοκίων της τάξης του +/- 1%. Αυτές οι μεταβολές θεωρούνται λογικές, καθώς βασίζονται σε τρέχουσες συνθήκες (μεταβολή του Επιτοκίου Κεντρικής Τράπεζας ΕΚΤ). ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Μεταβλητή Μεταβλητή Μεταβλητή Μεταβλητή 1% -1% 1% -1% 1% -1% 1% -1% Αποτέλεσμα χρήσης (προ φόρων) 203.810,24-203.810,24 151.924,75-151.924,75 196.759,37-196.759,37 147.417,90-147.417,90 Καθαρή Θέση 203.810,24-203.810,24 151.924,75-151.924,75 196.759,37-196.759,37 147.417,90-147.417,90 Η έκθεση της Εταιρείας και του Ομίλου στον κίνδυνο επιτοκίου, διαφέρει κατά τη διάρκεια του έτους ανάλογα με τον όγκο των σχετικών έντοκων συναλλαγών και υπολοίπων. Παρόλα αυτά, η παραπάνω ανάλυση, αν και προσεγγιστική, θεωρείται αντιπροσωπευτική της έκθεσης της Εταιρείας και του Ομίλου στον κίνδυνο επιτοκίου. Πιστωτικός κίνδυνος Η Εταιρεία και ο Όμιλος εκτίθενται σε πιστωτικό κίνδυνο, ο οποίος συνίσταται στη αδυναμία του αντισυμβαλλόμενου μέρους να εξοφλήσει πλήρως τα ποσά που οφείλει όταν αυτά προκύπτουν. Συγκεκριμένα, ο εν λόγω κίνδυνος εστιάζεται περισσότερο στο κίνδυνο αδυναμίας είσπραξης από την Εταιρεία και τον Όμιλο των απαιτήσεων προς πελάτες τους. Η Εταιρεία και ο Όμιλος έχουν θεσπίσει και εφαρμόζουν διαδικασίες πιστωτικού ελέγχου με στόχο την ελαχιστοποίηση των επισφαλειών και την άμεση κάλυψη των απαιτήσεων με αξιόγραφα. Οι πωλήσεις γίνονται κυρίως σε πελάτες με αξιολογημένο ιστορικό πιστώσεων. H πολιτική της Εταιρείας και του Ομίλου είναι να συνεργάζονται μόνο με αξιόπιστους πελάτες. Στις περιπτώσεις ενδείξεων επισφάλειας των απαιτήσεων, διενεργούνται σχετικές προβλέψεις απομειώσεων. Η πελατειακή βάση παρουσιάζει μεγάλη διασπορά και δεν υφίσταται κίνδυνος εξάρτησης από μεγάλους πελάτες. Η διοίκηση της Εταιρείας και του Ομίλου θεωρεί ότι όσες απαιτήσεις δεν έχουν απομειωθεί είναι υψηλής πιστωτικής ποιότητας. Κανένα από τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία της Εταιρείας δεν έχει ασφαλιστεί με υποθήκη ή άλλη μορφή πιστωτικής ασφάλισης. Για τις λοιπές απαιτήσεις όπως και για τα υπόλοιπα χρηματοοικονομικά στοιχεία, η Εταιρεία και ο Όμιλος δεν εκτίθενται σε σημαντικό πιστωτικό κίνδυνο. Ο Πίνακας που παρουσιάζει τον μέγιστο βαθμό έκθεσης της Εταιρείας και του Ομίλου στον πιστωτικό κίνδυνο έναντι των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων της έχει ως εξής: Μέγιστη έκθεση σε πιστωτικό κίνδυνο κατά την ημερομηνία αναφοράς. Σελίδα 52 από 79
ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία στην εύλογη αξία μέσω των Αποτελεσμάτων 75.600 112.000 75.600 112.000 Εμπορικές και λοιπές απαιτήσεις 11.177.039 10.186.128 11.177.039 10.186.128 Χρηματικά διαθέσιμα και ισοδύναμα αυτών 2.777.598 1.040.217 2.777.598 1.040.217 Σύνολο 14.030.237 11.338.345 14.030.237 11.338.345 Τα ταμειακά ισοδύναμα αφορούν βραχυχρόνιες, υψηλής ευκολίας ρευστοποίησης επενδύσεις, που είναι εύκολα μετατρέψιμες σε μετρητά και είναι τόσο κοντά στη λήξη τους που εμφανίζουν αμελητέο κίνδυνο για αλλαγές την αποτίμησή τους κατά το χρόνο της ρευστοποίησής τους και καταθέσεις προθεσμίας. Το υπόλοιπο που αφορά τις απαιτήσεις έναντι πελατών, αφορά υπόλοιπο μετά απομειώσεων, χωρίς να ληφθούν υπόψη εξασφαλίσεις ή άλλες πιστωτικές αναβαθμίσεις. Η διοίκηση της Εταιρείας και του Ομίλου θεωρεί ότι όσες απαιτήσεις δεν έχουν απομειωθεί είναι υψηλής πιστωτικής ποιότητας. Για τις λοιπές απαιτήσεις όπως και για τα υπόλοιπα χρηματοοικονομικά στοιχεία, η Εταιρεία δεν εκτίθεται σε σημαντικό πιστωτικό κίνδυνο. Μέγιστη έκθεση σε πιστωτικό κίνδυνο για τις εμπορικές απαιτήσεις κατά τη ημερομηνία του ισολογισμού ανά γεωγραφική περιοχή. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Ελλάδα 757.476 555.096 1.362.106 1.261.600 Υπόλοιπη Ευρώπη 1.757.132 1.298.395 1.757.132 1.298.395 Αμερική 2.216.750 2.108.056 2.216.750 2.108.056 Αφρική 364.376 291.714 364.376 291.714 Ασία 2.427.083 2.018.052 2.427.083 2.018.052 Ωκεανία 516.299 143.279 516.299 143.279 Σύνολο 8.039.116 6.414.592 8.643.746 7.121.096 Κίνδυνος ρευστότητας Ο κίνδυνος ρευστότητας είναι ο κίνδυνος η Εταιρεία και ο Όμιλος να αντιμετωπίσουν μια δυσκολία στο να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους, οι οποίες σχετίζονται με τις χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις. Η Εταιρεία και ο Όμιλος διαχειρίζονται τις ανάγκες ρευστότητας τους με προσεκτική παρακολούθηση των χρεών των μακροπρόθεσμων χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων καθώς επίσης και των πληρωμών που πραγματοποιούνται καθημερινά. Οι ανάγκες ρευστότητας παρακολουθούνται σε διάφορες χρονικές ζώνες, σε καθημερινή και εβδομαδιαία βάση καθώς και σε μια κυλιόμενη περίοδο 30 ημερών. Οι μακροπρόθεσμες ανάγκες ρευστότητας για τους επόμενους 6 μήνες και το επόμενο έτος προσδιορίζονται μηνιαία. Στους παρακάτω πίνακες αναλύονται οι συμβατικές λήξεις των χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων, συμπεριλαμβανομένων των αναλογούντων τόκων: Σελίδα 53 από 79
Ανάλυση ληκτότητας χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων ΟΜΙΛΟΣ 31/12/2016 Βραχυπρόθεσμες Μακροπρόθεσμες Σύνολο Εντός 6 μηνών 6 έως 12 μήνες Από 1 έως 5 έτη Αργότερα από 5 έτη Μακροπρόθεσμες δανειακές 0 0 11.437.509 2.485.998 13.923.507 υποχρεώσεις Μακροπρόθεσμες χρηματοδοτικές 0 0 0 0 0 Βραχυπρόθεσμες μισθώσεις δανειακές 1.702.987 4.754.530 0 0 6.457.517 Βραχυπρόθεσμες χρηματοδοτικές 0 0 0 0 0 Βραχυ/μες μισθώσεις δανειακ υπ. 0 0 0 0 0 Εμπορικές Υποχρεώσεις (*) 9.219.763 0 0 0 9.219.763 Λοιπές Υποχρεώσεις 1.008.878 0 0 0 1.008.878 (*) Υπόλοιπα προμηθευτών (όχι προκαταβολές από πελάτες ή κάθε τρίτο) 11.931.627 4.754.530 11.437.509 2.485.998 30.609.664 31/12/2015 Βραχυπρόθεσμες Μακροπρόθεσμες Σύνολο Εντός 6 μηνών 6 έως 12 μήνες Από 1 έως 5 έτη Αργότερα από 5 έτη Μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις 0 0 8.147.074 389.787 8.536.861 Μακροπρόθεσμες χρηματοδοτικές 0 0 0 0 0 Βραχυπρόθεσμες μισθώσεις δανειακές 5.516.956 687.974 0 0 6.204.930 Βραχυπρόθεσμες χρηματοδοτικές 0 0 0 0 0 Βραχυ/μες μισθώσεις δανειακ υπ. 95.730 4.954 158.261 191.739 450.684 Εμπορικές Υποχρεώσεις (*) 6.142.920 0 0 0 6.142.920 Λοιπές υποχρεώσεις 793.100 0 0 0 793.100 (*) Υπόλοιπα προμηθευτών (όχι προκαταβολές από πελάτες ή κάθε τρίτο) 12.548.706 692.928 8.305.335 581.526 22.128.496 Ανάλυση ληκτότητας χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2016 Βραχυπρόθεσμες Μακροπρόθεσμες Σύνολο Εντός 6 μηνών 6 έως 12 μήνες Από 1 έως 5 έτη Αργότερα από 5 έτη Μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις 0 0 11.279.248 2.304.150 13.583.398 Μακροπρόθεσμες χρηματοδοτικές μισθώσεις 0 0 0 0 0 Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις 1.693.025 4.399.514 0 0 6.092.538 Βραχυπρόθεσμες χρηματοδοτικές μισθώσεις 0 0 0 0 0 Βραχυ/μες δανειακ υπ. 0 0 0 0 0 Εμπορικές Υποχρεώσεις (*) 8.991.924 0 0 0 8.991.924 Λοιπές Υποχρεώσεις 892.960 0 0 0 892.960 (*) Υπόλοιπα προμηθευτών (όχι προκαταβολές από πελάτες ή κάθε τρίτο) 11.577.909 4.399.514 11.279.248 2.304.150 29.560.821 31/12/2015 Βραχυπρόθεσμες Μακροπρόθεσμες Σύνολο Μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις Εντός 6 μηνών 6 έως 12 μήνες Από 1 έως 5 έτη Αργότερα από 5 έτη 0 0 8.147.074 389.787 8.536.861 Μακροπρόθεσμες χρηματοδοτικές μισθώσεις 0 0 0 0 0 Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις 5.516.956 687.974 0 0 6.204.930 Βραχυπρόθεσμες χρηματοδοτικές μισθώσεις 0 0 0 0 0 Βραχυ/μες δανειακ υπ. 0 0 0 0 0 Εμπορικές Υποχρεώσεις (*) 6.312.995 0 0 0 6.312.995 Λοιπές υποχρεώσεις 788.205 0 0 0 788.205 (*) Υπόλοιπα προμηθευτών (όχι προκαταβολές από πελάτες ή κάθε τρίτο) 12.618.156 687.974 8.147.074 389.787 21.842.991 Σελίδα 54 από 79
Διαχείριση Κεφαλαίου Η πολιτική της Εταιρείας και του Ομίλου συνίσταται στη διατήρηση μιας ισχυρής κεφαλαιακής βάσης, ώστε να διατηρείται η εμπιστοσύνη των επενδυτών, πιστωτών και της αγοράς και να διασφαλίζεται η μελλοντική ανάπτυξη των δραστηριοτήτων. Το Διοικητικό Συμβούλιο παρακολουθεί την απόδοση των ιδίων κεφαλαίων, η οποία ορίζεται ως η σχέση των καθαρών κερδών διαιρεμένα με το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων. Ο συνολικός δανεισμός της Εταιρείας και του Ομίλου σε σχέση με την καθαρή θέση αυτής κατά την ημερομηνία αναφοράς έχει ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΙΑ (Ποσά σε ευρώ) 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Σύνολο Δανείων 20.381.024 15.192.475 19.675.937 14.741.790 Μείον:Ταμειακά Διαθέσιμα 2.869.343 1.180.511 2.777.598 1.040.217 Καθαρός Δανεισμός 17.511.681 14.011.964 16.898.338 13.701.573 Σύνολο καθαρής θέσης 16.752.707 12.685.159 16.484.095 13.133.014 Σχέση δανεισμού προς ίδια κεφάλαια 1,05 1,10 1,03 1,04 7.3. Πολιτική Διαχείρισης Κινδύνων Το Διοικητικό Συμβούλιο (Δ.Σ.) έχει την τελική ευθύνη για την ανάληψη από την Εταιρεία και τον Όμιλο παντός είδους κινδύνων καθώς και για την παρακολούθηση τους σε τακτική βάση. Επιπλέον το Διοικητικό Συμβούλιο έχει την ευθύνη για την παρακολούθηση της κεφαλαιακής επάρκειας της Εταιρείας και του Ομίλου. Το Διοικητικό Συμβούλιο μέσω εντεταλμένων στελεχών της Γενικής, Οικονομικής και Εμπορικής Διεύθυνσης: (α) θεσπίζει και εφαρμόζει διαδικασίες και ρυθμίσεις που επιτρέπουν τον εντοπισμό των κινδύνων, οι οποίοι συνδέονται με τις δραστηριότητες, τις διαδικασίες και τα συστήματα λειτουργίας της Εταιρείας και του Ομίλου (ιδίως τον πιστωτικό κίνδυνο, τον κίνδυνο αγοράς και τον λειτουργικό κίνδυνο). (β) καθορίζει το ανεκτό επίπεδο κινδύνου. (γ) μεριμνά ώστε η Εταιρεία και ο Όμιλος να διαθέτουν την απαιτούμενη κεφαλαιακή επάρκεια και την εν γένει διαχείριση των κινδύνων που απορρέουν από τη λειτουργία τους. Ειδικότερα, σε σχέση με τους υφιστάμενους κινδύνους, οι βασικές αρχές διαχείρισης κινδύνων ως προς κάθε επιμέρους κίνδυνο, είναι οι εξής: Στο πλαίσιο της διαχείρισης του κινδύνου αγοράς, η Οικονομική Διεύθυνση διαμορφώνει τις διαδικασίες και τις πολιτικές που είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική πρόληψη και διαχείριση του προκείμενου κινδύνου. Επίσης, μεριμνά για την αποτελεσματική εφαρμογή των προβλεπόμενων για το σκοπό αυτό διαδικασιών και ρυθμίσεων και ιδίως: Σελίδα 55 από 79
μεριμνά ώστε να υφίσταται επάρκεια των ιδίων κεφαλαίων σε σχέση με τα χρηματοδοτικά ανοίγματα της Εταιρείας. καταγράφει την πολιτική των προσεγγίσεων και των μεθόδων υπολογισμού της αξίας των ανοιγμάτων και της προσαρμογής της αξίας και των προβλέψεων αυτών. μελετά σε συνεργασία με ειδικούς συμβούλους της Εταιρείας την τυχόν ανάγκη απόκτησης μέσων αντιστάθμισης κινδύνων, όπως επίσης και την ύπαρξη εναλλακτικών τύπων χρηματοδότησης. διενεργεί σχετικές αναλύσεις ευαισθησίας και εφαρμόζει προγράμματα προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων. Στο πλαίσιο της διαχείρισης του πιστωτικού κινδύνου το Διοικητικό Συμβούλιο διαμορφώνει τις διαδικασίες και τις πολιτικές που είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική πρόληψη και διαχείριση του πιστωτικού κινδύνου. Το Διοικητικό Συμβούλιο, με τη συνεργασία της Οικονομικής και Εμπορικής Διεύθυνσης: θεσπίζει και εφαρμόζει διαδικασίες πιστωτικού ελέγχου με στόχο την ελαχιστοποίηση των επισφαλειών και την άμεση κάλυψη των απαιτήσεων με αξιόγραφα. προβαίνει στο διαχωρισμό των απαιτήσεων και λοιπών ανοιγμάτων σε: - απαιτήσεις υπό καθυστέρηση και - επισφαλείς απαιτήσεις (impaired). ελέγχει διαρκώς τις απαιτήσεις του, είτε χωριστά είτε κατά ομάδα και ενσωματώνει τις πληροφορίες αυτές στα control του πιστωτικού ελέγχου προσδιορίζει τα ποσά των απαιτούμενων απομειώσεων επισφαλών απαιτήσεων αξιολογεί τις ασφάλειες που παρέχονται υπέρ της Εταιρείας και του Ομίλου. ελέγχει την ακεραιότητα, αξιοπιστία και ακρίβεια των πηγών δεδομένων που χρησιμοποιεί καθώς και τη διαδικασία επικαιροποιήσεως αυτών. εκτιμά, σε συνεργασία με την Εμπορική Διεύθυνση, την πιστοληπτική ικανότητα των αντισυμβαλλόμενων πελατών. Για την μείωση του πιστωτικού κινδύνου, λαμβάνονται υπόψη η πιστοληπτική ικανότητα του αντισυμβαλλόμενου αλλά και ο τομέας της οικονομίας στον οποίο δραστηριοποιείται, καθώς και ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά του. Η πολιτική της Εταιρείας και του Ομίλου είναι να συνεργάζεται μόνο με αξιόπιστους πελάτες. Το Διοικητικό Συμβούλιο, με τη συνεργασία κυρίως της Οικονομικής Διεύθυνσης, διαχειρίζεται τις ανάγκες ρευστότητάς της μέσω προσεκτικής παρακολούθησης των προγραμματισμένων πληρωμών για μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις, καθώς και των ταμειακών εκροών από την καθημερινή της δραστηριότητα. Οι ανάγκες ρευστότητας παρακολουθούνται σε διάφορες χρονικές ζώνες (καθημερινή, εβδομαδιαία, μηνιαία βάση). Σελίδα 56 από 79
8. Οικονομικές πληροφορίες κατά τομέα Ως επιχειρηματικός τομέας ορίζεται μία ομάδα στοιχείων ενεργητικού και δραστηριοτήτων που παρέχουν προϊόντα και υπηρεσίες, τα οποία υπόκεινται σε διαφορετικούς κινδύνους και αποδόσεις από εκείνα άλλων επιχειρηματικών τομέων. Η Εταιρεία και ο Όμιλος έχει ένα και μόνο επιχειρηματικό τομέα δραστηριοτήτων και, συγκεκριμένα, εκείνον της εξόρυξης, επεξεργασίας και εμπορίας τυποποιημένων ή μη προϊόντων μαρμάρου. Ο πρωτεύων τομές πληροφόρησης της Εταιρείας κα του Ομίλου είναι ο επιχειρηματικός τομέας. Ως γεωγραφικός τομέας, ορίζεται μία γεωγραφική περιοχή, στην οποία παρέχονται προϊόντα και υπηρεσίες και η οποία υπόκειται σε διαφορετικούς κινδύνους και αποδόσεις από άλλες περιοχές Η Εταιρεία και ο Όμιλος δραστηριοποιούνται στην Ελληνική Επικράτεια, στην Ευρωζώνη, στην Αμερική, στην Ασία, στην Αφρική και στην Ωκεανία. Δευτερεύων τομέας πληροφόρησης - γεωγραφικοί τομείς Οι πωλήσεις της Εταιρείας και του Ομίλου ανά γεωγραφικό τομέα αναλύονται ως εξής: Δευτερεύων τύπος απεικόνισης- γεωγραφικοί τομείς Ο ΟΜΙΛΟΣ 01/01/2016-31/12/2016 01/01/2015-31/12/2015 Η ΕΤΑΙΡΙΑ 01/01/2016-31/12/2016 01/01/2015-31/12/2015 Ελλάδα 3.438.232 3.571.891 3.438.104 3.562.058 Υπόλοιπη Ευρώπη 5.620.335 5.824.168 5.613.303 5.824.168 Αμερική 11.093.993 9.754.652 11.093.993 9.754.652 Αφρική 398.139 614.800 398.139 614.800 Ασία 11.264.962 12.775.525 11.264.962 12.775.525 Ωκεανία 1.086.187 452.858 1.086.187 452.858 Σύνολο 32.901.848 32.993.893 32.894.688 32.984.060 Δευτερεύουσα πληροφόρηση ανά προϊόν υπηρεσίες Ανάλυση των πωλήσεων ανά κατηγορία Ο ΟΜΙΛΟΣ 01/01/2016-31/12/2016 01/01/2015-31/12/2015 Η ΕΤΑΙΡΙΑ 01/01/2016-31/12/2016 01/01/2015-31/12/2015 Πωλήσεις προϊόντων 26.316.656 26.054.184 26.814.164 26.044.350 Πωλήσεις πρώτων υλών 5.897.041 6.874.148 5.883.017 6.874.148 Έσοδα από υπηρεσίες 688.151 65.561 197.506 65.561 Σύνολο 32.901.848 32.993.893 32.894.687 32.984.060 Σελίδα 57 από 79
9.Σημειώσεις επί των Οικονομικών Καταστάσεων 9.1. Ενσώματες ακινητοποιήσεις Τα οικόπεδα και τα κτίρια του Ομίλου και της Εταιρείας αποτιμήθηκαν κατά την ημερομηνία μετάβασης στα ΔΠΧΑ (01/01/2014) στην εύλογη αξία η οποία προσδιορίστηκε μετά από μελέτη ανεξάρτητου οίκου εκτιμητών. Η διαφορά η οποία προέκυψε μεταφέρθηκε στα Ίδια Κεφάλαια. Η προσθήκες της χρήσης στις κατηγορίες οικόπεδα και κτίρια αποτιμήθηκαν αρχικά στην αξία κτήσεως τους και στη συνέχεια κατά την 31/12/2016 αναπροσαρμόστηκαν στην εύλογη - αγοραία αξία τους με βάση της εκτίμησης των ακινήτων αυτών από ανεξάρτητους εγκεκριμένους εκτιμητές. Από την αναπροσαρμογή της αξίας των ενσώματων ακινήτων προέκυψαν κέρδη μετά από φόρους ύψος 782.715,65 ευρώ τα οποία παρουσιάζονται σε αποθεματικό αναπροσαρμογής αξίας λοιπών περιουσιακών στοιχείων, το οποίο βρίσκεται στα Ίδια Κεφάλαια. Ο ΟΜΙΛΟΣ Οικόπεδα Κτίρια Μηχ. Εξοπλισμός Μεταφορικά μέσα Έπιπλα & Λοιπός εξοπλισμός Ακινητοποιήσ εις υπό εκτέλεση Σύνολο Αξία κτήσης Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2014 468.078 3.859.249 5.098.917 389.722 568.748 46.479 10.431.192 Προσθήκες - 111.420 661.457 141.605 53.928 112.259 1.080.669 Μειώσεις - Αποξηλώσεις - (146.892) (7.500) - - - (154.392) Πωλήσεις / διαγραφές παγίων - - - - (880) - (880) Απορρόφηση Συνδεδεμένης 137.250 1.274.151 174.350 80.072 11.519-1.677.341 Μεταφορές - - - - - - - Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2015 605.328 5.097.928 5.927.224 611.399 633.315 158.738 13.033.931 Προσθήκες 642.966 1.457.067 1.899.513 42.503 267.910 248.722 4.558.681 Αναπροσαρμογή Αξίας Παγίων (3.316) 1.549.414 322.166 - - - 1.868.264 Μειώσεις - Αποξηλώσεις - - - - - - - Πωλήσεις / διαγραφές παγίων - - (106.267) - (5.200) - (111.467) Απορρόφηση Συνδεδεμένης - - - - - - - Μεταφορές - - - - - - - Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2016 1.244.978 8.104.410 8.042.635 653.902 896.025 407.460 19.349.409 Αποσβέσεις / Απομειώσεις Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2014 - (170.510) (2.801.906) (175.654) (350.661) (16.053) (3.514.784) Αποσβέσεις χρήσης - (117.657) (412.504) (41.325) (75.848) - (647.334) Απορρόφηση Συνδεδεμένης - (161.870) (81.570) (52.714) (6.621) - (302.775) Απομείωση - Αποξηλώσεις - 48.011 5.225 - - - 53.236 Πωλήσεις / διαγραφές παγίων - - - - 656-656 Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2015 - (402.026) (3.290.755) (269.693) (432.475) (16.053) (4.411.002) Αποσβέσεις χρήσης - (152.431) (471.174) (68.514) (112.455) - (804.573) Απορρόφηση Συνδεδεμένης - - - - - - - Απομείωση - Αποξηλώσεις - - - - - - - Πωλήσεις / διαγραφές παγίων - - 20.564-4.820-25.384 Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2016 - (554.457) (3.741.365) (338.207) (540.109) (16.053) (5.190.191) Αναπόσβεστη αξία Στις 31/12/2014 468.078 3.688.739 2.297.011 214.068 218.087 30.426 6.916.408 Στις 31/12/2015 605.328 4.695.903 2.636.469 341.706 200.840 142.684 8.622.930 Στις 31/12/2016 1.244.978 7.549.953 4.301.270 315.695 355.916 391.406 14.159.218 Σελίδα 58 από 79
Η ΕΤΑΙΡΙΑ Οικόπεδα Κτίρια Μηχ. Εξοπλισμός Μεταφορικά μέσα Έπιπλα & Λοιπός εξοπλισμός Ακινητοποιήσ εις υπό εκτέλεση Σύνολο Αξία κτήσης Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2014 468.078 3.779.829 5.055.757 376.822 557.448 30.426 10.268.359 Προσθήκες - 111.420 661.457 141.605 53.928 112.259 1.080.669 Μειώσεις - Αποξηλώσεις (146.892) (7.500) (154.392) Πωλήσεις / διαγραφές παγίων (880) (880) Απορρόφηση Συνδεδεμένης 137.250 1.274.151 174.350 80.072 11.519 1.677.341 Μεταφορές - Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2015 605.328 5.018.508 5.884.064 598.499 622.015 142.684 12.871.098 Προσθήκες 581.138 1.332.744 1.544.068 8.003 232.511 225.329 3.923.794 Αναπροσαρμογή Αξίας Παγίων (12.888) 1.115.304 1.102.416 Μειώσεις - Αποξηλώσεις - Πωλήσεις / διαγραφές παγίων - (14.667) - (5.200) (19.867) Απορρόφηση Συνδεδεμένης - Μεταφορές - Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2016 1.173.578 7.466.557 7.413.465 606.502 849.327 368.014 17.877.442 Αποσβέσεις / Απομειώσεις Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2014 - (139.492) (2.772.891) (166.271) (340.662) - (3.419.317) Αποσβέσεις χρήσης (114.480) (412.504) (40.245) (75.848) (643.078) Απορρόφηση Συνδεδεμένης (161.870) (81.570) (52.714) (6.621) (302.775) Απομείωση - Αποξηλώσεις 48.011 5.225 53.236 Πωλήσεις / διαγραφές παγίων 656 656 Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2015 - (367.831) (3.261.740) (259.231) (422.476) - (4.311.278) Αποσβέσεις χρήσης (145.194) (432.767) (62.074) (89.307) (729.342) Απορρόφηση Συνδεδεμένης - Απομείωση - Αποξηλώσεις - Πωλήσεις / διαγραφές παγίων 14.667 4.820 19.487 Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2016 - (513.025) (3.679.840) (321.305) (506.963) - (5.021.133) Αναπόσβεστη αξία Στις 31/12/2014 468.078 3.640.336 2.282.866 210.551 216.787 30.426 6.849.042 Στις 31/12/2015 605.328 4.650.677 2.622.323 339.268 199.540 142.684 8.559.821 Στις 31/12/2016 1.173.578 6.953.531 3.733.625 285.197 342.364 368.014 12.856.309 Για τη χρήση 2016 στα ακίνητα και στις εγκαταστάσεις της μητρικής Εταιρείας και του Ομίλου έχουν εγγραφεί υποθήκες συνολικού ποσού 5.626 χιλ. και 6.476 χιλ. αντίστοιχα. Σελίδα 59 από 79
9.2. Άυλα περιουσιακά στοιχεία Τα άυλα περιουσιακά στοιχεία αφορούν αξίες λογισμικών προγραμμάτων (αξία αδειών, αναβαθμίσεις κ.α.). Η εξέλιξη των κονδυλίων που αφορούν τα άυλα πάγια περιουσιακά στοιχεία της Εταιρείας και του Ομίλου κατά τη διάρκεια της χρήσης 2016 και τη συγκρίσιμη χρήση 2015 έχουν ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Υπόλοιπο 1/1/2014 468.599 468.599 Προσθήκες 35.661 35.661 Υπόλοιπο 31/12/2014 504.259 504.259 Υπόλοιπο 1/1/2015 504.259 504.259 Προσθήκες 2.941 2.941 Υπόλοιπο 31/12/2015 507.200 507.200 Προσθήκες 68.000 68.000 Υπόλοιπο 31/12/2016 575.200 575.200 Αποσβέσεις/ Απομειώσεις Υπόλοιπο 1/1/2014 167563,42 167.563 Αποσβέσεις χρήσεως 25655,58 25.656 Υπόλοιπο 31/12/2014 193.219 193.219 Υπόλοιπο 1/1/2015 193.219 193.219 Αποσβέσεις χρήσεως 23.238 23.238 Υπόλοιπο 31/12/2015 216.457 216.457 Αποσβέσεις χρήσεως 42.954 42.954 Υπόλοιπο 31/12/2016 259.411 259.411 Τρέχουσα αξία Στις 1/1/2014 301.035 301.035 Στις 31/12/2014 311.040 311.040 Στις 1/1/2015 311.040 311.040 Στις 31/12/2015 290.743 290.743 Στις 31/12/2016 315.789 315.789 Σελίδα 60 από 79
9.3. Επενδύσεις σε θυγατρικές και συγγενείς εταιρείες ι) Ανάλυση κίνησης επενδύσεων σε θυγατρικές επιχειρήσεις Οι θυγατρικές της Εταιρείας παρουσιάζονται αναλυτικά στη σημείωση 4.3. (α). Η λογιστική αξία των επενδύσεων σε θυγατρικές επιχειρήσεις αναλύεται ως εξής: 31/12/2016 31/12/2015 VERMION MARBLE SA ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ 99% 23.760 23.760 MARMOR ΛΑΤΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΟΕ ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ 94% 11.471 11.471 PETRA SA ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ 79% 200.000 200.000 MARMOR UK LTD ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ 100% 1.362 1.362 236.594 236.594 VERMION MARBLE SA MARMOR ΛΑΤΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΟΕ PETRA SA MARMOR UK LTD Σύνολο Υπόλοιπο 1/1/2015 0 11.471 0 1.362 12.834 Προσθήκες στη χρήση 23.760 0 200.000 0 223.760 Υπόλοιπο 31/12/2015 23.760 11.471 200.000 1.362 236.594 Υπόλοιπο 31/12/2015 23.760 11.471 200.000 1.362 236.594 Προσθήκες στη χρήση 0 0 0 0 0 Υπόλοιπο 31/12/2016 23.760 11.471 200.000 1.362 236.594 ιι) Ανάλυση κίνησης επενδύσεων σε σχήματα υπό κοινό έλεγχο Στις 03/08/2016 η MARMOR SG A.E. απέκτησε 35% του μετοχικού κεφαλαίου της Εταιρείας ΜΠΥΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ Α.E., με κεφαλαιοποίηση των χρεών της Εταιρείας ΜΠΥΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ Α.E. προς την MARMOR SG A.E. ύψος 4.500.000 ευρώ, με έκδοση 335.214 νέων ονομαστικών μετοχών ονομαστικής αξίας 2,93 ευρώ η κάθε μία και τιμή διάθεσης 13,42426032 ευρώ. Στη συνέχεια, στις 31/08/2016 η MARMOR SG A.E. απέκτησε 15% μέσω εξαγοράς 143.663 μετοχές ονομαστικής αξίας 2,93 ευρώ η κάθε μία έναντι 1.400.000 ευρώ. Μετά την ολοκλήρωση των παραπάνω συναλλαγών, η MARMOR SG A.E. συμμετέχει από κοινού (ποσοστό 50%) με άλλο μέρος στην Εταιρείας ΜΠΥΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ Α.E. Ο Όμιλος ενοποίησε για πρώτη φορά τη ΜΠΥΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ Α.E. με τη μέθοδο της καθαρής θέσης, την 3/08/2016, ημερομηνία κατά την οποία η MARMOR SG A.E. απέκτησε ουσιώδη επιρροή στην εν λόγω επένδυση, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ΔΛΠ 28. Σελίδα 61 από 79
Η κίνηση της συμμετοχής σε συγγενείς εταιρείες και κοινοπραξίες κατά το 2016 και 2015 είχε ως εξής: 31/12/2016 31/12/2015 ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΥΠΟ ΜΠΥΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ Α.Ε ΚΟΙΝΟ ΕΛΕΓΧΟ 50% 5.900.000 0 Ο Όμιλος δεν έχει συμμετοχές σε μη ενοποιούμενες δομημένες οντότητες. 5.900.000 0 Τα αποτελέσματα του Ομίλου της χρήσης 2016 περιλαμβάνουν την αναλογία των αποτελεσμάτων της ΜΠΥΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ Α.E. για την περίοδο 03/08/2016-31/12/2016 και συγκεκριμένα κέρδη ποσού 365.423. Το προαναφερθέν ποσό περιλαμβάνεται στο κονδύλι «Κέρδη /(Ζημιές) από συγγενείς επιχειρήσεις ενοποιούμενες με τη μέθοδο της καθαρής θέσης» της Κατάστασης Αποτελεσμάτων με βάση το ποσοστό που κατείχε ο Όμιλος την 31/12/2016. Συνοπτικά, τα οικονομικά στοιχεία της Εταιρείας ΜΠΥΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ Α.E., παρουσιάζονται κατωτέρω: Κατάσταση Οικονομικής Θέσης 31/12/2016 31/12/2015 ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Μη κυκλοφορούν ενεργητικό Ιδιοχρησιμοποιούμενα ενσώματα πάγια στοιχεία 9.456.041 8.846.034 Άύλα περιουσιακά στοιχεία 441.405 461.437 Λοιπές Μακροπρόθεσμες Απαιτήσεις 5.649 11.811 Σύνολο Μη Κυκλοφορούντων Στοιχείων 9.903.095 9.319.282 Κυκλοφορούν ενεργητικό Αποθέματα 4.094.888 2.547.430 Πελάτες και λοιπές Εμπορικές Απαιτήσεις 3.625.113 3.630.443 Λοιπές Απαιτήσεις 3.071.397 6.006.648 Χρηματοοικονομικά στοιχεία σε ευλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων 4.513 4.513 Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα 1.958.331 2.352.082 Σύνολο Κυκλοφορούντων Στοιχείων 12.754.242 14.541.116 ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ 22.657.337 23.860.398 ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Μετοχικό κεφάλαιο 2.806.219 1.883.425 Διαφορά Υπερ Το Άρτιο 3.517.823 0 Αποθεματικά 268.240 268.240 Αποθεματικό εύλογης αξίας 101.132 0 Σωρευμένα κέρδη (ζημίες) 1.214.764 (522.821) Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων 7.908.178 1.628.843 Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις 3.039.464 3.374.807 Επιχορηγήσεις 46.962 206.096 Αναβαλλόμενοι φόροι 558.686 520.031 Υποχρεώσεις παροχών στο προσωπικό 86.240 23.290 Λοιπές μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις 552.674 552.674 Σύνολο Μακροπροθέσμων Υποχρεώσεων 4.284.025 4.676.899 Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις 4.804.864 8.708.222 Τρέχουσες Φορολογικές Υποχρεώσεις 1.324.026 1.954.789 Βραχυπρόθεσμο μερος μακρ. δανειακές υποχρεώσεις 717.483 792.748 Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις 1.006.424 1.167.823 Λοιπές Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις 2.612.336 4.931.073 Σύνολο Βραχυπροθέσμων Υποχρεώσεων 10.465.134 17.554.655 Σύνολο Υποχρεώσεων 14.749.159 22.231.554 ΣΥΝΟΛΟ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ 22.657.337 23.860.397 Σελίδα 62 από 79
Κατάσταση Αποτελεσμάτων /Κατάσταση Συνολικών Εσόδων 01/01/2016-31/12/2016 01/01/2015-31/12/2015 Πωλήσεις 17.413.197 15.937.263 Κόστος Πωληθέντων (9.458.915) (9.370.247) Μικτό κέρδος 7.954.282 6.567.016 Λοιπά έσοδα 406.789 69.184 Έξοδα Διάθεσης (2.216.635) (1.505.221) Έξοδα Διοίκησης (1.307.975) (387.654) Λοιπά έξοδα (440.256) (2.109.753) Αποτελέσματα από λειτουργικές δραστηριότητες 4.396.204 2.633.572 Χρηματοοικονομικά έσοδα 291 405 Χρηματοοικονομικά έξοδα (570.493) (575.345) Κέρδη χρήσης προ φόρων 3.826.002 2.058.632 Φόρος εισοδήματος (1.285.537) (1.271.710) Κέρδη χρήσης μετά φόρων (α) 2.540.465 786.922 Λοιπά συνολικά έσοδα Επανεκτίμηση υποχρεώσεων παροχών προσωπικού μετά φόρων (6.028) 133 Λοιπά συνολικά έσοδα χρήσης μετά φόρων (β) (6.028) 133 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΑ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ (α+β) 2.534.437 787.055 Κατάσταση των Ταμειακών Ροών 31/12/2016 31/12/2015 Καθαρές ταμειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες 2.395.875 4.469.804 Καθαρές ταμειακές ροές από επενδυτικές δραστηριότητες (1.816.031) (2.026.964) Καθαρές Ταμειακές ροές από χρηματοδοτικές δραστηριότητες (973.595) (1.975.616) Καθαρή (μείωση)/ αύξηση στα ταμειακά διαθέσιμα, ταμειακά ισοδύναμα και δεσμευμένες καταθέσεις (393.751) 467.224 Ταμειακά διαθέσιμα, ταμειακά ισοδύναμα και δεσμευμένες καταθέσεις στην αρχή της χρήσης 2.352.082 1.516.319 Χρηματικά διαθέσιμα εξαγορασθείσων/συγχ. εταιρειών - 368.539 Ταμειακά διαθέσιμα, ταμειακά ισοδύναμα και δεσμευμένες καταθέσεις στο τέλος της χρήσης 1.958.331 2.352.082 9.4. Αναβαλλόμενοι φόροι Ο συντελεστής φόρου εισοδήματος στον οποίο υπόκειται η Εταιρεία και ο Όμιλος για την χρήση του 2016 είναι 29% και της χρήσης 2015 ίσος με 26%. Ο αναβαλλόμενος φόρος έχει υπολογιστεί με βάση το συντελεστή φορολογίας που ισχύ την κάθε χρονιά που θα πραγματοποιηθεί η αναγνώριση του εσόδου ή εξόδου. Οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις της Εταιρείας και του Ομίλου έχουν αποτιμηθεί με τους φορολογικούς συντελεστές που Σελίδα 63 από 79
αναμένονται να εφαρμοστούν στην περίοδο κατά την οποία θα τακτοποιηθεί η απαίτηση ή θα διακανονιστεί η υποχρέωση, λαμβάνοντας υπόψη τους παραπάνω θεσπισμένους φορολογικούς συντελεστές. Ο συμψηφισμός των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων και υποχρεώσεων λαμβάνει χώρα όταν υπάρχει, από πλευράς Εταιρείας, εφαρμόσιμο νομικό δικαίωμα για κάτι τέτοιο και όταν οι αναβαλλόμενοι φόροι εισοδήματος αφορούν στην ίδια φορολογική αρχή. Τα υπόλοιπα αναβαλλόμενων φορολογικών υποχρεώσεων και απαιτήσεων της Εταιρείας και του Ομίλου έχουν ως εξής: Αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις 209.301 191.794 209.301 191.794 Αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις (1.746.190) (1.178.553) (1.524.094) (1.178.553) Συμψηφισμένο χρεωστικό υπόλοιπο (1.536.889) (986.758) (1.314.793) (986.758) Οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις υποχρεώσεις έχουν ως εξής: ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Μη Κυκλοφοριακά Στοιχεία Άυλα Περιουσιακά Στοιχεία (40.638) (47.491) (40.638) (47.491) Ενσώματες Ακινητοποιήσεις (1.036.672) (795.025) (814.575) (795.025) Συμμετοχές σε συνδεδεμένες (317.381) 2.320 (317.382) 2.320 Κυκλοφοριακά Στοιχεία Απαιτήσεις 137.611 137.611 137.611 137.611 Μακροπρόθεσμες Υποχρεώσεις Παροχές σε Εργαζομένους 71.690 51.864 71.690 51.864 Επιχορηγήσεις (351.499) (319.986) (351.499) (319.986) Κυκλοφοριακά Στοιχεία Μεταβολή φορολογικού συντελεστή 0 (16.051) 0 (16.051) Σύνολο (1.536.888) (986.758) (1.314.793) (986.758) 9.5. Λοιπές μακροπρόθεσμες απαιτήσεις Οι λοιπές μακροπρόθεσμες απαιτήσεις της Εταιρείας και του Ομίλου αναλύονται στον παρακάτω πίνακα: ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Δοσμένες εγγυήσεις 20.754 15.835 20.654 15.835 Λοιπές μακροπρόθεσμες απαιτήσεις σε 0 4.500.000 0 4.500.000 20.754 4.515.835 20.654 4.515.835 Σελίδα 64 από 79
Το ποσό των 4.500.000 κατά τη χρήση 2015 αφορούσε σε μέρος του τιμήματος της προσυμφωνημένης εισόδου της Marmor SG AE κατά 50% στο κεφάλαιο των εταιριών ΔΩΡΙΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ ΑΒΕΕ, ΜΠΥΡΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ & ΣΙΑ ΟΕ, Ι.ΜΠΥΡΟΣ Φ. ΠΑΙΣΙΟΣ Γ. ΚΟΡΟΜΠΕΛΗΣ ΚΑΙ ΣΙΑ Ο.Ε. και Ι.ΜΠΥΡΟΣ Κ.ΠΑΠΠΟΣ & ΣΙΑ ΟΕ. 9.6. Αποθέματα Τα αποθέματα της Εταιρείας και του Ομίλου αναλύονται ως εξής: ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Πρώτες, βοηθητικές ύλες, ανταλλακτικά, αναλώσιμα & είδη συσκευασίας 8.063.890 8.070.285 7.770.475 8.070.285 Προϊόντα & ημιτελή 6.802.540 5.389.825 6.731.408 5.300.046 Υποπροϊόντα και υπολείμματα 385.771 50.782 385.771 50.782 Προκαταβολές σε προμηθευτές 1.782.538 2.424.368 1.717.781 2.364.556 17.034.738 15.935.260 16.605.435 15.785.669 Στα αποθέματα της μητρικής Εταιρείας έχουν εγγραφεί υποθήκες συνολικού ποσού 7.000 χιλ. στα πλαίσια υλοποίησης του στρατηγικού/επενδυτικού πλάνου και της δανειακής σύμβασης που συνάφθηκε με την Τράπεζα Εμπορίου και Ανάπτυξης Ευξείνου Πόντου. 9.7. Πελάτες και λοιπές εμπορικές απαιτήσεις Οι πελάτες και οι λοιπές εμπορικές απαιτήσεις της Εταιρείας και του Ομίλου, αναλύονται ως εξής: ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Πελάτες 8.806.593 5.858.719 9.429.401 6.565.223 Μείον: Προβλέψεις απομείωσης (2.123.588) (1.212.661) (2.123.588) (1.212.661) Γραμμάτια στο χαρτοφυλάκιο 5.837 149.796 5.837 149.796 Μείον: Προβλέψεις απομείωσης (5.837) (126.541) (5.837) (126.541) Ενέγγυες Πιστώσεις σε χαρτοφυλάκιο 530.123 565.819 530.123 565.819 Ενέγγυες Πιστώσεις σε τράπεζες 203.039 362.448 203.039 362.448 Επιταγές εισπρακτέες 973.214 1.875.722 955.036 1.875.722 Μείον: Προβλέψεις απομείωσης (501.005) (1.291.228) (501.005) (1.291.228) Επιταγές εισπρακτέες σε εγγύηση 150.740 232.519 150.740 232.519 Καθαρές Εμπορικές Απαιτήσεις 8.039.116 6.414.592 8.643.746 7.121.096 Οι προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις αναγνωρίζονται σε εξατομικευμένη βάση όταν υπάρχει αντικειμενική ένδειξη ότι η Εταιρεία δεν θα εισπράξει όλα τα ποσά που προβλέπονται βάσει των αρχικών όρων των συμβάσεων πώλησης. Ενδείξεις μη εισπραξιμότητας συνιστούν η καθυστέρηση της είσπραξης των απαιτήσεων και οι σημαντικές Σελίδα 65 από 79
χρηματοοικονομικές δυσκολίες των πελατών-χρεωστών. Το ποσό της πρόβλεψης είναι η διαφορά μεταξύ της λογιστικής αξίας των απαιτήσεων και των εκτιμώμενων χρηματοροών που θα εισπραχθούν. Η λογιστική αξία των απαιτήσεων μειώνεται μέσω αντίθετου λογαριασμού (πρόβλεψης), με αναγνώριση της μείωσης στα αποτελέσματα στο κονδύλι «Λοιπά Έξοδα». Μεταγενέστερες ανακτήσεις απομειωμένων ποσών αναγνωρίζονται ως έσοδο στο κονδύλι «Άλλα Έσοδα». 9.8. Λοιπές απαιτήσεις Οι λοιπές απαιτήσεις της Εταιρείας και του Ομίλου αναλύονται στον παρακάτω πίνακα: Ελληνικό Δημόσιο - προκαταβλημένοι και παρακρατημένοι φόροι ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 2.747.319 2.885.176 2.417.427 2.811.968 Λοιποί χρεώστες 31.787 556.937 0 0 Βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις κατά συνδεδεμένων επιχ/σεων 64.240 0 64.240 0 Έξοδα επομένων χρήσεων 55.771 36.665 51.626 36.204 2.899.116 3.478.778 2.533.293 2.848.172 Το κονδύλι «Ελληνικό Δημόσιο Προκαταβλημένοι και παρακρατημένοι φόροι» της κλειόμενης και της προηγούμενης περιόδου περιλαμβάνει εκτός των άλλων: α) προκαταβολή φόρου εισοδήματος 1.355.926 και 1.065.312 αντίστοιχα, και β) αίτημα επιστροφής Φ.Π.Α. 1.042.000 και 1.700.000 αντίστοιχα. 9.9. Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα ταμειακών διαθεσίμων Τα ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα της Εταιρείας και του Ομίλου αναλύονται στον παρακάτω πίνακα: ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Διαθέσιμα στο Ταμείο 38.499 40.341 4.876 6.677 Καταθέσεις σε τράπεζες σε 2.734.864 1.013.575 2.676.743 906.946 Καταθέσεις σε τράπεζες σε $ 25.980 56.595 25.980 56.595 Θυρίδα Τραπεζική 70.000 70.000 70.000 70.000 2.869.343 1.180.511 2.777.598 1.040.218 9.10.Μετοχικό κεφάλαιο Η εξέλιξη του μετοχικού κεφαλαίου της Εταιρείας έχει ως εξής: Σελίδα 66 από 79
Αριθμός μετοχών Μετοχικό Κεφάλαιο Υπόλοιπα 1/1/2014 121.964 3.622.707 Μεταβολές κατά τη διάρκεια της χρήσης 0 0 Υπόλοιπα 31/12/2014 121.964 3.622.707 Μεταβολές κατά τη διάρκεια της χρήσης (52.758) (1.603.853) Υπόλοιπα 31/12/2015 69.206 2.018.854 Μεταβολές κατά τη διάρκεια της χρήσης 0 10 Υπόλοιπα 31/12/2016 69.206 2.018.864 Η μείωση του Μετοχικού Κεφαλαίου της Εταιρείας στην προηγούμενη χρήση προέκυψε από την ακύρωση των μετοχών της απορροφηθείσας από την Μarmor SG AE, μητρικής της Εταιρείας, STONE GROUP HELLAS AE. 9.11. Λοιπά Αποθεματικά Τα λοιπά αποθεματικά της Εταιρείας και του Ομίλου αναλύονται ως εξής: ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Τακτικό αποθεματικό 741.420 741.420 741.420 741.420 Έκτακτα αποθεματικά 170.100 170.100 170.100 170.100 Διαφορές από αναπροσαρμογή αξίας λοιπών περιουσιακών στοιχείων 1.626.854 1.626.854 1.626.854 1.626.854 Αφορολόγητα αποθεματικά ειδικών διατάξεων νόμων 1.257.731 1.141.357 1.257.731 1.141.357 3.796.106 3.679.731 3.796.106 3.679.731 9.12. Δανειακές υποχρεώσεις Οι δανειακές υποχρεώσεις της Εταιρείας και του Ομίλου αναλύονται ως εξής: Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 - Εγγυημένα τραπεζικά δάνεια 13.697.017 8.218.282 13.356.909 8.218.282 - Υποχρεώσεις Χρηματοδοτικής Μίσθωσης 226.490 318.579 226.490 318.579 Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις 13.923.507 8.536.861 13.583.398 8.536.861 - Εγγυημένα τραπεζικά δάνεια 3.910.940 5.396.801 3.555.852 4.946.117 - Μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις πληρωτέες στην επόμενη χρήση 2.546.578 1.258.813 2.536.686 1.258.813 6.457.517 6.655.614 6.092.538 6.204.930 Σύνολο δανειακών υποχρεώσεων 20.381.024 15.192.475 19.675.937 14.741.790 Σελίδα 67 από 79
Ο Όμιλος και η μητρική Εταιρεία έχουν ενδεχόμενες υποχρεώσεις σε σχέση με τράπεζες, λοιπές εγγυήσεις και άλλα θέματα που προκύπτουν στα πλαίσια της συνήθους δραστηριότητάς τους. Για τη χρήση 2016 στα ακίνητα και στις εγκαταστάσεις της μητρικής Εταιρεία έχουν εγγραφεί υποθήκες συνολικού ποσού 5.326 χιλ. (2015 5.326 χιλ.) για τη μητρική Εταιρεία και 6.414 χιλ. για τον όμιλο (2015 6.414 χιλ.) Στα αποθέματα της μητρικής Εταιρείας έχουν εγγραφεί υποθήκες συνολικού ποσού 7.000 χιλ. στα πλαίσια υλοποίησης του στρατηγικού/επενδυτικού πλάνου και της δανειακής σύμβασης που συνάφθηκε με την Τράπεζα Εμπορίου και Ανάπτυξης Ευξείνου Πόντου. Για την μητρική Εταιρεία το μεσοσταθμικό επιτόκιο των δανείων σε Ευρώ μεταβλήθηκε στην χρήση που έληξε την 31η Δεκεμβρίου 2016 και ανήλθε σε 5,1% (5.6% το 2015). Τα αντίστοιχα μεγέθη για τον Όμιλο διαμορφωθήκαν σε 5,1% (5,4% για το 2015). Το συνολικό έξοδο τόκου των τραπεζικών δανείων στην χρήση που έληξε την 31η Δεκεμβρίου 2016, ανήλθε για την Εταιρεία συνολικά σε 1.008.520 (829.206 το 2015). Τα αντίστοιχα μεγέθη για τον Όμιλο διαμορφωθήκαν σε 1.051.219 (831.082 το 2015). 9.13. Επιχορηγήσεις 31/12/2016 31/12/2015 Υπόλοιπο την 1η Ιανουαρίου 764.249 956.514 Αποσβέσεις επιχορηγήσεων (46.143) (192.265) Υπόλοιπο την 31η Δεκεμβρίου 718.106 764.249 9.14. Υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία Οι υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία αναλύονται ως εξής: ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Τρέχουσα αξία υποχρεώσεως 193.299 144.071 193.299 144.071 Σωρευτική μη αναγνωρισθείσα αναλογιστική ζημία 53.909 34.770 53.909 34.770 Πρόβλεψη στον ισολογισμό 247.208 178.841 247.208 178.841 Πρόβλεψη για την αποζημίωση προσωπικού που αναγνωρίστηκε στα αποτελέσματα χρήσης: ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Τρέχων κόστος υπηρεσίας 75.388 37.360 75.388 37.360 Χρηματοοικονομικό κόστος 3.577 2.845 3.577 2.845 Επίδραση περικοπής ή διακανονισμού εθελούσιας εξόδου 5.299 4.313 5.299 4.313 Σύνολο αναγνώρισης στα αποτελέσματα 84.264 44.518 84.264 44.518 Η κίνηση της σχετικής προβλέψεως έχει ως εξής: Σελίδα 68 από 79
Υπόλοιπο την 31.12.2014 44.518 142.234 Υπόλοιπο υποχρεώσεων την 1.1.2015 44.518 142.234 Πρόβλεψη χρήσεως 44.518 44.518 Αναλογιστικά Κέρδη/(Ζημίες) 8.171 8.171 Πληρωμές χρήσεως (16.082) (16.082) Υπόλοιπο την 31.12.2015 81.125 178.841 Υπόλοιπο υποχρεώσεων την 1.1.2016 81.125 178.841 Πρόβλεψη χρήσεως 84.264 84.264 Αναλογιστικά Κέρδη/(Ζημίες) 19.139 19.139 Πληρωμές χρήσεως -35.036-35.036 Υπόλοιπο την 31.12.2016 149.492 247.208 Βασικές παραδοχές αναλογιστικής μελέτης ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Επιτόκιο προεξόφλησης 1,60% 2,00% 1,60% 2,00% Ποσοστό μελλοντικής αύξησης μισθών 3,00% 3,00% 3,00% 3,00% 9.15. Προβλέψεις Οι προβλέψεις που αφορούν την Εταιρεία και τον Ομίλου αναγνωρίζονται εφ' όσον υπάρχουν παρούσες νομικές ή τεκμαρτές υποχρεώσεις ως συνέπεια παλαιότερων γεγονότων, εφ' όσον υπάρχει πιθανότητα εκκαθάρισης τους μέσω εκροών πόρων, και εφ' όσον η υποχρέωση του ποσού μπορεί να υπολογιστεί αξιόπιστα. Ενδεχόμενες απαιτήσεις δεν αναγνωρίζονται στις Οικονομικές Καταστάσεις αλλά γνωστοποιούνται εφόσον υπάρχει πιθανότητα εισροής οικονομικών οφελών. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Υπόλοιπο 1/1 1.420.258 1.420.258 1.420.258 1.420.258 Προβλέψεις χρήσεως 0 0 0 0 Χρησιμοποιηθείσες προβλέψεις (1.373.288) 0 (1.373.288) 0 Υπόλοιπο 31/12 46.970 1.420.258 46.970 1.420.258 Μακροπρόθεσμο μέρος 46.970 1.420.258 46.970 1.420.258 Η Εταιρεία, χρησιμοποιώντας στατιστικά στοιχεία από φορολογικούς ελέγχους παρελθόντων ελεγμένων φορολογικά χρήσεων, έχει σχηματίσει πρόβλεψη 30.000 για τις ενδεχόμενες φορολογικές υποχρεώσεις, που θα προκύψουν από τον φορολογικό έλεγχο της ανέλεγκτης χρήσης 2010. Η Εταιρεία Marmor SG Α.Ε. προχώρησε σε αναμόρφωση κονδυλίου συνολικού ποσού ευρώ 1.373.288,12 που αφορά σε συμβατική υποχρέωση κάλυψης εξόδου απορροφημένης Εταιρείας και για τον οποίο δεν είχε αναγνωριστεί σχετική πρόβλεψη ενδεχόμενης υποχρέωσης σύμφωνα με ΔΛΠ 37. Σελίδα 69 από 79
Το λάθος διορθώθηκε επαναφέροντας κάθε ένα από τα στοιχεία των οικονομικών καταστάσεων που επηρεάστηκαν για την προηγούμενη περίοδο. 9.16. Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις Η ανάλυση των υπολοίπων των προμηθευτών και των λοιπών συναφών υποχρεώσεων της Εταιρείας και του Ομίλου έχει ως εξής: ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Προκαταβολές Πελατών 533.507 1.066.279 404.863 913.499 Προμηθευτές εσωτερικού 3.240.437 958.885 3.253.233 1.169.823 Προμηθευτές εξωτερικού 554.305 945.745 518.541 906.112 Ενέγγυες Πιστώσεις Προμηθευτών 1.968.214 152.809 1.968.214 152.809 Επιταγές πληρωτέες (μεταχρονολογημένες) 3.456.807 4.085.481 3.251.937 4.084.251 9.753.269 7.209.199 9.396.788 7.226.494 Οι παραπάνω λογιστικές αξίες αντικατοπτρίζουν ταυτόχρονα τις εύλογες αξίες αυτών. 9.17. Τρέχουσες φορολογικές υποχρεώσεις Η ανάλυση των τρεχουσών φορολογικών υποχρεώσεων της Εταιρείας και του Ομίλου έχει ως εξής: ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Υποχρέωση Φόρου εισοδήματος 1.004.794 1.166.827 1.004.794 1.166.827 Υποχρεώσεις λοιπών φόρων 188.026 116.737 183.370 116.987 1.192.820 1.283.565 1.188.164 1.283.814 9.18. Λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Οι λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της Εταιρείας και του Ομίλου αναλύονται ως εξής: ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Μερίσματα πληρωτέα 140.000 50.000 140.000 50.000 Δικαιούχοι αμοιβών - Αμοιβές Δ.Σ. 99.601 132.539 99.601 132.539 Αποδοχές Προσωπικού Πληρωτέες 226.822 128.407 210.733 128.407 Οφειλόμενες δόσεις συμμετοχών 26.000 120.000 26.000 120.000 Λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις 76.001 4.895 0 0 Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων 332.796 214.002 308.969 214.002 Επικουρικά ταμεία 13.920 14.672 13.920 14.672 Έξοδα χρήσεως δουλευμένα 93.738 128.630 93.738 128.630 1.008.877 793.146 892.960 788.250 Σελίδα 70 από 79
9.19. Πωλήσεις Ετήσια Οικονομική Έκθεση της χρήσης 2016 Οι πωλήσεις της Εταιρείας αναλύονται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ 01/01/2016-31/12/2016 01/01/2015-31/12/2015 Η ΕΤΑΙΡΙΑ 01/01/2016-31/12/2016 01/01/2015-31/12/2015 Πωλήσεις προϊόντων 26.316.656 26.054.184 26.814.164 26.044.350 Πωλήσεις πρώτων υλών 5.897.041 6.874.148 5.883.017 6.874.148 Έσοδα από υπηρεσίες 688.151 65.561 197.506 65.561 Σύνολο 32.901.848 32.993.893 32.894.687 32.984.060 9.20. Κόστος πωληθέντων Το κόστος πωληθέντων της Εταιρείας και του Ομίλου έχει ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 01/01/2016-31/12/2016 01/01/2015-31/12/2015 01/01/2016-31/12/2016 01/01/2015-31/12/2015 Κόστος αποθεμάτων αναγνωρισμένο ως έξοδο 16.547.260 19.920.860 17.325.093 19.920.193 Αμοιβές και έξοδα προσωπικού 2.436.463 1.860.266 2.085.460 1.860.266 Αμοιβές και έξοδα τρίτων 407.371 448.363 406.709 447.862 Παροχές τρίτων 709.646 418.225 480.281 415.738 Προβλέψεις αποζημίωσης προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία 84.264 52.518 84.264 52.518 Φόροι και τέλη 39.745 59.036 34.449 58.963 Αποσβέσεις παγίων 638.138 531.164 590.652 529.309 Λοιπά διάφορα έξοδα 71.817 25.341 27.285 25.193 Σύνολο 20.934.704 23.315.774 21.034.193 23.310.043 9.21.Έξοδα διοίκησης Τα έξοδα διοίκησης της Εταιρείας και του Ομίλου αναλύονται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 01/01/2016-31/12/2016 01/01/2015-31/12/2015 01/01/2016-31/12/2016 01/01/2015-31/12/2015 Αμοιβές και έξοδα προσωπικού 1.207.202 579.348 1.153.148 579.348 Αμοιβές και έξοδα τρίτων 662.843 361.671 607.675 359.852 Λοιπές παροχές τρίτων 211.516 119.629 178.216 73.658 Φόροι και τέλη 84.577 17.417 74.981 17.164 Έξοδα μεταφορών 10.787 7.058 10.787 7.058 Υλικά άμεσης ανάλωσης 2.827 5.593 1.761 4.865 Αποσβέσεις 95.429 80.937 71.714 80.592 Λοιπά διάφορα έξοδα 123.204 1.452.022 138.604 1.456.526 Σύνολο 2.398.385 2.623.676 2.236.886 2.579.062 Σελίδα 71 από 79
9.22.Έξοδα διάθεσης Τα έξοδα διάθεσης της Εταιρείας και του Ομίλου αναλύονται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 01/01/2016-31/12/2016 01/01/2015-31/12/2015 01/01/2016-31/12/2016 01/01/2015-31/12/2015 Αμοιβές και έξοδα προσωπικού 2.345.991 1.351.778 2.324.483 1.351.778 Υλικά άμεσης ανάλωσης 123.492 81.145 117.441 76.809 Αμοιβές και έξοδα τρίτων 645.894 303.519 631.426 302.963 Παροχές τρίτων 282.993 182.755 281.622 180.776 Ειδικά έξοδα προωθήσεως εξαγωγών 539.256 552.428 539.256 552.428 Φόροι και τέλη 54.221 17.963 31.545 17.882 Έξοδα εκθέσεων - επιδείξεων 280.808 199.907 280.808 199.907 Έξοδα μεταφορών 70.174 88.253 70.174 88.253 Αποσβέσεις ενσώματων παγίων 113.960 58.471 109.929 56.415 Λοιπά διάφορα έξοδα 380.414 288.602 380.257 288.437 Σύνολο 4.837.202 3.124.821 4.766.940 3.115.650 9.23. Λοιπά έξοδα εκμετάλλευσης Τα λοιπά έξοδα εκμετάλλευσης της Εταιρείας και του Ομίλου αναλύονται ως εξής: 01/01/2016-31/12/2016 ΟΜΙΛΟΣ 01/01/2015-31/12/2015 ΕΤΑΙΡΙΑ 01/01/2016-31/12/2016 01/01/2015-31/12/2015 Έκτακτα και ανόργανα έξοδα 87.927 146.073 87.824 136.321 Έξοδα προηγούμενων χρήσεων 100.711 99.736 100.711 99.736 Προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις 0 472.503 0 472.503 Ζημίες από Συναλλαγματικές Διαφορές 51.549 67.920 51.549 67.920 Διάφορα Έξοδα 39.065 3.600 0 3.600 279.252 789.832 240.084 780.079 Σελίδα 72 από 79
9.24. Λοιπά έσοδα εκμετάλλευσης Τα λοιπά έσοδα εκμετάλλευσης της Εταιρείας και του Ομίλου αναλύονται ως εξής: 01/01/2016-31/12/2016 ΟΜΙΛΟΣ 01/01/2015-31/12/2015 01/01/2016-31/12/2016 ΕΤΑΙΡΙΑ 01/01/2015-31/12/2015 Ειδικές επιχορηγήσεις επιδοτήσεις 1.370 2.694 1.370 2.694 Διάφορα πρόσθετα έσοδα πωλήσεων 0 12.873 0 12.873 Έσοδα από παροχή υπηρεσιών σε τρίτους 9.139 5.577 6.300 3.177 Ενοίκια εδαφικών εκτάσεων 673 0 673 0 Ενοίκια κτιρίων -τεχνικών έργων 2.520 1.715 2.520 1.715 Ενοίκια μηχ/των-τεχνικών εγκαταστάσεων -λοιπού μηχ/κου εξοπλισμού 9.000 9.000 9.000 9.000 Έκτακτα και ανόργανα έσοδα 12.883 16.257 12.883 16.257 Έσοδα από αναλογούσες αποσβέσεις επιχορηγήσεων 146.544 192.265 146.544 192.265 Κέρδη από Συναλλαγματικές Διαφορές 45.384 56.446 45.384 56.446 Έσοδα από αχρησιμοποίητες Προβλέψεις προηγουμένων χρήσεων 0 60.695 0 60.695 Διάφορα έσοδα 13.053 9.138 4.941 16.728 240.565 366.659 229.614 371.848 9.25. Χρηματοοικονομικά έξοδα Τα χρηματοοικονομικά έξοδα της Εταιρείας και του Ομίλου αναλύονται ως εξής: ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ 01/01/2016-01/01/2015-01/01/2016-01/01/2015-31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Τόκοι και έξοδα ομολογιακών δανείων 134.383 21.476 134.383 21.476 Τόκοι και έξοδα λοιπών μακροπρόθεσμων υποχρεώσεων 444.632 356.788 439.673 356.788 Τόκοι και έξοδα χρηματοδοτήσεων τραπεζών εγγυημένων με αξιόγραφα 199.265 259.432 199.265 259.432 Τόκοι και έξοδα λοιπών βραχυπρόθεσμων τραπεζικών χρηματοδοτήσεων 180.490 113.679 143.118 111.875 Τόκοι και έξοδα λοιπών βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων 92.082 79.634 92.082 79.634 Ειδικός φόρος τραπεζικών εργασιών και Χαρτόσημο συμβάσεων 5.524 3.255 5.524 3.255 Προμήθειες εγγυητικών επιστολών 22.209 37.606 22.209 37.606 Τόκοι και έξοδα εισπράξεως απαιτήσεων με σύμβαση factοring 0 11.888 0 11.888 Λοιπά συναφή με τις χρηματοδοτήσεις έξοδα 190.583 110.353 190.132 110.181 1.269.167 994.112 1.226.385 992.135 Σελίδα 73 από 79
9.26. Χρηματοοικονομικά έσοδα Τα χρηματοοικονομικά έσοδα της Εταιρείας και του Ομίλου αναλύονται ως εξής: ΟΜΙΛΟΣ 01/01/2016-31/12/2016 01/01/2015-31/12/2015 01/01/2016-31/12/2016 ΕΤΑΙΡΙΑ 01/01/2015-31/12/2015 Λοιποί πιστωτικοί τόκοι 2.223 18.515 769 18.495 2.223 18.515 769 18.495 9.27. Φόρος εισοδήματος Σύμφωνα με το νέο φορολογικό νόμο 4334/2016 που ψηφίστηκε την 16/07/2016 και το Ν. Ν.4336/2016 που ψηφίστηκε την 14/8/2016, ο φορολογικός συντελεστής των νομικών προσώπων που εδρεύουν στην Ελλάδα αυξήθηκε από 26% σε 29% για τις χρήσεις που αρχίζουν από την 1η Ιανουαρίου 2016 και η προκαταβολή φόρου εισοδήματος αυξήθηκε από 80% σε 100% για τα κέρδη που προκύπτουν σε φορολογικά έτη που αρχίζουν από την 1η Ιανουαρίου 2014 και μετά. Ο φόρος εισοδήματος της Εταιρείας και του Ομίλου αναλύονται ως εξής: ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ 01/01/2016-31/12/2016 01/01/2015-01/01/2016-31/12/2015 31/12/2016 01/01/2015-31/12/2015 Τρέχων φόρος εισοδήματος 728.619 1.160.932 727.822 1.159.361 Φόρος εισοδήματος προηγ. χρήσεων 196.933 0 196.933 0 Αναβαλλόμενη φορολογία χρήσης 13.884 (93.070) 13.884 (93.070) Αναβαλλόμενη φορολογία λόγω μεταβολής φορολογικού συντελεστή 0 92.202 0 92.202 939.436 1.160.064 938.639 1.158.493 9.28. Βασικά κέρδη/ζημίες ανά μετοχή Τα Κέρδη ανά μετοχή της Εταιρείας και του Ομίλου αναλύονται ως εξής: ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 01/01/2016-31/12/2016 01/01/2015-31/12/2015 01/01/2016-01/01/2015-31/12/2016 31/12/2015 Κέρδη - Ζημίες μετά από φόρους που αναλογούν στους Ιδιοκτήτες Μητρικής 2.854.817 1.373.961 2.681.944 1.438.940 Σταθμισμένος μέσος όρος μετοχών 69.206 121.964 69.206 121.964 Κέρδη - Ζημίες μετά από φόρους ανά μετοχή - βασικά (σε ) 41,2510 11,2653 38,7531 11,7981 Σελίδα 74 από 79
10. Χρηματοοικονομικά μέσα του Ομίλου και της Εταιρείας Τα χρηματοοικονομικά μέσα που περιλαμβάνονται στις Οικονομικές Καταστάσεις της Εταιρείας του Ομίλου και της Εταιρείας αναλύονται ως εξής: Κατηγορίες χρηματοοικονομικών μέσων Κατηγορίες χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων και χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων Κυκλοφοριακά στοιχεία ενεργητικού Κονδύλια Ισολογισμού ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Δάνεια και απαιτήσεις Πελάτες και λοιπές εμπορικές απαιτήσεις (*) 8.039.116 6.414.592 8.643.746 7.121.096 Χρηματοοικονομικά στοιχεία στην εύλογη αξία Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα 2.869.343 1.180.511 2.777.598 1.040.217 μέσω των αποτελεσμάτων Χρηματοοικονομικά στοιχεία σε ευλογη αξία 75.600 112.000 75.600 112.000 μέσω αποτελεσμάτων Σύνολο 10.984.059 7.707.103 11.496.944 8.273.313 Σύνολο χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στο αποσβεσμένο κόστος Μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις 10.984.059 7.707.103 11.496.944 8.273.313 13.923.507 8.536.861 13.583.398 8.536.861 Σύνολο 13.923.507 8.536.861 13.583.398 8.536.861 Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις (*) 9.219.763 6.142.921 8.991.924 6.312.995 Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στο Λοιπές Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις 1.726.983 1.557.395 1.611.065 1.552.499 αποσβεσμένο κόστος Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις 6.457.517 6.655.614 6.092.538 6.204.930 Σύνολο 17.404.262 14.355.929 16.695.528 14.070.424 Σύνολο χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων 31.327.769 22.892.790 30.278.926 22.607.285 (*) Το κονδύλι σε σχέση με εμφανιζόμενο στον Ισολογισμό, διαφέρει κατά: τις απαιτήσεις ή υποχρεώσεις που δεν συνεπάγονται τη μεταβίβαση μετρητών ή άλλων χρηματοοικονομικών στοιχείων. τις προκαταβολές για αγορές αγαθών, ενσώματων και άυλων ακινητοποιήσεων ή υπηρεσιών, επειδή δεν προβλέπονται αυτές να καλυφθούν με μετρητά ή άλλα χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού, αλλά με στοιχεία αποθεμάτων, ενσώματων ή άυλων ακινητοποιήσεων ή παροχή υπηρεσιών. τις προκαταβολές που έχουν ληφθεί από πελάτες για μελλοντική πώληση υπηρεσιών τα προπληρωθέντα έξοδα ή προεισπραχθέντα έσοδα που δεν συνιστούν συμβατικές υποχρεώσεις για λήψη ή παράδοση μετρητών ή άλλων χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού. τις απαιτήσεις που δεν είναι συμβατικές, αλλά επιβάλλονται από κρατικές ρυθμίσεις. Σελίδα 75 από 79
11. Συναλλαγές με συνδεδεμένα μέρη και αμοιβές μελών Διοίκησης Τα ποσά των αγορών και πωλήσεων της Εταιρείας από και προς τα συνδεδεμένα μέρη όπως αυτά ορίζονται από το ΔΛΠ 24, σωρευτικά από την έναρξη της τρέχουσας περιόδου 1/1-31/12/2016 και 1/1-31/12/2015 καθώς και τα υπόλοιπα των απαιτήσεων και των υποχρεώσεων των ανωτέρω εταιρειών στις 31/12/2016 και 31/12/2015 αναλύονται παρακάτω: ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ Ι. Θυγατρικές εταιρείες 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Απαιτήσεις 684.006 689.448 Υποχρεώσεις 57.682 59.239 Εισροές 27.626 1.194 Εκροές 1.258.121 45.771 Σελίδα 76 από 79