Τα Νέα 6/4/2000 ΕΛΛΗΝΙ Α Η ΠΡΩΤΗ ΠΥΡΟΤΕΧΝΟΥΡΓΟΣ ΣΕ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Οι βόµβες έγιναν του χεριού της Της ΛΙΑΣ ΝΕΣΦΥΓΕ «Στα δευτερόλεπτα αγωνίας, σε απόσταση αναπνοής από τη βόµβα, η σκέψη µου τρέχει στις δύο κόρες µου, στους ανθρώπους που µε αγαπούν και περιµένουν να επιστρέψω. Παραµερίζω τους φόβους µου µε την ελπίδα ότι όλα θα πάνε καλά. Και µόνο όταν τελειώσουν όλα, ανακουφισµένη πια παίρνω στο τηλέφωνο τα παιδιά µου. Ποτέ πριν, για να µην ανησυχήσουν για τη µητέρα τους». ώδεκα χρόνια, αντιµέτωπη µε τον κίνδυνο, µε την καταστροφή, µε την τροµοκρατία, µε τις βοµβιστικές επιθέσεις. Μια νέα γυναίκα αστυνοµικός σε ένα επικίνδυνο παιγνίδι, µε λεπτούς χειρισµούς, όπου το παραµικρό λάθος µπορεί να αποβεί µοιραίο. Αστυφύλακας Πηνελόπη Ναύτη, πυροτεχνουργός στο ειδικό Τµήµα Εξουδετέρωσης Εκρηκτικών Μηχανισµών της Ασφάλειας Αττικής (ΤΕΕΜ) µε ειδικότητα στην ανίχνευση και στην εξουδετέρωση βοµβών. Μια ξεχωριστή παρουσία στην Ελληνική Αστυνοµία. Πηνελόπη Ναύτη. Η δουλειά του πυροτεχνουργού µου ταιριάζει γιατί είναι ένας τοµέας που συνδυάζει τη δράση αλλά και την κοινωνική προσφορά Μοναδική γυναίκα πυροτεχνουργός στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη. Με µοναδική εξαίρεση την Αγγλία, όπου οι µετρηµένες στα δάχτυλα γυναίκες πυροτεχνουργοί υπάγονται σε ειδικές µονάδες κοµάντος του Στρατού. Ο δυναµισµός της για την απόφαση ζωής να ενταχθεί σε αυτήν την επικίνδυνη υπηρεσία εντυπωσίασε τους αξιωµατούχους της Ιταλικής Αστυνοµίας και το 1989 τη βράβευσαν ως µοναδική γυναίκα αστυνοµικό πυροτεχνουργό στην Ευρώπη αλλά και για τη συµβολή της στη σύλληψη ενός ενόπλου στο αεροδρόµιο. 1
Ένα εκρηκτικό 24ωρο Τα σηµάδια της καταστροφής από την ισχυρή έκρηξη ήταν έντονα στο δρόµο εκείνο το µεσηµέρι. Κατεστραµµένα αυτοκίνητα, διαλυµένες βιτρίνες καταστηµάτων και σωροί από σπασµένα τζάµια διαµερισµάτων. Η κόκκινη απαγορευτική κορδέλα της αστυνοµίας κρατούσε µακριά τους έντροµους πολίτες από το βοµβαρδισµένο τοπίο. Στην απαγορευµένη ζώνη, ανάµεσα σε ένστολους αστυνοµικούς, ξεχώριζε αµέσως. Μια νέα ψηλή γυναίκα, µε καλοχτενισµένα κόκκινα µαλλιά, κοµψό σακάκι και παντελόνι, φορώντας γάντια, έψαχνε προσεκτικά στα χαλάσµατα. Είχαν προηγηθεί προληπτικοί έλεγχοι και ακολούθησαν και άλλα περιστατικά µε εκρήξεις βοµβών, µε ελέγχους για απειλητικά τηλεφωνήµατα στο εξοντωτικό εικοσιτετράωρο της βάρδιας της. «Έφυγα από το σπίτι µου στις 9 το πρωί και επέστρεψα στις 9 το πρωί της επόµενης ηµέρας. Ήταν µια ακόµα ταραγµένη νύχτα της Αθήνας, γεµάτη άγχος, αγωνία και τρέξιµο. Εξουθενωµένη έπεσα να κοιµηθώ». Το πρόσωπό της ήταν ήρεµο και τίποτα δεν πρόδιδε την κούραση του εικοσιτετραώρου που πέρασε. Γλύκανε ακόµα περισσότερο, όταν πέρασαν από το κατώφλι του διαµερίσµατός της, επιστρέφοντας το µεσηµέρι από το σχολείο, οι δύο κόρες της, η 9χρονη Ελένη και η 12χρονη Γεωργία. «Πρέπει να τις βοηθήσω στα µαθήµατα. εν είναι εύκολο να συνδυάσεις µια σκληρή δουλειά µε φορτωµένο ωράριο 24ώρου στις 2 βάρδιες υπηρεσίας την εβδοµάδα µε την οικογένεια. Τα παιδιά µου βρίσκονται σε τρυφερή αλλά δύσκολη ηλικία και προσπαθώ να είµαι δίπλα τους. Στη δουλειά µου προστίθεται και άλλος ένας παράγοντας, ο σηµαντικότερος που επηρεάζει την οικογενειακή µου ζωή. Ο κίνδυνος. Πάντα υπάρχει το ρίσκο να µην επιστρέψεις. Η µικρή µου κόρη µόλις τώρα αρχίζει να το συνειδητοποιεί, η µεγάλη όµως καταλαβαίνει και αγωνιά». Από την Τροχαία Τα δύο πρώτα χρόνια της στην Αστυνοµία η Πηνελόπη Ναύτη τα πέρασε στην Τροχαία. «Κυρίως ήταν δουλειά γραφείου και µόνο Σαββατοκύριακα, αργίες ή σε έκτακτες περιπτώσεις, για να καλυφθούν ανάγκες, έκανα περιπολία στους δρόµους». Η δουλειά γραφείου δεν την κάλυπτε και από τότε αναζητούσε διεξόδους. «Επιθυµία µου ήταν να καταταγώ στην Άµεση ράση, αλλά τότε δεν έπαιρναν γυναίκες. Σήµερα τα πράγµατα έχουν αλλάξει στην Αστυνοµία και οι γυναίκες έχουν ευκαιρίες». 2
Η πρώτη ευκαιρία για να υπηρετήσει σε πιο µάχιµη υπηρεσία της δόθηκε δυο χρόνια αργότερα, όταν χρειάσθηκε να καλυφθούν κενά στην Υπηρεσία Ασφαλείας του αεροδροµίου. Στην αρχή υπηρέτησε στον έλεγχο συναλλάγµατος, αργότερα όµως ο διοικητής της την επέλεξε να συµµετέχει σε µια από τις δύο οµάδες ελέγχου. «Ήµασταν δύο γυναίκες ανάµεσα σε 16 άνδρες συναδέλφους. Ήταν µια εµπειρία πολύτιµη γιατί κάναµε ελέγχους στους χώρους του αεροδροµίου για ύποπτα αντικείµενα. εν υπήρχε τότε Υπηρεσία Εξουδετέρωσης Εκρηκτικών Μηχανισµών και η αστυνοµία «δανειζόταν «πυροτεχνουργούς από τον Στρατό». Στα τέλη του 1987, το υπουργείο ηµόσιας Τάξης αποφάσισε να ιδρύσει στην αστυνοµία ειδικό τµήµα πυροτεχνουργών και µετά την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης στο εξωτερικό των πρώτων αξιωµατικών προκηρύχθηκε διαγωνισµός. «Πληροφορήθηκα για την νέα υπηρεσία και άρχισα να το σκέφτοµαι. Τόσο καιρό άλλωστε ασχολιόµουν µε τον εντοπισµό των ύποπτων αντικειµένων, γιατί να µην µάθω περισσότερα ώστε να µπορώ και να τα εξουδετερώνω. Με είχαν επηρεάσει οι σκηνές βίας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό από τις επιθέσεις τροµοκρατών και ήθελα να συµβάλω στις προσπάθειες για την αντιµετώπιση του προβλήµατος. Ήταν ένας τοµέας που συνδύαζε και τη δράση αλλά και την κοινωνική προσφορά. Αυτό ακριβώς που έψαχνα. Η δουλειά του πυροτεχνουργού µου ταίριαζε». Με αποθάρρυναν Όταν έµαθαν οι συνάδελφοί της και η οικογένειά της για την απόφασή της προσπάθησαν να την αποτρέψουν. «Το έχεις σκεφθεί καλά; Μια γυναίκα σε τέτοια υπηρεσία; Αυτή η δουλειά είναι µόνο για άνδρες, µου έλεγαν. Εγώ όµως είχα πάρει ήδη τις αποφάσεις µου και δεν έκανα πίσω». Ίσως οι υπεύθυνοι που συνέταξαν την προκήρυξη να µην µπορούσαν να φαντασθούν ότι µια γυναίκα θα επέλεγε τέτοια υπηρεσία. εν έκρυβαν την έκπληξή τους όταν την είδαν να καταθέτει τα χαρτιά της. «Είχα φτιάξει οικογένεια και µάλιστα είχα αποκτήσει και την πρώτη µου κόρη. Από τα τεστ παρατηρητικότητας πέρασα µε πολύ καλούς βαθµούς και µου έδωσαν συγχαρητήρια». Θυµάται ακόµα τις ερωτήσεις του ψυχολόγου, στην επιτροπή αξιωµατικών που έδωσε συνέντευξη. «Έχεις οικογένεια, παιδί, δεν σκέφτεσαι τους κινδύνους; µε ρώτησε. Εγώ του απάντησα ψύχραιµα. Το παιδί µου το υπεραγαπώ, αλλά αυτή η 3
δουλειά µε ενδιαφέρει. Είναι επιλογή µου. Κίνδυνοι υπάρχουν παντού, ακόµα και στο δρόµο που προχωράµε µπορεί να πέσουµε θύµατα τροχαίου, να µας συµβεί κάποιο ατύχηµα». Με 40 άνδρες Η αποφασιστικότητα και ο δυναµισµός της έκαµψαν τις όποιες αναστολές των αρµοδίων και την επέλεξαν. Ήταν η πρώτη γυναίκα και µέχρι σήµερα η τελευταία που τόλµησε να περάσει το κατώφλι αυτής της υπηρεσίας. Μια γυναίκα ανάµεσα σε 40 άνδρες συναδέλφους της που υπηρετούν στα ΤΕΕΜ. «Για να πω την αλήθεια, αισθάνοµαι σαν τη µύγα µες στο γάλα. Θα µπορούσαν να ενταχθούν και άλλες γυναίκες αστυνοµικοί σε αυτήν την υπηρεσία, αλλά δεν το αποφασίζουν». Η ίδια, όπως διευκρινίζει, δεν αντιµετώπισε στην υπηρεσία της προβλήµατα λόγω του φύλου της, διακρίσεις ή προκαταλήψεις από τους άνδρες συναδέλφους της. «Ξεκινήσαµε µαζί από τη βασική εκπαίδευση και καταταγήκαµε σε µια υπηρεσία που ήταν ακόµα στα σπάργανα. Οι δυνατότητές µου να ανταποκριθώ στις ανάγκες της υπηρεσίας φάνηκαν από την αρχή στην εκπαίδευση. Το είχα πάρει εγωιστικά και έριξα το βάρος στην εκπαίδευσή µου, ενώ αργότερα συνέχισα και στην Αµερική. Οι συνάδελφοί µου µε αποδέχθηκαν ως µέλος της οµάδας. Από τις πρώτες επιχειρήσεις πήρα το βάπτισµα του πυρός, όπως και οι άνδρες συνάδελφοί µου». Αποστολές µε κίνδυνο Στις αποστολές της η κ. Πηνελόπη Ναύτη φορά την ειδική στολή του πυροτεχνουργού, βάρους 40 κιλών, και το επόµενο βήµα είναι να τοποθετήσει τον διασπαστή για την ελεγχόµενη έκρηξη του εκρηκτικού µηχανισµού. «εν µπορείς να αγνοήσεις τον κίνδυνο. Βασική αρχή στη δουλειά µας είναι να µην τον παραγνωρίζουµε και να προσέχουµε. Να έχουµε πάντα ένα κράτηµα. Η µεγάλη σιγουριά, η απόλυτη εξοικείωση µε το αντικείµενο µπορεί να σου στοιχίσει τη ζωή. Βαδίζεις στα τυφλά καθώς δεν ξέρεις τι µηχανισµό κρύβει το ύποπτο αντικείµενο που έχεις µπροστά σου, δεν βλέπεις το ρολόι για να ξέρεις πότε θα εκραγεί. Βέβαια, µετά τόσα χρόνια έχω αποκτήσει πείρα και γνωρίζω το αντικείµενο». 4
Πολλά έχουν τύχει στις βάρδιες της, έχει εξουδετερώσει βόµβες, στη βάρδια της έγινε η αιµατηρή τροµοκρατική επίθεση - παγίδα στο εµπορικό κέντρο Κολωνακίου και, όπως λέει, κάθε περιστατικό είναι ξεχωριστό και τα συναισθήµατα ανάµεικτα αγωνία, άγχος και µετά ανακούφιση. Παρά τη σκληρή και επικίνδυνη δουλειά δεν έχει µετανιώσει για την επιλογή της. «Θα συνεχίσω την πορεία µου σε αυτήν την υπηρεσία. Ούτε λεπτό δεν µου έχει περάσει από το µυαλό να αλλάξω υπηρεσία, να τα παρατήσω. Τα χρόνια δεν µε έχουν κουράσει και συνέχεια ανακαλύπτω ενδιαφέροντα σε αυτήν την υπηρεσία». 5