ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2007-2008 ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΤΟΜΕΑΣ 4 3ο ΕΞΑΜΗΝΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Περιοχή ΟΙΚΟ ΟΜΙΚΗΣ & Περιοχή ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Μάθηµα: ΟΙΚΟ ΟΜΙΚΗ 1 ιδάσκοντες (θεωρία & ασκήσεις) : Συντονιστής µαθήµατος : Σύνταξη άσκησης : Ε. Αλεξάνδρου, Ε. Ευαγγελινός, Η. Ζαχαρόπουλος, Κ. Καραδήµας, Γ. Μακρής, Κ. Μυλωνάς, Μ. Τζιτζάς Β. Τσούρας, Α. Σταυρίδου, Γ. Τριπιδάκης, Ε. Τσακανίκα. Μ. Τζιτζάς Γ. Μακρής ΑΣΚΗΣΗ ΕΞΑΜΗΝΟΥ. Η µελέτη των κατασκευαστικών σχεδίων µικρής διώροφης κατοικίας µε υπόγειο. ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ, ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ, ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ Η κατοικία - θέµα της άσκησης - είναι βασισµένη στο έργο του Tadao Ando: κατοικία εν σειρά στο Sumiyoshi της Osaka (1975-1976) γνωστής και ως Asuma house. Οι λειτουργικές και κατασκευαστικές διαφοροποιήσεις που παρουσιάζει το θέµα σε σχέση µε το αυθεντικό έργο του Tadao Ando έγιναν για να εξυπηρετήσουν τους εκπαιδευτικούς στόχους του µαθήµατος και για να προσαρµόσουν το θέµα στις σύγχρονες λειτουργικές απαιτήσεις, στην εφαρµοζόµενη για κτιριακά έργα µικρής κλίµακας τεχνολογία στον τόπο µας και τέλος στην καλλίτερη αντιµετώπιση των κλιµατικών συνθηκών που επικρατούν στον υποτιθέµενο τόπο ανέγερσης της κατοικίας. Η θέση της κατοικίας προβλέπεται στη νότια Ελλάδα, σε υφιστάµενο οικισµό µε πυκνό ιστό, µικρά οικόπεδα και στενούς δρόµους, όπου Κατοικία στο Sumiyoshi, Osaka, 1975-1976 Αρχιτέκτων: Tadao Ando
συνυπάρχουν παραδοσιακά κτίσµατα, νέες κατασκευές και άκτιστα οικόπεδα (πχ. η πόλη της Αίγινας ή η παλαιά πόλη του Ρεθύµνου). Το κλίµα (παραθαλάσσιο) χαρακτηρίζεται δροσερό, έως θερµό το καλοκαίρι και σχετικά ήπιο µε λίγες βροχές το χειµώνα. Η κατοικία εξυπηρετεί ένα ζευγάρι µε δύο παιδιά (ή δύο φιλοξενούµενους) και προορίζεται για τις θερινές κυρίως διακοπές, αλλά µε δυνατότητα σποραδικής χρήσης καθ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Το κτίσµα αναπτύσσεται σε τρία επίπεδα. Στο ισόγειο υπάρχουν οι χώροι διηµέρευσης εκατέρωθεν εσωτερικής αυλής και στο βάθος του οικοπέδου ευρίσκεται ο ακάλυπτος χώρος που χρησιµοποιείται ως βοηθητική αυλή. Στον όροφο εξυπηρετούνται λειτουργίες ύπνου και φιλοξενίας ενώ στο υπόγειο, κάτω από την εσωτερική αυλή, τοποθετούνται οι µηχανολογικές εγκαταστάσεις. ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ Η µορφή, οι γενικές διαστάσεις, η λειτουργική διάταξη των χώρων και τα τοπογραφικά χαρακτηριστικά του οικοπέδου θεωρούνται κατ αρχήν ως δεδοµένα για την περαιτέρω µελέτη σας. Όµως η θέση, η µορφή και τα µεγέθη των ανοιγµάτων όπως και άλλων δευτερευόντων αρχιτεκτονικών στοιχείων, καθώς και η µορφή της στέγασης του ορόφου και του στεγάστρου της εσωτερικής αυλής, µπορούν να τροποποιηθούν εφ όσον το κρίνετε σκόπιµο. Μπορούν επίσης να τροποποιηθούν: η διάταξη των εσωτερικών χώρων, τα καθαρά ύψη των χώρων, όπως και το πάχος του εξωτερικού περιβλήµατος, ώστε να ανταποκρίνονται στις κτιριοδοµικές επιλογές που θα υιοθετήσετε. Πάντως, η φέρουσα κατασκευή της κατοικίας (ο φέρων οργανισµός), θα είναι από οπλισµένο σκυρόδεµα. Όλα τα υπόλοιπα στοιχεία του εξωτερικού περιβλήµατος καθώς και η κατασκευή των εσωτερικών χώρων, θα γίνουν από συµβατικά δοµικά υλικά (δηλ. από συνηθισµένα υλικά που χρησιµοποιούνται στον τόπο µας) της επιλογής σας, ενώ η κατασκευή των κουφωµάτων προβλέπεται από ξύλο. Η σκάλα προς τον όροφο, η «γέφυρα» και το στέγαστρο που προστατεύει τα δύο προηγούµενα στοιχεία από τη βροχή θα είναι ελαφράς κατασκευής, δηλαδή θα χρησιµοποιηθούν υλικά όπως το ξύλο, το µέταλλο, το γυαλί κλπ., χωρίς να αποκλείεται και η µερική χρήση του οπλισµένου σκυροδέµατος µε ένα ή και περισσότερα από τα προηγούµενα υλικά. Σηµ. Η εσωτερική αυλή µε τα δοµικά στοιχεία που περιέχει θα αποτελέσει, µαζί µε άλλα θέµατα, το αντικείµενο λεπτοµερειακής µελέτης στο µάθηµα Οικοδοµική 2 του επόµενου εξαµήνου. ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ (και του µαθήµατος γενικότερα) Η κατανόηση των τρόπων µε τους οποίους κατασκευάζονται τα κτιριακά έργα απλής τεχνολογίας στον τόπο µας, καθώς και η εξάσκηση στη διατύπωση των γενικών σχεδίων εφαρµογής και των βασικών κατασκευαστικών λεπτοµερειών που απαιτούνται για την υλοποίηση µιας αρχιτεκτονικής πρότασης. Τονίζεται ότι µας απασχολεί ιδιαίτερα η ποιότητα του αρχιτεκτονικού αποτελέσµατος που παράγεται από οποιαδήποτε κατασκευαστική επιλογή κι αυτό διότι η οικοδοµική δηλ. η τέχνη της κατασκευής δεν είναι µόνον ένα άθροισµα τεχνικών και επιστηµονικών γνώσεων, αλλά κυρίως ο τρόπος µε τον οποίο αυτές συγκροτούνται και αξιοποιούνται για να συµβάλλουν στη δηµιουργία ενός αξιόλογου αρχιτεκτονήµατος.
ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Γενικά κατασκευαστικά σχέδια και σχέδια διαµόρφωσης ξυλοτύπων σε κλίµακα 1:50 Σχέδιο λεπτοµερειών σε κλίµακα 1:10 Μακέτα εργασίας για την κατανόηση της µορφής του φέροντος οργανισµού σε κλίµακα 1:50 Γενικά κατασκευαστικά σχέδια 1:50 Σχέδια ξυλοτύπων 1:50 Α 0 1 Κάτοψη ισογείου Σ 01 Κάτοψη θεµελίων Α 0 2 Κάτοψη ορόφου Σ 02 Ξυλότυπος οροφής υπογείου Α 0 3 Κάτοψη υπογείου Σ 03 Ξυλότυπος οροφής ισογείου Α 0 4 Τοµή κατά µήκος Α-Α (στη θέση που υποδεικνύεται) Σ 04 Ξυλότυπος οροφής ορόφου Α 0 5 Κάτοψη δώµατος ρύσεων Α 0 6 Βορινή όψη (από το δρόµο) Λ 0 1 Συνεπτυγµένη κατακόρυφη τοµή του Α 0 7 Νότια όψη (από την πίσω αυλή) βορινού τοίχου (προς το δρόµο) 1:10 Μακέτα εργασίας φέροντος οργανισµού 1:50 ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑ ΟΣΗΣ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Τα σχέδια θα παραδοθούν σε χαρτί διαστάσεων Α3 (297x420χιλ.). Οι σελίδες θα είναι συνδεδεµένες στη ράχη ώστε να αποτελούν ένα εύχρηστο στην ανάγνωση τεύχος το οποίο θα περιέχει τα ζητούµενα σχέδια κατ αύξοντα αριθµό και µε τη σειρά που ζητούνται στην εκφώνηση. Κάθε σχέδιο θα έχει απαραιτήτως τον τίτλο, τη σχεδιαστική κλίµακα και το όνοµά σας. Ο τρόπος σχεδιάσεως και παρουσίασης των ζητούµενων είναι ελεύθερος. Πάντως, τα σχέδια θα είναι γραµµικά µε το χέρι ή θα σχεδιαστούν ψηφιακά. Γενικά µπορείτε να χρησιµοποιήσετε µελάνι, µολύβι, χρώµα, ριζόχαρτο, διαφανές χαρτί, στρατσόχαρτο ή ότι άλλο µέσον θέλετε. Η τελική παράδοση µπορεί να γίνει µε τα πρωτότυπα σχέδια, µε φωτοτυπίες ή µε φωτοαντίγραφα. Μαζί µε τα τελικά σχέδια θα παραδοθούν, οπωσδήποτε και τα πρωτότυπα σχέδια (σε φάκελο) καθώς και µια σειρά επιλεγµένων σκίτσων από αυτά που θα κάνετε κατά τη διάρκεια της µελέτης σας και τα οποία θα δηλώνουν την πορεία της εργασίας σας. Τα πρωτότυπα και τα σκίτσα θα προσαρµοστούν κατάλληλα στο τέλος του τεύχους που θα παραδώσετε. Εάν για κάποιο από τα σχέδια της µελέτης σας απαιτείται µεγαλύτερη διάσταση χαρτιού, το υπόλοιπο, πέραν των διαστάσεων Α3 θα διπλώνεται µέσα στο τεύχος. Τέλος στο εξώφυλλο του τεύχους παράδοσης της εργασίας θα αναγράφονται απαραιτήτως: το µάθηµα, το θέµα, το όνοµά σας και το όνοµα του διδάσκοντος που είναι υπεύθυνος για την οµάδα στην οποία ανήκετε. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Για την αξιολόγηση της άσκησης θα ληφθούν υπ όψιν τα ακόλουθα στοιχεία: η ποιότητα του αρχιτεκτονικού αποτελέσµατος η ορθότητα και η πληρότητα των κατασκευαστικών σχεδίων η πληρότητα της σειράς των ζητουµένων σχεδίων η καλή, ευκρινής και σαφής σχεδίαση, καθώς και η γενικότερη εµφάνιση του τεύχους τα προσχέδια και τα σκίτσα που θα παραδώσετε µαζί µε τα τελικά σχέδια η συνεργασία σας µε τον υπεύθυνο διδάσκοντα της οµάδας και οι διορθώσεις καθ όλη τη διάρκεια του εξαµήνου Σηµ. Στην τελική βαθµολογία, ο βαθµός της άσκησης θα αποτελεί το 70% του τελικού βαθµού σας και ο βαθµός του διαγωνίσµατος το υπόλοιπο 30%. ΧΡΟΝΟΣ ΠΑΡΑ ΟΣΗΣ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Η εργασία θα παραδοθεί πριν από τις εξετάσεις µε όριο την ηµέρα εξέτασης της θεωρίας του µαθήµατος. Ο ακριβής χρόνος παράδοσης θα καθορισθεί έγκαιρα µε σχετική ανακοίνωση. ΣΗΜ. 1 Τονίζεται ότι οι σπουδαστές-τριες πρέπει, παράλληλα µε την επεξεργασία της άσκησης στην οµάδα, να παρακολουθούν και τα µαθήµατα θεωρίας της Οικοδοµικής, διότι ένα µεγάλο µέρος των γνώσεων που απαιτούνται για την κατανόηση και επεξεργασία του θέµατος αναπτύσσεται εποπτικά και µε πολλές παραλλαγές στην θεωρία. Όσον αφορά την διδασκαλία των τεχνικών εγκαταστάσεων σε αυτό το εξάµηνο, αυτή θα καλυφθεί µόνον σε επίπεδο γενικής θεωρίας η οποία θα εξεταστεί από κοινού µε τη θεωρία της Οικοδοµικής σε διαγώνισµα στο τέλος του εξαµήνου. ΣΗΜ. 1 Ως βοηθήµατα θα δοθούν τα ακόλουθα στοιχεία: Σηµειώσεις γενικής θεωρίας της Οικοδοµικής Σχεδιαστικά υποδείγµατα σχετικά µε την άσκηση της Οικοδοµικής 1 Σηµειώσεις Τεχνικών Εγκαταστάσεων
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Για την γνωριµία µε το έργο του Tadao Ando και για την προσέγγιση της αισθητικής αντιλήψεως που αυτό αντιπροσωπεύει προτείνονται τα παρακάτω προσιτά βιβλιογραφικά στοιχεία: Masao Furuyama. Tadao Ando, Taschen 2006 (αγγλικά) Συνοπτική έκδοση των κυριοτέρων έργων του Ando, µεταξύ αυτών και η κατοικία Asuma στο Sumiyoshi, Osaka. Filip Jodidio. Ando complete works, Taschen 2007 (τρίγλωσση έκδοση, αγγλικά, γερµανικά, γαλλικά) Παρουσίαση των περισσοτέρων έργων του Ando µε εκτεταµένο εικονογραφικό υλικό και συνοπτικό κείµενο, καθώς και µε εργογραφία του αρχιτέκτονα στο τέλος. Η κατοικία Asuma στο Sumiyoshi, Osaka παρουσιάζεται εκτενώς µε φωτογραφίες, σχέδια, προοπτικά και σκίτσα του Ando. Tanizaki, Junichiro. Το εγκώµιο της σκιάς, Άγρα, Αθήνα 1992 (ελληνικά) Εξαίρετο δοκίµιο του Tanizaki, αφιερωµένο στην σύγκριση της ιαπωνικής και της δυτικής κουλτούρας και αισθητικής. Πραγµατεύεται επίσης θέµατα που βοηθούν στην κατανόηση της παραδοσιακής ιαπωνικής αρχιτεκτονικής.