Πρακτικές λύσεις για περισσότερες και καλύτερες επενδύσεις

Πρακτικές λύσεις για περισσότερες και καλύτερες επενδύσεις «Εργαλειοθήκη επιτάχυνσης παραγωγικών επενδύσεων» Εισήγηση Επενδυτικό συνέδριο 23-24 Απριλίου 2018 Β1. Επενδύσεις σε νέους δυναμικούς κλάδους

Ας συστηθούμε Γιάννης Βάλβης Principal, Consulting - Strategy & Operations Deloitte

100 δισ. συσσωρευμένο επενδυτικό κενό έναντι της ΕΕ Επενδύσεις ως % του ΑΕΠ 26% 25% 26% 24% 22% 22% 26% 24% 23% 22% 22% 23% 22% 23% 23% 21% + 50 δισ. 20% 20% 20% 20% 19% 19% 19% 20% 20% Top 5 χώρες ΕΕ 4 μονάδες διαφορά Σύνολο ΕΕ-28 18% 15% + 100 δισ. 7.5 μονάδες διαφορά Ελλάδα 13% 12% 12% 12% 12% 13% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Ελλάδα ΕΕ Top 5 χώρες Σημειώσεις: Επενδύσεις ως % του ΑΕΠ υπολογίζονται με βάση το δείκτη ΑΣΠΚ (Ακαθάριστος Σχηματισμός Παγίου Κεφαλαίου) / ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) 5 Top χώρες: Χώρες με την καλύτερη επενδυτική επίδοση το 2017 - ΑΣΠΚ ως % του ΑΕΠ 3 Πηγές: ΕΛΣΤΑΤ, EUROSTAT

Ανταγωνιστικότητα Doing Business Προκλήσεις από διεθνή επενδυτικό ανταγωνισμό Κατάταξη Ελλάδας 71 η 87 η Στοιχεία: 2008 Στοιχεία: 2016 96 η 61 η Στοιχεία: 2008 Στοιχεία: 2016 67 η Στοιχεία: 2017 + 28 η Ανάμεσα στις 28 χώρες της Ε.Ε. 27 η Ανάμεσα στις 28 χώρες της Ε.Ε. 5 Top χώρες 2016 + ΕΕ-28 2016 ΕΕ-28 2008 5 Top χώρες 2016 5 Top Χώρες 2008 - Ελλάδα 2016 ΕΕ-28 2016 EΕ-28 2008 Ελλάδα 2008 5 Top Χώρες 2008 10% 15% 20% 25% 30% - Ελλάδα 2016 Ελλάδα 2008 10% 15% 20% 25% 30% Επενδύσεις ως % του ΑΕΠ Επενδύσεις ως % του ΑΕΠ Σημείωση: Η ανταγωνιστικότητα απεικονίζει την βαθμολογία στον δείκτη διεθνούς ανταγωνιστικότητας του WEF. Οι επενδύσεις αφορούν τον δείκτη Ακαθάριστου Σχηματισμού Παγίου Κεφαλαίου ως ποσοστό % του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Στοιχεία 2016. Top 5 χώρες: Οι χώρες που είχαν την καλύτερη επενδυτική επίδοση ΑΣΠΚ ως % του ΑΕΠ (Τσεχία, Σουηδία, Εσθονία, Ιρλανδία, Αυστρία) Σημείωση: Απεικονίζεται η κατάταξη στον δείκτη Doing Business της World Bank. Οι επενδύσεις αφορούν τον δείκτη Ακαθάριστου Σχηματισμού Παγίου Κεφαλαίου ως ποσοστό % του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Στοιχεία 2016. 4

Η εργαλειοθήκη επιτάχυνσης παραγωγικών επενδύσεων που ανέπτυξε η Deloitte για τον ΣΕΒ Φάρμακα Τρόφιμα Μέταλλα - Εξόρυξη Ενέργεια Τηλεπικοινωνίες Μεταφορές - Logistics Μελετήθηκαν 9 κλάδοι: Εκπαίδευση Έρευνα Καινοτομία - Τεχνολογία Κυκλική Οικονομία Πραγματοποιήθηκαν +30 συνεντεύξεις με κορυφαίες επιχειρήσεις, φορείς της δημόσιας διοίκησης αλλά και με φορείς του εξωτερικού. Αξιολογήθηκαν οι βασικές παράμετροι που αξιολογεί ο δυνητικός επενδυτής οι οποίες αφορούν σε 5 κατηγορίες: Ι. Αναγνώριση επενδυτικού περιβάλλοντος ΙΙ. Εξασφάλιση προϋποθέσεων ανταγωνιστικής λειτουργίας ΙΙΙ. Αδειοδότηση & υλοποίηση επένδυσης IV. Εξασφάλιση αναγκαίας χρηματοδότησης V. Εξασφάλιση αποδοτικότητας και συμμόρφωση σε κανόνες Αναγνωρίστηκαν πάνω από 130 καλές πρακτικές σε περισσότερες από 35 χώρες σε συνεργασία με το διεθνές δίκτυο της Deloitte. Εντοπίστηκαν 36 προβλήματα που αφορούν τόσο το σύνολο των κλάδων όσο και συγκεκριμένα κάθετα προβλήματα συγκεκριμένων κατηγοριών επενδύσεων. Σχεδιάστηκαν 50 εργαλεία βασισμένα σε καλές πρακτικές για την κινητοποίηση επενδύσεων και τη στήριξη αναπτυξιακών προοπτικών. 5

Σημαντικότερα Εμπόδια Επενδύσεων: Ανεπαρκής Συνεργασία για Καινοτομία, Διαδικασίες Αναδιάρθρωσης, Γραφειοκρατικές Διαδικασίες Ενισχύσεων και Φορολογία Επενδυτική διαδρομή Ελλιπείς δομές υποδοχής επενδυτών Αρνητική εικόνα της Ελλάδας διεθνώς I. Αναγνώριση επενδυτικού περιβάλλοντος Αβέβαιο φορολογικό & νομοθετικό πλαίσιο Αργή απονομή δικαιοσύνης Στρεβλώσεις λειτουργίας αγοράς συγκεκριμένων κλάδων Αδυναμίες χωροταξικού σχεδιασμού III. Αδειοδότηση & υλοποίηση επένδυσης Καθυστερήσεις στην αδειοδότηση και αντιδράσεις τοπικής κοινωνίας II. Εξασφάλιση προϋποθέσεων ανταγωνιστικής λειτουργίας Ανεπαρκής συνεργασία για την παραγωγή καινοτομίας Περιορισμένη αξιοποίηση δυναμικής κλάδων Αδυναμία πρόσβασης & υψηλό κόστος Πολύπλοκες διαδικασίες αναδιάρθρωσης Γραφειοκρατικές διαδικασίες προγραμμάτων ενισχύσεων Ελλιπή φορολογικά κίνητρα για επενδύσεις Αβεβαιότητα ελέγχων & λοιπών φορολογικών θεμάτων IV. Εξασφάλιση αναγκαίας χρηματοδότησης V. Εξασφάλιση αποδοτικότητας και συμμόρφωση σε κανόνες 6

Σημαντικότερα εμπόδια στον κλάδο φαρμάκου και τροφίμων Φάρμακα Τρόφιμα Στρεβλώσεις της αγοράς από μέτρα Rebate & Clawback Ανεκμετάλλευτες ερευνητικές δραστηριότητες και ευκαιρίες για κλινικές μελέτες Ελλιπής υιοθέτηση προτύπων και πιστοποιήσεων, και περιορισμένα ειδικά προγράμματα προβολής και ενίσχυσης ταυτότητας προϊόντων Διακίνηση μη τυποποιημένων προϊόντων τροφίμων και ποτών Ανεπαρκής συνεργασία μεταξύ βιομηχανίας φαρμάκου - πανεπιστημίων - ερευνητικών κέντρων Αλληλοεπικαλύψεις στις αρμοδιότητες των ελεγκτικών φορέων Έλλειμα αξιοποίησης συνεργειών με Τουρισμό 7

Ενδεικτικά παραδείγματα εργαλειοθήκης

Σταδιακή μακροχρόνια μείωση του φορολογικού συντελεστή Το παράδειγμα του Ηνωμένου Βασιλείου: Ελκυστικό φορολογικό πλαίσιο με σταδιακή και προβλέψιμη μείωση του φορολογικού συντελεστή πάνω από 10 μονάδες σε μια δεκαετία Μείωση του εταιρικού φόρου 30% 2006 19% σήμερα 137 19 137 WEF 2018 (137 χώρες) Effect of taxation on incentives to invest 28% 26% 24% 23% 21% 20% 20% Βελτίωση των μηχανισμών είσπραξης Αναβάθμιση των ηλεκτρονικών συστημάτων 43 43 40 40 43 44 50 Διακρατικές συμφωνίες για ανταλλαγή πληροφοριών Μείωση της γραφειοκρατίας 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Κρατικά φορολογικά έσοδα Φορολογικός Συντελεστής νομικών προσώπων 9 Εργαλειοθήκη Επιτάχυνσης Παραγωγικών Επενδύσεων 2018 Deloitte Business Solutions S.A. 9

Οριζόντια φορολογικά κίνητρα Η Ιταλία αναγνωρίζοντας το έλλειμα ανταγωνιστικότητας της έχει αναπτύξει σημαντικά οριζόντια φορολογικά κίνητρα 137 η 135 η 137 WEF 2018 (137 χώρες): Effect of taxation on incentives to invest Υπερ-αποσβέσεις (Super & Hyper Depreciation) Εξαίρεση ενδοομιλικών συναλλαγών σε ΦΠΑ Αποζημίωση για εταιρικές συμμετοχές Πίστωση φόρου επί των δραστηριοτήτων Ε&Α Καθεστώς των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας Φορολογικά κίνητρα για την προσέλκυση ανθρώπινου κεφαλαίου +11% αύξηση επενδύσεων σε πάγια- 2017 302.700 επιχειρήσεις (2015) χρησιμοποίησαν την πίστωση φόρου για ανακεφαλαιοποίηση μέσω ιδίων κεφαλαίων - 18,9 δισ. (ACE) 4 δισ. συμφωνίες ανάπτυξης επενδύσεων περιόδου 2011-2018 Μείωση φορολογίας εταιρειών από 27,5% σε 24%, από το 2017 2,1 δισ. υλοποιήθηκαν, οι οποίες έχουν δημιουργήσει / διαφυλάξει 58.000 θέσεις εργασίας 10 Εργαλειοθήκη Επιτάχυνσης Παραγωγικών Επενδύσεων 2018 Deloitte Business Solutions S.A. 10

Ιταλία Πορτογαλία Ηνωμένο Βασίλειο Λετονία Λιθουανία Γαλλία Ιρλανδία Ισπανία Πολωνία Τσεχία Αυστρία Ολλανδία Ουγγαρία Ελλάδα Ρουμανία Σλοβακία Ανταγωνιστικά φορολογικά εργαλεία με στόχο την απελευθέρωση της έρευνας και καινοτομίας 87 η 35 η 20 η 14 ο WEF 2018 (137 χώρες): Company spending on R&D Φορολογική Πίστωση Δαπανών R&D Υπερέκπτωση Δαπανών R&D Φορολογική Ωφέλεια 50% 48% 33% 30% 30% 30% 25% 25% 19% 19% 14% 14% 9% 9% 8% 5% 50% 48% 33% 300% 300% 30% 25% 25% 200% 200% 14% 14% 200% 130% 150% 125% 11 Εργαλειοθήκη Επιτάχυνσης Παραγωγικών Επενδύσεων 2018 Deloitte Business Solutions S.A. 11

Ουγγαρία Βέλγιο Ισραήλ Ιρλανδία Ολλανδία Τουρκία Ηνωμένο Βασίλειο Ινδία Ισπανία Πορτογαλία Ιταλία Κίνα Καναδάς Γαλλία Νότια Κορέα Ελλάδα Ενίσχυση του φορολογικού κινήτρου ευρεσιτεχνιών και επέκταση του σε όλο το φάσμα της διανοητικής ιδιοκτησίας Φορολογικός Συντελεστής Φορολογικός συντελεστής εσόδων IP 34% 30% 25% 25% 23% 24% 25% 20% 21% 19% 13% 9% 5% 5% 6% 6% 7% 10% 10% 10% 10% 11% 12% 13% 35% 31% 28% 29% 21% 16% 17% 12 Εργαλειοθήκη Επιτάχυνσης Παραγωγικών Επενδύσεων 2018 Deloitte Business Solutions S.A. 12

Έλεγχος κρατικών ενισχύσεων από πιστοποιημένους φορείς και εισαγωγή προγραμμάτων ανατροφοδοτούμενης χρηματοδότησης Πορτογαλία Ιταλία Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ενισχύσεις τύπου ΕΣΠΑ με τη μορφή άτοκων δανείων με την εφαρμογή επιστρεπτέων ενισχύσεων Σε περίπτωση καθυστέρησης της επένδυσης μειώνεται το ποσοστό ενίσχυσης Σε περίπτωση όπου επιτυγχάνονται οι στόχοι «χαρίζεται» μέχρι το 50% του δανείου. Απλή και ξεκάθαρη διαδικασία εφαρμογής των μέτρων στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Industry 4.0 Τα μέτρα βασίζονται σε φορολογικές πιστώσεις που βασίζονται σε εκ των προτέρων συμφωνίες Πιστοποιημένοι εξωτερικοί ελεγκτές για διενέργεια ελέγχων επιχορηγήσεων δραστηριοτήτων έρευνας Πιστοποιημένοι εξωτερικοί ελεγκτές στο πλαίσιο του προγράμματος Horizon 2020 13 Εργαλειοθήκη Επιτάχυνσης Παραγωγικών Επενδύσεων 2018 Deloitte Business Solutions S.A. 13

Συμφωνία για τη διασφάλιση ανταγωνιστικότητας της φαρμακοβιομηχανίας ανάπτυξη κλινικών μελετών Pact for the future στο Βέλγιο - υπογραφή συμφωνίας Κυβέρνησης με φαρμακευτικό κλάδο 121 η 19ο Δημιουργία σταθερού πλαισίου για την ανάπτυξη εγχώριας παραγωγής φαρμάκου WEF 2018 (137 χώρες) State of Cluster development Διατήρηση της ηγετικής θέσης της χώρας στις κλινικές μελέτες. Διασφάλιση χρόνων έγκρισης: 15 ημέρες για κλινικές μελέτες 1 ης φάσης 28 ημέρες για κλινικές μελέτες 2ης - 3ης - 4ης φάσης Εθνικό Γραφείο Καινοτομίας Παροχή Φορολογικών Κινήτρων 2 η στην Ευρώπη στον κατά κεφαλήν αριθμό κλινικών μελετών ~1,400 κλινικές μελέτες το 2016 40% της συνολικής δαπάνης έρευνας & τεχνολογίας Διπλάσιο ποσοστό του Ευρωπαϊκού Μ.Ο. 14 Εργαλειοθήκη Επιτάχυνσης Παραγωγικών Επενδύσεων 2018 Deloitte Business Solutions S.A. 14

Προώθηση γεωγραφικής ταυτότητας τροφίμων και ποτών Χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην προώθηση των τοπικά παραγόμενων προϊόντων τροφίμων και ποτών σε διεθνείς αγορές διασφαλίζοντας την ποιότητα και την γεωγραφική ταυτότητα 121 η 21 η 8 η WEF 2018 (137 χώρες) State of Cluster development Κατοχύρωση σήματος ποιοτικής διάκρισης προϊόντων (Label Rouge) (#GoodFrance) Εξαγωγές τροφίμων, ποτών & καπνικών ειδών Κατοχύρωση συλλογικού σήματος προέλευσης προϊόντων ανά γεωγραφική περιφέρεια & συνδυασμός με τα σήματα Π.Ο.Π και Π.Γ.Ε 1,3 δισ. 20,2 δισ. 11,5 δισ. Ανάπτυξη καναλιών διανομής σε συνεργασία δημόσιου με ιδιωτικούς φορείς (Eataly) 112 προϊόντα ΠΟΠ/ΠΓΕ ή ΕΠΠ 274 προϊόντα ΠΟΠ/ΠΓΕ ή ΕΠΠ 316 προϊόντα ΠΟΠ/ΠΓΕ ή ΕΠΠ Εργαλειοθήκη Επιτάχυνσης Παραγωγικών Επενδύσεων 2018 Deloitte Business Solutions S.A. 15 15

Στήριξη βιώσιμης καινοτομίας & προώθηση συνεργατικών σχηματισμών Καλές πρακτικές για τη στήριξη βιώσιμης καινοτομίας 129 η 67 η 3 ο WEF 2018 (137 χώρες) University Industry collaboration in R&D 22@ Barcelona Innovation District: Ανάπτυξη ζώνης καινοτομίας, μέσω της ανάπλαση βιομηχανικής περιοχής για την προσέλκυση εταιρειών νέων τεχνολογιών 8.823 εταιρείες έχουν εγκατασταθεί στην περιοχή, από τις οποίες 47% είναι νεοφυείς. Ο πληθυσμός της περιοχής αυξήθηκε κατά +3,6% Το Ισραήλ έχει καταστεί παγκόσμιος ηγέτης στην έρευνα και την καινοτομία μέσω της εφαρμογής στοχοθετημένων πολιτικών και μιας καλά σχεδιασμένης εθνικής στρατηγικής +300 Κέντρα Έρευνας & Τεχνολογίας +5,000 εν ενεργεία start-ups στο Silicon Wadi πολυεθνικών με +50,000 εργαζομένους Εργαλειοθήκη Επιτάχυνσης Παραγωγικών Επενδύσεων 2018 Deloitte Business Solutions S.A. 16 16

Προσωποποιημένη υποδοχή & ενεργή υποστήριξη επενδυτών Το παράδειγμα της Ιρλανδίας: O οργανισμός προσέλκυσης επενδύσεων IDA Ireland έχει πετύχει αποτελεσματικές διεπαφές με την επενδυτική κοινότητα, μέσω: Προσωποποιημένες υπηρεσίες με 2 Client Relationship Managers Αυτόνομος φορέας 112 1 WEF 2018 (137 χώρες) FDI and technology transfer Ο IDA Ireland προσέλκυσε 237 νέες επενδύσεις το 2017 (2016: 244 και 2015: 213) Στελεχώνει γραφεία σε στρατηγικές πόλεις διεθνώς Δικτυώνει & προωθεί συνεργασίες με τοπικούς προμηθευτές Εργαλειοθήκη Επιτάχυνσης Παραγωγικών Επενδύσεων Ο IDA Ireland έχει προσελκύσει κορυφαίες εταιρείες: 16/20 κορυφαίες εταιρείες λογισμικού 10/10 κορυφαίες φαρμακευτικές 13/15 κορυφαίες εταιρείες βιοτεχνολογίας 20/25 κορυφαίες χρηματοπιστωτικές 8/10 κορυφαίες βιομηχανίες αυτοματισμού 17 2018 Deloitte Business Solutions S.A. 17