Διδακτικά Σενάρια
Σενάρια Ως διδακτικό σενάριο θεωρείται η περιγραφή μιας διδασκαλίας- παρέμβασης με εστιασμένο γνωστικό αντικείμενο, συγκεκριμένους εκπαιδευτικούς στόχους, διδακτικές αρχές και πρακτικές. Διαδικασία αξιολόγησης Ένα διδακτικό σενάριο μπορεί να έχει διάρκεια περισσότερων από μία διδακτικών ωρών. Υλοποιείται, κατά κανόνα, μέσα από μια σειρά εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Οι δραστηριότητες είναι τμήματα του σεναρίου, εντάσσονται μέσα σε αυτό και μπορούν να είναι από απλές έως πιο προηγμένες.
Αναγκαιότητα - Χρησιμότητα Πολυπλοκότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας αλλά και ιδιαίτερες ανάγκες κάθε τάξης, αναγκάζουν τον εκπαιδευτικό να προσαρμόζει ή και να δημιουργεί νέα σενάρια διδασκαλίας. Δεξιότητα του εκπαιδευτικού να προσαρμόζεται και να αναπτύσσει δραστηριότητες με ΤΠΕ. Το εκπαιδευτικό σενάριο χρησιμοποιώντας ΤΠΕ μπορεί να αποτελέσει το πλαίσιο στο οποίο λαμβάνουν χώρα δραστηριότητες διδασκαλίας και μάθησης. Το εκπαιδευτικό σενάριο αφορά εκπαιδευτικούς & μαθητές, με χρήση κατάλληλων διδακτικών στρατηγικών στοχεύοντας στην επίτευξη ενός μαθησιακού αποτελέσματος μέσω της χρήσης κατάλληλου υπολογιστικού περιβάλλοντος. Το σενάριο αποσκοπεί στη διδασκαλία και τη μάθηση μιας ή περισσοτέρων βασικών εννοιών ενός γνωστικού αντικειμένου μέσα από το υφιστάμενο πρόγραμμα σπουδών. Επιπρόσθετα, μπορεί να προσεγγίζει διαθεματικά ή διεπιστημονικά έννοιες από διάφορα γνωστικά αντικείμενα, ενώ μπορεί επίσης να αφορά μάθηση εννοιών εκτός αναλυτικού προγράμματος.
Επιδιώξεις Η έμφαση, των εκπαιδευτικών σεναρίων δίνεται στην υλοποίηση διδακτικών καταστάσεων που ευνοούν την ανάπτυξη από τους μαθητές γνωστικών ικανοτήτων υψηλού επιπέδου Τα όποια μέσα (λογισμικά) επιλέγονται θα πρέπει να εντάσσονται σε σύγχρονες εποικοδομιστικές και οι κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες. Το περιεχόμενό τους να υποστηρίζει διερευνητικού και ανακαλυπτικού τύπου μαθησιακές καταστάσεις, να ευνοούν δραστηριότητες επίλυσης προβλήματος, λήψης απόφασης και γενικά ανάπτυξης της κριτικής σκέψης. Η διδακτική μεθοδολογία να ενθαρρύνει την ανάπτυξη από πλευράς Εκπ/κών κατάλληλων δεξιοτήτων και γνώσεων για την επιτυχή διαχείριση εκπ/κων εφαρμογων ΤΠΕ.
Επιδιώξεις Σαν στρατηγική θα πρέπει να ευνοούνται και να προωθούνται νέες εναλλακτικές μορφές διδασκαλίας όπως μετάβαση: από τη μετωπική διδασκαλία, στη συνεργατική μάθηση, από τη δασκαλοκεντρική διδασκαλία με τις ΤΠΕ ως εποπτικό μέσο, στη μαθητοκεντρική διδασκαλία όπου οι ΤΠΕ χρησιμοποιούνται ως γνωστικό εργαλείο από τη διάλεξη στη διερευνητική και την ανακαλυπτική μέθοδο, από την παθητική, σε μια κινητοποιημένη σχολική τάξη.
Επιδιώξεις Η χρήση των ΤΠΕ σε διδακτικό σενάριο από δύναται να αναπτύξει στου μαθητές δεξιότητες υψηλού επιπέδου όπως : Ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, Ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, Ικανότητα διερεύνησης και αναζήτησης πληροφοριών σε ένα ευρύ φάσμα δεδομένων, ανάπτυξη δεξιοτήτων λήψης απόφασης, δυνατότητα μοντελοποίησης φαινομένων και καταστάσεων του πραγματικού κόσμου, ικανότητα συνεργασίας και από κοινού προσέγγισης και επίλυσης προβλημάτων, Διεπιστημονική προσέγγιση της γνώσης, ανάπτυξη δεξιοτήτων μεταφοράς γνώσεων από ένα πλαίσιο σε ένα άλλο.
Έμφαση Η έμφαση, με άλλα λόγια, των εκπαιδευτικών σεναρίων δίνεται: στην υλοποίηση διδακτικών καταστάσεων που ευνοούν την ανάπτυξη από τους μαθητές γνωστικών ικανοτήτων υψηλού επιπέδου, που κατά τεκμήριο είναι εγκάρσιες στο πρόγραμμα σπουδών, όπως επίλυση προβλήματος, πειραματική διαδικασία, δραστηριότητες διερεύνησης και ανακάλυψης, μοντελοποίηση, διεπιστημονική προσέγγιση, λήψη απόφασης, κριτική σκέψη, αναστοχασμός και νέος κριτικός γραμματισμός.
Αξία Διδακτικού Σεναρίου Το Σενάριο αποτελεί «οδηγό» για την πραγματοποίηση της διδασκαλίας από τον εκπαιδευτικό. Αποτελεί μια περιγραφή ενός μαθήματος δομημένη έτσι ώστε να περιγράφει όσο το δυνατόν περισσότερες όψεις της διδασκαλίας, για να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς.
Βασικά Τμήματα Ενός Σεναρίου 1. Τίτλος 2. Εκτιμώμενη διάρκεια 3. Ένταξη στο πρόγραμμα σπουδών 4. Σκοποί και στόχοι 5. Συνοπτική περιγραφή της διδασκαλίας 6. Επιστημολογική προσέγγιση και εννοιολογική ανάλυση 7. Επεκτάσεις/διασυνδέσεις των εννοιών ή των δραστηριοτήτων 8. Πολλαπλές αναπαραστάσεις - πολλαπλές προσεγγίσεις. 9. Πρόβλεψη δυσκολιών.
10. Γιατί να χρησιμοποιηθούν ΤΠΕ 11. Διδακτικός θόρυβος 12. Χρήση εξωτερικών πηγών 13. Υποκείμενη θεωρία μάθησης (ή υποκείμενες θεωρίες) 14. Επισήμανση μικρομεταβολών στην οργάνωση του μαθήματος και στο νόημα των εννοιών 15. Διδακτικό συμβόλαιο 16. Οργάνωση τάξης - εφικτότητα σχεδίασης. 17. Περιγραφή και ανάλυση των φύλλων εργασίας αξιολόγησης (μπαίνουν σαν παράρτημα) 18. Αναστοχασμός Προτάσεις για περαιτέρω Δραστηριότητες
Τίτλος Τι βάζουμε σε ένα Διδακτικό Σενάριο Ο τίτλος του Σεναρίου κατατοπιστικός όσο το δυνατό Εκτιμώμενη διάρκεια Η διάρκεια του Σεναρίου πχ 1-2 διδακτικές ώρες ο υπολογισμός των ωρών θα πρέπει να είναι (κατά το δυνατόν) ρεαλιστικός Ένταξη στο πρόγραμμα σπουδών Σε ποια τάξη - τάξεις εντάσσεται; Βαθμίδα/τύπο σχολείου Σκοποί και στόχοι Οι στόχοι θα πρέπει να είναι ρεαλιστικοί, αι επακριβώς προσδιορισμένοι και δεν είναι πολυάριθμοι σκοποί για επιτύχουμε τους στόχους μας τι σκοπούς έχουμε.
Συνοπτική περιγραφή της διδασκαλίας Περιγράφεται (με συνοπτικό ή επεκτεταμένο τρόπο) το σενάριο τι θα κάνουμε στο σενάριο ( το κύριο μέρος ενός σεναρίου). Επιστημολογική προσέγγιση και εννοιολογική ανάλυση Περιγράφουμε επιστημονικά το αντικείμενο που πρόκειται να διδάξουμε και το αναλύουμε εννοιολογικά όχι ιδιαίτερης μεγάλης έκτασης. Επεκτάσεις/διασυνδέσεις των εννοιών ή των δραστηριοτήτων Ανάλυση της "θέσης" της προς διδασκαλία έννοιας στο πλαίσιο του μαθήματος δηλαδή πως συνδέεται με την πρότερη και μεταγενέστερη γνώση. Πολλαπλές αναπαραστάσεις - πολλαπλές προσεγγίσεις. Πολύ συχνά διάφορες έχουν πολλαπλά πλαίσια εκφοράς ή αναπαράστασης. Ένα διδακτικό σενάριο πρέπει να λαμβάνει υπόψη του αυτή τη διάσταση, θα πρέπει να εκτιμηθεί, ανάλογα με την περίπτωση, ποια από τα πλαίσια αυτά θα χρησιμοποιηθούν, προκειμένου να κατασταθεί αποτελεσματικότερη τη διδασκαλία.
Πρόβλεψη δυσκολιών. Το σενάριο θα πρέπει να ενσωματώνει τις «συνήθεις», συστηματικές δυσκολίες των μαθητών, Δεν πρέπει να αποφεύγονται προβλήματα αυτού του είδους, αλλά να τα χρησιμοποιούνται ως ένα διδακτικό μέσο που θα βοηθήσει τους ίδιους τους μαθητές να κατανοήσουν το λάθος τους - και ενδεχομένως τα αίτια του. Γιατί να χρησιμοποιηθούν ΤΠΕ. Οι επιλογές ΤΠΕ θα πρέπει να αξιολογούνται όχι με βάση τον καινοτόμο χαρακτήρα τους, αλλά την εκτιμώμενη διδακτική τους αποτελεσματικότητα. Αξιολόγηση διδακτικών προθέσεων και δυνατότητων ενός λογισμικού. Διδακτικός θόρυβος Αναφέρεται στις ανεπιθύμητους εξωτερικούς παράγοντες ή σε παράπλευρες δραστηριότητες που μπορούν εξ ολοκλήρου να επισκιάσουν τα πραγματικά αντικείμενα του μαθήματος. Η σχεδίαση ενός μαθήματος μπορεί να λαμβάνει υπόψη της παράγοντες αυτού του είδους.
Χρήση εξωτερικών πηγών Βιβλιογραφικές αναφορές καθώς και εξωτερικοί σύνδεσμοι. Υποκείμενη θεωρία μάθησης (ή υποκείμενες θεωρίες). Πώς τεκμηριώνεται η θεμελίωση του μαθήματος σε κάποια θεωρία ή θεωρίες. Επισήμανση μικρομεταβολών στην οργάνωση του μαθήματος και στο νόημα των εννοιών. Μικρές εννοιολογικές μεταβολές που αφορούν «κρυμμένες» έννοιες και πρέπει να εντοπίζονται. Διδακτικό συμβόλαιο Το σύνολο των συμπεριφορών του διδάσκοντος που αναμένονται από το μαθητή και το αντίστοιχο σύνολο των συμπεριφορών του μαθητή που αναμένονται από το δάσκαλο Οργάνωση τάξης - εφικτότητα σχεδίασης. Διαχείριση του αριθμού των μαθητών, των διαθέσιμων πόρων, του τρόπου εργασίας (ατομικά - ομαδικά), του χρόνου (πόσες διδακτικές ώρες και με τι επιμέρους στόχους κάθε φορά).
Περιγραφή και ανάλυση των φύλλων εργασίας - αξιολόγησης (ή και άλλου διδακτικού υλικού). Περιγράφονται και επισυνάπτονται τα φύλλα εργασίας δραστηριοτήτων των μαθητών καθώς και το φύλλο αξιολόγησης της δραστηριότητας. Αναστοχασμός - Προτάσεις για περαιτέρω δραστηριότητες προτεινόμενες εργασίες Τυχών επιπλέων δραστηριότητες που μπορούν να προστεθούν ή σε περίπτωση που έχει εφαρμοστεί το σενάριο αναστοχασμός για την βελτίωση του.
Σενάρια και μ-σενάρια Τα παραπάνω μπορούν να αλλάξουν θέση ή να συμπτυχθούν σε ευρύτερες κατηγορίες. Θα μπορούσαμε να περιοριστούμε στα Τίτλο Γνωστικό αντικείμενο Τάξη Στόχοι Περιγραφή Δραστηριοτήτων - φύλλων εργασίας αξιολόγησης Προεκτάσεις αναστοχασμοί Και έχουμε τα μ(ίκρο)-σενάρια
Σενάρια Αίσωπος : http://aesop.iep.edu.gr/ Κρητών Σενάρια http://kritonsenaria.sch.gr/ (Φυσικών επιστημών) Πρωτέας http://proteas.greek-language.gr/index.html (φιλολογικών Μαθημάτων) DSR http://www.ocean.upatras.gr/scen/ ΜΗΤΙΔΑ http://scenaria-ekt.mitida.gr/ EKT..