Νιώθω, νιώθεις, νιώθει.νιώθουμε ΟΜΑΔΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Σμαράγδα Τσιραντωνάκη, ΠΕ70 ΣΧΟΛΕΙΟ Ιδιωτικά Εκπαιδευτήρια Θεοδωρόπουλου Χανιά Μάϊος 2015 Σελίδα 1 από 10
1. Συνοπτική περιγραφή της καλής πρακτικής Η παρούσα ανοικτή εκπαιδευτική πρακτική αποτελεί τμήμα ενός εκπαιδευτικού προγράμματος που υλοποιήθηκε στα πλαίσια της ευέλικτης ζώνης και αφορά πρόγραμμα συναισθηματικής αγωγής. Απευθύνθηκε σε μαθητές Β Δημοτικού. Η πρακτική αξιοποίησε τη μέθοδο project και τις ομάδες εργασίας. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού ήταν συμβουλευτικός, καθοδηγητικός. Αξιοποιήθηκαν τεχνικές, όπως ο καταιγισμός ιδεών, η εργασία σε ομάδες, το παιχνίδι(παντομίμα). Χρησιμοποιήθηκε το εργαστήρι Πληροφορικής και ο διαδραστικός πίνακας. Οι μαθητές με την καθοδήγηση της εκπαιδευτικού περιηγήθηκαν στο Διαδίκτυο και αξιοποίησαν διάφορους ιστοτόπους για την επιλογή ψηφιακού υλικού που θα χρησιμοποιούσαμε στην τάξη. Στόχος ήταν οι μαθητές να αναγνωρίζουν και να κατονομάζουν τα συναισθήματά τους αλλά και να διαχειρίζονται τις διαφορές τους με ήπιο και δημοκρατικό τρόπο, με σεβασμό στον άλλον, δημοκρατικότητα και αποδοχή. Στο στόχο μας συνέβαλε η ψηφιακή εκπαίδευση και τα διάφορα ψηφιακά περιβάλλοντα, τα οποία εμπλούτισαν τη μεθοδολογία και τις στρατηγικές μας. 1.1 Στοιχεία σχεδιασμού Η ανοικτή αυτή εκπαιδευτική πρακτική αξιοποιεί τη διαθεματικότητα αξιοποιώντας και τις νέες τεχνολογίες με σκοπό να παρακινήσει τους μαθητές να αναπτύξουν ενσυναίσθηση και συναισθηματική νοημοσύνη(gottman, 2009). Οι μαθητές εργάστηκαν σε ομάδες, αναζήτησαν πληροφορίες, εξερεύνησαν διάφορες ψηφιακές πηγές με υπόδειξη της εκπαιδευτικού (Φωτόδεντρο, διαδραστικά ψηφιακά βιβλία), ενεπλάκησαν σε βιωματικές ασκήσεις. Καλλιέργησαν το διάλογο και εργάστηκαν σε έννοιες και αξίες όπως (αποδοχή, ισότητα) παρακινούμενα να εκφράζουν κάθε φορά τα συναισθήματα τους. Η πρακτική αξιοποιεί τη διαθεματική προσέγγιση της γνώσης και αξιοποιεί ενότητες από το Μάθημα της Γλώσσας, τη Λογοτεχνία, τα Εικαστικά και τη Μουσική. Οι μαθητές εργάστηκαν τόσο ατομικά όσο και σε ομάδες και υλοποίησαν το σχέδιο εργασίας παρουσιάζοντας τα τελικά αποτελέσματα στους συμμαθητές τους. Στο τέλος, έγινε αξιολόγηση του σχεδίου δράσης. Σελίδα 2 από 10
1.2 Διδακτικοί στόχοι Σκοπός μας ήταν η αναγνώριση και αποδοχή των συναισθημάτων, η έκφραση αυτών και το μοίρασμα με την ομάδα με σκοπό να κατανοούν καλύτερα ο ένας τη συμπεριφορά και τη στάση του άλλου. Ως προς τις γνώσεις οι μαθητές θέλαμε να μάθουν να αναγνωρίζουν και να εκφράζουν τα συναισθήματα τους. Να αξιολογούν τη συμπεριφορά κάποιου με ενσυναίσθηση και κατανόηση. Ως προς τις στάσεις Οι μαθητές να αποκτήσουν ενσυναίσθηση και να ευαισθητοποιηθούν σε ζητήματα διαχείρισης σχέσεων. Να μάθουν να συνεργάζονται και να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους Ως προς τις δεξιότητες Οι μαθητές πρέπει να εξοικειωθούν στην αναζήτηση και επιλογή πληροφοριών σε διάφορους ιστοτόπους, όπως το Πανελλήνιο Αποθετήριο Μαθησιακών Αντικειμένων Φωτόδεντρο και το Ψηφιακό Σχολείο. Ακόμη η καλλιέργεια κριτικής στάσης στην αναζήτηση και αξιοποίηση ψηφιακών πληροφοριών και υλικού αποτέλεσε ζητούμενο. Τέλος, οι μαθητές έμαθαν να συνεργάζονται και να εργάζονται σε ομάδες με στόχο την έκφραση, την αποδοχή, την τόνωση της αυτοεκτίμησης αλλά και της ενδυνάμωσης των σχέσεων. 2. Εφαρμογής της καλής πρακτικής 2.1 Περιβάλλον πλαίσιο Η ανοικτή αυτή εκπαιδευτική πρακτική υλοποιήθηκε μέσα στην τάξη με τη βοήθεια του διαδραστικού πίνακα. Έτσι, οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να συνεργαστούν σε μικρές ομάδες αλλά και να παρακολουθήσουν μέσω του διαδραστικού πίνακα, βίντεο και υλικό σχετικό με το θέμα, αλλά και να εργαστούν ατομικά. Λόγω της μικρής ηλικίας, η περιήγηση έγινε με την καθοδήγηση της εκπαιδευτικού. Σελίδα 3 από 10
2.2 Τάξη Επιλέξτε από την παρακάτω λίστα την τάξη στην οποία εφαρμόστηκε η καλή πρακτική. Αν η δραστηριότητα είναι συνεργατική μπορείτε να επιλέξετε παραπάνω από μία τάξεις. Α δημοτικού Α γυμνασίου Χ Β δημοτικού Β γυμνασίου Γ δημοτικού Γ γυμνασίου Δ δημοτικού Α λυκείου Ε δημοτικού Β λυκείου ΣΤ δημοτικού Γ λυκείου 2.3 Διάρκεια εφαρμογής Επιλέξτε από την παρακάτω λίστα τη διάρκεια εφαρμογής της καλής πρακτικής. Ωριαία διδασκαλία Διδακτική ενότητα Χ Άλλη: Προσδιορίστε την διάρκεια:. 6-7 διδακτικές ώρες. 2.4 Αναλυτική περιγραφή της εφαρμογής της καλής πρακτικής Αρχικά δόθηκε η αφόρμηση που ήταν η ενότητα του μαθήματος της Γλώσσας (http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/dsdim-b105/714/4726,21335/). Με αφορμή και τα κείμενα της ενότητας, αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με τα συναισθήματα λίγο περισσότερο. Έτσι, σε έναν καταιγισμό ιδεών καταγράψαμε τα συναισθήματα. Στη συνέχεια τους προέτρεψα να κάνουμε ένα παιχνίδι. Αν ήταν χρώμα η χαρά θα ήταν. Σελίδα 4 από 10
Αν ήταν μουσική θα ήταν.. Μετά από αυτό επισκεφθήκαμε τον ιστότοπο του Φωτόδεντρου στο http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/7120?locale=el και στο http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/5931?locale=el όπου μέσω μιας διαδραστικής οπτικοποίησης συσχετίσαμε τα χρώματα με τα συναισθήματα. Στη συνέχεια, επισκεφθήκαμε και τον http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/7127?locale=el, όπου οι μαθητές έμαθαν να αποτυπώνουν σε πρόσωπα τα συναισθήματα τους. Κατόπιν μέσα από διαδραστική εφαρμογή που βρήκαμε στο Φωτόδεντρο, οι μαθητές συνειδητοποίησαν ότι μπορούν επίσης να επικοινωνούν πολλές φορές με τις εκφράσεις του προσώπου τους (http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3514?locale=el) τους ή με σύμβολα(http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3574?locale=el). Έφτιαξαν μάσκες που απεικονίζουν συναισθήματα και έπαιξαν παντομίμα. Η μάσκα της χαράς και της ντροπής Η μάσκα του θυμού και της οργής Σελίδα 5 από 10
Οι μαθητές στο μάθημα της Γλώσσας αξιοποίησαν την παραγωγή λόγου στο κειμενικό είδος του ημερολογίου για τα συναισθήματά τους και αναζήτησαν ιστορίες και τραγούδια για τα συναισθήματα στο διαδίκτυο. Συγκεκριμένα άκουσαν για το δέντρο των συναισθημάτων στο youtube (www.youtube.com/watch?v=fxrq4nppuy4). Τέλος, τους δόθηκαν διάφορα έργα τέχνης με σκοπό να τους βάλουν ως τίτλο ένα συναίσθημα ( από τον ψηφιακό πόρο http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/8290?locale=el). ηρεμία. το συναίσθημα που εκπέμπει το έργο τέχνης είναι η Σελίδα 6 από 10
Με αφορμή τους πίνακες αυτούς μιλήσαμε και για αξίες, όπως η αξία της οικογενειακής συγκέντρωσης, της φροντίδας, κ.ά. Αρκετοί μαθητές εμπνεύστηκαν και έγραψαν μικρές ιστορίες συνδυάζοντας συναισθήματα και πίνακα. Η όλη πρακτική αξιολογήθηκε μέσα από τον αναστοχασμό, τη συζήτηση και την έκφραση των παιδιών του πώς βίωσαν όλη τη διαδικασία. Παράλληλα, ως εκπαιδευτικός της τάξης προσωπικά εντόπισα την αλλαγή στη στάση τους και στις σχέσεις μεταξύ τους. 2.5 Ρόλος του διδάσκοντα Επιλέξτε από την παρακάτω λίστα τον ρόλο του διδάσκοντα. Υπάρχει η δυνατότητα πολλαπλών επιλογών. Διδακτικός Ενθαρρυντικός Προπονητικός Διαχειριστικός Σελίδα 7 από 10
Υποστηρικτικός Συμβουλευτικός Διευκολυντικός Συντονιστικός Ηγετικός Μέντωρ Υποκινητικός Κριτικός Επιμελητής περιεχομένου (curator) Τεχνική υποστήριξη Διαμεσολαβητικός Άλλος ρόλος:.. Εποπτικός 3. Πηγές Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Περιεχόμενου που αξιοποιήθηκαν Στην ανοικτή αυτή εκπαιδευτική πρακτική αξιοποιήθηκαν τα εξής μαθησιακά αντικείμενα : Διαδραστικά σχολικά βιβλία : http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/dsdim-b105/714/4726,21335/ Φωτόδεντρο, http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/7120?locale=el, χρώματα και συναισθήματα Φωτόδεντρο, http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/5931?locale=el, χρώματα και συναισθήματα. Φωτόδεντρο, http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/7127?locale=el, πρόσωπα σχηματισμένα με γραμμές Φωτόδεντρο, (http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3514?locale=el) επικοινωνώ με τις εκφράσεις του προσώπου Φωτόδεντρο,http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3574?locale=el), επικοινωνώ με σύμβολα Φωτόδεντρο http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/8290?locale=el), έργα τέχνης youtube (www.youtube.com/watch?v=fxrq4nppuy4 Σελίδα 8 από 10
4. Στοιχεία τεκμηρίωσης και επέκτασης της καλής πρακτικής 4.1 Αποτελέσματα - Αντίκτυπος Η ανοικτή αυτή εκπαιδευτική πρακτική σχεδιάστηκε με τη φιλοσοφία της ανάπτυξης ενός project αξιοποιώντας τη διαθεματική προσέγγιση της γνώσης, την εργασία σε ομάδες και την παιδαγωγική αξιοποίηση ψηφιακού υλικού. Έδωσε την ευκαιρία στους μαθητές να εργαστούν τόσο ατομικά όσο και να συνεργαστούν και να αλληλεπιδράσουν, να αποκτήσουν ενσυναίσθηση. Οι μαθητές συμμετείχαν ενεργά μέσα από διάφορες τεχνικές (παντομίμα, ιδεοκαταιγισμός και συζήτηση), ενθαρρύνθηκαν και κυρίως ανέπτυξαν εκφράστηκαν. Η πρακτική αυτή βασίστηκε στην ανακαλυπτική μάθηση και στις κοινωνιοπολιτισμικές θεωρίες μάθησης με έμφαση στη συνεργασία και την αλληλεπίδραση. Οι μαθητές αναζήτησαν, βιώσαν, δημιούργησαν, παρατήρησαν, γνώρισαν, αλληλεπίδρασαν, εκφράστηκαν, εξερεύνησαν, ήρθαν σε επαφή με πλούσιο πολυτροπικό υλικό. Η αξιοποίηση του ψηφιακού υλικού έδωσε τη δυνατότητα εμπλουτισμού των δραστηριοτήτων, έκανε ελκυστική όλη τη διαδικασία και πιο παραστατική. Η πρωτοτυπία του έγκειται στο ότι ανέδειξε την αξιοποίηση ψηφιακού υλικού και μάλιστα πλούσιου σε τόσο μικρή ηλικία και μάλιστα σε ένα θέμα δύσκολο, όπως αυτό των συναισθημάτων, συμβάλλοντας έτσι στο δεύτερο άξονα της αποστολής της εκπαίδευσης που είναι η συναισθηματική αγωγή. 4.2 Σχέση με άλλες καλές πρακτικές Η παρούσα ανοικτή εκπαιδευτική πρακτική σχετίζεται με το σχεδιασμό project, την εργασία σε ομάδες. Η αξιοποίηση ψηφιακού περιβάλλοντος συνέβαλε στην πρόκληση του ενδιαφέροντος όλων των μαθητών ακόμη και των πιο αδύναμων. Οι μαθητές ανέπτυξαν δεξιότητες αναζήτησης πληροφοριών, ήρθαν σε επαφή με πολλαπλές αναπαραστάσεις της γνώσης, αναπτύσσοντας σημαντικές δεξιότητες, εκφράστηκαν ακόμα και πιο δειλοί και με χαμηλή αυτοεκτίμηση μαθητές. Σελίδα 9 από 10
4.3 Αξιοποίηση, Γενίκευση, Επεκτασιμότητα Η πρακτική αυτή μπορεί να επεκταθεί και σε άλλες τάξεις, όπου μπορούν να αξιοποιηθούν εργαλεία και ψηφιακά περιβάλλοντα κατάλληλα για μεγαλύτερες ηλικίες(ψηφιακές τάξεις, ψηφιακές ιστορίες). Η φιλοσοφία του σχεδίου εργασίας προσφέρεται για επέκταση, περαιτέρω ανάλυση και ενασχόληση με άλλα θέματα που αφορούν τη συναισθηματική αγωγή και ανάπτυξη των παιδιών και μπορεί να συνδυαστεί και με τις αξίες. Πρόσθετο υλικό που αξιοποιήθηκε Αναφέρετε τυχόν πρόσθετο υλικό που αξιοποιήθηκε. Βιβλία Σημειώσεις Χάρτες Websites Λογισμικό Σελίδα 10 από 10