Καλημέρα σας κι ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση. Είναι ιδιαίτερη χαρά και τιμή για εμένα να συμμετέχω στο συγκεκριμένο συνέδριο, το οποίο - και πολύ σωστά - αφορά στη συμβολή της περιφέρειας στην ανάπτυξη της χώρας. Στη διαδικασία χτισίματος του νέου παραγωγικού μοντέλου για την Ελλάδα, το βασικά ζητούμενα είναι δύο: Πρώτον, πώς θα αξιοποιήσουμε σωστά τη μοναδικότητα, που έχουν πολλά αγροκτηνοτροφικά προϊόντα της χώρας μας, ώστε αυτά να αποτελέσουν παράγοντες αναπτυξιακής ώθησης. Δεύτερον, πώς θα βοηθήσουμε τους νέους να βρουν δουλειά, να παράξουν και να αποκτήσουν τον καλώς εννοούμενο πλούτο, τόσο μέσω διαδικασιών και μοντέλων καινοτομίας, όσο και μέσω του αγροδιατροφικού τομέα. Γιατί, όταν συζητάμε για το νέο παραγωγικό μοντέλο, το οποίο δεν θέλουμε να είναι κρατικοδίαιτο, ούτε επιθυμούμε να βασίζεται σε λογικές παλαιότερων δεκαετιών, τότε πρέπει να εστιάσουμε σε αυτές τις κατευθύνσεις. Γιατί, αυτό είναι το USP της χώρας. Το Unique Selling Point της, σε ό,τι αφορά την παραγωγή της. Πάμε, λοιπόν, στο πρώτο. Εδώ, υπάρχει μια κομβικής σημασίας παρανόηση. Οι Έλληνες παραγωγοί - για παράδειγμα, στο ελαιόλαδο - θεωρούν ότι a priori έχουν το καλύτερο προϊόν στον κόσμο. Και πως, μόνο και μόνο επειδή είναι ελληνικό, οι καταναλωτές και οι αγορές παγκοσμίως θα το αγοράσουν. Αυτή η αντίληψη είναι ΛΑΘΟΣ! Ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος. 1
Κυρίως από Ισπανία και Ιταλία, όπου πραγματικά κάνουν πολύ καλή δουλειά. Επιπλέον, οι περισσότεροι έπεσαν στην παγίδα της λάθος κατεύθυνσης στο marketing, επιλέγοντας πολύ εντυπωσιακές, αλλά ταυτόχρονα πολύ ακριβές συσκευασίες, οι οποίες ανέβαζαν σημαντικά το κόστος και την τελική τιμή του προϊόντος. Αποτέλεσμα; Την περίοδο 2011-2013, οπότε και έγινε το μεγάλο μπαμ, έκαναν την εμφάνισή τους στα ράφια ευρωπαϊκών αλυσίδων supermarket πάνω από 2.500 ετικέτες ελληνικού ελαιολάδου. Τελικά, στο τέλος αυτής της περιόδου, αποσύρθηκαν 2 στα 3 προϊόντα. Πολύ απλά, γιατί έκλεισαν οι επιχειρήσεις. Δεν έβγαιναν τα νούμερα. Το παράδειγμα του ελαιολάδου είναι από τα πλέον χαρακτηριστικά για το πόσο στρεβλά, υπεροπτικά και κυρίως ανοργάνωτα αντιμετωπίζουμε αυτό τον τομέα. Τι πρέπει να κάνουμε; Να αξιοποιήσουμε το ποιοτικό πλεονέκτημα των προϊόντων μας, καθώς και να μελετήσουμε τις περιπτώσεις ελληνικών επιχειρήσεων, που έχουν κάνει τα σωστά βήματα και τα προϊόντα τους πρωταγωνιστούν στο εξωτερικό. Επιπλέον, να δώσουμε τις σωστές κατευθύνσεις στους επιχειρηματίες του συγκεκριμένου τομέα, ώστε να βάζουν ρεαλιστικούς στόχους, τους οποίους να επιτυγχάνουν με το κατάλληλο business plan. Με αυτό τον τρόπο, και θα βάλουμε τις σωστές βάσεις, πάνω στις οποίες μπορεί να στηριχτεί ένα κομμάτι του νέου παραγωγικού μοντέλου, και κατ επέκταση της βιώσιμης ανάπτυξης της χώρας, και θα βοηθήσουμε τους νέους να βρουν δουλειά και να παράξουν πλούτο. Κι έρχομαι στο δεύτερο ζητούμενο. 2
Τι έχουμε κάνει λάθος με τους νέους της χώρας μας σε αυτή την οκταετή περίοδο της κρίσης; Πολλά. Πρώτον, τους έχουμε γαλουχήσει με τη λογική ότι δε χρειάζεται να προσπαθήσουν πολύ και πως όλα είναι εύκολα και έτοιμα σε αυτή τη ζωή. Έτσι, η προσαρμογή τους στα νέα δεδομένα έγινε ακόμα δυσκολότερη. Δεύτερον, το μοντέλο των πολύ χαμηλών αμοιβών - ανεξάρτητα αν κάποιες φορές έτσι πρέπει να γίνει, αφού δε βγαίνουν τα νούμερα - δημιούργησε κλίμα περαιτέρω αποθάρρυνσης για προσπάθεια και δουλειά. Το σημαντικότερο, όμως, όλων, είναι το τρίτο: Ουδέποτε κάτσαμε να εξηγήσουμε σε αυτούς τους νέους, γιατί συμβαίνουν όσα συμβαίνουν στη χώρα. Για ποιο λόγο έπρεπε να μειωθούν οι μισθοί των γονιών τους, τι είναι αυτό που προκάλεσε τη δυσκολία εύρεσης εργασίας, αλλά και τις αμοιβές των 400 ευρώ για πλήρη απασχόληση, ή τη μαύρη εργασία. Διότι, το πρόβλημα δεν αρκεί μόνο να το καταγράφουμε. Πρέπει και να το αντιμετωπίζουμε. Και, δυστυχώς, δε βλέπω προθυμία από κανέναν για αυτό. Ακόμα και σήμερα, οκτώ χρόνια μετά το πρώτο μνημόνιο, ουδείς μπαίνει στη λογική της ενημέρωσης και της διαρκούς παροχής εξηγήσεων στους πολίτες για το πού βρισκόμαστε και πού θέλουμε να πάμε. Πολιτικοί, τραπεζίτες, επιχειρηματίες, πανεπιστημιακοί δείχνουν - με κάποιες φωτεινές εξαιρέσεις - απρόθυμοι να μπουν σε αυτή τη λογική. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να προσεγγίσουμε τους νέους και να τους κάνουμε να αισθανθούν ότι είμαστε μαζί τους και όχι σε αντίπαλο στρατόπεδο 3
ότι θέλουμε να δουλέψουμε μαζί τους, όλοι μαζί, ώστε να αλλάξουμε την εικόνα της χώρας και της οικονομίας συνολικά. Επίσης, χρειάζεται να συζητήσουμε με το σύνολο των εργαζομένων - που είναι ταυτόχρονα και φορολογούμενοι - για το νέο εργασιακό περιβάλλον και την αντίληψη, που έχουν, απέναντι σε ό,τι αποκαλούμε εργασία και παραγωγή. Και, για να το πετύχουμε αυτό, χρειαζόμαστε να προχωρήσουμε σε συγκεκριμένες τομές και αλλαγές. Να διαμορφώσουμε τις συνθήκες εκείνες, που να διευκολύνουν τις επενδύσεις. Απαιτείται ένα φορολογικό σύστημα με χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές, που θα παραμείνει σταθερό για εύλογο χρονικό διάστημα, αλλά και οι κινήσεις εκείνες που θα απλοποιήσουν την αδειοδότηση επιχειρήσεων, θα μειώσουν τη γραφειοκρατία και θα αυξήσουν την ταχύτητα απονομής της Δικαιοσύνης. Στην ίδια κατεύθυνση πρέπει να κινηθεί και το σύστημα υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών. Πρέπει ακόμα να συνεχιστούν οι αλλαγές και οι παρεμβάσεις σε ό,τι αφορά την υποστήριξη των εξαγωγών. Το κράτος πρέπει να επισπεύσει τη μετάλλαξή του: Πρώτον, από παραγωγό σε ρυθμιστή και, δεύτερον, από απλό ιδιοκτήτη σε επενδυτή. Τέλος, οι τράπεζες. Τα αποτελέσματα των stress test για τις ελληνικές τράπεζες, που δείχνουν ότι τα συστημικά πιστωτικά ιδρύματα δεν έχουν ανάγκη ανακεφαλαιοποίησης, ανοίγουν το δρόμο για την άμεση επίλυση του επίσης σημαντικού θέματος της μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η εφαρμογή της πρότασής μας για την παροχή τελευταίας ευκαιρίας στους δανειολήπτες, αλλά και η απλούστευση των διαδικασιών του εξωδικαστικού μηχανισμού θα οδηγήσουν ταχύτερα στην επίτευξη του στόχου στο συγκεκριμένο 4
ζήτημα, ώστε οι ισολογισμοί των τραπεζών να καθαρίσουν και να επανεκκινήσει στο 100% η χορήγηση ρευστότητας στην αγορά. Βασικός και απώτερος στόχος είναι η όσο το δυνατόν ταχύτερη αποκατάσταση του αισθήματος εμπιστοσύνης των καταθετών για το τραπεζικό σύστημα, ώστε να κλείσει πλήρως η πληγή της οικονομίας και της αγοράς, που ονομάζεται capital controls. Σας ευχαριστώ πολύ. 5