ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Α ΖΗΤΗΜΑ: 1. Ποιο μόριο απεικονίζεται στο σχεδιάγραμμα; Γλυκόζη 2. Εάν δύο τέτοια μόρια ενωθούν μαζί τι θα προκύψει; Μαλτόζη 3. Πώς ονομάζεται η βιοχημική αντίδραση της συνένωσης των δύο μορίων; Συμπύκνωση 4. Πώς ονομάζεται ο δεσμός μεταξύ των δύο μορίων; Γλυκοσιδικός 5. Πώς ονομάζεται η βιοχημική διαδικασία κατά την οποία ενώνεται μεγάλος αριθμός τέτοιων μορίων; Πολυμερισμός 6. Πολλά μόρια γλυκόζης μπορούν να ενωθούν μαζί και να φτιάξουν κυτταρίνη. Δώστε δύο λειτουργίες της κυτταρίνης στους ζωντανούς οργανισμούς. α. Έχει στηρικτικό ρόλο στα φυτά, αφού αποτελεί δομικό συστατικό του κυτταρικού τοιχώματος των φυτικών κυττάρων β. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να την πέψει (δεν έχει κυτταρινάσες) και καταλήγει στο παχύ έντερο άπεπτη. Η παρουσία της προκαλεί παραγωγή βλέννας η οποία προκαλώντας κινητικότητα στο έντερο ευνοεί την καλή του λειτουργία. B ΖΗΤΗΜΑ: 1. Ποιο μόριο απεικονίζεται στο σχεδιάγραμμα; Αμινοξύ 2. Ποια είναι η απλούστερη μορφή του R; Το Η (υδρογόνο) 3. Ποιο μέρος του μορίου προσδίδει σε αυτό όξινες ιδιότητες; Καρβοξυλομάδα (COOH) 4. Ποιο μέρος του μορίου προσδίδει σε αυτό βασικές ιδιότητες; Αμινομάδα (NH2) 5. Μια πρωτεΐνη χάνει τη λειτουργικότητά της, όταν θερμανθεί στους 85 0 C. Πώς ονομάζεται το φαινόμενο αυτό και που οφείλεται; Ονομάζεται μετουσίωση. Οφείλεται στο γεγονός σπάζουν οι δεσμοί υδρογόνου μεταξύ των πλευρικών ομάδων των αμινοξέων με αποτέλεσμα να χαλά η στερεοχημεία της πρωτεΐνης και να χάνει τη λειτουργικότητά της. Γ ΖΗΤΗΜΑ 1. Στο πιο κάτω σχήμα φαίνεται μια κατηγορία οργανικών ουσιών. 1
(α). Να ονομάσετε την κατηγορία των οργανικών αυτών ουσιών: Φωσφορολιπίδια (β). Με ποια μόρια αντιστοιχούν τα Α, Β και Γ του σχήματος; Α: Φωσφορική ομάδα, Β: Γλυκερόλη, Γ: Λιπαρά οξέα (γ) Να γράψετε μία ιδιότητα των ουδετέρων λιπών και τη βιολογική σημασία της. Είναι κακοί αγωγοί της θερμότητας άρα είναι θερμομονωτικά υλικά. (δ) Τι είναι η χοληστερόλη; Να αναφέρετε ένα λόγο για τον οποίο θεωρείται αναγκαία για τον οργανισμό μας και ένα για τον οποίο θεωρείται βλαβερή. Είναι στεροειδές λίπος. Θεωρείται αναγκαία επειδή λαμβάνει μέρος στη δομή των Βιολογικών μεμβρανών. Θεωρείται βλαβερή όταν η περίσσεια της φράσσει τα αιμοφόρα αγγεία προκαλώντας αθηροσκλήρωση με επακόλουθο αποτέλεσμα τη στεφανιαία νόσο που μπορεί να οδηγήσει σε έμφραγμα. Δ ΖΗΤΗΜΑ 1. Ένα δίκλωνο μόριο DNA περιέχει 15% αδενίνη (Α). (α) Ποιο είναι το ποσοστό των υπολοίπων βάσεων στο μόριο του δίκλωνου DNA; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. νουκλεοτίδιο Α συγρατιέται με δύο δεσμούς υδρογόνου με ένα νουκλεοτίδιο 15%Α 15%Τ άρα G + C=70% G=C=35%. (β) Πόσοι δεσμοί υδρογόνου υπάρχουν στο μόριο αυτού του δίκλωνου DNA αν αυτό αποτελείται από τετρακόσια (400) νουκλεοτίδια; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. νουκλεοτίδιο Α συγκρατιέται με δύο δεσμούς υδρογόνου με ένα νουκλεοτίδιο 15% (Α=Τ) 2 (δεσμοί υδρογόνου)=30% δ. υδρ. 35% (G=C) 3 (δεσμοί υδρογόνου)= 105% δ. υδρ. Συνολικά 135% δεσμοί υδρογόνου στα 100 νουκλεοτίδια Πόσοι ; δεσμοί υδρογόνου υπάρχουν στα 400 νουκλεοτίδια; Στα 400 νουκλεοτίδια υπάρχουν 135.400/100 δ. υδρ.= 540 δ. υδρ. 2. Σε ένα δίκλωνο μόριο DNA με συνολικά 600 νουκλεοτίδια, τα 100 είναι νουκλεοτίδια Γουανίνης (G). Πόσα νουκλεοτίδια Αδενίνης (Α) περιέχει το συγκεκριμένο DNA και πόσοι δεσμοί υδρογόνου υπάρχουν συνολικά στο μόριο αυτό. (Να δικαιολογήσετε τις απαντήσεις σας.) νουκλεοτίδιο Α συγκρατιέται με δύο δεσμούς υδρογόνου με ένα νουκλεοτίδιο Άρα 100 Α= 100 Τ. 600-200=400 (G και C μαζί) G=C=200. 100 ζεύγη (A+T) 2 δ. υδρογ + 200 ζεύγη (G +C) 3 δ. υδρ.=800 δ. υδρ. 2
3. Ποια από τις πιο κάτω αλυσίδες DNA (α-β-γ) θα αποσυνδεόταν από τη συμπληρωματική της, σε ψηλότερη θερμοκρασία απ ότι οι άλλες; (φαίνεται μόνο η μία από τις δύο αλυσίδες του δίκλωνου DNA). Δικαιολογήστε την απάντηση σας. α. AGCTCTTGTA β. TGAGATCATΤ γ. ATATATATAG Θα αποσυνδεθούν δυσκολότερα εκείνες οι αλυσίδες που μεταξύ τους έχουν τους πιο πολλούς δεσμούς υδρογόνου. Στην περίπτωση αυτή επειδή οι 3 κλώνοι είναι ισομεγέθεις (από 10 νουκλεοτίδια ο καθένας) τους πιο πολλούς δεσμούς υδρογόνου έχει ο (α) κλώνος επειδή έχει πιο πολλά G + C τα οποία κάνουν μεταξύ τους τρεις δεσμούς υδρογόνου ενώ οι Α + Τα κάνουν δύο δεσμούς υδρογόνου. Στ ΖΗΤΗΜΑ (Εισαγωγικές 2011) Ζ ΖΗΤΗΜΑ (Εισαγωγικές 2012) 3. α. Στο πιο κάτω σχήμα φαίνονται διάφορα επίπεδα οργάνωσης που αφορούν τη δομή των 3
πρωτεϊνών ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 1. Διάφορες δυνάμεις είναι σημαντικές στις αλληλεπιδράσεις που συμβάλλουν στην τριτοταγή δομή μιας πρωτεΐνης. Το πιο κάτω διάγραμμα απεικονίζει διάφορες πιθανές αλληλεπιδράσεις. Ποια από τις πιο κάτω παρουσιάζει υδροφοβικές αλληλεπιδράσεις; Το 1,2,3 ή το 4; 2. Ποιο από τα ακόλουθα παρουσιάζει το μονομερές που μπορεί να πολυμεριστεί σε γλυκογόνο; Το A, B, Γ ή το Δ; Γ Α Β Δ 4
Ένα μόριο DNA περιέχει 40 000 νουκλεοτίδια εκ των οποίων το 20% είναι νουκλεοτίδια γουανίνης. Να υπολογίσετε: α. Τα ποσοστά των υπολοίπων νουκλεοτιδίων β. Τον αριθμό των δεσμών υδρογόνου γ. Τον αριθμό των φωσφοδιεστερικών δεσμών. α. 20% G= 20% C 60%= A + T A=T=30% β. 20 (ζεύγη G-C).3 δ. υδρογ. + 30 (ζεύγη Α-Τ). 2 δ. υδρ.= 120% δ. υδρ. στα 100 νουκλεοτ. ; δ. υδρ. υπάρχουν στα 40000 120.40 000/100=48 000 δεσμοί γ. Οι φωσφοδιεστερικοί δεσμοί δίνονται από τον τύπο: φ/δ δεσμοί = αριθμός νουκλεοτιδίων - 2 φ/δ δεσμοί = 40 000 2 = 39 998 Βακτηριακό DNA περιέχει 40 % θυμίνη. Αν ο αριθμός των δεσμών υδρογόνου που συγκρατούν τις δύο αλυσίδες DNA είναι 11 000 να βρεθεί ο αριθμός: α. Των πεντοζών β. των φωσφοδιεστερικών δεσμών. α. Οι πεντόζες είναι όσες και τα νουκλεοτίδια. 40 %Τ= 40% Α G +C = 20% G=C= 10%. 2.A + 3 G= δ. υδρ. 2.40%+ 3.10% = 110 δ. υδρογόνου στα 100 νουκλεοτίδια 11 000 δ. υδρογόνου στα ; νουκλεοτίδια 100.11 000/110 =10000 νουκλεοτίδια 10 000 νουκλεοτίδια. β. Το βaκτηριακό DNA είναι κυκλικό άρα οι φ/δ δεσμοί είναι όσοι και τα νουκλεοτίδια. 5